Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Temat lekcji: ,,Romeo i Julia” – motyw miłości tragicznej.

,,Tej ich miłości przebieg zbyt bolesnyI jak się ojców nienawiść nie zmienia,Aż ją zakończy dzieci zgon przedwczesnyDwugodzinnego treścią przedstawienia”(fragment Prologu )

Romeo i Julia, bohaterowie dramatu Szekspira są najbardziej znaną parą

literackich kochanków. Przypomnijmy sobie, dlaczego ich

uczucie określa się mianem ,,miłości tragicznej” i co to pojęcie oznacza.

Motyw (łac. motivus = ruchomy) – składnik świata przedstawionego w dziele literackim (np. postać, zdarzenie, przedmiot), element o znaczeniu ważnym dla zrozumienia sensu utworu. Motyw powracający w tym samym utworze nosi nazwę przewodniego.

Historia miłości bohaterów stanowi także główny wątek utworu, skupiający wokół siebie wszystkie postaci i wydarzenia przedstawione w dramacie. Przypomnijmy pokrótce jakie były dzieje tego uczucia…

Miłość to główny motyw dramatu.

Romeo Montecchi i Julia Capuletti należą do dwóch skłóconych ze sobą rodów, zamieszkałych w Weronie.

Młodzi bohaterowie poznają się na balu maskowym i zakochują od pierwszego wejrzenia, nie

zdając sobie sprawy z grożącego im

niebezpieczeństwa.

Początkowe zauroczenie błyskawicznie przeradza się w miłość. Zakochani spotykają się potajemnie, postanawiają się też pobrać, pomimo tego, że rodzice młodziutkiej Julii wybrali już dla niej narzeczonego. Sekretnego ślubu udziela zakonnik, Ojciec Laurenty.

Szczęście młodych trwa krótko, gdyż Romeo zostaje skazany na

wygnanie (za zabicie Tybalta, krewnego Capulettich, który

wcześniej zgładził jego przyjaciela – Merkucja).

Rodzice Julii swatają jej bogatego hrabiego – Parysa. Zrozpaczona dziewczyna zażywa truciznę, by upozorować własną śmierć, prosi też Ojca Laurentego o wezwanie jej męża i pomoc w ucieczce.

Wiadomość nie dociera do nieświadomego Romea, który przybywa do rzekomego ,,grobu” Julii i wypija z rozpaczy truciznę. Dziewczyna budzi się i przebija sztyletem na widok zwłok ukochanego.

Spróbujmy opisać uczucie łączące bohaterów, interpretując ich wypowiedzi i podjęte przez nich działania.

Pewne jest to, że miłość zmieniła bohaterów. Początkowe sceny utworu ukazują nam Julię (przypomnijmy – 14-letnią!) jako potulną i nieśmiałą córkę, posłuszną woli rodziców. Z kolei Romeo wydaje się typowym roztrzepanym młodzieńcem, skarżącym się przyjaciołom na nieodwzajemnione uczucie (chodzi o Rozalinę, siostrzenicę pana Capuletti). ,,Miłość, przyjacielu, to dym, co z parą westchnień się unosi” – narzeka chłopiec, przyznając, że wybierze się na bal, by znaleźć nowy ,,obiekt” zainteresowania.

Podczas przyjęcia Romeo zostaje ,,porażony” urokiem młodej Julii. Zachwycony wyznaje : ,,Kochałżem dotąd? O! zaprzecz mój wzroku! Boś jeszcze nie znał równego uroku.” Młodzi nawiązują rozmowę. Uczucie wybucha nagle i zupełnie niespodziewanie, wzmagajac się z każdym wypowiadanym słowem. Kulminacja następuje w momencie, gdy służąca uświadamia Romea, że pocałował właśnie córkę pani domu.

Bohater przeżywa chwilę prawdziwego oświecenia. Zrozumiał, że dziewczyna powinna być jego wrogiem, ale niebezpieczeństwo działające jak ,,zakazany owoc” tylko przypieczętowało jego zamiary. Miłość zakazana, wbrew rodzicom, wbrew dobrym obyczajom, z TAKIMI przeszkodami tym bardziej wydała mu się godna walki.

Następuje potajemne spotkanie i słynna ,,scena balkonowa” podczas której bohaterowie wyznają sobie uczucie i decydują się na ślub. Dlaczego im tak śpieszno? Ich zachowanie z jednej strony może świadczyć o naiwności i bezmyślności, z drugiej – o sile ich uczucia. Czy nie zdawali sobie sprawy z oczywistych konsekwencji?

Wydaje się, że byli pewni tego, co czują. Obydwoje deklarują chęć wyrzeczenia się swojego nazwiska. Romeo wyznaje: ,,Zwij mnie kochankiem, a krzyżmo chrztu tego/ Sprawi, że odtąd nie będę Romeem.” Julia ripostuje: ,,jeśli twoja skłonność jest prawą, twoim zamiarem małżeństwo (…)/ Całą mą przyszłość u nóg twoich złożę.”

Ślubu udziela Ojciec Laurenty, wypowiada przy tym znamienne słowa, naznaczające małżonków przestrogą katastrofy: ,,Festina lente! Zdradne są kroki za spiesznie podjęte.” Kolejne wydarzenia – morderstwa, wygnanie Romea i desperacja Julii – sprawiają, że bohaterowie zaczynają dojrzewać psychicznie.

Przelotna miłostka zmienia się w prawdziwą wartość, o która należy dbać i walczyć. Miłość staje się motorem działań bohaterów, zmusza ich do kreatywności, użycia sprytu i podstępu. Jest też swoistym testem: wierności i cierpliwości (dla Julii), męskości i odwagi (dla Romea).

Po kłótni z rodzicami (kwestia ślubu dziewczyny z Parysem)

to Julia przejmuje inicjatywę. Czuje się odpowiedzialna za związek, spośród wielu rozwiązań wybiera to, które podkreśli jej lojalność wobec ukochanego. Romeo zdecyduje się na działanie, dopiero gdy dotrze do niego wieść o jej zgonie. Ostatecznie, uczucie doprowadza bohaterów do śmierci, ale historia zakochanych porusza ich skłócone rodziny. Miłość staje się narzędziem pojednania.

Książę:,,Patrzcie, Monteki! Kapulecie! JakaChłosta spotyka wasze nienawiści,Niebo obrało miłość za narzędzieZabicia pociech waszego żywota.”

Podsumujmy, jaka jest więc miłość łącząca bohaterów?

gwałtowna niespodziewana wbrew rodzinie wbrew przeciwnościom nieszczęśliwa silniejsza niż śmierć ale przede wszystkim …

tragicznatragiczna

Uczucie bohaterów jest naznaczone tragizmem.

Tragizm – konflikt równorzędnych wartości, sytuacja, w której człowiek nie może dokonać pomyślnego wyboru.

Każdy bowiem wybór, każda decyzja okazuje się obarczona złem i prowadzi do klęski.

Miłość tragiczna to wielkie, gwałtowne uczucie łączące dwójkę bohaterów, którzy z różnych przyczyn (często niezależnych od nich samych) nie mogą być ze sobą. Zakochani czują, że są ,,stworzeni dla siebie”, ale im bardziej się starają, tym więcej przeszkód wyrasta na ich drodze. Często są prześladowani przez fatum, czyli zły, nieodwracalny los, prowadzący – pomimo ich starań – do nieszczęśliwego zakończenia.

Podobny motyw miłości tragicznej pojawia się w wielu utworach literackich, warto zapamiętać dwa tytuły: ,,Dzieje Tristana i Izoldy” oraz ,,Listy

Abelarda i Heloizy”.

Elementy tragizmu w historii Romea i Julii :

młodzi zakochują się w sobie, nie wiedząc o tym, ze pochodzą z dwóch zwaśnionych rodów,

nienawiść pomiędzy rodzinami prowadzi do kolejnych, niepotrzebnych morderstw, komplikujących plany bohaterów, w

tym do wygnania Romea,

rodzice Julii, nieświadomi jej uczuć, stawiają ją w sytuacji bez wyjścia, zmuszając dziewczynę do ślubu,

dramatyczny (ale być może skuteczny…) pomysł Julii zostaje zaprzepaszczony przez przypadek (zaniedbanie Laurentego),

zakochani mogliby uniknąć śmierci, gdyby nie pośpiech Romea spowodowany rozpaczą i żałobą , niestety Julia budzi się zbyt

późno,

Pozornie wydaje się, że większości z tych przeszkód można by uniknąć…

Trzeba jednak pamiętać, że największą przeszkodą na drodze do szczęścia bohaterów jest nienawiść ich rodzin. Nienawiść jest przyczyną wzajemnych podejrzeń, uprzedzeń i nieporozumień, jakie zachodzą pomiędzy krewnymi Julii i przyjaciółmi Romea, co daje początek całej serii niespodziewanych

zdarzeń, które ostatecznie prowadzą do tragedii. Rodziny małżonków, widząc opłakane skutki własnej bezmyślności decydują się na zawarcie

zgody. Zgody okupionej życiem ich dzieci.

Na koniec - kilka ważnych cytatów…

Julia:

Nawet w dzisiejszych czasach, dzieje bohaterów Szekspira ucieleśniają symbol miłości – nieszczęśliwej, tragicznej, ale jednocześnie

ponadczasowej i silniejszej niż śmierć. Historia kochanków z Werony wzruszała nie tylko współczesnych Szekspirowi. Jego bohaterowie stali się

inspiracją dla wielu pokoleń pisarzy i poetów. Dramat wystawiano na deskach teatru, tworzono do niego muzykę i kilkakrotnie zekranizowano.

Materiały, wykorzystane w prezentacji:

Cytaty : W. Szekspir, Romeo i Julia, wyd.

Siedmioróg, Wrocław 2001.

 

Fotosy z filmów: Romeo e Giulietta (1968), reż. Franco Zeffirelli.

Romeo + Juliet (1996), reż. Baz Luhrmann.