Marzena śWigoń. Zjawisko LęKu (Anxiety) W śRodowisku Akademickim

Zjawisko lęku (anxiety) w środowisku akademickim

Marzena ŚwigońUniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Zarządzanie informacją w nauceKatowice 2008

Lęk (anxiety) - uwagi wstępne

• w l. 1950-1970 ukazało się ok. 5 tys. publikacji naukowych związanych ze zjawiskiem lęku;

• obecnie liczba wyników wyszukiwania ze słowem kluczowym anxiety w bazie EBSCO wynosi ponad 220 tys.;

• istnieje wiele form lęku w środowisku akademickim, tj. odnoszących się do studiowanych przedmiotów oraz umiejętności niezbędnych na studiach (academic-related anxiety, academic anxiety);

• jt. przedmiot zainteresowania takich dziedzin wiedzy, jak: psychologia, psychiatria, edukacja i informacja naukowa.


Definicje i charakterystykazjawiska lęku (general anxiety)

• uczucie niejasnego, bezprzedmiotowego niepokoju, napięcia, skrępowania, zagrożenia;

• występuje bez wyraźnych zewnętrznych przyczyn, jego źródła tkwią w procesach wewnętrznych;

• dwie postaci: lęk jako cecha (trait anxiety) oraz lęk jako stan (state anxiety):– lęk-cecha jt. względnie stała skłonność człowieka do

reagowania niepokojem na sytuacje postrzegane przez niego jako stresujące;

– lęk-stan jt. tymczasowy nieprzyjemny emocjonalny stan jednostki, który może być odczuwany z różną intensywnością oraz może podlegać wahaniom w czasie.



3 typy symptomów lęku (anxiety)

• fizjologiczne – np. przyspieszenie bicia serca, skrócony oddech, wzrost ciśnienia krwi, napięcie mięśni, rozszerzenie źrenic, bladość skóry, tzw. „gęsia skóra”, suchość ust, pocenie się dłoni;

• behawioralne – np. obgryzanie paznokci, płacz, załamywanie się głosu, jąkanie;

• afektywne – np. zaniepokojenie, podenerwowanie, niestabilność emocjonalna.


Academic-related anxiety

• library anxiety• computer anxiety• research anxiety• statistics anxiety• mathematics anxiety• writing anxiety• foreign language anxiety• general test anxiety

[Onwuegbuzie, Jiao, Bostick „Library anxiety” 2004, s. 29]


Termin wyszukiwawczyLiczba wyszukiwań

Science Direct EBSCO

Anxiety 26.094 220.177

General anxiety 185 864

Academic anxiety 11 70

Social anxiety 961 3951

Test anxiety 518 2540

General test anxiety 1 5

Mathematics anxiety 20 837

Speech anxiety 53 362

Library anxiety 13 85

Writing anxiety 4 81

Research anxiety 5 18

Statistics anxiety 9 49

Foreign language anxiety 6 49

Communicative anxiety 0 8

Computer anxiety 124 813

Internet anxiety 5 22

Mobile computer anxiety 0 2

Digital anxiety 0 1

Technostress 6 107

Computerphobia 11 0


Lęk przed uczestniczeniemw życiu społecznym (social anxiety)

• m.in.: nieśmiałość w kontaktach międzyludzkich, problemy w komunikowaniu się z innymi, opory przed wystąpieniami publicznymi i in.;

• w świetle szwedzkich badań z 2007 r. dotyczy ok. 16% studentów;

• najpowszechniejszą jego formą w środowisku akademickim jest lęk przed wystąpieniami publicznymi;

• terminy pokrewne: speech anxiety, public speaking anxiety.


Lęk przed rozwiązywaniem testów(test anxiety)

• jt. „zespół fenomenologicznych, fizjologicznych i behawioralnych reakcji towarzyszących obawie przed możliwymi negatywnymi konsekwencjami niepowodzenia na egzaminie lub w innej sytuacji stanowiącej podstawę oceny”;

• zależny od m.in.: motywacji, złożoności zadania, konsekwencji wyniku testu w praktyce, od indywidualnych różnic, stopnia neurotyzmu i ekstrawertyzmu;

• nie jest zależny od np. doświadczenia w ich rozwiązywaniu (liczby rozwiązanych testów).


Lęk przed komputerami(computer anxiety)

• jt. „uczucie niepokoju i obawy doświadczane przez osoby podczas korzystania z komputera, a nawet w związku z samym zastanawianiem się nad skorzystaniem z niego”;

• terminy pokrewne: computerphobia, computer apprehension, computer resistance, technophobia, technostress, IT anxiety;

• 3 komponenty: lęk afektywny (affective anxiety), lęk przed uszkodzeniem (damaging anxiety) i lęk przed opanowaniem obsługi (learning anxiety);

• zależny od m.in.: braku umiejętności korzystania z komputera, braku konsekwencji w dążeniu do celu i poglądów związanych z rolą komputera w codziennym życiu.


Lęk przed Internetem(Internet anxiety)

• jest specyficznym uczuciem doświadczanym podczas korzystania z jego aplikacji, np. poczty elektronicznej, kanałów komunikacyjnych oraz zasobów;

• 4 komponenty: lęk przed terminologią (Internet terminology anxiety), lęk przed wyszukiwaniem (Internet search anxiety), lęk przed marnowaniem czasu (Internet time delay anxiety) i lęk przed niepowodzeniem (general fear of Internet failure);

• wynika z braku zaufania do nowoczesnych technologii i niezadowalającego doświadczenia w korzystaniu z Internetu;

• zjawisko pochodne - lęk przed komputerem przenośnym (mobile computer anxiety).


Lęk przed matematyką(mathematics anxiety)

• zdefiniowany w 1957 r. jako „obecność syndromu emocjonalnych reakcji na arytmetykę i matematykę”;

• 3 komponenty: lęk przed rozwiązywaniem testów matematycznych (the mathematics test anxiety), lęk przed uczeniem się matematyki (the mathematics course anxiety) i lęk przed zadaniami na liczbach (the numerical task anxiety);

• nie jest zależny od np. opinii o przydatności matematyki w życiu i w pracy;

• kobiety wykazują wyższy poziom lęku przed ocenianiem (rozwiązywaniem testów), natomiast mężczyźni mają większe opory przed wykonywaniem działań na liczbach.


Lęk przed statystyką(statistics anxiety)

• jt. „specyficzne uczucie niepokoju doświadczane przez studentów podczas zbierania danych statystycznych, przetwarzania ich i interpretowania”;

• 6 komponentów: wartość statystyki (worth of statistics), lęk przed interpretacją danych (interpretation anxiety), lęk przed ocenianiem (test and class anxiety), własne nastawienie do statystyki związane z wcześniejszymi doświadczeniami z matematyką (computational self-concept), opory przed proszeniem o pomoc (fear of asking for help) i strach przed nauczycielami statystyki (fear of statistics teachers).


Lęk przed językiem obcym(foreign language anxiety)

• jt. „odrębny kompleks własnych opinii, uczuć i postrzegania siebie w odniesieniu do nauki języka obcego”;

• 3 komponenty: lęk przed rozwiązywaniem testów ze znajomości języka obcego (test anxiety), strach przed negatywną oceną (fear of negative evaluation) i lęk przed komunikacją, tj. przed trudnościami w mówieniu i słuchaniu (communication apprehension);

• termin pokrewny - lęk przed pisaniem w języku obcym (second language writing anxiety).


Lęk przed biblioteką(library anxiety)

• zdefiniowany w 1986 r. jako zespół nieprzyjemnych odczuć, takich jak: bezradność, niepewność, zagubienie, których doświadcza się korzystając z biblioteki lub planując wizytę w niej;

• 5 komponentów: problemy związane z personelem biblioteki (barriers with staff), bariery afektywne (affective barriers), komfort w bibliotece (comfort with the library), wiedza o bibliotece (knowledge of the library), bariery mechaniczne (mechanical barriers).


Lęk związany z pisaniem prac końcowych (research anxiety)

• np. licencjackich, magisterskich, doktorskich;

• terminy pokrewne: research anxiety, research paper anxiety, writing anxiety, research proposal writing;

• 4 komponenty: lęk przed biblioteką [library anxiety + resource anxiety, tj. lęk przed brakiem źródła], lęk przed statystyką (statistics anxiety), lęk przed pisaniem (composition anxiety) i lęk związany z procesem badawczym (research process anxiety).


Miejsce problematyki lęku akademickiego (academic anxiety) w modelu kulturowym

informacji naukowej wg Ch. Zinsa

1. Podstawy/założenia (Foundations).– Teoria: Pojęcia; Dyscypliny; Teorie– Badania– Edukacja– Historia

2. Zasoby (Resources).3. Pracownicy wiedzy (Knowledge Workers).4. Treści (Contents).5. Zastosowania (Applications).6. Działania i procesy (Operations and Processes).7. Technologie (Technologies).8. Środowisko/warunki (Environments).9. Organizacje (Organizations).10. Użytkownicy (Users). Zarządzanie informacją w nauce

Katowice 2008

Dziękuję za uwagę!


Marzena Świgoń, UWM w Olsztynie

Marzena śWigoń. Zjawisko LęKu (Anxiety) W śRodowisku Akademickim

Education

Transcript of Marzena śWigoń. Zjawisko LęKu (Anxiety) W śRodowisku Akademickim