Praca dyplomowa magisterskaTemat: Ocena stanu zanieczyszczenia środowiska objętego wpływem presji przemysłowych

Imię i nazwisko: inż. Marta GlicaPromotor: dr hab. inż. Wiktoria Sobczyk, prof. nadzw. AGH

Nazwa wydziału: Górnictwa i GeoinżynieriiNazwa katedry: Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców

Miejsce i data prezentacji: Kraków, 29 wrzesień 2015 r.

www.agh.edu.pl

Plan pracy dyplomowej

Wstęp1. Część teoretyczna2. Część dokumentacyjna

2.1. Przemysł wydobywczy 2.2. Przemysł przetwórczy

3. Polityka surowcowa i korzystanie z surowców4. Część badawcza

ZakończenieLiteratura

www.agh.edu.pl

1. Część teoretyczna

Środowisko to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych

w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody,

powietrze, krajobraz, klimat oraz pozostałe elementy różnorodności biologicznej, a także

wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami

[Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627].

Zanieczyszczenie to emisja, która może być szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska,

może powodować szkodę w dobrach materialnych, może pogarszać walory estetyczne

środowiska lub może kolidować z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze

środowiska [Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627].

www.agh.edu.pl

2. Część dokumentacyjna – przemysł wydobywczy

ROBINSON NEVADA MINING COMPANY (RNMC) - SPÓŁKA 100% KGHM INTERNATIONAL LTD.

Rys. 2. Widok na kopalnię Robinson z lotu ptaka [RNMC]

Kopalnia Robinson prowadzi odkrywkową eksploatację miedzi i obejmuje trzy duże wyrobiska: Liberty, Tripp-Veteran oraz Ruth (obecnie eksploatowana), zakład przeróbki rudy oraz staw osadowy.

2. Część dokumentacyjna – przemysł wydobywczy

Wpływ na środowisko:

• odwodnienia i sczerpywanie zasobów wodnych, co stanowi poważny problem ze względu na teren półpustynny

• zapylenie terenu związane ze stosowaniem materiałów wybuchowych, wzmagane przez suchy klimat

• przekształcenia powierzchni terenu obejmujące znaczne obszary

• zwałowiska skały płonnej - niebezpieczeństwo

generowania kwaśnych odcieków

• staw osadowy jest potencjalnym zagrożeniem dla jakości wód podziemnych (największy problem stanowią siarczany i mangan)

Rys. 3-5. Zdjęcia własne wykonane na terenie kopalni Robinson

2. Część dokumentacyjna - przemysł przetwórczy

• Podczas produkcji płyt falistych i płaskich oraz rur ciśnieniowych w zakładzie zużyto 350 tys. ton azbestu, w tym 65 tys. ton krokidolitu.

• Zakładając, że emisja azbestu wynosi 50g na tonę zużytego surowca, dało to emisję do środowiska w ilości 17,5 tony.

• Stosowanie złomu materiałów budowlanych, który zawierał azbest (np. rury, szlam, eternit) m.in. do utwardzania dróg, placów użyteczności publicznej i boisk.

Zakład Wyrobów Azbestowo-Cementowych w Szczucinie (ZWAC) 1959-1993

Rys.7. Płyty azbestowo-cementowe na terenie dawnego ZWACu [www.dziennikpolski24.pl]

Rys. 6. Lokalizacje zakładów przetwarzających azbest w Polsce [Dyczek, 2006]

2. Część dokumentacyjna - przemysł przetwórczy

Projekt zamawiany przez Komitet Badań Naukowych pt. ”Opracowanie programu realizacji w zakresie profilaktyki zdrowia mieszkańców miasta i gminy Szczucin z uwzględnieniem wielkości ryzyka zdrowotnego wynikającego z zanieczyszczenia środowiska azbestem” (1996-1998) – wyniki badań ukazały katastrofalny obraz skażenia terenu:

• szacowana objętość odpadów azbestowych oraz mas ziem zanieczyszczonych azbestem na terenie gminy wynosiła 0,8 – 1,0 mln m3

• ponad 50% badanych nawierzchni dróg wykazało pyłotwórczy skład odpadów azbestowych

• stężenia respirabilnych włókien azbestu w powietrzu przekraczały znacznie (od 5 do 50 razy) przyjęte stężenia normatywne. Wyjątkowo wysokie stężenia stwierdzone zostały na obszarach częstego ruchu, tj. boiska czy rynek oraz w pobliżu ZWACu

• zarówno w grupie kobiet, jak i mężczyzn odnotowano bardzo wysokie nadwyżki zgonów z powodu międzybłoniaka opłucnej, który uznawany jest za nowotwór swoisty dla ekspozycji na pył azbestowy, a w szczególności krokidolitu (80-krotna nadwyżka wśród mężczyzn oraz 200-krotna wśród kobiet w porównaniu do populacji generalnej).

2. Część dokumentacyjna - przemysł przetwórczy

Rys. 8. Lokalizacja składowiska odpadów poprodukcyjnych [www.tarnow.naszemiasto.pl]

Rys. 9. Fragment ogrodzenia przyzakładowej hałdy Rys. 10. Płyty azbestowo-cementowe pozostawione obok ogrodzenia hałdy [zdjęcia własne]

3. Polityka surowcowa i korzystanie z surowców

Polityka surowcowa - długofalowa polityka publiczna prowadzona na poziomie krajowym, która zapewnić ma

przedsiębiorstwom wytwórczym dostęp do niezbędnych dla ich działalności surowców po cenie umożliwiającej im

utrzymanie konkurencyjności, przy jednoczesnym dbaniu o stan środowiska naturalnego i społecznego na każdym

etapie cyklu surowcowego oraz bieżące i długookresowe bezpieczeństwo gospodarcze kraju [Hausner, 2015].

3. Polityka surowcowa i korzystanie z surowców

Zrównoważony rozwój to taki rozwój społeczno – gospodarczy, w którym następuje proces

integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi

przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania

możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli

zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń [Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627].

4. Część badawcza

Celem przeprowadzenia badań było określenie stanu świadomości ekologicznej ankietowanych. W szczególności analiza przeprowadzonych ankiet miała za zadanie:

• określenie świadomości na temat zakładów przemysłowych znajdujących się w bliskiej odległości od zamieszkania ankietowanych oraz ich wpływie na środowisko i generowanych przez nie zanieczyszczeniach;

• zbadanie stanu wiedzy o prowadzonych działaniach proekologicznych związanych z naprawą szkód wyrządzonych przez przemysł;

• poznanie stopnia zainteresowania stanem i zanieczyszczeniem najbliższego otoczenia.

Źródłem prezentowanych w niniejszej pracy wyników badań są odpowiedzi na pytania, zawarte w kwestionariuszu ankiety, udzielone przez 60 pełnoletnich respondentów, w tym 30 kobiet oraz 30 mężczyzn. Ankieta zawierająca 12 pytań została wykonana i rozesłana online do losowo wybranych osób z terenu województwa małopolskiego. Przeprowadzone badania objęły niewielką liczbę respondentów, a dla pełnego obrazu stanu wiedzy należałoby przeprowadzić ankietowanie na większej próbie.

4. Część badawcza

4. Część badawcza – analiza odpowiedzi

Odpowiedzi respondentów na wybrane pytania [opracowanie własne]

4. Część badawcza - wnioski

• Analiza przeprowadzonych badań pozwala na przedstawienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa młodego województwa małopolskiego, który oceniam na średni.

• Zdecydowana większość ankietowanych wykazuje zainteresowanie problemem zanieczyszczenia środowiska jedynie ogólnie i powierzchownie.

• Analiza badań pokazała problem znikomej komunikacji pomiędzy zakładami przemysłowymi i władzami lokalnymi a społeczeństwem.

• Świadomość ankietowanych na temat prowadzonych lokalnie działań i akcjach proekologicznych nie jest wysoka.

Zakończenie

Presji przemysłu na środowisko naturalne nie wyeliminujemy, ale możemy ją ograniczyć.

Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój gospodarki, konieczne jest poszukiwanie coraz to nowszych rozwiązań, które mają na celu zwiększenie produktywności wykorzystania zasobów surowcowych pierwotnych i wtórnych.

Niezmiernie ważne, w ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko jest świadomość każdego z nas, gdyż nawet małe zmiany lokalne, mogą mieć duże i pozytywne konsekwencje w skali globalnej.

Literatura – wybrane pozycje

Książki i czasopisma

Bromowicz J., Bukowski M., Hausner J. (red.), Kasztelewicz Z., Kudłacz M., Kulczycka J., Piestrzyński A., Steinhoff J., Wilczyński M., 2015, „Polityka surowcowa Polski. Rzecz o tym, czego nie ma, a jest bardzo potrzebne”, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków Dubiński J., 2013, Zrównoważony rozwój górnictwa surowców mineralnych, Journal of Sustainable Mining Vol. 12 No 1, str. 1Dudla N. i inni, 1996, „Ochrona środowiska w aspekcie źródeł energii”, Towarzystwo Geosynoptyków GEOS, Kraków Dyczek J., 2006, „Asbestos risk reduction & measurement of asbestos fibre concentration”, AGH Faculty of Materials Science and Ceramics, Wydawnictwo Naukowe “Akapit”, KrakówGałuszka A., Migaszewski Z., 2009, Problemy zrównoważonego użytkowania surowców mineralnych, PROBLEMY EKOROZWOJU – PROBLEMS OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT, vol. 4, No 1, 123-130Szeszenia-Dąbrowska N., 2003, „Azbest w gminie Szczucin. Zagrożenie i sanitacja”, monografia, Kraków-Łódź-Warszawa

Rozporządzenia prawe i inne dokumenty:

KGHM – Robinson Nevada Mining Company (RNMC), materiały udostępnione bezpośrednio przez zakład Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627]Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze [Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981]Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest [Dz.U. 1997 nr 101, poz.628]