Marek Stączek. Kreatywność. Jak ją rozwijać w sobie i w organizacji

7/31/2019 Marek Stczek. Kreatywno. Jak j rozwija w sobie i w organizacji

1/16


2/16

3Mk Sczk Kreatywno. Jk j zij sbi i gizcji?

KreatywnoJak j rozwija w sobie i w organizacji?

Warszawa 2012

M A R E K S T C Z E K


3/16

4 Mk Sczk Kreatywno. Jk j zij sbi i gizcji?

EdisonTeam.plWszelkie prawa, wcznie z prawem do reprodukcji tekstw oraz ilustracji

w caoci lub w czci, w jakiejkolwiek formie zastrzeone.

ISBN 978-83-61485-17-9

Korekta:

Zoa Jurkowlaniec

Ilustracje, w tym ilustracja na okadk:

Elbieta Dudziak

(w ilustracji na okadce wykorzystany motyw dziea J. F. Milleta pt.Kobiety zbierajce kosy)

Projekt okadki i skad komputerowy:Aneta Krzywicka ARTEMA, e-mail: [email protected]

Wydawca:

EdisonTeam.pl


4/16


Spis treci

Przedmowa ........................................................................................................

Wstp .......................................................................................................................

Rozdzia pierwszy. Moje cztery pytania do twrczych osb .........................

Rozdzia drugi. Kreatywno i proces twrczego mylenia, czyli o rolidobrej defnicji i procesie poszukiwania rozwizania ...................................

Rozdzia trzeci. Sze zotych zasad kreatywnoci, czyli o czym wartopamita podczas poszukiwania pomysu .....................................................

Rozdzia czwarty. Kreatywno jako warunek przetrwania w zmiennymwiecie, czyli o burzliwym zwizku zmiany i twrczoci ..............................

Rozdzia pity. Cechy osb twrczych, nic z romantyzmu wiele z pozytywizmu ......................................................................................

Rozdzia szsty. Szklany tunel, czyli o tym, co hamujenasz kreatywno .............................................................................................

Rozdzia sidmy. Stymulator 6/14 nasz pomysna sesje kreatywnego mylenia .......................................................................

Rozdzia smy.Technika: Analiza i Synteza, czyli o poytkachz dzielenia wosa na czworo .............................................................................

Rozdzia dziewity.Technika: Problem Kierunek Poszukiwanie,czyli dyskretny urok podry w nieznane ......................................................

Rozdzia dziesity.Technika: Mapa Myli, czyli moc skojarze

przelanych na kartk ..........................................................................................Rozdzia jedenasty. Technika: Analiza Pola Si, czyli o moliwoci

przewidywania przyszoci ................................................................................

Rozdzia dwunasty. Spoeczne uwarunkowania kreatywnoci,czyli jak rozwija twrcze mylenie w frmie ..................................................

Rozdzia trzynasty. Kreatywno jako sposb na unkcjonowaniew wiecie zawodowym i nie tylko zawodowym, czyli o roli emocji

w twrczym procesie .........................................................................................Zakoczenie Daj sobie szans i bd bardziej kreatywny .......................

Dodatek opis procesu poszukiwania pomysu na produkt .........................

7

8

13

43

56

65

76

101

107

112

121

131

136

141

176185

188


5/16


Przedmowa

W 1772 roku Jze Haydn, dyrygent dworskiej orkiestry wgierskiegoksicia Mikoaja Jzea Esterhzy von Galntha, stan przed karko-omnym zadaniem. Ksi cigle przesuwa dat rozpoczcia urlopu

caego zespou. Muzycy uporczywie nalegali na kompozytora, aby za-j si ich spraw i wpyn na arystokrat. Haydn wiedzia, e proszcmecenasa, niewiele wskra. Przemyla swoje pooenie i postanowi,aby w jego sprawie przemwia... muzyka. Skomponowa Symonipoegnaln (symonia nr 45 fs-moll). To 25-minutowe dzieo rozpo-cza orkiestra w penym skadzie. W miar trwania utworu stopniowocichy kolejne instrumenty, koczyy si bowiem napisane dla nichpartie. Kolejni muzycy wstawali, gasili swoje wiece i cicho wychodzi-

li. Scena stopniowo pustoszaa, a do momentu, w ktrym symonizakoczy duet skrzypcowy, a nie jak to byo w zwyczaju caaorkiestra. Podobno jak podaj rda ksi zrozumia aluzj i daupragniony urlop swojej orkiestrze.

Haydn znalaz sposb i wanie o tym jest ta ksika. O szukaniurozwiza, twrczym dziaaniu, zarwno indywidualnym, jak i zespo-owym. Marek Stczek dzieli si w niej spostrzeeniami dotyczcymikreatywnego mylenia i innowacji.

Zachcam do lektury.

Jack Brown, EdisonTeam.pl


6/16


WstpWszystko, co nas otacza, miao swjpocztek w czyjej gowie.

Harry Adler

Do zastanowienia. Potne metropolie, Apple, Google, strzelisty gotyk, no-woczesne technologie, demokracja, penicylina, ekspresjonizm, V symoniaBeethovena, szachy, Zbrodnia i kara... wszystko to miao swj pocztek, roz-winicie i zakoczenie w ludzkim umyle.

Do kogo. Ksik t dedykuj tym wszystkim, ktrzy podzielaj pogld, eprzez stworzenie ciekawych, oryginalnych i uytecznych koncepcji moemyksztatowa nasze tu i teraz. Gwne przesanie tych rozwaa adresuj doosb potrafcych budowa ukady spoeczne, zespoy, frmy, w ktrych pa-nuje atmosera tworzenia i przedsibiorczego dziaania.

Do zastosowania. Dawno temu przeczytaem zdanie, ktre ma w sobieco uwodzcego: Kiedy wieje wielki wiatr, wikszo ludzi szuka schronienia,

a tylko niektrzy buduj wiatraki. Zatem nie czekaj, rozpocznij budowanie.

Podczas pisania tej ksiki staraem si podzieli dowiadczeniem, jakie zgro-madzilimy w zespole EdisonTeam.pl, prowadzc sesje kreatywnego myle-nia oraz projekty wdraania innowacji w organizacjach.

W tre ksiki wpisali si moi gocie, ktrych poprosiem o rozwinicie ha-se zwizanych z kreatywnym myleniem (sownik kreatywnoci). Czytelnikodnajdzie tu wypowiedzi osb reprezentujcych rne proesje, np.: aktora,pisarza, naukowca, trenera koszykwki, kompozytora, terapeuty, reportera,muzyka, prezesa spki fnansowej... Ten wybr podyktowany jest przekona-niem, e proces twrczego mylenia i zasady rozwijania kreatywnoci majuniwersalny charakter. Uwaam, e sposb poszukiwania pomysw nieza-lenie od miejsca, w ktrym si odbywa przebiega w bardzo analogiczny

sposb i ma w sobie co ponadproesyjnego, ponadbranowego.


7/16


Sdz, e Czytelnika zainteresowanego tematem twrczego mylenia szcze-glnie zaciekawi rozdzia pierwszy zadaj w nim cztery pytania o kreatyw-noosobom, ktre uwaam za twrcze. W tej czci spotkamy ludzi wywo-dzcych si z trzech obszarw: wiata mediw, biznesu i sztuki.

Wszystkim Wam, Drodzy Gocie, serdecznie dzikuj za to, e zechcieliciepodzieli si swoj wiedz.

Wikszo rozdziaw zakoczona jest dygresj, ktr mona by opatrzytytuem przesanie od naszego patrona. W ten sposb chciaem upamitniposta wielkiego wynalazcy, autora 1093 patentw Thomasa Edisona.

Ksika, czego nie staraem si ukrywa, ma charakter nieco osobisty. Opo-

wiadam w niej o tym, czego si dowiedziaem na temat kreatywnego myle-nia, co zrozumiaem, co poznaem oraz z czym polemizuj.

ycz miej i inspirujcej lektury.

Marek Stczek, EdisonTeam.pl

Warszawa, 20 stycznia 2012 roku

Ps. Cig dalszy rozwaa o kreatywnoci mona odnale na bloguwww.e-kreatywnosc.pl.


8/16


Dla mojej ony Magosi


9/16


Rozdzia pierwszy.

Moje cztery pytania do twrczych osb

Zaproszenie do rozmowy przyjo dwanacie osb. Pytania koncentrowaysi wok znaczenia kreatywnego mylenia w rodowisku, w ktrym danaosoba pracuje. Chciaem si dowiedzie, jak kada z nich rozumie kreatyw-no. Prbowaem wydoby od moich rozmwcw pewien sekret. Prosiem,aby podzielili si praktycznymi sposobami, ktre uatwiaj im tworzenie

ciekawych pomysw, oraz opowiedzieli, co robi, aby wspomaga innychw twrczym myleniu.

Wszystkim rozmwcom zadawaem nastpujce pytania:

1. Skd czerpie Pan pomysy?

2. Jakie znaczenie ma kreatywno w Pana dziaaniu?

3. Jak Pan inspiruje innych do tego, by byli kreatywni?

4. Czym dla Pana jest kreatywno?

Norbert Biedrzycki

Prezes Zarzdu Sygnity S.A.


Moja metoda to wysiek fzyczny. Po kilkugodzinnej wyprawie rowerowejz synami, po spywie kajakowym czy np. po treningu przychodzi czasna wypoczynek, ale tylko mini Wtedy do pracy wczaj si inten-sywnie szare komrki. To si u mnie sprawdza. Dlatego nie rezygnujz aktywnoci fzycznej. Ju par ajnych pomysw przyszo mi do gowywanie w takich sytuacjach.


Od lat pracuj w brany IT, w ktrej sta jest zmiana. Na pewno pracazespoowa jest jedn z metod wyzwolenia kreatywnoci. Czonkowie ta-


10/16


11/16


Dariusz Bugalskidziennikarz, prezenter Polskiego Radia Trjka


Dosownie (prawie) z powietrza, a dokadniej z eteru. Bardzo wieletematw programw pochodzi z listw i z wypowiedzi moich radiowychrozmwcw. Udao mi si zdoby sobie przez tych kilka lat pracy w ra-

diu pewien zasb zauania ludzie proponuj mi tematy. Potem trze-ba sprbowa je przetransponowa na anten najlepiej, gdy rwniekreatywnie. Mj sposb polega na suchaniu tego, co si mwi: co ozna-cza sormuowanie, gest, zachowanie?

Przykad: prowadziem warsztaty z dziennikarstwa dla bardzo modychludzi, licealistw, ktrzy nie mieli radiowego dowiadczenia. wiczylimyrne elementy radiowego achu. Jednym z nich jest tzw. hook co,co pomaga utrzyma uwag suchacza, kiedy nadaje si np. reklamy.

Pewna dziewczyna zastosowaa hook nastpujcy: za chwil posucha-my rozmowy z, a w tym czasie napijmy si razem herbaty (to znakomitysposb nie tylko na przeniesienie uwagi, ale i na stworzenie radiowejwsplnoty: herbatadomintymnociepo). Ta dziewczyna jednak po-wtarzaa t zapowied co chwila. Dlaczego? Bo nie miaa dowiadczeniai panikowaa? Owszem, ale te i dlatego, e jej nie szo, a ona to czua.Program by nudny, a herbata zawiera przecie tein! Dziewczyna mwi-a: wiem, e to nudne, ale sprbujmy nie zasn. Ryzyko nadinterpretacji?

Kreatywno niesie ze sob ryzyko, nie przecz.Jeli chodzi o pisanie jest podobnie. Nosz ze sob papier i oweki zapisuj, co usysz. A poniewa bazgrz, nie mog czasem tekstu roz-czyta. Czsto trac, co napisaem, ale bywa, e zyskuj, np.: soiwa zesw. Pikna, midzyludzka metaora.


W moim zawodzie kreatywno jest istotna, bo jest istotna. Stanowipodstaw i dziennikarstwa, i poezji. Trudno i darmo.


12/16


3. Jak Pan inspiruje innych do tego, by byli kreatywni?

W dziennikarstwie zauwaam pewn istotn zmian: staje si ono coraz

bardziej domen i rwnoczenie ofar propagandy, zarwno w sensiekomercyjnym, jak i politycznym. Inormacji jest za duo, a my jako cogni-tive misers ulegamy jej z pocaowaniem rki. Kreatywne staje si dzico, co kiedy byo po prostu rzetelne: trzeba uwanie sucha, bada,analizowa i pokazywa (nie)konsekwencje. To jest tak rzadkie, e stajesi kreatywne. Staram si wypracowa t postaw u siebie i u moichsuchaczy.

4. Czym dla Pana jest kreatywno?

Mistrzem kreatywnoci jest dla mnie Gupi Jasio z bajki: czujno, ryzyko,fow, intuicja, chwytanie wspzalenoci.

Micha Kiciski

Prezes Zarzdu CD Projekt

1. Skd czerpie Pan natchnienie/pomysy?

Oczywicie mwimy o dobrych pomysach, a o takie wcale nie jest a-two. Niestety, zych i przecitnych pomysw jest duo wicej ni tych na-prawd dobrych. I tu w zasadzie kryje si sedno problemu, bo najlepsze

pomysy przynosz najwiksze benefty, gwarantuj sukces, natomiast teze gwarantuj porak. Wedug mnie, dobrych pomysw nie da siwymusi czy urodzi na si. Bardzo rzadko udaje si te wypracowa jew sposb rzemielniczy, powoli robic kolejne iteracje dokumentw czyprojektw. Ciko jest te je wymyla w trakcie burz mzgw czy ze-bra lub narad. Lata dowiadcze zawodowych pomogy mi wypracowapewne metody, wytyczy drogi postpowania, ktre znaczco zwikszajszans na wymylenie czego naprawd dobrego, a czasem wrcz prze-

omowego. Przede wszystkim, aby zmierzy si z zadaniem o charakterzekreatywnym, potrzebuj odpowiedniego stanu ducha i ciaa. To znaczystanu relaksu psychicznego i fzycznego.


13/16


Mam na to kilka wyprbowanych sposobw. Najczciej stosuj lekkitrening na siowni, poczony z basenem i saun. Mam ze sob notat-

nik, bo wanie wtedy, zupenie znikd wpadaj mi do gowy bardzodobre pomysy. A ja podam tym tropem. Czasem w ten waniesposb udaje mi si rozpracowa dane zagadnienie w duych szcze-gach i niejako samoczynnie. Notatki sporzdzam do pobienie, alena tyle drobiazgowo, aby zapa gwn ide pomysu. Bywa te tak,e notuj drobne detale, ktre cho nie s tak znaczce, ale stanowiwarto dodan caoci, a czsto byyby trudne do wymylenia w po-piechu, w normalnym trybie pracy w biurze. Te detale to czasem poje-dyncze zdania do reklam, pomysy na grafki na koszulki, czy inormacjena stron www. S to drobne, dobre pomysy, ktre wietnie wpasowujsi w cao i sprawiaj, e jest ona ponadprzecitna. Generalnie pro-ces twrczy trwa do wyczerpania tematu i potraf to czasem znaczcoprzeduy mj pobyt na basenie. W kolejnych dniach przelewam ideena orm elektroniczn, jednoczenie recenzuj j i oceniam chodnymokiem. Na og to, co wczeniej wymyliem, wci wydaje mi si bardzodobre, cho niektre szczegy, te najbardziej szalone, musz ucywilizo-wa. Zazwyczaj cao wymaga te wygadzenia i uzupenienia, co jest

ju prac bardziej rzemielnicz. Dopracowanie dobrego pomysu, gdyuchwyci si ju jego ducha, jest zadaniem stosunkowo prostym. Zdarzami si powierza to wsppracownikom, ktrzy nastpnie sami rozwijaji dopracowuj zaproponowan im ide.

Wspomniany zestaw siowniano-basenowy jest moj sprawdzon meto-d. Jest on o tyle skuteczny, e pozwala pozby si stresu i napi nawetpo najciszym dniu i daje szans dobrego rozgryzienia problemu nawet

w trudne i mczce dni. Nie jest to oczywicie jedyna moja metoda. wiet-nie sprawdzaj si rwnie medytacje oraz wiczenia oddechowe. Jestbardzo wiele rodzajw medytacji i kady z nich powinien prowadzi dostanu gbokiego relaksu i odprenia. Praktykowaem rwnie wiczeniaoddechowe, ktre szybciej przynosz eekty zblione do medytacji, chooczywicie dowiadczenie to nie jest tak gbokie. Dodatkowo, dostarcze-nie organizmowi wielkiej dawki tlenu wspaniale rozwietla umys. Czasemwystarczy zwyky spacer. W przypadku mojego Taty, ktrego aktywno

zawodowa opiera si na nieustannej pracy intelektualnej (jest proesoremsocjologii), jest to wrcz podstawowa metoda, ktra bardzo dobrze sisprawdza. Jeli chodzi o mnie, to spacer nie do koca mi wystarcza, niezawsze pozwala dostatecznie zredukowa stres i uzyska stan penego


14/16


odprenia. Czym innym s wyjazdy w gry, w ktre wybieram si czstosam i zawsze z notatnikiem. Z ostatniego wypadu w Tatry wysaem przez

komrk szkic strategii i planu dziaa frmy na najblisze 4 lata. Wszyst-ko idealnie i bardzo szybko uoyo mi si w gowie podczas wdrwek,a siedzc w biurze, mczybym si nad tym duo duej i co najwaniej-sze wynik byby pozbawiony tej magicznej iskierki, ktra sprawia, e cowyrasta ponad przecitno.

Podsumowujc, uwaam, e kady powinien odnale wasn metod,w ktrej uwalnia si kreatywno. Przy czym zachcam do tego, by niezamyka si w szablonach. U mnie jest to centrum rekreacyjne albo gry,

a kto inny moe dobrze myle, prowadzc samochd, biorc prysznic,czy uprawiajc jogging. Patrzmy po prostu, kiedy i w jakich sytuacjachdobrze nam si myli i kiedy wpadaj nam do gowy najlepsze pomysy.A potem starajmy si odtwarza te sytuacje. Mamy szans zaobserwowawtedy, e te dobre pomysy jednak nie wpadaj nam do gowy w zupe-nie losowy sposb, lecz s powizane z sytuacj lub stanem, w ktrymsi znajdujemy.

2. Jakie znaczenie ma kreatywno w Pana dziaaniu?Kreatywno jest dla mnie wartoci najwysz, undamentem, na ktrymbuduj dalsze dziaania. Dobry pomys realizuje si przyjemnie i spraw-nie. Dobry pomys wrcz inspiruje i pomaga w tym, aby go urzeczywistniw najlepszy moliwy sposb. Z tego wzgldu mam nisk tolerancj napomysy rednie, o sabych nie wspominajc. Zdarza mi si przecigalub wydua proces twrczy a do czasu, gdy uznam, e pomys i planna jego wykonanie jest dostatecznie dobry. Czasem skutkuje to prac

z napitymi terminami lub wrcz po terminach, ale z drugiej strony gwa-rantuje to dobry eekt ostateczny. A to jest dla mnie najwaniejsze.

Musz jednak zrobi tu pewne wtrcenie i przyzna, e nie wszystkiesukcesy s eektem dobrych pomysw. Czasem potrzebny jest te utszczcia. Nasza gra Wiedmin 2 zostaa wrczona przez premiera Tu-ska prezydentowi Obamie. Co oczywicie mona uzna za szczytoweosignicie PR. Inormacje o tym obiegy cay kraj oraz wiele serwiswinormacyjnych na caym wiecie. Osignicie tego wymagao nie tyl-

ko odpowiedniego nagonienia Wiedmina 2, ale po prostu zwykegoszczcia. Gdyby produkt by nieznany, nikt by nie wpad na pomys, abypodarowa go Prezydentowi USA. Jednak w aden sposb nie mona


15/16


Myl pierwsza fenomen gry i subiektywny stan przepywu

Paul Dirac, jeden z najwybitniejszych fzykw XX wieku, odkrywca antyma-

terii, twrca mechaniki kwantowej sowem osobowo twrcza w najwy-szym stopniu powiedzia tak o swojej pracy: To bya gra. Bardzo ciekawagra, w ktr si bawilimy. Mgbym si teraz zastanawia, co Dirac mia namyli, ale wycign jeden potrzebny mi w tym momencie wniosek. Ottwrcza praca bliniaczo podobna jest do zajmujcej i wcigajcej gry.

A co charakteryzuje dobr gr? Myl, e musi tam by sze elementw:1. uczestnicy gry s mocno zaangaowani (np. mecz tenisa ziemnego), 2. cel

jest jasno okrelony (trzeba wygra), 3. inormacja zwrotna o jakoci dzia-ania dostarczana jest na bieco (pika trafa za lini albo lduje w polu),4. grajcy zatapiaj si w dziaaniu (wiat zewntrzny nie istnieje, jestemskoncentrowany na pice), 5. przed graczem stoi wyzwanie (ma przed sobdobrego przeciwnika), 6. poziom trudnoci jest optymalny (nie gram z kimpocztkujcym).

Kady z nas ma dowiadczenie uczestniczenia w grze, ktra nas wessaa,czulimy si wtedy cakowicie pochonici i skoncentrowani, z caych si wal-

czylimy o wygran.Fascynujce przedsiwzicie o nazwie gra jest ponadczasowe i ponadkultu-rowe. Wystarczy wspomnie o igrzyskach w sonecznej Grecji, balu w zamo-nej Wenecji, szachach na dworze wadcy z Dalekiego Wschodu. Gra uwal-nia w nas energi, dowiadczamy tego, co znany psycholog Maslow nazwaszczytowym dowiadczeniem.


16/16

Marek Stączek. Kreatywność. Jak ją rozwijać w sobie i w organizacji

Documents

Transcript of Marek Stączek. Kreatywność. Jak ją rozwijać w sobie i w organizacji