Marek Hłasko - 'Pamiętasz, Wanda'

7/30/2019 Marek Hasko - 'Pamitasz, Wanda'

1/13

1

Marek Hasko

Pamietasz, Wanda

Daleko w ciemno wybiega ulica. Jest to waciwie taka sama ulica, jakichdziesitki sw naszym i innym miecie, a jednak... Jej domy ze zmrokiem trac

swj zarys, w dzie wrzynaj si w jasne niefrasobliwe wiosenne niebo; w

podwrkach na balkonach wisz kolorowe bety... wic wanie taka normalna

zwyka ulica, nie ma w niej nic zgoa nadzwyczajnego: ani adna ani brzydka.

Czsto pytam: co mnie tak wie z t zwykulic? Nie umiem sobie na to

odpowiedzie. Dalekie wiat Dworca Gdaskiego mrugaj niepewnie: zielone,

niebieskie.

Wyje gdzie daleko parowz, rozdziera gwatownie cisz wieczorn tak

niespodziewanie, e a drgna i przytulia si silniej do mnie. Teraz ju wanie

wiem, wanie teraz, gdy idziemy razem, gdy widz twj agodny profil z zadartym

noskiem, jasne woski, ktre rozwiewa wieczorny wiatr wiem, dlaczego kocham

t zwyka ulic, dlaczego kot miauczy przyjanie, dlaczego przykro mi jest, gdy

widz paczce dziecko, jak podnosi brudne pistki do oczu to wszystko waniedziki Tobie.

Moe nawet sama si nie domylasz, gdy tak idziesz koo mnie w swojej

powiewnej sukieneczce, machajc zerwan gazk. Nie, nie moesz si

domyla, jak bardzo Ci kocham. Ciebie, twoje wosy, ki bzu w Twojej rce.

Czuje agodne ciepo Twojego ramienia, przytulam policzek do Twoich jasnych,

mikkich wosw, chon nozdrzami ich delikatny, cierpki zapach, w milczeniu

ciskam Twoj ma, ciep do. Kochamy si, jest nas dwoje, a przecie

tworzymy jednego czowieka, mylimy razem, czujemy razem: jest nam dobrze.

Idziemy razem przytuleni do siebie, nie widzimy mijajcych nas ludzi,

wyskakujemy spod przejedajcych samochodw; ten may grubas, ktry wpad

na nas, jest taki zagniewany. Ze zocipoprawia okulary, mruczy co pod nosem,

dlaczego? miejemy si troch z niego troch do siebie. Stajemy na wiadukcie

Gdaskiego Dworca, szepczesz:

- Wyjmij rk z kieszeni.


2/13

2

Wpatrujemy si w migocce kolorowe wiata semaforw, stoimy cichutko

przytuleni do siebie, a sposzy nas znowu jkliwy ryk parowozu. Schodzimy na

d; mija nas grupa robotnikw z metra: chudy i wysoki jak tyka chmielowa zajrza

Ci w twarz i cmokn z uznaniem, adna jeste. Przytulasz oburzona do mnie, a ja

chtnie ucaowabym go. Ludzie patrz za nami z sympati, znajomy dozorca

kania nam si, przez chwil rozmawiamy z nieznajomym ysym panem, ktry prosi

mnie o ogie. On uchyla kapelusza, ja w zakopotaniu targam swojrozwichrzon

czupryni znw, idziemy razem.

Pomyl sobie, jak to cudownie, e nie czujemy si obco i wrogo wrd tych

wszystkich ludzi, spaw, maszyn. e wszystko jest nasze chodny asfalt ulicy, po

ktrym idziemy, niebo, ktre ma teraz kolor Twoich oczu, drzewo, z ktrego

zerwaa przed chwil gazk akacji i wrysz z niej: Kocha nie kocha...

wyrywam ci jz rki kocha, przecie kocha. miejesz si i ja simiej. Czeka

nas nasz dom, w ktrym wszystko jest pikne, nawet ten may kulawy stolik,

ktremu codziennie przybijamy nog. Zamek w drzwiach chrobocze tak swojsko.

Stoimy teraz obok siebie na balkonie, ogarniam Ci ramieniem, odsuwasz si

agodnie szepczc: Csss, Malinowska patrzy:. miejc si cauj twoje ciepe

usta, na ssiednim balkonie Malinowska mruy oczy.Pod nami miasto usypia. Ko grzechocze podkowami po bruku, dozorca ze

zgrzytem zamyka nasz bram, m Malinowskiej wlizguje si jak piskorz, aby

nie paci nocnego.

Kierowca klnc zamyka mask nawalonego samochodu i patrzy w niebo,

jakby stamtd oczekiwa pomocy w naprawie. Zapada noc, pomau wykrela z pola

naszego widzenia ulice i place, pachnie sodko bez, dentysta gra na pianinie i

piewa swym beczcym gosem.

Gwiazdy, ktre zapalaj si na niebie, migocw Twoich oczach. Milczymy.

Silnik zaskoczy, kierowca z zadowoleniem trzaska drzwiami, ona woa dentyst

na kolacj, dziecko ssiadki zaczyna swojcowieczornserenad. A nasza mio

nie koczy si o wicie, bdzie trwa wiecznie, bdzie mocna jak ci ludzie, z

ktrymi pjdziemy rano do pracy, prawda? A pamitasz? Widz, e pamitasz,

przytulasz si w milczeniu do mnie, czuj, e nie chcesz tych wspomnie, e nie

chcesz psu tego wieczoru pachncego bzami. Syszysz ten daleki abi rechot,

bzykanie konikw polnych? No dobrze, nie bdziemy wspomina.


3/13

3

Rustecki pobieg w popiechu do okienka. Gdy pieszy si i biega po

podwrku, jego kulawa noga. Zataczajca niezdarne krgi, dziaaa nader

sprawnie.

- Wszyscy ju wyjechali? wyrzuci z siebie jednym tchem.

Dyspozytor Kokoszka, stateczny, powolny, o obwisym brzuchu, spojrza na

tablic.

- Jeszcze Stefana nie ma.

Techniczny zakl.

- Pewno znowu si zachla. To jest czowiek, jak boga kocham.

- Zaraz nadejdzie mrukn dyspozytor.

W tej chwili w okienku pojawia si gowa Stefana.

- Sto siedem poda numer wozu.

Rustecki spojrza na jego blad, pomit twarz z podpuchnitymi oczami i

trci Kokoszk w bok.

- A co nie mwiem? Znowu po pijastwie.

- No i co mu pan zrobisz? pyta obojtnie Kokoszka.

- Wyrzuc, na zbity pysk

Kokoszka wzruszy ramionami.- Nie wolno mu?

Stefan podszed do wozu. W gowie szumiao mu jeszcze po wczorajszej

pijatyce , pod powiekami czu piasek. Bdnie sprawdzi oliw, zapuci silnik i nie

czekajc na rozgrzanie ruszy z miejsca. Rustecki spojrza za nim ze zoci.

- On zapiuje tego demsa zobaczysz pan.

Dyspozytor umiechn si zgryliwie.

- Chcecie modzie macie modzie.

Stefan lecia przez puste jeszcze ulice. Z bazy na port handlowy mia adne

par kilometrw. Spojrza na zegarek: dochodzia szsta. By ju spniony, doda

gazu, a donony gong silnika przeszed w jednostajny buczcy jk. Opuci

przedni szyb powietrze silnym strumieniem uderzyo mu w twarz i potargao

wosy. Moe otrzewiej troch pomyla. Ile tego wczoraj byo, cholera. I jak to

byo potem? Stasiek ju cakiem trup, Henek kupi jeszcze flaszk, a dalej? Dalej

rozwiewao si. Czyje zamazane twarze, skrzeczce gosy, dobiegajce przez

mg, obcy wasny gos, ranne przebudzenie w butach, w ubraniu.


4/13

4

Z nieprzepisow szybkoci wjecha na teren portu, a stranik na branie

zachysn si z oburzenia. Podstawi wz pod ramp i ruszy na poszukiwanie

Henka. Znalaz go w kcie magazynu, jak zlewa pod kranem swoje jasne, a do

przesady barankowe wosy. Uderzy go w plecy, a tamtemu woda poleciaa za

koszul.

- No jak, Heniu, kak paywajesz?

Pkaa wyszczerzy w umiechu swoje drobne mysie zby.

- Daj ty spokj, ale byo tego wczoraj. Chyba ze dwa litry. A Stasiek trup.

- Nie ma go dzisiaj w robocie?

- A skd. Szewski poniedziaek sobie zrobi. A ty jak si czujesz?

Kamiski usiowa si umiechn.

- Jak zoto. Ale trzeba bdzie si chyba zaprawi, co?

Wysupali z kieszeni ostanie drobne. Henek skrzywi si.

- Starczy?

- Musi. Na czterdziestk starczy, skocz, Heniu.

Wstrzsajc si pili ukryci w koncie magazynu .Zaprawka naleaa do

codziennego rytuau.

- Co dzisiaj wozimy?- Warzywo

- O cholera, znowu po fajrant.

Pamitasz? Tak byo codziennie. Cigle bez grosza, cigle pijany.

Przemykaem si chykiem pod obstrzaem ludzkich pogardliwych spojrze.

Patrzyli rozmaicie; jedni z umiechem penym pobaliwoci: Trudno musi pi

alkoholik, drudzy wrcz z pogard, gdy czasami prosiem o poyczk.

Organizacja kazaa mi si leczy. Braem antabusy przez par tygodni, a potem

znowu, po kamarysku. Heniek mwi: Stefan amiesz si? Nie, nie amaem

si. Zaczem unika ludzi, zamykaem si w sobie. Nocami przychodziy rozmaite

postacie bez gw i rk. Straszyy, rozryway moje ciao, chichotay obkaczo.

Wtedy zaczo si ze mn dzia co dziwnego. Twarze ludzkie byy

jednakowe wszystkie mode, stare , brzydkie. Wtedy sam sprbowaem przesta

pi ale ju nie mogem.


5/13

5

Wtedy Ty zacza u nas pracowa. Byo chyba lato prawda? Bya opalona

na taki zocisty kolor; twj nosek by obsypany piegami. Na fartuszku miaa

znaczek zetempowski.

Siedziaa w swojej centralce telefonicznej, przychodzilimy razem do pracy,

jeszcze wtedy na szst. Nie znalimy si. Dopiero wtedy, jak przechodzc obok

Ciebie zatoczyem si, spojrzaa ze zdumieniem. Mylaa pewnie, e to

zaczepka. Dopiero Rustecki podszed do Ciebie i powiedzia Ci na ucho

zrozumiaa. Widziaem jak machn rk, wiedziaem dobrze, co Ci powiedzia

Tumaczylimy wszyscy nic nie pomaga. Trzymamy go przez ...

Wanie przez co?

Sam czsto zastanawiaem si: przecie powinni mnie dawno wyrzuci.

Wszyscy pokazywali mnie palcami, te stare paniusie z ksigowoci a oczy

przymykay, gdy przechodziem obok nich. Caa baza wiedziaa, e takich jak

Kamiski to nie ma , nie byo i nie potrzeba, jak mwi artobliwie Kokoszka.

Niektrzy mwili: Wyrzucie go, do cholery, co to szpital dla alkoholikw?

Wanie tego dnia po pracy podesza do mojego demsa. Zaczlimy rozmawia.

Chwil milczaa, zakopotana wpatrujc si w moje przekrwione biaka ( im

zawdziczam przezwisko Angor). Twj fartuszek mia na okciu tak malekcer. Pamitasz Wanda?

Palc papierosa przyglda si, jak robotnicy koczyli ldowa wz.

Samochd by naadowany warzywami pod sam plandek, nawet na

opuszczonym na acuchach borcie stay kosze z warzywami.

- Nakitowali chyba z pi ton pomyla i schyli si, eby zobaczy, czy

resory nie siady. Nie. Potny dems wytrzymywa takie adunki. Zgnit

niedopaek papierosa i ruszy szuka konwojenta. Zobaczy go, jak kci si z

magazynierem o towar. Magazynier, z wciekoci purpurowy, wymachiwa

tamtemu przed nosem plikiem kwitw.

- Waga jest krzycza jest! No to czego?

- Oho, Henek robi go na wadze przemkno Stefanowi przez myl.

Wskoczy na ramp.

- Co jest, panie Zdzisiu? zapyta magazyniera.

Stary odwrci si.

- No co, wariata szuka! Ma wag i fartu szuka!


6/13

6

Henek umiechn si krzywo, odsaniajc sprchniae pieki.

- Nie krzycz pan. Czego pan krzyczysz? Ile pan tary daje?

Malinowski mia starcz, pomarszczon twarz, bezzbne zaklnite usta,

spod ktrych wystopercza podbrdek: ostry, obronity siwo brudn szczecina.

Gdy zdenerwowa si, nie mona go byo zrozumie: sycha byo pomlaskiwanie

bezzbnej szczki. Krzyczc wyrzuca z siebie strugi liny. Malinowski bryzgn na

Stefana, a ten odskoczy, wycierajc twarz rkawem.

- Ile twj wz way?

Dems way cztery osiemset, ale bez bliniakw waga malaa o przeszo

trzysta kilo.

- Cztery osiemset skama bez zajknicia.

Stary a podskoczy.

- Wariata szukacie? klapn tumacz wam przecie...

- Nie tumacz pan przerwa mu Henek. Swojej przyjacice moesz pan

tumaczy, eby si nie martwia, ze wiesz pan co. Stefan, daj no ksik.

Kamiski wycign ksik.

Napisane byo czarno na biaym cztery osiemset.

- No i co? podsun mu pod nos.Malinowski westchn. Zaklsy podbrdek opad aonie.

- Chopaki powiedzia - nie rbcie mnie na wadze. Nie mam z czego

dokada, a ju raz wpadem.

W gosie jego zabrzmiay bagalne nutki. Stefan odwrci gow. Porwaa go

zo na Henka. Co ten stary czowiek mg poradzi przeciw bandzie zodziei,

ktra go zgodnie okradaa? Z czego mia dokada? Wiedzia dobrze, e Henek

zrobi go na adne par zotych.

Ale Henek pokwitowa ju towar.

- Odjedaj. Stefan.

Stefan ruszy z miejsca. Henek w biegu wskoczy do szoferki i waln Stefana

w plecy.

- No?

To no miao by zaczepkdo pochway ze strony Stefana Globus Henka

dobrze pracowa. Ale Stefan nic nie odpowiedzia.

- Z czego on dooy myla Stefan z czego?


7/13

7

Nie byy to wyrzuty sumienia. Nie po raz pierwszy kombinowali z Henkiem.

Fors mieli zawsze, wdka , dziwy, oko. Pili razem od trzech prawie lat: dzie

w dzie.

A pomyla gwno mnie to obchodzi. Jak frajer niech dokada. Bi

frajerw to bya yciowa zasada i Stefan trzyma si jej nogami i rkami.

W ostatnim sklepie w Falenicy sprzeda kierowniczce sklepu lewy towar.

Henek od razu kupi wd, zagrych. Od dugiego czasu obsugiwa wu-es-

esy na trasie Warszawa Falenica, bya to tak zwana zielona Warszawa. Tu byo

najlepiej: gliny nie apali, z wu-es-esu te nikt nie zaglda. I wypi mona byo czy

jaki lewy kurs...

Wracajc do bazy zatrzymywali si za Miedzeszynem. Wycignli z wozu

siedzenia i rozoyli si wygodnie na trawie. Jednym pchniciem doni Henek

otworzy flaszk i poda Stefanowi.

- Masz, cig.

Stefan sign po butelk, zawaha si chwil i odda Henkowi z powrotem:

- Pij, pij. Ja potem wypij. Dzisiaj lotna apie na miecie skama. Nie ba si

lotnej kontroli z MO. Czu si po prostu nie sosie...

Henek palcem naznaczy lini na flaszce i podnis jdo ust. Pi na otwartegardo; wdka przelatywaa z gulgotem. Wypi co do jednego milimetra: tyle dla

mnie tyle dla Stefana.

Stefan lea na wznak. Niebo byo czyste, daleko ganiay si mae.

Strzpiaste oboczki. Lekki wiatr przynosi ze sob zapach ziemi, bzu, trawy. Nie

dokoczona flaszka walaa si na trawie.

Henek zacz piewa: tak ni z ego ni z owego. Gos mia wysoki, wibrujcy

nabrzmiay z tsknoty do wasnych piosenek. Ach, pod ten gos mandolina albo

guzikwka.

Ujrzaem jpord firanek okna,

Ujrzaem, gdy w objciach trzyma j.

Z rozpaczy swej chwyciem za rewolwer,

By skaza jza strasznpodo jej...

Strzeliem raz, trupem padli oboje,

Mierzyem tak, by prosto w serce jej...

Ach, Boe mj, naraz zabiem dwoje...


8/13

8

Wpatrywali si w niebo, w jasne i pogodne niebo. Ziemia pachniaa upajajco,

powietrze byo czyste, agodne. I skd tu nagle ten gos: przepity, paski, chrypicy

aonie.

Wysoko nad gowwierkotay wrble, za laskiem zaklekota bociek.

O kim, o czym tedy mylaem nie wiem. Moe o swoim brudnym yciu, a

moe ... o Tobie? Dalekie wspomnienia powracay z bardzo daleka, krystalizoway

si we mgle jaki zdarze, wspomnie. Wypyway na wierzch, to znw, to znw

nie mogem ich odszuka: zacieray si w perspektywie lat, gubiy w gmatwaninie

spraw ludzkich. Henek zawodzi swoim podwrzowym gosem Szesnacie lat

wizienia si nie bije, szesnacie lat to fraszka dla mnie jest. Wtedy na skrawku

zmitej trawy pod Miedzeszynem, zrodzio si we mnie pragnienie, pragnienie

czego lepszego, pikniejszego od tamtej na wp wypitej butelki i zdartej piosenki

o nieszczliwym zabjcy. Uczepiem si tego, ale nie wiedziaem, co robi, jak?

Angor, Angor, Angor, Rustecki, baza, nawet ten stary dems z demobilu. Myli

kbiy mi si pod czaszk, wybiegay i wracay z powrotem. I wiesz, wtedy

wanie, wtedy pomysem o tobie. Dlaczego? nie wiem. Moe oywiajca ziemia

pachniaa tak upajajco, a moe niebo miao kolor Twoich oczu? Powraca do

mnie Twj obraz takiej, jakzobaczyem Ciebie pierwszego dnia: w tym czarnymfartuszku z malekcer. I wiesz co?

Wtedy, tak wanie zrozumiaem, no po prostu, e Ci kocham. Wtedy

zrozumiaem, ze musze jako inaczej, jako lepiej y. Bya wtedy wiosna:

pachnca, niefrasobliwa.

Poderwaem si, kopnem butelk, a potoczya si do pytkiego rowu,

skoczyem do wozu tak gwatownie, e Henek dopad mnie w biegu i rwaem do

Ciebie. Och, gdyby dems mg nady za moimi mylami, za pragnieniem

zobaczenia Ciebie. Strzaka bia pidziesit mil, silnik rozdziera powietrze swoim

wysokim rykiem. Blady ze strachu Henek apa mnie za rce.... Chciaem tylko ci

zobaczy, usysze Twj gos... Stanem jak gupi przed drzwiami Twojej

centralki, Henek lata po placu i krzycza, e Angor zwariowa.

Staem minut, dwie, piec, w kocu zapukaem. Umiechna si do mnie,

ten umiech przynis ze sob i bkit nieba pod Miedzeszynem, i zapach pl...

wtedy w myli nazwaem Ci Wiosenk.


9/13

9

- Ja ci wicej broni nie bd powiedzia Stolarczyk chcesz to chlaj. Ale

wtedy ja pierwszy -waln kuakiem w pier postawi wniosek: wywali na zbity

eb. Rozumiesz? I to ty modzieowiec, cholera, zamiast da przykad, to... ech...

gada si nie chce, pomocnikw rozpijasz, wz haratasz...

- Tylko nie wz warkn Kamiski.

- Mniejsza z tym. Nie chcemy pooy nacisk na tym sowie pi-ja-kw. I to

ja pacn si doniw czoo dawaem sowo, gwarantowaem, e Kamiski nie

bdzie pi. Do przychodni za rczk emy ci wszyscy po kolei prowadzili

chodzisz?

- Nie mrukn.

- Dlaczego?

- Nie mam czasu.

- A co robisz po pracy wstrzyma krtkpauz chlasz? No to faktycznie

nie masz czasu.

- A po choler bd chodzi? Ju i tak wszyscy wiedz, e pije, co? Ju i tak

kady: Kamiski opj, do cholery, nie potrzebuj niczyjej aski, Zreszt: po co ta

mowa?

Stolarczyk ochon. Popatrzy przez chwil na Kamiskiego, odwrci si napicie i odszed.

- Jak sobie chcesz - rzuci na poegnanie. Kto Stefana uj za rami.

Odwrci si - Henek.

- Stefan ty wisz. Niech oni ci w dup przez bibuk pocauj. Myli, e jak jest

przewodniczcym Rady Zakadowej, to ju mu wszystko wolno? Niech si nie

wchrzania w nie swoje sprawy...

Stefan popatrzy chwil w te kocie renice tamtego. Targna nim zo.

- Ty si nie wchrzaniaj w nie swoje sprawy. Odejd...

- Angor, co ty gupi - amiesz si?

- Tylko nie Angor. Won, no ju - krzykn prawie.

A zatrzs si ze zoci.

Rzuc ten cay bajzel w choler myla, idc do wozu ask robiczy co?

Robot wszdzie znajd.

Ale zrobio mu si nagle al tego szeregu samochodw stojcych na placu,

haasw dobiegajcych z warsztatu, kulawej postaci Rusteckiego biegajcego po


10/13

10

placu, gorczkowego rytmu wytonej pracy w bazie, a wreszcie swego ycia,

zmarnowanego, brudnego, przepitego w bramach i gruzach. Przypomnia mu si

ten dzie w lasku pod Miedzeszynem, czyste wiosenne niebo, Wanda.

- Czy pan musi pi? - Zapytaa wtedy.

A czubki uszu zrobiy mu si purpurowe ze wstydu. Chwil sta w milczeniu,

patrzc tpo przed siebie, zanim wykrztusi:

- Nie.

Potem unika jej. Dziwna to bymio: ukryta w sobie, gorzka, przeklinana to

znw czczona jak sakrament. Smuka dziewczyna z centralki bya symbolem

czego lepszego, nieosigalnego. Krtko wtedy rozmawiali. Siedzia, jak zwykle,

milczcy, skryty, ze wzrokiem wbitym w ziemi. Czu si w jej obecnoci jak

niepotrzebny mebel w pokoju, prbowa artowa: nie wychodzio. Potem widzia j

kiedy idc ulic, ale nie mia odwagi podej. Uczucie beznadziejnoci,

zniechcenia potgowao si z dnia na dzie. Na to nie byo rady, nie pomagaa

ju butelka i przearty gos Henka.

Po co wtedy poszedem do Ciebie? Czego chciaem? Rozmawialimy krtko

na obojtne tematy, natarczywe dzwonki przeryway nam co chwila pamitasz?

Potem wyszlimy razem z bazy: bya ju jesie. Szlimy oboje w ten smutny,mglisty dzie. Deszcz sipi bezustannie, spywa nam po twarzach, kaue wody

rozpluskiway si pod nogami.

Taki mglisty, deszczowy dzie. Ile emy sobie wtedy powiedzieli radosnych i

smutnych rzeczy. Wanie w ten dzie.

Podune, tawe wiata latar kady si przez cadugo jezdni. Opony

przemykajcych samochodw syczay na mokrym asfalcie. W takim monotonnym,

uporczywym deszczu wszystko traci swj zarys; drzewa, ulice, ludzkie sprawy.

Bdzce bez celu w labiryncie zamokych ulic zawdrowali a na Ciep. Stefan

zatrzyma si na chwil przed jakimi zgliszczami.

- Tu by kiedy mj dom powiedzia. - Ciepa dziesi.

Wanda spojrzaa na niego z boku. Sta jak zwykle lekko przygarbiony,

zacisnwszy usta w jakim gorzkim wyrazie, kosmyk mokrych wosw opad mu na

czoo, pochylony do przodu patrzy w milczeniu na zwa gruzu, z ktrego

wystaway pokrcone tygle.


11/13

11

- Tu by kiedy mj dom powtrzya w myli usyszane sowa. Co kryo w

sobie to bezadne rumowisko? I jakby w odpowiedzi na jej myli za chwil

powiedzia, zataczajc rka uk nad pogorzeliskiem.

- Wszyscy zostali: matka, brat, ojciec. Ja akurat wyszedem po wod.

Wszyscy.

Chciaa mu powiedzie co ciepego, co bardzo ludzkiego, ale sowa nie

chciay przej przez gardo. Sam przerwa milczenie pocigajc jdalej.

- A tu szsty. Podczas okupacji jedzilimy tu z chopakami na sankach. To

ju w tedy byo rozwalone. Chcesz zobaczy?

Potakna. Poda jej rk. Zaczli przeskakiwa po kupach gruzu porosego

zielskiem.

- O tu, widzisz? Robio si takie sanki ze starych skrzy, pozy na kant ojciec

cina pik, potem obijao si pozy tam, kado si na brzuch i z gruzw w d.

W cale nie chciay i, takie byy cikie i niezdarne. Tam z ceglanej przychodzi

do nas taki chopiec.

Jego tata by lekarzem czy diabli wiedz kim. On mia sanki; lekkie, dugie,

siedzenia wyplatane ze skry, wszystkie chopaki marzyli wtedy o takich sankach.

A byo nas na Ciepej wtedy: Borkowszczaki, Jankowscy, Gienek Balcerzak. Zacz wylicza na palcach.

- A wiesz, w lecie to kombinowao si dwa oyska, deski zbijao si

rzemieniem i hulajnoga. Sto metrw asfaltu w jedni sto w drug. Czasem ojciec

da par groszy, to szo si na Pask. Tam mieszka taki facet, co rowery

wypoycza po dwadziecia zotych za godzin, za legitymacj albo kartki.

To bya najwiksza rado, jechao si, z tyu na sznurku bieg chopak

waciciela. Na rogu Twardej by taki lekarz lalek. Od niego kupowao si takie

zeszyty Ken Maynard, Zorro jedziec w masce Lord Lister, czyli tajemniczy

nieznajomy, Jerzy Rolicz, bohaterski chopiec. Wszyscy czytali z caego

podwrka. A potem zabawa: szo si do Haberbuscha po kapsle od butelek i

nawalana w kowboi.

Przerwa na chwil zdumiony dugoci wasnej oracji i spojrza na ni.

Przykucna na stercie cegie i patrzya na niego.

- No mw dalej poprosia.


12/13

12

Mwi bezadnie; to uciekajc w przeszo, to sigajc do dnia dzisiejszego.

Dziwna to bya opowie bez pocztku i koca., pogmatwana jak ycie tego

chopca; raz tragiczna, raz mieszna, nierwna, przerywana, wyrzucana z pasjz

gbi duszy, to znw snujca si leniwie, monotonna jak ten deszcz dzisiejszy.

- Podczas powstania wszystko diabli wzili, dom, rodzin. Z obozu z

Pruszkowie wyjechaem do znajomych w Mszczonowie. Mieli tam myn. Je

dostaem, ale tam ju musiaem harowa. Po wyzwoleniu prysnem do ciotki do

Wrocawia, chodziem troch do szkoy. Potem ciotka umara i znowu sam. Wtedy

zaczem pracowa. Arkadia-Dancing Bar. W nocy, ju po wszystkim

froterowaem posadzki, myem zarzygan toalet. Na razie za samo arcie,

pienidzy nie doczekaem si. Potem w hotelu za pikolaka. Mundurek,

czapeczka a na noc gociom dziwki sprowadzaem ze Stawowej. Po sto zoty od

ebka. Rozumiesz? Przerwa i szarpn jza rk.

- Wanda!

Podniosa na niego oczy.

- Co?

- Nie, nic powiedzia i zamia si krtko.

miech zabrzmia nieszczerze jak zgrzyt metalu po szkle. Wanda zrozumiaago to byo jak spowied. Odsania przed nicazgryzot swego ycia ycia, o

ktrym nigdy nikomu nie mwi. To wiedziaa. Przeszo jego by nie jasna,

pogmatwana. By zawsze skryty, milczcy, zamknity w sobie i pi na umr, po

szewsku z dnia na dzie, do ostatniego grosza. Przekrwione oczy Angor. Unika

podnoszenia rki dray mu jak starcowi. Kady palec podrygiwa osobno,

histerycznie. Nie usuwano go tylko dlatego,, ze nie mia ani rodziny, ani nikogo

bliskiego. Mieszka gdzie katem u takiego samego pijaczyny jak on.

Ludzi ciekawia ta posta moda, zgarbiona, zamknita w sobie, z wyrazem

jakie beznadziejnoci wyrytej na twarzy. Zamknity milczcy a teraz ta

spowied? Wanda wiedziaa, e trzeba mu teraz da co ciepego, jaka matczyn

pieszczot, ktrej nie mia.

Wstaa i przytulia si do niego swoim gorcym, dziewczcym ciaem. Oczy

ich spotkay si na jeden krtki moment, przebiegy po sobie spojrzeniem. Caowali

si wrd ulewnego deszczu, wrd gruzw. Czua na ustach sony smak jego ez

spywajcych ciurkiem po policzkach.


13/13

Marek Hłasko - 'Pamiętasz, Wanda'

Documents

Transcript of Marek Hłasko - 'Pamiętasz, Wanda'