MAJACZENIE ALKOHOLOWE TERAPIA METODĄ SZYBKIEGO NASYCANIA DIAZEPAMEM

Anna Grotkowska

Majaczenie alkoholowe Delirium tremens

• Potencjalnie śmiertelna forma alkoholowego zespołu abstynencyjnego

• Pojawia się zazwyczaj w 2 lub 3 dobie od odstawienia alkoholu

• Najczęściej występuje u osób po co najmniej kilkuletnim okresie intensywnego picia

Kryteria DSM-IV

• 1) zaburzenia świadomości ze zmniejszoną zdolnością skupiania, utrzymywania i podzielności uwagi

• 2)zaburzenia funkcjonowania procesów psychicznych (zaburzenia pamięci, dezorientacja, zaburzenia mowy) lub pojawienie się zaburzeń postrzegania, których nie można lepiej uzasadnić występującym wcześniej, utrwalonym lub rozwijającym się otępieniem

Kryteria DSM-IV

• 3)zaburzenia rozwijają się w krótkim czasie (zwykle kilka godzin lub dni) i mają tendencję do zmian nasilenia w ciągu dnia

• 4)na podstawie wywiadów, bad. przedmiotowego i bad. pomocniczych można sądzić, że ww. zaburzenia rozwijają w czasie, gdy występują inne objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego lub nieco później

Patofizjologia

• Etanol:1) działa na receptor GABA-A 2) jest antagonistą receptora NMDA

• Długotrwałe działanie alkoholu – powoduje

regulację receptorów w dół• Odstawienie – zmniejszona aktywność receptorów

gabaergicznych – zmniejszone hamowanie aktywności większości układów neuroprzekaźnikowych

Epidemiologia

• U ok. 5% pacjentów z alkoholowym zespołem abstynencyjnym rozwija się majaczenie alkoholowe

• Wiek: powyżej 25 roku życia

• Śmiertelność (nieleczone MA): 20% - gdy współistnieją inne choroby,

1-5% - bez chorób współistniejących

Objawy

• Drażliwość

• Niepokój

• Zaburzenia orientacji

• Iluzje

• Omamy

• Urojenia

• Pobudzenie psychoruchowe

Objawy

• Przyśpieszenie tętna• Podwyższenie ciśnienia krwi• Drżenie rąk i języka• Potliwość• Bezsenność• Niepokój• Gorączka• Nudności, wymioty• Drgawki

Czynniki ryzyka

• Drgawki w przebiegu AZA

• Wcześniejsze epizody majaczenia alkoholowego

• Zwiększona ilość i/lub częstość spożywania alkoholu

• Choroby somatyczne, urazy

Leczenie

• Hospitalizacja• Skala CIWA-A (Clinical Institute Withdrawal

Assassment for Alcohol)nudności i wymioty (0-7)drżenie (0-7)

potliwość (0-7) rodzaje omamów (0-3) nasilenie omamów czuciowych(0-6) zaburzenia przytomności (0-4)

Leczenie

utrudnienie kontaktu (0-7), lęk (0-7),

pobudzenie ruchowe (0-7), zaburzenia myślenia (0-3), napady drgawkowe (0-7), bóle głowy (0-7), zaczerwienienie twarzy (0-2)

CIWA-A

• Poniżej 10 punktów – zazwyczaj nie wymagają leczenia

• 11 – 20 – można odstąpić od farmakoterapii u osób w dobrym stanie somatycznym, z dynamiką objawów wskazującą na ich ustępowanie

• Powyżej 20 punktów – konieczność kompleksowego leczenia

Leczenie

• Diazepam 10 mg i.v. lub p.o. potem co 4-6h

• Oksazepam, lorazepam • Haloperidol 10 mg i.m.(unikać u osób z

drgawkami w wywiadzie)• Klometiazol (p.w. choroby płuc i oskrzeli,

kwasica) –b. duży potencjał uzależniający, już się nie stosuje

Leczenie

• Witaminy z grupy B, szczególnie tiamina (prewencja zespołu Korsakowa)

• Pielęgnacja chorego, ograniczony dopływ bodźców

• Ew. antybiotykoterapia, wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych

Leczenie metodą szybkiego nasycania

E. M. Sellers 1983 r.

• 10-20 mg diazepamu co 1-2 h p.o.

aż do ustąpienia objawów (10pkt w skali CIWA-A)

Leczenie metodą szybkiego nasycania

• Każdy pacjent wymaga indywidualnej oceny przed kolejnym podaniem leku

• Sumaryczna dawka diazepamu wynosi średnio: 67 mg – 89 mg na kurację

• U osób wypijających znaczne ilości alkoholu przez wiele lat koniecznie jest niekiedy stosowanie dużych dawek diazepamu (200 mg w ciągu 11h, do 2g w ciągu doby)

Leczenie metodą szybkiego nasycania

• Potencjalne powikłania:depresja ośrodka oddechowego

ortostatyczne spadki ciśnienia głębokie zaburzenia świadomości do śpiączki

• Zjawisko tolerancji – zmiany wrażliwości receptora benzodiazepinowego

Leczenie metodą szybkiego nasycania D. Wasilewski, 1995

Grupa badana Grupa kontrolna

51 45Mężczyźni / kobiety 10:1 9:1Średni wiek 38,47 38,24Łączne dawki diazepamu

40-210 mg 20 –80 mg

Średnie dawki diazepamu

86 mg 47 mg

Czas trwania majaczenia

2-24 h 2 –123 h

Średni czas trwania 6,94 h 33,8 h

Leczenie metodą szybkiego nasycania

• Szybko uzyskuje się stężenie terapeutyczne• Znacznie skraca się czas trwanie majaczenia (nawet pięciokrotnie)• Wysoka skuteczność wynika

prawdopodobnie z ograniczenia rozwoju tolerancji na efekt terapeutyczny diazepamu

• Metoda bardziej pracochłonna, wymaga specjalnego przeszkolenia personelu

Literatura• Bilikiewicz, A. Psychiatria• Gossman, W. Delirium Tremens• Habrat, B. Zasady leczenia alkoholowych zespołów

abstynencyjnych• Sadock, B. J, V.A. Kaplan and Sadock’s synopsis of

psychiatry• Wasilewski, D. i in. Terapia majaczenia alkoholowego

metodą szybkiego nasycania diazepamem• Wojnar, M. Ocena roli zjawiska rozniecania i chorób

somatycznych w występowaniu, nasileniu i przebiegu majaczenia alkoholowego