o .........Glt::GlN tIl~ O.il-1:0'"~C,!j'"O~;3~.IU:::~~......;:l.~~"liC'"'"~~.!:;:l~-'"'""Cl;j:',~..,'"'"~,:....,~~'-',:o.,~Q;l.~.'"...,~Q~'S.....~ajdywidua['is-,c'tymiiindy'W'iduaE'styoznymi'reprezerntuje,I:, '{!)I'ucha, polHycLJny.PrzyznajeOIIlKOSClO-idY; "docenyposzczeglnychjednostekSlZU-lC' zarwnozpart,iam.i","ni ,jakiindywidualistycznymI,pomewazJest '",;wietlenauki uznanie zaod-i ,bs-k:supraindywiduaHstycznej, za ;Drolasprowadza dozapeWll>Wl1labezp1e-i'zeIl.shvaidobT(]byiJu.26 Sil.:nRadtbruch zasocjalizmemitoza-I"'v-'I':Oteoretycznie,27jakipraktycznie.Alenie fan i f estuKomunistycznegoczy oI'u\va'l,nacozwracaE.WOlf.28 RadbruchgOdZI ,tyrnwpebni- zkantyzmu- relaty-,viz:n. Helatywizrmfirlozofi'cznoprawl1YRaidibTucha rozu-jako iZ to-i ,:rancjidlaTyllkoi toleranep; lietolerancjii ocenionaj'edn0Zil1a1C'Zil11enegaltY'wme. Natomiastwwypadkujalkisjiko[iWiekilnnejczy wypo\viedz,iRaldbrucrhTezygnujez ,oceny, jako j,ejnaukowe RozdzieleniesferrOz'Ll/muteor'etycznego'1pTfalktycznego, p!r'zezRadbrucha,pO'zwooHomuja'SnoSpil'lCY'zo- "re1latywi'zmpozostaje wsfeT:ze, T'?,zu:mutemetycz-nego,niepmlktycznego" zereprelZen!to-waneprzelzniegostanowi'skoJestodmI'enneodpostawy ..I'... i d'1 ". /, j1...........s, 1.; '. vi " ewangelicznego wktrym"wra1zzrozumemteo-retycznymmilknieirozumpraktyczny.29 WfilolZofiiprawa Jeszczejednazasadnicrza odmiamaiprrzezKanta .cisfeTY!bytuisfery lVLianowieieruzi!"lianie , no &Dibytui jestwniektrychsystemach zewskazaniem iktry na jakodo:1::.wo1S'tO,tyrro\Zumnej.Na'j'bardziejty-powymreprezentantemtegostanowiskajestH.L.A.Ha[t. Filo,zoften, zfaktu fizyCiZrnejoz.Jo-wlielka,jego nazranienieora'zzwalik,iwszyst-kichzewszys.tkimi,dochodzi,zaKantem,do na dopokoju;jedY'n[e,on za-rpTizetlrwanie(survival).30Wtym falktw- przyjed-noozesnymluzmmiuich- prze-Konanie, zachowanieioIbronaludzIkiego do-brem.Wartoprzytym nam a rgine'sie , m- oprzetrwaniuHartnie'liIaInaradlbruchows-kiegopr:zetr!waniawfOil'llliiewytlworwkulturowych,lecz przetrwaniafi.zyczmejednostekwotoczeniu Drugimwybitnymrerprezentalntemtakiego od- bytui jestL.Laun.W Launa,zachodziproces od prawprzyc:zyno.wych przyrody. Launprzyznaje,:l1 nabieracharakteruauto-nomicznegoprawa.Mianowicieozas,owa poczu-da whistoriidanegonaTodutworzyohiek-tywneprGlWOautonomilczne,odsubiektywnychza- jednostek Laun -wzorem Kalnta- t'wierdzi, przYIll1'cl-semprawprzyrodniczychi ostry konflikt.NatomiastnieuiPatlrujeis:to'tnejpraJwem,iktrejest,apTawem,Iktrepowrrnno,czyE lexlataalexferenda, obadosfery "Oddzidiwszytalkradylkalnie odby'tuiod swoich ieg1zysten- mimo swo-jegobytu, :zaczysty wsto-29G.Radbruch,Rechtsphilosophie,s.103n. 30H.L.A.Hart,TheConceptofLaw,Oxford1961,s.190inast. 31L.Laun,RechtundSittlichkeit,Hamburg1925,passim. 176 ,Jmdoslieibiesamegojakojedynegocdu,mO'i.lIHlI'lI' 'l,'1"'tury,.,!-Jre zlowieka.AledalszyeO'l'llprL,''', L.-Ul>-::I....;c,~SlE:8."cclio"~o..esIfl!o~~o....co"'o:""t'N'I""01'"1""'~>.Cl)~CI:!I-'-'..

Aletaufnanadziejana i'poczucieprzy- dowsplnotyludzll{iiejniejakiej-ko!l:wieknuty pesymizmu. OileKantw zbudO'wania, w pa11stwacellw,otyleH.Cohen iR.Stammler197 stan,wktrym celemanienigdyw nieurzeczywistni.Alezai samozmierzaniewtymwytyczonymkierunku.Paf;stwo celwniezost,aniewprawdzie nawetwnajb3.r-dziej czasie,leczje -wy-mienionychfilozofw- za"bezwarunkowo wznaczeniuabsolutnie metody",198 ktrej ma CohenimperatywkategorycznyKantazpo-zornegoform aHzlffiu , jego Wfor-muleimperatywupraktyeznegoKanta: tak, talkwtwejosobie,jakowosoblie degoinnego zawszezarazemjakocelu,nigdytyl-kojako- zawieraCohenaijego programetycznynowejepokiihi-stoTi,i tuiteraz staje ludzi- celwsamo-istnych,czyli ludzi woli. DlaCohenaideakrlesItwacelw,jalkowsplnotyistot rozumnych,s!tajecelemabsolutnym,celemsamym wsobie.199 IdeawsplnotyludziznajdujeuCohenaswj wyrazwWtenSlposbautonomicznie' 196A.Signorini,SulZaconcezionekantianadiStatoDivino "RivistainternazionaIedifilosofiadeIdiritto",3/.1965,s.507.' 197R.Stammler,WirtschaftundRecht,s.556,558,574. 198 s.679. mH.Cohen,KantsBegriindungderEthik,s.2,26. 238 Jli:l'ZKantajednostkaw zostajewydanawe-\',' Il:;trzniea.w S LammlerKanta.in- w jest Stalffim,lera,zgodniezKantem, celem samym wso-aleten sposbpojmowaniaStammler wy-,'C!\'.2dzazideiwsplnotyludziwolnejwoIi,ktraujmu-.1 ';,,11jako celesamewsobie.201 Kanta, .wktrej traktorwanyjest przez .'.iz,\stkich jakocel,aniejakoIdea-;. ':'!1 ukonstytuolVlluna zasadpra-Toznaczy wktrejma tpGwnionyrwny opar,tynazasadziesZla-{:mku.TaideaSondergemeinschafttorefleks l!C)Y.'Y Kanta jakoideafilozoficzna Ir.,iefakthistoryczny).Wtej:idealnej -:idei celw- zostaje miqdzyludz!kiej:wsposbnieprzymuS'zony I,rugniecelw taksamo,jakswoich '.\Ttejkoncepcj1iStammlera- innymi -o:mnki jednostkowe Sil;wzgodziezim-.ITa1ywemika1tegorycznym. znamionujeho-t(;:11ha["lmoniacelworaz jednos;1,iko-,.. :chwaspekciewsplnoty,iniktzniej:t\ie :!l'hitralnie jakoirezultat 1ludzkichdotego,co Wsplnotatajest wy-Ilzeln Kanta:"C z o wie c z e .;(Viooznaczazjednejstronypow'szechneuc z uc ie 'o's uc ze s t ni c t wa,azdrugiej . '.nipO'Mszechnegoud z iel ania obydwie ralz.em poclzucie :; I le C'zne " .202 'VIfilozofiiStammlera,podobniejakuKanta,z,azna-'!:ildwoiste jakohomo'noumenon Ihomophaenomenon.WzgodziezKantem pozostajerw-brakstosunku tym,conoumenal-lIt "Cltym, cofenomena'lne. ::o. '(I' l I, dl. L, a;cdc;