TYGODNIK KATOLICKINR 29 (7263 21 LIPCA 1974 R.

f f . m i

30 - L U C I E !l u r o n t "

%j § * - *s .

• W

TELE

GR

AFI

CZN

YM

SKR

ÓCI

E #

W TE

LEG

RA

FIC

ZNYM

SK

RÓ

CIE

• W

TELE

GR

AFI

CZN

YM

SKR

ÓC

IE

« W

TELE

GR

AFI

CZN

YM

SK

RÓ

CIE

W TELEGRAFICZNYM SKRÓCIE # W TELEGRAFICZNYM •

• W TELEGRAFICZNYM SKRÓCIE # W TELEGRAFICZNYM •

oe k i/)

Z>ZNUiZ

OUi•JLU

UODC

Z>zNU

W S PW d n idc .ii o d 15— .'O c i< »ru :c < i h r

p r :c b 3 / i u « ^ i ic M o j k u ; i « p o ls k u d e - l e y a j j a ( j t t s p a d n r c t a p u d p r z e w o d ­n i c t w e m w i c e p r e m i e r a F n i n c i m k a Kaima Przeprowadziła onfl rO 2- m u u ij/ z jj r i e d sl a w i c m l u m i i K id l i Z S R f l ticj J e m m (J<i{ji :ej pojs -łco -r o - d z i e r k i e j w s p ó ł p r a c y p r 2p b u d o ­w i e c z o Ł o w a g o n b i e k l u n a s z e g o Jiiitnic*iu)n — K a t o w i c e ' iycj^budouJif jnnyc/i :akłcjdoŁC prr<4- mysfi/ ciężkiego.

•

?fl c2(>TiDi'ii b t . f iu n d e S ln g ?fl- i w i e r d i i t n k t a d a n orm a i iZ t iC U a i u s u n k a w m i ą d i y R F . \ u C S f l S S p o ś r ó d 422 d e p u t o w a n y cli upyf lui- nio nyi'/ j d o u t a s o w a n i a m u k ł a ­d e m w y p o w i e d z i a ł o sie u p r z e ­c i w k o 130

A f n s k u jii. ti iu n i i 2 rtiq c d t e s p o - rod ; i e t /««?, p o ż e g n a ł a

n u l a w s i t t 21 i z e r w c t i b r w y b i t ­n e g o d u w o d c c A r m i i R o d s i e c h l e j — m«rs2flłku lHeoryi\a żwkotun. zmarłego it ii^eku Jux.

U ;\ i i W i i m J a r k u . 22 f ieru><‘<* br . . $ekrv t ur z g e n e ra l n y OrYZ Kur t W u l d h u i t n *i u b y ł d i m g a d i L n n e s p n i k u n i e n n u is l r i ^ m j p r n u ' Z a - • / i ‘ u i i ' 4 : n » i c h V u r » n < y « j / i i A ł u r i u.SVifl re.sp m T e m i i i c m r o z m i a r bylf l x?/(ii(J(' Jit i r p t t r i iH fa l . i k ic h kolr*- n i t i r h w A j r y w . P o r t u g a l s k i m ' n i

S p r a w Z i t g r t i n i c z n y c ł i - o p r o ­si ł K u r t o Wi ii(jfit-im<i d o z l o i e n i n n f i c j a l n e j w i z y t y w L i ' b o n i e .

•

D r R u d n i i K i r i : i m i - h i o e g e r u y - b m n y z o s t a ł 2.1 c r e r w c n b r n o - u s y t n p r e z y d e n t e m A u s t r i i . W h i - v to r| | i c g n p a ń s t w u , p a r a z p i a t y

p r e z y d e n t a Łartdt/dtJlP/jrf ii <4łisxni

f S P r t E ] P a k t t u a l n n k a n d y d a t a A u s t r i a c k i e ) P a r t i i f . i t d t u c e j Ł .u g g e r i i.

KRAJ

2<i c z e r w c a hr. w p nrc ie p r n m « - w y m w Ś w i n o u j ś c i u o i u a r t u no « a l i n ię : S w i n o u j ś r i f — T r a tre­tu u c n d r | R F \ | . P ł y w a ć na n ie j b ę d z ie p o ls k i s r a m m a r s k i „ S k i n d y n a u l a " — j e d n a t n a j b a r d z i e j l i u u n c z e s n y c-li j r d n u s l r k .

•21 r j f r t t i a h r . pntvr«V<*IIa / S o f i i

p ols ka d r l C E J f l a nH X X V I I I Ses ję R W P G . p od p r ł p w n d n i r ł « e m p r e - 2€*a R a d y M i n t a l r u u 1 — P io t r a J a ­rosze w i ł za-

P r z ^ o d n i r ^ c ) R a d y P a ń s t w a H e n r y k J a b ł o ń s k i p r / y j ^ l 21 c z e r ­w c a b r . a in b a s a d n r a K a n a d y ii P ols ce — j n h a n a V l r x f ln d T a M c ( o r d i r k a . k t ó r y p r z e k a z a ł lisi <*d a u h e r n ^ in ra g f n f i - a l n f e « K a n a d y J u l e s l . p Ę r r a .

•

22 c z e r w c a br . n d b y l a się w W a r ­s z a w i e u r o c z y s t o ś ć z a k o ń c z e n i a r o k u H k a d c m i r k i f g o 1913/1^14 w W y ż s z e j SzkoN* N a u k S p o ł e c z n y c h p r z y K r P / P R W u r o c z y s l o ś c i ?a k im rzt -nia r o k u a k a d e m i c k i e g o \t W S N S w z ię l i ud z ia ł : 1 S c k r r t a r z ti< P Z P R E d w a r d G i e r e k n r a z E d ­w a r d Bah lur -l i . A n d r z e j W a r b l a n i Z d z i s ł a w Z a n d a r « u s h i

•

M K n l o b r z c ^ u o d b y ła s ie d n . 23 c z e r w c a h r. c e m r a ln a u r o c z y s t o ś ć l e R o r o c z n y r h ..D n i M o r z a *1 — s p o i - k a n i c p o n a d S t y s . r z e s z y z a s łu ż o ­n y e h p r a c o w n i k ó w n io r z a . d e l e g a ­c j i p r z e d s i ę b i o r s t w a r n i a i o r s k i c h , r y b u lń m w a . < i ( a iz n i . p < » n ó w i i n ­n y c h z a k ła d ó w g o s p o d a r k i m o r s ­k i e j c a łe g o W y b r z e ż a .

•

U c h w a l a R a d y M i n i s t r ó w c z t e r y w y ż s z e s z k o ł y c k a n n i n i r z n e : k a i o - w i c k a . k r a k o w s k a , p o z n a ń s k a i w r o c ł a w s k a p r z e m i a n o w a n e 1 z e s ła ­ły na a k a d e m i e e k o n o m i c z n e . ISio- w a n a z w u c h n w l g y y w a r bed ^ie od i p a ź d z i e r n i k a , tj . od n o w e g o r o ­k u a k a d e m i c k ie g o .

P o ls k a L u d o w a z a p e w n i ł a — j a k n i g d y d o t ^ d w h is t o r i i — n a l e ż y t e u a r u n k i r u z w o j u dla k u l t u r y i s z t u k i l u d o w e j . N . z . : j e d e n z z e s p o ­łó w ful k i o r y s t y c z n y c h w y s t ę p u j ą c y na f e p e l ia d z ie w W a r s z a w i e

Oświadczenie Kościołów członkowskich

Polskiej Rady Ekumenicznej z okazji XXX-iecia PRL

K ościo ły z rze szo n e w P o ls k ie j R ad z ie E k u m e n i c z n e j w ł ą ­c z a ją się w r a 2 z c a ły m s p o łe c z e ń s tw e m w o g ó ln o p o lsk ie o b ­c h o d y X X X - le c ia O d r a d z o n e j O jc zy z n y , P o l s k i e j R z e c z y ­p o sp o l i te j L u d o w e j , czcząc tę ro c zn icę s p e c ja ln ą s e s ją i n a ­b o ż e ń s tw e m d z ię k c z y n n y m .

P o m n i na o f ia r n ą w a l k ę i n ie z m ie r z o n e c ie r p ie n i e n a ro d u , k tó r y w b o h a te r s k im sp rz e c iw ie w o b e c b e z m ia r u b e z p r a w i a i n ie n a w iśc i n a je ź d ź c y w czasie II w o jn y ś w ia t o w e j d a w a ł w y r a z n ie z w y c ię ż o n e j woli życia , s k ł a d a m y w szczególności h o łd w s z y s tk im o f ia ro m i m ę c z e n n ik o m , k tó rz y d a n in ą ż y ­cia. t r u d e m w a lk i i w ia r ą w z w y c ię s tw o p rz y b l iż y l i dz ień w o ln o śc i O jczy zn y .

K o śc io ły z r z e sz a n e w P o ls k ie j R a d z ie E k u m e n ic z n e j , k t ó ­r y m W ła d ze O d r o d z o n e j P o l sk i z a g w a r a n to w a ł y k o n s t y t u ­c y jn ie r ó w n o ś ć w y z n a ń i u r e g u lo w a ły ich s y t u a c j ę p r a w n ą , w p o czuc ie o b y w a te l s k i e j o d p o w ie d z ia ln o śc i w łą c z y ły się a k ty w n ie w dz ie ło o d b u d o w y i r o z w o ju z n iszczo n eg o p rz ez w o jn ę k r a ju . C z e rp iąc sw e siły i i n s p i r a c j e z e w a n g e l i c z ­n y c h n a k a z ó w s łu ż b y B o g u i b l iź n im , w p o s z a n o w a n iu r ó ż ­n ic ś w ia to p o g lą d o w y c h i r e l ig i jn y c h w s z y s tk ic h w s p ó ł ­o b y w a te l i , p r z y c z y n ia ły się one w c ią g u m in io n e g o t r z y ­d z ie s to lec ia do u t r w a l e n i a i w z b o g a c e n ia o d z ie d z ic za n y ch w a r to ś c i d u c h o w y c h i m a t e r i a ln y c h d la d o b r a ca łego n a r o d u .

W s w e j s łu ż b ie c h r z e ś c i j a ń s k ie j w y z n a w c y K o śc io łó w o b ecn i byli p rzy w s ze lk ic h w y s i łk a c h P a ń s t w a , m a ją c y c h na ce lu j e d n o ś ć n a r o d u , r o z w ó j w e w n ę t r z n y l p o z y c ję naszeg o k r a ju n a a r e n i e m ię d z y n a r o d o w e j . U d o w a d n ia l i oni, iż s p r a ­w y te s t a n o w i ą ich n a k a z m o r a l n y i p o czu c ie o d p o w ie d z ia l ­ności o b y w a te l sk ie j . P o czucie o d p o w ie d z ia ln o śc i u d o w a d n i a ­ły K ośc io ły z a r ó w n o w f o r m a c h s w e j p r a c y w e w n ę t r z n e j , j a k i n a p ła szc zy ź n ie m ię d z y n a r o d o w e j . K o śc io ły z rze szone w P R E są p r z e k o n a n e , że ich p o s t a w a i o d d z ia ły w a n ie n a z e w n ą t r z p r z y c z y n ia ły się do r o z s ł a w ia n ia d o b re g o im ie n ia P o l sk i i w z ro s tu z n a c z e n ia k r a j u n a szeg o za g ra n ic ą .

K o śc io ły z rze sz o n e w P R E w y r a ż a j ą w d z ięc zn o ść B ogu za d a r j e d n o ś c i e k u m e n ic z n e j , w s k a z u j ą c e j n a m o ż l iw o śc i w s p ó łd z i a ł a n i a d la c h w a ły B o ż e j i p o k o ju m ię d z y w s z y s tk i ­m i lu d ź m i d o b r e j woli . Z o k a z j i o b e c n e j ro c zn icy p r a g n ą one p o tw ie r d z ić s w ą w o lę d z ia ł a n i a n a rzecz j e d n o ś c i w s z y s tk ic h w y z n a w c ó w P a n a K o śc io ła w e d ł u g Je g o ś w ię t e j w oli , j h j w szy scy byli j e d n o " . Z w o l i C h r y s t u s a p r a g n ą o n e p r z y c z y ­n iać się w d a ls z y m c iągu d o u t r w a l a n i a d u c h a jed n o ś c i K o ­śc io ła .i n a r o d u , d u c h a w z a j e m n e j s łu ż b y o ra z d u c h a p o k o ­ju n a c a ły m św ięc ie .

K o śc io ły z rze sz o n e w P R E o św ia d c z a ją , iż w z ro z u m ie n iu sw eg o p o s ł a n n ic t w a p r a g n ą n a d a l b y ć i p o z o s ta ć tw ó r c z y m e le m e n te m życia n a r o d o w e g o , ż y w ą c z ą s tk ą sp o łe c z e ń s tw a b u d u ją c e g o s w ą O jczyznę , P o l sk ę L u d o w ą , n a z a s a d a c h sp r a w ie d l iw o ś c i sp o łe cz n e j , ró w n o ś c i i p o k o ju . K i e r u n e k zaś o w e j d ro g i u p a t r u j ą w e w s k a z a n ia c h P a n a K o śc io ła , J e z u s a C h r y s tu s a , k tó r y d la n ich p o z o s ta je d ro g ą , p r a w d ą i życ iem .

W y d a w c a : S p n l r r - z n c T o w a r z y s t w o r o L s k i r h K a t o l i k ó w . Z a k ł a d W y< 1a « n i K z y „ O d r o d z e n i e " ' . lE p d a j p i j f H o l f c e lu m . A d r e s R e d a k c j i i A d m i n i s t r a ­c j i : u l . W i l c z a 31, 00-544 W a r s z a w a . 1 > W o n y r o d a k r j i : 29-32-75, 2S-61-91 do 32. « « w . I g ; a d m i n l s l r a c j a : 2 « < M 9 1 d o SŹ, w e w . 3 i 19. W a r u n k i p r e n u ­m e r a t y : P r t n u m r r a i ę n a k r a j p r z y j m u j ą u r z ę d y p o r z t o w c . lis tonoszi- o r a z O d d z i a ł y i D e l e g a t u r y „ H u c h " . M o ż n a r ó w n i e ż d o k o n y w a ć wypłat n a k o n t o P K O n r 1-<-100021) — C e n t r a l a K o l p o r t a ż u P r a s y i W y d a w n i c t w R S W „ P K R ” , u l . T o w a r o w a 2*. 0<i-*:ts W a r s z a w a . P r e n u m e r a t ę p r z y j ­m u j e się d n 10 d n i a k a ż d e g o m l e s l a r a p o p r z e d z a j ą c e g o o k r e s ( i r e n u n i e - r a l y . C e n a p r e n u m e r a t y : k w a r t a l n i e — 2^ z ł . p ó ł r o c z n i e — 52 z ł. r o c z ­

n ie — I M z l . P r e n u m e r a t ) ; z a g r a n i c ę , k t ó r a Jes t o 40 p r o c . d r o ż s z a , p r z y j m u j e B i u r o K o l p o r t a ż u W y d a w n i c t w Z a g r a n i c z n y c h R S W „ P K B " , ul . W r o r i a 23, 00-840 W a r s z a w a , tel. 20-iS-BS, k o n t o P K O n r 1-E-I00024 { r o c z n a p r e n u m e r a t a w y n o s i d la E u r o p y 1,50 d a l . ; d la S t . Z j e d n o c z o - n v c h i K a n a d y 11,10 d o i . ; d la A u s t r a l i i 1,50 d a l . ; d la k r a j ó w a f r o a z j a t y c - k i c h t z a m o r s k i c h 7,Stl d o i . : d la N R F J3 D M ) . N a d e s ł a n y c h r ę k o p i s ó w , f o t o g r a f i i i i l u s t r a c j i r e d a k c j a n i e z w r a c a o r a z z a s tr z e g a s o bie p r a w o d o k o n y w a n i a f o r m a l n y c h t s t y l i s t y c z n y c h z m i a n w t re ś c i n a d e s ł a n y c h a r t y k u ł ó w . S k ł a d , ł a m a n i e i d r u k : Z a k ł a d y W k l ę s ł o d r u k o w e R S W„ P r a s a — K s i ą ż k a — Ruch**, W a r s z a w a , u l . O k o p o w a 53/TŁ

2 \ A O K U f J C K : K u c h a r s k i - a n m t r t i d i o n y m p l a k a t e m

V I I N ie d / . id a p<i / o l a n i u

Swiolefco

Z LISTIJ ŚW. P I O T R A

DO R Z Y MI A Nf6 . H — 2 3 )

D r a < i a ! Z e w y f ilę d u n a p r z y r o -

d /M n a w a s /j* s ła b o ś ć p o s ł u g u j e * i<2 p o r n u n a n i i T T i w z i ę t y m z l u d z k i c h

s t o s u n k ó w j a k o d d a w a l i ś c i e

c z ł o n k i w a s i c n a s lu ż b c n i e c z y s -

l o ś c i i 11 i i * p r a w o ś c i. p o R r g / a jiM ' s ię w n i e p r a w o ś ć , l a k i c r a / w y d a j c i e

c z l n i i k i w a s z e n a s łu ż b ę s u r a W ie d

l i w o ś d . d la u ś w i ę c e n i a .

K i e d y b o w ie m b y l i ś c i e n i e w o l n i ­k a m i E r z f c h u , b y l i ś c i e w o ln i o d

s łu ż b y s p r a w i e d l i w o ś c i . J a k i ż j e d ­

n a k p n ż y i< 'k m i e l i ś c i e w ó w c z a s z

i v c h r / y n ń w , k i ń r v e l i s i c l e r a z

w s t y d z ic ie '? P rz « * c ie ż k o n t e m ic h

J e s i ś m i e r ć - T e r a z z a ś . p«» w z w o -

l e n i u 2 u r / e c h u i o d d a n i u s ię na

s łu ż b ę D o g u , j a k o o w o c z b i e r a c i e

u ś w i ę c a n i e . A k o ń c m le g o — ż y ­c ie w i e c z n e . A l b o w ie m / . a p l a t ą za

g r z e c h je s t ś m i e r ć , a l a s k a p r z e z R n Ra d a n a lo ż y c i e w i e c z n e w

C h r y s t u s i e J e s u s i e . P a n u n a s n m .

iuan<;elut

Oświadczenie

Rady Kościoła Polskokatoiickiego z okazji XXX-lecia

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

D u c h o w ien s tw o i św ieccy w y z n a w c y Kościo ła P a l sk o k a to i i c k ie g o z g ro m a d z e n i w d n iu 18 c z e r ­w c a 1974 r o k u w W a r s z a w ie na p o sze rzo n e j sesji R a d y Kościo ła, p o św ię c o n e j ju b i l e u sz o w i 30-lccia P R L . w y so k o o c en ia ją d o ro b e k n aszego k r a ju w m in io n y m okres ie , o s ią g n ię ty w s p ó ln y m w y s i ł ­k iem ca łego sp o łe cz eń s tw a . C a ły m se rce m p o p ie ­r a m y d ą ż e n ia W ład z P a ń s t w o w y c h do da lszego p o g łę b ie n ia j ed n o śc i n a js z e r sz y c h m a ; s p o łe c z e ń ­s tw a o ra z p o d s l a w u w e za ło żen ia r o z w o ju Po lsk i na n a jb l iż sze lala .

W y r a ż a m y sw a ra d o ść i z a d o w o le n ie z p o w o d u w s z e c h s t r o n n e g o ro z k w i tu n asz e j u k o c h a n e j O j ­czyzny. w y z w o lo n e j p rz e d t rzy d z ie s tu la ty z k o s z m a r u w o jn y i o k u p ac j i . K ie r u je m y nasze m yśl i do B oga i d z ię k u je m y Mu za o p ie k ę nad k r a j e m — P o lsk ą R zeczp o sp o l i tą L u d o w ą .

P o s łu szn i w s k a z a n io m śp. ks. b p a F ra n c is z k a H od l i ra . że p r a c ę k o śc ie ln ą n a leży w ią z a ć z p o ­t r z e b a m i n a ro d u i w ła s n e j O jczyzny , p r a g n ie m y z a p e w n ić S t e r n ik ó w naszego P a ń s tw a , iż Kościół n asz s łuży ł i s łużyć b ę d z ie s w e j O jczy źn ie jak . n a jo f i a r n i e j , a je so w y z n a w c y b ę d a r z e te ln i '1 i su m ie n n ie w y p e łn ia ć o b o w ią zk i o b y w a te lsk ie . K o c h a m y nasza O jczyznę ja k m a tk ę i dla n ie j o f i a rn ie będziefriy p racow ać .

H is to ry c z n a d a la 22 l ip ia — w m yśl po lecen ia V O g ó ln o p o lsk ieg o S y n o d u Kościo ła P o l sk o k a to - l ick iego — jcs l w n a sz y m K oście le ró w n o c ze śn ie ś w ię t e m k o śc ie ln y m , u k tó r y m d u c h o w ie ń s tw o i w ie rn i s k ł a d a j ą Bogu dz ięk i za w o ln o ść O jc zy z ­ny i m o d lą się o j e j p o m y ś ln ą przesz łość . T r z y . d z ie s to lec ie P R I s tw a r z a o k a z ję ku te m u . ab y św ię ta to obchodzić szczególn ie u roczyśc ie .

W y r a ż a m y w dz ięczność W ład zo m P a ń s t w o ­w y m za z a le g a l iz o w a n ie n aszego Kościo ła i s tw o ­rzen ia n a m w a r u n k ó w is tn ien ia , ro z w o ju i r ó w ­nego s t a r tu do życia i p ra c y w Po lsce L u d o w e j . D o k ła d a n ie n a sz e j s k r o m n e j ceg ie łk i p rzy r e a l i ­

zac ji a m b i t n y c h z a d a ń s ie ją c y c h p rz ed N a ro d e m P o lsk im u ł a tw ia k o n s ty tu c y jn e z a g w a r a n to w a n i e w o ln o śc i s u m ie n ia i w y z n a n ia , r ó w n o u p r a w n i e ­nie w sz y s tk ic h w y z n a ń o raz to. że W ła d ze P a ń ­s tw o w e n ie o c en ia ją cz ło w iek a w e d łu g jego p r z y ­n a leżn o śc i w y z n a n io w e j , leez w e d łu g z a a n g a ż o ­w a n ia w tw ó rc z ą p ra c ę d la w s p ó ln e g o d o b ra .

P r a g n i e m y jed n o c z e śn ie p o d k re ś l ić , że w s p ó ł ­p r a c u j ą c w r a m a c h F ro n tu J e d n o śc i N a ro d u ze w sz y s tk im i lu d ź m i d o b r e j woli n ad a l b ro n ić b ę ­d z ie m y w s p ó ln y c h in te re s ó w n a ro d o w y c h , w a l ­cząc o u t r w a le n ie p o k o ju m iędzy n a r o d a m i i sp r a w ie d l iw o ś ć spo łeczną .

O b c h o d zą c w ra z z c a ły m N a r o d e m ju b i l e u sz 30-leeia o raz r a d u ją c się z o s iąg n ięć i ro z w id l P o l sk ie j R zec zy p o sp o l i te j L u d o w e j , z w r a c a m y się z g o rą c y m a p e l e m do n a sz y ch r o d a k ó w : b i s ­k u p ó w . k a p ła n ó w i w ie r n y c h P o lsk iego N a r o d o ­w e g o K ośc io ła K a to l ic k ie g o w USA i K an ad z ie , aby zechcie li dzie l ić z n a m i (o uczu c ie radośc i i z a d o w o le n ia . W y r a ż a m y n ad z ie ję , że n as i r o ­dacy , p o c z u w a ją c się do u c z u c io w e j i k u l t u r a l n e j więzi z k r a j e m sw y ch p rz o d k ó w , n a d a l b ę d ą u m a c n ia ć zw iązk i z n a sz y m K ra je m , d b a ć o d o ­b re im ię Po la k ó w i Po lsk i , p rz y s p a r z a ją c j e j z a ­ra z e m p rz y ja c ió ł i u p o w s z e c h n ia ją c w s z e c h s t r o n ­ny d o ro b e k naszego K ra ju .

B oga W szec h m o g ą c eg o p ro s im y , a b y racz y ł b ło g o s ław ić n a sz e j O jczy źn ie i z a c h o w a ć J ą w p o k o ju i w olnośc i , a b y n a d a l m o g ła r o z w i ja ć się i w z b o g ac a ć k u z a d o w o le n iu i p o ż y tk o w i n as w szy s tk ic h .

R A D A K O Ś C IO Ł A POL& KG K A T O L I C K I E G O W P R L

W a rs z a w a , d n ia 18.V I .1974 ro k u

W g w s z y s t k i c h d lc e e z ja c t i Ko.4i:lnla P o l s k o k a l u l i r k i e g o o d b y ł y się u r o c z y s t e a k a d e m i e i n a b o ż e ń s t w a 7. u k a i j i X X X - l e c i a P U L

d w e g o c za s u r z e k ł J e z u s u c z ­n i o m s w o i m : s l r z e ż c i e sic f a ł s z y ­w y c h p r o r o k ó w , k l ó r z y p r z y c h o ­d zą iln w a s w o w c z e j skór/.!1, a w e w n ą t r z si) d r a p i e ż n y m i w i l k a ­m i . P o z n a c ie ich p«i ieb i iw n c a c h . C z y z h i e r n vię w i n o g r o n a z c ie r n ia ultao /. .o sin l i g i? T a k k a żd e d n h r e d r z e w o w y d a j e d o b r e o w o c e , a zle d r z e w o w y d a j e /le o w o c e . N"ie m o ­że d o b r e d r z e w o w y d a ć z ł y c h o - w o c o w a ni z lc d r z e w o w y d a e d o - b r y r h o w o c ó w . K a ż d e d r z e w u , k t ó r e nie w y d a j e d o b r e g o o w o c u , h ęd z ie n y r i c l f i w o g ie ń w r z u c o ­ne. A w i c e : p o z n a e i c ieh po i r ll ( jw oeaełl .

N i e k a ż d y , k l ó r y m i m ó w i : . . P a ­nie. P a n i e " , w e j d z i e do k r ó l o s l u a n ie b i e s k i e g o , lecz le n , k i n spełnia w o le lliujegci O j c a , M u r y jes l w nie bie .

ffilEO TWE

3

Boże Ciało w parafiach polskokatolickich

F r a g m e n t p r o c e s j i w S t r z y ż o w lc a c h

F r a g m e n t p ro c es j i w W arsz a w ie , p rzy ul. S zw o leże ró w

T r a d y c y jn y m z w y c z a je m teg o ro c z n e ś w ię to B ożego C ia ła b y io u ro c zy śc ie o b c h o d zo n e w e w s z y s tk ic h p a r a f i a c h p o l sk o - k a lo l i c k ic h w P o lsce . M im o n i e s p r z y j a j ą c e j p o g o d y kośc iu ły w y p e łn io n e b y ły w ie rn y m i , k tó r z y p a M szy św. b ra l i u d z ia ł w p ro c es ja ch , d a ją c ty m sa m y m w y ra z s w e j w ie rze i s k ła d a jąc h o łd J e z u s o w i C h r y s tu s o w i . T r z e b a p o d k re ś l ić w ie lk ą o f ia rn o ś ć księży , r a d p a r a f i a l n y c h i w ie lu a k ty w n y c h p a r a ­f i a n w p r z y g o to w a n iu u ro c zy s to śc i B ożego C ia ła , w b u d o w ie i p r z y s t r a j a n i u o ł ta rzy p o lo w y ch . w k i e r o w n ic tw ie d z iećm i i m ło d z ie ż ą w czas ie p ro c es j i . W sz y s tk im , k tó r z y p r z y c z y n i ­li się do u ś w ie tn ie n i a t e g o ro c z n y c h u ro c zy s to śc i k u czci N a jśw . S a k r a m e n t u R a d a K ościo ła P o lsk o k a to l i c k ie g o s k ł a ­d a s e rd e c z n e p o d z ię k o w a n ie .

M lndzleż z p a r a f i i w B a ża n ó w c e

1. U ro c zy s to śc i w p a r a f i i p o l s k o k a lo l i c k l e j w Ż a r k a c h — M oczy d le

2. Ks. bp T a d e u sz M a je w s k i , o r d y n a r i u s z D iecezj i W a r s z a w ­sk ie j . p rz y o ł ta rzu p d lo w y m na p lacu k o śc ie ln y m k a t e d r y S w . D u c h a u W a rsz a w ie

3. Dzieci w p ro c es j i z p a r a f i i u B ie l s k u - B ia łe j

4

30-lecie Polskiej

Rady EkumenicznejW m a r c u hr. m in ę ło trzydz ieśc i lat od

chw ili , gdy d u c h o w n i K ośc io łów : E w a n g e l i ­c k o -A u g sb u r s k ie g o . E w a n g e l i c k o - R e f o r m o w a ­nego, M a r ia w i tó w , M e to d y s tó w i N a ro d o w e g o (P o lsk o k a to l ick ieg o ) p o d p isa l i w k ap licy m e- to d y s ty e z n e j w W arsz a w ie , p rzy ul. M o k o ­to w sk ie j 12, d o k u m e n t z w a n y „ W y z n a n ie m W ia ry Połskic-h C h rz e ś c i ja n " (K o n fe s ja P o l ­ska). W ten sposób u s a n k c jo n o w a n e zosta ło i s tn ie n ie T y m c z a s o w e j R a d y E k u m e n icz n e j , k tó ra p o w s ta ł a pod k o n iec 1942 r.

P o d o b n ie j a k w In n y ch k r a ja c h , ró w n ie ż w Polsce w o jn a zb liży ła do s ieb ie w y z n a w - ró w różn y ch K ościo łów . Od 1940 r. o d b y w a ­ły się w W a r s z a w ie k o n s p i r a c y jn e z e b ra n ia e k u m e n ic z n e , g ro m a d z ą c e około 20 e w a n g e ­l ik ó w a u g s b u r s k i c h , r e fo r m o w a n y c h , m e t o d y ­s tów , e w an g e l ic z n y c h c h rze śc i ja n , m a r i a w i ­tó w i p rz e d s ta w ic ie l i K ośc io ła N a ro d o w eg o . J a k w s p o m n ia n a , p o d koniec 1942 r. p o s t a ­now iono p o w o ła ć T y m c z a s o w ą R a d ę E k u m e ­n iczną , z ty m , że p rz e d s ta w ic ie le poszczeg ó l­n y c h w y z n a ń mieli n a le że ć do n ie j p e r s o n a l ­nie, a nie ja k o o f ic ja ln i r e p re z e n t a n c i K o ś ­ciołów, „ W y z n a n ie W ia ry P o lsk ic h C h rz e ś c i ­j a n " z 1944 r. f o r m u ło w a ło z asad y d o g m a ­tyczne, u z n a n e za w s p ó ln e dobro . D o k u m e n t te n p o d p isa ły n a s t ę p u j ą c e osoby: ks. prof. d r J a n S z e ru d a , ks. prof . A, K a ro l Suess , ks. Z y g m u n t M ichel is , ks. O t to n K renz , ks. E d ­w a r d W en d e (wszyscy : Kośció ł K w an g e lick o - A g sb u rsk l ) , ks. L u d w ik Z au n a r , ks. E m i l J e - l in e k (obaj Kośció ł E w a n g e l i c k o - R e f o r m o w a ­ny), 1̂ 9. b p R o m a n J. P ró c h n ie w s k i , ks. bp W a c ła w B. P rz y s le c k i (oba j S ta ro k a to l ic k i Kościół M a r ia w i tó w ) , ks. s u p e r i n l e n d e n t N a j ­d e r (Kośció ł M e to d y s ty c z n y i ks. J u l i a n P ę ­k a la (obecny b i sk u p n a cz e ln y Kościo ła P a l - sk oka to l ick iego) .

J a k i p r o g r a m z a w ie ra ło „ W y z n a n ie W ia ry P o lsk ic h C h rz e ś c i ja n " ? D o k u m e n t ten za czy n a s ię od n a s t ę p u ją c y c h słów: „ P o m n i n a s ło w a J e z u s a C h ry s tu sa : „A by w szyscybyl i jedno , j a k o Ty. Ojcze, w e m nie , a ja w Tobie , a b y i oni w n as jedno byli i a b y u w ie rzy ł św ia t , żeś T y m n ie pos ła ł" ( J a n 11:21) — dla sk u te cz n ie jsz eg o ro z k rz e w ie n ia K ró le s tw a Bożego na z iem i, t a k d la w ie cz ­nego z b a w ie n ia d u sz ja k i dla p o m n o że n ia d o b ra sw ego N a r o d u — w im ię Ojca, S y n a i D u ch a Ś w ię teg o ł ą c z y m y się ze sobą w m iłośc i b r a tn i e j , a w jed n o śc i D u c h a C h r y ­s tu so w eg o z rz e sz am y się w T y m c z a so w e j R a ­dzie E k u m e n ic z n e j i w sp ó ln ie w o p a rc iu o p r a z a s a d y W ia ry A p o s to lsk ie j w y z n a je m y . . . "

W tym m ie jsc u n a s t ę p u je część p ie rw sza— re l ig i jn a — „ W y z n an ia W ia ry Po lsk ich C h rz e ś c i ja n " z łożone z sześciu p a r a g r a f ó w : o B ogu i o p o d s ta w ie w ia ry ; o cz ło w iek u i o j o jego u p a d k u : o Jez u s ie C h ry s tu s ie I J e g o z b aw c z y m dz ie le ; o D uch u Ś w ię ty m i Je n o zb aw c z e j mocy; o Koście le ; n r z e ­czach o s ta tecznych .

P a r a g r a f p ie rw szy z a w ie r a m .in . n a s t ę p u ­jąc e s fo r m u ło w a n ia : „ W ie rz y m y w jed n e g oBoga. Ojca , S y n a i D u c h a Św ię tego , w s z e c h ­m ocn eg o S tw ó r c ę i R ządcę ś w ia t a (...) W ia ­rą w m ocy i św ie t le D u c h a Ś w ię te g o o b e j ­m u je m y cale o b ja w ie n ie Boże w P iśm ie S w ję ty m od s tw o rz e n ia ś w ia la aż po Je z u sa

C h ry s tu sa . P i sm o Ś w ię te u z n a j e m y za ź ród ło w ia r y św ię te j i za n o r m ę życia re l ig i jn e g o i m o ra ln e g o (...) N ow y T e s t a m e n t u z n a j e m y za p e łn e i d o sk o n a le o b ja w ie n ie P r a w d y i L a ­sk i Bożej po w sze czasy, w y ra ż o n e szczegól­n ie w E w a n g e l i i J e z u s a C h r y s tu s a o ra z w n a u c e Je g o a pos to łów . C e n im y w y so k o w s z y ­s tk ie c h rz e śc i j a ń sk ie s y m b o le w ia r y i księgi re l ig i jne , k tó re d a ją w y r a z w ie rze w Ojca, S y n a i D u ch a Św ię tego . Szczegó ln ie zaś d r o ­gie są n a m ko śc ie ln e w y z n a n ia n a sz y c h o j ­ców, b o jo w n ik ó w w ia r y C h r y s tu s o w e j o raz ś w ia d e c tw a m ęc ze n n ik ó w , m yśl ic ie l i i w ie sz ­czów n a r o d o w y c h , szczerze c h r z e ś c i j a ń s k ic h ” .

W p a r a g r a f i e d r u g im c z y t a m y : „ P o c z u w a ­m y się do w s p ó lw in y i o d p o w ied z ia ln o śc i za zło na św iec ie . U s i łu jem y je za laską w ia r y z d a r u D u cha Ś w ię teg o z w alczać przez g ło­szen ie n a u k i J e z u s a C h ry s tu sa , p rzez k r z e ­w ie n ie w ia r y w zb aw cze dzie ło S y n a B o że ­go i P a n a n a ro d ó w na w iek i , o raz p rzez o sob is tą p o s ta w ę życiow ą, p rzez w y c h o w a ­nie. p ra c ę sp o łeczną i s łużbę o b y w a te l s k ą p a ń s tw o w ą " .

W części p ie rw s z e j w a r to s ię jeszcze z a ­t r z y m a ć Da p a r a g r a f ie m ó w iąc y m o Kościele , a to z tego p o w o d u , że d o k u m e n t f o r m u ło ­w a l i p rz e d s ta w ic ie le K ościo łów r e p r e z e n t u j ą ­cych d w ie zgo ła o d m ie n n e ek lez jo log ie — k a to l i c k ą i p r o t e s ta n c k ą . M im o to zdoła l i on i uzy sk ać zg odność w p o d s ta w o w y c h s tw ie rd z e n ia c h , co w id a ć choc iażb y w n a s t ę ­p u ją c y m f rag m e n c ie :

„W ie rz y m y w św ię ty Kośció ł p o w sze ch n y , spo łeczność w sz y s tk ic h w ie rz ą c y c h i z b a ­w io n y ch . Z ałożyc ie lem , k a m ie n ie m w ę g ie l ­n y m i g łow ą Kościo ła je s t J e z u s C h ry s tu s . Kośció ł zaś j e s t Jego c ia łem . K ośció ł jes t tam . gdz ie C h r y s tu s dz ia ła p rzez D u c h a Ś w ię ­tego w S łow ie i S a k r a m e n ta c h . Kościół n ie les1. *. tegc ś w ia ta , a le je s t d la tego św ia ta . Kościół n ie jes t K r ó l e s tw e m B ożym , ale je s t j eg o z a p o c z ą tk o w a n ie m (...) Z a d a n ie m K o ś ­cio ła je s t g łoszenie E w an g e l i i C h ry s tu s o w e j , u r z e c z y w is tn ia n ie K r ó le s tw a Bożego na z iemi i p r o w a d z e n ie ludzi i lu d ó w do B oga przez k rz e w ie n ie pokoju , b r a t e r s t w a i miłości".

N a b aczn ą u w a g ę z a s łu g u je leż część d r u ­ga ■— spo łeczna — o m a w ia n e g o d o k u m e n tu . . Z a w ie ra ona p o s tu la ły , k tó re s ta ły się r z e ­czyw is tośc ią » Po lsce L u d o w e j . „ U zn a jem y , że S tw ó r c a p o d d a ł z iem ię, j e j s k a r b y i s t w o ­rz en ia cz ło w iek o w i w z a rz ą d i w ła d an ie . Cz łow iek j e s t ich sza fa rz em , k tó ry m a nie ty lk o s trzec p o w ie rzo n e sobie do b ro , lecz i p o m n a ż a ć je k u c h w a le P a n a 1 k u p o ż y tk o ­w i w ła s n e m u 1 b l iźn ich . Z a sad n icz e i p o w ­sz e ch n e p o z b aw ie n ie cz ło w iek a p r a w a sz a fa r - s tw a j e s t sp rz ec z n e z w o lą Bożą, z w y j ą tk i e m w y w ła sz c z e n ia p rzez w ładze p u b l iczn e , p o ­d y k t o w a n e d o b re m ogółu, ja k też i p o z b a w ie ­n ie p r a w a w ła sn o śc i z p o w o d u szko d l iw eg o d la ogółu u ż y tk o w a n ia . U s t ró j g o sp o d a rczy w in ie n s tw a rz a ć w a r u n k i , w k tó ry c h z a r ó w ­no n ę d za j a k i b o g a c tw o n ie w y s ta w ia ją c z ło w iek a na p o k u sy I nie n a r a ż a j ą na s z k o ­dę jego d u s z y ”,

W p o d o b n y m d u c h u w y p o w ia d a się p a r a ­g r a f o p ra cy , a zw łaszcza n a s t ę p u ją c e f r a g ­m e n ty : P r a c a jes t p o w s z e c h n y m o b o w ią z ­

k iem , a ty m sa m y m i p o w s z e c h n y m p r a w e m . U s t ró j spo łeczn y w in ien s tw a r z a ć w a r u n k i , w k tó r y c h n ik t z a sad n iczo n ie m oże u ch y lać się od p ra c y , an i nie m oże być p o z b aw io n y m ożnośc i j e j o t r z y m a n ia . P ra c a n ie j e s t c e ­lem s a m y m w sobie, an i n a rzę d z ie m w z b o ­g a c e n ia się , lecz z a p e w n ie n ie m g o d n e j czło­w ie k a e g zy s te n c j i , s to p n io w e g o p o d n o sz e n ia s to p y życiow<ej j e d n o s tk i i s p o łe cz eń s tw a , a n a d e w szy s tk o szk o lą c h a r a k te r ó w (...) P o ­s tę p d u c h o w y i m o ra ln y , p rz e św ie t lo n y i o ży w io n y E w an g e l ią , w in ie n m ie ć w p ły w na ta k ie u k s z t a ł t o w a n ie się p r a w so c ja ln y c h i e k o n o m ic zn y c h , k tó re by w y k lu c z a ły wsze lk i w yzysk , s a m o w o lę i d u c h o w e n i e w o ln i c tw o ” .

W a r to sobie uzm ys łow ić , że c y to w a n y przez n a s d o k u m e n t p o d p isa n o w o k u p o w a n e j W a r ­szaw ie , c z te ry m ies iące p rz ed o g łoszen iem M a n i fe s tu P K W N , z a p o w ia d a ją c y m p r z e p r o ­w a d z e n ie z asad n icz y c h r e fo rm sp o łe cz n y ch w n o w e j Polsce.

P ie rw sz e p u b l ic z n e w y s tą p i e n i e T y m c z a ­so w e j R a d y E k u m e n ic z n e j m ia ło m ie jsc e już po w y z w o le n iu — 14 p a ź d z ie rn ik a 1945 r. S w ó j ud z ia ł w p r a c a c h z a d e k la r o w a l i w te d y— p oza s y g n a ta r iu s z a m i „ W y z n a n ia W ia ry P o lsk ic h C h r z e ś c i j a n " — tak ż e b a p ty ś c i 1 p r a w o s ła w n i . Z o rg a n iz o w a n o p ie rw sz e n a b o ­ż e ń s tw o e k u m e n ic z n e z u d z ia łem r e p r e z e n ­t a n t ó w s i e d m iu ró ż n y ch w y z n a ń , k tó rz y p o ­tem, n a p o s ied zen iu p l e n a r n y m , p o tw ie rd z i l i u roczyśc ie sw ą p rz y n a le ż n o ść do R a d y E k u ­m e n ic zn e j . W szyscy c z ło n k o w ie z obow iąza l i s ię p ro p a g o w a ć w e w ła s n y c h ś ro d o w is k a c h w y z n a n io w y c h e k u m e n icz n eg o d u c h a b r a t e r ­s tw a i w s p ó łp ra c y , w m y ś l s fo rm u ło w a n ia , „że to. co n as łączy, j e s t w yższego g a tu n k u , an iżel i to, co n a s dzie l i" .

W ła śc iw e u k o n s ty tu o w a n ie się P o l sk ie j R a ­dy E k u m e n ic z n e j n a s tą p i ło w W a rsz a w ie , 15 l is to p a d a 1946 r.. z u d z ia łe m 46 d e le g a tó w r e ­p r e z e n tu j ą c y c h 12 w y z n a ń : Kościół E w a n ­g e l i c k o -R e fo rm o w a n y , Kościół M e to d y s ty c z ­ny. Kośció ł E w a n g e l ic z n y ch C h rz e ś c i ja n (dw ie g r u p y ) , P o lsk i Kośció ł C h rz e ś c i ja n B a p ty ­s tów , Kościół A d w e n ty s tó w , Z w iązek K o ś c io ­łów C h ry s tu s o w y c h , Kośció ł W ia ry E w a n g e ­licznej, P o l sk i A u to k e fa l ic z n y K ośció ł P r a ­w o s ła w n y , P o lsk i N a ro d o w y K ośció ł K a t o ­licki (Kośció ł P o lsk o k a to ł ick l) , S t a ro k a to l ic k i Kośció ł M a r i a w i tó w i K ośció ł S ta ro k a to l ic k i . P o d ję to d w ie w a ż n e u c h w a ły , m ian o w ic ie : p rz y ję to s t a t u t ( ty m c za so w y ) i w y b r a n o w ł a ­dze. P i e r w s z y m p r e z e se m P o lsk ie j R a d y E k u ­m e n ic z n e j zosta ł ks. Z y g m u n t M ichelis , d u ­c h o w n y K ościo ła E w a n g e l ic k o -A u g s b u r sk ie g o .

T a k ie by ły p o c zą tk i P o l sk ie j R a d y E k u ­m en ic zn e j , k t ó r a na p rz e s t r z e n i l a t s t a ła się Is to tn y m c z y n n ik iem i n t e g r u j ą c y m K o ś ­cioły n ie rz y m s k o k a to l ic k le w Polsce, a jed n o c ze śn ie p łaszczyzną , n a k tó re j Kościoły te w ie lo k ro tn ie z ab ie ra ły i — z a b ie r a j ą — glos w Is to tn y ch dla ca łego n a r o d u k w e s t iac h .

P A W E Ł G Ł O W A C K I

5

Obchody XXX-lecia PRL wU R O C Z Y S T O Ś C I C E N T R A L N E

R ak b ieżący Jes t r a k ie m ju b i le u sz u X X X - lecla o d ro d z en ia P o l sk ie j R zec zy p o sp o l i te j 1,u d o w e j . Nic w ięc dz iw n eg o . że od sze reg u m ies ięcy cały n asz n a ró d ż y je p r z y g o to w a ­n ia m i do t e j r a d o s n e j se rcu k a ż d e g o P o lak a uroczystośc i . W szyscy s u m ie n n i o b y w a te le s t a r a j ą się sw o ją p r a c ą p o m n o ży ć o s iągn ięc ia na szeg o k r a ju , by t e g o ro c zn e Ś w ię to L ip c o ­w e o bchodz ić ze św ia d o m o śc ią d o b rz e w y p e ł ­n i o n y c h zadań , W sz e re g a c h tak ic h w ła śn ie o b y w a te l i nie m ogło z a b r a k n ą ć w y z n a w c ó w K o śc io ła P o isk o k a to l ic k le g o , k tó rz y n ie od dz is ia j d a ją d o w o d y sw o jeg o p a t r io ty z m u . N ic w ięc d z iw n eg o że na p ie rw s z e j teg o ro c z ­n e j ses j i R a d y K o śc io ła w W a rs z a w ie p o d j ę ­to u ch w aJę w s p r a w ie z o rg a n iz o w a n ia przez n asz Kośció ł o b c h o d ó w z okaz j i X X X -lec ia p o w s ta n i a P o lsk i L u d o w e j . R ó w n o cześn ie k ie ro w n ic y p o szczeg ó ln y ch d iecez j i zos ta l i zo ­b o w ią za n i do p rz y g o to w a n ia u roczys tośc i j u ­b i le u sz o w y c h na sw o im te ren ie .

C e n t r a ln e u ro czy s to śc i ju b i l e u sz o w e o dby ły się w s iedzib ie R a d y Kościo ła w W a rs z a w ie p rz y ul. W ilcze j 31 w d n iu 18 c ze rw c a br. W u ro c zy s to śc iac h wzięl i u d z ia ł c z ło n k o w ie R a d y Kościoła, w ie lu d u c h o w n y c h , z a p r o s z o ­n y c h gości i w ie rn y c h . M szę św . za O jczyznę o d p r a w i ł w k a p l ic y pw. M iło s ie rd z ia Bożego hs. bp n a cz e ln y J u l i a n P ę k a la , k tó r y n a s t ę p ­n ie — na u ro c z y s te j a k a d e m i i w s iedzib ie R a d y K ościo ła — w ygłos i ł o k o l icznośc iow y r e f e r a t (p a trz str . li— 10) N a z a k o ń c ze n ie u r o ­czystości p o d ję to rezo luc ję , k t ó r e j t e k s t p u ­b l ik u j e m y na s t r . 3.

A oto k r ó tk ie re la c je z o b c h o d ó w X X X - l e - i'ia P R L w poszczeg ó ln y ch d iec ez jac h K o ś ­cio ła P a lsk o k a to i ick ieg o .

D I E C E Z J A W A R S Z A W S K A

D iecez ja W a r s z a w s k a K ośc io ła P o l sk o k a - to lick iego uczc iła X X X - ie c le P o lsk i L u d o w e j w sp o só b szczegó lny w d n iu 17 c ze rw c a br. W d n iu ty m o d b y ł się z jazd ks ięży t e j d i e ­cezji w W a rsz a w ie , k t ó r e m u p rz e w o d n ic z y ł ks. bp o r d y n a r iu s z T a d e u s z M a jew sk i . U ro ­czys tość u św ie tn i l i s w ą o b e cn o śc ią : ks. bp n a c z e ln y J u l i a n P ę k a la , s e k r e t a r z R ad y K o ś ­c io ła ks. W ik to r W y so c za ń sk i o raz o r d y n a ­r iu sz Diecezj i W ro c ła w sk ie j ks. bp e le k t W a ­le r i a n K ie iz k o w s k i . Część p ie rw sz a u r o c z y ­stośc i — a s c e ty c z n a — o d b y ła się w k a te d r z e Sw . D u ch a w W a rsz a w ie p rz y ul. S zw o leże ­ró w . O prócz d u c h o w i e ń s tw a u czes tn iczy li w n i e j z ap ro sz e n i goście i w ie rn i . Po s p o w ie ­dzi ogó lne j , p r z e p r o w a d z o n e j p r r e z ks. d z ie ­k a n a E d w a r d a J a k u b a s a , Mszę św . w i n t e n ­cji p o m y ś ln o śc i O jczy zn y o d p r a w i ł ks. b p T a ­deu sz M a jew sk i . P o M szy św . u czes tn icy n a ­b o ż e ń s tw a zrob il i p a m ią tk o w e zd jęc ie p rz e d k a te d r ą , a n a s t ę p n ie u d a l i się do K u r i i B i s ­k u p i e j p rzy ul. S zw o le że ró w 4. gdzie o d b y ła się d r u g a część uroczystości .

Po m o d l i tw ie w In ten c j i O jczyzny , o d m ó ­w io n e j p rzez ks. b p a F ra n c is z k a Koca. ks. bp o rd y n a r iu s z T a d e u sz M a je w sk i wygłosi ł ok o l iczn o śc io w y re fe ra t . P o r e fe ra c ie odbyła się d y sk u s ja , a n a s tę p n ie ks ięża p ro b o sz cz o ­wie złożyli m e ld u n k i o o d p o w ied z i na ape l sw eg o o r d y n a r iu s z a z d n i a 8 m a ja br. w s p r a w ie uczczen ia J u b i l e u s z u 30-lecia PRL. O d c zy ta n o lis tę o i la r na C e n t r u m Z d ro w ia

Kościele RolskokatolickimDziecku, u c h w a la n o o ko l icznośc iow ą r e z o lu ­c ję i p ie śn ią ,.Roże coś P o l sk ą " zakoń czo n o z g ro m a d ze n ie .

D I E C E Z J A W R O C Ł A W S K A

D la u c zc ze n ia \ X X - l e c i a P R L O ddz ia ł W o je w ó d z k i P o lsk ie j R a d y E k u m e n ic z n e j we W ro c ław iu , k tó reg o w ic ep re ze se m jes l ks. b p e lek l W a le r ia n K ie rz k o w s k i , o rd y n a r iu s z d iecezj i w r o c ł a w s k ie j Kościo ła P o łsk o k a to l ic - kiegn. z o rg a n iz o w a ł w n ied z ie lę d n ia 9 czerw - ca 1914 r. o godz. 17-tej u ro c z y s te n a b o ż e ń ­s tw o e k u m e n ic z n e w k a te d r z e pw. Sw . M ari i M a g d a le n y w c W r o c ła w iu . W n a b o ż e ń s tw ie ty m wzięl i udz ia ł d u c h o w n i i w ie rn i z w s z y ­s tk ich K ościo łów s k u p io n y c h w P o lsk ie j R a ­dzie e k u m e n ic z n e j . W sp ó ln ie zanoszono d z ię k ­c zy n n e m o d ły do Boga za b ło g o s ław ie ń s tw a w m in io n y m 30 leciu oraz p ro szo n o o d a l ­szą o p iek ę i b ło g o s ła w ie ń s tw o d la O jczyzny , d l a w s zy s tk ic h ro d a k ó w .

Ks. bp e le k t W a le r i a n K ie rzk o w sk i o d ­p r a w i ł M szę św . k o n c e le b ro w a n ą . N a b o ż e ń ­s tw o u św ie tn ia ły śp ie w y c h ó ru z Kościoła C h rz e ś c i ja n B a p ty s tó w . O ko l icznośc iow e k a ­zan ie w y g ło s i ł ks. sen io r L u ce r , z w ie rz ch n ik d iecez j i w r o c ł a w s k ie j Kościo ła E w a n g e l ic k o - A u g s b u rsk ieg o , K a zn o d z ie ja w o p a rc iu n c y ­ta ty z P i s m a Św ię teg o w y k a z a ł . Że k a ż d y człow iek w ie rzą cy m a o b o w iązek m iłośc i i s łu żb y d la s w o je j O jczyzny . Ś w ią t y n ia b y ła w y p e łn io n a . W y cz u w a ło s ię podniosły , u r o ­czys ty n a s t ró j . W szyscy u c zes tn icy n a b o że ń s tw opuśc i l i k a te d r ę w ie lce z b u d o w a n i . Na leży w ie rzyć , że to n a b o ż e ń s tw o — o d p r a w io n e w e w ro c ła w s k ie j , p o l sk o k a to ł i c k ie j k a te d r z e — ja k i n a b o ż e ń s tw a e k u m e n ic z n e o rg a n iz o w a ­ne z nkazji X X X - le c ia P R L w c a łe j Polsce, a szczególn ie w je j w ię k sz y ch m ia s ta c h , by ły n a s t ę p n y m k ro k ie m n a p r z ó d w p rz y b l iże n iu ludzi ró żn y ch w y z n a ń , a jed n o c z e śn ie cz ło n ­ków. j e d n e j O jczyzny .

D IE C E Z J A K R A K O W S K A

P ią te k dn ia 7 c ze rw c a br. n ie z ac h ęc a ł na p e w n o dn podróży . Od sa m eg o r a n a n ad K r a k o w e m i ca łą p o łu d n io w ą P o l sk ą p r z e ­w a la ły się ciężkie, d e szczow e c h m u r y . N ie ­s p r z y ja j ą c a pogoda nie o d s t r a sz y ła j e d n a k ty ch n a szy ch w y z n a w c ó w , k tó rz y p o s ta n o w i l i

1. H i s k u p i . księ ża i Kośrit* p rz e d k a t e d r y

S w . D u c h a w W a r s z a w i e p r z y ul . S z w o le ż e r ó w '

2. D u r h n w n i D i e r e z j i K r a k o w s k i e j u r z e - N t n l r z ą r y w n a b o t t e n t i w ie z o k a z j i X X X l « r i a P R I .

3. W i e r n i u r z e s t n i r z ^ r y w n a b o ż e ń s t w i e w K r a k o w i e

I . K a p ł a n i p r z y s t ę p u j ą (In K o m u n i i św . w r z a s le n a b o ż e ń s t w a «i K n k n ^ i e

L W u r o r z y . s t u s n D ie c e z j i K r a k o w s k i e j w z ię l i u d z i a ł p r z e d s i a w i t i e l e W rtje - w ń d z i c i r h w la d7 w y z n a n i i m y rl l

f. K v b p P i e k l W a l e r i a n K i r r z k o w s k i —

o r d y n a r i u s z D ie i -e z j i W r u r l a w s k i n J

uczes tn iczyć w o b c h o d ac h X X X - le c ia w s t o ­l icy diecez ji . J u ż od p o ł u d n ia ze w s zy s tk ic h s t r o n d iecez j i zaczęli p r z y b y w a ć do K r a k o ­w a d u s z p a s te r z e na czele de leg ac j i sw oich p a ra f i i . K ro k i w s z y s tk ic h k ie r o w a ły s ię w s t r o n ę n a j s t a r s z e j n a sz e j św ią ty n i w p o d w a ­w e lsk im grodzie , u s y t u o w a n e j p rzy u l icy Ł a ­g ie w n ic k ie j 54. T u t a j w ła śn ie po z ak o ń c ze n iu I w o jn y ś w ia to w e j k s ią d z b isk u p F ra n c is ze k H o d u r rozpoczą ł sw ą p ra cę , z m ie rz a ją c ą do z o rg a n iz o w a n ia w o lnego . C h ry s tu so w e g o K o ś ­cioła w Polsce . B u d y n e k z n a jd u ją c y się w b e z p o ś re d n im są s ie d z tw ie ś w ią ty n i p rzez d łu g ie l a t a b y l s ied z ib ą W ła d z naszego K o ś ­c io ła i S e m in a r iu m D u ch o w n eg o .

N a u ro czy s to ść p rz y je ch a l i p r a w ie w s z y ­scy k s ięża z t e r e n u d iecezji, p rz y b y ły d e le g a ­c je w ie lu p a ra f i i . N ie z a b r a k ło ró w n ie ż p r z e d ­s t a w ic ie l i W ła d z p a ń s tw o w y c h , k tó r y c h p rzy w e j ś c iu do św ią ty n i p o w i ta ły dzieci, w r ę c z a ­jąc im w ią z a n k i k w ia tó w .

P r z e d ro zp o częc iem Mszy ś w ię t e j spowHedź o gó lną p rz e p ro w a d z i ł od o ł ta rz a ks. p r o ­boszcz J a n F i r l e j z Ja ć m ie rz a . S k o rz y s ta ło z n ie j w ie lu u c z e s tn ik ó w n a b o ż e ń s tw a . Mszę ś w ię t ą o d p r a w i ł a d m i n i s t r a t o r Diecezj i K r a ­k o w s k ie j ks. B e n e d y k t Sęk. O ko l icznośc iow e k a z a n ie wygłosi! ks. d z ie k an A n to n i P ie t r z y k z T a m o w a . K a z n o d z ie ja p rz y p o m n ia ł obo­w iązek w dz ięcznośc i w zg lęd em Boga za lask i o d e b r a n e w o k re s ie trzydz ie s to lec ia . W szcze­g ó lnośc i t r z e b a n a m d z ię k o w a ć za o d ro d z e ­nie n a sz e j O jczyzny , za p o k ó j l a t t rzydz ies tu , za o d b u d o w a n y k ra j , w z n ie s io n e f a b ry k i i z a k ła d y p racy , za ch leb c o d z ie n n y i d a c h n a d g ło w ą d la b l isko 34 m i l io n ó w Po la k ó w . J a k o w y z n a w c y K ościo ła P o lsk o k a to l ic k ie g o m a m y d z ię k o w a ć r ó w n ie ż i za to. że L u d o ­w a O jczy zn a p r z y z n a ła n a m p r a w o do s w o ­b o d n e j d z ia ła ln o śc i i ro zw o ju .

P o z a k o ń c ze n iu Mszy ś w ię t e j z a b ra ł glos ks. a d m i n i s t r a t o r B e n e d y k t Sęk. Z a a p e lo w a ł o n do Z eb ran y ch , by z aw sze m o d l i tw ą i p r a ­cą s łuży li O jczyźn ie , g dyż lepsze j u t r o zależy od p ra cy i z a a n g a ż o w a n ia w sz y s tk ic h o b y w a ­teli.

P rz e d T w e o ł ta rze z a n o i im b łag an ie . O j ­c zyznę w o ln ą pob łogosław . P a n ie !

Kilka refleksji w XXX-lecieB ó g W s z e c h m o g ą c y , n a s z S t w ó r c a I P a n , k i e r u ­

j ą c y lo s a m i i W iata i n a r o d ó w , p o z w o l i ł n a m W s w e j d o b r o c i d o c z e k a ć tej r a d o s n e j c h w i l i — «•*- r h o d ó u Y X X - l e c i a p o k o j o w e g o is t n i e n i a i r o z w o j u naszej u k o c h a n e j O j c z y z n y — P o l s k i e j R z e c z y ­p o s p o l i t e j L u d o w e j .

W m a r c u h r . na sesj i o g ó l n o p o l s k i e g o K o m i t e t u F r o n t u J e d n o ś c i N a r o d u u c h w a l o n o ape l d o w s z y s ­t k i c h r o d a k ó w z a c h ę c a j ą c y do u p a m i ę t n i e n i a t r z y ­d zie sto le c ia P R L w z m o ż o n a i a k t y w n a p ra c ą w*» w s z y s t k i c h d z i e d z i n a c h d z i a ła ln o ś c i z a w o d o w e j i s p o ł e c z n e j o r a z tego. a b y i n i c j a t y w ę | t r o s k ą o j a k n a j le p s z e w y k o n a n i e z a d a ń — w y n i k a j ą c y c h i p r o ­; r a m u r o z w o j u k r a j u — u c z y n i ć s p r a w a h o n o r u i a m b i c j i k a i d e g n o b y w a t e l a . Ń'a apel len p r z y s t ą ­p io n o d o r o z l e g ł y c h p ra c p r z y p o r z ą d k o w a n i u os ie dl i , u l ic . o t o c z e n ia d o m ó w , o b ejść g o s p o d a r s k ic h na w si , s z la k ó w k o m u n i k a c y j n y c h . K r a j n a s z w r o c z n i c e p r z y h i e r z e o d ś w i ę t n y w y g l ą d , C z y n y s p o ­łe czn e o d g r y w a j ą i s t o t n a r o i ć w re a l iz a c j i w a l ­n y c h i n w e s t y c j i , t a k i c h Ja k n p , h u k o w a W i s ł o s t r a ­d y , T r a n y L a z J e n k o w s k i e J . p r z y s p i e s z a j ą o d h u d o n r Z a m k u w W a r s z a w i e . Są to w i c e s p r a w y , k tóre d o ­t yc z ą nas w s z y s t k i c h , bez w z g l ę d u na r ó ż n ic e Ś w i a ­t o p o g l ą d o w e I w y z n a n i o w e . B o z p o r z c < a p r z e d t r z y ­d z i e s t u l a t y — na z a j a d a c h r ó w n o ś c i , s p r a w i e d l i ­w o ś ć ] s p o ł e c z n e j I p o k o j u — i m p o n u j ą c a b u d o w a n o w e g o o j c z y s t e g o d o m u w s z y s t k i c h P n i a k ó w i r w a i t r w a ć b ę d z ie n a d a l , . .a b y sie w- n i m w s z y s t k i m m i e s z k a ń c o m c o r a z le p ie j i d o s t a t n i e j ż y ł o ” .

M i m o w o l i k i e r u j e m y m y d l i n asze k u przesj/loAci I p r ó b u j e m y s p o j r z e ć n a n ^ i ^ n l c n a b ę d ą c e r e z u l ­t a t e m w y s i ł k u ca łego n a r o d u . O g a r n i a na* p o d z i w , a j e d n o c z e ś n ie — u z a s a d n io n a d u m a i s a t y s f a k c j i .

W c ią g u t r z y d z i e s t o l e c ia p r z e k s z t a ł c o n o o b l i c z e n a sz e go k r a j u , p o d n i e s io n o p o z i o m ż y c ia n a r o d u I u m o c n i o n o p o z y c j e P o ls k i na a r e n ie m i ę d z y n a r o ­d o w e j . P o ls k a L u d o w a w r o k u .swego t r z y d z i e s t o l e ­cia Jest k r a j e m o p o t ę ż n y m p o n t e n c j a l e p r o d u k c y j ­n y m i w i e l k i c h m o ż l i w o ś c i a c h t w ó r c z y c h . Szr./.egól- ne m i e j s c e z a j m u j e r o z w ó j W a r s z a w y , k t ó r a po o d ­b u d o w i e z r u i n s ia ła sic s y m b o l e m o d r o d z e n i a I r o z k w i t u n a s z e j s o c j a l is t y c z n e j o j c z y z n y .

J e d n y m z n a j w a ż n i e j s z y c h o s ią g n ię ć m i n i o n e g o t r z y d z i e s t o l e c ia Jest zes p o le n ie sic w s z y s t k i c h w a r s t w i g r u p s p o ł e c z e ń s t w a w o k ó ł p o d s t a w o w y c h s p r a w f I n t e r e s ó w o j c z y z n y , g łę b o k ie p r z e m i a n y w ś w i a d o m o ś c i s p o ł e c z n e j w y n i k a j ą c e z p r z e z w y c i ę - l e n i a d a w n y c h p o d z i a ł ó w p o l i t y c z n y c h okre.su o k u ­p a c j i i b e z p o ś r e d n i o po w y z w o l e n i u . U k s z t a ł t o w a ł sic n o w y c h a r a k t e r m e n t a ln o ś c i w s p ó łc z e s n e g o P o ­la k a — g o r ą c e g o p a t r i o t y , ś w i a d o m e g o z a r a z e m s w o i c h o b o w i ą z k ó w w o b e c to c z ą c e j sie na c a ł y m ś w iec ie w a l k i o p o stę p. W i ę k s z o ś ć s p o ł e c z e ń s t w a p o ls k ie g o — to lu d z ie m la d z i . L u d n o ś ć k r a j u w z r o ­sła o IB m i l i o n ó w . N o w e p o k o le n ia sa z d r o w s z e , le p ie j w y k s z t a ł c o n e i le p ie j p r z y g o t o w a n e d o ż y c ia . Z l i k w i d o w a n o a n a l f a b e t y z m , cala m ł o d z i e ż w w i e k u s z k o l n y m o b ję t a zo st ała p o w s z e c h n y m n a u c z a n i e m . A k t u a l n i e I M t y s i ę c y osób m a d y p l o m y w y ż s z y c h u c z e l n i , a o k . 4 m i l i o n y u k o ń c z y ł o s z k o ł y ś r e d n i e o g ó l n o k s z t a ł c ą c e lu b z a w o d o w e . O k o ł o s m i l i o n ó w osób . a w le c J e d n a c z w a r t a s p o ł e c z e ń s t w a — u c z y sie w s z k o ła c h r ó ż n y c h s t o p n i .

R o z b u d o w a p r z e m y s ł u s p o w o d o w a ł a , że P o ls k a z z a c o f a n e g o k r a j u r o ln ic z e g o p r z e k s z t a ł c i ł a ale w k r a j z i n d u s t r i a l l z c w a n y , w k t ó r y m p r a w i e t r z y Dta~ te lu d n o ś c i m i e s z k a o b e c n ie w m i a s ta c h . O g r o m ­n e g o p o stę p u d o k o n a n o także w z m n i e j s z a n i u r ó ż ­nic m i e d z y w a r u n k a m i ż y c i a w m ie ć c ie i na w s i ,w r o z w o j u 1 z a g o s p o d a r o w a n i u p o s z c z e g ó l n y c h r e ­g i o n ó w k r a j u . B o z w in i ę t o — nie z n a n e p r z e d t e m — sp o łec zn e f o r m y z a s p o k a j a n i a l u d z k i r h p o t r z e b , j a k p o w s z e c h n a s łu ż b a z d r o w i a , o b e j m u j ą c a w s z y s t k i c h l u d z i p r a c y , w c z a s y p r a c o w n i c z e j t u r y s t y k ę . Z m n i e j s z o n o d y s p r o p o r c j e sp o łe c z n e . D z i ś nie m a w P o ls c e lu d z i b e z d o m n y c h i g ło d n y c h , nie m ab e z r o b o t n y c h I p o z b a w i o n y c h p e r s p e k t y w , n a d z ie i 1 w i a r y w p rz y s z ło ś ć .

I m p o n u j ą c y d o r o b e k t r z y d z i e s t o l e c ia P H L Jest w s p ó l n y m d o r o b k i e m całego n a r o d u . P r z y c z y n i l i ale d o n ie go r ó w n i e ż p o l s k o k a t o l i c y , k t ó r z y w sp o s ó b s z c z e g ó l n y są z w i ą z a n i z N a r o d e m P o l s k i m z Jego ż y c i e m t e r a ź n i e j s z y m i p rz y s z lo ś c i ą .

N a l e ż y p o d k r e ś l i ć , i i a w a n s o w i e k o n o m i c z n e m u , c y w i l i z a c y j n e m u I k u l t u r a l n e m u lu d z i p r a r y t o w a ­r z y s z a grunto w ane p r z e o b r a ż e n i a ś w i a d o m o ś c i , Z k a ż d y m r o k i e m p og łę b ia sie w ś r ó d P o l a k ó w p r z e ­k o n a n i e , że od n a s z e g o w y s i ł k u z a l e ż y d o s t a t e k n a ­r o d u . Jego siła i b e z p i e c z e ń s t w o — p r z y s z ł o ś * P o l ­ski. Is to tna i t r w a ł 3 z d o h y r z P o ls k i L u d o w e j S i a ­n o w i Jed no ść n a r o d u , k t ó r a Jest g w a r a n c j a d o k o n y - u a n y c h p r z e m i a n . S p o łe c z e ń s t w o p o ls k ie w ie , że P o ls k a w o l n ą 1 n i e p o d l e g ła m o ż e h y c t y l k o P o ls k a s o c j a l is t y c z n a , z w ią z a n a s o j u s z a m i p r z y j a ź n i ze w s p ó łn o t ą p a ń s t w s o c j a l i s t y c z n y c h .

W a ż n y m o s ią g n i ę c i e m P o ls k i L u d o w e j Jest w p r o ­w a d z e n ie z a s a d y w o ln o ś c i s u m ie n ia i w y z n a n i a , r ó w n o u p r a w n i e n i a w i e r z ą c y c h i n i e w i e r z ą c y c h o r a z r ó w n o u p r a w n i e n i a w s z y s t k i c h u z n a n y c h p r z e z p a ń ­st w o w y z n a ń .

W o k r e s ie m i ę d z y w o j e n n y m nie b y ło p e łn e j w o l ­ności s u m i e n i a an| p e łn e j w o ln o ś c i w y z n a n i a . I s t ­nia ła d y s k r y m i n a c j a I n ie r ó w n o ś ć p r a w o b y w a t e l i w z a l e ż n o ś c i od ich s t o s u n k u dn rel lg i i. O d b y w a ł y sie p r z y p o m i n a j ą c e ś r e d n i o w ie c z e , p r o c e s y k a r n e na tle r e l i g i j n y m , p r z e c i w k o d u c h o w n y m i d z i a ł a ­c z o m w y z n a n t z w . m n ie j s z o ś c i r e l i g i j n e j o r a z o b y ­w a t e lo m b e z w y z n a n i o w y m .

P o ls k a L u d o w a jest k r a j e m w o ln o ś c i s u m ie n ia i w y z n a n i a , idea w o ln o ś c i s u m i ^ n i i o r a z t o l e r a n c j i r e l i g j j n e l stała sie w y t y c z n a p o l i t y k i p a ń s t w o w e j .

O z i ^ k j ( e m u właśni** sto su n k i m ie d z a p a n M w e m l u d o w y m a K o ś c i o ł a m i n ie r z v m s k n k a i « i M i « k 1 m l u k ł a -

1. I s e k r e t a r z K C P Z P K E d w a r d G i e r e k je st c z ę s t y m g o ś r l E i n w ś r ó d 2a lń g r n b o i - n i c z y c h c ałego k r a j u

2. P a r t i a l R z a d P R L p r z y w i ą z u j ą wrielka w a g * dn w y c h o w a n i a m ł o d e g o p o k o l e ­nia. N . P l o i r J a r o s z e w i c z w r ę c z a d y p l o m y u z n a n i a l a u r e a t o m k o n k u r s u . .M ł o d a m y ś l dla k r a j u " ’ .

3. P a ń s t w o n asz e p r a g n i e z a p e w n i ć k a ż d e j r o d z in i e n a l e ż y t e w a r u n k i m i e s z k a ­n i o w e . N . z. i n a j d ł u ż s z y b u d y n e k na o s ie d lu . . P r z y m o r z e ’ ' w G d a ń s k u , z w a n y p o p u l a r n i e , , f a l o w c e m * ’

♦. M ł o d z i b u d o w n i c z o w i e P o ls k i L u d o w e j : m ł o d z i e ż Z a s a d n i c z e j S z k o ł y Z a w o d o ­w e j w O p o l u b u d u j e D o m N a u c z y e ł e l a p r z y g m i n n e j szk o le w D ą b r o w i e N i e ­m o d l i ń s k i e j

5. M ł o d e p o k o l e n i e p o l s k i e m o ż e w y b i e r a ć z a w ó d z g a d n i e ze z d o l n o ś c i a m i i i a - i n t e r e s o w a n l a m i . C l m ł o d z i l u d z i e o b r a l i z a w ó d a r c h e o l o g a .

6. P o ls k a s z k o ła Jest sz k o łą n o w o c z e s n a z a p e w n i a d z i e c i o m p r a w i d ł o w y i w s z e c h s t r o n n y r o z w ó j i n t e le k t u ^ ln * i f i z y c z n y

d a J a słe d o b r z e . Jes t to r e z u lt a t z a g w a r a n t o w a n e j p r a w n i e s w o b o d y r e l i g i j n e j , d o b r e j w o l i p a ń s t w a z J e d n e j s t r o n y I p o s z c z e g ó l n y c h w y z n a ń / d r u g i e j . Z z a d o w o l e n i e m o d n o t o w u j e m y f a k t , iż p r z e d s t a w i ­cie le w ł a d z z w i e r z c h n i c h K n ś c l o l ó u z r z e s z o n y c h W P o l s k i e j R a d z i e E k u m e n i c z n e j b a r d z o p o z y t y w n i e u s t o s u n k o w u j ą sie do o s ią g n ię ć P o ls k i 1,u d o w e j . W n i o s e k p o w y ż s z y p o t w i e r d z a j ą o f ic ja ln e w y p o w i e * dzl z w l e r z r h n i k ń w t v c h K o ś c i o ł ó w , o p u b l i k o w a n e na l a m a c h p r a s y k o ś c ie ln e j .

I l a k np. W J e d n y m z o ś w i a d c z e ń u r e z y d i u m P o l ­sk ie j R a d y E k u m e n i c z n e j c z y l a m y : „ . . . Jcs f c z e c ją pra w d o p n d n b n a . że o ^ ó l s p o ł e c z e ń s t w a w ok re s ie m i ę d z y w o j e n n y m nie o r i e n t o w a ł sie d o b r z e w r z e ­c z y w i s t e j s y t u a c j i k o ś c i e l n e j w n a s z y m k r a j u , k i e ­d y io n i e m a l na p o r z ą d k u d z i e n n y m m i a ł y m ie j s c e t a k t y p r z e ś l a d o w a ń r e l i g i j n y eh, n is zc z e n ie ś w i ą t y ń I w ie z ie n ia d u c h o w n y c h r o z m a i t y c h K o ś c i o ł ó w c h r z e ś c i j a ń s k i c h . R z e c z ja s n a , s y t u a c j a p o w y ż s z a n ie p r z y s p a r z a ł a n a s z e m u k r a j o w i s y m p a t i i i s z a ­c u n k u j a k o p a ń s t w u n o w o c z e s n e m u . Ice*. s ta w ia ła

go p o d w z g l ę d e m w y z n a n i o w y m w r z ę d z ie p a ń s t w0 n iższe j k u l t u r z e .

O k r e s p o w o j e n n y w n a s z y m k r a j u w p ł y n ą ł w d u ­ż y m s t o p n iu na z m i a n ę s y t u a c j i K o ś c io ła 1 na j e g o ro le w p a ń s t w ie . N ie n e g u j ą c jeg o p r a w a d o coli c z y n n i k a r e l ię i J n e g o . p a ń s l w n z n s trze ę la sobie p r a ­w o do k s z t a ł t o w a n i a s t o s u n k ó w s p o ł e c z n o - p o I I i y c z - n y c h w o p a r c i u o u s t r ó j s o c j a l i s t y c z n y , o d d z i e la ją c z a r a z e m K o ś c i ó ł nd p a ń s t w a . Pols k ie K o ś c i o ł y e k u ­m e n i c z n e , u z n a j a r ten l a k i za z r o z u m i a ł y , m a j ą c y „szereg o d p o w i e d n i k ó w w w ie lu p a ń s t w a c h św ia ta , d o s t o s o w a ł y s w ą d z ia ła ln o ś ć do w y m o g ó w p r a w a1 p r z e p i s ó w p a ń s t w o w y c h »\ m y ś l z a s a d y : . .C o c e ­s a r s k ie — c e s a r z o w i , co b nskip — B ngu* '. T y m b a r d z ie j , że z J e d n e j s t r o n y sta n ten nie p o w o d o w a ł z a h a m o w a n i a m o ż l i w o ś c i p e łn ie n ia ieh p o s ł a n n i c t w a r e l i g i j n e g o , z d r u g i e j zaś u n i e m o ż l i w i a ł w y k o r z y ­s t y w a n i e p r z y w i l e j ó w j e d n e g o K n ś c lo l a na n i e k n - t z y ś ć in n yc J i . K o ś e i n l y e k u m e n i c z n e z a J m u j a p o z y -

D O K O Ń C Z E N I E N A S T R 10

Kilka refleksji w XXX-lecie PRL( d o k o ń c z e n i e z c s t r . S — 9 )

i y w n y s t o s u n e k do p o ls k ie j r z e c z y w i s t o ś c i . d o l u d o ­w e g o p a ń s t w a p o ls k ie g o , do p r z e m i a n i i n a c z e j or * ‘ n ia j ą m o ż l i w o ś c i w s p ó ł p r a c y z p a ń s t w e m a n i i e l i K o ś c ió ł r z y m s k o k a t o l i c k i . . . jd la te g o ) . .. p o ls k ie K o ś c i o ł y ł - k i m n f n i r z i i ^ p n j m u j a « w ą rolę w o b e c w la s n f i i a n a r o d u W o b y w a l c l s k i m , p o z y t y w n y m u s t o s u n k o w a n i u s ie do i s i n i e j a r e g a u s t r o j u i p r z e ­m i a n s p o ł e c z n y c h m a j ą c y c h na celu p o stę p k u l r u - r a l n y i d o b r o o b y w a t e l i . t a k t ten w y p ł y w a p o n a d t o iP z r o z u m i e n ią . iż w w a r u n k a c h p o s t c p u s p o ł e c z ­n e g o istnie** m o ż e r z e c z y w isja w o l n o ś ć . p o « a n o w a - n i r c z ł o w i e k a I h r a i e r s i w o , g n ę b i o n e i n l r p r z e ­s t r z e g a n e la m . g d z i* p e w n p w a r s t w y u z u r p u j ą s o ­bie p r z y w i l e j p r z a d ń w nad I n n y m i . S i a n n w i s h o to w v p l y w a p o n a d t o z f a k i u , n ie stety nie w s z y s t k i m z n a n e g o iż f a k i y c z n a r ó w n a ć o b y w a i c H różnyc** w y z n a ń w o b e c p r a w a /a sla la k o n s t y t u c y j n i e i w p r a k l y r e z a g w a r a n t o w a n a w n a s z y m k r a j u d o p i e r o p r z e z wJa d zc P o ls k i I . u d o w e j ”

N a u w a g ę z a s łu g u je list M ' v d a n y z o k a z j i c e n ­t r a l ń > eh o b c h o d ó w T y s i ą c l e c i a P a ń s t w a P o ls k ie g o s k i e r o w a n y d o w i e r n y c h K o ścio ła P o l s k o k a l o l i r k i e - gu, a p o d p i s a n y także p r z e z p ie r w s z e g o hisfcupa P o ls k i e g o N a r o d o w e e o K o Sc io la K a t n l i r k l r g o w U S A i K a n a d z i e . W liście l y m m . i n . c z y m m y : . . P o z d r a ­w i a j ą c W a s s ł o w a m i A p o s t o la P a w i a , l ą r z y m y Sig we w s p ó l n e j ra d o ś ci J a k o c h r z e ś c i j a n i e i P o l a r y , św ie c ą c t y s i ę c z n a r o c z n i c ę p o w s t a n i a P a ń s t w a P o l ­skiego i s p o g lą d a j ą c na w ię c e j o iż t y s ią c s tu le t n ie d z i e je c h r z e ś c i j a ń s t w a w n asze j k o c h a n e j O j c z y ź ­nie . J e s t e ś m y d u m n i że j a k n w i e r n i s y n o w i e 1 c ó r ­ki K o ś c i o ł a P c N k o k a loll r k i e g o , m i m o r o z l i r z n y r h t r u d n o ś c i i p r z e ś l a d o w a ń , jak i* s p o t y k a ł y K o ś c i ó ł n asz w d ob ie m i ę d z y w o j e n n e j — z a c h o w a l i ś c i e c zy sta w ia r ę e w a n g c i i r z n a , w ie r n o ś ć i d e o lo g i i K o ś ­cioła N a r o d o w e c « i i p o s ł u s z e ń s tw a w ł a d z o m z w i e r z ­c h n i m , ś w i e c k i m .

Po d o ś w i a d c z e n i a c h i u r i s k a c h w P ols ce p r z e d - w r z e ś n i o w e j , pa k o s z m a r z e w o j n y i o k u p a c j i , po c ie r p i e n i a c h w n b n z a r h z a g ł a d y 1 "walce n a s t ą p i ło wyzw ole ni* * O j c z y z n y . N a s ł a ł a doba o d b u d o w y k r a ­ju , b u d o w y f u n d a m e n t ó w p od g m a c h n o w e j P o ls k i— w y m a r z o n e j p rz e z poko|#»nia. z a p o w i a d a n e j p r z e z bpa F r a n c i s z k a H o d u r a — P o ls k i L u d o w e j , r e a l i z u ­j ą c e j od p o c z ą t k ó w s w e g o p o w s t a n i a u s t r ó j s p r a ­w ie d l i w o ś c i s p o ł e c z n e j . P K W N i w y w o d z ą c e się od n ie g o p r o g r a m y u g ó l n n n a r o d o w e i p o l i t y c z n e . .. ś w i a d c z ą , że P o ls k a po w i e k a c h p o s z u k i w a ń , z n a ­lazła w ł a ś c i w a i j e d y o l e s ł u s z n a d r o g ę w i o d ą c ą do celu, J a k i m jesl n ie p o d le g ło ś ć , w o l n o ś ć i r ó w n o ś ć ” .

K o ś r l ó l nasz, z a w d z i ę c z a j ą c y W ł a d z y L u d o w e j s w ą le g a l iz a c je , m o ż l i w o ś ć s p o k o j n e j i t w ó r c z e j p r a c y , ze sz c z e g ó ln a u w a g a nie t y l k o śl edzi w y d a ­r z e n ia . ale d o s t ę p n y m i sobie ś r o d k a m i s ia r a się w s p ó ł h u d o w a c P o ls k ę L u d o w ą , w d r a ż a j ą s w y c h w i e r n y c h w n u r t ż y c i a o b y w a t e l s k i e g o , u c z ą c nie t y l k o s ł o w e m , ale także c z y n e m i z a a n g a ż o w a n i e m w p r a r ę , m i ł o w a ć O j c z y z n ę -

W y c h o d z ą c z za lose ń e w a n g e l i c z n y c h , K o ś c i ó ł P o l s k o k a t o N c k i z a w s z e z a j m o w a ł o k r e ś l o n e s t a n o ­w is k o w i s t o i n y c h s p r a w a c h d o t y c z ą c y c h n asze go ż y c ia s p o ł e c z n e g o i p o l i t y c z n e g o . Ł ą c z y W sobie e l e m e n t y r e l i g i j n e i n a r o d o w e w j e d n ą o r g a n i c z n ą całość. U k a z u j ą c w i e r n y m w a r t o ś c i n a d p r z y r o d z o ­ne, u r z y Ic h J e d n o cz e ś n ie m iło śc i i p o s z a n o w a n i a dla t a k i c h w a r t o ś c i , Ja k o j c z y z n a z i e m s k a , s p r a w i e ­d l i w o ś ć sp o łe c z n a , r z e t e ln a p ra ca i u m i ł o w a n i e p o k o j u . R a c j e s ta n u p a ń s t w a ! r j ą d u P R L u w a ż a za s w o j ą .

K o ś c i ó ł n a s z h y l i Jest ściś le z w i ą z a n y ?e s w o i m n a r o d e m , a Jego w y z n a w c y z a c h o w u j ą c k a to l ic k ie z a s a d y w i a r y b y l i i są z a a n g a ż o w a n i w t o z w ' o J u k u l t u r a l n y m i m a t e r i a l n y m P o ls k i L u d o w e j , z w i ą ­zani z a k t u a l n y m i p r o g r a m a m i s p o ł e c z n y m i , z w ł a s z ­cza z p r o g r a m e m F r o n t u J e d n o ś c i N a r o d u .

Ca la d z i a ła ln o ś ć K o ś c i o ł a P o l s k o k a t o l i c k i e g o — od c h w i l i z o r g a n i z o w a n i a aż po d z ie ń d z i s i e js z y — ś w i a d c z y o j e g o r z e t e l n y m p a i r i o t y z m i e , w i ę z i z n a r o d e m i n a d r z ę d n o ś c i p o ls k ie j r a c j i sta nu .

P o w y ż s z e s t a n o w i s k o p o t w i e r d z a j ą o f ic ja ln e w y ­p o w ie d z i zaw a r- ie np. w u c h w a l e O g ó l n o p o l s k i e g o Z j a z d u K s i ę ż y P N K k z 19*1 r o k u o r a z — w r e f e ­rac ie w y g ł o s z o n y m na V O g ó l n o p o l s k i m S y n o d z i e K o ścio ła P o ls k o k a t o l le k ie g o . z a a p r o b o w a n y m p r z e z S y n o d j a k o w y t y c z n e dla p r a c y K o ś c i o ł a . P r z y ­p o m n i j m y tu n ie k t ó r e s f o r m u ł o w a n i a t y c h w y t y c z ­n y c h : . . P a t r i o t y z m n a s z e g o K o ś c i o ł a . . . m i e r z y sięz a a n g a ż o w a n i e m w i w ó r c z e ż y c ie N a r o d u , m i e r z y się lo ja ln o ś c ią \ g ł ę b o k i m u m i ł o w a n i e m O j c z y z n y . . . , k i ń r a c ie r p i a ł a , w a l c z y ł a b o h a t e r s k o p r z e c i w o k u ­p a n t o w i i k ló r a p o w s t a ła w r o k u 1944 d o n o w e g o ż y c ia j a k o P o ls k a R z e c z p o s p o l i t a L u d o w a . . . . P o ls k a żąd a od nas. a b y ś m y ż y l i i p r a c o w a l i d la N i e j . P r a c u j ą r dla N i e j , p r a c u j e m y dla sieb ie , b u d u j e m y naszą t e r a ź n i e j s z o ś ć i p r z y s z ł o ś ć . N i e ż y j e m y w P ols ce s a m i . O i a r z a j ą nas lu d z ie o r ó ż n y c h p o g l ą ­d ac h . Z e w s z y s t k i m i c h c e m y z a c h o w a ć p o k ó j i b r a ­t ers tw o . p o n i e w a ż J e m y z n i m i w s p ó l n y c h le h i m a ­m y w s p ó ln e cele. B ę d z i e m y m i e ć s z a c u n e k dla w i e ­r z ą c y c h j a k i dla n ie w ie rząc ych * *. { C y t a t z a c z e r p ­n ię t y z . ,M i e s i ę c z n i k a K o ś c i e ln e g o — U r z ę d o w y O r ­gan K o ś c i o ł a P o l s k o k a t o l i c k i e g o " , W 'a rsz a w a n r 2, s. 45). P r o g r a m S y n o d u nie s t ra c i ł na a k t u a l ­n ości.

f h o c ia ż K o ś c i ó ł P o l s k n k a i o l i r k i , podohf tie z re s ztą j a k i in n e K o ś c i o ł y z r z e s z o n e w P o ls k i e j R a d z ie E k u m e n i c z n e j , n ig d y nip w y s u w a ł pod a d r e s e m p a ń s t w a ro s z c z e ń n a i u r y p o l i t y c z n e j , to j e d n a k z a w sz e r e a g o w a ł i r e a g u j e ż y w o na s p r a w y istotne dla ż y c ia n asze go n a r o d u . W y m o w n y m w y r a z e m le j p o s t a w y b y ła u c z e s t n i c t w o d u c h o w i e ń s t w a i w i e r ­n y c h n asze go K o ś c io ła ; z j e d n e j s t r o n y u a k a d e ­m i a c h z o r g a n i z o w a n y c h u I9SS r.. m . i n . « P o z n a ­n iu I l u b l i n ie z «i k a z j i 2.1- l f r i a P o ls k i L u d o w e j , z d r u g i e j — l i c z n e m a t i i f e s i a c j f f c n ś r i H n n - p o l i ­

t y c z n e w 30-tą r o c z n i c e w y b u c h u I I w o j n y ś w i a t o ­w e j .

W m a j u IBVI r o k u w G d a ń s k u o d b y ła się c e n t r a l ­na u r o c z y s t o ś ć K o ś c i o ł ó w z r z e s z o n y c h w P H E a o k a z j i r o c z n i c y z a k o ń c z e n i a ł l w a j n y ś w i a t o w e j i p o w r o t u Z i e m Z a c h o d n i c h I P ó ł n o c n y c h d o M a c i e ­r z y . Na tej u r o c z y s t o ś c i K o ś c i ó ł p o ls k o k a to l ic k i i S t a r o k a t o l ic k i K o ś c i ó ł M a r i a w i t ó w o g ło s i ły w s p ó l ­ną d e k l a r a c j ę . D e k l a r a c j a s t w i e r d z a : , ,W p o r z u c i uo b y w a t e l s k i e j g n d n o ś r i , z r a l y m p o l s k i m n a r o d e m z a m a n i f e s t o w a l i ś m y naszą d u m ę z o d b u d o w y i r o z ­k w i t u Z i e m Z a c h o d n i c h i P ó ł n o c n y c h , k t ó r e p o r o z ­g r o m i e n i u h i t l e r o w s k i e g o f a s z y z m u u r ó c i l y s p r a ­w i e d l i w y m w y r o k i e m h istori i do P o ls k i . W c zasie n a b a ż e ń « 1\va m o d l i l i ś m y się za ł y c h w s z y s t k i c h , k t ó r z y w p rz e s z ło ś c i nie u g i ę l i s»e prze d p r z e ś l a d o ­w a n i a m i za p o ls k o ś ć . M o d l i l i ś m y się za t y c h , k t ó ­r z y w a l c z y l i na w s z y s t k i c h f r n m a r h li w o j n y ś w i a ­t o w e j , za t y c h , k t ó r z y na o ł t a r z u O j c z y z n y z ł o ż y l i ^ w e ż y r i e i p rz e la l i s w ą kr**w , po to. h y ś m v m o e i i ż y ć w w o l n o ś c i i p o k o j u . . . J a k o c h r z e ś c i j a n i e je s t e ś ­m y g łę b o k o p r z e ś w i a d c z e n i , że d o t y c h i z a s o w > d o ­r o b e k , b ę d ą c y u r z e c z y w i s t n i e n i e m Id e a łó w p r z y ­ś w i e c a j ą c y c h d z ia ła ln o ś c i p r z e s z ł y c h j »ok ole ń o f i a r ­n y c h b o j o w n i k ó w o p o ls k o ś ć Z i e m O d z y s k a n y c h , zosta ł u m o ż l i w i o n y dzięki p r z e m i a n o m u s t r o j o w y m i s p o ł e c z n y m , jaki** d o k o n a ł y sic w P o ls k ie j R z e c z ­p o s p o l i t e j L u d o w e j . . . W y r a ż a m y s łow a u z n a n iu dla W ł a d z y L u d n w e j j całego N a r o d u , k t ó r y w c ią gu o s t a t n ic h lat p o d ż w i g n ą l i o d b u d o w a ł n a s z k r a j z n i s z c z o n y d z i a ł a n i a m i w o j e n n y m i , a Z i e m i e P ó ł ­n o c n e i Z a c h o d n i e za g o sp ó d aro wa I ku p e ł n e m u z a ­d o w o l e n i u w s z y s l k i c h o b y w a t e l i . K o ś c i o ł y nasze, z a r ó w n o d z i ę k i r o z g r o m i e n i u o k u p a n t a , ja k i p o ­w r o t u Z i e m Z a c h o d n i c h i P ó ł n o c n y c h do M a c i e r z y u z y s k a ł y n o w e p e r s p e k t y w y r o z w o j u d la p o l j k o -k a t o l l k ó w i m a r i a w i t ó w . S z a n s e ie s t a r a m y się w y k o r z y s t a ć s ł u ż ą c w i e r n i e i s z c ze r z e z a r ó w n oR o g u . j a k i O j c z y ź n i e , U ł a t w i a n a m to s łusz n a i s p r a w i e d l i w a dla w s z y s t k i c h p o l i t y k a w y z n a n i o w a w P R L ” ( D e k l a r a c j a zas iała o p u b l i k o w a n a w . . P o ­słań n j c i w i e " z 1S70 r , n r 5— fi. *. 2 n .)

S p o g l ą d a j ą c na t r z y d z i e s t o l e c ie P U L z p e r s p e k t y ­w y h i s t o r y c z n e j m o ż n a s t w i e r d z i ć , że r o k 1914 z a ­pis ał się t r w a le w d z i e ja c h n a r o d u p o ls k ie g o j a k o h i s t o r y c z n a data o d z y s k a n i a n ie p o d le g ło ś c i p a ń ­s t w o w e j , a co za t y m idz ie s t a n o w i z w r o t na d r o ­dze lo sów n a r o d o w y c h , p o z w a l a j ą c y c h na p n d lę c ie s a m o d z i e l n e j p c a c y w o k ó ł b u d o w y le ps z ej p r z y ­szłości n a r o d u p ols k ie g o .

W P olsce L u d o w e j , w o p a r c i u z a r ó w n o o d o b r e i k o n s t r u k t y w n e t r a d y c j e z p rz e s z ło ś c i , o u z y s k a n e d o ś w i a d c z e n i a z p o p r z e d n i e g o o k r e s u , p r z e d e w s z y ­s t k i m w n a s t ę p s tw ie n o w y c h , g r u n t o w n i e z r e f o r ­m o w a n y c h w a r u n k ó w p o t r z e h n y c h dla z b i o r o w e g o , z g o d n e g o i p o w s z e c h n e g o w y s i ł k u całeg o n a r o d u , s o j u s z n i c z y c h . p r z y j a z n y c h w ę z ł ó w 1 s i o s u n R ó Wz w s z y s t k i m i hez w y j ą t k u s ą s i a d a m i P o ls k i , n a s tą p i ł w ie lk i p r z e ł o m w p w s z y s t k i c h i s t o t n y c h d z i e d z i ­n a c h : w ż y c i u e k o n o m i c z n y m , k u l t u r a l n y m , s p o ­ł e c z n y m I p o l i t y c z n y m .

P a t r z ą c w p r z y s z ło ś ć , n a l e ż y z w r ó c i ć u w a g ę na św iat łe i a m b i t n e w i z j e naszej O j c z y z n y . Ó t o w z a t w i e r d z o n y c h p r z e z W ł a d z e p o l i t y c z n e n a s z e g oK r a j u w y t y c z n y c h , z w a n y c h t e z a m i na 3fl-łecieP R L c z y t a m y :

, ,P r z y s z ł o ś ć g o s p o d a r c z a n a sz e g o k r a j u Jesl z w i ą ­z an a z d a l s z y m r o z w o j e m s p e c j a l i z a c j i i k o o p e r a ­c j i p o m i ę d z y k r a j a m i R W P G , z p o s t ę p e m s o c j a l is ­t y c z n e j i n g e r e n c j i e k o n o m i c z n e j . N a sz e w ie lk i eo s ią g n ię c ia w m i n i o n y m i r z y d z i e s t o l e c l u nie b y ł y b y m o ż l i w e bez b l i s k i e j w s p ó ł p r a c y z Z S H R , z w s z y s t ­k i m i k r a j a m i s o c j a l i s t y c z n y m i , bez d alsz eg o z a c ie ś ­n ie nia tej w s p ó ł p r a c y n ie b y ł o b y leż m o ż l i w e p l a ­n o w a n i e n o w y c h ś m i a ł y c h r e l ń w . P ols k a L u d o w a b ęd zie n ie u s ta n n i e d ą ż y ć do m a k s y m a l n e g o u m a c ­n ia n ia R W P G , n a sz e j w s p ó l n e j n r g a n i z a c j j g o s p o ­d a r c z e j , hę dzie i n i c j o w a ć n o w e p r z e d s ię w z i ę c i a , a z a r a z e m p o s z e r z a ć w s z e l k i e p ł a s z c z y z n y i n t e g r o w a ­n ia się k r a j ó w s o c j a l i s t y c z n y c h . S o c ja l isty czna w s p ó ł p r a c a g o s p o d a r c z a s ł u ż y p r z y ś p i e s z a n i u r o z ­w o j u s p o ł e c z n o - g o s p o d a r c z e g o w s z y s t k i c h p a r m e - r ó w w s p ó l n o t y i o p i e r a się na zas ad zie j e d n o ś c i ich i n t e r e s ó w i w z a j e m n y c h k o r z y ś c i . G ł ę b o k i sens so­c ja l i s t y c z n e j i n t e g r a c j i w y n i k a z f a k t u , iż u c z e s tn i ­czą w n ie j n a r o d y z łą cz o ne w s p ó l n y m i c e la m i , n ie ­r o z e r w a l n y m i w i ę z a m i m i ę d z y n a r o d o w e j s o l i d a r ­n ośc i p ro le t a r ia t k ie j -

Stoi p rz e d n a m i z a d a n ie z a p e w n i e n i a s p o ł e c z e ń ­s t w u p o l s k i e m u w n a d c h o d z ą c y m d w u d z ip ^ io ł e c iu p o w s z e c h n e g o d o stę p u do z d o h y e z y n o w o c z e s n e j c y w i l i z a c j i . D alsza u r h a n i z a c j a k r a j u ! g łę b o k ie p r z e o b r a ż e n i a w s l r u k l u r z e e k o n o m i k i s p o w o d u j ą , i e n ie m a l d w i e trzec ie lu d n o ś c i m i e s z k a ć b ę d z ie w m i a s t a c h . U n o w o c z e ś n i się w ie ś poJska. G ł ó w n y m c z y n n i k i e m t y c h p r z e m i a n b ęd z ie o g r o m n y r o z w ó j sil w y t w ó r c z y c h o r a z o p a r t y n a n i m w z r o s t i n w e s ­t y c j i k o m u n a l n y c h , m o d e r n i z a c j a m iast i os ie dl i , r o z b u d o w a i n f r a s t r u k t u r y s o c j a l n e j . J e d n o c z e ś n i e k o n s e k w e n t n i e k o n t y n u o w a ć h e t lz Je m y p r a r e z m i e ­r z a j ą c e d o k o m p l e k s o w e j o c h r o n y ś r o d o w i s k a n a t u ­r a ln e g o . a z w ła s z c z a p o w i e t r z a i w o d y . d ą ż ą c d o h a r m o n i i m i ę d z y r o z w o j e m p r z e m y s ł u a d b a ło ś c iąo ś r o d o w i s k o n a t u r a ln e .

W c ią g u n a d c h o d z ą r p g G d w u d z i e s t o le c i a k o n i e c z n e b ęd zie w s z e c h s t r o n n e u d o s k o n a l e n ie s y s t e m u o c h r o ­n y z d r o w i a z g o d n i e z p o t r z e b a m i n a s z e g o s p o ł e ­c z e ń s t w a | w y m a E a n i a m i w s p ó łc z e s n e j m e d y c y n y . O c h r o n ę z d c o w i a p o j m u j e m y nie t y l k o jakr t z w a l ­c za n ie c h o r ó b , lecz p r z e d e w s z y s t k i m j a k o w s z e c h ­s t r o n n y . k o m p l e k s o w y s y s t e m r o z w o j u sil f i z y c z ­n y c h v p o l e c z e ń s i w a . S o c ja l i s t y c z n e p ańsrw tt u w a i a io z a d a n i e za jeden j p > w n i c h n a j w a ż n i e j s z y c h o b o w i ą z k ó w .

R e a l i z u j e m y p r o g r a m r o z w i ą z a n i a p r o b l e m u m i e ­s z k a n i o w e g o u P o ls r e . P r a g n i c m v . a h v k a ż d a r o ­d z in a m iała w -łasnr m i e s z k a n ie , co w y m a g a ć b ę d z ie z h u d o w a n i a “ ,3 m i l i o n ó w m i e s z k a ń .

N a s z e m ia s la i os iedla .siana Się b a r d z i e j f u n k c j o ­n a ln e , o d p o w i a d a j ą c e w s z e c h s t r o n n y m p o t r z e b o m c z ł o w i e k a , w k o m p o n o w a n e w g e n e r a l n y p la n p r z e ­s t r z e n n e g o z a g o s p o d a r o w a n i a k r a j u . U r z e c z y w i s t ­n ie nie ś m j a ip j w i z j i p r z e s t r z e n n e j n a sz e j O j c z y z n y p r z e ł o m u X X i X X J u l e k u p o z w o l i l 3’m . k t ó r z y p r z y j d ą po nas. o d z i e d z i c z y ć k f a j o j c z y s t y w k s z ta łc ie n o w y m , p i ę k n i e j s z y m — g o d n y m s o c j a l iz ­m u " .

W u r z e c z y w i s t n i e n i u t y c h z a d a ń n ie m o ż e z a b r a k ­n ą ć p o l s k o k a t n l i k a w . P o m a g a ć n a m w t y m b ęd z ie s o r a r s m i ło ś ć o j c z y s t e g o k r a j u , o d z i e d z i c z o n e g o p o p r z o d k a c h , u r a t o w a n e g o p r z e d h i t l e r o w s k i m w y r o ­k i e m ś m i e r c i , m i ł o ś ć P o ls k i S o c j a l i s t y c z n e j — k r a j u p e w n e g o s w e j p o z y c j i 1 p r z y s z ło ś c i .

U ś w i a d o m i j m y n a s z y m w i e r n y m j sobie o b o w i ą z k i o b y w a t e l s k i e , w .s zczególności zaś o b o w i ą z e k r z e t e l ­n ej p r a c y n a w s z y s t k i c h o d c i n k a c h i s t a n o w i s k a c h , na k t ó r y c h s i o l m y , dla d o b r a naszej O j c z y z n y .

P o w o ł a n y n a o s t a t n ie j sesj i R a d y K o ś c i o ł a K o m i ­tet O b c h o d ó w J u b i l e u s z u 3D-lecia P R L k i l k a k r o t n i e z a s t a n a w i a ł się n a d f o r m a m i u c z c z e n i a teg o Jub i* le u s zu p rz e z nasz K o ś c i ó ł . P o t w i e r d z a j ą c s łu sz n o ś ć p r z e k o n a n i a w y r a ż o n e g o p r z e z w ł a d z e p o l i t y c z n e n a s z e g o k r a j u , że . . . . . p r a c u j ą c dla P o ls k i , p r a c u j e ­m y dla s ie b ie ; i o d w r o t n i e ! p r a c u j ą c d la siebie, dla p o m y ś ln o ś c i w ł a s n e j r o d z i n y , d la Jej ż y c i o w y c h p e r s p e k t y w — p r a c u j e m y d la P o l s k i ” o r a z że „ c z y ­n e m . a nie n a d m i a r e m z e b r a ń n a j le p i e j u c z c i m y 3(M e c ie n a sz e j o j c z y z n y " , s t a n ę l i ś m y na s t a n o w i s ­k u , że ten w ł a ś n i e sp osó b r e a g o w a n i a na w a ż n e w y d a r z e n i a — r ó w n i e ż o d ś w i ę t n e — j e s t o d r u c h e m n a j w ł a ś c i w s z y m .

Z w r ó ć m y u w a g ę na to, że w p o w s z e c h n e j ś w i a ­d o m o ś c i c o r a z h a r d z i e j u t r w a l a się a u t e n t y c z n e p r z e k o n a n i e , iż n a j le p s z ą i n a j b a r d z i e j dziś p o ż ą ­d a n a f o r m a p r z y w i ą z a n i a d o k r a j u o j c z y s t e g o , jest a k t y w n e u c z e s t n i c t w o w p ro c e s a c h z m i e r z a j ą c y c h do p r z y ś p i e s z e n i a s o c j a l i s t y c z n e g n r o z w o j u P o ls k i L u d o w e j , p o m n a ż a n i a j e j sil , p o d n o s z e n i a r a n g i .

N i e u le g a w ą t p l i w o ś c i , że i n i c j a t y w y p o d e j m o w a ­ne w z w i ą z k u z 3 n -l ee le m P R L — k t ó r e n ie j a k o s p o n t a n i c z n i e p r z e k s z t a ł c a j ą się w z j a w i s k o p o w ­s z e c h n e ^ będą n a j c e n n i e j s z y m w k ł a d e m w o b c h o ­d y j u b i l e u s z u 30-lec ia P R L , p o t w i e r d z e n i e m p r z y ­w i ą z a n i a d o k r a j u i r z e t e ln e j t r o s k i o Jego p r z y ­sz łość .

J u b i l e u s z 3ft-lecia P R L s t w a r z a dla n a sz e g o K o ś ­cio ła s z c z e g ó ln ą o k a z j ę d o w y r a ż e n i a s o l i d a r n o ś c i ze w s z y s t k i m i l u d ź m i p r a c y n a s z e g o k r a j u , z p r o ­g r a m e m r o z w o j u P o U ki L u d o w e j . N a s z s k r o m n y w k ł a d w r a m a c h p o d e j m o w a n y c h I n i c j a t y w h ędzie na j w ięk .szym u c z c z e n i e m j u h i l e u s z u P o ls k i .

W'lą cza ją c w ię c w s z y s l k i c h d u c h o w n y c h i w i e r ­n y c h n a sz e g o K o ś c io ła w u r o c z y s t e o b c h o d y J u b i ­le u s z o w e 30-lecia P R L s t a r a j m y się u c z y n i ć W s z y s t ­ko. a b y O j c z y z n a nasza o b c h o d z i ła r o k sw eg ti j u ­b i le u s z u w p ię k n e j sz acie, w e w s z y s t k i c h z a k ą t k a c h k r a j u . N i e o d r y w a j ą c n a s z y c h w i e r n y c h ad ich co­d z i e n n y c h z a ję ć i o b o w i ą z k ó w w p r a c y , z m o b i l i ­z u j m y ic h d o u p o r z ą d k o w a n i e — w g o d z i n a c h p o z a ­s ł u ż b o w y c h — p la c ó w p r z y k o ś c i e l n y c h . za łoże nia z i e le ń c ó w i k w i e t n i k ó w . K a ż d a p araf ia We w ł a d n y m z a k re s ie w i n n a z a p l a n o w a ć i w y k o n a ć pra ce r e ­m o n t o w e i p o r z ą d k o w e z w i j a n e z o b i e k t e m s a ­k r a l n y m . d o p r o w a d z i ć do p o r z ą d k u c m e n t a r z e g r z e ­b a lne . P a m i ę t a j m y t a k ż e o u p o r z ą d k o w a n i u m o g i i ż o ł n i e r s k i c h i p a n y z a n c k i c h — Jud z i , k t ó r z y ż y c ie sw e od d a l i w Im ię w o ln o ś c i n a sz e g o k r a j u . W s p o m ­n i j m y o n ic h w n a s z y c h m o d l i t w a c h w cza si e u r o ­c z y s t y c h n a b o ż e ń s t w , k t ó r e będ ą o d p r a w i a n e w e w s z y s t k i c h ś w i ą t y n i a c h p o l s k o k a i o l i c k k h z o k a z j i j u b i l e u s z u 30-lecia P R L .

Ś w ię c ą c w d n i u d z i s i e j s z y m u r o c z y s t o ś ć j u b i l e u ­szu 3u-]ecia P H I . k i e r u j e m y s e r d e c z n e p o z d r o w i e ­n ia p od a d r e s e m n a s z y c h r o d a k ó w : b i s k u p ó w , k a ­p ła n ó w i w i e r n y c h P o ls k ie g o N a r o d o w e g o K o ś c i o ł a K a t o l i c k i e g o w U S A j K a n a d z i e , p r o s z ą c Ic h o „ u m a c n i a n i e w i ę z i z k r a j e m , d b a n i e o d o b r e im i ę P o l a k ó w i P o ls k i , o p r z y s p a r z a n i e Jej p r z y j a c i ó ł , u u p o w s z e c h n i a n i e w s z e c h s t r o n n e g o d o r o b k u n a s z e ­go k r a j u " . W i e r z y m y us il nie , że nasi R o d a c y i W s p ó ł w y z n a w c y z a m i e s z k u j ą c y stale w U S A i K a ­n ad z ie p o c z u w a j ą c s ic do u c z u c i o w e j ł k u l t u r a l n e j w ię z i z k r a j e m s w y c h p r z o d k ó w w s p ó ln i e d z i e l i ć b ęda z n a m i u c z u c ie ra d o ś ci i z a d o w o l e n i a i — j a k z a w s z e — z a m a n i f e s t u j ą s w a p a t r i o t y c z n a j e d n o ś ć o r a z p r z y w i ą z a n i e do PnLski.

D z i ę k u j m y P a n u B o e u za p n m o r i la skę, k t ó r e j d o z n a l i ś m y w c lag u u b i e c łe s o t r z y d z i e s t o l e c ia ł p r o ­ś m y G o , a h y n a d a] nas nie o p u s s e z a ł i b ło g o s ła w i ł n asza O j c z y z n ę , z a c h o w a ł Ja w p o k n j u i %volno śri , a h ł ś m y m o g l i o f i a r n i e p r a m w a ć i r a r la^ n ip p o s i f - p n w a r ku c o r a z le pszej p r z y s z ł o ś c i .

( R e fe ra t w y g łoszony przez ks. b p a J u l i a n a Peka l* )

10

urządzenia ku ltura lne i k o m u n a ln e Miliardy złotych p r z e ­mienia praca Polaka roic w rok w wartości trwałe, s łużą­ce ogółowi obywateli. Równocześnie U’ setkach hut, ko p a lń. fabryk , warsz ta tów , pow sta ją p ro d uk ty służące do zaspoka­jania naszych coraz w iększych potrzeb. N a le żym y do św ia to ­wej czołówki, w yko rzys tu ją c możliwości, jak ie przyniósł ustrój socjalistyczny, i w ielką szansę, jaką daje p r zy n a le ż ­ność naszego państw a do w spólno ty socjalistycznej. M am y więc — jako społeczeństwa — nie ty łka praw o do sa tysfakcji, ale uzasadnione po w od y do dum y.

Z k a żd y m dniem ży je się nam coraz lepiej. W szys tko , co zdobyliśmy i zdobędziemy, zawdzięczamy przede w szys tk im dobrej robocie, gdyż ona stanowi o wartości budżetu narodo­wego. a w ko n sekw en c j i o podniesieniu stopy życiowej o b y ­wateli. „Jest swoixtą prawidłowością socjalizmu — p ow ie ­dział na k ra jo w e j naradzie Edward Gierek — iż w miarę

Wspomnijmy minione trzydzieści latW dn iu 22 łipca br. cały Naród Polski obchodzi uroczyście

Jubileusz X X X - le c ia is tnienia L ud ow ej O jczyzny. Wielu o by­wateli doskonale pamięta pierwsze dni w yzw olen ia spod h i ­t lerow sk ie j okupacji. Ci, k tó r zy walczyli z wrogiem, walczyli rów nież o n o w e oblicze Polski . Dzisiaj lam ie ciężkie, pełne walki, o fiary i w yrzeczeń dni są ju ż historią. P ośw ięćm y im k i lka słów.

P u n k te m zw ro tn y m w dziejach O jczyzny hyło w ydanie M a ­n ifes tu Lipcowego, ogłoszonego w dniu 22 lipca 1944 roku przez Polski K om ite t W yzw olen ia Narodowego, w p ierwszej stolicy w yzw olonego skraw ka ziemi polskiej — Lublinie. M a­nifest w zyw a ł Naród do dalszej walki z N iemcami, tw orzy ł nową organizację państw ow ą IRady Narodowe), głosił ro z ­dział ziemi obszarniczej, odbudow ę gospodarki narodowej, odbudow ę szkolnic twa i ku ltury . W tych ciężkich chwilach bratni Naród Radziecki nie ty lk o walczył za wolność naszą i innych narodów z fa s zyzm em h i t lerow sk im , ale pośpieszył z bezin teresowną pomocą materialną naszej Ojczyźnie.

Okres trzydz ies tu lat w życiu P R L to okres ogromnych przem ian Z m ian y te następowały kon se kw en tn ie z roku na rok, z dnia rui dzień, w w y n iku pracy całego społeczeństwa, rozwijał się nasz kra j t to w tem p ie bez iiorównania szyb szym nd na jbardzie j rozwin ię tych gospodarczo państw . D u m n i sq z lego fa k tu w sp a łw y k o n a w c y ow ej g igantycznej pracy 11 milionów ludzi zatrudnionych w inw estycjach, w przem yśle i w różnych działach gospodarki narodowej. W ka żd y m za­k ą tk u kraju coś się dzieje powstają no t u osiedla, fabryki.

w zros tu ogólnego poziomu życia społeczeństwa, realizacja ludzkich aspiracji , po czucia godności, pew ności ju t r a i bez­p ieczeństw a socjalnego, zależy od standardu u rz ą d ze n i św ia d ­czeń społecznych w szerok im tego słowa znaczeniu, od s y ­tuacji m ieszkan iow ej, od s tanu osiedli, od poziomu zaopa­trzenia, od u iarunków w yp oczynku , tu r y s ty k i i sportu, od szans św ia to w ych i uczes tn ic tw a w ku lturze , od zdolności zaspokajan ia różnorodnych ind yw idu a lnych potrzeb cz łow ie­ka, poszerzających jego horyzon ty i przynoszących m u oso­bistą sa tys fakc ję Z dum ą więc p a tr zy m y w przeszłość i z u za sad n ion ym o p ty m iz m e m w przyszłość L u d o w e j Ojczyzny.

Z konieczności w n in ie js zym a r tyk u le ograniczam się do spraw ogólnych, k tóre w m ałe j proporcji p rzedstaw ia ją ogrom osiągnięć całego narodu na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. N ie sposób jed na k pominąć zagadnień w yznaniow ych , które młode w ładze P R L rozwiąza ły sprawiedliwie , potępia­jąc wsze lką d y sk rym ina c ję zarówno ludzi wierzących, jak i niewierzących. W s tosunkach w yzn a n io w ych obow iązuje u) P R L zasada wolności sum ien ia i wyznania , którą deklarował Manifest P K W N . Zasada ta z ostała następnie w yraźn ie spre­cyzow ana w K o ns ty tu c j i z 22 łipca 1952 r. W szys tk ie więc wyznania, bez w zg łędu na liczebność, zostały zrów na ne w prawach. P aństw o ludow e nie ty lko zapewniło wolność reli­gijną ró żnym Kościołom i zw iązkom w y zn an io w ym , ale r ó w ­nież (w po w o jen n ym , na jt ru d n ie js z ym okresie) um ożliwiało odbudow ę św ią tyń i innych ob iek tów sakralnych. T ru dn o tu wyliczyć ile ob iek tów sakralnych wzniesiono ze zgliszcz i ru ­in. Wzniesiona ich bardzo dużo — xq one tr w a ły m i p o m n ik a ­mi poUfciej ku l tu ry oraz dowodami, ze Polska Ludow a nie ty lko s tw orzyła w arunk i przez a k ty n o rm a tyw n e do is tnienia różnych Kościołów, ale poprzez zaangażowanie olbrzym ich sum na ich odbudow ę zapewniła im rozwój i kon tyn u o w a n ie działalności ku lto w e j

Minione trzydzieści lat budzi wiele w spaniałych w spom nień i uczucie wdzięczności dla spra w ied liw e j w ładzy PRL. N ie ­w ątp l iw ie p rze ło m o w y m okresem w życiu Kościoła Polsko- katołickiego był rok 1946, k iedy io Kościół u zysk a ł legaliza­cję prawną. W latach m iędzyw ojennych , m im o że Kościół miał ogromną rzeszę w yznaw ców , wobec prawa nie istniał. Jego duchow ni p rzyw ód cy i w yzn a w cy byli prześladowani zarówno przez kler rzym skokatolicki jak rów nież przez w ła ­dze sanacyjne. Usilne starania o legalizację Kościoła były zaw sze torpedow ane przez w p ły w o w a hierarchię r z y m s k o k a ­tolicką.

O gólnonarodowy Jub i leusz X X X - le c ia P R L jest również sw o is tym jub ileuszem Kościoła Polskokatolickiego. Jubileusz ten w sw ois ty sposób obchodzony jest w ca łym n aszym K o ­ściele: zarówno na szczeblu diecezji, jak i w na jm n ie jsze j parafii , tak w katedrze, jak i w w ie jsk ie j kap licy C ieszym y się z ca łym Narodem z osiągnięć, ba przecież i nasi wierni mają w tym swoją cząstkę. Pracowali ja k mogli najlepiej, aby pom nożyć wspólne dobro. M odlim y się zawsze, a szcze­gólnie w lipcowe święto, aby Pan Bóg błogosławił O jczyźnie i ca łem u Narodowi w pokoju i dobrobycie.

KS. .lERZY SZOTMIL.LER

Przez służbą Polsce służyć światu.Dlatego d o Polski... że tam się

zaczęta nowa cywilizacja" (Żeromski, . . P r 2 e d w i n ś n i e ” ).

H asło „Do P o lsk i!" p rz ez 150 la t w y z n acza ło k i e r u n e k h i s to r i i naszego n a r c d u . N a jp ie r w h y la to d ro g a „z z iem i w ło sk ie j” , k ie r u n e k u w ie c z n io n y w s t r o f a c h M a z u rk a D ą b r o w s k ie ­go. P o t e m , w p o w s ta n ia c h n a r o d e w y c h , d r o ­g o w sk azy p o zo s ta ły w ie r n e te j s a m e j o r i e n t a ­cji : Do Po lsk i , w p r a w d z ie już n ie z o b e cn e j z iem i, a le z iem i w ła sn e j , z iem i o jczy s te j , z ie ­m i u j a r z m ić n e j , do P o lsk i w o ln e j i n i e p o d le g ­łej. Po u p a d k u p o w s ta ń , d ro g a p ro w a d z i ła n a obczyznę , a p rzec ież , w p a r a d o k s a l n y sp o ­sób, b ieg ła ona w ty m sa m y m , n ie z m ie n io n y m k i e r u n k u : do Polsk i . W y g n a ń c y po lscy pc to szli na b a r y k a d y i f r o n ty r e w o lu c j i , by tam w a lczy ć o Po lskę .

D ą ż e n ie do P o lsk i nie p o t r z e b o w a ło w y rc - z u m o w a n e j m o ty w a c j i : by ło w n im coś z n a ­t u r a ln e g o o d ru c h u , k t ó r y każe c z ło w iek c w i s t rzec lu b jeś li z a jd z ie p o t r z e b a w a lczy ć o życie, jego ro z w ó j i b e zp ieczeń s tw o . M im o tę oczyw is tość , n ie da ło się j e d n a k u c h y l ić cd p y t a ń k r y ty c z n y c h : do j a k i e j Po lsk i m a iść n a ró d , czy do t a m te j , s ł a b e j i z ac o fan e j , r z ą - . d z o n e j e g o is ty czn ie p rzez m a g n a tó w i s z la c h ­tę, czy też do P o lsk i n o w e j , s i ln e j 1 s p r a ­w ie d l iw e j . k tó r a by b y ła d e m e m r o d z in n y m dla w s z y s tk ic h sw o ic h sy n ó w ? O d p o w ie d ź nie b y ła t r u d n a , a tok i ro z w ó j d z ie jó w s p rz y ja ły z ro zu m ie n iu , że k w e s t i a sp o łeczn a nie da się oddzie l ić od z a s ad n icz e j dla P o la k ó w k w e s t i i— k w e s t i i n iepod leg łośc i . Ju ż P o w s ta n ie Kc śc iuszk i było z ry w e m na rzecz P o lsk i r e ­p u b l ik a ń s k ie j , d e m o k r a ty c z n e j P o lsk i L u d u p ra c u ją c e g o . T a k a w ła śn ie P o l s k a była p rz e d m io te m t e s ta m e n tu n a ro d o w eg o .

I t a k a też P o lsk a p rz y sz ła do nas p rz e d t rzy d z ie s tu la ty . Nie znaczy to, że zos ta ła n a m c n a d a r o w a n a , k o sz to w a ła b o w ie m 6 m i l io n ó w o f ia r b ie rn e g o i c zy n n eg o o p o ru w k r a ju i se tek tys ięcy żo łn ie rzy p o l sk ic h w a l ­czący ch na f r o n ta c h I I w o jn y św ia to w e j . P rz y c h o d z i ła c n a do n a s p r z e d t rzy d z ie s tu l a ty w b la s k u lu n p o w s ta ń c z e j W a r s z a w y i w ogn iu t r a g ic z n y c h k o n t r o w e rs j i o j e j p rzy sz ły k sz ta ł t , o j e j sp o łeczn e oblicze: w ty m p o ­d w ó j n y m og n iu — oręża i k c n c e p c j i p o l i ty c z ­nej, n a r ó d coraz l ep ie j ro z u m ia ł tę p ra w d ę , że nie m oże być m o w y o r e s t a u r a c j i I I R z e ­c zy p o sp o li te j . lecz że chodzi o tw o rz e n ie nc- w e j Po lsk i . P o lsk i L u d o w e j . T rzy d z ie s to lec ie , k tó re o b c h o d z im y , by ło w ła ś n ie n i e p r z e r w a ­n y m tw e rz e n ie m ta k i e j Po lsk i , t e j Polski .

J e d n y m z t e m a tó w n ie z m ie rn ie a k tu a l n y c h w k r ę g a c h e k u m e n ic z n y c h i w ś ró d teologów jes t z ag a d n ie n ie k o n t y n u a c j i i d y s k o n ty n u a c j i , c iągłości i j e j b r a k u . W a r to pod t a k im w ł a ś ­nie k ą te m sp o j rz eć na naszą rzeczyw is tość , r z eczy w is to ść P o lsk i L u d o w e j .

C iąg łość i z a p rz e s ta n ie p o z o s ta ją w z g lę d e m s ieb ie w s to s u n k u d i a l e k ty c z n y m : dowodzi

tego ró w n ie ż X X X - le c Ie P R L . P rz e d t r z y ­d z ie s tu l a ty o d b u d o w a n e z o s ta ły p o d s t a w o w e In s ty tu c je p o l i ty c zn e II R z ec zy p o sp o l i te j : j e j se jm . w p c s ta c l K r a j o w e j R a d y N a ro d o w e j , rząd , j a k o o rg a n w ła d zy w y k o n a w c z e j , w o je ­w ó d z tw a i p o w ia ty z u r z ę d a m i w o je w o d ó w i s t a ro s tó w , n a c a ły m o b sz a rz e k r a ju p r z y ­w ró c o n o p o lsk ie s ą d o w n ic tw o o raz szkoły od p o d s t a w o w y c h po u n iw e r s y t e ty ; wysz ły z p o d z ie m ia p a r t i e i s t r o n n ic tw a p o l i tyczne , z a ró w n o i s tn ie j ą c e p rz e d w o jn ą , (PP S , SL. SD) j a k i n o w a siła p o l i ty c z n a (ale nie bez d łu ższe j t r a d y c j i ) , m ia n c w ic i e P P R . T ak ie , a p o n a d to inne i l iczne by ły fo rm y św ia d c zą ce w y m o w n ie o c iąg łośc i n aszego życia n a r o d o ­w eg o p rz e d t rzy d z ie s tu la ty . T r z e b a j e d n a k p o d k re ś l ić , że fo rm y te zt s ta ły n a p e łn io n e n o w y m i t r e ś c ia m i i j ak o ś c io w o o zn acza ły r e ­w o lu c y jn y skok w r o z w o ju P o lsk i . R czpoczę ła się b o w ie m p r z e b u d o w a n a szeeo u s t r o j u s p o ­łecznego i gospc da rczcgo . k t ó r e j p ie rw sz y m w y r a z e m b y ła r e f o r m a ro ln a . P a r c e l a c j a w ie lk ie j w ła sn o śc i z ie m sk ie j i n ad z ia ł z iemi d la ch ło p ó w o d b y w a ły się w w a r u n k a c h n i e ­m al f ro n to w y c h . D e k r e t o r e fo r m ie ro ln e j ob a la ł ty s ią c le tn i bez m a ła m odel u s t ro jo w a wsi p o lsk ie j i czynił zadość sp ra w ie d l iw o ś c i na rzecz tych , co w ed le k o śc iu szk o w sk ieg o h as ła „ ży w ią i b r o n i ą ” . Byl lo jed n o c ze śn ie p r z e j a w d y s k o n ty n u a c j i : zn ik ła z k r a jo b r a z u spc lecznego P o lsk i w ie lo w ie k o w a in s ty tu c ja d w o ru , k tó r y p a t e r n a l i s ty c z n ą i a s a d ą o k r y ­w a! g o rz k ą p r a w d ę o p o lsk im b andos ie . P o ­d o b n ie r a d y k a l n y m k r o k ie m na d rodze z m ia n ' u s t r o jo w y c h by ła nacje n a lizac ja w ie lk iego p rz e m y s łu , u c h w a lo n a przez KRN w s t y c / r i u 1946 r. «

P rz e su n ię c ie g ra n ic p a ń s t w a na zachód było o d e jśc iem od k sz ta ł tu t e r y to r i a ln e g o P o l ­sk i nie ty lko m ię d z y w o je n n e j ale nayvet tej . z je d n o c z e n e j w X IV w ie k u przez k ró la W ła ­d y s ła w a Ł o k ie tk a . T a p o z o rn a d o s k o n ty n u a c j a by ła j e d n a k ż e n a w ią z a n ie m do p ie r w o tn y c h g ra n ic p a ń s t w a M ieszk o w eg o i B o lc s ła w o w e- Rt, by ła z a te m p o w ro te m , n a w ią z a n ie m p r z e r ­w a n e j c iągłości, T a k w ięc ty s iąc lec ie p a ń s t w a po lsk iego w ro k u 1966 św ięc i l i śm y w g r a n i ­c a c h e tn iczn eg o o b sz a ru P o lsk i , w y z n a c z a ­n y c h , u t w ie r d z o n y c h i b r o n io n y c h p rz e z je j p ie rw sz y c h h i s to r y c z n y c h w ła d có w .

B y l iśm y ró w n ie ż ś w ia d k a m i p r d j ę c i a r w ą ­cy ch się lu b n ie ra z b r u t a ln i e p r z e r y w a n y c h w d z ie jac h n u r t ó w m y ś l i n a r o d o w e j i spo łeczne j p o lsk ie j , m y ś l i J a n a O s tro ro g a , J a n a Ł a s k ie - ,, go, A n d r z e j a F ry c z a M o d rz ew sk ieg o , J a n a Z am o y sk ie g o , S t a n i s ła w a L eszczy ń sk ieg o . S t a ­n i s ł a w a K c n a r s k ie g o , F r a n c is z k a J e z i e r s k i e ­go. S t a n i s ła w a S ta sz ica . H u g o n a K o ł ł ą t a ja — a p o tem p a t r i o t ó w - d e m o k r a tó w X I X w ieku . C iąg łość d o r o b k u k u l tu r a ln e g o p rz e m a w ia ł a do nas z k a r t p o m n l k t w y c h ed y c j i naszy ch n a jw ię k s z y c h p isa rzy i m a s o w y c h w y d a ń ich tek s tó w , z b a d a ń n a u k o w y c h n ad n a sz ą p r z e ­szłością. ze s t a r a n n e j i n i e w y o b r a ż a ln ie k o ­

sz to w n e j r e k o n s t r u k c j i z a b y tk ó w ; cóż w ięc d z iw n eg o , że w te j n o w e j Polsce , tak r ó ż ­n e j i t a k ( d m i e n n e j od tej , k tó r ą p a m i ę t a l i ś ­m y . czu l iśm y i c z u je m y się j a k w dom u, d r o ­gim i k o c h a n y m d o m u , k tó reg o f u n d a m e n ty po łożono p rz e d ty s iąc em la t , a n a m d ano p r a ­c o w ać n a d jego r c z b u d o w ą i u m o cn ie n ie m .

□ la nas. j a k o w ie rz ą c y c h i j ak o cz ło n k ó w m n ie jsz o śc i w y z n a n io w y c h , w a żn e je s t r ó w ­nież to, że w w a r u n k a c h n o w e j P o lsk i , w a r u n ­k a c h p a ń s t w a św ieck iego , la ic k ie g o , n ie z a ­s t a l i ś m y z a k w e s t io n o w a n i w sw o je j r e l i g i j ­n e j p o s ta w ie , a p rz ec iw n ie , z y sk a l i śm y k o n ­s ty t u c y j n ą o c h ro n ę te j p o s ta w y i zo s ta l i śm y z r ó w n a n i w p r a w a c h z o b y w a te l a m i u p rz y - w i le j : w a n eg o k ie d y ś w y z n a n ia w iększośc i j a k i z n ie w ie rzą c y m i . W esz l iśm y tak ż e w p o ­s ia d an ie o b iek tó w k o śc ie ln y ch , k tó re s t a n o ­w ią i s to tn y e le m e n t n a sze j b a zy i s tn ie n ia i d z ia łan ia . Zc s t ro n y w ład z s p o ty k a l i ś m y się i s p o ty k a m y ze z ro z u m ie n ie m n a sz y c h p o ­t rze b , a czę s to k ro ć ży cz l iw ą p r m o c ą . C ie s z y ­m y się r e s p e k t e m ze s t ro n y c z y n n ik ó w k i e r u ­ją c y c h n a sz y m życiem p o l i ty c z n y m — i to z a ró w n o ja k o poszczegó lne Kościoły, ja k i j a k o sze rsza w s p ó ln o ta — ja k c P o lsk a R a d a E k u m e n ic z n a .

Od p o c z ą tk ó w P o lsk i L u d o w e j , od la t t r z y ­d z ie s tu , zna l iśm y d o b rz e sw o je m ie jsc e w ty m n a szy m w s p ó ln y m d o m u , z d a w a l iś m y so ­bie s p r a w ę ze sw oich zad ań i ob . w ią zk o w n z g lę d e m o d ro d z o n e j o jczyzny . N igdy nie u leg l i śm y e m ig r a c j i w e w n ę t r z n e j , d u c h o w e ­m u z d y s t a n s o w a n iu się od s p r a w , p o t r z e b i b o lączek n a ro d u , a le te m ie jsc e i ten czas. w k tó r y c h ż y jem y , a k c e p to w a l i ś m y jak o w ła sn e . P rz y c z y n ia l i śm y się do in te g ra c j i Z iem O d z y s k a n y c h z m ac ie rz ą , do ro zw o ju sil P o lsk i , do u m a c n ia n ia p o k o ju i S p ra w ie d l i - w ści m ię d z y n a r o d o w e j n a ty m k o n ty n e n c ie i w in n y c h r e g io n a c h św ia ta . S w o je p o n a d ­n a r o d o w e w s p ó ln o ty w y z n a n io w e 1 e k u m e ­n icz n ą w y k o r z y s ty w a l i ś m y u czc iw ie i ś w i a ­d om ie do s łu ż en ia Polsce , a p rz e d n ią do s ł u ­żen ia p e k o jo w i i św ia tu . K ie ro w n ic z y m k r ę ­gom e w a n g e l ic k o -k o ś c ie ln y m w R FN , w y c h o ­d z il iśm y n a p rz e c iw w ich u c z c iw y c h p ró b a c h p rz e z w y c ię że n ia p rzesz łośc i i p o m a g a l i ś m y w sz u k a n iu d róg do p o je d n a n ia z n a r o d e m p o l ­sk im . D la tego z ra d o śc ią w i ta l i śm y u k ła d p c - m ięd zy R F N a P R L z g r u d n ia 1970 ro k u , a po j eg o z a w a r c iu s k ie ro w a l i ś m y sw o je w y ­si łk i na to, co się z w yk ło n a z y w a ć p ro c ese m n o rm a l iza c j i . S ie w e m , z ach ę tą , p e r s w a z ją p rz e c iw d z ia ła l i śm y z n ie ch ę c en iu w ś ró d n a ­szych k o śc ie ln y ch p a r tn e r ó w z R F N . gdy m e ­n a ż e ro w ie p o l i ty k i i op in ii p u b l ic z n e j w ich k r a ju , u k ład m ię d z y n a sz y m i p a ń s t w a m i t r a k t o w a l i ja k o r o z w ią z a n ie i z a m k n ięc ie p r o b l e m u p o l sk o -n ie m ie c k ie g o ; z u p e r e m p rz y p o m in a l i śm y , że l i te ra u k ł a d u w in n a być w y p e łn io n a k o n k r e tn ą t re śc ią i że pod ty in w z g lę d e m k ręg i k ośc ie lne m a ją do sp e łn ie n ia w ie lk ą rolę. W ty m w ła śn ie o k res ie ro z b u d o -

w a ł iś m y in te n s y w n ie k o n ta k ty m iędzy P o l sk ą R a d ą E k u m e n ic z n ą a K o śc io łem E w a n g e l ic ­k im N iem iec (EKD) o raz n i e k tó r y m i K o śc io ła ­m i k r a jo w y m i w R F N . C zy n il iśm y to przy w ie lk ie j d y s p ro p o rc j i k a d r o w e j , o b c ią ża jąc s t a le szczup ły zas tęp w s p ó łp r a c o w n ik ó w n o ­w y m i z a d a n ia m i i o d p o w ie d z ia ln o śc ią . Nie b y ­l iśm y j e d n o s t r o n n i . zaw sze m ie l i ś m y na u w a d z e t a k ż e NRD. k tó reg o i s tn ie n ie jesl l ak ż e w a żn e d la n a s . j a k i dla p o k o ju i b ez ­p ie c z e ń s tw a w E uropie . B y l iśm y p ie r w s z ą o r ­g a n iz a c ją c h rz e ś c i j a ń s k ą zza g ra n ic y , z k tó rą Z w ią z e k K ośc io łów E w a n g e l ic k ic h w NRD n a w ią z a ł o f i c ja ln e s to su n k i . K o n ty n u u je m y d ia log , k o n t a k t y i w s p ó łd z ia ła n ie z c h r z e ś ­c i j a n a m i w N R D i R F N , zaw sze ś w ia d o m i p r a w i d o b r a P o lsk i o raz za sad p o k o jo w eg o w sp ó łży c ia n a ro d ó w .

S p r a w ie b e zp ie c z e ń s tw a , p o k o ju i w s p ó ł ­p ra cy w E u ro p ie p o ś w ię c a m y sw o je w y s i łk i j

n a p łaszczy źn ie K o n f e r e n c j i E u r o p e j s k ie j K ośc io łów , k t ó r a c h ę tn ie a n g a ż u je do w s p ó ł ­d z ia ła n ia ludz i z na szeg o g ro n a . W K o n ­f e re n c j i E u r o p e j s k i e j Kościo łów , w n a j ­ż y w o tn ie j s z y c h s p r a w a c h p o k o ju , b e z p ie c z e ń ­s tw a i sp ra w ie d l iw c śc i , w y s t ę p u j e m y zgodnie i w s p ó ln ie z p r z e d s ta w ic ie la m i K ościo łów z k r a jó w so c ja l i s ty c z n y c h . Z K o śc io łam i bądź r a d a m i e k u m e n i c z n y m i w ty c h k r a j a c h m a ­m y ży w e k o n ta k ty , w szczególnośc i z R o s y j ­sk im K o śc io łem P r a w o s ła w n y m , R a d ą E k u ­m e n ic z n ą na W ęg rzech , R a d ą E k u m e n ic z n ą w C zech ach i * K o śc ic lam i S łow ac ji . Prócz ty c h w ie lo r a k ic h w ięz i łączy nas jeszcze b l iska w s p ó łp r a c a w C h r z e ś c i ja ń s k i e j K o n f e r e n c j i P o k o jo w e j , k t ó r a po p rz e z w y c ię ż e n iu w e ­w n ę t r z n e g o k r y z y s u r c z w i j a się d y n a m ic z n ie i zy sk u je co raz w ięk szy a u to r y t e t z w łaszcza w k r a j a c h „ trzec ieg o ś w ia ta " . Z r a d o śc ią w i ­t a m y ró w n ie ż z a a n g a ż o w a n ie Ś w ia to w e j R a ­dy K ościo łów n a rzecz s p ra w ie d l iw o ś c i spo leczne j i m ię d z y n a ro d r w e j i na rzecz p o k o ju T o te ż u c z e s tn ic z y m y a k ty w n ie w p r a c a c h i p r o g r a m a c h Ś w ia to w e j R a d y K ościo łów , nie t r a c ą c j e d n o c ze śn ie z oczu d y m e n s j i d u c h o ­w e j i teo lo g iczn e j ru c h u ek u m e n icz n eg o .

W k r a ju p r z e d s ta w ic ie le P c l s k i e j R ady E k u m e n ic z n e j i j e j K o śc io łó w c z ło n k o w sk ic h b io rą c zy n n y ud z ia ł w p r a c a c h O g ó ln o p o lsk ie ­go K o m i te tu F r o n t u Je d n o śc i N a ro d u , O g ó l ­ne po lsk iego K o m i te tu P o k o ju i Spo łeczn eg o K o m i te tu P o k o ju . B ezp iec z eń s tw a i W sp ó ł ­p r a c y w E u ro p ie W p a ź d z ie rn ik u ub. r. P o l ­sk a R a d a E k u m e n ic z n a u c ze s tn ic z y ła w osobie sw ego P re z e sa w Ś w ia to w y m K o n g re s ie Sil P o k o ju w M o sk w ie , c c e n ia n y m ja k o p o czą te k n ow ego e ta p u b u d o w a n ia p o k o ju w śwfecie N a leży p o d k re ś l ić , że u c z e s tn ic tw a P o lsk ie j R a d y E k u m e n ic z n e j i j e j K o śc io łów c z ło n k o w ­sk ich w w y m ie n io n y c h tu r a d a c h , k o n g re sac h , k o n f e re n c ja c h i k o m i t e ta c h n ie j e s t p re s l iżo - w o - f o r m a ln e ; je s t to b o w ie m w s p ó łu c z e s tn ic ­tw o w in ic j a ty w a c h i p r a c a c h , z k tó r y c h j e d ­ne m a ją śc iś le jszy , inne p o ś re d n i , b a rd z ie j l u ź ­

ny zw iąz ek ze s p r a w a m i k ośc ie lnym i, Tu w s p ó łu c z es tn ic tw o , w y m a g a ją c e w y s i łk ó w , k o n c e n t r a c j i , z n a jo m o śc i rzeczy i in ic ja ty w y ze s t ro n y k o n k r e tn y c h ludzi, nie j e s t n iczy m in n y m , ja k d i a k o n ią p o l i ty c z n ą Kościo łów. My tę d iak o n ię s p e łn ia m y ja k o c h rz e śc i j a n ie a le tak ż e j a k c ś w ia d o m i o b y w a te le Po lsk i L u d o w e j . M yślę , że w ten sposób u o b e c n ia m y K ościo ły i c h rz e śc i j a n w Po lsce L u d o w e j , u j e j e g zy s te n c j i i ro z w o ju w g ra n ic a c h k r a ju a tak ż e w je j k o n s t r u k t y w n e j , pokoje w e j p o ­l i ty ce na a re n ie m ię d z y n a ro d o w e j .

P a t r z ą c n a sw o je w y s iłk i i d o św ia d c ze n ia w p r z e d s t a w io n e j tu dz iedzin ie , k o n s t a t u j e ­m y , że ła tw o n a m było p o d e jm o w a ć tę s ł u ż ­bę; p o b u d k a do n ie j j e s t b o w ie m h u m a n u m to co lu d zk ie i to co m a służyć cz łow iekow i. W te z a c h K c m i t e tu C e n t r a ln e g o P Z P R na X X X - le c ie P o l sk i L u d o w e j c z y ta m y : „ P o d ­s t a w o w y m n a s z y m ce lem j e s t d o h ro cz ło w ie ­ka, z a s p a k a ja n i e jego p o t r z e b m a t e r i a ln y c h i d u c h o w y c h , w s z e c h s t ro n n y r t z w ó j jego o so ­bowości.. . ." W sw o im t r z y d z ie s to le tn im d o ­św ia d c z e n iu o d k r y w a l i ś m y w ciąż na now o ludzk ie , h u m a n i s ty c z n e oblicze P o lsk i L u d r - wej. D la tego b y l iśm y woln i od z a h a m o w a ń , ja k i e m o g ło b y się rodz ić z fa łs zy w ie r o z u m i a ­ne j p o s ta w y r e l ig i jn e j by p o w s t r z y m y w a ć nas

d w s p ó łp ra c y z ogó łem o b y w a te l i i z ty m i s i lam i i i n s t y tu c j a m i sp o łe cz n y m i i p a ń s t w o ­w y m i , k tó r y c h celem je s t s łużen ie d o b ru cz ło ­w ie k a . Z n a jg łę b sz y c h e lęb i sw o ich p rzek o -

re l ig i jn y c h b o w iem , z n a sz y ch i n s p i r a ­cji c h r z e śc i j a ń sk ic h , c z e rp ie m y p ew n o ść , że s łużyć B o r u m o że m y je d y n ie p rzez s łużen ie cz ło w iek o w i. H u m a n iz m c h rze śc i ja ń sk i i h u ­m a n iz m św ieck i m a j ą różne i n iep t j e d n y w a l ­n e ź ró d ła i m o ty w a c je , a le na p łaszczy źn ie p r a k ty c z n e j i w zak re s ie celów d a d z ą sic s p ro w a d z ić do jednośc i .

„D la tego do Polski. .. że tam się zaczę ła n o ­w a c y w i l iz ac ja — m ów ił S e w e r y n K a r s k a

: do sy n a w d ro d ze do k r a ju . Była to w izja , k lo r a w t a m ty c h c za sach i t a m ty c h w a r u n ­k a c h cczyw iśc ie n ie m ia ła p o k ry c ia . „G d z ie / są tw o je sz k la n e d o m y ? ” „G dzież są tw o je sz k la n e dom y?. . ,” p y ta ł m lodv B a ry k a , gdy z n a laz ł s ię w p ie r w s z y m p o lsk im m ia s t e c z ­ku k re so w y m . R zeczy w is to śc i bvlo d a lek o do w i z j i . P a n o w a ły nędza i z a n ie d b a n ie , a kun t a k t y m ię d z y z a m o ż n y m i i u b o g im i ś w ia d c z j - ty o z a k o rz en io n e j , z in s ty tu c jo n a l i z o w a n e j n i e s p ra w ie d l iw o ś c i spo łecznej . A p rzec ież w i ­z ja s ta r e g o S e w e r y n a B a ry ki b y ła w ie lk a p o ­n ie w a ż b y ła lu d zk a : nie tyle sz k lan e drm 'y ile n o w y człow iek był p rz e d m io te m te j wizji . Dla tego cz ło w iek a , jeszcze n ieo b u d z o n ce o . jeszcze p o z b aw io n e g o g odneśc i . w y z y s k i w a n e j , ale luż j u t r o p o w s ta łeg o do no w eg o życia dąży ł s t a r y r e e m ig r a n t B a r y k a do Polski.

P r z e d t r z y d z ie s tu l a ty b y l iśm y jeszcze da ls i cd s z k la n y c h d o m ó w , niż C ezary B a r y k a gdv p rz e sz e d ł g ran icę . K r a j był sp u s to sza ły w i ę k ­szość f a b r y k i w a r s z ta tó w p ra cy lezala w

1. T r : i j ia Ł a z i e n k o w s k a — j e d n a z ostai n ic h w a ż n y c h i n w e s t y c j i n asze j s t o l i c y , m ia s ta 1 .JIM (IM m it :> z k a n c ó w

2. P ię k n o W a r s z a w y p r z y c i s k a nie t y l k o r o d a k ó w z całej P o ls k i , ale je st c o r a z w ię k s z a a t r a k c j a t u r y s t y c z n y dia oh -c o k t a j o w e d w

3- W b t id u w ie nu w e j P o ls k i w e w s z y s t ­k i c h d z i e d z i n a c h w y d a j n ą p ra c a w y ­r ó ż n ia j ą się k o b i e t y

4. B u d o w a H u t y M i e d z i G ł o g ó w 11

5. W S i a c / n j im . K o m u n ) P a r y s k i e j w G d a ń s k u w o d u j e się c o r a z w i ę k s i e m a i o w c e u r z e - ł n a m n e d la k r a j u i » a j « r a - n i c y

g ru z a c h , d o m y z r u jn o w a n e , k a ż d a n i e m a l ro - r l / ina o p ł a k iw a ła u t r a c o n y c h n a z aw sze s w o ­ich b l is k ic h ; a j e d n a k z n a d z i e j ą i z a p a łe m p rz y s tę p o w a ło sp o łe cz eń s tw o do o d b u d o w y życia. B y ła w iz ja i było p rz e k o n a n ie , że b u ­d u j e m y n o w y dom d la s ieb ie i p rz y sz ły c h p o ­koleń . Dziś. po t r z y d z ie s tu la ta ch , p r z e k o n u ­jm y się. że te w iz je n i r by ły i luz ją . J a k ż e się zm ien ił w y g lą d p o lsk ich m ia s t , m ia s te cz ek i wsi! J a k ż e ś w ia d r m y sta l się c z łow iek sw o ich p r a w i sw o ich p o t r z e b ' I oto j e s te ś m y ś w ia d k a m i , że z ak re s ty ch p r a w i p o t rze b wciąż ro śn ie . ,,Stoi p rz e d n a m i z a d a n ie z a ­p e w n ie n ia sp o łe cz eń s tw u p o lsk iem u w n a d ­c h o d z ą c y m d w u d z ie s to le c iu p o w szech n eg o d o s tęp u do zdobyczy n o w o c ze sn e j cyw ilizac j i . Dalsza u r b a n iz a c j a k r a ju i g łęb o k ie p r z e ­o b ra ż e n ia w s t r u k t u r z e e k o n o m ik i sp o w e d u ją , że n iem a l dw ie t rzec ie lud n o śc i m ie sz k ać b ę ­dzie w m ia s ta c h . U n o w o cześn i się w ie ś p o l ­ska. G łó w n y m c zy n n ik ie m ty c h p r z e m ia n b ę ­dzie n u rn m n y rozw ój sil w y tw ó rc z y c h oraz f p a r t y na n im w z ro s t i n w e s ty c j i k o m u n a l ­nych, m o d e r n iz a c ja m ia s t i osiedli , r o z b u d o w a i n l r a s t r u k t u r y so c ja ln e j . J e d n o c z e śn ie k o n ­s e k w e n tn ie k o n ty n u o w a ć b ęd z iem y p ra ce z m ie rz a ją c e do k o m p le k so w e j c c h ro n y ś r o d o ­w isk a n a tu r a ln e g o a z w łaszcza p o w ie t r z a I w o d y , d ą ż ą c do h a rm o n i i m iędzy ro z w o jem p r z e m y s łu i d b a ło śc ią o ś r r d o w is k o n a t u r a l ­ne" (Tezy K o m i te tu C e n t ra ln e g o P Z P R na X . \ X - l e c i e PRL). Z a c y to w a n y t e k s t to w y ­m o w n e św ia d e c tw o , że śm ia łe w iz je , sn u te k ied y ś p rzez tw ó rc z ą f a n ta z ję , dziś w so juszu z n a jn o w o c z e ś n ie j s z y m i os ią g n ię c ia m i n a u k i I te c h n ik i , s t a ją się na n a szy ch oczach , r z e ­czyw is tośc ią .

To ludzk ie , h u m a n i s ty c z n e oblicze Po lsk i L u d o w e j , j e j t rzy d z ie s to lec ia , je s t d la uas. c h rześc i jan , w y z w a n ie m do jeszcze go r l iw sze j , jeszcze p e łn ie js ze j s łużby cz ło w iek o w i. P o lsk a— nasza ojczyzna , nasz dom ro d z in n y , j e s t tą p layzczyną , tym k o n k r e tn y m m ie jsc em , na k tó r y m m a m y sp e łn ia ć sw o ją n a jw z n io ś le j s z ą s łu ż b ę d la p o k o ju , sp ra w ie d l iw o ś c i , wolności, s łu żb ę dla c a łe j ro d z in y człowieczej .

Ks. W IT O L D B E N E D Y K T O W IC Z

13

Odpowiedzi lekarza

PARĘ W S K A Z Ó W E K DLA LU D Z I C H O R Y C H

N A C U K R Z Y C Ę

C u k r z y c a m o ż e w y s t ą p i ć w k a ż ­d y m w i e k u , n a w c i d z i ec i c h o r u j ą n a r u k n y r ^ , n a j c z ę ś c i e j j e d n a k j e s t In c h u r o h a lu d z i w w i e k u d a j r z a ly m ł l u d z i s t a r s z y c h .

J c d n y z p r z y c z y n z a p a d a n i a na r u k r z y r ę w w i e k u j f i a r r / y m jest p r a w d o p o d o b n i e n ie r a c j o n a l n e od ż y w i n n i c u p r a w i a n a p r z e z d łu g ie lata. a czesi u o J w cz e s n e g o d z i e - r i ń « l w a . M o w a tu p r z e d e w s z y s t ­k i m o z b y t o M i l y m o d ż y w i a n i u , a s z c z e g ó ln i e s p t i ż r w a n i u i i ł u l m i e r - n y c h i lości l l u f iz rz u . < h a r a k i e r y - s t y c z n ą c ec h a w ię k s z o s c i c u k r z y ­k ó w Jest n a d w a g a , a częstu w y ­ra ź n a o l y l o i r . N i e r a c j o n a l n e ocl- W y w ian ie sie r i r jest or/ .yM ięcie if>dyna p r / v r z y n q w y s t ę p o w a n i a m k r z v c v . P o w a ż n a roli* n d g r v u si­lą r ó w n i c * z a b u r z e n i a h o r m o n a l n e , z a b u r / e m a c z y n n o ś c i o w e oś red k d u m ó z g n u y c h , a r ów n ie ż , d ł u - g n i r w a l f , i n t e n s y w n e n a p ię c ia n e r w o we.

P r z y w y s t ę p o w a n i u c u k r z y c y b a r d z o i s t o t n y m i s-a z a b u r z a n i a i u n k c j i t r z u s t k i , g r u c z o ł u p r o d u ­k u ją c e co i n s u l i n ę . a w i f r h o r m o n u k o n i e c z n e g o dn p ra w id l f lw e g o t r a ­w ie n ia w c g ł a w o d a n ó w . M a r s k o ś ć t r z u s t k i , z m i a n y z a p a ln a I r z u s t k i . m i a ż d ż y c a n a c z y ń k r w i o n o ś n y c h l r z u s i k i — w s z y s t k i e te s c h o r z e ­nia m o c a b y ć p r z y c z y n ą w y s t ą p i e ­nia c u k r z y c y .

C u k r z y c a u osób s t a r s z y c h m a , w p r z e c i w i e ń s t w i e d o p o s i a r i c u ­k r z y c y u d z ie c i , p r z e b i e g z a z w y ­c za j ł a g o d n y . K z a d k n w y s t ę p u j ą p o w i k ł a n i a pod p o s t a r ią z a k w a ­szenia o r g a n i z m u i w y t w a r z a n i a d u ż y c h ilości a r e t u n u . p o w i k ł a n i a g r o ź n e g o , a d o ś r c2ęsio u osób m ł o d y c h i d zie c i c i e r p i ą c y c h na c u k r z y c e -

C z ł o w i e k z d f o w y u JOfl c m k r w i m a Bfi d a izc m g m k i u g r o n o w e g o . T a safflii i lość k r w i u c z ł o w i e k a c h o r e g o na c u k r z y c ę m o / c z a w i e ­r a ć 2iW. 3M1 i w ię c e j m g c u k r u .

\ J o r z c z ł o w i e k a z d r o w e g o w otfó- le c u k r u n ie z a w i e r a . U c h o r e g o na c u k r z y c ę z n a j d u j e się c u k i e r t a k ­że i w m o r z u . S t w i e r d z e n i e u c h o ­reg o r u k r n m o r z u i p r z e c u k r z e n la k r w i w > o ia e a sialegfi i s y s t e m a ­t y c z n e g o le cze nia p od k o n t r n J ą le ­k a r s k ą . I 1 t a k ie g o c h o r e g o w r e ­g u l a r n y m i o d s t ę p a c h r z a s u p r z e ­p r o w a d z a się la h ora t o r y jut* b a d a ­nia m o c z u i k r w i na o h e c n o j ć < u k r u . często le ź w y k o n u j e się b a d a n ie z w a n e „ . k r z y w a r u k r U "— c z y l i k i l k a k r o i n e g o w k r ó t k i c h n d s tę p a c h cza su w y k o n y w a n e g o o z n a c z a n i a p o z i o m u c u k r u w r k r w i . B a d a n i e „ k rz y w e j* * w y k o n u ­je się po s p o ż y c i u na c z c z o !Mj g r a ­m ó w g l u k o z y p o b i e r a j ą c k re w - do b a d a n i a w r i a g u 2— 1 g o d z i n od j e j s p o ż y r i a .

O c z y w i ś c i e w c u k r z y c y s tosuje się r ó w n i e ż le cze nie dietą. O b e c ­nie je d n a k w le c z e n i u c u k r z y c y nie s tosuje s»e la k śc is łe j d ie t y j a k l o b y ł o d aw -n ie j , nic o g r a n i c z a się z b y t n i o s p o ż y c i a w ę g l o w o d a ­n ó w (do g r u p y w ę g l n w t t d a n ó u n a ­l e ż ą - m ą k a . c u k i e r , ka sz e, p i e c z y ­w o. s ł o d y c z e , m i ó d . d ż e m y ) .

M e d y c y n a w s p ó łc z e s n a b o w i e m stoi na s t a n o w i s k u , że w ę g l o w o ­d a n y są a b s o lu t n i e n ie z b ę d n e dla c z ł o w i e k a . O g r a n ic z a się \\lęC Jeo t y l e . o Ile w ogóle nie n a l e ż y o g r a n i c z y ć k a l o r y c z n o ś c p o s i ł k ó w c h o r e g a na c u k r z y c e , s z c ze g ó ln ie c h o r e g o z n a d w a g a , o l y ł e g o . W d ie te tyc e c u k r z y c y d uże z n a c z e n ie m a o g r a n i c z e n i e t łu s z c z ó w , k i ó r e o b c ią ż a j ą o r g a n i z m , a s z c ze g ó ln ie d ie t e t y c z n e c h o r e g o na c u k r z y c ę Jest b a r d z i e j s k o m p l i k o w a n e j z a ­wsze d o s t o s o w y w a ne i n d y w i d u a l ­n ie dn k a ż d e g o c h o r e g o . N a j o g ó l ­n ie j m ó w i ą c , d ir t a c u k r z y k a p o ­w in n a z a w i e r a ć i> d p o w ic d n ią ilość b ia łk u , n ie z b ę d n e ilości w ę g l o w o ­d a n ó w i m o ż l i w i e j a k n a j m n i e j t łu s z c z u .

P o d s i a wro w y m l e k i e m s t o s o w a ­n y m od d z i e s i ą t k ó w lat p r z y l e ­c z e n iu c u k r z y c y b y ła i n s u l i n a p o ­d a w a n a w p o sla c i z a s t r z y k ó w . U o s t a t n ic h la t a c h i w te j d z i e d z i n i e m e d y c y n a o d n o t n w u j e d u ż y p o ­stęp. Jest n i m w p r u W a d z e n le d o u s t n y c h — p o c h o d n y c h ś r o d k ó w s u l f o n a m i d o w y c h . N a t u r a l n i e n ie Jest to tak r e w e l a c y j n y m o d k r y ­c ie m je* ł w p r o w a d z e n i e do l e c z - n i r t u a o d k r y t e j p rz e z H a n l i n g a i n s u l i n y , n i e m n i e j ś r o d k i d o u s t n e u w i e l u c h n r y c h , s z c z e g ó ln ie c h o ­r y c h w s t a r s z y m w i e k u , d ają h a r - dzo p o m y ś l n e p i e k ł y le c z n ic z e , O c z y w i ś c i e , że i in s u l in ę s tosuje sie n a d a l s z e r o k o w le c z n i c t w ie p r z e c i w c u k r z y c o w y m .

C i e k a w e d atir z a w i e r a l e k a r s k i r o c z n i k s t a t y s t y c z n y o g ł o s z o n y w S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h . O l ó ż o k a ­z u j e się, że p rz e c ię tn a d łu g o ś ć ż y ­cia c h o r y c h na c u k r z y c ę jesl w y ż ­sza n iż z d r o w y c h : p r z y p u s z c z a ćc h y b a n a l e ż y , ż c jesl 10 w y n i k i e m b a r d z o s k r u p u l a t n e g o , z k o n i e c z ­n ości. p rz e s t r z e g a n i a d ie t y i z a l c - reń l e k a r s k i c h .

C u k r z y c a w w i e k u s t a r s z y m , m i ­m o żc p r z y s p a r z a c h u r y i r w i e l u k ł o p o t ó w w y n i k a j ą c y c h z k o n i e c z ­ności s ta łyc h k n n t r o l i sta nu z d r o ­w ia . c z ę s t y c h h a d a ń l a b o r a t o r y j ­n y c h i p rz e s t r z e c a n ia d i e i y . nic jesi ob ec n ie c h o r o b ą b a r d z o g r o ź ­ną i r a r z e j r z a d k o p o w o d u j e p o ­w a ż n ie j s z e k o m p l i k a cje.

Is t n i e j ą c e w w i ę k s z y c h m i a s t a c h P o r a d n i e P r z e c i w c u k r z y c o w e p r a - c u j a c e s a m o d z ie ln i e lu b p r z y o d ­d z i a ła c h s z p i t a l n y c h , c z y k l i n i c z ­n y c h , sa n a to r ia dla c h o r y c h na c u k r z y c ę , l ic zn e la b n r a to r ia a n a ­l i t y c z n e w s z y s t k o to daje m o ż n o ś ć n bjęcia d o k ł a d n ą o p ie k ą le k a rs k ą w s z y s t k i c h c h n r y c h na c u k r z y c ę . A c h o r z y , k t ó r z y się stale le czą , iyń rrmgą * c u k r z y r ą d zie s iątk i lat.

T A D E U S Z D O L E G A -M O S T O W IC Z

P ro jesor W il c z u r

Długo głowił się Wasyl jak ją wywołać. N i­czego je dn ak nii wymyślił . Najlże jsze zap u k a ­nie w oknu obudziłoby wszystkich śpiących

Istotnie po przyjściu do domu. Prokop Don- ce nic nie powiedział. Ani Donce. ani nikom u N atomiast n a za ju trz po śn iadaniu gdy wszysej byli w izbie wydobył z kieszeni opasła p o r t ­m onetkę z niegdyś brązow ej skóry, z niej w y­dostał dw a papierki stuzłotowe, i k ładąc je przed Donką powiedział:

— Masz tu dwieście złotych Musisz sobie przecież jak ieś tam łaszki przed ślubem pu- sprawiać.

Pod w pływ em tych slow. wszyscy obecni zam arli w bezruchu . S ta ra A gata s ta ła z sze­roko o tw ar tym i ustami. Olga patrzyła na ojca jak na w aria ta , tw arz Wasyla rozpływała się w uśmiechu, a Dunka zbladła śmiertelnie .

— Przed ś lubem ? — jęknęła Zonia. — Przed jak im ś lubem ?

P rokop nie uważał za stosowne odpowiadać i podniósł się z lawy.

— Przed moim ślubem — nie bez chełp li­wości odpowiedział Wasyl — Ja się żenię z Donką.

O bd arow ana bez słowa rzuciła się do rąk Prokupa. Po twarzy jej ściekały Izy.

— Ot lobie i sztuka — powiedział rudy W i­talis z podziwem

Prokop opędzając się od podziękow ań Donki wyszedł z izby. Dopiercż tu zawrzało. Izba pełna była okrzyków i g w a ru Każdy chciał jak na jp rędze j dowiedzieć się. j£k się to stało. Wasyl z du m n ą m iną udzielał wyjaśnień" fł* , (alka szarpała D onkę za spódnicę pokrzyku jąc:

— Czego plączesz D onka? O durna , czego plączesz?

Odpowiedź Donki ginęła w ch lipaniu

R ozdzia ł XI

Budowa lecznicy posuw ała się szybko. 1 nie dziwota. Nie brak ło rąk do pracy. Mało było w okolicy takich, którzy nie chcie liby się czymkolwiek przyczynić do wzniesienia lego domu. S taw a przedsięwzięcia rozeszła się sze­roko. Nawet gazety o nim pisały, w y c h w a ­lając szeroko uspołecznienie ludności w ie j ­skiej.

Do żniw budynek już stal pod dachem. A teraz śpieszono się z uk ładan iem podłóg, w praw ian iem okien, by na gorący żniwn> czas zdążyć. Większość bowiem za tru d n io ­nych przy budow ie ludzi, byli to chłopi, któ rzy podczas sprzętu ani myśleć nie mogli o oderw an iu się od swego gospodarstw a

W tym że czasie w m iasteczku u-ykańczanL- m eble dla lecznicy, a Ł ucja w yjechała do miasta, by nabyć n iek tó re urządzenia. Nie wszystkie można było w mieście dostać, d la ­tego leż napisała do doktora Kolskiego z p roś­bą. by resztę nabył w W arszaw ie i wysłał za zaliczeniem pocztowym.

Do Kolskiego pisywała dość często. Lubiła jego listy A przy tym w yczuw ała w nich szczery jego sm utek i tęsknotę za nią. Niemal w każdym ją prosił, by pozwoliła mu p rzy ­jechać dn Radoliszek budaj na jeden dzień O dm aw ia ła zawsze stanowczo. Uważała, że nie ma najm nie jszego sensu budzić w nim znowu jakieś nadzieje, rozdrażniać znowu je ­go serce. Nic mu przecież poza p rzy jaźn ią i sym patią ofiarować nie mogła, a p rzyjaźń i sym patia znajdow ały dostateczny w yraz w listach i nie w ym agały osobistego ze tkn ię ­cia się.

Zwłaszcza teraz, w tym okresie przyjazd Kolskiego byłby nie tylko dla niej. lecz i dla mego w yją tk ow o przykry. W jej s tosunku z p ro leso rem wiełe się zmieniło od pewnego czasu. A mianowicie od owego dnia. gdy P ro ­kop ogłosił zaręczyny swego syna z daleką k rew niaczką Donką. S lub w praw dzie miał si^ odbyć dopiero po Bożym Narodzeniu, ale m ło­da kochająca się para jakbv przesycała swoją miłością a tm osferę w m łynie i wszyscy jego mieszkańcy oddychając tą a tm osferą , nl mn

woli żywiej odczuwali w łasne sp raw y serco­we. A tm osfera ta przyczyniła się też do tego /.e wreszcie między Lucją a W ilczurem doszło do czegoś, co ona mogła, co chciała uważać za zgodę z jego strony na małżeństwo.

Pew nego wieczora, jak to często zresztą ro ­biła, po drodze do miasteczka w stąp i ła na ra doliski cm entarz , na grób Beaty. Jeszcze w io ­sną doprow adziła len grób do porządku, zasa­dziła kw iaty i krzewy spirei. Teraz tylko n a ­leżało od czasu do czasu pow yryw ać perz i in ­ne zielska. Lubiła tu przychodzić. W ciszy i w szum ie wysokich d rzew lak dobrze było rozmyślać o życiu 1 ej tragicznej kobiety, o głę­bokich. śm ierte lnych n iem al ciosach, k tóre za­dała sw em u mężowi i sobie. O potędze,o s trasz l iw ej niszczycielskiej potędze miłości, k tó ra przecież jes t jednocześnie najw iększą potęgą tworzenia . O w łasnych uczuciacn wreszcie i o tym. co dać mogą. co przyniosą jej sam ej, a przede wszystkim jemu

Czy zdoła m u w ynagrodzić k rzyw dę sp ra ­wioną przez tam tą? Czy ciepłem i czułością zdoła ożywić w jego sercu zdolność kochania? Czy usłyszy kiedyś s łowa: — Jes tem szczęś­liwy przez ciebie... Jes tem bardzie j szczęśli­wy. niż z tamtą.

Na lo wszystko szukała Lucja odpowiedzi, w p a tru jąc się w cz.arny krzyż u wezgłowia mogiły. Mniej myślała o sobie, o swoim szczę­ściu. Od d aw n a zakreśli ła w yraźn ie granice tego szczęścia w służeniu jemu. W służeniu, pomaganiu , w dbałości o jego sprawy, o jego spokój, pogodę ducha... Czuła w sobie niemal powołanie , wzięła na siebie n iem al misję w y­nagrodzenia tem u człowiekowi o w ie lkim ser­cu bodaj części tych krzywd, k tórych zaznał. Oto wszystko, czego pragnęła .

Owego dnia, gdy pogrążona w takich roz­m yślan iach . w yry w ała zielska na mogile B ea ­ty. usłyszała za sobą kroki. O bejrza ła się i zo­baczyła Wilczura.

Stał chw ilę w milczeniu, wreszcie pow ie­dział :

— Domyślałem się. że to pani... Że to pani dba o ten grób.

edn. i.ifl

14

R o zm o w y z Czytelnikam i

P a n E d u a r d R. z B y to m ia d z ię ­k u je za k s ią żk i n a s ie g o w y d a w ­n ic tw a i p rz y łą cz a się do ty ch s y m p a ty k ó w „R o d z in y " , k tó rzy p o t r a f i ą d o cen ić p o t r z e b ę tego t y ­g o d n ik a w do b ie e k u m e n iz m u . P a n E d w a rd u w a ża , że c h rz e ś c i ­jan in w in ie n z n ać d o b rz e ź ród łu sw oich w ie rz e ń i d o k ła d n ie o d ­ró żn iać p r a w d ę b ib l i jn ą od l u d z ­k ic h d o d a tk ó w . . .C złow iek nie p o ­w in ien p o p r a w i a ć P a n a BoKa. Dlaczego w ie lu d u c h o w n y c h z ró ż n y ch K ośc io łów u w a ż a za n a ­t c h n io n e r ó w n ie ż in n e ź ró d ła p i ­sane . a n a w e t lu d z i? "

Drngi Pan ie Edwardzie! Sam Btig upoważnił nas. byśmv ..po­p raw ia l i” jego tlzielo, dnpuszcza- ją< człowiek;) dn udziału w ak­cie stwórczym. Czyż nie tak moż­na rozumieć słowa Stwórcy: „Na­pełniajcie ziemię i czyńcie ją so­bie poddaną ? (Rod;. 1,28) K aż­dy w ynalazek można nazw ać po- p rau laniem rzeczywistości. A na­logicznie. cdy chodzi o O b jaw ie ­nie. znów m ądry Bńg zaangażo­wał człowieka do współpracy, by człowiek w łasnym językiem opo­wiedział niew ypow iedzianą, od­wieczną p ra w d ę Bożą. Poniew aż ludzki język ciągle się doskonali, is tnieje konieczność s tud iu m Ksiąg świętych, by p raw dy Boże w yrazić coraz jaśn ie j i d o k ład ­niej. Is tnieje więc leż potrzeba

u p ro w a d z a n ia popraw ek w tej części O bjaw ienia , k ló ra jest dziełem ludzi jako w spółautorów Biblii. P opraw ki takie może ro ­bić każdy, ale wyboru wersji, k tó ra będzie obow iązyw ała wszys­tkich. dokonu je cały Kościół. Powszechna w iara Kościoła chrześcijańskiego w natchnienie danej Księgi by hi podstawą zali­czenia danej Księgi do kanonu biblijnego.

W oparc iu o obietnicę Z b aw i­ciela. zapew niającego że pozosta­nie z Kościołem po wszystkie dni, o raz faktu, że Ojciec niebieski nie przestał rozm aw iać ze sw ym i dziećmi bezpośrednio, a nie ty l­ko przez karty P ism a św., wielu teologów nie bez słuszności u w a ­ża wielkich Mężów Bożych n a ­szych czasów i re fo rm ato rów Kościoła za ludzi natchnionych. Za takich uważa się Husa, Lutra , K alw ina , H odura , J a n a X X III i innych. Teoretycznie rzecz biorąc ich p ism a tra k tu ją c e o sp raw ach Bożych mogłoby chrześc ijaństw o uw ażać za święte, gdyby nie przekonanie większości Kościołówo zamknięciu O bjaw ien ia Bużego w raz ze śm iercią ostatniego z apostołów.

Zasłyszane przez. Pana słnwo ..olster" jes t p raw dopodobnie zn iekształconym w yrazem n ie­m ieckim „O stern ' ' — o znacza ją ­cym Wielkanoc:.

P u d A. G. z Orzesza p rz y s ła ł n a m p r z y k r e w s p o m n ie n ia z p o ­b y tu w R zy m ie i w y c in e k z D z ien n ik a Z a c h o d n ie g o d o k u m e n ­tu ją c y , że to co napLsal je s t p ra w d ą .

Drogi Czytelniku! M am y z au fa ­nie do relacji naocznego św iadka i nie musimy przedrukow yw ać rzeczy pub likow anych już przez katowicki dziennik. P an A. G. p i­sze: „Miasto Rzym i inne m ie j ­skie ośrodki we Włoszech znam doskonale. W Rzymie byw ałem bardzo często za panow an ia P iu ­sa X II Uderzał wówczas niemal na każdym kroku konlrast: z jed ­nej strony ogrom ny przepych i bogactwo panów i duch ow ień ­s tw a, a z drugiej sk ra jn a nędza. Rzymskiej biedocie nie wolno by­ło wejść do bazyliki św. Piotra, p rzepędzała ją od drzwi gw ard ia papieska. N a tom ias t mile byli w i­dziani zagraniczni turyści z p e ł­nym portfe lem dolarów. Nędzarze nienawidzili Piusa X II i gdy się ukazał, wołali za nim: Papa te- desco! (niemiecki papież). N a j ­chętniej wypędziliby go z Rzy­mu. Kiedy o tym mówię ludziom, nie chcą w ierz3'ć, a naw et się o­burza ją ' .

Bo cóż, ludzie nie zawsze lu ­bią słuchać prawdy. Obecnie w Rzymie wiele się zmieniło na lep ­sze. ale problem n iespraw ied li­wości społecznej, zależny w d u ­żej mierze od W atykanu , pozo­stał. Nie moga sobie z nim p o ra ­

dzić rządy we Włoszech i chyba dlatego zm ieniają się tak często.

Książką „Jezus w złym tow a­rzystw ie" pros imy zain teresować inne wydawnictwo.

P a n u D o m in ik o w i B. z Ż a r n ie p o d o b a się t re ść a r ty k u ł ó w n a ­szego ty g o d n ik a . T w ie rd z i , że In ­t e r e s u j ą go i c zy ta u w a ż n ie ty lko u r y w k i z P i sm a ś w i ę t e g o o raz t e ­m a ty n a w ią z u ją c e do m y ś l i e- w a n g e licznej . W t a k i e j sy tu a c j i nie d z iw im y się, że P a n D o m i­n ik B, w y p a c z a se n s w ie lu in n y c h w y p o w ied z i , k tó r y m się dobrze nie p rz y p a t r z y ł , lu b p r z y ­p isu je . .R odz in ie” r o z p o w sz e c h ­nian ie t a k i e j n a u k i , k t ó r e j nasi a u to r z y n igdy nie głosili . W liście sw o im p isze : „ K tó r fi­rn uż to o jcu s p r a w ia ło b y p r z y ­jem n o ść . by rzu c ić sw ego s y n a do f lo tu jące j sm oły , c h o c iaż b y i był e o d n y k a r y ? O t a k im p o w ie d z ia ­no by, że j e s t s a d y s t ą n ie m a j ą ­cy m litości i se rca . A w ła ś n ie wy l a k ą n a u k ą z n ie s ław ia c ie B o g a ” .

Należy uw ażn ie j czytać publi­kacje, na których tem at chcemy zabierać głos. Nie powinno się żonglować cyta tam i z Biblii na udowodnienie w ym yślonej przez fałszywych nauczycieli tezy, k tó ­rej jes t P an zwolennikiem, źe „W łaśnie nadszedł koniec czasu” .

G o rą co p o z d r a w ia m y w s z y s t ­k ich C z y te ln ik ó w .

Ks. A L E K S A N D E R B IE L E C

ODPOWIEDZI PRAWNIKAP a n i A n n a Ł. z K o lb u s z o w e j G ó r n e j p i s i e : „ J e s t e m g łó w n ą k s i ę g o ­

w ą w p o w i a to w y m z ak ład z ie g o s p o d a r k i k o m u n a l n e j i m ie s z k a n io w e j . W s ty c z n iu b r. z w r ó c i ł a m się do u r z ę d u p o w ia to w e g o j a k o j e d n o s tk i n a d r z ę d n e j o p r z y z n a n ie m i u r lo p u b e z p ła tn e g o n a o p iek ę n a d d z ie c ­k ie m (dz iecko m a d w a la ta ) . U r lo p o t r z y m a ł a m zgo d n ie z m o im ż y ­czen iem od 1 lu te g o br. J a k i e ż by ło m o je z d z iw ien ie , k ie d y w czasie u r lo p u o t r z y m a ł a m o d w o ła n ie z d o ty c h c z a so w e g o s t a n o w is k a bez p o ­w o ła n ia n a in n e . Czy u r z ą d p o w ia to w y p o s t ą p i ł s ł u s z n i e ? ”

Coraz więcej kobiet, zwłaszcza młodszych roczn ików p racu je zaw o­dowo W ynika to nie tylko z chęci i po trzeby zarobku , ale i dla s a ­tysfakcji.

Coraz też bardziej u m acn ia się p rzekonanie , że nie ma lepszego w ychow ania dziecka, jak w rodzinie, pod opieką m atk i, że s p r a w o ­w anie opieki nad dzieckiem je s t fu n k c ją nie m nie j w ażną, a może ważniejszą niż p ro d u k c ja tow arów czy u rzędow an ie za b iurk iem .

J a k pogodzić jedno z d rug im O kazu je się, że można, a dowodem tego są m. in. przepisy o bezp ła tnych urlopach dla kob ie t p racu jących na opiekę nad dzieckiem.

U chw ała n r 158 Rady M inistrów z 24 m a ja 1968 r przyzna ła k o b ie ­tom p racu jącym praw o do jednorocznego bezp ła tnego urlopu na op ie ­kę nad dzieckiem w w ieku do dwóc{i lat, obecnie obow iązująca uchw ała n r 13 R ady M inistrów z dnia 14 s tycznia 1912 r. w sp raw ie bezp ła tnych urlopów dla m a tek p racu jących , op ieku jących się m a ły ­mi dziećmi, ogłoszona w N r 5 Monitora Polskiego pod pozycją 26, uchyliła uchwałę poprzedn ią a przyznała z kolei dalej idące p rzy w i­leje Obecnie kobie ta p racu jąca może na swoje żądanie o trzym ać na opiekę nad dzieckiem w w e k u do czterech la t bezp ła tny urlop do trzech lat. Podw yższono więc zarów no wiek dziecka, na opiekę nad k tórym p rzys ługu je p ra w o do urlopu bezpła tnego, z dwóch do cz te­

rech lat, a także potrojono, p rze d łu ża jąc od jednego do trzech lat. p raw o do bezpła tnego urlopu. T y lko od kobie ty zależy czy i w jak ich gran icach chce z tych u p raw n ień korzys tać . Bywa. że w dom u jes t babcia , k tó ra chce, może i po tra f i zaopiekować się dzieckiem, bądź jest zorganizowana wspólna opieka dla dzieci w osiedlu c2y g rom a­dzie, czy też rodziców stać na pomoc domow ą. Oświadczenie p rac o w ­nicy ja k długo i w jak ich te rm in ach chce ko rzys tać z bezpła tnego u r lopu wiąże zak ład pracy. Po zakończeniu urlopu bezp ła tnego za­kład p racy obow iązany je s t z a tru dn ić kobietę — i tu zbliżamy się do odpowiedzi na p y tan ie Pan i A nny L. W poprzedn ie j uchw ale n r 158 z 1968 r. obowiązek zak ład u p racy o be jm ow ał za trud n ien ie kobiety po zakończeniu u r lopu bezp ła tnego nie ty lko na s tan ow isku ró w n o ­rzęd n ym pod względem w ynagrodzenia , ale i pod względem rodzaju pracy. Obecnie, ze względu na w ydłużenie urlopów i ich ro zp o w ­szechnianie, obciążenie zak ładu pracy obow iązkiem za trud n ien ia k o ­biety na s tan ow isku rów n orzęd ny m pod w zględem ro dza ju pracy byłoby n ad e r u t rud n ion e czy n a w e t wręcz niemożliwe. Po p ro s tu m o ­że nie być a k u ra t p racy tego sam ego rodza ju . Również P a n i A nna L. po zakończeniu bezpła tnego u r lo p u ma gw aranc ję , że jej w y nagrodze­nie nie ulegnie obniżce, niekoniecznie je d n ak musi być p rzy ję ta na s tanowisko a k u r a t g łównej księgowej.

W czasie t rw an ia u r lopu bezpła tnego nie wolno je s t rozw iązać um o­wy o pracę, nie wolno je s t jej zatem również w jak iko lw iek sposób zmieniać. S tąd też n iep raw id łow o postąpił zak ład pracy odw ołując O byw ate lkę w czasie t rw a n ia bezpła tnego u r lopu ze s tanow iska g łów ­nego księgowego. Jed n ak że k rok ten nie p rzynosi O byw ate lce szko­dy, p on iew aż i tak zak ład pracy ma ty lko obowiązek p rzy jąć O b y w a ­telkę na s tanow isko rów norzędne pod względem w ynagrodzenia , a nie rodzaju pracy. P ism o zak ład u pracy m ożna więc po trak tow ać jako uprzedzenie O bywate lk i, że po powrocie obejm ie inne niż do­tychczasowe stanowisko.

15

ZREALIZOWANE MARZENIE

\V a rs 2 aw iacy szczególn ie lu b ią św ią tec zn y sp a c e r t r a k t e m k r ó l e w s k im — w iedz ie nn w p ro s t na P lac Z a m k o w y . T łu m y tu ry s tó w , w śrńd n ich i z ag ra n ic z n i goście, n b le u a ją w ie lk i p lac b u d o w y , w c e n t r u m k tó re g o wznosi si^ z c z e rw o n e j cegły n o w y — i z a ­razem tak b a rd zo s t a r y — Z a m e k W a r s z a w ­ski. Ileż w s p o m n ie ń i m a rz eń z n im się w i ą ­że. J e d n o ju ż z n a m y — w ie lk ie m a r z e n ie c a ­łego naszeeo n a ro d u s ta ło sic re a ln e — zn ó w s ta n ą ł Z am ek w W arszaw ie .

D ecyzja O b y w a te l s k ie g o K o m i te tu O d b u ­d o w y Z an ik u K ró le w sk ieg o w W a rsz a w ie , w o p a rc iu n op in ie na js ze rsz y ch s fe r sp o łe c z e ń ­s tw a , b rzm i: Z am ek W a rsz a w sk i po o d b u d o ­wie nie będzie s łu ży ć ż a d n y m ce lom u ż y tk o ­w y m , nie bedzie w nim r e p re z e n ta c y jn y c h a p a r t a m e n t ó w m ie sz k a ln y c h in s ty tu c j i ani o rg an izac j i . Z am ek pozostan ie p o m n ik ie m h i ­s to r i i i k u l tu r y n a r o d o w e j . J e s t to u c h w a ła s łuszna . Z a m e k K ró le w sk i w W a rsz a w ie m a bow iem w y ją tk o w y c h a r a k te r i n i e m n ie j w y ­j ą tk o w e znaczen ie . J e s t dla nas w szy s tk ich sy m b o lem n iepod leg łego p a ń s tw a p o lsk iego i sy m b o le m w a lk o w olność i postęp .

S z e ro k a fale p u b l ik a c j i , w y b ie g a ją c y c h n a ­p rzec iw w z ro s to w i z a in te re so w a n ia h is to r ią Z a m k u , jego k o le jn y c h faz b u d o w y i n a jc i e ­k a w sz y c h w y p a d k ó w h is to r i i Polski , z w ią z a ­n ych z Z a m k ie m , w y w o ła ła d e cy z ja — p o d j ę ­ła 2fl s ty c zn ia 19*71 r. — rozpoczęc ia o d b u d o ­w y P o m n ik a h is to r i i W a rsz a w y .

P i e r w s z y m g o s p o d a r z e m g r o d u w a r s z a w s k i e g o b y l k siążę m a z o w i e c k i B o le s ł a w 11 <1524 — 15131. T e n n a j ­s u r o w s z y , z d a n i e m k r o n i k a r z y , lec* p r a w y I h o j n y w i a d r a , p a n o w a ł nad c a ł y m m a z o w i e c k i m b le ę i p m W i s ł y . 2 ipjjo o k r e s u z a r h o w a l y Sie ś l a d y Z a m k u , c z y t e ln e J e d y n i * dla a r r h e a l o R ń w . W k r ó l k i m a r - l y h u l e nie sp osd b J e d n a k p r z y p o m n i e ć r a l p j h i s - lo r i i Z a m k u I w s z y s t k i c h Jego w ł a d c ó w , O g r a n i ­c z y m y sic J e d y n i e do b l i ż s z y c h n a m r * a s ó w — d w r f r h o s t a t n ic h T r i c k ó w .

J e d n o ze s k r z y d e ł u m k n w y r h . k i d r e nie w r h o - d zi la w o b r ę b pleciotoo< z n e j h r y l y w o k d l e l ń w n e g o d z i e d z i ń c a , a l y l k n do nie j p r z y t y k a ł o , p o ło ż o n e b y ło na s k a r p j r w iś l a n e j , a n i e c p o n i ż e j p o z i o m u Z a m k u — n ie h y lo w y s a d z n n e w p o w i e t r z e i w c a ­ło śc i sie z a c h o w a ł o . W i r l k u Sala B i h l i o t e r z o a , o d ł u ­gości 5* m i m i e s z c z a r a 5 ic w t y m s k r z y d l e ) . Już w całości od res ia l i r o w a na, in a u i r n i y c z n a sala z a m k o ­w a . z k o l u m n a m i , k o m i n k a m i , r l a s k o r z e z h a m i — w s p a n ia ła i m o n u m e n l a l n a . O d w r z e ś n i a 1312 r. Sal*; lę m o ż n a z w jp d z a c , W or z y s z Jo ś c i o d z y s k a ona s w ó j d a w n y w y e lf ld — z s z a la m i b i b l i o t e c z n y m ii b i b l i o t e c z n y m w y p o s a ż e n i e m . B ę d z ie ś w i a d r z y ł a0 r o z w o j u n a u k i i k u l i u r y w P o ls c e w i e k u O ś w i e ­cenia .

J a k p nd a je B i u l e t y n In f nr m s r y j n v Z a m k u W a r - s z a w s k ie e o — dc dnia 1 r z e r w r a br. na k o n i a kra* J n w e w P K O w p l y n c l o : d 16 .141 ..Ifi zl. Na k o n i ad e w i z o w e w H a n k u P e K a O : J2U 233,3® d o la r ó w .

N r k o n i a , na k tóre m n ż n a d o k o n y w a ł w p ł a t : O d ­b u d o w a Z a m k u K r ń l c w s k i e s o w W a r s z a w i e P K O1 O d d z . U a r w f i w a N'r 1 -9 122.122.

Z a m e k K ró le w sk i — to t u t a j u c h w a ła m i u tw o rz e n ie Szkoły R y c e rsk ie j , k tó r a w y c h o ­w a ła g o r l iw y ch p a t r io tó w , w ś ró d n ich T a d e u ­sza K ościuszkę; tu p rzed 200 la ty u c h w a l o ­no u tw o rz e n ie K o m is j i E d u k a c j i N a ro d o w e j , p ie rw szeg o w E u ro p ie m in i s t e r s t w a ośw ia ty ; na Z a n ik u m ieśc i ło sic T o w a rz y s tw o Ksiae

E le m e n ta r n y c h , a w Sali s e jm o w e j u c h w a l o ­no w 1791 r. K o n s ty tu c ję 3 M aja . O n u r y z a m k o w e u d e rz a ły w X IX w ie k u ru c h y w o l ­n o śc iow e i r e w o lu c y jn e . Po o d z y sk a n iu n i e ­p od leg łośc i w 1918 r. na Z a m k u m ieśc i ła się re zy d e n c ja p r e z y d e n ta R z eczypospo li te j . S z t a n d a r p r e z y d e n c k i p o w iew a) n a d Wieżą G ro d z k ą do 2 p a ź d z ie rn ik a 1939 r., k ied y to zos ta ł z e r w a n y p rz ez N ie m c ó w . W czasie o- s i a tn i e j w o jn y N ie m c y w y sad z i l i Z a m e k w p o w ie trz e . Dziś t rw a jego o d b u d o w a . . .

Od s t r o n y Wisły, K ra k o w s k ie g o P r z e d m i e ś ­c ia i S ta re g o M ias ta , Z a m e k z r e k o n s t r u o w a n y będzie w d a w n y m ksz ta łc ie . O d z y sk a ją d a w ­ny w y g lą d sa le , k tó re m ia ły h is to ry cz n e z n a ­czen ie i a r ty s ty c z n e w y p o s a ż e n ie w n ę t r z . N ie sposób tu o m ó w ić w y p o s a ż e n ia i c h a r a k t e r u w s zy s tk ic h sal z a m k o w y c h . W ie le o d tw a r z a s ię n a p o d s ta w ie z a c h o w a n y c h szk icó w i m a ­low ideł , o czyw iśc ie z d a w n e g o w y p o s a ż e n ia nic nie pozosta ło . W y p o sa że n ie sa l s t a n i s ł a ­w o w sk ic h u r a to w a l i w z n ac zn e j części m ie s z ­k a ń c y W a rsz a w y , z an im N ie m c y z d e m o lo w a l i i w y sad z i l i Z am ek . U r a to w a n o nie ty lko d z ie ­ła sz tu k i i p a m i ą tk i h i s to ry cz n e . We w r z e ś ­n iu 1939 r. w czasie o b lęż en ia W a r s z a w y i w n a s t ę p n y c h m ie s ią ca ch , e k ip y p ra c o w n ik ó w M u z e u m N a ro d o w e g o w W arsz a w ie , p rz y u- dzialp o c h o tn ik ó w , w y w io z ły z Z a m k u b a rd zo c e n n e b o a z e r ie z ró ż n y c h sa l . k i lk a d z ie s ią t r z e ź b io n y c h 1 o r n a m e n to w a n y c h d rz w i . 15 k o ­m in k ó w m a r m u r o w y c h , s t i u k o w e k o lu m n y z k ap licy k r ó le w s k ie j i s e tk i f r a g m e n tó w w y c i ­n a n y c h z e le m e n tó w a rc h i t e k to n ic z n y c h i d e ­k o r a c y jn y c h . Ze w z ru sz e n ie m p a t r z y m y dziś na o d b u d o w a n e e le w a c je d z ied z iń ca g łó w n e ­go Z a m k u i na a u te n ty c z n e , k a m ie n n e , w i e l ­k ie rz eź b io n e k ro k sz ty n y , n a k tó ry c h w s p ie ­r a ł się b a lk o n I p ię t r a . P r z e d 35 l a ty w y r y w a ­l iśm y je z m u ró w , a t e ra z p o w ró c i ły na sw n je m ie jsce .

Da z r e k o n s t r u o w a n y c h sal p o w ró c i p o n ad 300 o b ra zó w , m. in. 2fi w id o k ó w W arsz a w y

i W ila n o w a — p ę d z la s ły n n e g o C a n a le t t a , p rzesz ła GO rzeźb, w ty m p o p ie r s ia w ie lk ich P o la k ó w i a leg o ry czn e , w ie lk ie m a r m u r o w e r zeźb y z Sali R y c e rsk ie j . S a la S e n a tu w y g l ą ­d a ć będzie znów śc iś le tak , j a k w chw ili , g d y u c h w a lo n o w n ie j K o n s ty tu c ję 3 M a ja 1791 r.

W Z a m k u m ieśc ić s ię b ę d z ie ta k ż e m au z o - leufti. w k t ó r y m sp o czn ie u r n a z s e rc e m T a ­d e u sz a K ośc iuszk i . U r n a t a w o k re s ie n iew oli p r z e c h o w y w a n a b y ła w P o l s k im M u z e u m , na Z a m k u w R a p e r s w i lu ko lo „Z i i r ichu . P a o d z y ­s k a n i u n iepod leg łośc i u m ieszczono ją w d a w ­ne j k a p l i c y k r ó l e w s k ie j na Z a m k u . W e w r z e ś ­n iu 1939 r. u r n ę p rz e n ie s io n o do K a t e d r y . W czasie P o w s ta n ia W a r s z a w s k ie g o u r n a szcze­g ó ln ie nie u leg ła ż a d n y m u szk o d z en io m i p rzy o d g r u z o w y w a n iu K a te d r y , p o wojn ie , o d n a ­lez iono ją w n i e n a r u s z o n y m s ta n ie . O b e cn ie p r z e c h o w y w a n a je s t w p a ła c u Ł a z ie n k o w s k im w W arsz a w ie , do czasu u rz ą d z e n ia m a u z o ­l e u m w p a r te r o w y c h p o m ieszczen iach W ieży G ro d z k ie j .

W ie le osób jes t z w o le n n ik a m i k o n c ep c j i zo­b r a z o w a n ia na Z a m k u jego d z ie jó w — od c z a ­só w n a jd a w n ie j s z y c h aż po la ta o b e c n e j o d ­b u d o w y — a zw łaszcza u w y d a t n i e n i a a k tu d e ­w a s ta c j i i b u r z e n ia Zćimku p rz ez h i t l e r o w c ó w o ra z b o h a te r s k i e j o b ro n y d ó b r z a m k o w y c h p rz ez lu d n o ść W a rsz a w y . T e n s łuszny d e z y ­d e r a t z r e a l i z o w a n y będzie w sa la c h p a r t e r o ­w y c h od k tó r y c h k a ż d y z w ie d z a ją cy Z a m e k będzie ro z p o cz y n ać w ę d ró w k ę . In fo rm a c j i d o ­p e łn i a ją f i lm y w sali k in o w e j . W je d n e j z sal1 p ię t r a b ę d ą o d b y w a ły się k o n c e r ty . W p r o ­jek c ie są ró w n ie ż w ie lk ie w id o w isk a na dz ie ­d z iń c u Z a m k o w y m , na p la c u T e a t r a l n y m i na S k a r p i e nad W is ła — ty p u „d źw ię k i św ia t ło "— c ieszące się o b ecn ie w w ie lu k r a j a c h ś w i a ­ta w ie lk im p o w o d z en ie m .

Z a m e k nie będzie w ięc m a r t w y m r e l ik te m przesz łośc i , lecz ż y w a in s ty tu c ją k u l tu r a l n ą w s łu żb ie n a ro d u . M a rze n ie nasze zos ta ło z re a l i ­zo w an e . M.S.

Wybór przysłów o Polsce i PolakachC a la Pols ko jesi ś p i c h l e r z e m

d l a t a k i e g o co k o ł n ie r z e m .U P o l a k ó w m ę s t u i n i siło.

b y l e l y l k n t r z e ź w o ś ć b y ł o

F u t n c t u s k a c i e N i e m i e c p ła cze W i o c h uc iek a P o la k stoi, wnsfl -stroi, ł a d n e g o k p a .Oę nie hoi.

W J ła lH xU» u c z y ć , łłj A n o l i i się o b M c z y ć , w e F r a n c j i d y s k u t o w a ć , q tu P ols ce bo n k i e t o w a ć

J a k i e l a j e m n i c e K r y j * w sobie ż y c i* ie - gn mlnd^ęo Pniaka?

U d z i e d i m i c h P n i a k ó w , t a m [ r 2y z d a n ia r o ż n e *

K t ó r z y P o l a c y P o ls k ę ui r l i^ i £joniq.r a c y li y n a j p r ę d z e j z g u b i l i .

-¥J a k się B o g r n 2 na P o l a k a z a g n i e w a ł

id m u N i e m c t i * iu ;n *2y i ¥

U P o l o k a p u s t y ż o ł . j d e k z 'o ś ć c z y n i

P o l s k a 10 c n o t a k a ż d e m u o t w o r z y ć w r o t a .*

V P o l a k a co tu s e rcu . 10 na j ę z y k u .

P o l s k a k u c h n i a uu p i e c i e tno r io .tu P olsce jeść m o ź n i i nd n in d d o raf ia.

O j c z y z n a s w o j a k a ż d e m u nuj -m i lszoi Ie p s2e w ł a s n e h i k l n iż c u d z u o g r o d y .

2.a r ó i a n e m i e j le b l i z n y ,c o ś j e u j g n l ó s t dlo o j c z y z n y ,

L e p s z y uj o j C 2y 2« i e k a s e k b y le j a k i , n i i u o b c y c l i ^ r ^ y s m a k i .

D y m p r z y k r y 2 is/o»y, a j a k p o s p o l i t e p r z y s ł o n i e n ie s i e .

xl u d k i Jesi o d y s w ó j .

¥

16