Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego

Zintegrowany Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego

na lata 2011-2015

Ostrów Wielkopolski, wrzesień 2011

Zintegrowany Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015

2

opracowanie

Lider Projekt Sp. z o.o.

ul. Winogrady 60 61-659 Poznań

tel. (061) 828 08 11 e-mail: [email protected]

www.liderprojekt.pl

na zlecenie

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski Al. Powstańców Wielkopolskich 18

63-400 Ostrów Wielkopolski tel. 062 58 22 130, faks.062 736 64 07

e-mail: [email protected] www.ostrow-wielkopolski.eu


3

Spis treści Wstęp...........................................................................................................................................................5

I. Charakterystyka obecnej sytuacji w Ostrowie Wielkopolskim ...........................................................7

1. Zagospodarowanie przestrzenne ...................................................................................................... 7

1.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna .................................................................................. 7

1.2. Obiekty i granice sfer ochrony konserwatorskiej................................................................ 7

1.3. System oraz uwarunkowania przyrodnicze....................................................................... 10

1.4. Infrastruktura techniczna................................................................................................... 12

1.5. Struktura komunikacyjna .................................................................................................. 19

1.6. Charakterystyka przestrzeni publicznych.......................................................................... 21

1.7. Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych i możliwości rozwoju turystyki ................. 23

1.8. Identyfikacja problemów w sferze zagospodarowania przestrzennego ............................ 25

2. Charakterystyka gospodarcza Ostrowa Wielkopolskiego.............................................................. 27

2.1. Struktura działalności gospodarczej na terenie miasta i obszarów podlegających rewitalizacji. ................................................................................................................................... 27

2.2. Główne sektory / branże działalności gospodarczej.......................................................... 28

2.3. Główni pracodawcy oraz struktura zatrudnienia w poszczególnych branżach ................. 29

2.4. Kierunki rozwoju gospodarki miasta, w tym ułatwione efektami rewitalizacji jego zdegradowanych obszarów ............................................................................................................ 33

2.5. Analiza możliwości budżetowych dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych34

2.6. Identyfikacja problemów w sferze gospodarki oraz opis działań, które przyczynią się do ich rozwiązania bądź ograniczenia................................................................................................. 36

3. Sfera społeczna .............................................................................................................................. 36

3.1. Struktura demograficzna i społeczna mieszkańców miasta .............................................. 36

3.2. Grupy społeczne wymagające wsparcia w ramach programu rewitalizacji ...................... 43

3.3. Dostęp do infrastruktury społecznej oraz planowane projekty inwestycyjne i pozainwestycyjne mające na celu poprawę stanu w sferze społecznej .......................................... 45

3.4. Organizacje pozarządowe działające w Ostrowie Wielkopolskim ................................... 52

3.5. Identyfikacja problemów zlokalizowanych w sferze społecznej ...................................... 54

II. Powiązania programu ze strategicznymi dokumentami dotyczącymi rozwoju regionu i miasta ......55

1. Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020.............................................. 55

2. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny Województwa na lata 2007-2013..................... 55

3. Strategia zrównoważonego rozwoju Ostrowa Wielkopolskiego.................................................. 56

4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta / Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ....................................................................................................... 56


4

5. Dokumenty dotyczące polityk w różnych sektorach społeczno-gospodarczych.......................... 57

III. Założenia programu rewitalizacji ......................................................................................................59

1. Okres realizacji programu rewitalizacji........................................................................................ 59

2. Kryteria wyboru obszarów dysfunkcyjnych w ramach programu rewitalizacji ........................... 59

2.1. Analiza wskaźnikowa........................................................................................................ 59

2.2. Identyfikacja obszarów dysfunkcyjnych za pomocą ich szczegółowego opisu ................ 70

3. Zasięg terytorialny obszarów dysfunkcyjnych oraz uzasadnienie wyboru .................................. 82

4. Podział programu rewitalizacji na projekty i zadania oraz opis poszczególnych obszarów rewitalizacji .......................................................................................................................................... 88

IV. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć (efektów) programu rewitalizacji.................................................96

V. Plan finansowy realizacji rewitalizacji na lata 2011-2015 ................................................................97

VI. System wdrażania ............................................................................................................................100

VII. Monitorowanie oceny i sposoby komunikacji społecznej ...............................................................101

1. System monitoringu programu rewitalizacji ................................................................................ 101

2. Sposoby oceny programu rewitalizacji ........................................................................................ 102

3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi.................................................................................................................................... 102

4. Public Relations programu rewitalizacji ...................................................................................... 103

VIII. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko ....................................................................103


5

Wstęp Powstanie Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 jest związane ze zmianami społeczno-gospodarczymi i przestrzennymi zachodzącymi w mieście. W ostatnich latach wskutek zachodzących przemian rynkowych oraz w wyniku zaprzestania użytkowania obiektów i terenów produkcyjnych przez największy zakład pracy w Ostrowie Wielkopolskim - Europejskie Konsorcjum Kolejowe Wagon (w przeszłości Fabryka Wagon) pozostały hektary obszarów poprzemysłowych, które wymagają zagospodarowania. Specyficznymi obszarami są tereny i obiekty powojskowe, pozostałe po sprzedaży ich przez Agencję Mienia Wojskowego. Są to tereny o atrakcyjnym położeniu, wymajające zagospodarowania do celów cywilnych. Zintegrowany Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego ma na celu zdiagnozowanie obecnej sytuacji społeczno-ekonomicznej i przestrzennej w Ostrowie Wielkopolskim oraz wskazanie obszarów dysfunkcyjnych. Dokument jest zgodny z aktualnymi „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”. W poszczególnych rozdziałach omówione zostały najważniejsze elementy składające się na całościowy obraz miasta.

W pracach nad diagnozą wykorzystano najważniejsze dokumenty o charakterze strategiczno-programowym, opracowania branżowe, analizy i raporty będące w posiadaniu Miasta Ostrów Wielkopolski, tj.:

Strategia Zrównoważonego Rozwoju Ostrowa Wielkopolskiego,

Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski,

Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2008-2015,

Gminny Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego,

Gminny Program Ochrony Środowiska dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego,

Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego,

Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski,

Program współpracy Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski z organizacjami pozarządowymi oraz z podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

Raport Wydziału Spraw Obywatelskich Starostwa Powiatowego w Ostrowie Wielkopolskim pt.: „Stan zdrowia ludności powiatu ostrowskiego”, 2010 r.,

Wieloletnia Prognoza Finansowa miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2045,

Plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych WODKAN Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Ostrowie Wielkopolskim na lata 2010-2012,

Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005-2013,


6

Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski,

Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005-2013.

Brano pod uwagę również raporty Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrowie Wielkopolskim oraz coroczne sprawozdania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim. Wykorzystane zostały także dane statystyczne, opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Ich bezpośrednim źródłem był portal Bank Danych Lokalnych. Opierano się ponadto na informacjach pozyskanych z miejskich stron internetowych:

oficjalny serwis Miasta Ostrowa Wielkopolskiego http://www.ostrow-wielkopolski.eu

Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Ostrowa Wielkopolskiego http://www.bip.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl/

Serwis internetowy Miejskiego Zarządu Dróg w Ostrowie Wlkp. http://www.mzd.osw.pl/

Serwis internetowy Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego www.muzeum.ostrow-wielkopolski.pl

Serwis internetowy Biblioteki Publicznej im. Stefana Rowińskiego http://www.biblioteka.ostrow-wielkopolski.pl

Serwis internetowy Ostrowskiego Centrum Kultury http://www.centrum-ostrow.pl/

Całość została uzupełniona informacjami od merytorycznych wydziałów Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim oraz informacjami zawartymi w innych źródłach internetowych, bezpośrednio podejmujących tematykę poświęconą Miastu Ostrów Wielkopolski.

Dane statystyczne posłużyły jako kryteria identyfikacji zdegradowanych terenów, a w dalszej perspektywie w oparciu o nie można będzie monitorować procesy rewitalizacji przeprowadzane na danym terenie.

Projekt sporządzanego dokumentu został poddany konsultacjom społecznym, poprzez umożliwienie mieszkańcom miasta wnoszenia uwag do dokumentu oraz zgłaszania propozycji zadań inwestycyjnych.


7

I. Charakterystyka obecnej sytuacji w Ostrowie Wielkopolskim

1. Zagospodarowanie przestrzenne

1.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna Ostrów Wielkopolski leży w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego, w środku trójkąta, którego wierzchołki wyznaczają: Poznań, Wrocław oraz Łódź. Odległość od tych aglomeracji wynosi po około 100 km. Według dokumentów miasto powstało na początku XV wieku, a nazwa wywodzi się od słów wyspa, kępa wśród mokradeł.

Ostrów Wielkopolski stanowi ważny ośrodek administracji samorządowej, jest siedzibą wielu instytucji, takich jak: Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe, Urząd Gminy, prokuratura okręgowa w Kaliszu/oddział w Ostrowie, oddział regionalny ZUS, oddział Urzędu Dozoru Technicznego, Powiatowy Urząd Pracy.

Miasto podzielone jest administracyjnie na 11 osiedli: Śródmieście, Wenecja, Krępa, im. Jana Pawła II, Pruślin, Stare Kamienice, Zacisze-Zębców, Odolonowskie, Nowe Parcele, Parcele Zacharzewskie, im. Powstańców Wielkopolskich. Cechą charakterystyczną zabudowy Ostrowa jest przeważająca grupa kompleksów zabudowy jednorodzinnej, skupia ona ponad połowę wszystkich zasobów mieszkaniowych miasta. Intensywnie rozwijają się nowe osiedla z taką zabudową (Zębców, Pruślin oraz podmiejskie). Zabudowa wielorodzinna obecna jest w postaci niewielkich zespołów bloków na obrzeżach centrum (Śródmieście, os. Powstańców Wielkopolskich) oraz w większych zespołach na os. Jana Pawła II. Zabudowa przemysłowo-składowa skupiona jest w okolicach linii kolejowych w centralnej oraz zachodniej części miasta, a także na terenie Zębcowa i Starych Kamienic. Większe zespoły terenów zielonych koncentrują się na obrzeżach północnych (Piaski-Szczygliczka), wschodnich i południowych (Zębców).

Na podstawie danych dotyczących struktury własnościowej gruntów w Ostrowie Wielkopolskim należy stwierdzić, że dominującą grupą właścicieli są osoby fizyczne – w ich posiadaniu znajduje się ponad połowa gruntów w mieście. Stosunkowo duży odsetek (około 1/5 powierzchni miasta) jest własnością Skarbu Państwa. Grunty komunalne we władaniu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski stanowią około 17% powierzchni miasta1, co daje stosunkowo duże możliwości rozwoju usług publicznych, terenów zielonych i sportowo-rekreacyjnych oraz komunikacji lokalnej. Pozostałe tereny należą do spółdzielni, kościołów i związków wyznaniowych, powiatu województwa, spółek, partii politycznych i organizacji pozarządowych.

1.2. Obiekty i granice sfer ochrony konserwatorskiej W 2004 roku Ostrów Wielkopolski obchodził sześćsetlecie swego istnienia. Niestety, mimo tak długiej historii, miasto nie posiada zabytków starszych, niż pochodzących z końca XVIII wieku. Dzisiejsze śródmieście zyskało kształt w wieku XIX. Do najstarszych elementów układu urbanistycznego miasta należy Rynek i obecny plac 23 Stycznia.

1 Dane na podstawie „Informacji o stanie mienia komunalnego Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski na dzień 30.06.2009 r.”


8

Rejestr Zabytków Ostrowa Wielkopolskiego aktualnie posiada 27 pozycji z wpisanymi 33 obiektami: historyczny układ urbanistyczny miasta oraz archeologiczne warstwy kulturowe, zespół Konkatedry, Ratusz, Synagoga, kościół poewangelicki przy ul. Królowej Jadwigi, cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Wrocławskiej, budynek przepompowni ścieków, I Liceum Ogólnokształcące, Gimnazjum nr 1, Zespół Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka, hotel Polonia, Dom Pomocy Społecznej, Wodociągowa Wieża Ciśnień tzw. Miejska, park 3 Maja oraz 13 domów. Rozpoczęta została procedura wpisania na listę zabytków dawnego Urzędu Celnego, budynku dawnej Poczty Polskiej, budynku dawnej Strzelnicy Miejskiej, Kasyna Oficerskiego, dawnej szkoły dla dziewcząt (obecnie II Liceum Ogólnokształcące), Koszar Pułku Piechoty przy ul. Wolności, budynku Zarządu Fabryki Wagon oraz cennych architektonicznie kamienic. Pełna lista obejmuje 38 obiektów, które w najbliższym czasie będą wpisane do rejestru.

Tabela 1. Rejestr Zabytków Ostrowa Wielkopolskiego.

Lp. Obiekt Ulica Nr rejestru Data wpisu 1. Układ urbanistyczny i warstwy archeologiczne - 683/A 07.07.1993 r.

2.

Zespół Konkatedry wraz z otoczeniem (kościół p.w. Stanisława Biskupa Męczennika, plebania z ogrodem, dom katolicki z podwórzem, Konwikt Arcybiskupi z ogrodem, wikariat z podwórzem, grota Matki Boskiej przy kościele, ogrodzenie)

ul. kardynała Mieczysława Ledóchowskiego 2, 4, 6 oraz ul. Gimnazjalna 1

440/Wlkp/A 08. 01. 2007 r.

3. Zbór ewangelicki, ob. kościół katolicki ul. Królowej Jadwigi 581/A [260/A] 02. 05. 1969 r.

4. Synagoga ul. Raszkowska 21 434/A 21. 03. 1988 r. 5. Cmentarz rzymskokatolicki ul. Wrocławska 492/A 12. 03. 1987 r.

6. Park im. 3 Maja ul. T. Kościuszki oraz 3 Maja 207/Wlkp/A 23. 11. 2004 r.

7. Ratusz Rynek 1 342/Wlkp/A 02. 06. 2006 r.

8. Państwowe Gimnazjum Męskie, ob. I Liceum Ogólnokształcące ul. Gimnazjalna 9 700/A 22. 08. 1994 r.

9. Zespół Szkół Specjalnych nr 12 ul. T. Kościuszki 5 660/A 29. 12. 1992 r. 10. Gimnazjum nr 1 ul. Wrocławska 51 728/A 10. 07. 1996 r.

11. Dom Pomocy Społecznej wraz z otoczeniem (podwórze i ogród) ul. Partyzancka 8 341/Wlkp/A 02. 06. 2006 r.

12. Wodociągowa wieża ciśnień – miejska ul. Parkowa 718/Wlkp/A 19. 11. 2008 r. 13. Budynek przepompowni ścieków ul. Raszkowska 78 151/Wlkp/A 22. 12. 2003 r. 14. Hotel „Polonia” Rynek 34 712/A 17. 08. 1995 r.

15. Dawna sala restauracyjna z budynkiem mieszkalnym ul. Spichrzowa 26 715/A 20. 09. 1995 r.

16. Willa podmiejska, tzw. „zameczek” ul. Grabowska 93 783/Wlkp/A 22. 02. 2010 r. 17. Kamienica ul. Kaliska 36 690/A 05. 01. 1994 r. 18. Willa ul. Kaliska 63 454/A 23. 05. 1988 r. 19. Kamienica ul. Kolejowa 19 639/A 31. 12. 1991 r. 20. Kamienica ul. Kościelna 9 714/A 05. 09. 1995 r. 21. Kamienica ul. Partyzancka 19 710/A 21. 12. 1994 r. 22. Kamienica ul. Raszkowska 16 707/A 25. 11. 1994 r. 23. Kamienica ul. Raszkowska 26 697/A 18. 05. 1994 r. 24. Willa ul. Raszkowska 47 451/A 14. 08. 1986 r. 25.. Kamienica Rynek 28 709/A 02. 12. 1994 r. 26. Kamienica ul. H. Sienkiewicza 7 708/A 30. 11. 1994 r.

27. Kamienica ul. Ludwika Zamenhofa 13 i 13a 212/Wlkp/A 14. 12. 2004 r.

Źródło: „Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Miasta Ostrów Wielkopolski na lata 2011-2014”.


9

Ponadto do zabytków ruchomych na terenie Ostrowa Wielkopolskiego należą:

dwa zespoły witraży umieszczonych w otworach okiennych auli i klatki schodowej we wnętrzu dawnego Gimnazjum Katolickiego, ob. I Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Gimnazjalnej 9 w Ostrowie Wielkopolskim;

zespół portretów ściennych stanowiących element malarskiej dekoracji wnętrza auli dawnego Gimnazjum Katolickiego, ob. I Liceum Ogólnokształcącego przy ul. Gimnazjalnej 9 w Ostrowie Wielkopolskim;

wystrój i wyposażenie (5 obiektów) kościoła parafialnego p.w. Najświętszej Marii Panny Królowej Polski przy ul. Królowej Jadwigi 7 w Ostrowie Wielkopolskim.

Ze względu na wartość dziedzictwa kulturowego, na obszarze miasta wyodrębniono strefę ochrony konserwatorskiej oraz strefy ochrony archeologicznej. Strefa ochrony konserwatorskiej została objęta rejestrem zabytków nr 683/A i jest nim układ urbanistyczny miasta lokacyjnego Ostrowa Wielkopolskiego wraz z najbliższym otoczeniem oraz warstwami kulturowo-osadniczymi. Obszar wpisu układu urbanistycznego ograniczają ulice: marszałka Józefa Piłsudskiego, ks. J. Kompałły, Głogowska, Henryka Sienkiewicza, Wojska Polskiego, Raszkowska, 60 Pułku Piechoty i Kaliska. Strefa ta podlega ścisłej ochronie konserwatorskiej ze względu na szczególną wartość dobrze zachowanej struktury przestrzennej tego fragmentu miasta oraz konieczność jej rewaloryzacji. Ponadto nietypowymi obszarowymi wpisami do rejestr zabytków są wymienione powyżej zabytki nieruchome tj. park 3 Maja przy zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki i im. 3 Maja oraz cmentarz rzymskokatolicki przy ulicy Wrocławskiej. Na terenach tych ochroną konserwatorską objęty jest sposób zagospodarowania, rozplanowanie alejek, elementy małej architektury oraz układ szaty roślinnej i drzewostan. W przypadku podejmowania jakichkolwiek przedsięwzięć inwestycyjnych w tym obszarze, muszą one zostać uzgodnione z Miejskim Konserwatorem Zabytków2 oraz z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.

Z kolei strefy ochrony archeologicznej, znajdujące się w ewidencji Służby Ochrony Zabytków, zostały wyznaczone na podstawie badań przeprowadzonych w latach 80-tych XX w. Na terenie miasta Ostrów Wielkopolski znajduje się 1 stanowisko archeologiczne wpisane do rejestru zabytków - Grodzisko późnośredniowieczne i nowożytne w Ostrowie Wielkopolskim przy ul. Wybickiego – numer rejestru 693/A. Podejmowanie prac ziemnych na tych obszarach wymaga zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu, delegatura w Kaliszu.

Ogólnie większość budynków historycznego układu urbanistycznego Ostrowa Wielkopolskiego jest w zadawalającym stanie technicznym. Naprawy i remonty są w nich prowadzone na bieżąco i dotyczą najczęściej elewacji frontowych. Gorszy stan prezentują oficyny i wnętrza budynków. Przyziemia budynków są najczęściej zmienione. Odnosi się to przede wszystkim do witryn sklepowych, w których użyty materiał, forma oraz zastosowane reklamy odpowiadają potrzebom czasu, ale nie zawsze uwzględniają zabytkowy charakter obiektów. Wymagana jest ogólna rewitalizacja substancji mieszkaniowej, tzn. przywrócenie pierwotnego wyglądu elewacjom, uporządkowanie parterów wraz z nadaniem właściwej formy witrynom oraz nadanie właściwej formy reklamom (likwidacja podświetlanych paneli i innych, których forma dalece odbiega od wzorców historycznych)3.

2 W 2005 r. w Urzędzie Miejskim w Ostrowie Wielkopolskim utworzono stanowisko Miejskiego Konserwatora Zabytków, którego kandydaturę zatwierdził Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

3 Na podstawie „Gminnego programu opieki nad zabytkami dla Miasta Ostrów Wielkopolski na lata 2011-2014”


10

1.3. System oraz uwarunkowania przyrodnicze

Zasoby przyrody

Ostrów Wielkopolski leży w środkowej części powiatu ostrowskiego, na obszarze Niziny Południowo-Wielkopolskiej, na północno-zachodnich stokach Wzgórz Wysockich. Przez północną część miasta przepływa lewy dopływ Prosny – Ołobok, którego z kolei prawym dopływem jest niewielki, naturalny ciek Struga Ostrowska (w całości w granicach miasta). Przez południowo-zachodnią część miasta przebiega dział wodny między dorzeczami Odry i Warty. Na terenie miasta występuje zbiorników wodnych, np. retencyjny zbiornik „Piaski-Szczygliczka”, stawy pomiędzy ul. Staroprzygodzką, Brzozową i torami kolejowymi, stawy przy ul. Kamiennej, staw Szulca miedzy ul. Lwowską i ul. Składową, staw na południowy-wschód od skrzyżowania ul. Strzeleckiej z al. Solidarności.

Użytki rolne stanowią ponad 37% powierzchni miasta. Obszary leśne zajmują niewielką część (7,9%) ogólnej powierzchni miasta. Wskaźnik lesistości kształtuje się na poziomie 7,6%. Lasy znajdujące się w granicach miasta należą do dwóch nadleśnictw: Krotoszyn oraz Taczanów. Większe obszary terenów zielonych zlokalizowane są na obrzeżach północnych (Piaski-Szczygliczka), wschodnich i południowych (Zębców). Jeden z terenów leśnych (Las Piaski) został zagospodarowany w latach 70. na Park Kultury i Wypoczynku Piaski-Szczygliczka. W strefie objętej zabudową występuje zieleń urządzona – parki i skwery. Należą do nich: Park im. Jana Kilińskiego, Park Miejski, Park im. Karola Marcinkowskiego, Park im. Emilii Szczanieckiej, Park im. Adama Mickiewicza, Park im. 3 Maja, Park Bractwa Kurkowego, zieleń Osiedla Robotniczego, skwer w Rynku, skwer przy ul Krotoszyńskiej, skwer przy ul. Partyzanckiej, Ogródek Jordanowski. Parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej w 2009 r. zajmowały łącznie powierzchnię 98,5 ha. Większość parków została zrewaloryzowana w ciągu ostatnich kilkunastu lat.

Zielenią miejską w Ostrowie Wielkopolskim zarządza Miejski Zarząd Dróg. Ponadto podmiotem świadczącym usługi w zakresie pielęgnacji zieleni, w tym terenów zieleni miejskiej jest Miejski Zakład Zieleni Sp. z o.o. w Ostrowie Wielkopolskim. Na terenie miasta znajduje się 12 pomników przyrody, których wykaz przedstawiono w Tabela 2. Dąb bezszypułkowy przy ul. Poznańskiej został zniszczony przez uderzenie pioruna.

Tabela 2. Wykaz pomników przyrody z terenu miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

Lp. Lokalizacja Gatunek drzewa Pozycja w rejestrze 1. Park Miejski Lipa warszawska 462 2. Park Miejski Klon srebrzysty 587 3. Park. im. ,,3 Maja” Grusza dzika, 2-pienna 584 4. Park im. ,,3 Maja” Klon srebrzysty, 6-pienny 586 5. Park im. ,,Kilińskiego” Lipa Moltkego 588 6. II Liceum Ogólnokształcące Cis pospolity 593 7 Cmentarz przy ul. Grabowskiej Bluszcz pospolity 575 8. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji Dąb szypułkowy 550 9. ul. Limanowskiego Wiąz szypułkowy 576 10. ul. Daleka Dąb szypułkowy 606 11. ul. Poznańska 121 (posesja prywatna) Dąb szypułkowy 551

12. ul. Poznańska (za przejazdem kolejowym-własność prywatna) Dąb bezszypułkowy 511

Źródło: opracowanie na podstawie Gminnego Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego.


11

Poziom zanieczyszczenia środowiska w mieście

Na podstawie przeprowadzonych w 2010 r. pomiarów zanieczyszczenia powietrza nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnego poziomu dla 24-godzinnych stężeń pyłu PM10. Przekroczenie wartości dopuszczalnej miało miejsce w 2006 i 2007 r. Nie odnotowano przekroczeń poziomów docelowych ustanowionych dla metali (arsenu, kadmu, niklu), odnotowano natomiast podwyższone stężenia benzo(a)pirenu, przekraczające poziom docelowy.

Tabela 3. Wyniki pomiarów pyłu PM10 w latach 2005-2010 na stanowisku Ostrów Wlkp. ul. Wysocka.

Stężenie pyłu PM10 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Uśrednianie 24-godzinne – częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym 17 53 38 18 34 29

Średnie dla roku [µg/m3] 32,2 35,9 29,5 23,2 28,5 37,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z „Rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2010”.

Rozmiary zanieczyszczenia ulegają wyraźnym zmianom w poszczególnych latach, co jest związane z długością trwania sezonu grzewczego, temperaturą powietrza, warunkami przewietrzania zabudowy miejskiej oraz czynnikami cyrkulacyjnymi (typ masy powietrza atmosferycznego).

Ostrów Wielkopolski jest narażony w sposób szczególny na uciążliwości hałasu. Wpływa na to zarówno układ komunikacyjny, jak też istniejąca nawierzchnia dróg, charakter zabudowy miasta (zabudowa zwarta, obustronna, utrudnia rozprzestrzenianie się hałasu) oraz niewielkie odległości pierwszej linii zabudowy od skrajni jezdni. Droga krajowa nr 11 – ulica Wrocławska/Poznańska, łączy Ostrów z pobliskimi aglomeracjami Pleszewem i Ostrzeszowem. Koncentruje się tu znaczny ruch pojazdów, hałas jest więc tu poważnym problemem4. Droga krajowa nr 25 Kalisz-Ostrów Wielkopolski-Międzybórz prowadzi ruch pojazdów przez tereny mieszkaniowe5. Hałas komunikacyjny występuje również wzdłuż dróg wojewódzkiej nr 445 (ul. Odolanowska). Średnie natężenie ruchu na drodze wojewódzkiej nr 445 w porze dziennej wynosi 480 poj./h, przy 6,3% udziale pojazdów ciężkich, stwarzając zagrożenie ponadnormatywnym hałasem komunikacyjnym6. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że w większości punktów pomiarowych zostały przekroczone dopuszczalne normy natężenia hałasu, określone w Rozporządzeniu Ministerstwa Ochrony Środowiska. Dalszy rozwój miasta i rosnąca ilość pojazdów mogą znacznie pogorszyć sytuację akustyczną. W celu wyeliminowania uciążliwego hałasu z terenu miasta realizowana jest budowa obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego.

Przeprowadzone badania pola elektromagnetycznego w Ostrowie Wielkopolskim wykazały wysokie poziomy składowej elektrycznej pola przy ul. Paderewskiego (przy stadionie) – 1,12 V/m.

Rzeka Ołobok jest odbiornikiem ścieków komunalnych z Raszkowa i Ostrowa Wielkopolskiego. Na stan czystości tego cieku wpływ mają także zanieczyszczenia, których pochodzenia wynika z rolniczego charakteru zlewni. W latach 2004-2009 rzekę Ołobok monitorowano w trzech stanowiskach

4 Na podstawie opracowania „Pomiary hałasu na ul. Krotoszyńskiej w Ostrowie Wielkopolskim”, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Poznań, marzec 2008 r.

5 Na podstawie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, rozbudowa ul. Kaliskiej w ciągu drogi nr 25 (wylot z Ostrowa do Kalisza, odcinek od al. Słowackiego do sąsiedztwa projektowanej obwodnicy w ciągu drogi ekspresowej S11), czerwiec 2009 r.

6 Na podstawie wyników okresowych pomiarów poziomu hałasu w środowisku dla dróg wojewódzkich prowadzonych w okresie generalnego pomiaru ruchu, Sprawozdanie nr 327/23/10, wrzesień 2010 r.


12

pomiarowo-kontrolnych. Jedynie odcinek powyżej Ostrowa Wielkopolskiego w Radłowie kwalifikował się do IV klasy czystości w klasyfikacji ogólnej (wody niezadowalającej jakości).

W grupie wskaźników fizycznych dominowała klasa I. Wyjątkiem bywała barwa wody III-IV klasa. Obciążenia materią organiczną było znaczne (III/IV klasa). W grupie związków biogennych najwyższe stężenia osiągały związki azotu (azotany, azot ogólny – IV klasa). Stężenia związków fosforu były znacznie mniejsze i utrzymywały się w zakresie I klasy. O zanieczyszczeniu rzeki świadczyły także parametry zasolenia (ilość substancji rozpuszczonych, przewodność) oraz wskaźniki biologiczne (chlorofil a) w II klasie. W grupie metali wysokie stężenia oznaczono dla ołowiu, rtęci i żelaza (III-IV klasa). Liczba bakterii coli typu kałowego odpowiadała V klasie, co wskazuje na bardzo zły stan sanitarny rzeki.

Z danych „Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2009” wynika, że największe w województwie ilości wyrobów zawierających azbest zinwentaryzowano na terenie powiatów poznańskiego (91387 Mg) i ostrowskiego (44887 Mg). Najwięcej azbestu, głównie w pokryciach dachowych występuje na ulicy Wrocławskiej w Ostrowie Wielkopolskim. Materiał ten używany był masowo w budownictwie w latach 60 i 70. Aktualnie, jedyną stosowaną w Polsce metodą unieszkodliwiania odpadów azbestowych jest ich składowanie. W Mieście Ostrowie Wielkopolskim brak jest składowiska umożliwiającego unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest. W roku 2009 w województwie wielkopolskim funkcjonowało jedno składowisko przyjmujące odpady azbestowe, zlokalizowane w Koninie. Zaspokaja ono potrzeby województwa.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski opracowała „Program usuwania wyrobów zawierających azbest dla terenu Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski”, który ma docelowo doprowadzić do całkowitej likwidacji azbestu i jego unieszkodliwienia. Od 2004 r. Ostrów Wielkopolski prowadzi akcję informacyjną skierowaną do mieszkańców, podczas której są oni informowani o obowiązku składania informacji o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystania.

1.4. Infrastruktura techniczna

Gospodarka wodno-ściekowa

Podmiotem świadczącym usługi z zakresu zaopatrzenia miasta w wodę oraz gospodarki ściekami komunalnymi jest „WODKAN” S.A. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Ostrowie Wielkopolskim. Ujęcie komunalne dla miasta Ostrowa Wielkopolskiego zlokalizowane jest poza miastem około 4 km na wschód od jego centrum w dolinie Ołoboku na zalesionym tarasie średnim rzeki. Składa się ono ze studzien głębinowych czerpiących wodę z utworów czwartorzędowych. Woda podlega uzdatnieniu w Stacji Uzdatniania Wody o projektowanej wydajności do 1500 m3/godzinę. Po uzdatnieniu woda jest tłoczona pompownią II do miejskiej sieci wodociągowej i zbiorników wyrównania dobowego w Wysocku. Zbiorniki te mają łączną pojemność 6000 m3 i stanowią zapas wody dla miasta oraz utrzymują ciśnienie w sieci wodociągowej. Na 100 km2 powierzchni przypada 595 km sieci wodociągowej, z której korzysta 98% mieszkańców (przy średniej dla województwa 92%).

Tabela 4. Wodociągi w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 długość czynnej sieci rozdzielczej km 234,1 237,1 238,2 238,5 243,6 246,3 248,4 252,8

połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i szt. 7772 8025 8148 8248 8338 8468 8650 9000


13

zbiorowego zamieszkania woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 2661,5 2502,9 2418,8 2312,3 2331,2 2271,4 2275,5 2849,1

ludność korzystająca z sieci wodociągowej osoba 71900 71751 71597 71 323 71156 71037 71057 71134

zużycie wody na 1 mieszkańca m3 36,2 34,1 33,1 31,7 32,1 31,4 31,5 39,4

zużycie wody na 1 korzystającego / odbiorcę m3 37,0 34,9 33,8 32,4 32,8 32,0 32,0 40,1

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Zasoby eksploatacyjne ujęcia i możliwości poboru wody, jak również wydajność stacji uzdatniania wody są wystarczające dla pokrycia zapotrzebowania miasta na wodę. Natomiast rozbudowy i modernizacji wymaga sieć wodociągowa w mieście.

W 2010 r. Radni Miejscy Ostrowa Wielkopolskiego zatwierdzili „Plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych WODKAN Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Ostrowie Wielkopolskim na lata 2010-2012”. Plan wieloletni dotyczy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych będących w posiadaniu Spółki. W planie rozwoju i modernizacji wskazano działania inwestycyjne do podjęcia w następujących zakresach7:

sieć wodociągowa - rozbudowa, przebudowa i renowacja sieci urządzeń wodociągowych,

stacja uzdatniania wody - modernizacja urządzeń na stacji uzdatniania wody, wymiana rurociągów wody surowej na ujęciach, budowa studni głębinowej na ujęciu wody,

sieć sanitarna - rozbudowa i renowacja sieci kanalizacji sanitarnej,

przepompownie - wymiana pomp na przepompowniach ścieków,

oczyszczalnia ścieków – budowa magazynu osadów, zabudowa układu kogeneracyjnego, modernizacja reaktora biologicznego, zabudowa urządzeń: sita do separacji skratek – zanieczyszczeń mechanicznych znajdujących się w ściekach, prasopłuczki do przemywania, odwadniania i prasowania skratek, dezintegratora ultradźwiękowego osadu ściekowego,

kanalizacja deszczowa – przebudowa i wymieszczenie kanału deszczowego z prywatnych nieruchomości, budowa zbiornika retencyjnego i zabudowa separatorów.

System kanalizacyjny Ostrowa Wielkopolskiego jest systemem rozdzielczym, tzn. ścieki sanitarne i ścieki deszczowe są odprowadzane oddzielnymi układami kanałów do odbiornika. System ten obejmuje znaczny obszar Ostrowa Wielkopolskiego. W 2009 r. Miasto Ostrów Wielkopolski skanalizowane było w 94%. Sieć kanalizacyjna w Ostrowie Wielkopolskim (471,6 km/100 km2) jest wykorzystywana przez 90% mieszkańców (w województwie 60%).

Tabela 5. Kanalizacja w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 długość czynnej sieci kanalizacyjnej km 151,1 156,1 161,0 169,2 179,1 179,6 182,9 186,8

połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania

szt. 3620 4288 4695 5095 5625 5773 5840 6242

ścieki odprowadzone dam3 3422,9 3153,2 2968,8 2855,0 2848,0 2819,0 2727,7 3366,2

7 Na podstawie danych internetowego serwisu Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.


14

ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach osoba 63454 63515 64349 64761 64935 64891 64923 65259

ścieki oczyszczane w ciągu roku odprowadzone ogółem dam3 3422,9 3153,2 2968,8 2855,0 2848,0 2819,0 2727,7 3366,2


Ścieki z istniejącej kanalizacji odprowadzane są w większości do przepompowni znajdującej się przy ulicy Gdańskiej. Została ona oddana do użytku w 2002 r., pobudowano ją w jednym z najniższych punktów miasta. Tu wstępnie oczyszczone ścieki rurociągiem są tłoczone do Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie. Ścieki wytwarzane przez zakłady przemysłowe w Ostrowie Wielkopolskim, są odprowadzane kanalizacją sanitarną, razem ze ściekami komunalnymi. Natomiast z nieskanalizowanych nieruchomości ścieki odprowadzane są do indywidualnych zbiorników bezodpływowych (szamb). Ścieki odprowadzone do oczyszczalni podlegają wielostopniowemu oczyszczaniu, zgodnie z wymogami pozwolenia wodnoprawnego. Docelowa wydajność oczyszczalni wynosi 26 tys. m3 ścieków na dobę, co ma zaspokoić w pełni obecne i przyszłe potrzeby rozwijającego się miasta i okolicznych gmin.

Rzeka Ołobok jest naturalnym odbiornikiem ścieków oczyszczonych. Dopływają one do Ołoboku rowem o długości około 1,5 km przebiegającym przez łąki i lasy zlokalizowane w dolinie rzeki. Ujęcia czerpalne wody pitnej dla miasta znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Ołobok, do której zrzucane są oczyszczone ścieki. Dlatego przywrócenie czystości wód Ołoboku ma bezpośredni wpływ na ochronę zasobów głównego zbiornika wód podziemnych.

Spośród kilkunastu podmiotów, wytwarzających większe ilości ścieków przemysłowych, tylko Wielkopolskie Zakłady Sklejek "Sklejka-Eko" S.A. posiadają własną, mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków. Z tej oczyszczalni ścieki przemysłowe, po wstępnym oczyszczeniu, odprowadzane są razem ze ściekami bytowymi. Pozostałe podmioty odprowadzają ścieki przemysłowe bez wstępnego oczyszczenia, zgodnie z posiadanymi pozwoleniami na wprowadzanie ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych.

W 2010 r. zakończono inwestycję „Budowa magazynu ustabilizowanych osadów ściekowych na terenie Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie”. W ciągu doby w procesie oczyszczania ścieków powstaje około 25 ton osadów, które muszą być ewakuowane i zagospodarowane w sposób zgodny odpowiednimi przepisami. Magazyn osadów jest niezbędny w warunkach kiedy zagospodarowanie osadów jest ograniczone.

W 2010 r. zakończono także budowę układu kogeneracyjnego na terenie Oczyszczalni Ścieków w Rąbczynie, wykorzystującego do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej biogaz, wytwarzany w ilości około 65 tys. m3/miesiąc. Dotąd biogaz był magazynowany w zbiorniku o pojemności 1 tys. m3, a następnie wykorzystywany do produkcji energii cieplnej dla celów technologicznych oczyszczalni, nadmiar zaś spalany w tzw. pochodni. Teraz w całości jest przetwarzany. Produkowana energia elektryczna jest wykorzystywana głownie na potrzeby oczyszczalni - pozwala zaopatrywać obiekt w energię elektryczną oraz ciepło. Oznacza to, że ograniczony został zakup energii elektrycznej od operatora zewnętrznego.

Kanalizacja deszczowa w Ostrowie Wielkopolskim składa się z szeregu układów lokalnych odprowadzających ścieki deszczowe i roztopowe do głównych kolektorów zbiorczych, z których największymi są Struga Ostrowska oraz Kolektor Zacharzewski lub do najbliższych rowów. Sieć kanalizacji deszczowej (przede wszystkim głównych kolektorów) jest niedostatecznie rozbudowana. W celu poprawienia gospodarki wodno-ściekowej miasto podjęło w 2010 r. działania polegające na konserwacji rowów melioracyjnych. Oczyszczono ponad 1,6 km rowów. Konserwacja rowów dokonana


15

została w szczególności na terenach gdzie brak jest kanalizacji deszczowej oraz rowów, które przebiegają przez grunty będące własnością Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski.

Gazownictwo

Podmiotem zajmującym się zaopatrywaniem miasta w gaz jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie, Regionalny Oddział Przesyłu Gazu w Poznaniu. Zasilanie miasta w gaz jest dokonywane z dwóch kierunków – poprzez magistrale gazowe wysokiego ciśnienia o średnicach DN 400 Odolanów – Adamów oraz DN 500 Odolanów – Włocławek. Zagęszczenie sieci rozdzielczej gazu ziemnego w Ostrowie Wielkopolskim wynosi 469,8 km/100 km2, z instalacji korzysta 74,3% ogółu ludności.

Tabela 6. Sieć gazowa w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

długość czynnej sieci ogółem km - 173,0 175,8 177,3 184,0 185,9 188,6 211,8

długość czynnej sieci przesyłowej km - 14,9 14,9 14,9 14,9 14,9 14,9 14,9

długość czynnej sieci rozdzielczej km - 158,1 160,9 162,4 169,1 171,0 173,7 196,8

czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych

szt. 5621 5715 5844 5937 6033 6018 6078 6197

odbiorcy gazu gosp. dom. 17132 18290 - 18275 18561 18621 18694 18666

zużycie gazu tys.m3 8979,6 - - 8727,6 8637,1 8061,4 7916,2 8163,2

zużycie gazu na 1 mieszkańca m3 122,1 126,8 120,3 119,6 119,0 111,3 109,5 112,8


W latach 2002-2009 liczba odbiorców gazu w mieście zwiększyła się o 9%, natomiast zużycie gazu spadło o 9,1%. Zużycie gazu na 1 mieszkańca było w Ostrowie Wielkopolskim niższe niż w województwie o 14,5% i o 61% wyższe niż w powiecie ostrowskim.

Ciepłownictwo

Ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, na potrzeby technologiczne i produkcyjne oraz energię elektryczną dostarcza przedsiębiorstwo multienergetyczne - Ostrowski Zakład Ciepłowniczy S.A. Spółka realizuje również usługi polegające na budowie i modernizacji sieci ciepłowniczych. OZC S.A. obejmuje swą działalnością głownie teren miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz południowej Wielkopolski8. Stan techniczny sieci cieplnej określa się jako dobry.

System ciepłowniczy Ostrowskiego Zakładu Ciepłowniczego S.A. dostarcza ciepło dla ogrzewania pomieszczeń oraz przygotowania ciepłej użytkowej wody dla około 45% mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego. Pozostała część ciepła jest zapewniana przez kotłownie lokalne oraz ogrzewanie indywidualne. Centralnym źródłem ciepła i energii elektrycznej OZC S.A. jest Elektrociepłownia "Ostrów" o mocy zainstalowanej 101,32 MW, w której pracują kotły zasilane węglem, gazem, olejem, drewnem oraz turbiny: gazowa i w układzie ORC. W skład systemu ciepłowniczego wchodzi sieć

8 Na podstawie danych z raportu rocznego „Sprawozdanie Zarządu OZC SA za 2009 rok”.


16

cieplna o długości 52,9 km oraz 931 węzły cieplne. Poza systemem ciepłowniczym OZC SA obsługuje 12 lokalnych kotłowni w Ostrowie Wielkopolskim, Nowych Skalmierzycach, Opatówku, Raszkowie, Masanowie, Lewkowcu, Gorzycach Wielkich, Kępnie, Psarach i pomaga racjonalnie gospodarować energią. Do wytworzenia energii OZC SA wykorzystuje ekologiczne paliwa i energooszczędne technologie. Spółka posiada odnawialne źródła energii, służące do wytwarzania ciepła w oparciu o spalanie biomasy (słomy, brykietów drzewnych), kogeneracyjne źródło gazowe oraz źródło opalane biomasą pozwalające na wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu. Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła jest jedną z najbardziej efektywnych metod oszczędzania energii i zmniejszania emisji dwutlenku węgla w procesie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła9.

OZC notuje spadek mocy zamówionej, mimo wzrastającej liczby odbiorców. Sytuacja ta spowodowana jest ograniczeniem potrzeb cieplnych odbiorców, oraz racjonalizacją zużycia ciepła u odbiorców, związaną ze stosowaniem nowoczesnych energooszczędnych technologii, termomodernizacji i opomiarowaniem dostaw. Systematyczne obniżanie zamówionej mocy cieplnej i zmniejszanie sprzedaży ciepła związane jest również z likwidacją i ograniczeniem produkcji przemysłowej na terenie Ostrowa Wielkopolskiego.

Energetyka

Według danych z 2008 r. inwestycje w infrastrukturę elektroenergetyczną są potrzebne głównie w zachodniej części Ostrowa Wielkopolskiego. Wschodnia część miasta ma zadowalającą sytuację energetyczną. Linię podziału miasta na strefy zasilania wyznacza linia kolejowa biegnąca z północy na południe. Obszary o zadowalającej sytuacji energetycznej znajdują się po jej wschodniej stronie. Władze miasta są także zainteresowane rozbudową sieci energetycznych w kierunku południowym.

Na terenie miasta funkcjonują obecnie dwa główne punkty zasilania energetycznego zlokalizowane na południu i północy miasta oraz stacja transformatorowo-rozdzielcza 400/110 kV. Stan techniczny sieci rozdzielczej oraz urządzeń podstacji trakcyjnych i stacji transformatorowych jest dobry.

Tabela 7. Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu

szt. 25321 24785 24905 25079 25202 25198 25416 25632

zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu

MWh 46333 45920 46202 46052 46868 47087 47788 48530

zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w miastach na 1 mieszkańca

kWh 629,8 626,2 631,4 630,9 645,8 650,1 661,3 670,4


Zapotrzebowanie na energię elektryczną odbiorców komunalno-bytowych w mieście zgodnie z tendencjami krajowymi systematycznie rośnie. Spowodowane jest to wzrostem wyposażenia gospodarstw domowych w elektryczne urządzenia gospodarstwa domowego oraz powstawaniem nowych obiektów budowlanych (budownictwo mieszkaniowe, usługi, handel). Wskazuje to na potrzebę rozwoju infrastruktury związanej z zaopatrzeniem w energię elektryczną10.

9 Na podstawie informacji o spółce http://www.ozc.ostrow-wielkopolski.pl

10 Na podstawie „Projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Miasta Ostrowa Wielkopolskiego”


17

Energia elektryczna dla miasta jest dostarczana przez przedsiębiorstwo ENERGA-OPERATOR SA Oddział w Kaliszu. Energię elektryczną wytwarza także Ostrowski Zakład Ciepłowniczy. Produkt „energia elektryczna” jest wynikiem wytworzenia w układach kogeneracyjnych w Elektrociepłowni „Ostrów” energii elektrycznej w skojarzeniu w oparciu o turbozespół gazowy oraz układ ORC. Podaż energii elektrycznej z turbiny gazowej - 5,1 MW, energii elektrycznej wytworzonej w układzie ORC to 1,5 MW. Głównymi odbiorcami energii elektrycznej są obecnie ENERGA OBRÓT SA i tzw. odbiorcy końcowi: Przedsiębiorstwo WODKAN S.A. - na potrzeby stacji uzdatniania wody, przepompowni i oczyszczalni ścieków oraz SKLEJKA EKO.

Gospodarka odpadami

Działalność z zakresu gospodarki odpadami jest prowadzona głównie przez Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami „MZO” S.A. Zakład ten prowadzi zbiórkę odpadów stałych, zbiórkę odpadów segregowanych (szkło, papier, tworzywa), sprzętu elektrycznego i elektronicznego, prowadzi składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i składowisko odpadów obojętnych przy ulicy Staroprzygodzkiej, eksploatuje kopalnię kruszywa (piasku), prowadzi usługi w zakresie oczyszczania dróg i innych terenów użyteczności publicznej, prowadzi zbiórkę i transport odpadów medycznych.

Według „Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego” istniejąca w mieście Ostrowie Wielkopolskim gospodarka odpadami oparta jest na koncepcji podziału odpadów na dwie główne grupy: odpady komunalne i odpady pozostałe.

Tabela 8. Odpady komunalne i przemysłowe w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 odpady komunalne ogółem t - - - 24741 25357 26581 27009 30376 w tym z gospodarstw domowych t - - - 16278 17354 18069 17201 19669

odpady przemysłowe ogółem tys. t. 51,8 47,0 44,8 44,1 57,1 51,3 47,6 46,5

w tym poddane odzyskowi tys. t. 42,5 33,9 37,8 35,7 48,9 44,3 36,9 37,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Składowisko odpadów przy ul. Staroprzygrodzkiej w Ostrowie Wielkopolskim jest składowiskiem podpoziomowym, powstałym na terenie ze starymi wyrobiskami po wydobyciu piasku. Składowisko podzielone jest na sektory i kwatery eksploatacyjne. Według danych WIOŚ w 2009 r. w Ostrowie Wielkopolskim na składowisku o powierzchni 16,8 ha było składowane 35107,05 Mg odpadów.

W 2010 r. zakończyła się budowa nowej sortowni na terenie składowiska odpadów przy ulicy Staroprzygodzkiej. To jeden z elementów planowanego Zakładu Zagospodarowania Odpadów, który zgodnie z zapisami Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019 określonego Uchwałą nr XXII/284/08 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 31 marca 2008 roku, powstanie wspólnie z Koźminem Wielkopolskim. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego zakłada, że ZZO Koźmin – Ostrów Wielkopolski będzie działać jako jeden podmiot składający się z dwóch powiązanych ze sobą obiektów: Obiekt nr 1 – Koźmin, Obiekt nr 2 – Ostrów Wielkopolski. Drugim etapem była budowa utwardzonych dróg dojazdowych, które zostały ukończone w II kwartale 2011 roku.

Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami „MZO” S.A. od siedmiu lat prowadzi w Ostrowie Wielkopolskim program selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych „u źródła”. Odpady segreguje regularnie kilkanaście tysięcy mieszkańców. Moc przerobowa sortowni odpadów z selektywnej zbiórki wynosi 2000 Mg/rok.


18

Zakład Oczyszczania i Gospodarki Odpadami „MZO” S.A. w 2010 r. otworzył pierwszą w regionie ścieżkę ekologiczną przeznaczoną do prowadzenia działań edukacyjnych wśród dzieci i młodzieży. Ścieżka eMZOludka znajduje się na terenie składowiska odpadów przy ul. Staroprzygodzkiej 121 w Ostrowie Wielkopolskim i powstała w celu rozpowszechniania świadomości ekologicznej, kształtowania postaw szacunku do środowiska oraz wyrabiania nawyku segregacji odpadów w miejscu ich tworzenia, czyli w gospodarstwach domowych. Ponadto corocznie obok konkursów ekologicznych pracownicy spółki przeprowadzają kilkadziesiąt specjalnych lekcji w ostrowskich szkołach.

Mieszkalnictwo

Podmiotem komunalnym, który zajmuje się prowadzeniem gospodarki mieszkaniowej w Ostrowie Wielkopolskim jest Miejski Zakład Gospodarki Mieszkaniowej (MZGM) Sp. z o.o. W gestii spółki znajduje się zarządzanie nie tylko nieruchomościami będącymi jej własnością, ale również nieruchomościami miasta i wspólnot mieszkaniowych. MZGM znalazł się w 2009 r. w trójce najlepszych spółek samorządowych w kraju. Zdobył także główną nagrodę za najlepszy innowacyjny projekt infrastrukturalny w Polsce 2009 roku. Ponadto w Ostrowie funkcjonują spółdzielnie mieszkaniowe, takie jak: Ostrowska Spółdzielnia Mieszkaniowa, Spółdzielnia Mieszkaniowa „DOM” oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Tabela 9. Zasoby mieszkaniowe w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie Jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Liczba mieszkań mieszk. 23829 24022 24298 24443 24548 24692 24863 25143 Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania m2 73,0 73,6 74,0 74,4 74,6 74,8 75,2 75,4

Przeciętna powierzchnia użytkowa na 1 osobę m2 23,7 24,1 24,6 25,0 25,3 25,5 25,8 26,2

Budynki mieszkalne oddane do użytkowania bud. 185 182 191 164 108 132 152 135

Mieszkania oddane do użytkowania mieszk. 265 193 299 282 202 204 180 319


61,1% mieszkań oddanych do użytkowania w 2009 r. należało do inwestorów indywidualnych. Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania oddanego do użytkowania w 2009 r. wyniosła 90,3 m2 (w powiecie ostrowskim 114,1 m2).

Biorąc pod uwagę stopień wyposażenia mieszkań w instalacje, należy stwierdzić, że prawie we wszystkich znajdują się instalacje: wodociągowa, kanalizacyjna, gazowa i elektryczna. Przeważająca część mieszkań jest również podłączona do sieci centralnego ogrzewania.

Według danych GUS z 2007 r. większość mieszkań w Ostrowie Wielkopolskim (58,1%) należała do osób fizycznych, a 31% to zasoby spółdzielni mieszkaniowych. Zasoby komunalne stanowiły 8,6%.

Warunki zamieszkania na terenie miasta są uzależnione od wieku i standardu zabudowy. Na podstawie wyników badań z powszechnego spisu ludności w 2002 r. można obliczyć, że około 20% mieszkań powstało przed 1945 r. Jedną z konsekwencji wysokiego udziału starych budynków w zasobie mieszkaniowym miasta, MZGM Sp. z o.o. i wspólnot mieszkaniowych jest zły stan techniczny wielu z nich. W latach 2008-2009 ze względu na stan techniczny wyburzono budynki wybudowane przed 1945 r., a należące do Miejskiego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej przy ul. Wrocławskiej 150 A, Wysockiej 59, Staroprzygodzkiej 100. Po wyburzeniu budynków i wyczyszczeniu terenu powstały na tym obszarze nowe bloki z mieszkaniami.


19

Spółka MZGM przeprowadza remonty w zasobach mieszkaniowych oraz we wspólnotach mieszkaniowych zarządzanych przez spółkę. W ciągu czterech ostatnich lat poziom nakładów finansowych przeznaczanych przez spółkę na remonty wzrósł prawie dwukrotnie – z 800 tys. zł w 2006 r. do 1,5 mln zł w 2009 r. W ramach przeprowadzonych prac wymieniono okna na plastikowe, zawory grzejnikowe na nowoczesne termostatyczne dzięki czemu spadną koszty użytkowania lokali. Dokonano także napraw dachów ceramicznych i papowych oraz termomodernizacji dachów na budynkach.

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski w latach 2007-2010 systematycznie realizuje inwestycje związane z budową mieszkań socjalnych. W ciągu trzech lat powstało sześć budynków socjalnych (112 mieszkań). Pięć z nich to nowe obiekty, natomiast jeden powstał w wyniku remontu dawnej noclegowni przy ul. Towarowej. W wyniku zrealizowanych inwestycji w latach 2007-2009 zbudowano 280 mieszkań. W 2010 r. powstały kolejne 132 mieszkania: 42 w MZGM (zaradni i systematyczni), 90 w OTBS ( 72 na wynajem i 18 na sprzedaż)11.

W Ostrowie Wielkopolskim powstały nowatorskie programy finansowania taniego budownictwa mieszkaniowego, tj. mieszkania „dla systematycznych” oraz „mieszkania dla zaradnych”. Ostrów Wielkopolski i spółka MZGM za programy mieszkaniowe zostały wyróżnione nagrodą Wielkopolski HIT, nagrodą Innowator. Wdrożeniem programu zainteresowane są inne miasta z całego kraju. Programy są szansą na tańsze mieszkania dla dotychczasowych najemców lokali komunalnych.

Miasto posiada „Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy – Miasto Ostrów Wielkopolski na lata 2008-2012” przyjęty przez Radę Miejską 29 listopada 2007 roku

1.5. Struktura komunikacyjna Ostrów Wielkopolski jest ważnym węzłem krzyżujących się szlaków komunikacyjnych. Przez teren miasta przebiegają 3 drogi krajowe: nr: 11 (relacji Kołobrzeg – Bytom), 25 (relacji Bobolice – Oleśnica) i 36 (relacji Prochowice – Ostrów Wielkopolski), dziewięć dróg powiatowych oraz jedna droga wojewódzka – Odolanowska (droga wojewódzka nr 445 łącząca Ostrów Wielkopolski z Odolanowem). Pozostałe ulice na terenie miasta to drogi gminne (około 220 km długości)12.

Długość wszystkich dróg na terenie Miasta Ostrowa Wielkopolskiego wynosi około 257 km, w tym 71,4 km stanowią drogi nieutwardzone. Według danych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z 2009 r. spośród 19 km dróg krajowych na terenie miasta ponad połowa jest w złym stanie technicznym, a ich nawierzchnia wymaga przeprowadzenia zabiegów naprawczych. Średni ruch dobowy na tych drogach w 2005 r. wahał się od 4,9 tys. do 28,5 tys. pojazdów samochodowych. Droga wojewódzka to droga klasy głównej, a średni ruch dobowy na tej drodze w 2005 r. wynosił 17,3 pojazdów samochodowych. Drogi powiatowe nr 5169, 5285, 5311 są klasy zbiorczej, drogi nr 5299 i 5318 są klasy lokalnej, a droga nr 5290 jest klasy dojazdowej. Sieć dróg gminnych zapewnia dogodną dostępność do poszczególnych rejonów zabudowy mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej. Większość dróg gminnych jest klasy dojazdowej, niektóre zaliczają się do klasy lokalnej lub zbiorczej13.

11 Na podstawie danych z serwisu internetowego Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

12 Na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg w Ostrowie Wielkopolskim.

13 Na podstawie Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego.


20

Pod koniec 2009 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Poznaniu otworzyła, położoną w ciągu drogi ekspresowej S11 obwodnicę miasta Ostrów Wlkp. Obwodnica Ostrowa Wlkp. - I etap, długości 6,1 km przebiega po północno-wschodniej stronie miasta, rozpoczyna się na istniejącej drodze krajowej nr 11 węzłem drogowym „Franklinów” a kończy się na istniejącej drodze krajowej nr 25 Kalisz – Ostrów Wlkp. węzłem „Ostrów Wlkp.” W ramach zadania wybudowano również dwa mosty na rzece Ołobok oraz dwa wiadukty nad linią kolejową i w ciągu drogi powiatowej Ostrów Wlkp. – Lewków. Drugi etap będzie kontynuacją etapu pierwszego w kierunku południowo-wschodnim, powstanie 13,8 km drogi ekspresowej dwujezdnowej. Budowana część drogi obejmie między innymi dwa węzły drogowe – „Ostrów Wlkp. – południe” i „Przygodzice”, przepusty, most na Baryczy i na kanale Chynowskim, podziemne przejścia dla pieszych. Zamontowane zostaną urządzenia bezpieczeństwa ruchu oraz ochrony środowiska, a wybudowane oświetlenie drogowe dostosowane zostanie do nowego układu komunikacyjnego. Po wybudowaniu obwodnicy zmianie ulegnie przebieg dróg krajowych na terenie miasta (obecne drogi krajowe uzyskają status dróg miejskich), a większość ciężkiego ruchu północ-południe oraz część ruchu lokalnego przeniesie się z centrum miasta na obwodnicę po wschodniej stronie miasta. Wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza miasto skróci czas przejazdu drogą nr 11, obniży poziom hałasu przy głównej drodze, co w konsekwencji poprawi komfort życia mieszkańców. Zmniejszona liczba samochodów spowoduje poprawę płynności ruchu lokalnego w samym Ostrowie Wlkp. Aktualne natężenie ruchu wynosi 28606 pojazdów rzeczywistych na dobę. Obwodnica spowoduje praktyczne wyprowadzenie ruchu tranzytowego drogi krajowej z miasta oraz usprawni podstawowy kierunek ruchu relacji Poznań - Ostrów Wlkp. – Katowice oraz Kalisz – Ostrów Wlkp. – Wrocław14.

Do listopada 2012 r. potrwa budowa ulicy Sadowej w Ostrowie Wielkopolskim - południowej części tzw. komunikacyjnej ramy miasta. Pierwsza rama komunikacyjna obejmuje ulice wokół ścisłego centrum miasta, druga rama komunikacyjna łączy osiedla dookoła miasta. Rolę trzeciej ramy pełni obwodnica zewnętrzna Ostrowa, tj. zrealizowany I odcinek obwodnicy oraz planowany drugi odcinek od węzła Czekanów do Strug.

Zaprojektowany odcinek ul. Sadowej jest ostatnim elementem wewnętrznej ramy komunikacyjnej Ostrowa Wielkopolskiego spinającej drogi krajowe (11, 25, 36) i wojewódzką (445) pierścieniem zlokalizowanym poza centrum miasta. Realizacja projektu wpłynie nie tylko na zwiększenie płynności ruchu i poprawę bezpieczeństwa komunikacyjnego w całym mieście, ale i skomunikuje osiedla mieszkaniowe, centra sportowe i tereny aktywizacji gospodarczej położone w różnych częściach miasta.

Brak kompleksowych rozwiązań w zakresie parkowania pojazdów jest jednym z głównych problemów komunikacyjnych w śródmieściu Ostrowa Wielkopolskiego. Zwarta zabudowa centralnej części miasta powoduje, że mało jest miejsc przeznaczonych na urządzone miejsca postojowe dla samochodów. Obecnie na potrzeby postoju pojazdów wykorzystywane są wszelkie dostępne miejsca, w tym również chodniki w ścisłym centrum. Trudności związane z parkowaniem pogłębia nierównomierne nasycenie miasta usługami - bogate w centrum, natomiast ubogie na zewnętrznych obszarach miasta, a także stosunkowo wysoki wskaźnik motoryzacji. Ze względu na duży deficyt miejsc parkingowych w ścisłym centrum miasta została wprowadzona strefa płatnego parkowania15. Według ewidencji pojazdów prowadzonej przez Wydział Spraw Społecznych Referat Rejestracji Pojazdów i Starostwa Powiatowego w Ostrowie Wielkopolskim liczba zarejestrowanych pojazdów mechanicznych na terenie Miasta 14 Na podstawie danych z serwisu internetowego http://www.gddkia.gov.pl

15 Na podstawie „Zintegrowanego Planu Rozwoju Transportu Publicznego dla Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005-2013”.


21

Ostrowa Wielkopolskiego na koniec 2010 r. wyniosła 46204 (na 1000 ludności 638). Jest to jeden z najwyższych wskaźników motoryzacji w województwie wielkopolskim.

Obecny system transportu publicznego w mieście Ostrów Wielkopolski oparty jest na działalności Miejskiego Zakładu Komunikacji S.A. PKP, PKS i prywatnych przewoźników. Miejski Zakład Komunikacji (MZK) S.A. świadczy usługi komunikacyjne na 23 liniach na terenie miasta. Ponadto MZK zapewnia połączenia międzymiastowe z Kaliszem, Krotoszynem, Pleszewem i Grabowem nad Prosną. MZK posiada 70 autobusów, 20 z nich posiada klimatyzację, z tego 12 to autobusy miejskie, a 6 to najnowsze pojazdy turystyczne. W ostatnich latach MZK S.A. dokonuje odnowienia taboru spółki, co wpływa na poprawę komfortu i bezpieczeństwa podróży pasażerów.

Ostrów Wielkopolski stanowi znaczący węzeł kolejowy. Linie kolejowe wychodzą z Ostrowa w 5 kierunkach jako bezpośrednie połączenia pasażerskie:

Ostrów - Jarocin - Poznań - Słupsk/Szczecin - Świnoujście

Ostrów - Oleśnica - Wrocław - Jelenia Góra/Legnica

Ostrów - Kluczbork - Zduńska Wola - Przemyśl/Łódź - Warszawa

Ostrów - Krotoszyn - Leszno – Wolsztyn

Istnieje możliwość wykorzystania lotniska w Michałkowie, położonego na obszarze gminy Ostrów Wielkopolski, do powiązania miasta komunikacją lotniczą z innymi portami kraju (Wrocławiem, Poznaniem i Warszawą), a poprzez nie także z zagranicznymi portami lotniczymi. Wybudowane w 1956 roku lotnisko w Michałkowie funkcjonuje obecnie jako obiekt sportowy, użytkowany przez Aeroklub Ostrowski. Jest położone 6 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego i 10 km na południowy zachód od Kalisza, we wsi Michałków. Ze względu na wzrastające potrzeby mieszkańców w zakresie transportu lotniczego pojawiła się koncepcja rozbudowy lotniska. W 2005 r. powołano Fundację Rozwoju Lotniska Wielkopolska Południowa, która postawiła sobie za cel budowę betonowego pasa startowego oraz w przyszłości, utworzenie niewielkiego regionalnego portu lotniczego dla zespołu miast Kalisz- Ostrów Wielkopolski -Skalmierzyce. W związku z przebudową obiektu oczekuje się, iż region ten stanie się atrakcyjniejszy dla istniejących i potencjalnych inwestorów. W najbliższym czasie ze względu na brak środków finansowych lotnisko nie będzie rozbudowywane.

1.6. Charakterystyka przestrzeni publicznych Centrum miasta skupia całe życie miejskie. W śródmieściu jest zlokalizowana większość lokali usługowych z działalnością gastronomiczną (restauracje, kawiarnie, puby), finansową (banki), kulturalną i społeczną (Ostrowskie Centrum Kultury, Kino Komeda, Muzeum w Ratuszu, Biblioteka). Wiele lokali jest pustych, ze względu na wysokie ceny dzierżawy w centrum miasta i likwidację niektórych sklepów, które przeniosą się do nowej galerii handlowej przy ul. Kaliskiej.

Rynek jest częściowo zamknięty dla ruchu samochodowego, tylko wschodnia część Rynku jest udostępniona dla ruchu. Całkowite wyprowadzenie ruchu z Rynku jest utrudnione ze względu na niewystarczającą liczbę miejsc parkingowych w centrum. Płyta Rynku jest wyłożona brukiem, na środku zlokalizowany jest ratusz, otoczony drzewami. Ratusz jest wyremontowany, mieści się w nim Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego. Część kamienic wokół Rynku jest w złym stanie technicznym, posiada zniszczone elewacje.


22

Ulica Raszkowska jest jedną z najstarszych ulic miasta, a jej zabudowa stanowi jeden z najważniejszych i najlepiej zachowanych fragmentów dawnego Ostrowa. Oprócz obiektów, takich jak: Stara Przepompownia, budynek Ostrowskiego centrum Kultury, synagoga, przy ul. Raszkowskiej znajduje się wiele ciekawych kamienic o bogatych elewacjach, ozdobionych w wykusze, wieżyczki, facjaty. Niektóre z kamienic są w złym stanie technicznym, elewacje uległy zniszczeniu, inne częściowo utraciły swój charakter poprzez dokonywanie rozmaitych przebudów.

Jedną z najbardziej zaniedbanych ulic w Śródmieściu jest ulica Wiosny Ludów. Większość kamienic jest w złym stanie technicznym. W kierunku dworca kolejowego prowadzi deptak (ul. Kolejowa), na którym w 2008 r. wymieniono lampy i ławki. U zbiegu ulic Kolejowej i Wrocławskiej oddano do użytku galerię handlową, której inwestorem jest Miejski Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Ostrowie Wielkopolskim. W 2010 r. została zakończona realizacja nowych elewacji na budynkach przy ulicy Wrocławskiej 25, Placu 23 Stycznia nr 7 oraz Żwirki 27 w Ostrowie Wielkopolskim. Obiekty te są własnością wspólnot mieszkaniowych, a zarządza wspólnotą spółka MZGM. W centrum miasta pozostały jeszcze tylko nieliczne budynki będące własnością spółki MZGM lub wspólnot mieszkaniowych wymagające nowych elewacji. W następnych latach będą one konsekwentnie realizowane. Nowe elewacje będą wykonywane również na budynkach położonych dalej od centrum miasta16.

Reprezentacyjną przestrzeń publiczną w Ostrowie Wielkopolskim stanowi Plac 23 Stycznia, który został w 2009 r. wyremontowany i zmodernizowany. Dzięki zakończonemu procesowi ujednolicenia własności gruntów na tym terenie można było przystąpić do zagospodarowania tego terenu. Pojawiły się kioski z kwiatami, ławki, teren został wyłożony kostką, wytyczono nowe alejki, zamontowano stoliki i przygotowano infrastrukturę pod ogródki kawiarniane. W 2010 roku odnowiony został istniejący w tym miejscu plac zabaw, na którym pojawiły się kolorowe, bezpieczne, certyfikowane huśtawki, karuzele, drabinki, zjeżdżalnie i inne urządzenia dla dzieci. Na Placu zaplanowano także zestaw integracyjny, na który można wjechać wózkiem inwalidzkim.

W 2010 r. wykonano także modernizację Ogródków Jordanowskich (placu dla dzieci). W miejsce metalowych huśtawek pojawiły się kolorowe zestawy do zabaw. Są zamontowane nowe huśtawki, w miejscu nieczynnego brodzika powstała piaskownica.

Inwentaryzacja placów zabaw zakończona w 2011 r. wykazała, że obecnie w Ostrowie Wielkopolskim jest 85 miejsc, gdzie mogą bawić się dzieci, jednak większość z nich jest zniszczona, a znajdujące się tam huśtawki bywają niebezpieczne dla maluchów. Pierwszy plac z programu "Radosna Szkoła" powstanie przy Szkole Podstawowej nr 5.

Tereny zieleni, parki w Ostrowie Wielkopolskim są w dobrym stanie. MZD na bieżąco zajmuje się odtwarzaniem zieleni, w tym na nasadzaniem drzew i krzewów. W 2007 r. została wykonana rewaloryzacja Parku im. 3 Maja. W ramach realizacji zadania wykonano prace ogrodnicze - posadzono 410 krzewów (głogów jednoszyjkowych) i założono trawniki z siewu na powierzchni tysiąca m2. Park Miejski od kilku lat jest miejscem organizowania festynów i koncertów. Spacerowe alejki są oświetlone. Dodatkowym elementem podnoszących estetykę Parku są dwie tryskające fontanny zamontowane w zbiorniku wodnym. W Parku Sczanieckiej i Marcinkowskiego w 2007 r. zamontowano kilkadziesiąt drewnianych ekranów, które obsadzono pnączami. Ekrany przyczyniają się do wyciszenia parku, zmniejszają emisję spalin do parku, tworzą zieloną ścianę izolującą park od ulicy.



23

Na Starym Cmentarzu w Ostrowie Wielkopolskim przy Placu Bankowym wyremontowano wszystkie alejki, zostały one wybrukowane estetyczną kostką granitową. W centrum nekropolii stoi nowy punkt czerpalny wody ze stylizowaną wylewką. Odnowiona jest także główna brama. Cmentarz jest oświetlony. Stylizowane lampy oraz reflektory podświetlają zabytkowe figury znajdujące się na głównej alejce i krzyż umieszczony w centralnym miejscu cmentarza. Renowacji wymaga mur otaczający cmentarz, który jest obiektem zabytkowym wpisanym do rejestru zabytków.

W 2010 r. zmodernizowano Targowisko Miejskie przy ul. Głogowskiej, a w I kwartale 2011 r. zakończona została inwestycja przy ul. Witosa, pn. „Utwardzenie placu targowego na targowisku miejskim w Ostrowie Wielkopolskim”. Utwardzono nawierzchnię placu targowego kostką betonową i kruszywem łamanym. Wykonano drogi wewnętrzne dla ruchu pieszo-jezdnego. W rezultacie wykonanych robót budowlanych przybyło ponad 100 nowych miejsc handlowych o powierzchni ok. 25 m2 17.

1.7. Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych i możliwości rozwoju turystyki Ostrów Wielkopolski jest miastem o dużym potencjale turystycznym. Na jego terenie znajduje się wiele zabytkowych obiektów, najważniejsze z nich to:

dawny zbór ewangelicki, obecnie Kościół pw. NMP Królowej Polski, wzniesiony w konstrukcji szachulcowej w 1778 r. – ul. Królowej Jadwigi;

Ratusz (1828 r.) powstał wg projektu J.H. Häberlina, bliskiego współpracownika słynnego berlińskiego architekta K.F. Schinkla (obecnie siedziba Muzeum Miasta);

kościół św. Stanisława Biskupa (obecnie konkatedra) wzniesiony w latach 1905-1907 według projektu Sylwestra Pajzderskiego i Rogera Sławskiego. Wnętrze zdobi polichromia z 1929 r. autorstwa Henryka Jackowskiego oraz rzeźby znanych wielkopolskich artystów Władysława Marcinkowskiego i Marcina Rożka. Jedna z najciekawszych rzeźb Marcinkowskiego – „Pielgrzym” z 1890 r. – usytuowana jest na zewnątrz świątyni, obok wejścia głównego;

zespół witrażowy w dawnym Gimnazjum Męskim, powstały w II połowie lat 80. XIX w. we wrocławskiej pracowni Edwarda Franka, należącej wcześniej do słynnego Adolfa Seilera – twórcy witraża „Salvator Mundi” w auli. Witraże przedstawiają alegorie Pracy (Labor), Wiedzy (Scientia) i Sztuki (Ars Libera);

zespół witraży w budynku dawnej przepompowni ścieków przy zbiegu ulic Raszkowskiej, Wańkowicza i al. Słowackiego z początku XX wieku;

Synagoga w stylu mauretańskim - wzniesiona w latach 1856-1860, na obrzeżu dawnej dzielnicy żydowskiej;

obiekty z okresu neobaroku: elewacja gmachu dawnej Kasy Pożyczkowej przy pl. Rowińskiego oraz narożny dom przy zbiegu ulic Wrocławskiej i Wiosny Ludów;

budynki secesyjne: willa przy ul Raszkowskiej 47 (1905 r.), kamienica narożna u zbiegu ulic Głogowskiej i Zamenhofa, willa budowniczego Paula Kupke przy ul. Sienkiewicza 2 i kamienica Ewalda Neumanna przy ul. Kolejowej 4 (początek XX wieku);



24

obiekty 20-lecia międzywojennego: gmach Szkoły Powszechnej im. E. Estkowskiego (1925-1926) projektu Franciszka Sterczyńskiego (obecnie Gimnazjum nr 1 im. Polskich Noblistów), Bank Polski (1928-1930) – obecnie WBK BZ SA, wg projektu Stanisława Filasiewicza;

kościół pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego – wzniesiony w latach 1938-1947 według projektu Franciszka Morawskiego z Poznania;

stary cmentarz przy placu Bankowym – założony został w latach 80-tch XVIII wieku (zaznaczony na mapie miasta w r. 1784). Należy on do najstarszych nekropolii katolickich w Polsce urządzonych poza obszarem miasta, z dala od kościoła parafialnego. Jest miejscem wiecznego spoczynku wielu ludzi wpisanych na trwałe w dzieje miasta, zarówno swoim udziałem w walkach zbrojnych, jak i pracą społeczną, gospodarczą, naukową i artystyczną XIX i XX w. O wartości cmentarza stanowią także nagrobki, które prezentują dużą różnorodność form.

Jednym z najbardziej reprezentatywnych obiektów Ostrowa Wielkopolskiego jest zabytkowy budynek ostrowskiej synagogi, architektoniczny unikat w skali Europy. Stan techniczny obiektu był bardzo zły i istniało zagrożenie, że bez natychmiastowych działań remontowo-konserwatorskich ulegnie zniszczeniu. W 2010 r. rozpoczęto kompleksową modernizację budynku ostrowskiej Synagogi, na czas opracowania programu rewitalizacji remont dobiegał końca. W wyremontowanej synagodze powstanie nowy produkt kulturalny - FORUM SYNAGOGA - wnętrze synagogi zostanie wykorzystane na salę koncertową (powstanie mobilna widownia na ok. 150 miejsc, gdzie będą się mogły odbywać koncerty, przedstawienia teatralne i wystawy). Ostrowska Synagoga znalazła się w gronie laureatów ogólnopolskiego konkursu „Fasada Roku 2010”.

Miasto posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturę noclegową i gastronomiczną (13 hoteli, 30 restauracji, kluby, kawiarnie, bary, puby, pizzerie).

W ostatnich latach przystąpiono w mieście do realizacji systemu dróg rowerowych. Obecnie sieć ścieżek rowerowych i ciągów pieszo-rowerowych ma długość 21,6 km18. Ponadto przez miasto przebiegają rowerowe i piesze szlaki turystyczne. Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze – oddział w Ostrowie Wielkopolskim organizuje imprezy turystyki kolarskiej. Turyści podczas wycieczek turystyki kwalifikowanej i popularnej - indywidualnych lub zbiorowych, na terenie Ziemi Ostrowskiej mogą zdobyć Odznakę Krajoznawczą „Ostrószko”, która jest wyróżnieniem turysty za znajomość Ziemi Ostrowskiej - jej historii, tradycji, zabytków, kultury, osiągnięć dnia dzisiejszego, perspektyw rozwoju, przyrody, walorów turystycznych i krajoznawczych.

W roku 2008 został otwarty na terenie Ośrodka Rekreacyjno-Wypoczynkowego Piaski - Szczygliczka „Park Przygód”. To jedyny w regionie południowej Wielkopolski obiekt tego typu. W parku przygotowano cztery trasy o zróżnicowanym stopniu trudności z ponad 50 różnymi przeszkodami zawieszonymi na drzewach. Niepowtarzalną w skali kraju atrakcją jest WIEŻA NA5IĘĆ. Wieża to bryła o podstawie trójkąta z dwoma platformami na 10 i 15 metrach, na które można się dostać m.in. wspinając się po ściance wspinaczkowej, pokonując park linowy, czy też wspinając się po drabinach. Kolejne atrakcje wieży to możliwość skoku wahadłowego z wysokości blisko 18 metrów, a także jeden z najdłuższych zjazdów tyrolskich jakie zbudowano w Polsce. Dla dzieci odwiedzający

18 na podstawie informacji z Miejskiego Zarządu Dróg i Referatu Gospodarki Komunalnej Urzędu Miejskiego, stan na dzień 01.04.2011 r.


25

„Park Przygód” przygotowano dwa nowoczesne place zabaw w kształcie statku. W ośrodku znajduje się drewniana tawerna z bogatą ofertą gastronomiczną.

Kompleks rekreacyjny posiada także bogato wyposażoną wypożyczalnię sprzętu pływającego: rowery wodne, kajaki, łodzie. Dla mieszkańców i turystów do dyspozycji jest kilkusetmetrowa piaszczysta plaża, boisko do plażowej piłki siatkowej i wielofunkcyjne boisko ze sztuczną nawierzchnią.

We wrześniu 2010 r. zakończony został projekt pn. „Modernizacja obiektu rekreacyjno-sportowego ‘Piaski-Szczygliczka’ dla podniesienia atrakcyjności turystycznej miasta i okolic”. Projekt został dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (działanie 6.1 Turystyka). Celem projektu było stworzenie dla społeczności Ostrowa Wielkopolskiego i regionu nowej jakości usług w zakresie czynnego wypoczynku – oferty atrakcyjnej, ogólnodostępnej, bezpiecznej i bezpłatnej. Zakres rzeczowy obejmował wykonanie ścieżki pieszo-rowerowej z kostki betonowej o długości 1168 m, remont boiska, zakup i montaż pomostu pływającego, remont 2 placów zabaw oraz zakup i montaż małej architektury (ławki, kosze na śmieci, stojaki dla rowerów, szlabany). Trzy projekty w Polsce, w tym „Modernizacja obiektu rekreacyjno-sportowego ‘Piaski-Szczygliczka’ dla podniesienia atrakcyjności turystycznej miasta i okolic” zostały nominowane do konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich” w kategorii „Turystyka aktywna” organizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

W 2011 r. zakończone zostanie zadanie pod nazwą: "Modernizacja obiektu rekreacyjno-sportowego „PIASKI-SZCZYGLICZKA” w Ostrowie Wielkopolskim - etap II". Realizacja projektu polega na przebudowie i budowie ogólnodostępnych toalet, kontynuacji budowy ścieżki pieszo-rowerowej oraz montażu elementów małej architektury.

W 2006 r. dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim powstał Punkt Informacji Turystycznej Ostrowa Wielkopolskiego, który znajduje się w siedzibie Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Ostrowie Wielkopolskim (ulica Starotargowa 5). Punkt zajmuje się informacją turystyczną nie tylko o samym mieście, ale o całym - integralnie z nim związanym - regionie ostrowskim, przedstawianiem jego walorów krajoznawczych i turystycznych oraz ich promocją na miejscu, w regionie i w kraju, również poprzez prowadzoną przez PIT stronę internetową http://www.turystyka.iostrow.com.

1.8. Identyfikacja problemów w sferze zagospodarowania przestrzennego wysoki poziom zanieczyszczenia rzeki Ołobok, będący konsekwencją odprowadzania do jej

wód ścieków z terenu miasta oraz wód deszczowych,

niewystarczająca liczba terenów zielonych w obszarach zabudowy,

istniejące parki z uwagi na stosunkowo niewielką powierzchnię oraz braki w zagospodarowaniu nie zaspokajają w pełni potrzeb mieszkańców w zakresie codziennej rekreacji i wypoczynku,

niewykorzystany potencjał terenów powojskowych i poprzemysłowych w centrum miasta,

zły stan techniczny wielu wartościowych architektonicznie obiektów w mieście,

wysoki udział starych budynków w strukturze budynków znajdujących się w złym stanie technicznym,


26

wysoki udział ruchu osób samochodami, hałas komunikacyjny,

braki w zakresie ilości i dostępności odpowiednich miejsc parkowania, głównie centrum miasta,

zły stan większości placów zabaw dla dzieci,

konieczność rozbudowy sieci i urządzeń kanalizacji deszczowej, w celu skanalizowania wszystkich rejonów miasta i zapewnienia prawidłowej pracy systemu odwodnienia,

konieczność rozbudowy i modernizacji sieci wodociągowej, ponieważ obecnie występują lokalne spadki ciśnienia w południowej i zachodniej części miasta,

lokalnie w niektórych miejscach Ostrowa Wielkopolskiego występują kolizje funkcji - niekorzystne przemieszanie terenów o skrajnie różnym przeznaczeniu, np. zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej i aktywności gospodarczej (np. rejon ul. Towarowej), zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i dróg o dużym natężeniu ruchu (np. rejon ul. Krotoszyńskiej i ul. Poznańskiej), terenów rekreacyjnych i obiektów komunikacji kolejowej (np. rejon ul. Kilińskiego), obiektów szkolnictwa i aktywności gospodarczej (np. rejon ul. Batorego).


27

2. Charakterystyka gospodarcza Ostrowa Wielkopolskiego

2.1. Struktura działalności gospodarczej na terenie miasta i obszarów podlegających rewitalizacji. Ostrów Wielkopolski należy do większych ośrodków gospodarczych w województwie wielkopolskim. Potencjał społeczny Ostrowa Wielkopolskiego wpływa na rozwój przedsiębiorczości. W mieście liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. ludności wynosi 1193, natomiast w powiecie 919. Na terenie miasta działalność gospodarczą prowadzi 8640 podmiotów gospodarki narodowej, wśród których przeważają jednostki handlowe i budowlane. Jak wynika z danych przedstawionych na Wykres 1, w latach 2002-2009 liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w mieście ulegała wahaniom.

Wykres 1. Podmioty gospodarcze (stan w dniu 31 XII) w Ostrowie Wielkopolskim.


W Ostrowie Wielkopolskim najbardziej dynamicznie rozwijają się spółki handlowe. W końcu grudnia 2009 r. było zarejestrowanych 495 takich jednostek (w tym 70 z udziałem kapitału zagranicznego). W ogólnej liczbie podmiotów gospodarki narodowej ostrowskie spółki handlowe stanowiły 5,7%. Stosunkowo duży wzrost liczebności odnotowano w grupie fundacje i stowarzyszenia. W porównaniu z rokiem 2008 liczba tych podmiotów zarejestrowanych w Ostrowie Wielkopolskim zwiększyła się o 3,2% i wyniosła 193. Pomimo wzrostu liczebności, wśród ogółu podmiotów gospodarki narodowej fundacje i stowarzyszenia stanowiły 2,2%. Systematycznie zmniejsza się liczba przedsiębiorstw państwowych, w końcu grudnia 2009 r. w rejestrze REGON dla Ostrowa Wielkopolskiego pozostało jeszcze tylko 1 przedsiębiorstwo, spośród 29 przedsiębiorstw państwowych funkcjonujących w Wielkopolsce. Spółdzielnie w Ostrowie Wielkopolskim (21) stanowiły 1,2% wszystkich spółdzielni zarejestrowanych w województwie (1749).

Najliczniejszą grupą podmiotów gospodarki narodowej są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. W 2009 r. wśród wszystkich podmiotów zarejestrowanych w Ostrowie Wielkopolskim ich


28

udział wynosił 79,7% (w województwie 77,9%), a w sektorze prywatnym sięgał 81,8%. Pod względem liczebności drugie miejsce w rejestrze REGON zajmują spółki cywilne. W końcu 2009 r. w Ostrowie Wielkopolskim były zarejestrowane 633 takie jednostki, stanowiące 7,3% ogółu podmiotów.

Wykres 2. Dynamika podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON.


Większość podmiotów gospodarczych w 2009 r. (95,4%) to mikroprzedsiębiorstwa, zatrudniające do 9 pracowników. Małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające od 10 do 49 pracowników stanowiły 3,7% ostrowskich podmiotów. W Ostrowie Wielkopolskim funkcjonowało 73 duże firmy zatrudniające powyżej 50 pracowników oraz 5 firm zatrudniających 250 i więcej pracowników. W 2009 r. liczba podmiotów gospodarczych na 10 tys. ludności wyniosła 1193, natomiast w powiecie 919.

2.2. Główne sektory / branże działalności gospodarczej Analiza struktury podmiotów gospodarczych w Ostrowie Wielkopolskim z punktu widzenia rodzaju prowadzonej działalności (Wykres 3) prowadzi do stwierdzenia, że dominujący udział w tej strukturze ma działalność handlowa, usługi i naprawy – w 2009 r. 1/3 podmiotów gospodarczych działała w tym zakresie. Ponadto znacząca część podmiotów prowadzi działalność profesjonalną, naukową i techniczną oraz działalność w branży przemysłowej i budowlanej.

W sekcji rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo działa 1,7% przedsiebiorstw, 20,9% zajmuje się przemysłem i budownictwem, a 77,4% usługami. W sektorze publicznym najwięcej przedsiębiorstw prowadzi działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości oraz edukacją.


29

Wykres 3. Podmioty gospodarcze w rejestrze REGON według sektorów własności i sekcji PKD w 2009 r.


W Ostrowie Wielkopolskim funkcjonują również podmioty tzw. otoczenia biznesu. W 2009 r. działały w mieście 24 samodzielne oddziały bankowe. Ponadto w mieście prowadzą działalność organizacje około biznesowe: Izba Przemysłowo-Handlowa Południowej Wielkopolski, Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, Cech Rzemiosł Różnych, Ostrowskie Zrzeszenie Handlu i Usług, Eurocentrum Innowacji i Przedsiębiorczości, Fundacja Rozwoju Lotniska Wielkopolska Południowa, Aglomeracja Kalisko-Ostrowska.

2.3. Główni pracodawcy oraz struktura zatrudnienia w poszczególnych branżach Najważniejszym pracodawcą w Ostrowie Wielkopolskim jest Delphi Poland S.A. Oddział w Ostrowie Wielkopolskim, wiodący światowy dostawca rozwiązań elektronicznych i technologii systemowych dla sektora motoryzacyjnego. Zakład Delphi w Ostrowie powstał w roku 1996 po przejęciu Zakładów Sprzętu Mechanicznego, największego polskiego producenta samochodowych chłodnic i grzejników, zatrudnia obecnie około 1200 pracowników. W 2008 r. została uruchomiona nowa produkcja parowników dla układów klimatyzacji. Produkty zakładu Delphi w Ostrowie montowane są w modelach wielu europejskich producentów samochodów.

Zakład uczestniczy w życiu lokalnej społeczności. Współpracuje z lokalnymi firmami w zakresie wykorzystania ich usług. Zrealizowany w 2008 roku kontrakt na rozbudowę hali produkcyjnej wygrała i przeprowadziła jedna z ostrowskich firm. Zakład wspiera lokalne potrzeby – współuczestniczył w zakupie urządzenia wspomagającego ratowanie życia dla lokalnego szpitala w roku 2007, a w roku 2008 wsparł zakup kardiomonitora dla oddziału pediatrii oraz zestawu do elektrochirurgii dla oddziału położniczo-ginekologicznego


30

Znaczącym podmiotem na lokalnym rynku pracy jest także Europejskie Konsorcjum Kolejowe WAGON Sp. z o.o. - jeden z największych polskich zakładów, realizujących naprawy i dostawy nowych wagonów towarowych. W szczytowym momencie (lata '60) zatrudnienie wynosiło ponad 8000 pracowników, obecnie Spółka zatrudnia około 400 pracowników. Firma cały czas zwiększa swoje udziały w rynku dostaw wagonów, przyjmując zlecenia w Polsce i za granicą.

Kuźnia Ostrów Wielkopolski to firma specjalizująca się w produkcji oraz regeneracji części i przyrządów niezbędnych do budowy wagonów, a także w produkcji odkuwek swobodnie kutych i matrycowych na potrzeby przemysłu. Posiadane wyposażenie pozwala na wykonywanie odkuwek matrycowych o masie od 0,03 kg do 40 kg, a także odkuwek swobodnie kutych o masie do 950 kg. Wyroby produkowane przez Kuźnię, wykonywane są z rożnych typów stali, w zależności od potrzeb klienta.

Do największych pracodawców w Ostrowie Wielkopolskim należy także SKLEJKA-EKO S.A. Spółka funkcjonuje na rynku ostrowskim od 1919 r., obecnie zatrudnia około 420 osób. Firma jest znanym w kraju producentem płyt wiórowych, sklejek oraz dostawcą elementów drewnianych do przemysłu meblarskiego i detali stolarki drzewnej. Znaczna część produkcji trafia na eksport.

Kolejnym ważnym pracodawcą z branży rolno-spożywczej jest POLFEX sp. z o.o., podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest ubój i przetwórstwo mięsa oraz działalność handlowa. Spółka nie posiada własnych ferm hodowlanych, zleca natomiast hodowlę drobiu prywatnym właścicielom ferm, zapewniając im dostawę piskląt, pasz oraz stały nadzór służb weterynaryjnych. Obecnie zatrudnienie w firmie wynosi około 137 osób.

Ważny segment miejskiej gospodarki stanowi sektor usług. W tej grupie szczególnie wyróżniają się zakłady związane z budownictwem, jak np. Intar Sp. z o.o. to firma handlowa oferująca towary z branż materiałów do produkcji mebli oraz materiałów budowlanych. W Ostrowie Wielkopolskim spółka posiada oddział sprzedaży materiałów do produkcji mebli, a w tym płyt drewnopochodnych, okuć i akcesoriów meblowych oraz skład budowlany. Firma zatrudnia około 180 osób. Dynamicznie rozwija się Przedsiębiorstwo Produkcji Farb i Lakierów MALFARB sp. z o.o., które jest jednym z większych polskich producentów ekologicznych produktów dla sektora budowlanego. Spółka zatrudnia około 122 osób.

Inne ważne dla ostrowskiej gospodarki firmy to:

Przedsiębiorstwo Produkcyjne Ferroz jest producentem wysokiej jakości układów wydechowych do samochodów osobowych i dostawczych. Obecnie firma zatrudnienia około 150 osób.

HELIOS POLSKA Farby Lakiery Żywice i Kleje Sp. z o.o. to jeden z największych producentów farb, lakierów i żywic syntetycznych w Europie Środkowo Wschodniej. Firma powstała w Ostrowie Wielkopolskim w 1998 r. i należy do grupy HELIOS z siedzibą w miejscowości Domżale, Republika Słowenii.

LITEX Group zajmuje się projektowaniem, produkcją i serwisem parasoli, namiotów, altan i mebli ogrodowych oraz banerów, flag, transparentów, parawanów plażowych, proporców, gadżetów, tablic i pokrewnych produktów reklamowych.

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowe JĘDROCH sp. j., to rodzinna firma od ponad 36 lat zajmująca się produkcją wózków dziecięcych, która z kilkuosobowej rozrosła się do zatrudniającej ponad 100 pracowników.


31

ZAP-KOOPERACJA Sp. z o. o. jest renomowanym producentem i dostawcą szerokiej gamy obudów blaszanych takich jak kontenery aparaturowe, szafy, pulpity kontrolno-pomiarowe, skrzynki i szafki metalowe. Spółka powstała na bazie Zakładu Obudów i Systemów, który do końca 1999 roku funkcjonował w wewnętrznej strukturze organizacyjnej Zakładów Automatyki Przemysłowej S.A. w Ostrowie Wielkopolskim jako centrum zysku.

ŚLUSARSTWO T&D STASIAK firma powstała w roku 1979 jako zakład usługowy specjalizujący się w ślusarstwie i kowalstwie. W 1994 roku po zmodernizowaniu i zakupie nowoczesnych maszyn rozpoczęto produkcję zbiorników ciśnieniowych sprężonego powietrza uzyskując stosowne dokumenty Kolejowego Dozoru Technicznego. Od 2010 roku firma funkcjonuje na terenie Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości-Podstrefa Ostrów Wielkopolski.

JUCON od 2004 roku firma zajmuje się produkcją i montażem zabezpieczeń przeciwpożarowych. Od 2010 roku firma funkcjonuje na terenie Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości-Podstrefa Ostrów Wielkopolski. Firma oferuje produkty spełniające indywidualne wymagania klientów. Wyspecjalizowane brygady montażowe i serwisowe gwarantują właściwe osadzenie konstrukcji w obiektach budowlanych.

Przedsiębiorstwo Systemów Automatyki Zapis-Hardware Sp. z o.o. Firma PSA Zapis-Hardware powstała w roku 1991, aby stać się partnerem amerykańskiej firmy Westinghouse Electric S.A. na rynku polskim i europejskim. Dzięki tej współpracy firma wzbogaciła kwalifikacje i doświadczenie, co umożliwiło jej szerszy zakres działalności w dziedzinie szeroko rozumianej automatyzacji obiektów, projektowania oraz kompletacji wraz z montażem warsztatowym. Firma PSA Zapis-Hardware jest przedsiębiorstwem systemów automatyki, dostarczającym gotowe rozwiązania dla dowolnych aplikacji przemysłowych. Główne produkty to nowoczesne systemy budowane w oparciu o duże systemy DCS oraz sterowniki PLC.

Ważnym sektorem dla ostrowskiej gospodarki jest także sektor usług teleinformatycznych. TECHLAND Sp. z o.o., to jeden z największych polskich deweloperów gier komputerowych oraz ceniony producent profesjonalnego oprogramowania użytkowego. Spółka od 2008 roku posiada trzy biura – we Wrocławiu, Ostrowie Wielkopolskim i Warszawie. Zatrudnia prawie dwieście osób.

Ponadto w Ostrowie pojawili się w ostatnim czasie nowi inwestorzy m. in.:

francuski koncern Eurovia, której głównym obszarem działań jest budownictwo drogowe i produkcja materiałów drogowych. Eurovia SA należy do największej na świecie grupy budowlanej VINCI. W 2009 roku w Ostrowie Wielkopolskim, została uruchomiona Wytwórnia Mas Bitumicznych Ammann UNIGLOBE 240 o wydajności 240 ton/godz. Wytwórnia przystosowana jest do produkcji wszystkich rodzajów mieszanek mineralno-asfaltowych. Zatrudnia około 80 stałych pracowników.

firma Holicon reprezentująca branżę usług typu Business Process Outsourcing , w tym w prowadzenie biur obsługi partnerów biznesowych. W 2010 r. w firmie w Ostrowie rozpoczęło pracę 150 osób, docelowo Holicon ma stworzyć co najmniej 300 miejsc pracy.

SLAM POLAND Sp. z o.o. powstała w 2008 r. na rynku polskim, a na rynku międzynarodowym istnieje od 1996 r. Spółka jest stabilną firmą, wyróżniającą się na tle innych podmiotów, przede wszystkim unikatowym rodzajem działalności – recyklingiem płyt CD, DVD oraz BD na skalę przemysłową. Firma ma podpisany kontrakt m.in. z Warnerem,


32

Disneyem, Paramount Pictures i prawo wyłączności na Europę. Obecnie firma zatrudnia około 80 osób, to przede wszystkim kobiety, co ma istotne znaczenie dla lokalnego rynku pracy. W najbliższym czasie firma zatrudni dodatkowo minimum 80 osób.

W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 pracują 20042 osoby, co w przeliczeniu na 1000 ludności daje wskaźnik pracujących na poziomie 277, tj. więcej niż przeciętnie w powiecie i województwie. W okresie 2002-2009 poziom zatrudnienia ulegał zmniejszaniu. Udział kobiet w liczbie pracujących ogółem zwiększał się w analizowanym okresie – w 2009 r. kobiety stanowiły 45,7% pracujących (w 2002 r. 41,7%).

Wykres 4. Pracujący w głównym miejscu pracy wg płci19.


Dominująca część - 63% pracujących w Ostrowie Wielkopolskim jest zatrudniona w sektorze prywatnym, należy zauważyć, że w analizowanych latach zwiększał się udział tej grupy w ogóle zatrudnionych. W 2009 r. odsetek zatrudnionych w sektorze prywatnym był bowiem o 4,4 punktu procentowego wyższy niż na początku rozpatrywanego okresu. Z drugiej strony w omawianych latach zmniejszyło się zatrudnienie w sektorze publicznym, w 2009 r. jego poziom był niższy o 4,4 punktu procentowego w stosunku do stanu z 2002 r.

Rozpatrując strukturę zatrudnienia według sektorów działalności (Wykres 5), należy stwierdzić, że dominująca grupa zatrudnionych (58%) pracuje w sektorze usługowym (łącznie w usługach rynkowych i nierynkowych). Znaczący odsetek ludności znajduje również zatrudnienie w przemyśle. Jednocześnie

19 W jednostkach o liczbie pracujących powyżej 9 osób; łącznie z pracującymi w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie (dane szacunkowe).


33

należy zauważyć, że w analizowanych latach zatrudnienie w tym sektorze zmniejszyło się o 9%, przy niemal niezmienionym udziale zatrudnienia w przemyśle do ogółu zatrudnienia.

Wykres 5. Zatrudnienie w Ostrowie Wielkopolskim według sektorów ekonomicznych.


W 2009 r. przemyśle pracowało 8372 osób, w sekcji handel, naprawa pojazdów samochodowych, transport i gospodarka magazynowa, zakwaterowanie i gastronomia, informacja i komunikacja 4998 osób, a w pozostałych usługach 5981 osób20.

2.4. Kierunki rozwoju gospodarki miasta, w tym ułatwione efektami rewitalizacji jego zdegradowanych obszarów

Korzystne położenie geograficzne, dostępność dobrze wykształconych kadr oraz uruchomienie podstrefy Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości, zwolnienia od podatku dla przedsiębiorców czy przystąpienie do Samorządowego Funduszu Poręczeń Kredytowych Sp. z o. o. w Gostyniu, a także wielość różnorodnych i prężnych instytucji otoczenia biznesu sprawiają, że Ostrów Wielkopolski jest coraz bardziej atrakcyjny pod względem lokowania inwestycji. Te tendencje potwierdził zarówno najnowszy rating miasta na poziomie „A-” (2010 r.), jak i prestiżowy w środowiskach gospodarczych periodyk „Forbes”. W 2007 i 2009 r. Ostrów otrzymał wyróżnienie w konkursie „Samorząd Przyjazny Przedsiębiorczości”. Miasto trzykrotnie zostało laureatem prestiżowego konkursu „Gmina Fair Play 2008, 2009 i 2010” – w którym ocenę miastu wystawiają zarówno rodzimi przedsiębiorcy, jak i specjaliści z Krajowej Izby Gospodarczej. Ponadto Ostrów

20 Według faktycznego miejsca pracy; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 oraz pracujących w indywidualnym rolnictwie.


34

otrzymał dwukrotnie w latach 2008 i 2009 certyfikat ,,Gmina Bliska Środowisku’’ za całość inwestycji i działań ekologicznych w mieście.

Władze lokalne tworzą dobre warunki do inwestowania w mieście. W 2007 r. utworzono Podstrefę Ostrów Wielkopolski w ramach Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości w Kamiennej Górze (SSEMP). Jedną z największych korzyści dla podmiotów działających w strefie jest możliwość zwrotu do wysokości 60% poniesionych kosztów inwestycyjnych. Praktycznie całość terenów SSE przy ul. Wrocławskiej jest zagospodarowana. Atrakcyjność tej formy prowadzenia biznesu zadecydowała, że pozytywnie rozpatrzono wniosek miasta o rozszerzenie strefy o kolejne 5,5 ha przy ul. Osiedlowej.

Polityka inwestycyjna miasta zakłada równomierny rozwój inwestycji związanych z realizacją obiektów produkcyjnych, handlowo-usługowych oraz mieszkaniowych. Na obrzeżach miasta w 2010 r. rozpoczęła się budowa galerii handlowej Ostrovia. Planowana jest również budowa tego typu obiektu na północny-zachód od centrum miasta (ulica Poznańska). Budowa galerii handlowych to odpowiedź na zapotrzebowanie mieszkańców, ale także impuls dla lokalnego rynku pracy. W budowanym obiekcie przy ul. Kaliskiej prace znajdzie około 1000 osób, a mieszkańcy będą mieli swobodny dostęp do wielu produktów popularnych marek oraz możliwość rozwoju swojej działalności21.

2.5. Analiza możliwości budżetowych dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych Rozwój gospodarczy gminy wspierają działania inwestycyjne. W 2009 r. z budżetu gminy miejskiej Ostrów Wielkopolski wydatkowano łącznie 171 842,7 tys. zł, z czego 25,1% stanowiły wydatki majątkowe inwestycyjne.

Wykres 6. Dochody i wydatki Gminy Miejskiej Ostrów Wielkopolski w 2009 r.


W 2010 r. Miasto Ostrów Wielkopolski uzyskało w ocenie Fitch Ratings Londyn-Warszawa ocenę A-. Pomimo wysokiego poziomu inwestycji wynoszącego w latach 2006-2009 25% wydatków ogółem, zdolność Ostrowa do finansowania wydatków majątkowych była bardzo wysoka. Nadwyżka bieżąca była wystarczająca do sfinansowania ponad 77% wydatków majątkowych, które wzrosły ponad dwukrotnie: z 20 milionów w 2005 r. do 46 milionów w 2009 r. W latach 2010-2012 wydatki



35

majątkowe Ostrowa będą również wysokie – około 150 mln złotych. Niektóre projekty finansowane będą ze środków unijnych, to około 17-20% wydatków majątkowych.

Plan wydatków majątkowych w 2010 roku został zrealizowany w 84,74 %, tj. w kwocie 44 976 632,56 zł. Dodatnia wartość wyniku bieżącego określana jako nadwyżka operacyjna wskazuje na potencjalną zdolność jednostki samorządu terytorialnego do spłaty zobowiązań i finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym oraz zmniejsza ryzyko związane z wykorzystaniem instrumentów dłużnych w tym zakresie. Począwszy od 2014 roku uzyskanie łącznie dodatniego wyniku na części bieżącej budżetu z okresu trzech lat będzie warunkowało utrzymanie formalnego (wymaganego przez ustawę o finansach publicznych) poziomu płynności finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Na koniec 2010 roku osiągnięto nadwyżkę operacyjną w wysokości 16503061 zł, tj. niższą o kwotę 13 837 913 zł, w porównaniu do roku 2009, co było powodem spadku zrealizowanych dochodów bieżących oraz wyższych środków na wydatki bieżące w 2009 roku.22.

Tabela 10. Nadwyżka operacyjna.

Lp. Wskaźnik 2009 rok 2010 rok

1. Udział nadwyżki operacyjnej w

dochodach ogółem

2. Udział nadwyżki operacyjnej i

dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem

3.

Wskaźnik samofinansowania - udział nadwyżki operacyjnej i

dochodów majątkowych w wydatkach majątkowych

Źródło: Sprawozdanie roczne Prezydenta Miasta z wykonania budżetu Ostrowa Wielkopolskiego za rok 2010.

W powyższej tabeli przedstawiono wskaźniki monitorujące sytuację finansową Gminy Miasta Ostrowa Wielkopolskiego za lata 2009 i 2010. Pierwszy wskaźnik wskazuje na potencjalną zdolność jednostki samorządu terytorialnego do spłaty zobowiązań oraz finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym. Im wyższy wskaźnik tym mniejsze ryzyko związane z wykorzystaniem instrumentów dłużnych. Dodatnia wartość drugiego wskaźnika pokazuje na ile wypracowana nadwyżka operacyjna oraz osiągnięte dochody ze sprzedaży majątku, zabezpieczają środki na pokrycie spłaty długu oraz finansowanie inwestycji. Wysokość trzeciego wskaźnika obrazuje stopień w jakim jednostka samorządu terytorialnego finansuje inwestycje środkami własnymi. Im wyższa jest ta relacja, tym mniejsze ryzyko utraty płynności finansowej związane z nadmiernymi kosztami obsługi zadłużenia. Jak można zaobserwować wypracowane wskaźniki za 2010 rok maleją w stosunku do roku 200923.

22 Na podstawie „Sprawozdania rocznego Prezydenta Miasta z wykonania budżetu Ostrowa Wielkopolskiego za rok 2010”.



36

2.6. Identyfikacja problemów w sferze gospodarki oraz opis działań, które przyczynią się do ich rozwiązania bądź ograniczenia

znacząca redukcja zatrudnienia w przemyśle oraz w rolnictwie,

wyzwania związane z uczestnictwem firm w jednolitym rynku europejskim,

niewystarczająca podaż wydzielonych i uzbrojonych terenów przeznaczonych pod działalność gospodarczą,

odpływ osób wykwalifikowanych z terenu miasta,

tendencja do lokowania działalności gospodarczej przez mieszkańców miasta poza terenem miasta,

niedostateczny poziom kompetencji i kwalifikacji osób już funkcjonujących na rynku pracy,

brak dostępu do dobrze wykształconej kadry,

brak zainteresowania dużych przedsiębiorstw o silnej pozycji rynkowej, dysponujących kapitałem na rozwój i nowe inwestycje, tworzeniem nowych miejsc pracy.

3. Sfera społeczna

3.1. Struktura demograficzna i społeczna mieszkańców miasta Ostrów Wielkopolski jest piątą co do wielkości gminą miejską w Wielkopolsce. Liczba mieszkańców miasta systematycznie malała do roku 2007, w kolejnych dwóch latach bardzo nieznacznie wzrosła. W 2009 r. w Ostrowie Wielkopolskim mieszkało 1039 mniej mieszkańców niż w 2002 r., co oznacza, że w tym okresie nastąpił 1,4% spadek liczby ludności. Wskaźnik feminizacji na poziomie 110 obrazuje przewagę liczebną kobiet.

Wykres 7. Ludność faktycznie zamieszkała.



37

Zmiany liczby mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego są wypadkową procesów demograficznych – ruchu naturalnego i migracji. Jak wynika z danych zawartych na wykres 8 w rozpatrywanych latach zwiększała się liczba urodzeń żywych. Jednocześnie zmniejszała się liczba zgonów, która osiągnęła najniższy poziom w 2008 r. Wszystko to doprowadziło do wystąpienia korzystnych tendencji demograficznych, dodatni przyrost naturalny w 2009 r. był bowiem najwyższy w rozpatrywanym okresie.

Wykres 8. Ruch naturalny.


Z kolei biorąc pod uwagę ruchy migracyjne (wykres 9), należy stwierdzić, że poziom napływu ludności do miasta w rozpatrywanych latach był zróżnicowany. Najmniejszą liczbę ludności, która zameldowała się na pobyt stały w Ostrowie Wielkopolskim odnotowano w 2004 r., natomiast napływ ludności w 2009 r. ukształtował się na poziomie o ponad 21% wyższym niż na początku analizowanego okresu. Jednocześnie systematycznemu wzrostowi ulegała wielkość odpływu mieszkańców Ostrowa. Liczba osób, które wymeldowały się z pobytu stałego w mieście w 2009 r. była aż o 27,1% wyższa w porównaniu z analogiczną liczbą w 2002 r. W konsekwencji tych procesów we wszystkich omawianych latach obserwowano ujemne saldo migracji, przy czym największa przewaga ludności odpływowej nad napływową wystąpiła w 2007 r. Należy przypuszczać, że przyczynami ujemnego salda migracji jest głównie odpływ młodzieży do ośrodków akademickich niezrekompensowany napływem po ukończeniu studiów oraz odpływ ludności z miasta w poszukiwaniu pracy.


38

Wykres 9. Migracje ludności w Ostrowie Wielkopolskim.


Na wykresie 10 przedstawiono strukturę mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego według wieku. W latach 2002-2009 odnotowano zmniejszanie się liczby ludności w najmłodszych grupach wiekowych (do 19 lat), przy czym w największym stopniu tendencja ta dotyczyła dzieci w wieku od 10 do 14 lat. W tym przedziale wiekowym liczba dzieci w 2009 r. była bowiem aż o 35,8% niższa niż w porównaniu z analogiczną liczbą z 2002 r. Natomiast zaobserwowano przyrost liczby osób starszych, szczególnie w grupie wiekowej 60-64 lata. Na koniec rozpatrywanego okresu liczba mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego w tym wieku była aż o 61,5% wyższa niż w 2002 r. Świadczy to o nasilającym się procesie starzenia się ludności miasta. Konsekwencją tego zjawiska w najbliższych latach może być zmniejszenie zapotrzebowania na usługi np. z zakresu oświaty i wychowania oraz zwiększenie potrzeb z zakresu ochrony zdrowia i pomocy społecznej.


39

Wykres 10. Ludność Ostrowa Wielkopolskiego według wieku.


Z analizy struktury wiekowej wynika, że 36% mieszkańców ma mniej niż 30 lat. Udział osób w wieku produkcyjnym wynosi 65,5%, a na 100 osób z tej grupy wiekowej przypadają 52,6 osoby w wieku nieprodukcyjnym. Wskaźnik obciążenia demograficznego ukształtował się w Ostrowie Wielkopolskim na poziomie niższym niż w powiecie i w województwie.

Wykres 11. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem.



40

Jednym z ważniejszych problemów społecznych w Ostrowie Wielkopolskim jest zjawisko bezrobocia. Stopa bezrobocia w powiecie ostrowskim24 w latach 2004-2010 według stanu na 31 grudnia była zróżnicowana. W 2010 r. wyniosła 11,9%, wobec 20,4% w roku 2004. Jak wynika z danych zamieszczonych na wykresie 12 , liczba bezrobotnych zarejestrowanych w mieście podlegała w rozpatrywanym okresie znacznym wahaniom. Liczba bezrobotnych mieszkańców miasta, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ostrowie Wielkopolskim, według stanu na koniec roku 2010 wynosiła 3346 osób. Większość bezrobotnych stanowiły kobiety – 56% w 2010 r. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym wyniósł w 2009 r. 8,0%.

Wykres 12. Bezrobotni zarejestrowani.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych PUP w Ostrowie Wielkopolskim.

Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł w końcu 2010 r. 26,5%. Najwyższy odsetek długotrwale bezrobotnych odnotowano w 2006 r. - prawie połowa bezrobotnych pozostawała bez pracy ponad 12 miesięcy. Istotnym problemem jest także wysoki odsetek bezrobotnych bez prawa do zasiłku. Prawo do zasiłku posiadało w 2010 r. tylko 16,2% zarejestrowanych bezrobotnych.

Negatywnym aspektem bezrobocia w Ostrowie Wielkopolskim jest przewaga osób młodych wśród bezrobotnych. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrowie Wielkopolskim w analizowanym okresie około 70% bezrobotnych to osoby w wieku 18-44 lat. Z drugiej strony niepokój budzi fakt, że dużą część bezrobotnych stanowią osoby powyżej 45 roku życia. Sytuacja tych osób jest szczególnie trudna ze względu na to, że są one mniej elastyczne na rynku pracy oraz mniej poszukiwane przez pracodawców, którzy preferują zatrudnianie osób młodszych.

24 Uzyskanie informacji na temat stopy bezrobocia w mieście jest niemożliwe ze względu na brak ewidencji ludności aktywnej zawodowo. Dane statystyczne dotyczące stopy bezrobocia są gromadzone w przekroju powiatów.


41

Wykres 13. Bezrobotni zarejestrowani według wieku w 2009 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Poznaniu.

Analiza struktury bezrobotnych według ich poziomu wykształcenia (Wykres 14) prowadzi do stwierdzenia, że prawie połowę (46%) bezrobotnych zarejestrowanych w Ostrowie Wielkopolskim stanowią osoby z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym lub zasadniczym zawodowym. Znaczący, 41% udział posiadają również bezrobotni o wykształceniu średnim (łącznie ogólnym i zawodowym).

Wykres 14. Bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia w 2009 r.


Dochodowość gospodarstw domowych w Ostrowie Wielkopolskim może być w przybliżeniu określona poprzez przedstawienie kształtowania się przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń. Dane z tego zakresu,


42

które są opracowywane w przekroju powiatów, zostały przedstawione na Wykres 15. Na ich podstawie można stwierdzić, że miesięczne wynagrodzenie brutto jest w powiecie ostrowskim niższe niż w województwie wielkopolskim przeciętnie o kilkanaście procent. W analizowanym okresie dynamika wzrostu omawianych wynagrodzeń była w powiecie ostrowskim wyższa niż w Wielkopolsce. W 2009 r. miesięczne wynagrodzenie brutto w powiecie ostrowskim było o 50,7% wyższe niż na początku rozpatrywanego okresu, podczas gdy analogiczny wskaźnik dla województwa wielkopolskiego wyniósł 45,4%.

Wykres 15. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w zł.


Z kolei analiza wysokości wynagrodzeń brutto w przekroju sektorów własności prowadzi do stwierdzenia, że w powiecie ostrowskim wynagrodzenia w sektorze publicznym były w 2009 r. o ⅓ wyższe niż w sektorze prywatnym. Biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności najwyższe przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto odnotowano w usługach nierynkowych.

Tabela 11. Wynagrodzenia25 według sektorów własności i działalności w 2009 r.

Sektor Usługi Wyszczególnie-

nie Ogółem publiczny

prywatny

Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo

Przemysł i budownic-

two rynko-we

nierynkowe

Powiat ostrowski 2616,3 3143,9 2365,8 2643,4 2371,6 2512,7 3129,6 Województwo wielkopolskie

2976,3 3484,7 2754,9 2833,2 2917,6 2802,1 3334,9


25 Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 oraz zatrudnionych za granicą, a także bez fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji.


43

3.2. Grupy społeczne wymagające wsparcia w ramach programu rewitalizacji Rewitalizacja terenów miejskich ma na celu m.in. realizację działań na rzecz rozwiązania problemów społecznych, występujących na obszarach nią objętych. Do problemów tych zaliczają się: bezrobocie, alkoholizm, przestępczość, brak równowagi demograficznej oraz „dehumanizacja osiedli mieszkaniowych”. Rewitalizacja powinna przyczynić się zatem do tworzenia miejsc pracy, więzi społecznych, poczucia identyfikacji z miejscem zamieszkania, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Szczególnie ważna jest pomoc osobom bezrobotnym i niepełnosprawnym.

Według danych GUS w 2008 r. udział beneficjentów pomocy społecznej w ogólnej liczbie ludności w powiecie ostrowskim wyniósł 6,6%, natomiast w mieście Ostrów Wielkopolski 5,2%. Wydatki na pomoc społeczną i pozostałe zadania z zakresu polityki społecznej w 2009 r. stanowiły 16% wydatków gminy miejskiej Ostrów Wielkopolski.

W 2010 r. z pomocy społecznej skorzystało 1829 rodzin, liczba osób w rodzinach wyniosła 4118. Znaczącą grupę korzystających z pomocy społecznej stanowiły rodziny emerytów i rencistów26.

Tabela 12. Typy rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2008-2010 w Ostrowie Wielkopolskim.

Wyszczególnienie 2008 2009 2010 Liczba rodzin ogółem 1608 1753 1829 Liczba osób w rodzinach 3734 4122 4118 - w tym osoby samotnie gospodarujące 727 793 887 Rodziny z dziećmi 613 688 686 Liczba osób w rodzinach z dziećmi 2359 2660 2575 Rodziny niepełne 345 355 334 Liczba osób w rodzinach niepełnych 992 1035 917 Rodziny emerytów i rencistów 571 577 512 Liczba osób w rodzinach emerytów i rencistów 954 1018 786 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim.

Analizując liczbę i typy rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2008-2010, stwierdza się znaczny wzrost liczby rodzin, które korzystały z pomocy społecznej. Wzrost ten wyniósł 221 rodzin, liczba osób zwiększyła się o 384, tj. o 10%. Na szczególną uwagę zasługuje fakt corocznego wzrostu osób prowadzących jednoosobowe gospodarstwo domowe.

Do głównych powodów trudnej sytuacji życiowej mających wpływ na przyznanie pomocy należały: ubóstwo, bezrobocie i długotrwała choroba. Liczba rodzin, w których stwierdzono przemoc jest nadal wysoka. W 2010 r. wyniosła 87 rodzin. Należy zaznaczyć, że od 2009 r. Policja informuje MOPS o interwencjach dotyczących przemocy w rodzinie.

W 2010 roku do domów pomocy społecznej skierowano 28 osób, natomiast sfinansowano pobyt 56 osób, ogółem udzielono 580 świadczeń. Liczba osób kierowanych ze względu na stan zdrowia do domów pomocy społecznej wzrasta z roku na rok.

26 Na podstawie „Sprawozdania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim za rok 2010 oraz wykazu potrzeb w zakresie pomocy społecznej”.


44

Wykres 16. Powody trudnej sytuacji życiowej mające wpływ na przyznanie pomocy w latach 2008-2009.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim.

Dane przedstawione na Wykres 16 wskazują jednoznacznie, że w okresie 2008-2010 wzrosła liczba osób, których powodem trudnej sytuacji życiowej było:

ubóstwo – z 1105 w 2008 r. do 1307 rodzin w 2010 r. (wzrost o 202 rodziny),

bezrobocie – z 874 w 2008 r. do 1089 rodzin w 2010 r. (wzrost o 215 rodzin),

bezradność – z 336 w 2008 r. do 442 rodzin w 2010 r. (wzrost o 106 rodzin).

Osoby nieaktywne zawodowo i mające trudności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych stanowią znaczną grupę osób korzystających z pomocy finansowej oraz wsparcia MOPS w Ostrowie Wielkopolskim – jest to łącznie grupa 1531 rodzin (zgodnie ze sprawozdaniem do MPiPS). Brak zatrudnienia, konieczność zapewnienia opieki osobom zależnym, utrata społecznej roli pracownika czy żywiciela rodziny, ograniczenie kontaktów społecznych oraz niewydolność opiekuńczo-wychowawcza i trudności w prowadzeniu gospodarstwa domowego są najczęstszym powodem korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Niskie kwalifikacje zawodowe, brak motywacji do zmiany do jedne z najczęstszych przyczyn bierności zawodowej, która prowadzi do alienacji i ściśle powiązana jest z brakiem zatrudnienia. Towarzyszący temu dyskomfort psychiczny, polega na poczuciu bezsilności, co prowadzi do obniżenia samooceny i często zakłóceń pełnionych ról społecznych. Opisane powyżej bariery wskazują na konieczność objęcia tych osób kompleksowym systemem wsparcia27.

27 Na podstawie „Sprawozdania Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim za rok 2010 oraz wykazu potrzeb w zakresie pomocy społecznej”.


45

3.3. Dostęp do infrastruktury społecznej oraz planowane projekty inwestycyjne i pozainwestycyjne mające na celu poprawę stanu w sferze społecznej

Jakość życia mieszkańców miasta w znacznym stopniu jest determinowana przez możliwości korzystania przez nich z różnego rodzaju usług społecznych, m.in. z zakresu oświaty, ochrony zdrowia, kultury i sportu.

Oświata i edukacja

W Ostrowie Wielkopolskim istnieje jeden Żłobek Miejski, który dysponuje 60 miejscami. We wrześniu 2011 roku do żłobka uczęszczało 60 dzieci, w trzech grupach rozwojowych. I grupa to niemowlęta i dzieci młodsze - do 16 miesiąca życia, do II grupy uczęszczają dzieci młodsze – do 2 lat. Grupa III obejmuje dzieci w wieku do 3 lat. Od IX 2011 r. w mieście działa 19 przedszkoli i 1 punkt przedszkolny, 98 dzieci przypadało na 100 miejsc. Liczba dzieci uczęszczających do przedszkoli wzrosła w latach 2004-2011 o 18%. W przypadku szkół podstawowych i gimnazjalnych, ich liczba w rozpatrywanym okresie nie uległa zmniejszeniu, pomimo malejącej z roku na rok liczby uczniów, która w roku szkolnym 2011/12 była niższa odpowiednio o 19,8% i 33,6% niż w roku 2004/05. Według danych Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim w roku szkolnym 2011/12 do ostrowskich szkół podstawowych uczęszcza 3927 uczniów, a do szkół gimnazjalnych 2435 uczniów. We wszystkich szkołach podstawowych w roku szkolnym 2011/12 w Ostrowie Wielkopolskim zatrudnionych jest 378 nauczycieli, natomiast w gimnazjach 274.

W ostrowskich placówkach oświatowych prowadzone są remonty i inwestycje. W 2010 roku w Przedszkolu nr 3 zmodernizowany został blok żywieniowy, natomiast w Przedszkolu nr 11 zrealizowano III etap wymiany stolarki okiennej i drzwiowej. W Przedszkolu nr 17 dokonano osuszenia ścian i piwnic oraz wymiany ogrodzenia, a w Przedszkolu nr 16 zmodernizowano tarasy. Ponadto została przeprowadzona modernizacja boiska szkolnego przy Szkole Podstawowej nr 6.

W połowie 2011 r. do użytku został oddany nowy budynek Przedszkola nr 2 przy ul. Staroprzygodzkiej, do którego będą uczęszczać dzieci z osiedla Zębców. Nowoczesna placówka zastąpiła stary wysłużony obiekt położony dotychczas przy ul. Brzozowej. Z nauki w nowym przedszkolu będzie mogło skorzystać około 100 dzieci, w nowej placówce będą cztery oddziały pięciogodzinne oraz dwa dziesięciogodzinne. Ze względu na charakter zabudowy i rozwój osiedla Zębców zapotrzebowanie na miejsca przedszkolne w tej części miasta było bardzo duże. Nowy budynek Przedszkola nr 2 mieści się przy Szkole Podstawowej nr 6, w rejonie ulicy Staroprzygodzkiej i Granicznej.

Tabela 13. Edukacja w Ostrowie Wielkopolskim.

Edukacja 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 Placówki wychowania przedszkolnego

16 16 16 16 17 17 19 20

- w tym przedszkola 16 16 16 16 16 17 18 19 Miejsca w przedszkolach 2105 2125 2039 2105 2192 2381 2476 2583 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego

2015 2047 2076 2090 2158 2312 2455 2534

- w tym w przedszkolach 2015 2047 2076 2090 2148 2302 2443 2522 Szkoły podstawowe 10 10 11 11 11 11 11 11 Uczniowie szkół podstawowych 4898 4602 4324 4154 4032 3922 3796 3927 Szkoły gimnazjalne 6 6 6 6 6 6 6 6 Uczniowie szkół gimnazjalnych 3665 3402 3181 2979 2781 2631 2538 2435 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.


46

Szczególną rolę w Ostrowie Wielkopolskim odgrywa szkolnictwo średnie - zawodowe i ogólnokształcące. Oprócz obsługi własnych mieszkańców, miasto w zakresie szkolnictwa średniego świadczy usługi dla rejonu południowo-wschodniej Wielkopolski, w szczególności powiatu ostrowskiego. Stanowi tym samym ważny ośrodek w regionie, konkurujący z Kaliszem. W mieście działa m.in. 6 zespołów szkół zawodowych (w tym: ogólnoksztłcące, transportowe, budowlane, ekonomiczne, usługowe i techniczne), 6 liceów ogólnokształcących oraz 12 szkół policealnych.

W Ostrowie Wielkopolskim znajdują się również zamiejscowe ośrodki dydaktyczne uczelni wyższych z Poznania i Łodzi. Ich zestawienie zawiera Tabela 14. Działalność tych placówek w znacznym stopniu poprawia dostępność do szkolnictwa wyższego i sprawia, że mieszkańcy Ostrowa Wielkopolskiego w celu zdobycia wykształacenia wyższego nie muszą wyjeżdzać do ośrodków akademickich. Jednakże w dalszym rozwoju szkolnictwa wyższego miasto ma poważnego konkurenta - Kalisz. Dlatego należałoby dążyć do tworzenia placówek o profilu komplementarnym w stosunku do placówek kaliskich.

Tabela 14. Zamiejscowe ośrodki dydaktyczne uczelni wyższych w Ostrowie Wielkopolskim (stan na IV.2011 r.)

Uczelnia wyższa Kierunek Filia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu - Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa

Politologia Specjalność: administracja samorządowa, stosunki międzynarodowe, marketing polityczny, administracja europejska

Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi - Wydział Zamiejscowy w Ostrowie Wielkopolskim

Zarządzanie, Informatyka Studia podyplomowe: Zarządzania jakością w przedsiębiorstwie, Logistyki w przedsiębiorstwie, Zarządzania Bezpieczeństwem i Higiena Pracy, Rachunkowość w zarządzaniu firmą, Pedagogika (organizowane przez UAM Kalisz)

Oddział Zamiejscowy Wydziału Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki Łódzkiej w Ostrowie Wielkopolskim

Informatyka Specjalność: Systemy informatyczne, Teleinformatyka, Mechatronika

Wyższa Szkoła Inżynierska w Ostrowie Wielkopolskim

Mechanika i Budowa Maszyn

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

Ponadto w mieście funcjonuje Medyczne Studium Zawodowe, kształcące bezpłatnie na kierunkach: Ratownik medyczny, Technik masażysta, Technik farmaceutyczny, Terapeuta zajęciowy, Technik usług kosmetycznych, Opiekunka dziecięca, Opiekun medyczny, Opiekun w Domu Pomocy Społecznej.

Ochrona zdrowia i opieka społeczna

W Ostrowie Wielkopolskim w 2009 r. funkcjonowało 30 zakładów opieki zdrowotnej, w tym 2 publiczne. Na jeden zakład opieki zdrowotnej przypadało 2413 mieszkańców. Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej - Powiatowy Szpital im. T. Chałubińskiego w Ostrowie Wielkopolskim posiada 16 oddziałów, 18 poradni, 5 zakładów diagnostycznych oraz prowadzi szkołę rodzenia. Drugi publiczny zakład opieki zdrowotnej to Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień w Ostrowie Wielkopolskim, w skład którego wchodzą: Poradnia Leczenia Uzależnień, Pracownia Profilaktyki i Promocji Zdrowia, Oddział Dzienny Leczenia Uzależnień, Poradnia Terapii Uzależnień dla Młodzieży.


47

Na terenie miasta Ostrowa Wielkopolskiego działalność prowadzi także Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego oraz Centrum Powiadamiania Ratunkowego, które zlokalizowane jest w siedzibie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej. Powiatowe Centrum Powiadamiania Ratunkowego ma za zadanie koordynację działania wszystkich służb ratunkowych (straży pożarnej, policji i pogotowia ratunkowego).

Według danych GUS w 2009 r. w powiecie ostrowskim na 10 tys. ludości przypadało 31,8 łóżek w szpitalach. W mieście działają 24 ogólnodostępne apteki, na jedną aptekę przypada 3017 mieszkańców. W starzejącym się społeczeństwie potrzeby w dziedzinie ochrony zdrowia stale rosną, zachodzi więc potrzeba rozwoju sektora medyczno-farmaceutycznego w mieście.

Według Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (PSSE) w Ostrowie Wielkopolskim stan sanitarny pomieszczeń Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim, pomimo prowadzonych prac remontowo-modernizacyjnych całego obiektu jest dobry. W 2009 roku wycofano z eksploatacji kolejne urządzenia wyjaławiające z powodu złego stanu technicznego. Kontrola urządzeń wyjaławiających, jak i cykli sterylizacji prowadzona jest zgodnie z opracowanym systemem ISO. Procesy dezynfekcji prowadzone są prawidłowo. Stan sanitarny kontrolowanych placówek lecznictwa ambulatoryjnego jest dobry.

Niektóre obiekty służby zdrowia, zarówno publiczne jak i niepubliczne, nadal nie spełniają wymogów zawartych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku o zakładach opieki zdrowotnej. Zakłady posiadają opracowane i zaopiniowane przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ostrowie Wielkopolskim programy dostosowawcze, w myśl których, w ramach posiadanych środków finansowych kierownicy zakładów poprawiają funkcjonalność i stan sanitarno-techniczny obiektów. 28.

W 2009 r. w Ostrowie Wielkopolskim funkcjonowało 5 placówek stacjonarnej pomocy społecznej oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. MOPS realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej, dodatków mieszkaniowych, świadczeń rodzinnych, funduszu alimentacyjnego i postępowań wobec dłużników alimentacyjnych oraz innych zadania zlecone przez organy władzy samorządowej. W strukturach MOPS działa Ośrodek Wsparcia o zasięgu lokalnym – Dom Dziennego Pobytu, dysponujący 40 miejscami. Ośrodek zapewnia pomoc i wsparcie osobom w wieku emerytalnym i niepracującym inwalidom w organizacji i aktywizacji ich życia bez konieczności zmiany ich miejsca zamieszkania.

Istnieje potrzeba zmiany lokalizacji siedziby Domu Dziennego Pobytu ze względu na potrzeby osób niepełnosprawnych. Obecnie DDP umieszczony jest w Internacie Medycznego Studium Zawodowego na piętrze, co stanowi barierę dla osób korzystających z DDP, którymi są głównie osoby starsze i niepełnosprawne. Ponadto mając na uwadze procesy demograficzne dotyczące starzenia się społeczeństwa oraz wzrost liczby osób kierowanych do Domu Pomocy Społecznej istnieje potrzeba utworzenia jeszcze jednego Ośrodka Wsparcia dla osób w podeszłym wieku lub utworzenie pododdziału w Ośrodku już istniejącym29.

We wrześniu 2009 r. zostało otwarte Ostrowskie Centrum Pomocy „Caritas”, który funkcjonuje jak Dom Opieki, w którym ludzie znajdujący się w trudnej sytuacji życiowej, zepchnięci na margines życia 28 Na podstawie opracowania Wydziału Spraw Obywatelskich, Referat Zdrowia, Starostwo Powiatowe w Ostrowie Wielkopolskim „Stan zdrowia ludności powiatu ostrowskiego”, 2010 r.

29 Na podstawie „Sprawozdania z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim za rok 2010 oraz wykazu potrzeb w zakresie pomocy społecznej”.


48

społecznego, znajdują niezbędną i fachową pomoc. Jednym z działań ośrodka jest także pomoc dzieciom i młodzieży uzależnionym od alkoholu, narkotyków i dopalaczy. W obiekcie znajduje się kuchnia ze stołówką na około 70 miejsc, łaźnie, magazyny, sala komputerowa z dostępem do Internetu oraz kaplica.

Kultura i sztuka

Ostrów Wielkopolski jest znaczącym ośrodkiem kultury w południowej Wielkopolsce. Dość bogatą sieć instytucji kultury w mieście tworzą:

Biblioteka Publiczna im. Stefana Rowińskiego - z nowoczesną Biblioteką Główną i pięcioma filiami, posiada księgozbiór liczący ponad 152 tys. woluminów. W bibliotece została zbudowana sieć komputerowa, czytelnicy mogą korzystać ze zbiorów multimedialnych, informacyjnych baz danych, Internetu. Biblioteczny budynek dostosowany jest do obsługi czytelników niepełnosprawnych. Ostrowska Biblioteka Publiczna jako instytucja upowszechniania kultury, poza działalnością ściśle związaną z gromadzeniem, opracowaniem i udostępnianiem materiałów bibliotecznych, prowadzi również szeroką działalność kulturalną związaną z popularyzacją książki i czytelnictwa - organizuje wystawy, konferencje, spotkania autorskie oraz konkursy.

Ostrowskie Centrum Kultury - jest największą instytucją kultury działającą na terenie miasta i regionu Ostrowa Wielkopolskiego. Jako samorządowa instytucja kultury działa od 1 stycznia 2006 r. i kontynuuje wcześniejsze tradycje i osiągnięcia Ostrowskiego Domu Kultury i Przedsiębiorstwa Imprez Kulturalnych „Centrum Ostrów” Sp. z o.o. Działalność OCK to edukacja artystyczna oraz rozpowszechnianie kultury poprzez kreowanie, organizowanie i prowadzenie działań, zjawisk i wydarzeń artystycznych. Instytucja organizuje cykliczne imprezy z udziałem artystów-muzyków, śpiewaków i tancerzy o światowej sławie, a także imprezy dla dzieci oraz imprezy plenerowe z udziałem chórów, orkiestr, solistów, teatrów ulicznych. Ostrowskie Centrum Kultury organizuje ponadto kameralne spotkania autorskie, wieczory kabaretowe, cykliczne wystawy sztuk plastycznych w Galerii PIK (malarstwo, grafika, rzeźba, fotografia).W OCK działają ponadto liczne sekcje i pracownie (teatralne, plastyczne, muzyczne, filatelistyczne, modelarskie, taneczne, teatr ruchu i pantomimy), z których korzysta rocznie ok. 500 osób, od wieku przedszkolnego aż po wiek emerytalny.

Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego - istnieje od 1988 r. Muzeum jest współorganizatorem międzynarodowego konkursu małych form graficznych. W 1991 roku powstała seria wydawnicza "Biblioteka ostrowska", która ma na celu rozpropagowanie twórczości literatów związanych z Ostrowem i ukazanie wybranych zagadnień z dziejów miasta i regionu. Księgozbiór biblioteki muzealnej liczy obecnie kilka tysięcy tomów i zawiera opracowania głównie z zakresu historii, także najnowszej, historii sztuki i literatury oraz twórczość pisarzy i poetów związanych z naszym miastem. W Muzeum organizowane są cyklicznie koncerty jazzowe, spotkania historyczno-literackie, a także lekcje muzealne dla uczniów.

Powiatowa Galeria Sztuki Współczesnej. Ostrowska galeria powstała w 1983 r., jako jednostka organizacyjna –filia, w strukturach Biura Wystaw Artystycznych w Kaliszu. Reorganizację BWA w 1999 r. przetrwała dzięki uchwale Rady Powiatu Ostrowskiego, jako samorządowa instytucja kultury w obecnej nazwie. Z siedzibą przy ul. Wrocławskiej 3, nieopodal ostrowskiego rynku. Galeria realizuje wielokierunkowo zapisane w statucie cele


49

wystawiennicze, upowszechnieniowe, wydawnicze i dokumentacyjne, współtworząc kulturowy krajobraz miasta, powiatu i regionu.

Młodzieżowy Dom Kultury - został powołany do życia decyzją Kuratora Oświaty w Kaliszu i rozpoczął swoją działalność 1 września 1982 r. W placówce młodzież i dzieci uczestniczą w zajęciach muzycznych, tanecznych, plastycznych, teatralnych, komputerowych, z dziennikarstwa i komunikacji medialnej, a także biorą udział w życiu kulturalnym miasta i regionu. Placówka organizuje cykliczne imprezy kulturalne, ferie zimowe – zajęcia otwarte.

Zespół Szkół Muzycznych im. Krzysztofa Komedy Trzcińskiego - w skład szkoły wchodzą: Szkoła Muzyczna I stopnia i Szkoła Muzyczna II stopnia. Uczniowie i pedagodzy PSM I i II st. uczestniczą w koncertach dla społeczności miasta, a także w całej Polsce, jak i poza jej granicami. Od kilkunastu lat odbywa się „Koncert Galowy”, którego celem jest ukazanie osiągnięć szkoły muzycznej w danym roku szkolnym. Szkoła zapewnia oprawę muzyczną okolicznościowym spotkaniom - np. emerytów, Służby Zdrowia, organizacji „Amazonek”, PCK, Żołnierzy AK. Uczestniczy w koncertach okazjonalnych: Dzień Kobiet, Dzień Działacza Kultury, Dzień Edukacji Narodowej; w koncertach jubileuszowych różnych instytucji; w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Bierze także udział w ważnych imprezach lokalnych, jak: Ostrowianin Roku, Osobowość Ostrowskiej Kultury, Kolęda Ostrowska, Dni Kultury Chrześcijańskiej, Na Skrzydłach Pegaza. Poza działalnością koncertową ZSM organizuje audycje muzyczne dla przedszkolaków, szkół podstawowych i ponadpodstawowych na terenie miasta i poza nim. Ponadto szkoła jest pomysłodawcą i współorganizatorem, jedynego w Polsce, Ogólnopolskiego Festiwalu Chórów Szkół Muzycznych.

Kino „Komeda” - działa od 1996 r. Budynek kina mieści się w centrum miasta w sąsiedztwie parku miejskiego i połączony jest z ekskluzywnym kompleksem hotelowo-restauracyjnym. Kino dysponuje salą projekcyjną na 400 miejsc, wyposażoną w system nagłośnienia oraz wielkoformatowy ekran perełkowy. Kino oprócz działalności stricte filmowej (m.in. DKF, cykl „Oscarowa Kolekcja” i „Jesienny Przegląd Filmowy”) jest także miejscem koncertowania wielu polskich oraz światowych sław muzycznych.

Ostrowskie instytucje kultury działają w dobrych warunkach lokalowych. Biblioteka Główna mieści się w nowym, funkcjonalnym budynku. Ostrowskie Centrum Kultury ma siedzibę w zabytkowym budynku Teatru Miejskiego z 1911 r. Modernizacja Ostrowskiego Centrum Kultury trwała od 2008 do 2010 roku. Po gruntownym remoncie w OCK jest kawiarenka, multimedialne centrum informacyjne, sala widowiskowa duża i mniejsza, ledowy ekran oraz kino. Remont OCK został doceniony w ogólnopolskim konkursie „Modernizacja Roku 2010” (celem konkursu, organizowanego pod patronatem Prezydenta RP, jest wyłonienie i nagrodzenie realizacji przedsięwzięć budowlanych ukończonych w 2010 roku, a wyróżniających się szczególnymi walorami). Remontu wymaga przylegający do Ostrowskiego Centrum Kultury budynek dawnej Strzelnicy Miejskiej z 1876 r.

Budynek dzisiejszego Młodzieżowego Domu Kultury, wybudowano w roku 1836, w 2010 r. został wykonany remont pomieszczeń na II kondygnacji budynku MDK wraz z częściowym remontem podłogi w sali tanecznej.

Zespół Szkół Muzycznych mieści się w lokalu przy al. Słowackiego 1c. Od 2000 r. systematycznie odnawiane są klasy lekcyjne i korytarze szkolne. Od końca 2008 r. szkoła posiada dwie sale koncertowe.

Obecnie przygotowywana jest strategia rozwoju wszystkich instytucji kulturalnych Miasta Ostrowa Wielkopolskiego oraz organizacji działających na rzecz kultury i sztuki. Będzie to nie tylko diagnoza


50

stanu obecnego, ale również określenie potrzeb i priorytetów rozwoju na przyszłość, łącznie z wytyczeniem najważniejszych celów dla miasta. Planowany termin wykonania strategii to koniec pierwszego półrocza 2011 r.

Tabela 15. Kultura i sztuka w Ostrowie Wielkopolskim.

wyszczególnienie jedn. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

biblioteki i filie ogółem ob. 7 7 7 7 7 6 6 6

ludność na 1 placówkę biblioteczną

osoba 10492 10468 10442 10382 10356 12060 12061 10343

czytelnicy w ciągu roku osoba 14070 14212 14443 14386 13847 13440 14403 14537

czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności

osoba 191 194 197 197 191 186 199 201

księgozbiór wol. 142435 140941 142247 139366 141484 145439 150591 152225 wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika

wol. 20,8 20,1 19,3 18,0 19,3 16,1 14,2 14,0

kina stałe ob. 1 1 1 1 1 1 1 1 seanse ogółem - 908 844 963 831 838 886 842 876 widzowie ogółem osoba 64939 45574 66202 37717 61013 48378 50408 49426 muzea łącznie z oddziałami ob. 1 1 1 1 1 1 1 1

zwiedzający muzea i oddziały osoba 7891 8719 8052 7743 8003 8563 9049 17717


W ciągu 2010 roku w Ostrowskim Centrum Kultury i w Kinie „Komeda” odbyły się 102 imprezy (koncerty, spektakle teatralne, kabaretowe i wystawy) oraz 943 seanse filmowe, z których łącznie skorzystało 100 294 osoby. Najważniejsze projekty artystyczne odbywające się w mieście to: Festiwal „Jazz w Muzeum” Chopin w Barwach Jesieni, festyn „majOSTaszki” Wielki Koncert Noworoczny, Festiwal „Wszystko jest poezją”, Międzynarodowy Festiwal „Wszyscy śpiewamy na rockowo” oraz współorganizacja: Jimiway Blues Festiwal, Ogólnopolski Festiwal Teatrów Niezależnych.

Biblioteka odnotowała wzrost czytelników i użytkowników. We wszystkich bibliotekach posiada 155 654 woluminy. Należy nadmienić, iż w ostatnich latach placówka znacznie poprawiła strukturę księgozbioru rozbudowując działy z pozycjami naukowymi i literaturą piękną dla dzieci. Biblioteka wyróżnia się w zaangażowaniu nowych technologii w pracy nad udostępnianiem zbiorów. W 2009 roku zakończono prace nad tworzeniem Zintegrowanego Ostrowskiego Systemu Bibliotecznego. Pozwoliło to zorganizować dostępność w Internecie wszystkich katalogów rozproszonych z bibliotek publicznych miasta i powiatu ostrowskiego. Ponadto stworzono bazę internetową do prezentowania katalogów szkolnych. Ostrowska Biblioteka brała udział w pracy Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej udostępniając ponad 1800 dokumentów. W samym tylko roku 2010 przysporzyło to 5087 czytelników wirtualnych.

W Muzeum Miasta w 2010 r. przygotowano 16 ekspozycji czasowych łącznie z opracowaniami. Ponadto w Sali ekspozycyjnej odbywały się koncerty, wykłady i spotkania połączone z promocją wydawnictw. Działalność wydawnicza to dwie publikacje „Historia szachów na ziemi ostrowskiej” oraz


51

„Legenda i prawda o herbie ostrowskim”. Przeprowadzono 51 lekcji muzealnych. Łączna frekwencja na wszystkich zorganizowanych imprezach wyniosła 9 863 osoby30.

Sport, kultura fizyczna

Na terenie miasta zlokalizowane są obiekty infrastruktury sportowej:

Stadion Miejski

Stadion ul. Kusocińskiego

Hala sportowa SP 7

Hala Klubu Sportowego Stal

Boisko ze sztuczną nawierzchnią przy Gimnazjum nr 4

Basen Miejski (czynny w okresie letnim) – basen dla najmłodszych, zjeżdżalnia, zielona plaża, boisko do piłki siatkowej;

Kryta Pływalnia „Wodny Raj” przy Zespole Szkół Ogólnokształcących;

Kryta Pływalnia „Delfin” przy Zespole Szkół Technicznych (kaskada, bicze wodne i masaż punktowy). W 2010 r. w obiekcie przeprowadzono remont, połączony z termomodernizacją i wymianą systemu ogrzewania;

Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny „Piaski-Szczygliczka” z kąpieliskiem;

Skate Park i tor speedrowerowy;

Tor gokartowy w hali ALKART;

Tor motocrossowy;

Kort tenisowy ul. Paderewskiego (nawierzchnia ceglasta, oświetlenie, szkółka tenisowa);

9 boisk ze sztuczną nawierzchnią w tym 3 typu „Orlik“ (ul. Wiśniowa, ul. Graniczna, Al. Solidarności);

Kręgielnia MALWA;

YOYO Bowling Club;

„LifeFitnessClub”;

Fitness Club - FIT 23;

Klub „Atomic – Sport”.

W odległości 5 kilometrów na północ od miasta na terenie powiatu ostrowskiego znajduje się cywilne Lotnisko w Michałkowi używane przez Aeroklub Ostrowski. Na terenie lotniska odbywają się zawody



52

szybowcowe i spadochroniarskie rangi krajowej i międzynarodowej. Do najbardziej popularnych dziedzin sportu w Ostrowie Wielkopolskim należą: koszykówka męska i żeńska, żużel, piłka nożna, piłka ręczna, lotnictwo, lekka atletyka, jeździectwo. Ich uprawianie jest propagowane dzięki działalności wielu klubów i stowarzyszeń sportowych. Ostrowscy koszykarze od 1998 roku do 2009 roku występowali w rozgrywkach ekstraklasy. Największy sukces odnieśli w 2002 roku zdobywając brązowy medal Mistrzostw Polski. Obecnie w Ostrowie Wielkopolskim funkcjonuje drużyna na poziomie II ligi, oparta o miejscowych koszykarzy. Od wielu lat na wysokim poziomie utrzymuje się także piłka ręczna. Ostrowscy szczypiorniści w 2008 roku awansowali do I ligi, w której grają z powodzeniem, plasując się w ścisłej ligowej czołówce.

Ogromną popularnością cieszy się sport żużlowy, który ma już prawie 80 lat tradycji w Ostrowie Wielkopolskim. Miasto słynie z najstarszej imprezy żużlowej w Polsce jaką jest „Turniej Żużlowy o Łańcuch Herbowy Miasta Ostrowa Wielkopolskiego”. Dużymi osiągnięciami mogą pochwalić się również bardzo utalentowani ostrowscy lekkoatleci Klubu Sportowego Stal Ostrów. Cykliczną imprezą gromadzącą na starcie sporą liczbę dzieci i młodzieży są Czwartki Lekkoatletyczne, które od 2009 roku odbywają się na zmodernizowanym stadionie lekkoatletycznym.

Aeroklub Ostrowski na lotnisku w Michałkowie prowadzi szkolenie w 6 sekcjach specjalistycznych. Na lotnisku w Michałkowie funkcjonuje strefa skoków z dużych wysokości (4 tysiące metrów), która cieszy się coraz większym zainteresowaniem skoczków spadochronowych wielu krajów europejskich.

W Ostrowie Wielkopolskim coraz większą popularnością cieszą się kluby jeździeckie "Hufnal" i "Oxer" prowadzące szeroką działalność nie tylko sportową. Ostrowski Klub Jeździecki OXER w ramach swych zadań statutowych prowadzi zajęcia rehabilitacyjne dla osób niepełnosprawnych w ramach hipoterapii.

W ostatnich latach znacząco poprawił się stan bazy sportowo-rekreacyjnej w Ostrowie Wielkopolskim. W 2007 r. na Finał Indywidualnych Mistrzostw Świata Juniorów na Żużlu oddano do użytku nową trybunę główną Stadionu Miejskiego z 982 siedziskami. W mieście wybudowano trzy kompleksy boisk sportowych z programu „Moje Boisko Orlik 2012”. Czwarty kompleks tego typu powstanie w mieście w 2011 r. przy Szkole Podstawowej nr 1. W ostatnich latach powstały wielofunkcyjne boiska przy SP 4, SP 9, Gimnazjum nr 3 i ul. Różanej, a także boisko piłkarskie przy SP 13 oraz Gimnazjum nr 4.

Zmodernizowano stadion lekkoatletyczny Klubu Sportowego Stal. Na bieżni położono nowy tartan, pojawiły się także nowe trybuny. Wcześniej wyremontowano halę widowiskowo-sportową i przygotowano murawę na boisku. Wybudowano halę sportową przy Szkole Podstawowej nr 7. Sala ma 1000 m2, kilka boisk, trybuny i zaplecze sanitarne z sześcioma szatniami. Na suficie zamontowano nowoczesne drewniane dźwigary. W planach jest budowa kolejnej hali przy SP 11, a także boisko wielofunkcyjne przy Gimnazjum nr 1.

W 2010 r. Miasto Ostrów Wielkopolski znalazło się w gronie 44 wyróżnionych miast i gmin wyróżnionych tytułem „Sportowa Gmina”. Wyróżnienia zostały przyznane samorządom, które umiejętnie łączą budowę nowoczesnych obiektów sportowych z programem rozwoju sportu i rekreacji w regionie.

3.4. Organizacje pozarządowe działające w Ostrowie Wielkopolskim Według danych Urzędu Miejskiego na początku 2011 r. w Ostrowie Wielkopolskim funkcjonowało 126 organizacji pozarządowych, zapisanych w urzędowej ewidencji. Aktywnie działających jest około 70. Od dnia 1 lipca 2009 r. koordynacją współpracy z organizacjami pozarządowymi prowadzącymi


53

działalność na terenie Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski zajmuje się Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. organizacji pozarządowych. Zakres działalności tych podmiotów jest bardzo szeroki. W znacznym stopniu są to organizacje charytatywne zajmujące się pomocą ludziom dotkniętym ubóstwem lub niepełnosprawnością. Niektóre z nich, np. Polski Czerwony Krzyż, Towarzystwo Pomocy św. Alberta i stacja obsługi „Caritas”, podejmują wspólne działania z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim. Na uwagę zasługuje również działalność Stowarzyszenia „Ostrowianie dzieciom specjalnej troski”, które od dwudziestu lat wspiera finansowo indywidualne osoby, jak również dokonuje zakupów sprzętu medycznego dla ostrowskich szpitali. Poza tym aktywność organizacji non-profit dotyczy sfer: oświaty, kultury, sportu. Działalność tych podmiotów jest szczególnie istotna w kontekście stwarzania dzieciom i młodzieży zagrożonych patologiami alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Na terenie Ostrowa Wielkopolskiego działają również organizacje pozarządowe zajmujące się wspieraniem przedsiębiorczości.

Tabela 16. Wybrane organizacje pozarządowe w Ostrowie Wielkopolskim (organizacje pożytku publicznego).

Dziedzina działalności

Wyszczególnienie

Ośw

iata

i w

ycho

wan

ie,

nauk

a

Pom

oc sp

ołec

zna,

dz

iała

lność

char

ytat

ywna

Och

rona

zdr

owia

, re

habi

litac

ja

Kul

tura

i sz

tuka

Spor

t, re

krea

cja

Inne

Caritas Diecezji Kaliskiej ■ Fundacja „Nadzieja” Osób Poszkodowanych w Wypadkach Drogowych ■ Konferencja Stowarzyszenia św. Wincentego a`Paulo (jednostka terenowa w Ostrowie Wielkopolskim),

■

Ostrowski Klub „Amazonki” w Ostrowie Wielkopolski ■ Ostrowskie Stowarzyszenie Miłośników Zwierząt ■ Ostrowskie Stowarzyszenie Osób Chorych na Stwardnienie Rozsiane ■ ■ Stowarzyszenie „Ostrowianie Dzieciom Specjalnej Troski” ■ ■ Stowarzyszenie Kulturalno- Edukacyjne Ostrów Wielkopolski Zachodni ■ ■ Stowarzyszenie Śpiewacze „Lira” Niewidomych, Słabowidzących i Innych Niepełnosprawnych

■ ■

Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami koło w Ostrowie Wielkopolskim ■ Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta, Koło Ostrowskie ■ Towarzystwo Przyjaciół Chorych „Hospicjum Św. Józefa” ■ Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Wielkopolska, Hufiec Ostrów Wielkopolski

■ ■

Towarzystwo Piłkarskie „Ostrovia 1909” ■ Uniwersytet Trzeciego Wieku w Ostrowie Wielkopolskim ■ Ludowy Klub Sportowy Centra w Ostrowie Wielkopolskim ■ Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej, Ochotnicza Straż Pożarna w Ostrowie Wielkopolskim

■

Polski Czerwony Krzyż, oddział Ostrów Wielkopolski ■ TPD Wielkopolski Oddział Regionalny ■ Źródło: opracowanie na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

Od 2010 roku organizowany jest Kiermasz Organizacji Pozarządowych, który odbywa się w ramach corocznego festynu miejskiego – majOSTaszki. Kiermasz pozwala pokazać społeczeństwu miasta różnorodność sektora, jego potencjał i zasięg działania.


54

Zbieżność wielu celów, które są realizowane przez organizacje pozarządowe oraz organy samorządowe stała się powodem opracowania programu współpracy między tymi podmiotami na rok 2005. Program jest co roku aktualizowany. Większość organizacji uczestniczy w konsultowaniu kolejnych edycji programu współpracy, czy to za pośrednictwem ankiet czy też bezpośrednio, biorąc udział w spotkaniach z przedstawicielami władz miasta.

Program współpracy Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski z organizacjami pozarządowymi stanowi element polityki społeczno-finansowej gminy. Nadrzędnym celem programu współpracy jest polepszenie jakości życia mieszkańców Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski, poprzez efektywną współpracę samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych. Współpraca dotyczy wielu aspektów życia społeczności lokalnej: kultury i sztuki, kultury fizycznej, sportu i turystyki, ochrony zdrowia, przeciwdziałania patologiom społecznym. Współdziałanie organizacji pozarządowych oraz organów samorządowych polega na podejmowaniu wspólnych działań na rzecz diagnozowania problemów i potrzeb mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego, na współpracy przy opracowywaniu i realizacji programów na rzecz podnoszenia poziomu życia i szerszego zaspokajania potrzeb mieszkańców oraz na współpracy przy wykorzystywaniu środków z zewnętrznych źródeł finansowania. Przejawami współpracy między organami miasta i organizacjami pozarządowymi są np.: udostępnianie lokali na spotkania, szkolenia i konferencje, promowanie ciekawych programów mogących uzyskać środki finansowe ze źródeł pozabudżetowych, pomoc w nawiązywaniu kontaktów krajowych i międzynarodowych, tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym, złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządowych i samorządu.

3.5. Identyfikacja problemów zlokalizowanych w sferze społecznej niekorzystna struktura wiekowa ludności w Ostrowie Wielkopolskim – starzenie się

społeczeństwa,

ujemne saldo migracji,

emigracja zarobkowa młodych ludzi,

wysoki odsetek mieszkańców o niskim poziomie wykształcenia,

niski poziom wykształcenia przeważającej części bezrobotnych,

wysoka liczba bezrobotnych bez prawa do zasiłku oraz bezrobotnych długotrwale pozostających bez zatrudnienia,

wzrost liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej,

dominujący udział kobiet wśród bezrobotnych,

przewaga osób młodych wśród bezrobotnych.


55

II. Powiązania programu ze strategicznymi dokumentami dotyczącymi rozwoju regionu i miasta

1. Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020 Generalnym celem strategii jest poprawa jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców. Wykonanie tego celu będzie możliwe poprzez realizację czterech celów strategicznych:

1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku;

2. Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa;

3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia;

4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego;

Program rewitalizacji, jako zespół kompleksowych działań dotyczących zarówno sfery społecznej, gospodarczej, jak i przestrzennej jest spójny z 1,2 i 4 celem strategicznym strategii województwa. W szczególności działania podejmowane w ramach rewitalizacji wpisują się w następujące cele operacyjne, będące uszczegółowieniem celów strategicznych:

1.3. Wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa kulturowego;

1.7. Wielofunkcyjny rozwój ośrodków subregionalnych i lokalnych;

1.8. Restrukturyzacja obszarów oraz sektorów o niewłaściwym potencjale rozwojowym;

2.4. Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekreacji w gospodarce regionu;

4.2. Poprawa warunków mieszkaniowych;

4.5. Ograniczenie skali patologii oraz wykluczeń społecznych;

4.7. Wzrost udziału sportu i rekreacji w życiu mieszkańców regionu.

2. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny Województwa na lata 2007-2013 Głównym celem WRPO jest wzmocnienie potencjału rozwojowego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia. Zakłada się, że wzmocnienie potencjału rozwojowego, szczególnie na rzecz wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia tworzy podstawę dla poprawy jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkujących wzrostem poziomu życia mieszkańców. Rewitalizacja obszarów problemowych wpłynie na poprawę warunków inwestowania, wzrost aktywności zawodowej mieszkańców oraz wzrost udziału wiedzy i innowacji w gospodarce regionu. Według zapisów WRPO w średnich ośrodkach miejskich najczęściej zdegradowane są określone ich części, dzielnice, które nie rozwijają się jak pozostałe lub pozostają w stagnacji. Znaczne obszary, charakteryzujące się degradacją fragmentów zabudowy (często o dużych walorach historycznych i architektonicznych), wysokim stopniem dekapitalizacji infrastruktury technicznej, niedostępnością transportową, koncentracją negatywnych zjawisk społecznych wpływają na obniżenie atrakcyjności, niewłaściwą strukturą ekonomiczną, a w konsekwencji wyludnienie. W związku z tym należy podejmować działania przyczyniające się do wykształcenia bądź wzmocnienia potencjału rozwojowego danego obszaru. Podejmowane działania na rzecz rewitalizacji w Ostrowie Wielkopolskim obejmują


56

m.in. rewitalizację Śródmieścia, osiedli Powstańców Wielkopolskich i Kamienice Stare, tj. terenów, na których występuje szczególne nagromadzenie problemów takich jak m.in. wykluczenia społeczne, wysoki poziom przestępczości oraz ogólne pogarszanie się jakości życia na zubożonych terenach miejskich. Innym polem interwencji priorytetu IV WRPO jest rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Są to często tereny o atrakcyjnym położeniu, wymagające wzmocnienia ich atutów rozwojowych. Do rewitalizacji tych terenów przyczynią się działania przywracające walory użytkowe tych obszarów, wprowadzające na nich nowe funkcje społeczno-gospodarcze. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich, a także terenów poprzemysłowych i powojskowych może odgrywać istotną rolę przy wzmacnianiu infrastruktury niezbędnej dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Podejmowane działania na rzecz rewitalizacji w Ostrowie Wielkopolskim obejmują rewitalizację obiektów powojskowych, poprzemysłowych i pokolejowych, które zostaną zagospodarowane, zmodernizowane i zaadaptowane na potrzeby społeczne, gospodarcze, kulturalne.

3. Strategia zrównoważonego rozwoju Ostrowa Wielkopolskiego Nadrzędnym celem strategii jest wysoka jakość życia mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego. Realizacja tego celu odbywa się poprzez wykonywanie zadań strategicznych, w trzech sferach: środowiskowej, społecznej i gospodarczej. Program rewitalizacji dla miasta Ostrowa Wielkopolskiego jest zgodny z wszystkimi wymienionymi sferami, największa zbieżność jest jednak widoczna w przypadku następujących celów strategii:

rozbudowa terenów zieleni ogólnodostępnej,

wprowadzenie programów i rozwiązań minimalizacji zjawiska marginalizacji społecznej,

ochrona dziedzictwa kulturowego miasta,

rozbudowa bazy rekreacyjno-sportowej,

Realizacja wymienionych celów pozostaje w ścisłym związku z projektami rewitalizacyjnymi, zmierzającymi do zahamowania procesu degradacji również w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego.

4. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta / Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego

Głównym celem Studium jest określenie polityki przestrzennej, umożliwiającej aktywizację społeczno-gospodarczą miasta oraz podwyższenie standardu życia i zamieszkania lokalnej społeczności. Generalnie Studium zakłada sukcesywne wzmocnienie i uatrakcyjnienie obszaru centralnego miasta, w celu stworzenia obszaru o charakterze prestiżowym i wysokich walorach estetycznych. W tym zakresie występuje zgodność Studium z założeniami programu rewitalizacji.

W Studium zostały wytyczone główne cele polityki przestrzennej, umożliwiającej aktywizację społeczno-gospodarczą miasta oraz podwyższenie standardu życia i zamieszkania lokalnej społeczności. Założenia programu rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego są spójne z tymi celami. W szczególności zgodność jest widoczna w zakresie następujących postulatów:


57

Wzmocnienie bazy ekonomicznej i poszerzenie rynku pracy - wyznaczenie ofert terenowych dla rozwoju nowych aktywności gospodarczych, w tym nowych zakładów przemysłowych; pobudzanie przedsiębiorczości lokalnej i przyciąganie kapitału z zewnątrz.

Kształtowanie racjonalnego i spójnego układu funkcjonalno-przestrzennego, w tym: intensyfikację, wzbogacenie i uatrakcyjnienie zagospodarowania na obszarze centralnym miasta.

Wzbogacenie wyposażenia miasta w obiekty usługowe; ukształtowanie atrakcyjnego i prestiżowego centrum usługowego, o znaczeniu regionalnym.

Przyrodnicze wzbogacenie przestrzeni miejskiej i podwyższenie jej walorów krajobrazowych i zdrowotnych; powiększenie terenów zielonych, rekreacyjno-sportowych i leśnych.

Miasto Ostrów Wielkopolski nie posiada ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego. Posiada natomiast miejscowe plany dotyczące różnych fragmentów miasta. W kontekście przewidywanych działań rewitalizacyjnych najistotniejsze są następujące plany: w części ulicy Poznańskiej, w rejonie ul. Wańkowicza, w rejonie ul. Browarnej, w rejonie ul. Dworcowej, pomiędzy ul. Wojska Polskiego a ul. Kolejową, w rejonie ul. Kościuszki, w rejonie ul. Dębowej. W żadnym przypadku nie dochodzi do kolizji programu rewitalizacji z ustaleniami zawartymi w wymienionych planach.

5. Dokumenty dotyczące polityk w różnych sektorach społeczno-gospodarczych

Gminny program opieki nad zabytkami dla Miasta Ostrów Wielkopolski na lata 2011-2014

Celami programu opieki nad zabytkami są: a) konsekwentne i planowe realizowanie zadań kompetencyjnych samorządu dotyczących opieki

nad zabytkami jako potwierdzenie uznania znaczenia dziedzictwa kulturowego dla rozwoju miasta

b) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania

c) wyeksponowanie zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego d) zintegrowanie ochrony dziedzictwa kulturowego, przyrodniczego i krajobrazu oraz przyjęcie

odpowiednich zasad zagospodarowania przestrzeni e) wykreowanie wizerunku miasta i tożsamości mieszkańców, wspieranie aktywności lokalnej

mającej na celu poszanowanie dziedzictwa kulturowego f) zwiększenie atrakcyjności zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych g) uregulowanie stanu formalno-prawnego obiektów i obszarów zabytkowych h) wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami i) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków eliminujących sytuacje konfliktowe

związane z wykorzystaniem tych zabytków j) tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami k) powszechna edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego l) przygotowanie właścicieli i dysponentów obiektów zabytkowych do wykorzystania w opiece

nad zabytkami funduszy strukturalnych Unii Europejskiej m) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających

z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju


58

Projekty realizowane w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji związane z remontem, modernizacją i adaptacją obiektów zabytkowych, o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym do celów społecznych, kulturalnych, gospodarczych, a także zagospodarowaniem przyległych terenów są zgodnie z celami określonymi w gminnym programie opieki nad zabytkami. Zintegrowany plan rozwoju transportu publicznego na lata 2005-2013

Celem Planu jest wyznaczenie priorytetów oraz ustalenie zasad realizacji założeń polityki transportowej Miasta, dla stworzenia sprawnego systemu transportowego Miasta jako rozwijającego się regionalnego centrum gospodarki, nauki, usług i przemysłu. Generalnym celem przekształceń i rozwoju systemu transportowego w Ostrowie Wielkopolskim jest poprawa sprawności i bezpieczeństwa przemieszczania osób i transportu towarów, przy równoczesnym ograniczeniu uciążliwości transportu dla środowiska. Z generalnego celu polityki transportowej wynikają następujące cele szczegółowe: 1. zapewnienie sprawności funkcjonowania miasta przy rosnącym poziomie motoryzacji, 2. poprawa jakości transportu zbiorowego, 3. poprawa warunków parkowania poprzez budowę parkingów głównie poza strefą śródmiejską, 4. ograniczenie uciążliwości transportu dla środowiska, w tym zwłaszcza hałasu i zanieczyszczenia powietrza, 5. poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, 6. poprawa ekonomicznej efektywności transportu. Projekty realizowane w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji wpisują się w cele polityki transportowej Miasta, poprzez otwarcie komunikacyjne zdegradowanych obszarów, budowę parkingów, dróg dojazdowych. Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych dla Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2008-2015

Podstawą polityki społecznej w mieście Ostrowie Wielkopolskim jest strategia, która określa, misję, cele i kierunki działania oraz wskazuje na sposób ich monitorowania. Cele Zintegrowanego Programu Rewitalizacji są zgodne z następującymi celami i kierunkami działań zawartymi w strategii: 1.5. Stwarzanie warunków do szerokiej dostępności do nauki i rozwoju wszystkim mieszkańcom miasta. 4.1.4. Stworzenie warunków do rozwoju ogólnie dostępnego zaplecza sportowego i rehabilitacyjnego. 4.3. Likwidować bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych. Podejmowane działania na rzecz rewitalizacji obejmują m.in. poprawę warunków kształcenia z włączeniem grup zagrożonych wykluczeniem społecznym, budowę obiektów sportowych i rekreacyjnych, terenów wypoczynkowych, w tym dostępnych dla osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach inwalidzkich. Wymienione działania wpisują się w cele określone w gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych.


59

III. Założenia programu rewitalizacji

1. Okres realizacji programu rewitalizacji Horyzont czasowy Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego obejmuje lata 2011-2015. Program ma charakter strategiczno-operacyjny, a zatem należy przyjąć, że rok 2015 wyznacza okres obowiązywania zapisów Programu głownie w zakresie: założonych celów rewitalizacji na wskazanych obszarach, zakresu interwencji oraz priorytetowych typów projektów.

2. Kryteria wyboru obszarów dysfunkcyjnych w ramach programu rewitalizacji

2.1. Analiza wskaźnikowa W celu wyboru obszarów dysfunkcyjnych w ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego przeprowadzono szczegółowe analizy wybranych zjawisk społecznych, gospodarczych i przestrzennych, zgodnie z „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”. Obszary dysfunkcyjne ujęte w programie rewitalizacji zostały wyznaczone za pomocą skwantyfikowanych wskaźników oraz diagnozy stanu infrastruktury. Kryteria, które zostały wzięte pod uwagę to:

Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia – mierzony liczbą osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej w przeliczeniu na 1 tys. ludności (osoby, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004r. o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego) – wskaźnik W1;

Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia - stopę długotrwałego bezrobocia mierzono jako stosunek liczby osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy do liczby osób w wieku produkcyjnym (kobiety w wieku 18-59, mężczyźni 18-64) – wskaźnik W2;

Wysoki poziom przestępczości i wykroczeń – mierzony liczbą popełnionych przestępstw w przeliczeniu na 1000 mieszkańców – wskaźnik W3;

Niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej – mierzony liczbą zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w przeliczenia na 100 mieszkańców – wskaźnik W4;

Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego – mierzony liczbą budynków mieszkalnych wybudowanych przed rokiem 1989 w stosunku do ogólnej liczby budynków – wskaźnik W5.

Uzupełniające kryteria dotyczą sfery infrastrukturalnej na obszarze miasta:

mieszkaniowej, przestrzeni publicznych, infrastruktury komunalnej, dostępności komunikacyjnej.

Za obszary dysfunkcyjne, a więc te o największym natężeniu problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych, uznano te, które mają wysoką wartość ww. wskaźników. Zatem potencjalnym obszarem dysfunkcyjnym jest obszar, na terenie którego:

znaczna liczba mieszkańców korzysta z pomocy społecznej, w tym w szczególności ze względu na ubóstwo,


60

występuje wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, obserwowana jest wysoka liczba przestępstw i wykroczeń, występuje mało podmiotów gospodarczych, znaczna liczba budynków została wybudowana przed rokiem 1989.

W celu wskazania obszarów dysfunkcyjnych, w tym do rewitalizacji wszystkie wymienione wskaźniki zostały wystandaryzowane. Standaryzacja wskaźników polega na odjęciu od nominalnej wartości wskaźnika dla danego obszaru średniej wartości dla wszystkich obszarów i podzieleniu przez odchylenie standardowe dla wszystkich obszarów. W wyniku tej procedury wszystkie wskaźniki standaryzowane mają rozkład charakteryzujący się jednakową średnią (zero) i odchyleniem standardowym (do jeden), co umożliwia ich logiczną interpretację i uprawnia do dodawania wskaźników.

Na bazie wystandaryzowanych wskaźników utworzono indeks zbiorczy (wskaźnik sumaryczny):

Indeks 1=Ws1+Ws2+Ws3+Ws4+Ws5

Obszar może zostać uznany jako dysfunkcyjny, jeśli indeks zbiorczy dla danego obszaru jest najwyższy, a dodatkowo zgodnie z „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013” dany obszar spełnia warunki wyboru do rewitalizacji według przynajmniej trzech kryteriów. Natomiast zgodnie z Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego obszar może być wskazany do udzielania wsparcia na działania z dziedziny mieszkalnictwa, jeśli przynajmniej pod względem trzech ze wskazanych głównych kryteriów W1, W2, W3, W4, W5 charakteryzuje się gorszymi wskaźnikami niż średnie wskaźniki dla województwa.

Każdy ze wskaźników cząstkowych został zanalizowany w dwukolorowej skali degradacji (liczba stopni jest automatyczna w zależności od rozkładu wskaźników). Najbardziej intensywny kolor czerwony oznacza sytuację najgorszą, a najbardziej intensywny zielony oznacza sytuację najlepszą. Im wyższa wartość wskaźnika, tym problem jest poważniejszy, najlepsza sytuacja charakteryzuje obszary o najniższych wskaźnikach, czyli osiągających najwyższe wartości ujemne. Zastosowanie skali degradacji umożliwiło zobrazowanie problemów społecznych na mapie miasta, pokazując zróżnicowanie poszczególnych obszarów pod względem wybranych problemów społecznych.

Analizą objęto całe Miasto Ostrów Wielkopolski, w podziale na 11 obszarów. Podziału dokonano w oparciu o Rady Osiedli.


61

Rysunek 1. Mapa Ostrowa Wielkopolskiego z podziałem na obszary.

Źródło: opracowanie własne.


62

a) Poziom ubóstwa i wykluczenia Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia jest jednym z najważniejszych kryteriów delimitacji obszarów dysfunkcyjnych. Wskaźnik obliczono na podstawie danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim, który prowadzi statystykę rodzin korzystających z pomocy społecznej. Uwzględniono w nim jedynie osoby korzystające z pomocy społecznej, które zgodnie z ustawą z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej są uprawnione do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego.

Tabela 17. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności (wskaźnik 1).

dzielnica

liczba osób korzystających

z pomocy społecznej

liczba mieszkań-

ców ogółem

liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys.

ludności

wskaźnik wystandary

zowany W1s

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 1209 9886 122,29 2,63 Osiedle nr 2 "Wenecja" 505 9058 55,75 0,06 Osiedle nr 3 "Krępa" 238 4412 53,94 -0,01 Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 589 14273 41,27 -0,51 Osiedle nr 5 "Pruślin" 115 3130 36,74 -0,68 Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 118 1507 78,30 0,93 Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 196 4649 42,16 -0,47 Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 108 2736 39,47 -0,58 Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 201 6640 30,27 -0,93 Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 246 7967 30,88 -0,91

Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich" 534 8037 66,44 0,47

Razem 4059 72295 56,14 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim.

Ogółem w całym mieście w 2010 r. odnotowano ponad 4 tys. osób korzystających z pomocy społecznej. Relatywnie najgorsza sytuacja pod względem ubóstwa i wykluczenia społecznego mierzonego liczbą osób korzystających z pomocy społecznej występuje w Śródmieściu, gdzie odnotowano 1209 osób korzystających z pomocy społecznej, co stanowi prawie 30% ogółu korzystających z zasiłków pomocy społecznej w mieście. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia dotyczy także osiedli Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich, które podobnie jak Śródmieście mają wyższy wskaźnik liczby osób korzystających z pomocy społecznej niż wartość referencyjna dla całego województwa wielkopolskiego (62). Pozostałe analizowane obszary wykazują się wskaźnikiem liczby osób korzystających z pomocy społecznej niższym niż średni poziom dla całego miasta przyjmujący wartość 56,14.


63

Rysunek 2. Rozmieszczenie poziomu ubóstwa i wykluczenia według wskaźnika Ws1.


b) Stopa długotrwałego bezrobocia Bezrobocie długotrwałe należy do kluczowych kryteriów delimitacji obszarów dysfunkcyjnych. Jego waga wynika przede wszystkim z jego znaczenia w ogólnej kondycji społecznej mieszkańców miasta. Długotrwałe bezrobocie bardzo często prowadzi zarówno do wykluczenia zawodowego, jak i wykluczenia społecznego, a to z kolei pociąga za sobą wiele patologii społecznych. Przezwyciężenie długotrwałego bezrobocia jest o tyle trudne, że ludzie pozostający długo bez zatrudnienia stają się bardzo mało mobilni na rynku pracy. Ich aktywizacja zawodowa natomiast musi być poprzedzona aktywizacją społeczną.

Tabela 18. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym (wskaźnik 2).

dzielnica liczba

długotrwale bezrobotnych

liczba mieszkańców w

wieku produkcyjnym

udział długotrwale bezrobotnych wśród

osób w wieku produkcyjnym

wskaźnik wystandaryzowany W2s

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 286 6077 4,71 1,91 Osiedle nr 2 "Wenecja" 175 6210 2,82 -0,41 Osiedle nr 3 "Krępa" 69 2940 2,35 -0,99 Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 284 9733 2,92 -0,29


64

Osiedle nr 5 "Pruślin" 67 2089 3,21 0,07 Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 46 998 4,61 1,80 Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 83 3218 2,58 -0,71 Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 59 1813 3,25 0,13 Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 96 4326 2,22 -1,15 Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 126 5162 2,44 -0,88


Razem 1461 47324 3,09 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrowie Wielkopolskim.

Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrowie Wielkopolskim ogółem w całym mieście na koniec 2010 r. było zarejestrowanych ponad 1,4 tys. osób długotrwale bezrobotnych. Podobnie jak pod względem ubóstwa i wykluczenia zdecydowanie najgorsza sytuacja pod względem bezrobocia długotrwałego odnotowywana jest w Śródmieściu i na osiedlu Kamienice Stare, gdzie wskaźnik długotrwałego bezrobocia jest wyższy niż wartość referencyjna dla województwa wielkopolskiego (3,6). Poziom długotrwałego bezrobocia wyższy niż średnia w mieście występuje ponadto na osiedlach Pruślin, Odolanowskie i Powstańców Wielkopolskich.

Rysunek 3. Rozmieszczenie stopy długotrwałego bezrobocia według wskaźnika Ws2.



65

c) Poziom przestępczości i wykroczeń Kolejnym z analizowanych głównych kryteriów wyboru obszarów dysfunkcyjnych jest przestępczość, która często towarzyszy innym negatywnym zjawiskom społecznym. Jej poziom jest obliczany poprzez przeliczenie liczby przestępstw i naruszeń prawa przez liczbę mieszkańców, choć oznaczana jest według miejsca popełnienia przestępstwa, a nie ze względu na adres zamieszkania osoby, która dokonała dane przestępstwo.

Tabela 19. Liczba popełnionych przestępstw w przeliczeniu na 1000 mieszkańców (wskaźnik 3).

dzielnica liczba

stwierdzonych przestępstw

liczba mieszkańców

ogółem

liczba przestępstw na

1000 mieszkańców

wskaźnik wystandaryzowany W3s

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 720 9886 72,83 1,63 Osiedle nr 2 "Wenecja" 317 9058 35,00 -0,23 Osiedle nr 3 "Krępa" 124 4412 28,11 -0,57 Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 243 14273 17,03 -1,11 Osiedle nr 5 "Pruślin" 75 3130 23,96 -0,77 Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 114 1507 75,65 1,77 Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 141 4649 30,33 -0,46 Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 180 2736 65,79 1,29 Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 134 6640 20,18 -0,96 Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 244 7967 30,63 -0,44 Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich" 294 8037 36,58 -0,15 Razem 2586 72295 35,77 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Powiatowej Policji w Ostrowie Wielkopolskim.

Ogółem w 2010 r. w Ostrowie Wielkopolskim stwierdzono ponad 2,5 tys. przestępstw, z czego aż 28% popełniono w Śródmieściu. Zdecydowanie najwyższy wskaźnik poziomu przestępczości i naruszeń prawa odnotowano na osiedlach Kamienice Stare, Śródmieście i Odolanowskim. Na wymienionych osiedlach popełniono dwukrotnie więcej przestępstw na 1000 mieszkańców niż wynosi poziom przestępczości dla całego miasta. Powyżej średniego poziomu przestępczości dla Ostrowa Wielkopolskiego ulokowało się jeszcze osiedle Powstańców Wielkopolskich, ponadto nieznacznie niższy wskaźnik odnotowano na osiedlu Wenecja. Pozostałe dzielnice miasta przyjmują wartość niższą od wartości referencyjnej dla całego województwa, która wynosi 30,9.


66

Rysunek 4. Rozmieszczenie poziomu przestępczości i wykroczeń według wskaźnika Ws3.


d) Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej Wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej mierzony jest liczbą zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców. Zestawienie sporządzone przez Referat Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miejskiego dotyczy tylko podmiotów jednoosobowych, działalności gospodarczej. Nie obejmuje spółek, dużych firm zlokalizowanych w Ostrowie Wielkopolskim.

Tabela 20. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 100 mieszkańców (wskaźnik 4).

dzielnica liczba

podmiotów gospodarczych

liczba mieszkańców

ogółem

liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej na 100 osób

wskaźnik wystandaryzo

wany W4s

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 1114 9886 11,27 -2,18 Osiedle nr 2 "Wenecja" 646 9058 7,13 0,54 Osiedle nr 3 "Krępa" 370 4412 8,39 -0,29 Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 830 14273 5,82 1,40 Osiedle nr 5 "Pruślin" 180 3130 5,75 1,44 Osiedle nr 6 "Kamienice 106 1507 7,03 0,60


67

Stare"

Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 381 4649 8,20 -0,16 Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 249 2736 9,10 -0,76 Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 603 6640 9,08 -0,74 Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 672 7967 8,43 -0,32


Razem 5733 72295 7,93 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Referatu Ewidencji Działalności Gospodarczej Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

Najwięcej podmiotów gospodarczych funkcjonuje w Śródmieściu, prawie 20% ogólnej liczby zarejestrowanych podmiotów, co jest typowe ze względu na funkcje centrum miasta. W przeliczeniu na 100 mieszkańców poszczególnych obszarów najniższy poziom aktywności gospodarczej występuje w dzielnicach Wenecja, Jana Pawła II, Pruślin, Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich, jest niższy niż średnia w całym mieście. Tylko na obszarze Śródmieścia poziom działalności gospodarczej jest wyższy niż wartość referencyjna dla województwa wielkopolskiego, która wynosi 10,2.

Rysunek 5. Rozmieszczenie poziomu prowadzenia działalności gospodarczej według wskaźnika Ws4.



68

e) Poziom wartości zasobu mieszkaniowego Poziom wartości zasobu mieszkaniowego można pośrednio mierzyć wiekiem budynków mieszkalnych. Na potrzeby opracowania programu rewitalizacji zebrano informacje dotyczące liczby budynków wybudowanych przed rokiem 1989, które zestawiono w stosunku do ogólnej liczby budynków.

Tabela 21. Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (wskaźnik 5).

dzielnica

liczba budynków

mieszkalnych wybudowanych

przed 1989 r.

liczba budynków

mieszkalnych ogółem

liczba budynków wybudowanych przed

rokiem 1989 do ogólnej liczby

budynków

wskaźnik wystandaryzo

wany W5s

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 441 443 99,55 1,56 Osiedle nr 2 "Wenecja" 749 966 77,54 0,40 Osiedle nr 3 "Krępa" 804 998 80,56 0,56 Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 517 688 75,15 0,27 Osiedle nr 5 "Pruślin" 262 750 34,93 -1,85 Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 182 282 64,54 -0,29 Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 452 1013 44,62 -1,34 Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 366 665 55,04 -0,79 Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 1130 1565 72,20 0,12 Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 1080 1576 68,53 -0,08


Razem 6423 9399 68,34 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Referatu Gospodarki Mieszkaniowej Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

Jak wynika z przeprowadzonych analiz zdecydowanie najwyższy udział budynków starych w ogólnej liczbie budynków mieszkalnych znajduje się w centralnym obszarze miasta, tj. na osiedlach Śródmieście i Powstańców Wielkopolskich. Występuje tu znaczny stopień zużycia technicznego budynków mieszkalnych. Wskaźnik wartości zasobu mieszkaniowego jest na tych osiedlach wyższy niż wartość referencyjna dla województwa wielkopolskiego (84,2). Najlepsza sytuacja występuje na osiedlach Pruślin i Zacisze-Zębców, gdzie rozwija się budownictwo jednorodzinne.


69

Rysunek 6. Rozmieszczenie poziomu wartości zasobu mieszkaniowego według wskaźnika Ws5.



70

2.2. Identyfikacja obszarów dysfunkcyjnych za pomocą ich szczegółowego opisu Identyfikacja obszarów dysfunkcyjnych, na których trudno wykorzystać skwantyfikowane wskaźniki, ze względu na fakt, że są to obszary niezamieszkane lub słabo zaludnione, wyraźnie jednak zdegradowane na tle miasta i niezdolne do pełnienia funkcji prorozwojowych, wymagające natomiast zdecydowanych działań rewitalizacyjnych w celu nadania im nowej roli w tkance urbanistycznej, została dokonana na podstawie ich szczegółowego opisu, ze wskazaniem powodów, dla których powinny zostać poddane działaniom rewitalizacyjnym.

Do obszarów zdegradowanych powstałych w wyniku zaprzestania działalności przemysłowej wskutek zachodzących przemian rynkowych oraz w wyniku zaprzestania użytkowania obiektów i obszarów, pełniących poprzednio funkcje militarne i wojskowe należą:

Obiekty powojskowe – dawny Zespół Koszar Kawaleryjskich (kasyno oficerskie, ul. Kolejowa/Wolności 32, budynek koszarowy, ul. Kolejowa 32).

Obiekty te są zlokalizowane w ścisłym centrum Ostrowa Wielkopolskiego, na terenie byłego kompleksu koszarowego. Nieruchomość zlokalizowana jest bardzo korzystnie w bezpośrednim sąsiedztwie stacji PKP i PKS. Urząd Miejski, Starostwo Powiatowe oraz Urząd Gminy znajdują się w odległości 1,5 km.

Źródło: Karta adresowa zabytków nieruchomych, Miejski Konserwator Zabytków w Ostrowie Wielkopolskim.

Koszary Ułańskie przy ulicy Kolejowej, z lat 1897-1899, przeznaczone były dla jazdy. Cechy zabytkowe zachowały budynek koszarowy i Kasyno Oficerskie. Rozpoczęta została procedura wpisania na listę zabytków Kasyna Oficerskiego. Jest to budynek murowany z cegły, w stylu eklektycznym. Na terenie kasyna znajduje się ogrodzenie z kutych prętów stalowych osadzonych na cokole ceglanym oraz plac z asfaltobetonu. Wjazd na teren nieruchomości jest z drogi publicznej, jaką stanowi ul. Kolejowa. Teren, na którym położona jest nieruchomość posiada aktualny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nr XXXI/428/2009 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 29.01.2009 r. Planowana inwestycja w powojskowym kasynie przewiduje ulokowanie w budynku centrum konferencyjno-szkoleniowego, obsługującego biznes.


71

Obiekty powojskowe – dawny Zespół Koszar Piechoty (budynki koszarowe, kasyno, ul. Kościuszki).

Tzw. Nowe Koszary, przy ulicy Kościuszki, z 1897 roku, przeznaczone były dla piechoty. Cechy zabytkowe zachowała część budynków koszarowych oraz kasyno oficerskie (kantyna). Obecnie w obiekcie funkcjonuje Polsko-Kanadyjskie Liceum Ogólnokształcące i Muzeum Garnizonu Ostrowskiego. Pozostałe budynki są adoptowane na cele mieszkaniowe.

Obiekty kolejowe (wieża ciśnień, ul. Towarowa, budynki kolejowe, ul. Dworcowa).

Wodociągowa Wieża Ciśnień tzw. Kolejowa z 1912 r. położona w pobliżu dworca kolejowego. Została zbudowana w stylu historyzującym. Obiekt prezentuje wartości historyczne, stanowi cenne źródło dla historii kolejnictwa. Styl budowli nawiązuje do wznoszonych wówczas obiektów kolejowych. Obecnie nie użytkowana.

Źródło: Karta adresowa zabytków nieruchomych, Miejski Konserwator Zabytków w Ostrowie Wielkopolskim.


72

Obiekty kolejowe (wieża ciśnień, ul. Parkowa/Kościuszki).

Wodociągowa Wieża Ciśnień powstała w 1912 roku. Mieści się w północnej części parku im. A. Mickiewicza, u zbiegu ulic Parkowej i Kościuszki. Z inicjatywy Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim w 2008 r. wieża została wpisana do rejestru zabytków. Budowla jest na planie koła, murowana z nieotynkowanej cegły. Trzon wieży jest wysmuklony, z półokrągłymi oknami. Styl budowli nawiązuje do wznoszonych wówczas obiektów kolejowych, przemysłowych i towarzyszących im kolejowych osiedli robotniczych. Studnia głębinowa, z której czerpano wodę, znajduje się na pobliskim skwerze. Od 1982 roku wieża nie obsługuje trakcji parowej. Fundament wieży wykonany jest z cegły i kamienia polnego. Zbiornik stalowy ma pojemność 500 m3, opiera się na granitowym pierścieniu. W wieży zamontowana jest instalacja wodociągowa łącząca zbiornik z siecią wodociągową, instalacja elektryczna i żeliwny piec do ogrzewania wnętrza. Wieża nakryta jest dachem stożkowym – na środku jest świetlik i szpic odgromnika. Wewnątrz znajdują się schody o konstrukcji metalowej, trójbiegowe. Zachował się także przekaz ikonograficzny obiektu w postaci witraża w formie rozety z 1911 roku. Witraż mieści się w fasadzie budynku Przepompowni Ścieków, w rozetce pod częścią środkową – okręgiem z wizerunkiem wieży i jej odbicie w lustrze wody widnieje napis: „Stadt-Wasser-turm”. Obecnie obiekt nie jest użytkowany, wymagany remont kapitalny z adaptacją na cele użytkowe. Właściciel planuje zaadaptować obiekt na biura, restaurację i część wystawienniczą, wykonany został projekt adaptacji obiektu i kosztorys.. Konstrukcja zabytku jest w dobrym stanie. Wieża Ciśnień od kilkunastu lat stoi niezagospodarowana, szansą na jej remont jest pozyskanie środków zewnętrznych.


73

Dawna Przepompownia, ul. Raszkowska 78.

Tzw. Stara Przepompownia, z 1911 roku, secesyjna, zbudowana w manierze charakterystycznej dla architektury willowej, przy czym od samego początku planowana była jako przepompownia. Przyozdobiona zabytkowymi witrażami przedstawiającymi ostrowskie budynki związane z gospodarką komunalną (ratusz, gazownię, wodociągi). Obiekt należy do prywatnego właściciela. Został wpisany do rejestru zabytków w 2003 r., jako ciekawy zabytek budownictwa komunalnego z pięknymi witrażami. W budynku zachowały się oryginalne elementy wyposażenia. Obiekt dotychczas był nieużytkowany, co stwarzało zagrożenie, że budynek ulegnie naturalnemu zniszczeniu. Obecnie rozpoczęto remont kapitalny w celu adaptacji budynku na cele użytkowe. Planowana jest adaptacja obiektu na potrzeby muzeum, restauracji, pokoi gościnnych i pomieszczeń sportowo-rekreacyjnych.

Tereny poprzemysłowe oraz Dawny Browar przy ul. Raszkowskiej.

Obszar ograniczają ulice Raszkowska, Browarna, Aleja Słowackiego. Planowane jest otwarcie (przebicie) terenów poprzemysłowych na drogę krajową. Na obszarze Browaru planowana jest budowa galerii śródmiejskiej, z wykorzystaniem istniejących zabytkowych budynków, z częścią rekreacyjno-wypoczynkową (np. bowling, dyskoteka). Teren posiada dwóch właścicieli, z których jeden jest właścicielem budowanej galerii przy ul. Kaliskiej, posiada więc doświadczenie przy realizacji dużych inwestycji. Browar został zamknięty w okresie swojej świetności. Piwo Jubileusz było znane wśród wszystkich ostrowian. Obecnie budynki są wykorzystywane pod magazyny. Stan techniczny budynków pogarsza się.


74

Dawny budynek Strzelnicy Miejskiej, u zbiegu ulic Raszkowskiej i Wolności.

Tzw. biblioteka, jest obiektem miejskim. Budynek pochodzi z 1867 r. Pełnił funkcje siedziby bractwa kurkowego. Przed wojną wystawiano w nim spektakle teatralne oraz zostało zorganizowane muzeum. Po wojnie w budynku miała swoją siedzibę biblioteka, która jednak została przeniesiona do zmodernizowanej części budynku od strony ul. Raszkowskiej. Warunki, które tam panują nie są jednak zadowalające. Elewacja budynku jest zdewastowana. Obiekt sąsiaduje z wyremontowanym budynkiem Ostrowskiego Centrum Kultury. Renowacja dawnej Strzelnicy Miejskiej umożliwi powstanie nowoczesnego kompleksu kulturalnego w centrum miasta.

Planowana przez Miasto inwestycja nie zmieni funkcji obiektu, pozostaną funkcje kulturalno-rozrywkowe. Na parterze powstanie restauracja, na piętrze sala taneczna, w piwnicy będzie klub tańca. Planowane jest podniesienie budynku o jedno półpiętro, na co został wykonany projekt.

Dawny Urząd Celny przy ul. Partyzanckiej 32

Obecnie obiekt jest nieużytkowany. Rozpoczęta została procedura wpisania na listę zabytków dawnego Urzędu Celnego. Budynek z przełomu XIX/XX wieku. Dawny Urząd Celny, późniejszy Posterunek Policji, obecnie nieużytkowany. W stylistyce obiekt nawiązuje do renesansu niemieckiego co przejawia się w zastosowanym materiale – cegła połączona z piaskowcem, ukształtowaniu partii ryzalitowych, boniowaniu naroży. Budynek nie uległ większym przekształceniom. Reprezentuje architekturę typu „Rohbaustill”, charakteryzującego się nietynkowanymi elewacjami licowanymi cegłą klinkierową lub glazurowaną.


75

Źródło: Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, Miejski Konserwator Zabytków w Ostrowie Wielkopolskim.

Dawny budynek Zarządu Fabryki Wagonów „WAGON”, ul. Wrocławska 93a

W ramach spłaty zadłużenia EKK wobec Gminy Miasto Ostrów Wielkopolski z tytułu niepłacenia podatku od nieruchomości, spółka przekazała działkę o powierzchni 2,5013 ha. Budynek Dawnego Zarządu Fabryki Wagonów „WAGON” powstał w latach 1919-1924. Budynek wzniesiony w stylu modernistycznym z pewnymi reminiscencjami nawiązującymi do historyzmu (ryzality, wielki porządek, dach mansardowy). Autorem projektu był Bronisław Giedaczyński we współpracy z inż. Leonem Blumem i inż. Henrykiem Przeździeckim. Rozpoczęta została procedura wpisania na listę zabytków Budynku Zarządu Fabryki Wagon.

Tereny poprzemysłowe przy ul. Wrocławskiej

Stanowią własność prywatną i miejską. Obszar obejmuje około 44 hektary gruntów na terenach byłej Fabryki Wagon. Funkcjonuje tu firma EKK Wagon, Kuźnia Ostrów Wielkopolski, SLAM Poland. Około 6 ha gruntu w części południowej zajmuje Kamieniogórska Specjalna Strefa Ekonomiczna - Podstrefa Ostrów Wielkopolski. Tereny inwestycyjne są uzbrojone, mają dobre położenie komunikacyjne. Na terenie podstrefy inwestują już trzy zakłady produkcyjne: "Ślusarstwo" sp. j, Jucon, Prebet-Bud. Pozostałe grunty są niezagospodarowane, zadrzewione i zachwaszczone. Pozostałe po byłej Fabryce Wagon zabudowania są w złym stanie technicznym i ulegają systematycznej degradacji. Na całym terenie znajdują się liczne bocznice kolejowe, tory oraz rurociąg. Obszar posiada duży potencjał inwestycyjny, jest zlokalizowany zdala od terenów mieszkaniowych. Teren należy uporządkować i przygotować pod inwestycję.


76

Na 2,5 hektara powierzchni na dawnych terenach przemysłowych przejętych przez Miasto od EKK Wagon za zaległości w podatkach planowane jest utworzenie Parku Przemysłowego. Realizacja projektu przyczyni się do aktywizacji terenów poprzemysłowych i wygenerowania nowych miejsc pracy w Parku Przemysłowym. Obecnie teren jest zaniedbany, zakrzewiony. Budynki w bardzo złym stanie technicznym, część została wyburzona, pozostały gruzy, które wymagają usunięcia.

Firma EKK jest w trakcie restrukturyzacji, dąży do zmniejszenia powierzchni potrzebnej do budowy, przetaczania wagonów, co jest związane z obniżeniem kosztów, podatku od nieruchomości i opłaty za wieczyste użytkowanie (właścicielem przejętego gruntu jest Skarb Państwa, miasto jest wieczystym użytkownikiem). Planowane jest otwarcie komunikacyjne tych terenów, poprzez połączenie tych terenów z droga krajową nr 11.


77

Tereny powojskowe przy ul. Kolejowej/ ul. Wojska Polskiego

Nieruchomość zabudowana, położona przy ul. Wojska Polskiego 15, o łącznej powierzchni 10 ha (w tym działka miasta o pow. 2,5 ha) Nieruchomość jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Działki zlokalizowane są w ścisłym centrum miasta, w bliskim sąsiedztwie stacji PKP i dworca PKS. Teren posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej, jest w pełni wyposażony w sieci infrastruktury technicznej. Kształt działek jest regularny, powierzchnia terenu płaska. Nieruchomość jest zabudowana: - budynkiem – biurowo-sztabowym o pow. użytkowej około 1tys. m2, kubaturze 5,3 tys. m3. Wolnostojący, trzykondygnacyjny budynek wyposażony jest w instalacje: elektryczną, wodociągową, kanalizacyjną, gazową, alarmową i odgromową. W piwnicy budynku znajduje się węzeł cieplny zasilany z sieci miejskiej; sygnalizacja alarmowa. Stan techniczny budynku umożliwia jego użytkowanie bez ponoszenia znacznych nakładów na jego remont; - garażem o pow. użytkowej około 67 m2, kubaturze 267 m3. Wolnostojący, jednokondygnacyjny; stan techniczny budynku umożliwia jego użytkowanie bez ponoszenia znacznych nakładów na jego remont.

Źródło: serwis internetowy Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim.

W planach na terenach powojskowych należących do miasta jest budowa hali widowiskowo-sportowej na kilka tysięcy miejsc. Nowa sala planowana jest na terenach dawnej Jednostki Wojskowej pomiędzy


78

ulicami Wojska Polskiego i Dworcową. Oprócz hali znalazłby się tam parking na kilkaset samochodów, który pełniłby funkcję parkingu buforowego.

Tereny powojskowe, ul. Kościuszki

Obszar jest zabudowany, na całym obszarze rosną pojedyncze drzewa i krzewy. W środkowej części zlokalizowany jest plac. Pomimo, iż budynki przez ostatnich kilka lat stały puste, są w dobrym stanie. Na obszarze 4,5 ha znajdują się następujące obiekty: 2 budynki biurowo-sztabowe, 3 budynki koszarowe, magazyn sprzętu kwaterunkowego, 2 magazyny żywnościowe, hala sportowa, areszt, budynek szkoleniowy, magazyn amunicji, kuchnia i jadalnia z kotłownią, śmietnik, trybuna, wiata obudowana magazyn, wiata na ośrodku instruowania wart i służb, wiata – magazyn opału, ośrodek sprawności fizycznej, ośrodek instruowania wart, plac ćwiczeń, trwałe ogrodzenie, plac betonowy i bitumiczny, drogi bitumiczne, sieci wodociągowe, kanalizacyjne, c.o., sieci elektryczne kablowe. Sieci infrastruktury technicznego uzbrojenia terenu obecnie są wyłączone z eksploatacji. Zgodnie z zaświadczeniem Miejskiego Konserwatora Zabytków w Ostrowie Wlkp. z dnia 14.03.2006 r., budynki położone na działce nr 18/6 wybudowane przed rokiem 1945 stanowią obiekty zabytkowe, jednakże nie są indywidualnie wpisane do rejestru zabytków. Największą wartość historyczną ma dawna stołówka z 1897 roku. Jest też zabytkowa 100-letnia aleja drzew i ogrodzenie31.

Źródło: serwis internetowy Agencji Mienia Wojskowego http://www.amw.com.pl

Dawne koszary przy ulicy Kościuszki kupiła kaliska firma. W 2010 r. rozpoczęły się prace budowlane w byłych koszarach. Powstało tam 96 mieszkań, tzw. Skwer Kościuszki. Docelowo nowy właściciel, kaliska firma MTM Consulting chce utworzyć ich 200. Wszelkie decyzje budowlane nowy właściciel musi konsultować z Miejskim Konserwatorem Zabytków.

31 Na podstawie ogłoszenia Nr 122/09 Oddziału Terenowego Agencji Mienia Wojskowego w Gorzowie Wlkp. - przetarg ustny nieograniczony na sprzedaż nieruchomości będącej w zasobie AGENCJI MIENIA WOJSKOWEGO położonej w m. Ostrów Wlkp., przy ul. Kościuszki


79

Źródło: http://www.mtmconsulting.pl/

Tereny poprzemysłowe przy ul. Spichrzowej, Dawny Zespół Rzeźni Miejskiej, ul. Spichrzowa 2-8.

Rozpoczęta została procedura wpisania dawnej rzeźni na listę zabytków. Właściciele planują budowę obiektu wielko powierzchniowego.

Dawny Zespół Młyna, ul. Spichrzowa 5-7.

Obiekty w bardzo złym stanie technicznym. Zlokalizowany w pobliżu linii kolejowej.

Tereny poprzemysłowe przy ul. Staroprzygodzkiej.

Są własnością prywatną. Obejmują około 5 hektarów gruntów, na których zlokalizowane są budynki, hale. Stan zabudowań jest zły.

Tereny poprzemysłowe, ul. Poznańska

Tereny przy ul. Poznańskiej o powierzchni 7 ha posiadają plan zagospodarowania przestrzennego. Obszarem zainteresowany jest inwestor holenderski. Według przedstawionej przez niego pod koniec czerwca br. koncepcji w tym miejscu ma powstać galeria handlowo-usługowa obejmująca: supermarket spożywczy, market ,,Dom i Ogród’’, kilkadziesiąt sklepów w galerii, parking na 800 samochodów. Całość ma zajmować powierzchnię ok. 2,5 ha. To obszar od ulicy Dembińskiego aż do zabudowań za dzisiejszym obiektem Polmozbytu. Koncepcja nowego projektu wymaga zmiany, gdyż powinna być komplementarna do aktualnej sytuacji rynku detalicznego w centrum miasta i do budowanej „Galerii Ostrovia”.

Tereny poprzemysłowe przy ul. Nowej.

Są własnością prywatną. Obejmują niecały hektar gruntów, na których znajdują się zabudowania.

Tereny poprzemysłowe, ul. Rejtana/ ul. Dwernickiego

Obszar zlokalizowany jest w zachodniej części miasta. Znajduje się na nim jeden duży obiekt i kilka mniejszych budynków.


80

Tereny powojskowe, ul. Grabowska/ ul. Nowa Krępa

Tereny należały do Agencji Mienia Wojskiego oddział w Gorzowie Wielkopolskim, zlokalizowane są we wschodniej części miasta przy ul. Grabowskiej w Ostrowie Wielkopolskim, w peryferyjnej strefie zabudowy. Obejmują ponad 10 ha gruntów, które podzielono na 10 mniejszych działek, wystawionych na sprzedaż pod budownictwo mieszkaniowe. Nieruchomość posiada bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miasta Ostrowa Wielkopolskiego terenu przy ulicach Grabowska – Nowa Krępa zatwierdzonym Uchwałą Nr XLII/546/2009 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2009 roku, teren nieruchomości posiada oznaczenie MN.5 – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej.

Źródło: serwis internetowy Agencji Mienia Wojskowego http://www.amw.com.pl/

Nieruchomość posiada kształt regularny, teren działek jest płaski. Otoczenie nieruchomości posiada pełne wyposażenie w sieci infrastruktury technicznej, natomiast sama nieruchomość nie posiada czynnych przyłączy do sieci infrastruktury technicznej. Na całym obszarze rosną pojedyncze drzewa i krzewy. Na przedmiotowym terenie zlokalizowane są tymczasowe obiekty budowlane – baraki adoptowane z nadwozi samochodowych i wagonów kolejowych oraz słupy żelbetowe oświetleniowe. Przy zachodniej granicy znajdują się dwie studzienki wodociągowe ze zniszczonymi urządzeniami. Na obszarze powojskowym znajduje się autodrom, stanowiący drogi i place o nawierzchni utwardzonej i gruntowej. Aktualnie drogi i place utraciły przydatność użytkową.


81

Rysunek 7. Obszary dysfunkcyjne (poprzemysłowe i powojskowe).

Źródło: Biuro Pozyskiwania Środków Zewnętrznych, Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim.


82

3. Zasięg terytorialny obszarów dysfunkcyjnych oraz uzasadnienie wyboru Wybór obszarów dysfunkcyjnych został dokonany w oparciu o kryteria odnoszące się do wspierania działań z zakresu mieszkalnictwa oraz poprzez szczegółowy opis (dotyczący obszarów, na których trudno wykorzystać skwantyfikowane wskaźniki), zgodnie z „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”.

Zgodnie z przyjętą metodą za obszary dysfunkcyjne (kwalifikujące się do wsparcia w zakresie mieszkalnictwa) należy uznać tylko te, dla których wartości wskaźników są większe (w przypadku wskaźnika W4 – mniejsze) niż wartość referencyjna dla całego miasta – wartości te zostały w poniższej tabeli zaznaczone kolorem czerwonym.

Tabela 22. Wskaźniki wyznaczania obszarów dysfunkcyjnych.

dzielnica W1 W2 W3 W4 W5 obszary dysfunkcyjne

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 122,29 4,71 72,83 11,27 99,55 TAK Osiedle nr 2 "Wenecja" 55,75 2,82 35,00 7,13 77,54 NIE Osiedle nr 3 "Krępa" 53,94 2,35 28,11 8,39 80,56 NIE Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 41,27 2,92 17,03 5,82 75,15 NIE Osiedle nr 5 "Pruślin" 36,74 3,21 23,96 5,75 34,93 NIE Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 78,30 4,61 75,65 7,03 64,54 TAK Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 42,16 2,58 30,33 8,20 44,62 NIE Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 39,47 3,25 65,79 9,10 55,04 NIE Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 30,27 2,22 20,18 9,08 72,20 NIE Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 30,88 2,44 30,63 8,43 68,53 NIE Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich" 66,44 3,57 36,58 7,24 97,13 TAK

Wartość referencyjna dla miasta 56,14 3,09 35,77 7,93 68,34 - Źródło: opracowanie własne.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy, dla osiedli Śródmieście, Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich odnotowano przynajmniej trzy z analizowanych pięciu wskaźników, które są gorsze niż wskaźniki referencyjne dla miasta.

Projekty z zakresu mieszkalnictwa – zgodnie z obowiązującymi Wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa – mogą być realizowane na obszarach spełniających łącznie co najmniej trzy kryteria, zmierzone za pomocą wskaźników ujętych w poniższej tabeli. Zgodnie z przyjętą metodą za obszary kwalifikujące się do wsparcia w zakresie mieszkalnictwa należy uznać tylko te, dla których wartości wskaźników są większe (w przypadku wskaźnika W4 – mniejsze) niż wartość referencyjna dla całego województwa – wartości te zostały zaznaczone kolorem czerwonym.

Tabela 23. Wskaźniki wyznaczania obszarów wsparcia mieszkalnictwa.

dzielnica W1 W2 W3 W4 W5 obszary wsparcia

mieszkalnictwaOsiedle nr 1 "Śródmieście" 122,29 4,71 72,83 11,27 99,55 TAK Osiedle nr 2 "Wenecja" 55,75 2,82 35,00 7,13 77,54 NIE


83

Osiedle nr 3 "Krępa" 53,94 2,35 28,11 8,39 80,56 NIE Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" 41,27 2,92 17,03 5,82 75,15 NIE Osiedle nr 5 "Pruślin" 36,74 3,21 23,96 5,75 34,93 NIE Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 78,30 4,61 75,65 7,03 64,54 TAK Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" 42,16 2,58 30,33 8,20 44,62 NIE Osiedle nr 8 "Odolanowskie" 39,47 3,25 65,79 9,10 55,04 NIE Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" 30,27 2,22 20,18 9,08 72,20 NIE Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" 30,88 2,44 30,63 8,43 68,53 NIE Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich" 66,44 3,57 36,58 7,24 97,13 TAK

Wartość referencyjna dla województwa 62 3,6 30,9 10,2 84,2 - Źródło: opracowanie własne.

Obszary wsparcia mieszkalnictwa to również obszary dysfunkcyjne. Delimitacja tych obszarów jest w części tożsama z identyfikacją obszarów dysfunkcyjnych, osiedla Śródmieście, Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich to zarówno obszary dysfunkcyjne, jak i wsparcia mieszkalnictwa.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy, dla osiedli Śródmieście, Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich odnotowano przynajmniej trzy z analizowanych pięciu wskaźników, które są gorsze niż wskaźniki referencyjne dla województwa, podane w Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego. W zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa.

Standaryzacja wszystkich wskaźników pozwala na dodanie ich do siebie. Suma wszystkich wskaźników ukazuje jednoznacznie i statystycznie najdokładniej, które z analizowanych obszarów dotknięte są w największym stopniu degradacją społeczno-gospodarczą. Bez obliczenia wskaźnika sumarycznego pojawiłby się dylemat, które z badanych zjawisk powinno bardziej ważyć przy wskazaniu obszaru do rewitalizacji. Poniższa tabela prezentuje wyniki obliczenia wskaźnika sumarycznego wszystkich analizowanych problemów społecznych, gospodarczych i przestrzennych. Następnie sporządzono mapę poglądową stopnia degradacji w podziale na obszary miasta Ostrowa Wielkopolskiego.

Tabela 24. Wskaźnik sumaryczny.

dzielnica W1s W2s W3s W4s W5s WS obszary do rewitalizacji

Osiedle nr 1 "Śródmieście" 2,63 1,91 1,63 -2,18 1,56 5,56 TAK Osiedle nr 2 "Wenecja" 0,06 -0,41 -0,23 0,54 0,40 0,35 NIE Osiedle nr 3 "Krępa" -0,01 -0,99 -0,57 -0,29 0,56 -1,30 NIE Osiedle nr 4 "Jana Pawła II" -0,51 -0,29 -1,11 1,40 0,27 -0,23 NIE Osiedle nr 5 "Pruślin" -0,68 0,07 -0,77 1,44 -1,85 -1,79 NIE Osiedle nr 6 "Kamienice Stare" 0,93 1,80 1,77 0,60 -0,29 4,81 TAK Osiedle nr 7 "Zacisze-Zębców" -0,47 -0,71 -0,46 -0,16 -1,34 -3,14 NIE Osiedle nr 8 "Odolanowskie" -0,58 0,13 1,29 -0,76 -0,79 -0,71 NIE Osiedle nr 9 "Nowe Parcele" -0,93 -1,15 -0,96 -0,74 0,12 -3,66 NIE Osiedle nr 10 "Parcele Zacharzewskie" -0,91 -0,88 -0,44 -0,32 -0,08 -2,62 NIE

Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich" 0,47 0,52 -0,15 0,46 1,43 2,74 TAK



84

Jako obszar wybrany do rewitalizacji wskazuje się ten, dla którego wskaźnik sumaryczny – wskaźnik oznaczający sumę problemów społeczno-gospodarczych i przestrzennych – jest najwyższy, czyli sytuacja na tym obszarze według indeksu = W1+ W2+W3+W4+W5 jest najgorsza.

Jak wynika z przeprowadzonych analiz, ze względu na badane kryteria obszar Osiedla nr 1 Śródmieście znajduje się w zdecydowanie najgorszej sytuacji. Niekorzystna sytuacja występuje również na osiedlach Kamienice Stare i Powstańców Wielkopolskich. Relatywnie najlepsza sytuacja występuje na osiedlach Zacisze-Zębców, Nowe Parcele i Parcele Zacharzewskie.

Rysunek 8. Wskaźnik sumaryczny.


W wyniku identyfikacji obszarów dysfunkcyjnych, na których trudne byłoby wykorzystanie skwantyfikowanych wskaźników (obszary poprzemysłowe i powojskowe), jako obszary wyraźnie zdegradowane na tle miasta i niezdolne do pełnienia funkcji prorozwojowych, wymagające natomiast zdecydowanych działań rewitalizacyjnych wskazano:

• obiekty powojskowe u zbiegu ul. Kolejowej i Wolności 32

• tereny i obiekty powojskowe przy ul. Kościuszki

• obiekty kolejowe przy ul. Towarowej i Dworcowej

• dawny Zespół Młyna, ul. Spichrzowa 5-7


85

• dawny Zespół Rzeźni Miejskiej, ul. Spichrzowa 2-8

• dawna Przepompownia, ul. Raszkowska 78

• dawny budynek Strzelnicy Miejskiej, tzw. biblioteka, ul. Wolności 2

• dawny Urząd Celny, ul. Partyzancka 32

• tereny poprzemysłowe w rejonie ulic Wrocławska, Langiewicza, Wysocka, Kamienna, Sadowa

• tereny poprzemysłowe przy ul. Staroprzygodzkiej

• tereny poprzemysłowe przy ul. Poznańskiej

• tereny poprzemysłowe przy ul. Spichrzowej

• tereny i obiekty poprzemysłowe przy ul. Raszkowskiej

• tereny poprzemysłowe przy ul. Nowej

• tereny poprzemysłowe u zbiegu ul. Rejtana i Dwernickiego

• tereny powojskowe u zbiegu ul. Kolejowej i Wojska Polskiego

• tereny powojskowe przy ul. Grabowskiej i Nowa Krępa


86

Rysunek 9. Zasięg terytorialny obszarów dysfunkcyjnych.


Granice obszarów dysfunkcyjnych wyznaczonych metodą wskaźnikową przebiegają w większości wzdłuż ulic oraz linii kolejowych. Od strony północnej teren rozgranicza ulica Słowackiego. Granica od strony wschodniej przebiega wzdłuż ulicy Limanowskiego, Piłsudskiego, następnie przy stadionie miejskim wzdłuż ulicy Paderewskiego, dalej przy ulicy Wysockiej i Klasztornej do granic miasta. Krawędź od strony południowej obejmuje granice miasta. Zachodnia granica obszarów rewitalizowanych przebiega na całej długości wzdłuż linii kolejowej. Ponadto obszary dysfunkcyjne (poprzemysłowe i powojskowe) zlokalizowane są w północnej części miasta, w rejonie ul. Spichrzowej, Poznańskiej, Raszkowskiej, na zachodzie – przy ul. Nowej oraz u zbiegu ul. Rejtana i Dwernickiego, na południu – przy ul. Staroprzygodzkiej, na wschodzie – przy ul. Grabowskiej i Nowa Krępa.

Tabela 25. Wykaz ulic znajdujących się w obszarach dysfunkcyjnych.

Osiedle nr 1 "Śródmieście" Osiedle nr 6 "Kamienice Stare"

Osiedle nr 11 "Powstańców Wielkopolskich"

Browarna

gen. Jana Henryka Dąbrowskiego

Dworcowa

Brzozowa od ul. Wrocławskiej do torów kolejowych

Cicha

Armii Krajowej

Pl. Bankowy

Fryderyka Chopina


87

Głogowska

Harcerska

Kaliska od Rynku do ul. Józefa Piłsudskiego (1-39, 2-40)

Kolejowa

Konopnickiej od Raszkowskiej do Al. Słowackiego (1-15, 2-18)

Kościelna

Królowej Jadwigi od Rynku do Al. Słowackiego (2-14a; 1-15)

Ogrodowa

Partyzancka

60 Pułku Piechoty

Raszkowska

Pl. Stefana Rowińskiego

Rynek

Sądowa

Sienkiewicza

Starotargowa

Rondo Sybiraków

Pl. 23 Stycznia

Sukiennicza

Towarowa

Wiosny Ludów

Wojska Polskiego

Wolności

Wrocławska od Rynku do Placu Bankowego (1-37; 2-50)

Ludwika Zamenhofa

Czereśniowa

Gajowa

Jabłoniowa

Kamienna

Kukułcza

Leśna

Malinowa

Morelowa

Myśliwska

Na Polance

Osiedlowa od ul. Wrocławskiej do torów kolejowych

Południowa

Sadowa

Skowronkowa

Słowikowa

Wiśniowa

Wrocławska od ul. Miłej do granic miasta (148-262)

Zagajnikowa

Gimnazjalna

Kantaka

Klonowicza

ks. Jana Kompałły

Mikołaja Kopernika

Kościuszki

Langiewicza

kard. M. Ledóchowskiego od ul. Sądowej do ul. Józefa Piłsudskiego (4-6; 1-17)

3 Maja

Majdan

Rondo Miast Partnerskich

Miła

Młodzieżowa

Olimpijska

Parkowa od torów kolejowych do ul. Kościuszki (1-7)

Piastowska

Aleja Powstańców Wielkopolskich

Prosta

Pułaskiego

Sobieskiego

Spokojna

Staszica

ks. Augustyna Szamarzewskiego

Targowa

Wigury

Wrocławska od pl. Bankowego do ul. Miłej (54-146; 51-95)

Wysocka od ul. Fryderyka Chopina do Langiewicza (2-40; 1-41)

Żwirki


88

Obszary poprzemysłowe i powojskowe

obiekty powojskowe u zbiegu ul. Kolejowej i Wolności 32

tereny i obiekty powojskowe przy ul. Kościuszki

obiekty kolejowe przy ul. Towarowej i Dworcowej

dawny Zespół Młyna, ul. Spichrzowa 5-7

dawny Zespół Rzeźni Miejskiej, ul. Spichrzowa 2-8

dawna Przepompownia, ul. Raszkowska 78

dawny budynek Strzelnicy Miejskiej, tzw. biblioteka, ul. Wolności 2

dawny Urząd Celny, ul. Partyzancka 32

tereny poprzemysłowe w rejonie ulic Wrocławska, Langiewicza, Wysocka, Kamienna, Sadowa

tereny poprzemysłowe przy ul. Staroprzygodzkiej

tereny poprzemysłowe przy ul. Poznańskiej

tereny poprzemysłowe przy ul. Spichrzowej

tereny i obiekty poprzemysłowe przy ul. Raszkowskiej

tereny poprzemysłowe przy ul. Nowej

tereny poprzemysłowe u zbiegu ul. Rejtana i Dwernickiego

tereny powojskowe u zbiegu ul. Kolejowej i Wojska Polskiego

tereny powojskowe przy ul. Grabowskiej i Nowa Krępa

Do wsparcia w ramach Inicjatywy JESSICA oraz w ramach Działania 4.2 kwalifikowane są wszelkie projekty, które zostaną zlokalizowane w obrębie wyróżnionych w programie rewitalizacji obszarów dysfunkcyjnych.

4. Podział programu rewitalizacji na projekty i zadania oraz opis poszczególnych obszarów rewitalizacji

W obrębie obszaru Ostrowa Wielkopolskiego wskazanego do rewitalizacji znajdują się tereny rekreacyjne (parki, stadiony, ogródki działkowe), Rynek, tereny przemysłowe, osiedla mieszkaniowe, budynki handlowe, budynki użyteczności publicznej, obiekty zabytkowe i inne.

Osiedle Śródmieście znajduje się w centralnej części miasta Ostrowa Wielkopolskiego, skupia większość terenów o funkcjach centrotwórczych. Liczy około 9,9 tys. mieszkańców. Dominuje zabudowa mieszkaniowa kamienicowa z usługami w parterach, uzupełniona obiektami usługowymi na działkach wydzielonych. Śródmieście pełni rolę głównego, wielofunkcyjnego ośrodka usługowego w mieście (usługi handlu, usługi administracji, usługi kultury, usługi oświaty, edukacji i szkolnictwa wyższego, usługi zdrowia, usługi sportu i rekreacji, obsługa komunikacji, zieleń parkowa, zieleń


89

cmentarna i inne). Znajduje się tu większa część substancji zabytkowej miasta, obszar ochrony konserwatorskiej, centrum administracyjne, usługowe i handlowe. Jest to najstarsza część miasta, występuje tu zwarta zabudowa śródmiejska. Część kamienic jest w złym stanie technicznym, zniszczeniu ulegają ciekawe architektonicznie detale elewacji. W ostatnich latach wykonano remont i modernizację Placu 23 Stycznia oraz renowację pobliskiej synagogi i adaptację obiektu na cele kulturalne. W zachodniej części osiedla Śródmieście położone są tereny i obiekty poprzemysłowe i powojskowe, które ulegają degradacji, wymagają zagospodarowania i przywrócenia walorów użytkowych poprzez wprowadzenie na nich nowych funkcji społeczno-gospodarczych.

DEPTAK NA UL. KOLEJOWEJ

KAMIENICA PRZY UL. WIOSNY LUDÓW

RYNEK


90

PRZYKŁAD ZNISZCZONEJ KAMIENICY NA RYNKU

PRZYKŁAD ZNISZCZONEJ KAMIENICY PRZY UL. RASZKOWSKIEJ

NOWA INWESTYCJA U ZBIEGU ULIC KOLEJOWEJ I WROCŁAWSKIEJ

WYREMONTOWANY BUDYNEK OSTROWSKIEGO CENTRUM KULTURY

Osiedle Kamienice Stare zlokalizowane jest w południowo-wschodniej części miasta Ostrowa Wielkopolskiego. Jest to najmniejsze pod względem liczby mieszkańców osiedle, liczy około 1,5 tys. mieszkańców. Współczesne Stare Kamienice cechuje luźna, jednorodzinna zabudowa przeplatana sadami oraz ogrodami. Większość budynków mieszkalnych (65%) została wybudowana przed 1989 rokiem. Drogi w większości są utwardzone i oświetlone. Duża część terenów osiedla to łąki i tereny zielone, użytki rolne. Uzupełnieniem jest szereg drobnych zakładów produkcyjnych, usługowych i handlowych. Zachowały się tu także pozostałości zespołu dworskiego Stare Kamienice usytuowanego w rozwidleniu dróg do Wysocka Wielkiego i Małego. Administracyjne osiedle obejmuje też teren Fabryki Wagon, wschodnią część Borku Zębcowskiego oraz tzw. Nowy Zębców – kolonię dawnych domków pracowników Fabryki rozciągniętą wzdłuż drogi Wrocławskiej. Na terenie Starych Kamienic, w sąsiedztwie Fabryki Wagon znajdują się dwa pomniki: popiersie hutnika przed Kuźnią Wagon oraz pomnik-ściana pamięci, ku czci powstańców wielkopolskich. Północno-zachodnia część osiedla (m.in. tereny Fabryki Wagon) jest przewidziana jako miejsce lokalizacji przemysłu. Część północna (okolice ul. Klasztornej) będzie w pierwszej kolejności zajmowana przez zabudowę wielorodzinną (rozbudowa w kierunku południowym os. Jana Pawła II). Pozostałe tereny zarezerwowano dla zabudowy niskiej, jednorodzinnej.

Ze względu na nagromadzenie problemów społecznych (wysoką liczbę ludności korzystającej z pomocy społecznej, wysoką liczbę osób długotrwale bezrobotnych, wysoki poziom przestępczości) na obszarze osiedla Kamienice Stare konieczne jest prowadzenie skoncentrowanych działań ukierunkowanych na aktywizację lokalnej społeczności.


91

NOWE ZAKŁADY NA TERENIE STREFY EKONOMICZNEJ

TERENY POPRZEMYSŁOWE PRZY UL. WROCŁAWSKIEJ

ZABUDOWA JEDNORODZINNA UL. POŁUDNIOWA ZABUDOWA JEDNORODZINNA UL. NA POLANCE

TERENY UŻYTKOWANE ROLNICZO

Osiedle Powstańców Wielkopolskich położone jest pomiędzy osiedlem Śródmieście a Kamienice Stare. Liczy około 8 tys. mieszkańców. Teren ten rozwijał się w ramach Ostrowa od końca XIX wieku. W 1897 r. wybudowano tzw. Nowe Koszary, na początku wieku XX założono, zabytkowe


92

obecnie, parki: im. Adama Mickiewicza, im. 3 Maja, później gmach Banku Polskiego (1930), gmach Szkoły im. Estkowskiego. W zachodniej części obecnego osiedla, na tzw. Majdanie, znajdował się w czasie II wojny światowej hitlerowski obóz pracy. W latach powojennych wybudowano na terenie dawnego obozu oraz pomiędzy starą zabudową osiedla domów wielorodzinnych. Do osiedla administracyjnie przynależą także tereny parkowe o najstarszym w Ostrowie rodowodzie (parki Marcinkowskiego i Szczanieckiej) oraz Stary Cmentarz - najstarszy czynny cmentarz w Polsce, a w bezpośrednim sąsiedztwie pobudowano w 1920 r. Fabrykę Wagon. Na osiedlu Powstańców Wielkopolskich dominuje zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, a sporadycznie występują również inne funkcje, takie jak usługi handlu, szkolnictwo, usługi kultury, usługi zdrowia, usługi rekreacji, aktywność gospodarcza, zieleń parkowa, ogrody działkowe, zieleń cmentarna, infrastruktura techniczna. Popularne wśród mieszkańców targowisko miejskie przy ulicy Głogowskiej zostało częściowo wyremontowane, obiekt oprócz funkcji kupieckiej spełnia także funkcję społeczną. W ostatnich latach powstało nowe osiedle mieszkaniowe na terenie dawnych koszar wojskowych przy ul. Kościuszki tzw. Skwer Kościuszki.

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. STANISŁAWA BISKUPA MĘCZENNIKA (OBIEKT NALEŻĄCY DO ZESPOŁU KONKATEDRY) Fot. Wojciech Kempa

OSIEDLE PRZY UL. ARMII KRAJOWEJ

PLAC ZABAW NA OSIEDLU PRZY UL. ARMII KRAJOWEJ


93

PRZYKŁADY BUDYNKÓW MIESZKALNYCH

BUDOWNICTWO JEDNORODZINNE

UL. WROCŁAWSKA

OSIEDLE MIESZKANIOWE PRZY UL. KOŚCIUSZKI

Problemy, jakie zidentyfikowano w obszarze wskazanym do rewitalizacji to przede wszystkim stan techniczny obiektów zagospodarowania terenu oraz problemy patologii społecznej. Dominują budynki oddane do użytku w ostatnim dwudziestoleciu XX w., ale występują również budynki bardzo stare. W śródmieściu brakuje terenów zielonych. Ulice, w szczególności w centrum miasta są wąskie, często w złym stanie technicznym.

Podsumowując, należy stwierdzić, że wyznaczony obszar charakteryzuje się wysokim stopniem zdegradowania, zarówno pod względem przestrzennym, gospodarczym, jak i społecznym. Brak rozwiązania problematycznych kwestii grozi pogłębieniem się degradacji i objęciem negatywnymi zjawiskami kolejnych obszarów. Konieczne jest więc podjęcie działań rewitalizacyjnych, które pomogłyby w przezwyciężeniu problemów dotyczących tej części miasta.

Cele działań rewitalizacyjnych na obszarach dysfunkcyjnych

a) zakładane cele w sferze przestrzennej założenie/utrzymanie/udostępnienie terenów zieleni/rekreacyjnych z małą architekturą

Cel zostanie osiągnięty poprzez zagospodarowanie terenów urządzoną zielenią, budowę alejek spacerowych, obsadzenie drzewami i krzewami, urządzenie terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, wprowadzenie na nich elementów małej architektury (ławek, pergoli, koszy na śmieci, klombów, kwietników, lamp, rzeźb lub elementów ozdobnych).


94

ochrona i wykorzystanie dziedzictwa kulturowego, przemysłowego i obiektów o historycznym znaczeniu militarnym, obiektów zabytkowych i cennych architektonicznie

Cel zostanie osiągnięty poprzez modernizację i remont obiektów powojskowych i poprzemysłowych oraz budynków zabytkowych, o historycznym znaczeniu, zachowanie w niektórych obiektach oryginalnych elementów o znaczeniu historycznym, zaadaptowanie tych obiektów na nowe cele kulturalne, społeczne i gospodarcze. Przyczyni się to do poprawy stanu zachowania obiektów zabytkowych i cennych architektonicznie.

poprawa ładu przestrzennego i estetyki w mieście

Cel zostanie osiągnięty poprzez poprawę stanu technicznego budynków, podniesienie ich wartości architektonicznej oraz walorów funkcjonalnych i estetycznych przyległych terenów, przeprowadzenie szeregu prac rewaloryzacyjnych i adaptacyjnych w zaniedbanych obiektach powojskowych i poprzemysłowych, a także wyburzenia starych budynków, nie nadających się do remontu, z przeznaczeniem terenu na nowe funkcje.

przekształcenie funkcjonalne terenów i obiektów zdegradowanych, poprzemysłowych i powojskowych o znacznym udziale w strukturze funkcjonalnej miasta dla podniesienia atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej obszarów centralnych i całego miasta

Cel zostanie osiągnięty poprzez zagospodarowanie terenów, modernizację i adaptację obiektów zdegradowanych, nieużytkowanych, w celu nadania im nowych funkcji użytkowych (np.: na cele gospodarcze, społeczne, kulturowe). Wprowadzenie nowych funkcji, przystosowanie obiektów do nowych wymagań, wpłynie na poprawę wizerunku miasta i będzie sprzyjać napływowi nowych inwestorów i turystów.

zwiększenie liczby miejsc parkingowych

Cel zostanie osiągnięty poprzez budowę/przebudowę parkingów, także w śródmieściu, co wpłynie na poprawę funkcjonalności centrum.

b) zakładane cele w sferze gospodarczej

tworzenie warunków do zakładania i rozwoju przedsiębiorstw

Cel zostanie osiągnięty poprzez budowę/rozbudowę, zmiany funkcjonalne ośrodków pełniących usługi o charakterze wsparcia dla biznesu. Powstaną ośrodki, które świadczą usługi dla przedsiębiorców, oraz które usprawniają możliwości inwestycyjne, zwiększają potencjał inwestycyjny firm.

tworzenie miejsc pracy będących efektem bezpośrednim i pośrednim inwestycji (po stronie inwestora jak i np. po stronie podmiotów wynajmujących powierzchnie)

Cel zostanie osiągnięty poprzez tworzenie miejsc pracy w wybudowanych/zmodernizowanych lub zaadaptowanych do nowych funkcji obiektach. Zrewitalizowane obszary staną się bardziej atrakcyjne dla rozwoju i prowadzenia biznesu.

tworzenie sprzyjającego klimatu dla biznesu

Miasto będzie wspierać promocyjnie i marketingowo rozwój inwestycyjny na obszarach dysfunkcyjnych, które zostaną poddane rewitalizacji. Działania Miasta będą opierać się na dystrybucji i upowszechnianiu informacji o nowych inwestycjach, poprzez prezentowanie w mediach osiągnięć rewitalizacji tych terenów.


95

c) zakładane cele w sferze społecznej

zwiększenie dostępu do instytucji kultury i sztuki

Cel zostanie osiągnięty poprzez utworzenie w budowanych/modernizowanych/adaptowanych obiektach instytucji kulturalnych oraz wzbogacenie oferty kulturalno-artystycznej, poprzez organizację wystaw, koncertów i innych imprez, prowadzących do aktywizacji kulturowej mieszkańców.

zwiększenie dostępu do miejsc wypoczynku oraz obiektów rekreacyjnych i sportowych (place zabaw, hale sportowo-widowiskowe itp.)

Cel zostanie osiągnięty poprzez zagospodarowanie obszarów zdegradowanych, urządzenie terenów rekreacyjnych, miejsc wypoczynku, budowę wielkopowierzchniowych obiektów sportowych, placów zabaw dla dzieci.

działania na rzecz różnych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (redukcja negatywnych zjawisk społecznych, zmniejszenie liczby osób bezrobotnych i życiowo niezaradnych oraz zmniejszenie poziomu ubóstwa i wykluczenia)

Cel zostanie osiągnięty poprzez m.in.: przeprowadzanie szkoleń, doradztwo zawodowe, zajęcia warsztatowe z zakresu rozwoju umiejętności społecznych i metod aktywnego poszukiwania pracy oraz innych inicjatyw związanych z aktywizacją społeczną i zawodową, w tym kursów podnoszących kwalifikacje umożliwiające funkcjonowanie na rynku pracy i zapobiegające wykluczeniu społecznemu.

zwiększenie dostępu do edukacji, poprawa warunków kształcenia

Cel zostanie osiągnięty poprzez budowę/modernizację lub adaptację obiektów na cele edukacyjne dla młodzieży i dorosłych, wprowadzenie nowoczesnych i funkcjonalnych rozwiązań, podnoszących komfort kształcenia.

zwiększenie dostępu do Internetu

Cel zostanie osiągnięty poprzez umożliwienie dostępu do bezprzewodowego Internetu na terenie budowanych/modernizowanych/adaptowanych obiektów.

stwarzanie warunków do większej aktywności społecznej osób niepełnosprawnych

Cel zostanie osiągnięty poprzez likwidację barier architektonicznych i dostosowanie istniejących obiektów dla osób niepełnosprawnych/starszych oraz budowę nowych obiektów z udogodnieniami dla tej grupy osób.

Planowane działania w latach 2011-2015 na obszarze rewitalizowanym

Lista oraz opisy zidentyfikowanych i przewidzianych do wsparcia projektów zlokalizowanych na obszarach dysfunkcyjnych stanowią załącznik do programu rewitalizacji. Przeprowadzenie działań przestrzennych w ramach programu rewitalizacji będzie warunkowało w pewnym stopniu realizację zamierzeń ze sfery gospodarczej. Zasadniczo, w przypadku większości projektów ukierunkowanych na aspekt przestrzenny, ich rezultaty będą również widoczne w zakresie


96

gospodarki, w szczególności w branży turystycznej. Realizacja projektów przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej miasta. W konsekwencji powstaną nowe miejsca pracy – nie tylko związane wprost z wymienionymi projektami, ale również będące efektem ich oddziaływania w szerszym kontekście. Zwiększenie ruchu turystycznego spowoduje bowiem wzrost popytu np. na usługi gastronomiczne i noclegowe, na produkty pamiątkarskie. Można się więc spodziewać, że w rewitalizowanym obszarze oraz – być może – w jego bezpośrednim sąsiedztwie powstaną nowe punkty usługowe i handlowe.

Z kolei działania związane bezpośrednio ze wspieraniem rozwoju gospodarczego, tworzeniem warunków dla rozwoju nowych przedsiębiorstw przyczynią się także do zwiększenia ilości miejsc pracy, zachęcenia innych podmiotów gospodarczych do prowadzenia działalności na zrewitalizowanym terenie, co wpłynie na poprawę atrakcyjności inwestycyjnej Ostrowa Wielkopolskiego.

Innym aspektem, w jakim należy rozpatrywać działania rewitalizacyjne jest zmiana sposobu postrzegania miasta przez podmioty z zewnątrz. Wzrost znaczenia turystycznego Ostrowa Wielkopolskiego oraz stworzenie wizerunku miasta przyjaznego dla biznesu może mieć przełożenie na wzrost atrakcyjności Ostrowa Wielkopolskiego dla potencjalnych inwestorów.

W ramach programu rewitalizacji będzie podejmowany szeroki wachlarz działań o charakterze społecznym. W znacznym stopniu są one powiązane z działaniami przestrzennymi.

IV. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć (efektów) programu rewitalizacji Wdrożenie projektów zawartych w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego przyczyni się do zmniejszenia skali problemów przestrzennych, gospodarczych i społecznych, jakie dotyczą rewitalizowanego obszaru. Przewiduje się, że przeprowadzone działania spowodują wzrost atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej Ostrowa. Wpłyną one również na powstanie nowych miejsc pracy, stworzenie alternatywnych form spędzania wolnego czasu oraz poprawę poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców.

W celu umożliwienia weryfikacji stopnia realizacji celów konieczne jest ich skwantyfikowanie, czyli określenie wskaźników produktu i rezultatu. Są to wskaźniki, które mają realizować założone cele rewitalizacji w sferach przestrzennej, gospodarczej i społecznej.

Zakłada się, że w trakcie realizacji programu będą pojawiać się nowe projekty, za pomocą których będą osiągane poszczególne cele i wskaźniki. Na podstawie projektów, które zostały zgłoszone na etapie opracowywania Zintegrowanego Programu Rewitalizacja Miasta Ostrowa Wielkopolskiego uwzględniono osiągnięcie niektórych wskaźników (Tabela 26 i Tabela 27). Przedstawiono łączną wartość wskaźników, przy czym nie dla wszystkich projektów można było pozyskać dane, dlatego w trakcie realizacji inwestycji wartości te będą ulegały zmianie.

Tabela 26. Wskaźniki produktu.

Lp. Wskaźnik produktu Razem 1 Powierzchnia zmodernizowanych/ przebudowanych/ wybudowanych obiektów (m2) 25 tys. 2 Powierzchnia terenów zagospodarowanych i przystosowanych do nowych funkcji (ha) 11 3 Liczba nowych/przebudowanych parkingów (szt.) 5 4 Liczba obiektów o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym zaadaptowanych 6


97

do nowych funkcji (szt.)

5 Liczba obiektów powojskowych/poprzemysłowych zaadaptowanych do nowych funkcji (szt.) 4

6 Liczba budynków przystosowanych do celów mieszkaniowych (szt.) 1 7 Liczba działań na rzecz różnych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (szt./rok) 10


Tabela 27. Wskaźniki rezultatu.

Lp. Wskaźnik rezultatu Razem

1 Liczba nowych funkcji na zrewitalizowanych terenach poprzemysłowych i powojskowych (szt.) 20

2 Powierzchnia udostępniona na cele społeczne/ usługowe/ gospodarcze/ edukacyjne/rekreacyjne/kulturalne (m2) 6 tys.

3 Liczba miejsc parkingowych (szt.) 55

4 Liczba turystów odwiedzających zrewitalizowane obiekty pod funkcje kultury, rekreacji i turystyki (osoby/rok) 30 tys.

5 Liczba miejsc noclegowych (szt.) 100 6 Liczba miejsc pracy (etat) 70 7 Liczba firm zlokalizowanych na zrewitalizowanym terenie (szt.) 11 8 Liczba uczestników usług edukacyjnych/szkoleniowych (osoby/rok) 150 9 Liczba organizowanych wydarzeń/imprez (szt./rok) 144

10 Liczba osób korzystających z obiektu (osoby/rok) 3 tys. 12 Liczba mieszkań (szt.) 5 13 Liczba uczestników przedsięwzięć aktywizacji zawodowej (osoby/rok) 150

14 Liczba uczestników działań na rzecz różnych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym (osoby/rok) -

15 Liczba akcji, kampanii promocyjnych dotyczących zrewitalizowanych terenów (szt./rok) - Źródło: opracowanie własne.

V. Plan finansowy realizacji rewitalizacji na lata 2011-2015 Źródłami finansowania zadań objętych programem rewitalizacji będą:

środki własne budżetu Miasta środki własne Inwestorów pożyczki udzielone przez BGK w ramach inicjatywy JESSICA kredyty, poręczenia


98

Tabela 28. Plan finansowy realizacji projektów.

Okres realizacji 2011 2012 2013 2014 2015 Lp. Nazwa projektu Wnioskodawca

Koszt całkowity projektu I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

1 Adaptacja na cele kulturalne zabytkowej Przepompowni w Ostrowie Wielkopolskim przy ul. Raszkowskiej 78

Nobeso Małgorzata, Jerzy Trzęsała Spółka Jawna

4 mln zł

2 Adaptacja obiektu powojskowego na centrum konferencyjno-szkoleniowe

AAD 21 S.C. Agata, Andrzej Dąbrowscy

4 mln zł

3 Przebudowa budynku Starej Biblioteki w Ostrowie Wielkopolskim na cele kulturalno-rozrywkowe

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski

6 mln zł

4 Budowa sali widowiskowo-sportowej na terenie powojskowym przy ulicy Kolejowej w Ostrowie Wielkopolskim

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski

50 mln zł

5 Park Przemysłowy w Ostrowie Wielkopolskim

Holdikom S.A. 22,15 mln zł

6 Budowa Centrum Rekreacyjno-Usługowego przy ul. Wrocławskiej

Pantra Stefan Dałomis Sp.J.

80 mln zł

7 Modernizacja obiektów Kuźni Ostrów Wielkopolski

Kuźnia Ostrów Wielkopolski Sp. z o.o.

4 mln zł

8 Budowa Galerii Handlowej oraz rewitalizacja zabytkowej kamienicy

Przedsiębiorstwo prywatne

200 mln zł

9 Przystosowanie kamienicy w części na lokal usługowy, a w pozostałej części na hotel robotniczy

Spółka Celowa 1,72 mln

10 Budowa zespołu obiektów handlowo-usługowych wraz z parkingiem i halą sportową

Przedsiębiorstwo prywatne / Gmina Miasta Ostrów Wielkopolski

60 mln


Okres realizacji 2011 2012 2013 2014 2015 Lp. Nazwa projektu Wnioskodawca

Koszt całkowity projektu I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

11 Budowa hali produkcyjnej z zapleczem socjalnym oraz zagospodarowanie przyległego terenu

Zakład Produkcji Doświadczalnej Automatyki Sp. z o.o.

1,8 mln

12 Zakup, remont i modernizacja parteru budynku przy ul. Kościuszki 21 w celu dostosowania do prowadzenia działalności medycznej (rehabilitacja medyczna)

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Rehabilitacyjna „TERAPIA” S.C.

0,6 mln

13 Zakup obiektu powojskowego o historycznym znaczeniu oraz modernizacja instalacji wewnętrznych i adaptacja budynku do potrzeb edukacyjnych.

Progres Sp. z o.o.

1,2 mln

14 Przystosowanie kamienicy mieszczącej się przy ul. Sienkiewicza w Ostrowie Wielkopolskim na lokale usługowo-użytkowe.

Jednoosobowa Działalność Gospodarcza Rafał Adamczak

1,2 mln



100

VI. System wdrażania Ważnym elementem decydującym o skuteczności realizacji założeń i celów każdego dokumentu planistycznego jest skuteczny i przemyślany system jego wdrażania. Proces wdrażania Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego będzie koordynowany przez Biuro Pozyskiwania Środków Zewnętrznych we współpracy z Wydziałem Inwestycji i Rozwoju oraz Wydziałem Administracji Przestrzennej. W ramach Urzędu Miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim został powołany Zespół Zadaniowy ds. stworzenia Miejskiego Programu Rewitalizacji. W skład zespołu wchodzą:

Kierownik Biura Pozyskiwania Środków Zewnętrznych Kierownik Biura ds. Obsługi Inwestorów Naczelnik Wydziału Administracji Przestrzennej Kierownik Referatu Ochrony Środowiska Naczelnik Wydziału Spraw Obywatelskich Podinspektor Referatu Inwestycyjno-Technicznego Wydziału Inwestycji i Rozwoju Miejski Konserwator Zabytków Prezes Spółki Holdikom S.A.

Zespół brał aktywny udział w opracowaniu założeń Programu i pełni funkcję ciała doradczego dla Prezydenta Miasta Ostrów Wielkopolski. Koordynatorem Zespołu jest Kierownik Biura Pozyskiwania Środków Zewnętrznych. Aplikującymi o środki będące w dyspozycji Banku Gospodarstwa Krajowego w ramach instrumentu finansowego JESSICA będą w głównej mierze indywidualni wnioskodawcy - lokalne przedsiębiorstwa, które zamieściły swoje projekty w Zintegrowanym Planie Rewitalizacji i samodzielnie będą wnioskować o ww. wsparcie. W przypadku projektów, w których jako beneficjent wystąpi Miasto, przygotowywanie wniosków oraz odpowiedzialność za pełen nadzór nad realizacją zadań znajdzie się w gestii merytorycznych pracowników Urzędu Miejskiego, w szczególności będzie to dotyczyć pracowników Biura Pozyskiwania Środków Zewnętrznych, Referatu Inwestycyjno-Technicznego w Wydziale Inwestycji i Rozwoju a także Wydziału Administracji Przestrzennej. Pracownicy UM w przypadku realizacji projektów własnych Miasta będą odpowiedzialni m.in. za:

przygotowanie dokumentacji technicznej (nadzór nad pracami projektantów i innych zewnętrznych ekspertów), studiów wykonalności zgodnych z wytycznymi oraz wszystkich innych załączników niezbędnych do realizacji projektu,

nadzór techniczny i merytoryczny nad inżynierem projektu, przygotowanie wniosków według obowiązujących procedur i zasad oraz złożenie ich

w odpowiednim terminie w Banku Gospodarstwa Krajowego, współpracę z jednostkami podległymi realizującymi projekty finansowane z budżetu miasta

(pomoc tym jednostkom w przygotowaniu dokumentacji), współpracę z samorządem powiatowym i regionalnym, przygotowanie odpowiedniej dokumentacji niezbędnej w razie przeprowadzenia kontroli

realizacji projektów przez instytucje uprawnione, nadzór nad właściwym wdrażaniem programu rewitalizacji (monitoring), przygotowanie i wykonanie przetargów, zgodną z wymogami funduszy strukturalnych archiwizację dokumentacji, opracowywanie zgodnie z zapisami umów finansowania projektów okresowych, rocznych

i końcowych raportów monitoringowych z realizacji projektów, zapewnienie odpowiedniej promocji projektów, zgodnej z wytycznymi.


101

Nadzór nad całością realizowanych projektów sprawuje osobiście Prezydent Miasta, natomiast nadzór nad kwestiami finansowymi związanymi z realizacją projektów sprawuje Wydział Finansowy oraz Skarbnik Miasta, który kontrasygnuje wszystkie dokumenty. Do głównych zadań pracowników odpowiedzialnych za finanse należy m.in.:

opracowanie harmonogramów płatności, dbałość o zabezpieczenie wydzielonych subkont na potrzeby realizowanych zadań, właściwe opisywanie faktur, przygotowanie i/lub akceptacja wniosków o refundację poniesionych wydatków ze środków

funduszy strukturalnych, budżetu państwa i innych źródeł zgodnie z określonymi przez dysponentów zasadami,

dokonywanie płatności na rzecz wykonawców robót, dokonywanie płatności na rzecz innych jednostek zaangażowanych w realizację projektów.

Należy także sprecyzować odpowiedzialność podmiotów innych niż miasto, którzy będą pełnić rolę Inwestorów. Inwestor, realizujący projekt w ramach programu rewitalizacji dla Ostrowa Wielkopolskiego, korzystając ze środków pomocowych Unii Europejskiej będzie odpowiedzialny za poprawność wydatkowania środków przeznaczonych na dany projekt. W szczególności Inwestor ubiegający się o pożyczkę będzie odpowiedzialny za to, że:

wybór wykonawcy oraz procedura zawarcia z nim umowy nastąpi zgodnie z postanowieniami ustawy „Prawo zamówień publicznych” (Dz. U. Nr 19 z dn. 19 lutego 2004 r., poz. 177),

zestawienie wydatków będzie dokładne i prawdziwe, a wyniki zostaną uzyskane z systemów księgowania,

umowa w wykonawcą będzie zawierana zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz zasadami wdrażania funduszy strukturalnych,

projekt będzie wdrażany zgodnie z zawartą umową o przyznanie pożyczki, poczynione wydatki dotyczyć będą operacji faktycznie dokonanych.

Aktualizacja Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego będzie dokonywana przez Zespół Zadaniowy ds. stworzenia Miejskiego Programu Rewitalizacji, który uczestniczył w opracowaniu program rewitalizacji. Dokument zostanie zaktualizowany w drugiej połowie 2015 r. w celu przygotowania się do następnego okresu programowania UE.

VII. Monitorowanie oceny i sposoby komunikacji społecznej

1. System monitoringu programu rewitalizacji Monitorowanie będzie polegało na systematycznym zbieraniu, raportowaniu i interpretowaniu danych opisujących postęp i efekty realizowanego zadania. Będzie ono również obejmowało roczne i końcowe sprawozdania z realizacji programu. W zależności od charakteru dostarczonych danych przeprowadzany będzie monitoring rzeczowy i finansowy. Monitoring rzeczowy dostarczać będzie informacji o postępie we wdrażaniu programu rewitalizacji, co umożliwi ocenę jego wykonania w odniesieniu do celów ustalonych w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji. Dane, na podstawie których można wnioskować o efektach realizowanych zadań, podzielone zostały, zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej na dwie kategorie: wskaźniki produktu i wskaźniki rezultatu.


102

Wszystkie wskaźniki mierzone będą cyklicznie, a częstotliwość ich pomiaru będzie różna, uzależniona od kategorii wskaźnika i od poziomu jego pomiaru w strukturze wdrażania. Wskaźniki produktu mierzone będą po zakończeniu projektu, wskaźniki rezultatu co roku lub po zakończeniu projektu. Okresem bazowym, wobec którego porównywane będą zmiany wskaźników będzie rok (lub jego ostatni kwartał) poprzedzający rok, w którym rozpoczęto wdrażanie programu. Wartości wskaźników produktu określa się każdorazowo w składanym sprawozdaniu z realizacji, natomiast wskaźników rezultatu z zasady w sprawozdaniach rocznych i na zakończenie realizacji.

Z kolei monitoring finansowy pozwoli na zebranie informacji o finansowych aspektach realizacji programu, co jest podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na niego środków. Będzie odbywał się on w oparciu o sprawozdania – okresowe, roczne oraz końcowe (obejmujące projekt, działanie, program operacyjny). Sprawozdania te będą obejmowały dane o wydatkach poniesionych w okresie objętym sprawozdaniem, wydatkach poniesionych od początku realizacji zadania i stopniu realizacji zadania.

2. Sposoby oceny programu rewitalizacji Podmiotem oceniającym sposób realizacji programu będzie Komisja Działalności Gospodarczej, Ładu Przestrzennego i Gospodarki Gruntami. Będzie ona dokonywać oceny on-going (bieżącej), natomiast po pierwszym okresie wnioskowania dokona oceny mid-term (w połowie okresu realizacji) w formie przeglądu wniosków zgłoszonych do 2013 r. Na zakończenie programu komisja ta dokona oceny ex-post. Przyjmuje się, że ocena ex-ante została dokonana przez Zespół Zadaniowy ds. stworzenia Miejskiego Programu Rewitalizacji w formie zdiagnozowania sytuacji w mieście i zidentyfikowania potrzeb.

3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi

Osiągnięcie kompleksowych efektów rewitalizacji w Ostrowie Wielkopolskim będzie możliwe dzięki współpracy sektora publicznego z sektorem prywatnym i organizacjami pozarządowymi. Mimo, że już obecnie współpraca ta przebiega dobrze, nadal przewiduje się jej pogłębianie.

W przypadku planowanych działań związanych z adaptacją budynku Starej Przepompowni, bardzo ważna będzie współpraca z takimi organizacjami jak Towarzystwo Miłośników Dawnej Techniki i Kolejnictwa oraz Automobilklub Ostrowski – Ostrowska Grupa Rekonstrukcyjna. Współpraca ta będzie polegać na przekazaniu zbiorów (w formie darowizny lub depozytu), pomocy w organizacji wystaw i rozmaitych imprez.

Na podkreślenie zasługuje również fakt, że w Ostrowie Wielkopolskim jest podejmowana na szeroką skalę współpraca między sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi w zakresie tzw. działań „miękkich”. Dotyczy to m.in. projektów z zakresu ograniczania bezrobocia, finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, prac interwencyjnych (współpraca Powiatowego Urzędu Pracy, starostwa powiatowego i podmiotów prywatnych), czy pomocy mieszkaniowej (porozumienie podpisane między władzami Ostrowa Wielkopolskiego, Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Miejskim Zakładem Gospodarki Mieszkaniowej Sp. z o.o.). Projekty te nie są wpisane do programu rewitalizacji, ale znacząco wpływają na powodzenie działań rewitalizacyjnych.


103

4. Public Relations programu rewitalizacji Za prowadzenie działań informacyjnych i promocyjnych na szczeblu regionalnym odpowiedzialni będą poszczególni Inwestorzy, a także w skali ogólnej programu Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim (Biuro Pozyskiwania Środków Zewnętrznych). Promocja programu rewitalizacji dla Ostrowa Wielkopolskiego będzie spełniać wymogi Unii Europejskiej w zakresie promocji dotyczącej zaangażowania funduszy strukturalnych w realizację projektów, zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 1159/2000 z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie środków informacyjnych i promocyjnych stosowanych przez państwa członkowskie odnośnie pomocy z funduszy strukturalnych. Wszystkie materiały informacyjne i promocyjne będą wskazywały, jakie są główne cele przekazywania środków pochodzących z UE. Na wszystkich materiałach i dokumentach związanych z realizacją Programu Rewitalizacji Terenów Miasta Ostrowa Wielkopolskiego umieszczone zostanie logo UE oraz logo BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO (BGK) w Warszawie, działającego jako Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich dla województwa wielkopolskiego w ramach inicjatywy JESSICA (Wspólne Europejskie Wsparcie na rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Miejskich).

Do realizacji celów promocyjnych będą służyć następujące narzędzia: Internet – sekcja (banner) na oficjalnej stronie miasta Ostrowa Wielkopolskiego

z informacjami na temat programu, poszczególnych projektów, zaangażowania środków UE, współpraca z mediami (prasą, telewizją lokalną, lokalnym radiem) – upowszechnianie

informacji o programie i projektach będzie się odbywać poprzez organizowanie konferencji prasowych, umieszczanie informacji w prasie itp.,

tablice informacyjne informujące o finansowaniu projektów ze środków Unii Europejskiej, umieszczane w miejscach inwestycji infrastrukturalnych.

publikacje związane z realizacja projektów.

VIII. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko Projekt Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 wraz z został wraz z charakterystyką Zintegrowanego Programu Rewitalizacji w oparciu o art. 49 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska skierowany do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu w dniu 12 lipca 2011 r. oraz do Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu w dniu 15 lipca 2011 r.

Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim otrzymał odpowiedź Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (pismo znak: WOO-III.410.561.2011.PW z dnia 17.08.2011 r.), w której organ stwierdza, że nie zachodzi konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla przedmiotowego projektu dokumentu.

Także w otrzymanej opinii sanitarnej (pismo znak: DN-NS.9027.17.8.2011 z dnia 3.08.2011 r.) Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Szczecinie odstąpił od wymogu przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.

W związku z powyższym Prezydent Miasta Ostrowa Wielkopolskiego zawiadamia o odstąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia prognozy


104

oddziaływania na środowisko Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015”.

Stwierdzono, iż nie zachodzi konieczność przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ww. Programu, gdyż:

żaden z projektów ujętych w programie rewitalizacji nie należy do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397);

oddziaływania związane z funkcjonowaniem przedsięwzięć zrealizowanych w ramach planowanych projektów i zadań będą zasadniczo wpływać korzystnie na stan środowiska. W przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko zakres i zasięg oddziaływania będzie zamykał się na terenach, na których zostaną zrealizowane tego typu przedsięwzięcia;

system wodociągów i kanalizacji Ostrowa Wielkopolskiego pozwoli na zaopatrzenie projektowanych obiektów w wodę wodociągową oraz odbiór powstających w nich ścieków komunalnych. Powstałe odpady będą gromadzone i zagospodarowywane poprzez odzysk lub unieszkodliwianie w sposób zgodny z zapisami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach nie przewiduje się kumulowania oddziaływania projektowanych przedsięwzięć z przedsięwzięciami realizowanymi poza granicami Ostrowa Wielkopolskiego. Możliwe jest oddziaływanie skumulowane pomiędzy poszczególnymi przedsięwzięciami realizowanymi w sąsiedztwie, można stwierdzić, że realizacja ZPR nawet z uwzględnieniem ewentualnych oddziaływań skumulowanych nie będzie wykazywała ponadnormatywnego oddziaływania na środowisko;

Miasto Ostrów Wielkopolski położone jest poza obszarami chronionymi na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.). Wszelkie działania wynikające z ZPR będą koncentrowały się na terenach nie objętych żadną z form ochrony przyrody określonych w Ustawie o ochronie przyrody. Dotyczą one bowiem terenów ściśle miejskich, pokrytych zabudową i infrastrukturą miejską, pozbawionych cennych okazów przyrodniczych.


Załącznik nr 1

Lista oraz opisy zidentyfikowanych i przewidzianych do wsparcia projektów zlokalizowanych na obszarach dysfunkcyjnych (w tym poprzemysłowych i

powojskowych).


2

PROJEKT NR 1

Tytuł/nazwa Projektu

Adaptacja na cele kulturalne zabytkowej Przepompowni w Ostrowie Wielkopolskim przy ul. Raszkowskiej 78

Lokalizacja Projektu

ul. Raszkowska 78, 63-400 Ostrów Wielkopolski działka nr: 15/3; 14/2, obręb nr 0039 Akt notarialny nr 6863/2009, Obiekt wpisany do rejestru zabytków decyzją nr 151/Wlkp/A z dnia 22.12.2003 roku

Wnioskodawca

Nobeso Małgorzata, Jerzy Trzęsała Spółka Jawna ul. Żółkiewskiego 6, 63-400 Ostrów Wielkopolski Tel. 62 738 73 74; fax. 62 738 73 75

Osoba do kontaktu: Jerzy Trzęsała - tel. 608 668 853 email: [email protected]

Przedmiot i cel projektu

Planuje się uruchomienie w budynku 1) Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego 2) Muzeum Kolei Ostrowa Wielkopolskiego 3) Restauracji Muzealnej 4) Klubu Muzycznego 5) Pokoi gościnnych 6) Pomieszczeń sportowo-rekreacyjnych

Z uwagi na fakt, że powyższy obiekt ma bardzo duże wartości historyczne i artystyczne zależy nam, żeby zapobiec jego dalszemu niszczeniu. Priorytetem jest dla nas zachowanie unikalnego wnętrza, a przede wszystkim ozdobnych 100-letnich witraży. Głównym celem będzie dla nas jak najmniejsza ingerencja w jego pierwotny stan ze szczególnym naciskiem na zachowanie wyglądu zewnętrznego obiektu oraz pierwotnego układu i wewnętrznego podziału pomieszczeń. Działka wokół obiektu zostanie zaadaptowana na teren rekreacyjny.

Główne założenia realizacji projektu to: Adaptacja na cele kulturalne zabytkowej przepompowni w Ostrowie Wielkopolskim poprzez modernizację i remont budynku oraz zagospodarowanie przyległego terenu.

Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu III kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu III kwartał 2012 r.

Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 4 mln


3

PROJEKT NR 2

Tytuł/nazwa Projektu Adaptacja obiektu powojskowego na centrum konferencyjno-szkoleniowe


ul. Kolejowa 32, 63-400 Ostrów Wielkopolski Działka nr 22/4

Wnioskodawca

AAD 21 S.C. Agata, Andrzej Dąbrowscy ul. Wrocławska 93, 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Agata Dąbrowska - tel. 604 21 17 61


Stworzenie centrum konferencyjno-szkoleniowego, obsługującego biznes. Całkowita modernizacja budynku po kasynie oficerskim, gruntowny remont obejmujący:

• Wymianę dachu • Wymianę okien • Wymianę wszystkich instalacji (elektrycznej, hydraulicznej, c.o.) • Instalacja monitoringu wewnątrz i na zewnątrz budynku • Adaptacja strychu pod pokoje hotelowe z wyposażeniem • Stworzenie sal konferencyjnych z wyposażeniem (meble, sprzęt multimedialny) • Utworzenie restauracji z wyposażeniem i z zapleczem kuchennym • Biuro do obsługi biznesu (całkowite wyposażenie) • Szatnia dla klientów • Budowa parkingu z wydzieloną częścią zieleni (ogródek), obsadzenie drzewami

Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu IV kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2013 r.



4

PROJEKT NR 3


Przebudowa budynku Starej Biblioteki w Ostrowie Wielkopolskim na cele kulturalno-rozrywkowe


Osiedle nr 1 "Śródmieście" ul. Wolności 2, 63-400 Ostrów Wielkopolski działka nr 8 AM 1, obręb nr 70, Księga Wieczysta nr KW 60467

Wnioskodawca

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski Al .Powstańców Wielkopolskich 18 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Lucjan Kołodziej Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim Referat Inwestycyjno-Techniczny w Wydziale Inwestycji i Rozwoju tel. 62 582 23 05 email: [email protected]


Budynek Starej Biblioteki został wzniesiony w latach 1875-76 w ścisłym centrum miasta u wlotu dzisiejszej ulicy Wolności, na skraju wielkiego parku strzeleckiego (prawdopodobnie na miejscu dawnej strzelnicy niemieckiej) stąd niekiedy określany jest jako strzelnica lub Dom Niemiecki. Budynek znajduje się w sąsiedztwie Ostrowskiego Centrum Kultury - największej instytucji kultury działającej na terenie miasta Ostrowa Wielkopolskiego. Budynek Starej Biblioteki jest w bardzo złym stanie technicznym i wymaga natychmiastowego remontu, który przywróci mu dawną świetność. Aktualnie budynek jest dwukondygnacyjny, podpiwniczony o powierzchni 882 m². Planuje się modernizację i dobudowanie kolejnej kondygnacji (zwiększy to powierzchnię użytkową o 264 m ²) do zaadoptowania, a także wymianę dachu. W zabytkowym obiekcie planuje się montaż nowych instalacji wewnętrznych (tut. instalacje wod-kan, centralnego ogrzewania, oświetleniową, odgromową, przeciw pożarową, a także wentylację mechaniczną i monitoring). W ramach prac budowlanych przeprowadzone zostaną prace malarskie, dekarskie (w tym odnowa klatek schodowych, wymiana stropów), elewacyjne oraz wymiana stolarki okiennej i drzwiowej. Wyremontowany obiekt będzie spełniał funkcję kulturalno-rozrywkową. Parter budynku przeznaczony ma być na cele gastronomiczne, I piętro na salę widowiskowo-balową a dobudowana ostatnia kondygnacja będzie zagospodarowana na pokoje dla gości/artystów sąsiadującego z Starą Biblioteką Ostrowskiego Centrum Kultury.




5

PROJEKT NR 4


Budowa sali widowiskowo-sportowej na terenie powojskowym przy ulicy Kolejowej w Ostrowie Wielkopolskim Lokalizacja Projektu Teren powojskowy przy ul. Kolejowej w Ostrowie Wielkopolskim – Osiedle nr 1 „Śródmieście”. ul. Kolejowa 32, 63-400 Ostrów Wielkopolski działka nr 22/7, obręb nr 0064.

Wnioskodawca

Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski Aleja Powstańców Wielkopolskich 18 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Lucjan Kołodziej Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim Referat Inwestycyjno – Techniczny w Wydziale Inwestycji i Rozwoju Tel. 62 582 23 05 e-mail: [email protected]


Projekt zakłada rewitalizację nieużytkowanych terenów powojskowych przy ulicy Kolejowej w Ostrowie Wielkopolskim poprzez budowę na nich wielofunkcyjnej, pełnowymiarowej hali widowiskowo-sportowej. Przedmiotowa hala będzie spełniać przede wszystkim funkcje sportowe - ma być ona bowiem areną zmagań koszykarskich, piłkarskich (piłka ręczna i nożna) i siatkarskich. Ze względu na właściwości konstrukcyjne i wyposażenie (tut. kilkutysięczna widownia, parkingi, rozbudowane zaplecze socjalne) będzie ona również wykorzystywana na organizacje wystaw i koncertów. Część obiektu będzie wynajmowana pod działalność rekreacyjną i handlowo-usługową.

Należy zaznaczyć, że będzie to nie tylko jedyna hala mieszcząca kilkutysięczną widownię w Mieście Ostrów Wielkopolski ale w całym powiecie ostrowskim. Różnorodne przeznaczenie tej hali sprawi, że będzie to obiekt w pełni rentowny potrafiący funkcjonować w warunkach wolnorynkowych.

Produktem projektu będzie obszar zrewitalizowanych terenów powojskowych (2,3 ha) oraz nowa sala widowiskowo-sportowa (1 szt.). Rezultatem projektu będzie zaś poprawa atrakcyjności oferty sportowo-kulturalnej Ostrowa Wielkopolskiego. Wskaźnikami rezultatu będą zatem: liczba nowych, cyklicznych imprez sportowych i kulturalnych odbywających się w mieście oraz liczba osób korzystających z obiektu w pierwszym roku użytkowania i w kolejnych latach.




6

PROJEKT NR 5


Park Przemysłowy w Ostrowie Wielkopolskim


Osiedle „Kamienice Stare” ul. Wrocławska 93, 63-400 Ostrów Wielkopolski działka nr: 3/75, obręb nr: 0122

Wnioskodawca

Holdikom S.A. ul. Partyzancka 27; 63-400 Ostrów Wielkopolski tel. 62 735 25 60; 62 735 01 00; e-mail: [email protected]

Osoba do kontaktu: Dariusz Kowalski, Prezes HOLDIKOM S.A e-mail: [email protected]

Przedmiot i cel projektu Przedmiotem projektu jest budowa obiektów dla nadania im funkcji dla tworzenia stałych miejsc pracy, poprzez utworzenie Parku przemysłowego dedykowanego dla Przedsiębiorców którzy zainteresowani są realizacją produkcji przemysłowej i montażowej w ramach udostępnionej im infrastruktury techniczno przemysłowej. Zakres inwestycji obejmuje:

• Uzbrojenie terenu w media • Budynek hali - 7200m2 /60mx120mx8m/ • Doki rozładunkowe / szt. 2/ • Doki załadunkowe - wysyłkowe /szt. 2/ • Instalację p.poż. SPRINKLER - mokra • Instalację oświetleniowa, gniazd wtykowych i siły • Instalację grzewcza - C.O. • Zasilanie elektryczne - stacja transformatorowa • Instalację gazowa z układem pomiarowym • Instalację sprężonego powietrza • Instalację azotu • Instalację wody bieżącej • Stację i instalację chłodzenia dla wtryskarek

• Wentylację i klimatyzację • Sieć komputerową i instalację telefoniczną • Suwnicę 8+8 ton • Zaplecze socjalno biurowe • Ogrodzenie terenu • Oświetlenie zewnętrzne terenu • Portiernię • Parking dla pracowników • Parking dla TIR-ów i plac manewrowy • Zbiornik wody p.poż. dla instalacji Sprinkler • Teren utwardzony na raki • Złomowisko / teren utwardzony/ • Drogi

Podstawowym celem realizacji inwestycji jest konieczność działania na rzecz wzrostu rozpoznawalności i atrakcyjności obszaru, tworzenie wizerunku miejsca przyjaznego inwestorom, oraz tworzenie warunków do zakładania i rozwoju przedsiębiorstw. Efektem bezpośrednim i pośrednim inwestycji po stronie inwestora jako podmiotu wynajmującego powierzchnie będzie tworzenie miejsc pracy. Inwestycję należy zakwalifikować jako działanie mające również na celu spadek bezrobocia. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu IV kwartał 2011r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu III kwartał 2012 r.

Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 22,15 mln


7

PROJEKT NR 6


Budowa Centrum Rekreacyjno-Usługowego przy ul. Wrocławskiej


ul. Wrocławska 93a, 63-400 Ostrów Wielkopolski, obręb122

Wnioskodawca

Pantra Stefan Dałomis Sp.J. Krzysztof Dałomis e-mail : [email protected]

Osoba do kontaktu: Stefan Dałomis - tel. 15 642 03 44


Zakres prac w ramach projektu: - Wyburzanie budynków na cele usługowe i rekreacyjne. - Rozbiórka niepotrzebnych instalacji poprzemysłowych lub powojskowych na rewitalizowanym terenie. - Budowa obiektów usługowych i rekreacyjnych. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu III kwartał 2011r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2013 r.

Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (w tys. PLN) 80 mln

PROJEKT NR 7


Modernizacja obiektów Kuźni Ostrów Wielkopolski

Lokalizacja Projektu ul. Wrocławska 93, obręb 0123 Ostrów Wielkopolski, działki nr 1/26, 1/83, 1/84, 1/85, 1/86

Wnioskodawca

Kuźnia Ostrów Wielkopolski Sp. z o.o. ul. Wrocławska 93, 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Marek Nowiński - tel. 62 737 68 00 lub 784 594 580 Przedmiot i cel projektu

Zakres projektu obejmuje remont i modernizację obiektów Spółki znajdujących się na terenie poprzemysłowym, przebudowę instalacji grzewczej głównej hali produkcyjnej z wykorzystaniem ciepła odpadowego z pieców do nagrzewu wsadu produkcyjnego. Posiadane przez Spółkę obiekty oraz hala produkcyjna pochodzą z lat 50-tych ubiegłego wieku i nie były poddawane modernizacji, termoizolacji. W procesie produkcyjnym powstaje bardzo duża ilość ciepła odpadowego, które jest wyrzucane w atmosferę, można część tego ciepła wykorzystać do ogrzewania hali produkcyjnej, tylko trzeba wykonać instalacje do rekuperacji i rozprowadzenia tego ciepła po całej hali. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu III kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2012 r. Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (w tys. PLN) 4 mln


8

PROJEKT NR 8


Budowa Galerii Handlowej oraz rewitalizacja zabytkowej kamienicy


ul. Browarna, 63-400 Ostrów Wielkopolski działki nr: 38/1 o powierzchni 0,02 ha, 39/1 o powierzchni 0,0212 ha 32/8 o powierzchni 2,8827 ha, czyli o łącznej powierzchni 2,9239 ha, objętych księgą wieczystą KZ1W/00058547/5

Wnioskodawca

Przedsiębiorstwo prywatne

Osoba do kontaktu: Marcin Zaradny - tel. 602 392 703


Przedmiotem projektu jest wybudowanie Galerii Handlowej oraz rewitalizacja zabytkowej kamienicy. Celem projektu jest tworzenie miejsc pracy będących efektem bezpośrednim i pośrednim inwestycji (po stronie inwestora jak i np. po stronie podmiotów wynajmujących powierzchnie). Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu 2012-2013 Planowany termin zakończenia realizacji Projektu 2014-2015 Planowane koszty realizacji Projektu

Szacunkowy koszt całkowity (w tys. PLN) 200 mln

PROJEKT NR 9


Przystosowanie kamienicy w części na lokal usługowy, a w pozostałej części na hotel robotniczy


ul. Raszkowska 70, 63-400 Ostrów Wielkopolski, działka nr 99/1, nr KW: KZ1W/00079334/2

Wnioskodawca

Osoba do kontaktu: Wojciech Suski - tel.: 691 970 490, zam. Ostrów Wlkp., ul. Różana 3a.


Zakup oraz wykończenie inwestycji w kierunku dostosowania budynku do hotelu robotniczego. Planowany zakres robót remontowych: elewacja zewnętrzna – tynkowanie, parking, media – ogrzewanie, woda i kanalizacja, okna dachowe, stolarka wewnętrzna, klatka schodowa, ścianki działowe, posadzki, glazura, wyposażenie łazienek). Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu IV kwartał 2011 Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2012 Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 1,72 mln


9

PROJEKT NR 10

Tytuł/nazwa Projektu Budowa zespołu obiektów handlowo-usługowych wraz z parkingiem i halą sportową


ul. Dworcowa, 63-400 Ostrów Wielkopolski, działka nr 23 o łącznej pow. 1,4020 ha objęta księgą wieczystą KZ1W/00081829/6 oraz działka nr 22/7 obręb 0064 o pow. 2,3226 ha

Wnioskodawca

Zakład Budowlano Remontowy BUDREM Sp. z o.o. 63-400 Ostrów Wielkopolski, ul. Poznańska 87

Planuje się, że inwestycja będzie realizowana w porozumieniu z Gmina miasto Ostrów Wielkopolski.

Osoba do kontaktu: Marzena Waścińska - tel.: 62 735 94 20, e-mail: [email protected]


Przedmiotem projektu jest wybudowanie zespołu obiektów handlowo-usługowych wraz z parkingiem i hala sportową. Celem projektu jest tworzenie miejsc pracy będących efektem bezpośrednim i pośrednim inwestycji oraz zwiększenie dostępu do obiektów sportowych. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu 2012-2013 Planowany termin zakończenia realizacji Projektu 2014-2015 Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 60 mln


10

PROJEKT NR 11


Budowa hali produkcyjnej z zapleczem socjalnym oraz zagospodarowanie przyległego terenu.


Tereny poprzemysłowe - ul. Wrocławska, 63-400 Ostrów Wielkopolski

Wnioskodawca

Zakład Produkcji Doświadczalnej Automatyki Sp. z o.o. ul Wysocka 46, 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Andrzej Maciaszek - Prezes Zarządu - tel./fax: 62 736 11 43, email: [email protected]


Projekt obejmuje budowę hali produkcyjnej wraz z zapleczem socjalnym 980 m2 i zagospodarowaniem przyległego terenu o powierzchni 1 ha.

Dalszy rozwój Zakładu Produkcji Doświadczalnej Automatyki Sp. z o.o. wytwarzającego urządzenia dla energetyki jest uzależniony od pozyskania nowej powierzchni produkcyjnej. W 2010 roku zakupiliśmy nowe maszyny i urządzenia w tym tokarkę sterowaną numerycznie o długości toczenia elementów do 8 mb, na którą otrzymaliśmy Środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Priorytetu I Działania 1.2. Dalszy rozwój przedsiębiorstwa uzależniony jest od budowy hali produkcyjnej, co umożliwi optymalne ustawienie maszyn w ciągu technologicznym, zakup następnych maszyn i urządzeń oraz pozwoli zwiększyć zatrudnienie o dalszych 20 osób, przy obecnym zatrudnieniu 49 osób. Teren, na którym jest usytuowany zakład, znajduje się na terenach poprzemysłowych w rejonie ulicy Wrocławskiej w miejscu dawnej gazowni Fabryki „WAGON”.

Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu III kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu III kwartał 2014 r. Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 1,8 mln


11

PROJEKT NR 12


Zakup, remont i modernizacja parteru budynku przy ul. Kościuszki 21 w celu dostosowania do prowadzenia działalności medycznej (rehabilitacja medyczna). Lokalizacja Projektu

ul. Kościuszki 21, 63-400 Ostrów Wlkp. działka 18/5, obręb 0096

Wnioskodawca

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Rehabilitacyjna „TERAPIA” S.C. ul. Okólna 11, 63-400 Ostrów Wlkp.

Osoba do kontaktu: Grażyna i Jerzy Ziółkowscy - tel. 500-166-423

Przedmiot i cel projektu Zakup, remont i modernizacja parteru budynku przy ul. Kościuszki 21 w celu dostosowania do prowadzenia działalności medycznej (rehabilitacja medyczna). Planowana inwestycja w ramach istniejącej powierzchni lokalowej polegała będzie na stworzeniu gabinetów, w których będą świadczone usługi rehabilitacji medycznej (gabinety fizykoterapii, kinezyterapii, masażu leczniczego, wodolecznictwa, światłolecznictwa, krioterapii oraz zaplecza medycznego i socjalnego). Inwestycja będzie dotyczyła wymiany instalacji CO, elektrycznej, wodnokanalizacyjnej, wentylacyjnej, wymiany okien, podług, drzwi, remontu łazienek wraz z białym montażem oraz przystosowanie budynku do potrzeb pacjentów niepełnosprawnych (winda, podjazdy). Realizując projekt udostępniamy świadczenia rehabilitacji medycznej dla mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego i okolic w ramach podpisanego wieloletniego kontraktu z NFZ Oddział Wojewódzki w Poznaniu. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu IV kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2013 r. Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 0,6 mln


12

PROJEKT NR 13


Zakup obiektu powojskowego o historycznym znaczeniu oraz modernizacja instalacji wewnętrznych i adaptacja budynku do potrzeb edukacyjnych. Lokalizacja Projektu

Obiekty powojskowe – dawny Zespół Koszar Piechoty ul. Kościuszki 21, 63-400 Ostrów Wielkopolski obręb nr 0096, działka nr 18/5 Wnioskodawca Progres Sp. z o.o. ul. Kościuszki 21 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Prezes Zarządu Jerzy Mazurek Tel. 509 836 210 lub 62 735 21 28 Przedmiot i cel projektu 1. Przedmiotem projektu będzie zakup budynku powojskowego oraz modernizacja budynku

powojskowego, w tym wykonanie: remontu, przebudowy, modernizacji oraz adaptacji zabudowy powojskowej na cele edukacyjne przebudowy instalacji grzewczych, remontu instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych ocieplenia dachu i jego opierzenie wymiana stolarki okiennej adaptacji sal lekcyjnych na cele edukacyjne zagospodarowania przyległego do zabudowy powojskowej terenu, w tym przebudowa ogrodzeń,

terenów zielonych, zakładanie parkingów budowa infrastruktury służącej bezpieczeństwu m.in. zakup i instalacja systemów monitoringu

2. Ponadto zachowanie w budynku infrastruktury powojskowej o znaczeniu historycznym, ochrona obiektu o historycznym znaczeniu militarnym ma służyć ochronie dziedzictwa kulturowego

3. Adaptacja na cele społeczne (edukacja) Realizacja projektu pozwoli na osiągnięcie w głównej mierze celów w sferze społecznej tj. zwiększenie dostępu do edukacji dla dzieci i młodzieży na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjalnej. Ponadto realizacja projektu pozwoli na stworzenie bazy dydaktycznej odpowiadającej podwyższonym standardom europejskim, a także umożliwiającej wprowadzenie w proces nauczania nowych, atrakcyjnych form, w tym wykorzystania technologii teleinformatycznych i internetowych oraz zwiększenie dostępu do Internetu dla wspomnianej grupy beneficjentów. Projekt przyczyni się również do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa poprzez instalację monitoringu wizyjnego. Podjęta inicjatywa jest dobrym przykładem zagospodarowania terenów powojskowych, mających na celu zwiększenie ich atrakcyjności dla lokalnego społeczeństwa. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu IV kwartał 2011 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu IV kwartał 2013 r. Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 1,2 mln


13

PROJEKT NR 14


Przystosowanie kamienicy mieszczącej się przy ul. Sienkiewicza w Ostrowie Wielkopolskim na lokale usługowo-użytkowe. Lokalizacja Projektu

ul. Sienkiewicza 1, 63-400 Ostrów Wielkopolski Śródmieście, działki nr 21, 22, 23, 24, obręb 0068 Ostrów Wlkp. Obiekt wpisany do rejestru zabytków pod nr 683/A decyzją z dnia 7 lipca 1993 r. Wnioskodawca

Jednoosobowa Działalność Gospodarcza Rafał Adamczak, ul. Sienkiewicza 1, 63-400 Ostrów Wielkopolski

Osoba do kontaktu: Rafał Adamczak, Tel. 501 22 07 46

Przedmiot i cel projektu Jest to obiekt popolicyjny, dawniej wchodzący w skład Zasobu Agencji Mienia Wojskowego – istotnie jest by taki budynek nie ulegał niszczeniu poprzez niezagospodarowanie. . Planowany zakres robót remontowych:

Rozbiórka niepotrzebnych instalacji pozostałych po byłej komendzie policji Wzmocnienie stropów wraz z wylaniem posadzek betonowych Położenie nowej glazury i wykładzin Wykonanie ścianek działowych, sufitów i tynkowanie istniejących ścian Wymiana instalacji elektrycznej wraz z modernizacją przyłącza elektrycznego Montaż instalacji informatycznej wraz z wyposażeniem serwerowni Wymiana instalacji wodno-kanalizacyjnej wraz z modernizacją przyłącza Wymiana i montaż instalacji CO wraz z modernizacją przyłącza Położenie nowej glazury armatury sanitarnej Modernizacja dachu budynku Modernizacja klatki schodowej wraz z windą Tynkowanie elewacji zewnętrznej wraz z częściową wymianą stolarki okiennej

Podstawowym celem realizacji inwestycji jest tworzenie wizerunku miejsca przyjaznego inwestorom oraz tworzenie warunków do zakładania i rozwoju mikroprzedsiębiorstw. Efektem bezpośrednim i pośrednim inwestycji po stronie inwestora jako podmiotu wynajmującego powierzchnie będzie tworzenie miejsc pracy. Inwestycję należy zakwalifikować jako działanie mające również na celu spadek bezrobocia. Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu II kwartał 2012 r. Planowany termin zakończenia realizacji Projektu I kwartał 2013 r. Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (PLN) 1,2 mln


Załącznik nr 2

Raport z otwartego spotkania konsultacyjnego z mieszkańcami Miasta Ostrowa Wielkopolskiego


W związku z pracami nad opracowaniem Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 – dokumentu, za pomocą którego samorząd będzie prowadził politykę rewitalizacyjną zdegradowanych obszarów pod względem społecznym, gospodarczym i przestrzennym przeprowadzono otwarte spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami. Partycypacja społeczna odgrywa istotną rolę w tworzeniu programów rewitalizacji, gdyż ostateczny kształt dokumentu nie może być sprzeczny z oczekiwaniami społeczności lokalnej. Celem konsultacji było przedstawienie wyników analiz dotyczących wyboru obszarów dysfunkcyjnych oraz uzyskanie wniosków, uwag, opinii od mieszkańców, przedsiębiorców, jak i przedstawicieli instytucji prywatnych i publicznych instytucji dla przygotowania programu, który zostanie przedłożony do uchwalenia Radzie Miasta.

Konsultacje społeczne były prowadzane z mieszkańcami na etapie zgłaszania projektów do programu rewitalizacji. Opracowano formularz dla podmiotów zgłaszających projekt do ujęcia w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015. Na tym etapie nie zostały zgłoszone żadne opinie ani uwagi.

Tytuł/nazwa Projektu Lokalizacja Projektu Wnioskodawca Przedmiot i cel projektu Harmonogram realizacji Projektu Planowany termin rozpoczęcia realizacji Projektu Planowany termin zakończenia realizacji Projektu Planowane koszty realizacji Projektu Szacunkowy koszt całkowity (w tys. PLN)

Prezentacja projektu Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 odbyła się 15 września 2011 r. (czwartek) o godz. 13.00 w sali posiedzeń nr 332 (III piętro) w Urzędzie Miejskim w Ostrowie Wielkopolskim. W trakcie spotkania konsultacyjnego przedstawiono zastosowane metody delimitacji obszarów dysfunkcyjnych. Omówiono poszczególne elementy analizy wskaźnikowej oraz sposób identyfikacji obszarów dysfunkcyjnych, na których trudne byłoby wykorzystanie skwantyfikowanych wskaźników, ze względu na fakt, że są to obszary niezamieszkane lub słabo zaludnione, wyraźnie jednak zdegradowane na tle miasta i niezdolne do pełnienia funkcji prorozwojowych, wymagające natomiast zdecydowanych działań rewitalizacyjnych w celu nadania im nowej roli w tkance urbanistycznej. Scharakteryzowano obszary wyznaczone do rewitalizacji oraz zaprezentowano zgłoszone dotychczas projekty. Uczestnicy spotkania konsultacyjnego zostali także zapoznani z możliwościami ubiegania się o wsparcie w ramach inicjatywy JESSICA. W trakcie przeprowadzonych konsultacji nie wpłynęły żadne opinie, uwagi, propozycje.

2


Wydruk Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 został udostępniony dla wszystkich zainteresowanych przez okres 2 tygodni w Biurze Pozyskiwania Środków Zewnętrznych. W wersji elektronicznej program rewitalizacji został zamieszczony w serwisie internetowym Urzędu Miejskiego.

Poprzez wykorzystanie witryny internetowej umożliwiono mieszkańcom przez okres 2 tygodni wnoszenie uwag do dokumentu oraz zgłaszanie propozycji zadań inwestycyjnych. W trakcie weryfikacji dokumentów wniesiono uwagi i zapytania (tut. pismo Radnego Miasta Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 26.09.2011 r.). Odpowiedź uwzględniająca niniejsze uwagi została udzielona w dniu 03.10.2011 r. Mając na uwadze kilkumiesięczny okres przygotowywania Zintegrowanego

3


Programu Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2011-2015 dane zawarte w dokumencie, który został poddany konsultacjom społecznym zostały zaktualizowane na dzień 30 września 2011 r.

4

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego

Documents

Transcript of Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Ostrowa Wielkopolskiego