listopad 2001 - Pryzmat PDF/pryzmat148.pdflistopad 2001 3 Skład redakcji: Maria Kisza (red.nacz.),...

listopad 2001 1

nr 1482

listopad 2001 3

Skład redakcji: Maria Kisza (red.nacz.),Adam Kisielnicki, Maria Lewowska, Hanna Waśkowska

Redakcja mieści się w bud D-5, pok. 2, 3 i 22tel.320-22-89 (red.nacz.) i 320-21-17, telefax 320-27-63

e-mail: [email protected]://www.pwr.wroc.pl/politechnika/pryzmat/

Opr.graf., red. techniczna, DTP, skład i łamanie: Adam Kisielnicki

Druk: Drukarnia Oficyny Wydawniczej PWr Nakł. 1500 egz.

P i s m o I n f o r m a c y j n e

Politechniki Wrocławskiej

Politechnika WrocławskaWybrzeże Wyspiańskiego 27

50-370 Wrocław

Pro Homine

Dokończenie na stronie 28

Fot

. Mac

iej Ś

mia

row

ski

Nagrody PremieraW tym roku wśród laureatów Nagród

Prezesa Rady Ministrów znalazła się zna-cząca grupa pracowników Politechniki Wro-cławskiej. Mamy w swoim gronie jednegolaureata nagrody indywidualnej oraz trzyzespoły.

Nagrodę Prezesa Rady Ministrów zawybitny dorobek naukowy przyznanoprof. dr. hab. Czesławowi Ryllowi-Nar-dzewskiemu z Instytutu Matematyki Poli-techniki Wrocławskiej.

Prof. Czesław Ryll-Nardzewski jestuczonym o światowej sławie, szerokiej wie-dzy z wielu dziedzin i wyjątkowej orienta-cji w różnych działach matematyki.

Urodził się w Wilnie w 1926 roku. Pouzyskaniu magisterium na UMCS w Lubli-nie w 1948 roku rozpoczął bogatą karieręnaukową. Już po pierwszych sześciu latachpracy uzyskał tytuł profesora, a w 1973 rokuzostał członkiem rzeczywistym PAN. W1949 roku rozpoczął pracę na Uniwersyte-cie Wrocławskim i równolegle w InstytucieMatematycznym PAN.

Ściślejszy kontakt Profesora z Politech-niką Wrocławską datuje się od 1970 roku.Wówczas to pierwszy rocznik studentówWydziału Podstawowych Problemów Tech-niki miał wykłady z analizy funkcjonalnejz prof. Ryllem-Nardzewskim. Jednocześnieprowadził On seminarium szkoleniowo-ba-dawcze z rachunku prawdopodobieństwawspólnie z prof. St. Gładyszem. Działalnośćta stymulowała zainteresowania naukowestudentów i pracowników. W ramach sta-łych kontaktów osobistych z pracownikamiomawiał wyniki, inspirował i ułatwiał pu-blikowanie prac badawczych. W 1976 rokuprzeszedł z Instytutu Matematycznego Uni-wersytetu Wrocławskiego do Instytutu Ma-tematyki Politechniki Wrocławskiej i skie-rował swoją energię na rozwój naukowyInstytutu. Prowadził seminaria, był człon-kiem ciał kolegialnych Rady Naukowej In-stytutu Matematyki i Rady Naukowej Wy-działu Podstawowych Problemów Techniki.W Radach tych kierował bądź nadzorowałpracę komisji d/s Tytułów i Stopni Nauko-wych. Wykazywał troskę nie tylko o wła-ściwą rangę rezultatów naukowych, ale rów-

nież koleżeńską troskę o ogólny rozwój iwłaściwe warunki pracy młodych pracow-ników.

Pełnił funkcje dziekana Wydziału Mate-matyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wro-cławskiego i dyrektora Instytutu Matema-tyki Politechniki Wrocławskiej. Jestczłonkiem Rady Naukowej PAN, KomitetuNauk Matematycznych PAN, CentralnejKomisji ds. Stopni Naukowych i TytułówNaukowych oraz Prezydium Oddziału Wro-cławskiego PAN.

Miał znaczący udział w kształtowaniu iinspirowaniu wrocławskiego środowiskamatematycznego. Jego twórczość naukowa,trudna do scharakteryzowania w krótkimomówieniu, obejmuje wiele działów mate-matyki: od logiki, podstaw matematyki, teo-rii miary, rachunku prawdopodobieństwa ianalizy funkcjonalnej do szeroko rozumia-nej analizy matematycznej. Jego prace za-wierają najczęściej rozstrzygnięcia proble-mów o znaczeniu podstawowym. Takicharakter ma dowód, że schematu aksjoma-tu indukcji (arytmetyki Peano) nie możnazastąpić skończoną liczbą aksjomatów.Słynny też jest rezultat charakteryzującyteorie kategoryczne o mocy przeliczalnej.Wielokrotnie cytowane jest w literaturzetwierdzenie (sformułowane wspólnie z K.Kuratowskim) dotyczące selektorów mie-rzalnych.

Za wybitne osiągnięcia naukowe otrzy-mał między innymi medal Banacha, nagro-dę im. Stefana Mazurkiewicza, nagrodę Istopnia ministra szkolnictwa wyższego, a w1966 roku nagrodę państwową II stopnia zaprace z analizy matematycznej i podstawmatematyki oraz w 1978 r. nagrodę Mini-stra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Tech-niki za kształcenie kadry naukowej. Zostałodznaczony Krzyżem Oficerskim OrderuOdrodzenia Polski (1968 r.) oraz MedalemEdukacji Narodowej (1975 r.).

Mimo osiągnięcia wieku emerytalnegow 1997 roku stale pracuje na pełnym eta-cie w Instytucie Matematyki PolitechnikiWrocławskiej sprawując różne funkcje wciałach kolegialnych. Prowadzi wykłady,seminaria, opiekuje się doktorantami i in-spiruje badania.

Spis treści

Nagrody Premiera ...................................... 3ROZMAITOŚCI .......................................... 4Z SENATU ............................................... 5Nowo mianowani profesorowie .................. 6KOMITET BADAN NAUKOWYCH ........... 12IKonferencja Prorektorów ........................ 14Wkrótce 6 akredytowanych kierunków ..... 16Festiwal Nauki i Discovery Channel ......... 17Święto Nauki ............................................ 18Doktor honoris causa PWr Kurt Feser ..... 21Nagrody MEN .......................................... 23Nowi doktorzy habilitowani ....................... 24Quod felix faustum fortunatumque sit! ..... 25Profesor Zdzisław Bubnickidoktorem honoris causa WAT .................. 26Obchody Święta Niepodległości .............. 26SYSTEMY GIS ........................................ 27Nagrody... ................................................. 28Festiwal NaukiLegnica – Wałbrzych – Jelenia Góra ....... 30TRANSHYDRO 2001 ............................... 32Współpraca z Hiszpanią .......................... 34XVII Ogólnopolska KonferencjaInżynierii Chemicznej i Procesowej .......... 35Co nowego w resorcie? ........................... 36Jak płacić stypendia i dlaczego tak mało? 37Pan Żubr i pani Żubrówka ..................... ...38Niemiecka oferta stypendialna ................. 40VI Konkurs o stypendium ......................... 41Usługi telefoniczne ................................... 41Zarządzenia,Okólniki, Ogłoszenia ........... 42O Giedroyciu i „Kulturze” .......................... 43Z „Biuletynu Informacyjnego” ................... 44Klasyczne zapasyna wrocławskiej AWF ............................... 44Młodzi cybernetycyruszają śladami Kopernika ....................... 45KONKURS ............................................... 45KSIĄŻKI, które polecamy... ...................... 46

Fot

. Krz

yszt

of M

azur

fot.

Sław

omir

Szr

ek

nr 1484

R O Z M A I T O Œ C I

CO WSPOMÓGŁ KBN

W Internecie dostępna jest zbiorcza listaczasopism i wydawnictw konferencyjnychsporządzona na podstawie list poszczególnychzespołów Komitetu Badań Naukowych (stanaktualizacji na 3 listopada 2001 r.)

http://www.kbn.gov.pl/finauki98/lista/to-tal.html

PUBLIKACJAPOFESTIWALOWA

Staraniem organizatorów ukazała się kolo-rowa 12-stronicowa, bogato ilustrowana publi-kacja przedstawiająca w skrócie Dolnośląski IVFestiwal Nauki. Podsumowano w niej imprezymiędzyuczelniane – dyskusje, wykłady i wy-stawy ukazujące sprawy ważne i ciekawe nietylko dla wąskiego grona specjalistów. Za naj-ciekawszą imprezę Dolnośląskiego IV Festiwa-lu Nauki uznano cykl pt. „Dolny Śląsk w ko-

JUBILEUSZ„GŁOSU UCZELNI” AR

W październiku – podobno zupełnie bezzwiązku z jubileuszem 50-lecia AkademiiRolniczej we Wrocławiu – wydano setny nu-mer jej miesięcznika: „Głosu Uczelni”. Uka-zuje się on nieprzerwanie od dziewięciu lat.

Z tej okazji można było obejrzeć ekspozy-cję 100 archiwalnych numerów pisma, którew ciągu lat nabrało kolorów i powiększyłoswoją objętość. W tym roku ukazało się rów-nież wydanie studenckie (wraz z regulaminemstudiów) adresowane do osób przychodzącychna I rok.

Od momentu powołania pisma skład jegoredakcji nie zmienił się. Redaktorkami „Gło-su” są panie Małgorzata Wanke-Jakubowskai Maria Wanke-Jerie.

Gratulujemy Redakcji i życzymy sukcesóww drodze do następnego jubileuszu.

DZIEJE AKADEMII

Akademia Rolnicza we Wrocławiu obcho-dziła hucznie swoje 50-lecie. Jego trwałymefektem będzie wydana monumentalna publi-kacja „Dzieje Akademii Rolniczej we Wro-cławiu” pod redakcją Jerzego Soboty, Tade-usza Szulca i Jakuba Tyszkiewicza. Obszernegabaryty (520 stron tekstu w formacie przy-pominającym naszą jubileuszową „cegłę”) iatrakcyjna forma graficzna budzą uznanie.Zawartość – również zakomponowana w zna-jomy sposób. Część pierwsza to „Nasze ko-rzenie” – obejmuje dane o placówkach w Du-blanach, Lwowie, przedwojennym Wrocławiui pierwszym okresie powojennym – przed po-wołaniem odrębnej uczelni rolniczej.

Następnie czytelnik może się zapoznać zrozwojem uczelni i jej pięciu wydziałów odroku 1951 do dziś.

Dalej przedstawiono jednostki międzywy-działowe i studia (języków obcych, wf, woj-skowe, pedagogiczne), bibliotekę, wydawnic-two uczelniane, biura promocji i informacji,zamiejscowe punkty kształcenia, zakłady do-świadczalne, kluby, chóry, związki zawodo-we... I aż dziw bierze, że na takiej uczelni niedziałała żadna partia.

ERRATA

1. W sprawozdaniu z uroczystości odsło-nięcia pomnika Ludzi Solidarności błędniepodano nazwisko duchownego, który wygło-sił kazanie. Był to ks. Mirosław Drzewiecki,którego przepraszamy za pomyłkę.

2. Zamieszczona w tym samym numerze„Lista sponsorów pomnika” okazała się nie-zbyt kompletna. Jak się okazuje, poza osoba-mi, które dokonały formalnej wpłaty z poda-niem swoich danych, część Darczyńcówwrzucało pieniądze do skarbonki lub kupowa-ło cegiełki zasilając w ten sposób pulę wpłatswojej komisji oddziałowej. Niestety obecnienie ma dokumentacji, która pozwoliłaby wpełni uhonorować te wszystkie osoby.

Tutaj przywołajmy tylko ewidentnie pomi-niętych:

– pana Andrzeja Dudka z I-11, który do-konał potrzebnych przy budowie prac geode-zyjnych,

– Komisję Oddziałową Instytutu Teleko-munikacji i Akustyki,

– Prorektora ds. Ogólnych Ludomira Jan-kowskiego.

Im oraz wszystkim niewymienionym Spon-sorom jeszcze raz dziękujemy.

REKOLEKCJE

Duszpasterz akademicki ks. M.Malińskizaprasza na rekolekcje adwentowe w duszpa-sterstwach:

• CODA MACIEJÓWKA: 9-12.XII, godz.19.00 – msza, godz. 20.00 – nauka; prowadzibrat Maurice, przełożony Wspólnot MałychBraci Karola de Foucault w Polsce;

• HOREB: 9-11.XII, niedziela – godz.19.15 – msza z nauką, poniedziałek, wtorek –godz. 20.00, prowadzi ks, Henryk Drawnel,sdb, biblista z Krakowa;

• STYGMATYK: 16-18.XII, niedziela –godz. 21.00, poniedziałek, wtorek – godz.19.00, prowadzi ks. Artur Godnarski, dyrek-tor Szkoły Nowej Ewangelizacji, współtwór-ca :”Przystanku Jezus”;

• WAWRZYNY: 16-19.XII.;• REDEMPTOR: 16-19.XII., godz. 20.00;

prowadzi o. Mirosław Grakowicz, redempto-rysta (były student PWr i mieszkaniec Witti-gowa).

OBRADOWAŁO KRUWIO

21 września 2001 Kolegium Rektorów ob-radowało w Wyższej Szkole Oficerskiej im.Tadeusza Kościuszki.

Rektor PWr prof. A.Mulak omówił tematy-kę obrad Prezydium KRASP, jakie odbyły się14 września na naszej uczelni. Oceniono no-welizację ustawy o szkolnictwie wyższym iomówiono zasady, według których senatyuczelni będą zgłaszały kandydatów na człon-ków Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Pre-zydium KRASP zaproponowało powołaniekomisji akredytacyjnej skupiającej przewodni-czących komisji branżowych dla celów repre-zentacji wobec zagranicy. Sformułowano teżstanowisko popierające działania w sprawierozwoju infrastruktury informatycznej dla po-trzeb nauki i szkolnictwa wyższego. Dyskuto-wano też naruszenie autonomii dwóch uczelniw związku z utworzeniem Uniwersytetu Rze-szowskiego. Rektorzy zostali zapoznani z tre-ścią uchwały Prezydium KRASP dotyczącejwynagrodzeń pracowników szkół wyższych napodstawie znowelizowanej ustawy.

Przewodniczący kolegium Rektorów za-proponował, by zorganizować spotkania z kan-dydatami do państwowej komisji Wyborczej.Kandydaci muszą być zatwierdzeni przez se-naty uczelni.

• Prof. A.Mulak podkreślił rolę środowisko-wej akredytacji jako oddolnej inicjatywy. Po-dobnie aktywną postawę przejawia też wieleuczelni w sprawie wdrażania nowej matury.

• Omówiono przygotowania do ŚwiętaNauki.

• Oceniono przebieg IV Festiwalu Nauki..• Rektorzy objęli patronatem II edycję

Szkoły Młodych Przedsiębiorców zorganizo-waną przez biuro karier i Promocji Kadr przy

AE we Werocławiu.• Prof. A.Mulak zaproponował zaintereso-

wanie się środowiskiem studentów z Bliskie-go Wschodu. W dyskusji zauważono potrze-bę rozpoznawania problemów dotykającychśrodowiska młodzieży.

• Dr Z.Tagowski poinformował w imieniumarszałka województwa dolnośląskiego o pla-nowanym na 16-17 listopada III dolnośląskimForum Politycznym i Gospodarczym w Krzy-żowej. Wiąże się to z propozycją podpisaniaprzez Konwent Stowarzyszeń Pracodawców iSamorządowców porozumienia o współpracy zuczelniami w dziedzinie strategii edukacyjnej.

smosie – udział wrocławskich naukowców wbadaniach kosmosu”. Zwięźle omówiono pre-zentacje przygotowane przez poszczególneuczelnie. Zacytowano też wypowiedzi wro-cławskiej prasy na temat Festiwalu. Z przyto-czonych danych wynika, że w organizacji Fe-stiwalu udział brało 12 uczelni, 3 instytuty PANi 6 innych placówek. W imprezach uczestni-czyło prawie 40.000 osób z całego regionu (dlawielu chętnych zabrakło miejsc). We Wrocła-wiu odbyło się 460 imprez, w tym m.in. 260wykładów, 90 pokazów, 80 warsztatów i 15dyskusji interdyscyplinarnych, zaś 70 wykła-dów odbyło się w Jeleniej Górze, Legnicy iWałbrzychu.

listopad 2001 5

Z S E N A T U

XXV POSIEDZENIE SENATU(25.10.01)

Senat uczcił pamięć zmarłych emeryto-wanych pracowników PWr: prof. Andrze-ja Kordeckiego, doc. Zbigniewa Orzesz-kowskiego i prof. KazimierzaCzarnowskiego.

• 12 studentom wręczono dyplomy sty-pendiów MEN na rok 2001/02. Najwyższąocenę ministerialną spośród wyróżnionychuzyskał Tomasz Jakubowski (WPPT).Prof. R.Grząślewicz stwierdził, że ten sys-tem wyróżniania powinien zachęcać dydak-tyków do troskliwej opieki nad utalentowa-ną młodzieżą. Zdaniem dr J.Górniakaliczne stypendia MEN dla studentów WPPTsą wynikiem poświęcanej im od I roku stu-diów uwagi.

• Senat zaopiniował pozytywnie wnioskio mianowanie na stanowisko profesora nad-zwyczajnego dra hab. inż. arch. Waldema-ra Wawrzyniaka (W-1), dra hab. inż. Je-rzego Hoły (W-2) i dra hab. inż. CzesławaSmutnickiego (W-4), a także o ponownemianowanie na stanowisko profesora nad-zwyczajnego dra hab. inż. RadosławaIwankiewicza (W-10).

• Senat podjął uchwałę o przyznaniuMedalu PWr prof. Janowi Kochowi(W-10).

Prof. J.Szafran przedstawił pozytywnąopinię Senackiej Komisji ds. Rozwoju Ka-dry Naukowej o przedstawionym przez JMRektora wniosku. Podkreślił zasługi kan-dydata dla tworzenia nowych kierunków,działalność w KBN i Radzie FNP, aktywnądziałalność na rzecz pozyskiwania finanso-wania uczelni, udział w programach euro-pejskich, powołaniu WCTT i centrów do-skonałości.

W dyskusji wzywano do wzniesienia sięprzy głosowaniu ponad kwestie sporne, któ-re doprowadziły do niezbyt efektownegowyniku głosowania na Radzie Wydziału. Jakstwierdził prof. L.Jacak, „tylko wybitni lu-dzie budzą kontrowersje”.

• Zatwierdzono kandydatów PWr do Pań-stwowej Komisji Akredytacyjnej. (Ostatecz-ny skład PKA jest decyzją ministra).KRPUT zgłosiła propozycję 4 osób z PWr:prof. A.Hałasa (wiceprzewodniczącegoRGSzW, popieranego przez to gremium),prof. J.Kocha, prof. E.Trocką-Leszczyń-ską (jako specjalistkę z zakresu architektu-ry) i prof. J.Świątka (wiceprzewodniczą-cego KAUT). Senat poparł ten wybór.

• Prorektor ds. Nauczania prof. J.Świą-tek zwrócił się z prośbą do Komisji Oce-

niającej, by – przy aprobacie Senatu – zgo-dziła się poszerzyć zakres swego działaniao pracę nad oceną jakości kształcenia. Prof.T.Luty w imieniu Komisji Oceniającej od-niósł się pozytywnie do wniosku. Senat za-aprobował zmianę (51:1:0).

• Przewodniczący UKW prof. R.Grzą-ślewicz przedstawił pod dyskusję dwie zczterech zgłoszonych do komisji propozy-cji zmian zasad ordynacji wyborczej.

1. Kandydaci na rektora powinni przed-stawić swoich kandydatów na prorektorów(§45 ust. 7 p.4);

2. Należy uściślić tryb powoływania na-stępcy na zwolnione miejsca w organachkolegialnych, przy czym nie dotyczy to stu-dentów (§ 43).

Prof. J.Biernat odniósł się krytycznie dotych propozycji, zwłaszcza w aspekcie in-nych, idących dalej wniosków, jak rezygna-cji z wybieralności zastępców dyrektorówinstytutów.

Prof. P.Śniady przypomniał, że zdarza-ły się wypadki objęcia przez przegrywają-cego kandydata funkcji prorektora w ekipiezwycięzcy, co trudno deklarować z góry.Prorektor L.Jankowski dodał, że ustawanakazuje uzgadniać kandydaturę prorekto-ra ds. studenckich ze studentami. Dr J.Gór-niak był zdania, że „i tak wiadomo, kto jestw jakiej ekipie”, zaś prof. J.Zwoździak, że„liczy się moralność wewnętrzna”.

Ostatecznie odrzucono pierwszy wniosek(35:12:4) i postanowiono przeredagowaćdrugi (47:5:2).

Odpowiadając na pytania prof. R.Grzą-ślewicz wyjaśnił, że dalsze propozycjezmian dotyczyły bardziej skomplikowanychkwestii: rezygnacji z wybieralności dyrek-torów instytutów (ewentualnie ich zastęp-ców) oraz wprowadzenia wstępnego balo-tażowego głosowania na rektora w gronieczłonków Senatu, co doprowadziłoby dokonsolidacji głosów podczas właściwegobalotażu, który odbywa się w styczniu.

• Wprowadzono zmiany (43:5:5) w Re-gulaminie systemu biblioteczno-informacyj-nego PWr. W ich wyniku biblioteki między-wydziałowe (analogicznie do wydziało-wych) wejdą w skład jednostek organiza-cyjnych, przy których są utworzone, a pra-cownicy bibliotek będą podlegali służbowokierownikom tych jednostek Dyrektor Bi-blioteki Głównej będzie sprawował nad ww.bibliotekami nadzór merytoryczny.

Rada Biblioteczna poparła to rozwiąza-nie (z 1 głosem wstrzymującym), podkre-ślono jednak, że jego skutkiem będzie po-gorszenie spójności systemu, np. może

zaistnieć problem zastępstw. Dyr. H.Szar-ski wyraził nadzieję, że dziekani będą w tejsytuacji chętniej finansowali inwestycje i re-monty podległych im w bibliotekach.

Prof. E.Kubica w imieniu Komisji ds.Statutu i Regulaminów poparł proponowa-ne rozwiązanie. Prof. T.Luty zachęcał dowciągania studentów do pracy w bibliote-kach, zaś prof. J.Szafran wyraził obawę, żepersonel biblioteczny będzie miał trudno-ści z ustaleniem adresata swoich wnioskówo zakup papieru, sprzętu itd.

• JM Rektor powrócił do sprawy utwo-rzenia na Wydziale Mechanicznym Wydzia-łowego Zakładu Wytrzymałości Materiałów.Stwierdził, że nie może ona znaleźć satys-fakcjonującego rozwiązania z powodu pro-blemów międzyludzkich w I-19.

Dziekan W-10 prof. W.Kollek przedsta-wił następujące racje: I-19 utracił uprawnie-nia do doktoryzowania w 1998 r. Należało-by go restrukturyzować. Wolę odejściazadeklarowali nie samodzielni pracownicy,ale 21 adiunktów, którzy czują się zagroże-ni utratą bazy – akredytowanego laborato-rium, które ma zlecenia zewnętrzne. Od 20września bezskutecznie podejmowano pró-by mediacji.

Prof. E.Kubica (Komisja ds. Statutu iRegulaminów) stwierdził, że Statut PWr niestanowi, jak powołać laboratorium wydzia-łowe (zakład i laboratorium?). Spełnionowymagane procedurą powoływania zakła-du warunki: przedstawiono wniosek dzie-kana (§15 ust. 2) i deklarację o prowadze-niu zajęć (§18). Wolę przejścia do nowegozespołu zadeklarowało 21 pracowników (je-den niestety zmarł), jest także samodzielnypracownik, który na piśmie deklaruje chęćobjęcia funkcji kierownika. Pozostaje pyta-nie, czy taką deklarację można zaaprobo-wać, skoro nie jest ona bezwarunkowa (tj.godzi się na przejście do zespołu, ale na sta-nowisko kierownika). Prof. J.Zdanowskiuważał, że kandydat powinien nieasekura-cyjnie zadeklarować chęć przynależności dozakładu.

Ponieważ JM Rektor wyrażał niepokójco do możliwości pozytywnego zinterpre-towania tej kwestii, prof. W.Kollek zade-klarował, że umożliwi pracę na pełnym eta-cie emerytowanemu samodzielnemu pra-cownikowi zainteresowanej grupy nauko-wej. Prof. P.Kafarski zaproponował, byogłosić konkurs na stanowisko profesora odanej specjalności. Prof. J.Biernat przypo-mniał, że §18 pozwala utrzymywać przez


nr 1486

rok jednostkę nie spełniającą formalnychwarunków, zatem w duchu tego zapisu by-łoby dopuszczenie przez JM Rektora dopowstania omawianego zakładu.

Senat uchwalił, że głosowanie nad po-wołaniem wydziałowego zakładu nastąpi naposiedzeniu listopadowym (24 głosy za, 17gł. za głosowaniem od razu, 4 gł. wstrzy-mujące).

• Przedłużono stypendia specjalne wypła-cane dwóm studentom PWr, którzy doznaliciężkiego kalectwa w wyniku wypadku sa-mochodowego (39:0:1).

• Z odpowiedzi na interpelację prof.J.Misiewicza o wyniki przeprowadzonej naprzełomie września i października 2000 r.ankiety mającej służyć opracowaniu strate-gii uczelni wynika, że... niewiele z niej wy-nika. Odpowiedzi odesłało 58 jednostek (ok.2/3). Pytania były standardowe, a odpowie-dzi – niezbyt odkrywcze. Wniosek: sprawystrategii nie są przemyślane przez pracow-ników. W ocenie prof. J.Zdanowskiegowyniki są fragmentaryczne. Kłopotliwe dla

czytelnika jest to, że odpowiedzi odnosząsię do zjawisk różnej skali. Wydział Che-miczny wykazał „dryg do myślenia katego-riami strategicznymi”. Prof. J.Zdanowskipowiedział: „Z tych informacji korzystamjako z inspirującego materiału, ale nie dałoto konkretnego wyniku.(...) Metodycznienie da się tego opracować.”

• JM Rektor zapowiedział, że 2.XI bę-dzie dniem rektorskim, 14 i 15.XI to obcho-dy Święta Uczelni.

Odniósł się także do sprawy podwyżek(zwanych obecnie „poprawą wynagrodzeń”)i wypłaty nagród, która w optymistycznejwersji nastąpi już 15.XI.

Nawiązał też do aktualnej sprawy Matu-ry 2002: we współpracy z uczelniami usta-lono, że uczelnie będą honorowały nowąmaturę jako egzamin wstępny.

• Dr J.Górniak zapytał o prawo wydzia-łów do nieodpłatnego korzystania raz doroku z auli PWr. Obecnie muszą płacić,mimo że chodzi o uroczystości akademic-kie, np. inaugurację roku.

• Prof. R.Grząślewicz przedstawił pro-blem braku możliwości premiowania pra-

Z S E N A T U

cowników przez regulację zarobków. Więk-szość z nich trwa od lat na tych samych staw-kach zaszeregowania, a jedyne zmiany wy-nikają z korekt inflacyjnych. To zniechęcado wydajnej pracy. Pogląd ten poparł dyr.A.Kaczkowski.

JM Rektor odpowiedział, że po przepro-wadzonych przez min. Handkego reformachw szkolnictwie powszechnym adiunkt (dr)zarabia mniej niż nauczyciel. To skłaniawładze uczelni, by regulacje przewidywa-ne na wiosnę miały inny charakter. Prof.J.Zdanowski dodał, że podwyżki nieregu-lacyjne objęły ok. 13% osób w ciągu 2,5 lat.

Inż. S.Kobiałka (ZZIiT) wyraził ubole-wanie z powodu krótkiego czasu, jakim dys-ponowały związki zawodowe przy uzgad-nianiu kwestii regulacji płacowych.

• Na pytanie, czy istnieje procedura od-bierania podejrzanych przesyłek, dyr.A.Kaczkowski odpowiedział twierdząco.

• Prof. P.Śniady wystąpił z propozycją,by tzw. XV tydzień znajdował się w poło-wie semestru.

Następne posiedzenie Senatu: 22 listo-pada o godz. 14.00.

Dokończenie ze strony 5

WALTER BARTELMUSPostanowieniem z 16 października

2001 r. Prezydent RP nadał tytuł nauko-wy profesora nauk technicznych Walte-rowi Bartelmusowi.

Walter Bartelmus urodził się 22 mar-ca 1941 r. w Czechowicach-Dziedzicach.Po maturze w technikum mechanicznymw Bielsku-Białej (1961 r.) ukończyłWydział Mechaniczny Politechniki Ślą-skiej (1967). Jego zainteresowania pra-cą naukowo-badawczą ujawniły się w

czasie studiów w kole naukowym mechaników. Był wiceprzewod-niczącym tego koła (1965-67). Na Międzyuczelnianej Sesji Nauko-wej w 1965 r. uzyskał pierwszą nagrodę za referat dotyczący zasto-sowania laserów w technice.

W latach 1967-1980 pracował na Politechnice Śląskiej, gdziezajmował się konstrukcją przekładni zębatych, przyczynami hała-su silników pneumatycznych (to zagadnienie omówił w pracy dok-torskiej obronionej w 1971 r.), tłumieniem hałasu strumieni wylo-towych i konstrukcją tłumików akustycznych. Opracował metodędiagnostycznej oceny połączeń wciskowych dla kolejowych zesta-wów kołowych. Określił przyczyny wad powierzchni szlifowanychwałów okrętowych. Jednak główne jego prace dotyczyły diagno-styki maszyn ze szczególnym uwzględnieniem przekładni zębatych.Opracował oryginalną metodę diagnostyki przekładni zębatych.

Podsumowaniem prac nad tym zagadnieniem była praca habilita-cyjna ukończona w 1980 r. Ważne pod względem metodologicz-nym było lansowanie koncepcji uwzględniania wpływu czynnikówkonstrukcyjnych, technologicznych, eksploatacyjnych i zmiany sta-nu (KTEZS) na sygnał diagnostyczny generowany przez maszynę.To podejście wykorzystywane jest w całej pracy badawczej prof.W. Bartelmusa. Zagadnienie wpływu czynników KTEZS przedsta-wił w wielu publikacjach.

Otrzymał od rektora Politechniki Śląskiej wiele nagród za swojeprace badawcze i publikacje. Rezultaty jego prac zostały wdrożonem.in. w Hucie 1 Maja w Gliwicach, w Fabryce Maszyn GórniczychRYFAMA w Rybniku i w hucie „Zgoda” w Świętochłowicach.

Brał udział w badaniach wielu prototypów przekładni zębatychw ramach prac naukowo-badawczych dla przemysłu. Prowadziłwykłady i ćwiczenia z podstaw konstrukcji maszyn.

W okresie pracy w COPBGO (obecnie Poltegor Instytut) w la-tach 1980-1993 zajmował się zagadnieniami związanymi z kon-strukcją, doskonaleniem, wdrażaniem i badaniem maszyn dla gór-nictwa odkrywkowego oraz wprowadzaniem metoddiagnostycznych do kopalń górnictwa odkrywkowego. Brał udziałw pracach zespołu wdrażającego prototyp ładowarko-zwałowarkiŁZKS 1600 w KWB Bełchatów. Zespół ten otrzymał w 1984 r.nagrodę I stopnia Ministra Górnictwa i Energetyki. Prof. Bartel-mus brał też udział w pracach zespołu wdrażającego typoszeregprzekładni planetarno-ślimakowych do maszyn górnictwa odkryw-kowego.

N O W O M I A N O W A N I P R O F E S O R O W I E

Z P O L I T E C H N I K I W R O C £ A W S K I E J

listopad 2001 7

Głównym osiągnięciem prof. Waltera Bartelmusa w okresie pracyw Poltegorze było opracowanie i wdrożenie metody diagnostycz-nej do oceny przekładni zębatych napędu przenośników taśmowych.Wdrożono ją (w różnym stopniu) w kopalniach węgla brunatnegow Polsce, jak i sprzedano do Czechosłowacji. Etapy rozwoju meto-dy były publikowane w kraju i za granicą.

Znaczącą publikacją prof. W. Bartelmusa jest praca wydruko-wana w „Machine Vibration” (Springer Verlag). Stanowi ona pod-sumowanie wieloletnich prac z zakresu diagnostyki technicznejprzekładni zębatych. Powstała w wyniku gromadzenia i opracowa-nia statystycznego wyników pomiarów diagnostycznych i weryfi-kacji metody w warunkach przemysłowych.

W czasie pracy w COPBGO działalność prof. Bartelmusa byłaskierowana głównie na wdrożenia i szkolenia pracowników kopalńw zakresie wprowadzenia metod diagnostycznych. W tym okresieopublikował też monografię na temat diagnostyki przekładni zęba-tych i współuczestniczył w opracowaniu monografii „Diagnostykamaszyn. Zasady ogólne. Przykłady zastosowań”. Był kierownikiem„grantu” na temat „Modele przenośników taśmowych szczelnychprzystosowanych do transportu mas po dużych wzniosach”. Współ-pracował z Instytutem Górniczym w Moście (CSRS)i InstytutemTransportu w Pradze. Był krajowym koordynatorem Projektu UNDP,RER/87/005 Computerised Coal Mining Systems. Angażował sięw Periodic Nondestructive Testing of Heavy Machinery Parts andComponents to Prevent Failure.

W 1983 r. był stypendystą British Council.Pracę na Politechnice Wrocławskiej rozpoczął 1 stycznia 1994

r. na stanowisku profesora nadzwyczajnego.W swoich pracach naukowo-badawczych wykorzystuje nowo-

czesne narzędzia, jak np. modelowanie matematyczne i symulacjękomputerową oraz nowoczesną aparaturę do pomiarów drgań i ha-łasu oraz analizy modalnej. W zakresie diagnostyki technicznej praceprof. W. Bartelmusa są realizacją idei wpływu czynników KTEZSna sygnał diagnostyczny. Rezultaty swych prac przedstawił na wie-lu konferencjach zagranicznych (Austria, Australia, Finlandia,Niemcy, Wielka Brytania, USA) i krajowych, w zeszytach i czaso-pismach naukowych w kraju i za granicą (International Journal ofRotating Machinery, International Journal of COMADEM) oraz wksiążce wydanej w 1998 r.

Obecną działalność prof. Waltera Bartelmusa można podzielićna cztery obszary.

Pierwszym z nich jest diagnostyka techniczna, zwłaszcza wspo-maganie wnioskowania diagnostycznego na podstawie rozważańteoretycznych opartych o modelowanie matematyczne i symulacjękomputerową. W pracach tych wykazał wysoką przydatność struk-turalnego modelowania matematycznego i symulacji komputero-wej do wspomagania wnioskowania diagnostycznego. Modelowa-nie umożliwia badanie wpływu czynników konstrukcyjnych,technologicznych, eksploatacyjnych i zmiany stanu technicznego(KTEZS) na generację drganiowego sygnału diagnostycznego.

Prace W. Bartelmusa w tym zakresie zyskały bardzo duże zain-teresowanie. Został powołany do Editorial Board w InternationalJournal of COMADEM. Został zaproszony również przez GunmaUniversity (Japonia), gdzie przedstawił cykl wykładów na temat„Mathematical Modelling and Computer Simulation for AidingVibration Diagnostic Inference”. W Southampton Institute (w Sys-tems Engineering Research Centre) wygłosił referat na temat „Vi-bration and Ferrography Condition Monitoring Dynamic Analysisof Gearboxes”. Pracując jako visiting professor w Laboratorie ďana-

lyse des signaux et processes industriels we Francji przedstawiłaktualne wyniki z zakresu modelowania matematycznego i symu-lacji komputerowej do wspomagania wnioskowania diagnostycz-nego i analizy sygnałów diagnostycznych. Na uniwersytecie w Va-xjo (Szwecja) przedstawił trzy seminaria.

Za podręcznik pt. „Diagnostyka maszyn górniczych – górnic-two odkrywkowe” prof. W. Bartelmus otrzymał nagrodę MinistraEdukacji w 1999 r. Obecnie przygotowywana jest angielska wersjatej książki będącej oryginalnym wkładem w zagadnienia diagno-styki maszyn. Trudne interdyscyplinarne zagadnienia zostały w nimprzedstawione w sposób przystępny.

Prof. W. Bartelmus zajmuje się również zagadnieniami dotyczą-cymi metodyki nauczania diagnostyki technicznej.

Kolejnym obszarem działalności naukowo-badawczej prof. Wal-tera Bartelmusa jest modelowanie matematyczne i symulacja kom-puterowa dynamiki przenośników taśmowych. Wspólnie z pracow-nikami Zakładu Systemów Maszynowych opracował modelmatematyczny i program komputerowy, który umożliwia badaniadynamiki przenośników taśmowych z naciągiem stałym i ciężaro-wym oraz badanie przenośnika z taśmowym napędem pośrednim.

Prof. W. Bartelmus zajmuje się także doborem cech konstruk-cyjnych przenośników taśmowo-rurowych. Prace te były związanez realizacją grantu KBN „Modele przenośników taśmowych szczel-nych przystosowanych do transportu mas po dużych wzniosach”.

Ponadto prof. Bartelmus interesuje się redukcją hałasu maszyn,m.in. przenośników taśmowych. Stosuje tu nowoczesne metodyanalizy drgań i hałasu, analizę modalną i odpowiedni dobór cechkonstrukcyjnych przenośnika taśmowego, metody kontroli jakościkrążników i ich diagnostyki. Zagadnień tych dotyczy także realizo-wany przez prof. Bartelmusa grant celowy KBN „Kontenerowyagregat do recyklingu odpadów budowlanych o niskim poziomiedrgań i hałasu”.

Prof. W. Bartelmus współpracował m.in. z Kopalnią Konin, Za-kładami Mechanicznymi Legmet w Legnicy, Zakładami Mechanicz-nymi Lena i Zakładami Wyrobów Gumowych w Iwinach.

W 1999 r. był przewodniczącym komitetu organizacyjnego mię-dzynarodowej konferencji IMEKO „Integration in Technical Dia-gnostics”, która obejmowała zagadnienia diagnostyki maszyn, kom-puterów i diagnostyki medycznej. Prof. Walter Bartelmus byłczłonkiem komitetów naukowych wielu konferencji z zakresu dia-gnostyki technicznej. Prowadził też sesje na konferencjach krajo-wych i zagranicznych.

Recenzuje prace do czasopism krajowych i międzynarodowych,np. dla „Zagadnień Eksploatacji Maszyn”, „Tribotest”, „Internatio-nal Journal of COMADEM” i „Mechanical Systems and SignalProcessing”.

Promuje i recenzuje prace magisterskie i doktorskie. Prowadził iprowadzi wykłady z: Podstaw budowy maszyn, Diagnostyki tech-nicznej, Maszyn górniczych i Eksploatacji maszyn.

W 1995 r. otrzymał indywidualne stypendium TEMPUS PHA-RE. Wizytował Southampton Institute i University College of Swan-sea.

W 2001 r. otrzymał nagrodę Senatu PWr za szczególne osią-gnięcia w nauczaniu.

Jest autorem około 110 publikacji (w tym jednej książki i trzechmonografii) oraz kilkudziesięciu niepublikowanych opracowań dlaprzemysłu. Ma doświadczenie akademickie i przemysłowe. Jestcenionym w kraju i za granicą specjalistą z zakresu diagnostykitechnicznej. �

N O W O M I A N O W A N I P R O F E S O R O W I E

Z P O L I T E C H N I K I W R O C £ A W S K I E J

nr 1488

PROFESOR ANDRZEJ BABORSKI(1936-2001)

14 listopada towarzyszyliśmy wostatniej drodze Profesorowi Andrze-jowi Baborskiemu – przyjacielowi,koledze, uczonemu, wychowawcyi nauczycielowi wielu pokoleń mło-dzieży akademickiej.

Profesor dr hab. inż. Andrzej Ba-borski związał się z Akademią Eko-nomiczną w 1971 roku rozpoczyna-

jąc pracę od stanowiska adiunkta w Instytucie Metod RachunkuEkonomicznego ówczesnej Wyższej Szkoły Ekonomicznej weWrocławiu. W trakcie trzydziestu lat pracy na uczelni wykazałogromną aktywność w działalności naukowej, jak również peł-niąc liczne funkcje, pracując nad rozwojem kadry, przygoto-wując publikacje i realizując swe pasje badawcze.

Karierę naukową rozpoczął na Politechnice Wrocławskiejw roku 1959 - po uzyskaniu dyplomu magistra inżyniera naWydziale Elektroniki (wówczas: Łączności) PWr. W latach1960-1970 pracował w Katedrze Telemechaniki i Automatykina Wydziale Elektroniki PWr, gdzie w roku 1970 uzyskał dok-torat z nauk technicznych. Pracę w Wyższej Szkole Ekonomicz-nej we Wrocławiu rozpoczął na stanowisku adiunkta. Habilita-cję uzyskał w roku 1980 na Wydziale Zarządzania i InformatykiAkademii Ekonomicznej we Wrocławiu. W latach 1981-1989pracował w Instytucie Informatyki na stanowisku docenta, alelata 1985-1986 spędził jako profesor wizytujący na CaliforniaState University Northridge (USA). W roku 1990 otrzymał ty-tuł profesora ekonomii, a trzy lata później - stanowisko profe-sora zwyczajnego.

Zdolności organizacyjne Profesora Baborskiego zostały bar-dzo szybko dostrzeżone, dlatego powierzano Mu wiele odpo-wiedzialnych funkcji. Był dyrektorem Ośrodka Komputerowe-go oraz kierownikiem Zakładu Systemów Komputerowych (od1982 r.). W roku 1991 został kierownikiem Katedry SystemówKomputerowych (obecnie: Katedra Systemów Sztucznej Inte-ligencji) – jest to jedna z nielicznych w skali kraju katedr zaj-mujących się problematyką systemów inteligentnych.

W latach 1990-1993 był prorektorem ds. współpracy z za-granicą, po czym przez dwie kadencje (1993-1999) – rektoremAkademii Ekonomicznej we Wrocławiu. Przewodniczył RadzieNaukowej Międzynarodowej Szkoły Wyższej w Zittau (Niem-cy) oraz Konferencji Rektorów Uczelni Ekonomicznych (1996-1999). W tym też okresie wchodził w skład Prezydium Konfe-rencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Wypromował 14 doktorów, w tym sześciu cudzoziemców.W ramach prowadzonych seminariów magisterskich i dyplo-mowych przygotowano i obroniono pod Jego kierunkiem po-nad 100 prac. Jako recenzent prac naukowych przygotowałponad 50 recenzji artykułów naukowych, 21 recenzji prac dok-torskich i 5 recenzji rozpraw habilitacyjnych.

Profesor Baborski był niestrudzonym popularyzatorem re-alizowanych badań. Lista Jego publikacji obejmuje ponad 80pozycji, które w zasadniczej części dotyczą informatyki i jejdyscyplin szczegółowych, niektóre z nich mają jednak charak-ter interdyscyplinarny (by wymienić statystykę i metody eko-nometryczne, zarządzanie i elementy efektywności, aspektyprawne i ekonomiczne czy teorię informacji jako tło dla pogłę-bionych badań z zakresu technologii informacyjnych). Należyodnotować znaczący udział publikacji przygotowanych na kon-

ferencje zagraniczne, a prezentowanych często w języku orga-nizatora konferencji (nie tylko po angielsku). Profesor był in-spiratorem i współredaktorem kilku nowatorskich pozycji kształ-tujących nowo powstające dyscypliny naukowe, a to: systemyekspertowe i zastosowania sztucznej inteligencji czy pozyski-wanie wiedzy z baz danych. Podjęcie ostatniego z wymienio-nych zagadnień zaowocowało organizacją konferencji KatedrySystemów Sztucznej Inteligencji, które gromadziły także spe-cjalistów i naukowców z Belgii, Francji, Stanów Zjednoczo-nych oraz Szwecji. O Jego talentach dydaktycznych służącychaktywizacji naukowej środowiska naukowego świadczy autor-stwo publikacji, z których większość powstała przy udziale Jegonajbliższych współpracowników, ale także doktorantów i pro-fesorów z zagranicy.

Osiągnięcia Profesora w sferze działalności badawczej wy-nikały z umiejętności powiązania koncepcji z praktycznymi re-alizacjami. Oprócz badań bezpośrednio dotyczących technolo-gii informatycznych (w szczególności rozwiązań siecikomputerowych czy systemów inteligentnych) zajmował się Ontakże projektami obejmującymi zagadnienia efektywności czysprawności zarządzania wspomaganego oprogramowaniem na-rzędziowym. W ostatnim czasie wraz ze współpracownikami zInstytutu prowadził badania, które dotyczą zagadnień w istociewykraczających poza podstawowe kierunki. Obejmują one pro-blematykę generowania i modyfikacji baz wiedzy dla zarzą-dzania, a także adaptacyjności systemów zarządzania wiedzą.

Z ogromną pasją zajmował się profesor współpracą z zagra-nicą. Wykorzystując swe niezwyczajne zdolności językowe iorganizacyjne inspirował współpracę z szeregiem ośrodków za-granicznych. Misję tę realizował nie tylko pełniąc funkcje rek-torskie, ale i będąc wieloletnim kierownikiem zakładu i katedryw Instytucie Informatyki Ekonomicznej. Dzięki Niemu trwawspółpraca z Westfälische Wilhelms Universität w Münster iInternationales Hochschulinstitut w Zittau (Niemcy), Katholie-ke Universitait Leuven oraz Limburgs Universitair CentrumDiepenbeek (Belgia), Hegeschool Breda (Holandia), Universi-ty of Richmond, Virginia (USA), Technicką Univerzitą w Libe-recu (Czechy), Macquarie University w Sydney (Australia) iMälardalens Högskola w Vasteras (Szwecja).

Brał udział w projekcie Etcetera, formującym podstawywspółpracy z uczelniami zagranicznymi. Rzeczywista współ-praca dotyczyła działalności dydaktycznej oraz realizacji przed-sięwzięć dotyczących bardzo aktualnych zagadnień, m.in. kształ-cenia na odległość czy pozyskiwania wiedzy na potrzebyzarządzania. Uczestniczył w kilku konferencjach zagranicznych(m.in. w Seulu w Korei).

Ogromna aktywność Profesora Baborskiego sprawiła, że byłpostacią znaną nie tylko w środowisku uczelnianym. Był m.in.członkiem American Association of Artificial Intelligence,Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN czy WrocławskiegoTowarzystwa Naukowego. Był członkiem założycielem (i dokońca życia prezesem) Naukowego Towarzystwa InformatykiEkonomicznej (NTIE). We wrocławskim środowisku akademic-kim trzeba odnotować Jego rolę (także jako promotora) w przy-znaniu Nagrody Konferencji Rektorów Uczelni Wrocławia iOpola wybitnemu matematykowi profesorowi Józefowi Dud-kowi.

Jego pasje społeczne znalazły wyraz także w działalnościzwiązkowej. Był przewodniczącym (pierwszym!) KomisjiUczelnianej NSZZ „Solidarność” oraz uczestnikiem ZespołuEkspertów i Doradców NSZZ „Solidarność” Dolny Śląsk. Za-

listopad 2001 9

angażował się w działalność Zakładu Narodowego im. Osso-lińskich – w latach 1995-2001 był członkiem Rady KuratorówFundacji. Jako miłośnik Ziemi Dolnośląskiej oraz Wrocławiasłużył im pełniąc funkcję radnego Rady Miejskiej Wrocławia, azarazem przewodniczącego Komisji Rozwoju Przestrzennego iArchitektury w bieżącej kadencji.

Angażował się także w działalność o wymiarze międzynaro-dowym.

Od roku 1991 należał do międzynarodowego stowarzysze-nia Rotary International. Współtworzył Klub Rotary Wrocław,w latach 1995-1996 był prezesem tego Klubu. Będąc wzoremrotarianina, człowieka, który ideały rotariańskie realizował wżyciu; w 2000 roku przez wszystkich polskich rotarian zostałdesygnowany na stanowisko gubernatora Dystryktu Rotariań-skiego 2230 obejmującego Polskę, Ukrainę i Białoruś.

Znał biegle 5 języków (angielski, niemiecki, rosyjski, czeskii rumuński) dobrze 3 (włoski, hiszpański i francuski), a słabo 1(węgierski). Konsul honorowy Węgier, profesor z Poznania sko-mentował to dobitnie, że Andrzej Baborski był jedynym czło-wiekiem w Polsce, z którym korespondował po węgiersku.

Za swą bardzo intensywną działalność akademicką oraz spra-wowane funkcje został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Or-deru Odrodzenia Polski w roku 1990. Otrzymał także cztero-krotnie - za swoją działalność naukową i organizacyjną - nagrodęMinistra Edukacji Narodowej.

Podczas licznych wyjazdów mógł realizować swoje pasje tu-rystyczne i fotograficzne. Nieraz mieliśmy okazję podziwiać

piękne zdjęcia plenerów polskich i zagranicznych Jego autor-stwa.

Profesor Andrzej Baborski był człowiekiem pogodnym, za-wsze uśmiechniętym, chętnie opowiadał anegdoty i recytowałwiersze. Jego wyczucie poetyckie przejawiało się na spotka-niach, w trakcie których potrafił mistrzowsko spuentować każ-dą sytuację. Jego wiersze, pełne ciepłego humoru, abstrakcyj-nych i niezwykłych skojarzeń, świadczą o radości, jaką czerpałz obcowania z innymi ludźmi.

W naszej pamięci pozostanie jednak przede wszystkim jakohumanista umiejący inspirować ludzi, którym było dane Go spo-tkać. Przejawiało się to w Jego otwartości i serdeczności, jakąobdarzał swoich współpracowników i studentów, a także wieluprofesorów w kraju i zagranicą. Wszystkich potrafił sobie zjed-nać swym ujmującym sposobem bycia, wielkim taktem, ogrom-ną życzliwością i szacunkiem, którymi darzył każdego, kto zwra-cał się do Niego o radę naukową czy pomoc w ważnychsytuacjach życiowych.

Niełatwo jest spotkać człowieka tak bardzo zaangażowane-go – do końca swoich dni – w tak wiele problemów o warto-ściach uniwersalnych. A takim człowiekiem był niewątpliwieProfesor Andrzej Baborski. Straciliśmy Człowieka głęboko od-danego sprawom akademickim, nauce i środowisku wrocław-skiemu.

Pracownicy Instytutu Informatyki Ekonomicznej

Akademii Ekonomicznej

ZBIGNIEW ORZESZKOWSKI

(1917-2001)W dniu 18 października 2001 roku

zmarł doc. dr hab. inż. ZbigniewOrzeszkowski – emerytowany pracow-nik Politechniki Wrocławskiej, współ-twórca Wydziału Elektrycznego i pio-nier Politechniki Wrocławskiej.

Urodził się w 1917 r. w Leszczyniew powiecie płockim. Świadectwo doj-rzałości uzyskał w 1935 roku w Gim-

nazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Płocku. Po odbyciupółrocznej praktyki wstępnej rozpoczął w kwietniu 1936 r. stu-dia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Gdańskiej. Z powo-du niemieckich represji musiał je przerwać wiosną 1939 roku.

Okupację spędził w Warszawie, gdzie pracował jako tech-nik w Wytwórni Aparatów Elektrycznych. Był żołnierzem Ar-mii Krajowej i powstańcem Warszawy. Brał udział w ataku nasiedzibę SS przy Al. Szucha, podczas którego został ranny.

Od lipca 1945 r. związał się z Politechniką Wrocławską. Kie-rował odbudową gmachu elektrycznego przy ul. Smoluchowo-kiego 19 (tzw. stary gmach elektryczny, budynek A-5). Zabez-pieczał przede wszystkim sprzęt i aparaturę. Nadzorował robotybudowlane, w ramach których wzmacniano mury naroża bu-dynku u zbiegu ulic Smoluchowskiego i Norwida, naprawianoi uzupełniano dach, a następnie szklono okna całego domu.

We wrześniu 1945 r., po przyjeździe prof. dr inż. Kazimie-rza Idaszewskiego, pod jego kierownictwem porządkował i urzą-dzał laboratorium miernictwa elektrycznego oraz laboratoriummaszyn elektrycznych w hali maszyn.

W 1946 r. Zbigniew Orzeszkowski, który był prawą rękąi najbliższym współpracownikiem Profesora, pod jego kierun-kiem prowadził na Politechnice Wrocławskiej laboratorium

miernictwa elektrycznego i laboratorium maszyn elektrycznych.Na tej uczelni kontynuował też studia przerwane przed woj-

ną i 6.XI.1947 r. uzyskał dyplom magistra inżyniera elektryka.Od początku swojej działalności na PWr pracował w Kate-

drze Pomiarów Elektrycznych, a po powstaniu instytutów (w1968 r.) – w Instytucie Metrologii Elektrycznej. Był tam: młod-szym asystentem – od l.VII.1945 r., starszym asystentem – od1.I. 1948 r., adiunktem – od l.IX.1950 r., zastępcą profesora –od l.IX.1954 r., starszym wykładowcą – od l.X.1961 r. i od1.VI.1968 r. do emerytury (30.IX.1987 r.) – docentem.

W latach 1959-1968 i 1984-1987 pełnił (siedmiokrotnie)funkcję prodziekana Wydziału Elektrycznego. Przez kilka ka-dencji był też zastępcą dyrektora d/s dydaktyki w InstytucieMetrologii Elektrycznej. Od 1961 do 1965 roku prowadził spra-wy socjalno-bytowe przy prorektorze d/s nauczania, a od 1964r. był kierownikiem Zakładu Miernictwa Elektrycznego – naj-pierw w Katedrze Pomiarów Elektrycznych, a później, aż doemerytury, w Instytucie Metrologii Elektrycznej.

W latach 1959-69 był redaktorem dwudziestu siedmiu Ze-szytów Naukowych Politechniki Wrocławskiej, w tym dwudzie-stu pięciu z serii „Elektryka” i dwóch z serii „Miernictwo Elek-tryczne”.

Mimo licznych obowiązków na uczelni pracował także wprzemyśle. W latach 1948-55 – jako kierownik pracowni i głów-ny specjalista we Wrocławskim Biurze Projektów Budownic-twa Przemysłowego, a w latach 1957-61 – jako doradca tech-niczny w laboratorium w Dziale Badawczo-RozwojowymZakładu DOLMEL Wrocław.

Nieprzerwanie przez kilkadziesiąt lat (do emerytury) wykła-dał miernictwo elektryczne na Wydziale Elektrycznym, teoriępomiaru na Wydziałach Elektrycznym i Elektroniki, a w latach1952-57 – elektrotechnikę ogólną na Wydziałach: Mechanicz-


nr 14810

nym, Mechaniczno-Energetycznym i Chemii. Prowadził rów-nież prace dyplomowe na Wydziale Elektrycznym.

Do 1969 r. tematyka Jego prac badawczych wynikała z po-trzeb przemysłu i uwzględniała przede wszystkim zapotrzebo-wania wrocławskiego DOLMELu. Głównymi kierunkami ba-dań Zbigniewa Orzeszkowskiego były: pomiary przewodnościcieplnej materiałów elektroizolacyjnych oraz pomiary tempe-ratur i rozpływu ciepła w maszynach elektrycznych. Pracę dok-torską „Pomiary przewodności cieplnej materiałów elektroizo-lacyjnych stosowanych do budowy dużych maszynelektrycznych” obronił l lipca 1961 r. Pracę habilitacyjną „Po-miary cieplne w maszynach elektrycznych wirujących, analizawarunków i zakres zastosowań niektórych metod pomiarowych”wykonał częściowo w Zakładach DOLMEL; kolokwium odby-ło się w czerwcu 1967 r. Na szczególną uwagę zasługują pracez innej tematyki: „Nowa metoda wyznaczania strat w uzwoje-niach wirników maszyn asynchronicznych” (Rozpr. Elektrotech-niczne z. 4, 1960), „Wpływ częstotliwości na uchyby przekład-ników prądowych” oraz „Pomiar temperatury wirnikówturbogeneratorów” (Przegląd Elektrotechniczny z.5, 1964 r.).

Publikował na łamach: Archiwum Elektrotechniki, RozprawElektrotechnicznych, Przeglądu Elektrotechnicznego oraz Ze-szytów Naukowych Politechniki Wrocławskiej.

Od lat siedemdziesiątych zajmował się obliczaniem wyni-ków i określeniem dokładności pomiarów. Prowadził z tego za-kresu kilka prac doktorskich i opiekował się jedną pracą habili-tacyjną. Wydał dwa skrypty i był autorem lub współautoremwielu artykułów. Łącznie opublikował kilkadziesiąt prac, wy-dał siedem skryptów i był współautorem dwóch podręczników.Wypromował jedenastu doktorów i recenzował 21 prac doktor-skich. Za pracę na Politechnice Wrocławskiej i swoją działal-

ność naukową otrzymał trzy razy indywidualne nagrody Mini-stra Szkolnictwa Wyższego i wielokrotnie nagrody Rektora, atakże medale: 30-, 35- i 40-lecia Politechniki Wrocławskiej.

Przyznano Mu odznaczenia państwowe: Krzyż Oficerski iKrzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Za-sługi, Medale 10-lecia i 40-lecia PRL oraz odznaczenia bojo-we: Medal za Warszawę 1939-1945, Warszawski Krzyż Po-wstańczy oraz Krzyż Armii Krajowej. Otrzymał także tytułHonorowego Zasłużonego Nauczyciela.

Był członkiem założycielem Oddziału Wrocławskiego PTE-TiS, działaczem Oddziału Wrocławskiego SEP (i laureatem Zło-tej Odznaki SEP) oraz członkiem Wrocławskiego TowarzystwaNaukowego. Jako najstarszy – pracujący od 1 sierpnia 1945 r. –czynny i zasłużony pracownik naukowy Politechniki Wrocław-skiej został w 1986 r. odznaczony medalem XV-lecia PTETiSprzez Oddział Wrocławski tego towarzystwa. W roku 1988otrzymał tytuł honorowego członka PTETiS.

Doc. dr hab. inż. Zbigniew Orzeszkowski był wybitnym wy-chowawcą młodzieży akademickiej, dydaktykiem i wykładow-cą, a także wychowawcą młodej kadry naukowej. Życzliwy iuczynny, cieszący się wielkim uznaniem i poważaniem.

Dobrze zasłużył się Politechnice Wrocławskiej i Nauce Pol-skiej.

W uroczystości pogrzebowej uczestniczyli: dziekan WydziałuElektrycznego prof. dr hab. inż. Janusz Szafran, bardzo licznegrono pracowników Katedry Metrologii Elektronicznej i Foto-nicznej i Zakładu Miernictwa i Systemów Pomiarowych Wy-działu Elektroniki, Zakładu Pomiarowej i Medycznej Aparatu-ry Elektronicznej Wydziału Podstawowych Problemów Technikii Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Wy-działu Elektrycznego oraz wielu innych pracowników Politech-niki Wrocławskiej.

dr hab. Zdzisław Nawrocki, prof.


PROF. DR INŻ.ANDRZEJ KORDECKI

(1912 – 2001)W dniu 7 października 2001

roku zmarł emerytowany profesorPolitechniki Wrocławskiej An-drzej Kordecki, jeden z głównychtwórców wrocławskiej szkoły ma-szyn elektrycznych.

Urodził się 28 grudnia 1912 r.w Wieliczce. Jego ojciec był inży-nierem górniczym. Po ukończeniuszkoły średniej (gimnazjum huma-

nistycznego) w Kołomyi studiował na Oddziale ElektrycznymWydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. W 1937 r.,jeszcze w czasie studiów, rozpoczął pracę na tej uczelni na sta-nowisku młodszego asystenta pod kierunkiem prof. WitoldaAulicha.

Lata wojny spędził we Lwowie pracując jako: monter insta-lacyjny, konstruktor, wykładowca elektrotechniki i rysunku tech-nicznego w Chemicznej Szkole Zawodowej, starszy asystent naPolitechnice Lwowskiej (po utworzeniu Technicznych KursówZawodowych). Od 1944 r. zajmował na Politechnice Lwowskiejstanowisko docenta w Katedrze Maszynoznawstwa, gdzie pro-wadził zajęcia z rysunku technicznego, materiałów elektrotech-nicznych oraz konstrukcji maszyn elektrycznych. W tym okre-sie pełnił funkcję prodziekana Wydziału Mechanicznego.

Po repatriacji w lecie 1945 r. osiedlił się w Katowicach. Pra-cował tam jako kierownik prywatnych warsztatów remontowych

maszyn elektrycznych, a równocześnie był wykładowcą w Ślą-skich Technicznych Zakładach Naukowych.

W maju 1946 r. przeniósł się do Wrocławia. Został adiunk-tem na Wydziale Mechaniczno-Elektrycznym PWr, a od roku1950 pracował w Katedrze Maszyn Elektrycznych na Wydzia-le Elektrycznym. Prowadził wykłady z budowy maszyn elek-trycznych, technologii produkcji maszyn elektrycznych, napę-du elektrycznego, elektrotechniki dla lotników i rysunkutechnicznego.

Przeszedł wszystkie etapy kariery naukowej. Obronił dok-torat w 1958 roku, a w 1959 – uzyskał tytuł profesora W okre-sie od 1954 do 1968 roku był kierownikiem Katedry MaszynElektrycznych. W latach 1954-58 pełnił funkcję dziekana Wy-działu Elektrycznego.

Od 1946 do 1957 roku pracował również w przemyśle. Byłdyrektorem Oddziału Zjednoczenia Przemysłu Maszyn Elek-trycznych, a następnie szefem Wrocławskiego Oddziału Cen-tralnego Biura Konstrukcyjnego Maszyn Elektrycznych w Ka-towicach.

W powstałym w wyniku reorganizacji naszej uczelni (1968r.) Instytucie Układów Elektromaszynowych pełnił funkcję dy-rektora do 1979 r. W latach 1966-69 był prorektorem Politech-niki Wrocławskiej ds. Nauczania.

Na emeryturę przeszedł w 1983 r.Zainteresowania naukowe Profesora dotyczyły zagadnień

konstrukcyjnych, technologicznych i materiałowych maszynelektrycznych. W okresie od 1950 do 1970 roku zajmował sięOn głównie maszynami prądu stałego i maszynami asynchro-nicznymi największych mocy. Od roku 1973 swoją inwencję

listopad 2001 11

twórczą skierował na nowe technologie magnetowodów maszynelektrycznych wykonywanych z kompozytów proszkowych. Teprace stanowiły prawdziwe hobby Profesora aż do ostatnich dniżycia. Był w tej dziedzinie doradcą dla wielu młodszych kole-gów – nie tylko we Wrocławiu.

Do Jego ważniejszych osiągnięć badawczych można zaliczyćm.in.:

– doskonalenie struktur konstrukcyjnych i metod projekto-wania specjalnych maszyn elektrycznych,

– analizę nagrzewania silników asynchronicznych metodąobciążeń zastępczych,

– poszukiwania i badania magnetycznie miękkich kompozy-tów proszkowych oraz ich zastosowań w budowie przetworni-ków elektrycznych i elektromechanicznych.

Jego dorobek naukowy stanowi ponad 110 prac w czasopi-smach i materiałach konferencyjnych krajowych i zagranicznych,6 książek i skryptów oraz 14 patentów. Wypromował 17 dokto-rów; trzech z nich otrzymało nominacje profesorskie.

Współpracował z ośrodkami naukowymi i politechnikami wBułgarii, NRD i ZSRR. Był inicjatorem trzech Szkół Nauko-wych zorganizowanych przez Instytut Układów Elektromaszy-nowych i Instytut Maszyn i Sterowania Układów Elektroener-getycznych AGH w Krakowie.

Był członkiem: Sekcji Maszyn Elektrycznych Komitetu Elek-trotechniki PAN, Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Wro-cławskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego TowarzystwaElektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej (współorganizowałwrocławski oddział).

Został pięciokrotnie nagrodzony przez Ministra SzkolnictwaWyższego i Techniki nagrodą I stopnia. Rada Państwa przyzna-ła Mu Krzyże: Oficerski i Kawalerski OOP. Ponadto otrzymałMedale: Komisji Edukacji Narodowej, Zasłużonego NauczycielaPRL, Odznakę „Budowniczy Wrocławia” i inne.

Biogramy Profesora są publikowane w wydawnictwach „Whois Who” i różnych księgach pamiątkowych.

Jego Pasją życiową, poza zajęciami naukowo-dydaktyczny-mi, było „muzykowanie”. Podczas studiów akademickich we

Lwowie należał do „Koła Muzycznego”; zarówno do zespołukameralnego (skrzypce), jak i do sekcji jazzowej (akordeon, gita-ra). Przede wszystkim jednak działał w „Lwowskim Chórze Tech-nickim”, w którym nie tylko śpiewał, ale był też zastępcą dyry-genta. W roku 1946 wraz z prof. M. Zacharą założył przyPolitechnice Wrocławskiej chór męski pod nazwą „Chór Studen-tów Politechniki Wrocławskiej”, którym kilka lat dyrygował. Jesz-cze dwa lata temu był dyrygentem „Chóru Klubu Seniora”.

Prof. Andrzej Kordecki był człowiekiem skromnym i życzli-wym. Pomimo że formalnie od 1983 roku był na emeryturze, doostatnich tygodni życia był aktywny zawodowo. Z Jego inspira-cji naukowej, pomocy i życzliwości korzystało wielu pracow-ników Instytutu Maszyn i Napędów Elektrycznych. Brał czyn-ny udział w konferencjach i sympozjach naukowych oraz wrealizacji grantów badawczych.

W Instytucie w ostatnim okresie bywał rzadko, ale częstoprzyjmował swoich współpracowników w domu służąc im radąi pomocą.

Imponował siłą woli i wytrwałością w dążeniu do celu. Wie-lokrotnie musiał walczyć ze słabościami organizmu. Z aktyw-ności zawodowej wyłączył Go wylew, który nastąpił na dwatygodnie przed śmiercią.

Wyrazem szacunku, uznania i sympatii, jaką cieszył się wśrodowisku polskich elektryków „maszynowców” było uczest-nictwo przedstawicieli kilkunastu ośrodków naukowych spozaWrocławia w ceremonii pogrzebowej, która odbyła się na Cmen-tarzu Osobowickim we Wrocławiu 11 października. Jednym zwielu listów kondolencyjnych, które wpłynęły do Instytutu, byłodczytany w czasie pogrzebu list od przewodniczącego SekcjiMaszyn i Transformatorów Komitetu Elektrotechniki PAN prof.K. Zakrzewskiego.

W ceremonii pogrzebowej uczestniczyli: prorektor Politech-niki Wrocławskiej prof. Ludwik Komorowski, dziekan Wydz.Elektrycznego prof. Janusz Szafran, bardzo liczne grono pra-cowników Instytutu Maszyn Napędów i Pomiarów Elektrycz-nych, Wydziału Elektrycznego i Politechniki Wrocławskiej.

Ignacy Dudzikowski

PROFESOR WŁODZIMIERZ KRYSICKI

(1905-2001)19 września zmarł prof. Włodzimierz Krysicki – znany

wszystkim pokoleniom studentów jako autor podręczników aka-demickich.

Urodził się 1 stycznia 1905 r. w Warszawie. W 1923 r. rozpo-czął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Poich ukończeniu pracował w Szkołach Górskiego (gimnazjum iliceum pod wezwaniem św. Wojciecha) oraz na kursach Poli-techniki Warszawskiej.

Jako podporucznik rezerwy przebył kampanię wrześniową, aw ciągu następnych pięciu lat pracował w tajnym nauczaniuSzkół W. Górskiego.

W 1945 r. rozpoczął pracę na Politechnice Łódzkiej jako star-szy asystent w Katedrze Matematyki Wydziału Mechanicznegou prof. Witolda Pogorzelskiego. Od 1962 r. był kierownikiemKatedry Matematyki Wydziału Chemicznego. Ostatnie pięć lat

przed przejściem na emeryturę w 1975 r. pracował w InstytucieMatematyki powstałym z połączenia Katedr Matematyki. W1995 r. został doktorem honoris causa Politechniki Łódzkiej.

W latach 1968-1972 był kierownikiem kursów matematycz-nych prowadzonych przez Telewizję Polską.

Przez 15 lat był recenzentem prac naukowych dla „Zen-tralblatt für Mathematik und ihre Grenzgebiete”. Brał czynnyudział w kilkudziesięciu konferencjach krajowych i zagranicz-nych. Jest autorem lub współautorem ponad 50 prac oraz czte-rech podręczników akademickich, z których największą po-czytnością cieszy się „Analiza matematyczna w zadaniach”(w 1999 r. ukazało się 26 wydanie; drugim autorem jest LechWłodarski).

Prof. Włodzimierz Krysicki wypromował 12 doktorów, zktórych kilku zostało profesorami wyższych uczelni.

Do końca swych dni był aktywny naukowo, publikował noweprace, uczestniczył w konferencjach i zjazdach.

WACŁAW GAWENDA

W dniu 3 października zmarł w wieku 84 lat inż. WacławGawenda, były dyrektor byłego Wojewódzkiego Zarządu DrógPublicznych we Wrocławiu (obecnie Dolnośląskiego OddziałuDyrekcji Generalnej Dróg Publicznych w Warszawie). Należałdo tych kierowników jednostek gospodarczych, którzy rozumie-li konieczność współpracy z instytucjami naukowymi. Był przezwiele lat członkiem Rady Naukowej Instytutu Inżynierii Lądo-wej i dobroczyńcą naszej uczelni.

Dzięki Jego pomocy udało się nam zbudować i wyposażyćbudynek H-3. Podarował On nam także barak namysłowski, wktórym przez wiele lat mieścił się Instytut Matematyki.

Był odznaczony Złotą Odznaką Politechniki Wrocławskiej.W dniu 6 października na Cmentarzu Grabiszyńskim poże-

gnała Go rzesza przyjaciół i byłych współpracowników, a wśródnich grono pracowników uczelni.

prof. Jan Kmita

nr 14812

Najwyższe oceny dla Politechniki Wrocławskiej zaprawidłowe wykorzystanie aparatury!

Wyniki doraźnej kontroliwykorzystania i realizacjiinwestycji aparaturowych

Na polecenie Ministra Nauki, Przewodniczącego KBN (decyzjanr 50/K/2001 i upoważnienie nr 108/50/2001 z dnia 27.08.2001),została przeprowadzona w dniach 18-20 września 2001 r. doraźnakontrola prawidłowości wykorzystania przyznanej PolitechniceWrocławskiej decyzją 2627/IA/119/98 oraz 2627/IA/98.1 dotacjina inwestycje aparaturowe na łączną kwotę 3.051.000 złotych.Kontrolę przeprowadził prof. Jerzy Małecki – rzeczoznawca na-ukowy z Uniwersytetu Warszawskiego. Głównymi kryteriami oce-ny merytorycznej zadań objętych kontrolą były: zasadność wydat-kowania przyznanych środków finansowych i odsetek bankowych,realizacja wskazanych we wniosku inwestycyjnym celów, zadańbadawczych i projektów, sposób udostępniania aparatury jednost-kom Uczelni i jednostkom zewnętrznym, prac naukowych, do po-wstania których przyczyniły się zakupione aparaty, oraz efektywnyczas wykorzystania zakupionych urządzeń. Kontrolowano równieżudział jednostki we współfinansowaniu aparatury, poziom technicz-ny zrealizowanego zakupu i jego nowoczesność, prowadzenie i re-jestrację czasu pracy aparatów, sposób ich uruchomienia oraz ser-wisowania.

Kontrola obejmowała poniższe przyznane Politechnice Wrocław-skiej zadania inwestycyjne, które były oceniane w skali 10 punkto-wej.

• Zakup aparatury do szybkiego tworzenia i badania prototy-pów

(Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji) – 1.350.000 zł.ocena 10 pkt.

Posiedzenie

Komitetu Badań Naukowych15 listopada 2001 roku odbyło się kolejne posiedzenie Komitetu

Badań Naukowych. Obrady otworzył prof. dr hab. inż. Michał Kleiber– minister nauki, przewodniczący Komitetu. Wręczył akty mia-nowania nowym, mianowanym przez premiera członków Komi-tetu: ministrowi zdrowia Mariuszowi Łapińskiemu, ministrowiedukacji narodowej i sportu Krystynie Łybackiej, ministrowi go-spodarki Jackowi Piechocie oraz wicepremierowi Markowi Polo-wi – ministrowi infrastruktury (nie przybył minister obrony naro-dowej Jerzy Szmajdziński).

• Dalsze obrady poprowadziła prof. Janina Jóźwiak – zastępczy-ni przewodniczącego KBN. Zapoznano się z budżetem nauki we-dług stanu z 6 listopada br. Budżet w dziale 730 – Nauka decyzjąRady Ministrów został zredukowany o 213.081.000 zł. Zasadni-czym źródłem oszczędności będą redukcje środków przeznaczo-nych pierwotnie na inwestycje oraz projekty badawcze i celo-we. Poinformowano również o przedłożonym ministrowi finansówprojekcie podziału wstępnego limitu wydatków na rok 2002 dlaczęści 28 - Nauka. Projekt przewiduje limit wydatków w kwocie2.652.073 zł. Oznacza to między innymi, że w relacji do produktukrajowego brutto nakłady spadną do 0,35% PKB (0,76% w roku1991, 0,40% w 2001). Omawiany dokument zawiera wniosek ozwiększenie wydatków o minimum 400 mln zł. Obie informacjezostały po dłuższej dyskusji przyjęte do wiadomości, zaś wybieral-ni członkowie Komitetu jednogłośnie uchwalili wniosek, który zo-stał załączony do protokołu.

WNIOSEK DO PROTOKOŁUZ POSIEDZENIA KOMITETU BADAŃ NAUKOWYCH:Członkowie KBN pochodzący z wyboru usilnie popierają wnio-sek Ministra Nauki, Przewodniczącego KBN o zwiększenie dladziału 730 – Nauka środków budżetowych na rok 2002 tak, abybyły one utrzymane co najmniej na poziomie wykonania budże-tu roku 2001. Środki te są niezbędne głównie do wykonaniaważnych zadań badawczych i rozwojowych dla potrzeb resor-tów ze sfery gospodarki, infrastruktury, ochrony zdrowia, bez-pieczeństwa i administracji publicznej.• Komitet przyznał 4.067.100 zł na dofinansowanie badań na-

ukowych i prac rozwojowych będących częścią programów UniiEuropejskiej lub innych programów międzynarodowych w latach2001-2003 (w tym 2.332.800 zł na rok bieżący). Chodzi tu o bada-nia i prace będące częścią 5. Programu Ramowego UE i Europej-skiego Programu Współpracy w Dziedzinie Badań Naukowo-Tech-nicznych COST. Ponadto przyznano 45.000 zł na częściowepokrycie kosztów ponownego przygotowania wniosków do 5. PRoraz 210.000 zł dla jednostek będących koordynatorami projektów5. PR (na prace przygotowawcze do projektu). Komitet zaakcepto-wał również rozliczenia raportów rocznych i końcowych z wyko-nania w 2000 roku zadań realizowanych w ramach projektów 5. PRprzez podmioty działające na rzecz nauki finansowane ze środkówna działalność ogólnotechniczną i wspomagającą badania (DOT)jako zadania wyodrębnione oraz przez jednostki naukowe.

• Wnioski z obszernych danych dotyczących uczestnictwa Pol-ski w 5. Programie Ramowym UE nie są nadmiernie optymistycz-ne. Łączna składka Polski za lata 1999-2002 wyniesie 95,5 mlneuro z budżetu nauki oraz 74,8 mln euro z funduszu PHARE. Do

końca września polskie zespoły badawcze otrzymały z 5. PR dofi-nansowanie w wysokości 65 mln euro, co odpowiada 68 % opłaca-nej z budżetu składki. Przypuszcza się, że do końca trwania progra-mu wielkość uzyskanego dofinansowania będzie porównywalna zwniesioną przez budżet składką. 16,6% wniosków polskich zespo-łów otrzymuje dofinansowanie. Taki wskaźnik sukcesu lokuje nasna średnim poziomie krajów kandydujących (jedynie dla Słoweniiwskaźnik ten przekracza 20%). Dla krajów członkowskich UE wy-nosi on 24,9%. Omówiono ponadto działania promocyjne urzęduKomitetu (zwłaszcza najważniejsze konferencje z udziałem urzę-duKBN bądź organizowane przez ten urząd).

• Komitet zwiększył tegoroczne dofinansowanie działalnościwspomagającej badania: przyznał ministrowi gospodarki 48.000 złna dofinansowanie wydawnictwa naukowo-technicznego „PrzeglądMechaniczny”.

• W najbliższych dniach zostanie opublikowany komunikat mi-nistra nauki dotyczący ogłoszonego 20 września br. przez KomisjęEuropejską dodatkowego konkursu na wsparcie centrów doskona-łości. Min. J.K. Frąckowiak omówił projekt komunikatu.

• Następne posiedzenie KBN z udziałem wszystkich członkówzespołów Komitetu odbędzie się 20 grudnia 2001 roku. (tz)

listopad 2001 13

ROZMAITOŚCI Z KBN

• 22 października 2001 r. prezes Rady Ministrów odwołał zestanowiska podsekretarza stanu w Komitecie Badań Naukowychpanią Małgorzatę Kozłowską.

Jak poinformował minister nauki, przewodniczący KBN prof.Michał Kleiber, pani Małgorzata Kozłowska w okresie najbliższychtrzech miesięcy będzie jego nieetatowym doradcą w zakresie sprawzwiązanych z jej dotychczasowym zakresem czynności.

• W kwietniu 2002 roku odbędą się Międzynarodowe Targi In-nowacji oraz Forum Innowacji Wschód - Zachód

http://www.kbn.gov.pl/pub/kbninfo/hitech.html• Ukazało się Rozporządzenie Ministra Nauki w sprawie sposo-

bu dokonywania okresowych ocen dorobku naukowego i technicz-nego pracowników naukowych zatrudnionych w jednostkach ba-dawczo-rozwojowych

http://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/docs/jbr_1212.html• KBN ogłosił konkurs otwarty na realizację szeregu projektów

badawczychhttp://www.kbn.gov.pl/pub/kbn/kryteria/oglo241001.html• Dostępna jest najnowsza lista polskich czasopism naukowych

indeksowanych przez filadelfijski Instytut Informacji Naukowej(ISI) http://www.kbn.gov.pl/finauki98/system/lista_pl/index.html

Zmiany w KBNPrezes Rady Ministrów Leszek Miller dokonał następujących

zmian w składzie Komitetu Badań Naukowych:1) ze składu Komitetu z dniem 9 listopada 2001 roku zostają odwo-

łani byli ministrowie:a) Longin KOMOŁOWSKI (b. Minister Pracy i Polityki Spo-

łecznej)b) Grzegorz OPALA (b. Minister Zdrowia)c) Janusz STEINHOFF (b. Minister Gospodarki)d) Edmund WITTBRODT (b. Minister Edukacji Narodowej)e) Andrzej ZIELIŃSKI (b. Minister Kultury i Dziedzictwa Na-

rodowego)2) w skład Komitetu z dniem 9 listopada 2001 roku zostają powoła-

ni ministrowie:a) Mariusz ŁAPIŃSKI – Minister Zdrowiab) Krystyna ŁYBACKA – Minister Edukacji Narodowej i

Sportuc) Jacek PIECHOTA – Minister Gospodarkid) Marek POL – Minister Infrastrukturye) Jerzy SZMAJDZIŃSKI– Minister Obrony Narodowej.

RZECZNIK PRASOWY

Komitetu Badań Naukowych

dr Tadeusz Zaleski

• Spektrofotometr Cary 500 SCAN, NIR - UV - VIS (VARIAN)(Instytut Chemii Nieorganicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzad-

kich) – 400.000 zł.ocena 10 pkt.

• Spektrofotometr absorpcji atomowej z korekcją tła i elektro-termicznym odparowaniem próbki – 220.000 zł.

(Instytut Inżynierii Środowiska)ocena 9 pkt.

• Doposażenie Laboratorium Recyklingu i Struktury TworzywSztucznych – 260.000 zł + odsetki 145.693,24 zł

(obecnie w strukturze Instytutu Materiałoznawstwa i Mechani-ki Technicznej)

ocena 8 pkt.W powyższej kwocie mieścił się zakup chromatografu gazowe-

go, który w wyniku restrukturyzacji Laboratorium, został prze-kazany do Zakładu Ochrony Atmosfery Instytutu InżynieriiŚrodowiska

ocena 9 pkt.• Rozbudowa Modelowania i Sterowania Systemów Elektroener-

getycznych – 300.000 zł.(Instytut Elektroenergetyki)

ocena 8 pkt.• Laboratorium Badania Struktur, Elementów i Systemów Opto-

elektronicznych i Światłowodowych – 521.000 zł.(Instytut Techniki Mikrosystemów)

ocena 10 pkt.Podczas kontroli przedłożono do oceny szczegółową dokumen-

tację kontrolowanych inwestycji. Kontrola potwierdziła komplet-ność i zgodność dokumentacji z obowiązującymi przepisami. Wewszystkich kontrolowanych pozycjach inwestycyjnych, stwierdzonozasadność wydatkowanych środków, potwierdzono użyteczność iwysoką efektywność inwestycji aparaturowych.

Dr inż. Kazimierz GrabasKierownik Działu Nauki PWr

nr 14814

Konferencja Prorektorów ds. Nauczania PolskichUczelni Technicznych, Wrocław 8-10 listopada 2001

Informatyzacja,

akredytacja,

integracja europejskaProrektor ds. Nauczania prof. Jerzy Świątek podsumował dla nas

wyniki Konferencji Prorektorów:

Była to już dziesiąta konfe-rencja Prorektorów ds. Naucza-nia PUT. Tradycyjnie zajmowa-liśmy się sprawami, które sąwspólne dla uczelni typu tech-nicznego. Jednym z punktów,które poruszono pierwszegodnia, jest problem informatyza-cji szkół wyższych. Wiemy, żekażda uczelnia ma jakiś systeminformatyzacji, czasem ma ichnawet wiele. Pewne obszarydziałalności są zinformatyzo-wane, ale z reguły nie wszyst-kie. W epoce intensyfikacji

działań, rosnącej skali zadań dydaktycznych i naukowych dostrze-ga się coraz wyraźniejszą potrzebę opracowania zintegrowanegosystemu, który „widziałby” uczelnię jako całość. To skłoniło nasdo poddania pod dyskusję tego zadania. Chcieliśmy jako gospo-darze spotkania pokazać – na tle przedstawionej przez specjali-stów metodologii postępowania – doświadczenia Politechniki Wro-

cławskiej i przedyskutować konkretne wdrożenia. Nasza uczelniazinformatyzowała już pewne fragmenty systemu swego działania,natomiast brak nam spójnej, jednolitej, całościowej koncepcji. Tobyło przedmiotem dyskusji, którą przeprowadzono wraz z firmąIMG pomagającą nam zrealizować ten cel.

W kolejnym punkcie tego dnia wystąpił pan dyrektor T.Popłon-kowski z MEN, który przekazał nam bieżące informacje z mini-sterstwa. Podkreślał konieczność sprawowania ściślejszego nadzo-ru nad podległymi resortowi jednostkami organizacyjnymi.Prowadzona obecnie w MEN kontrola NIK skłania władze do eg-zekwowania istotnych ustawowych zapisów.

Na zakończenie tego dnia prof. Matthias Vogt przedstawił ofertęwłączenia się w prace istniejącego w Goerlitz Collegium PONTES.Celem tej instytucji jest stworzenie pola działania dla ponadnaro-dowych grup naukowców i studentów. Wspólna praca takiego mie-szanego zespołu przez np. semestr owocowałaby nie tylko rozwią-zaniem jakiegoś problemu (dydaktycznego lub naukowego), ale izbliżeniem środowisk akademickich.

Wymiana poglądów, zapoznanie się z kulturą sąsiadów, stwo-rzenie pewnego zaplecza do przyszłej szerszej współpracy – to ko-rzyści, jakimi niewątpliwie może zaowocować taka inicjatywa, doudziału w której zapraszał wszystkich niemiecki gość. Z dobrymskutkiem wypróbowano już taką formę współpracy w środowiskuniemiecko-francuskim i niemiecko-włoskim.

9 listopada był poświęcony pracom Komisji Akredytacyjnej. Do-konano przeglądu wszystkich zgłoszonych wniosków. Postanowio-no wdrożyć procedurę akredytacyjną dla 6 kierunków. Polegało tona powołaniu grup ekspertów. Ich zadaniem będzie opracowanie stan-dardów. Kolejnym etapem będzie powołanie zespołów roboczych,które przeanalizują raporty samooceny przygotowywane w tej chwi-li na naszych uczelniach. Praktycznie wszystkie wydziały Politech-niki Wrocławskiej zgłosiły się do akredytacji (wyjątkiem jest che-mia, która deklarowała chęć akredytacji wraz z kierunkamiuniwersyteckimi, czyli wg standardu UKA). Co ciekawe, nie wewszystkich kierunkach zebrało się po pięć zgłoszeń. Czekamy na dal-szych kandydatów. Kolejne, styczniowe posiedzenie KAUT będziezapewne okazją do wdrożenia procedur wobec kolejnych kierunków.

StanowiskoKonferencji Prorektorów ds. Kształcenia

Polskich Uczelni Technicznychprzyjęte 10 listopada 2001 r. podczas obrad we Wrocławiu.

Organizator Konferencji: Politechnika Wrocławska

Prorektorzy polskich uczelni technicznych wyrażają głębokiniepokój deprecjacją matematyki na egzaminie maturalnym.

Zgodnie z Rozporządzeniem MENiS z dnia 6 listopada2001 r. znalazła się ona w grupie przedmiotów wybieralnychna niczym nieuzasadnionej, odległęj pozycji. Katastrofalny stanprzygotowania absolwentów szkół średnich w zakresie przed-miotów matematyczno-fizycznych zmusza szkoły wyższe dowprowadzania dodatkowych zajęć uzupełniających. Zły stanprzygotowania młodzieży w zakresie matematyki stawia podznakiem zapytania ich aktywny udział w budowie nowoczesne-go społeczeństwa wiedzy w XXI wieku. Postulujemy przywró-cenie obowiązku zdawania egzaminu maturalnego z matematy-ki.

Za Konferencję Prorektorów ds. KształceniaPolskich Uczelni Technicznych

Alicja Konczakowska Przewodnicząca Konferencji

StanowiskoKonferencji Prorektorów ds. Kształcenia

Polskich Uczelni Technicznychprzyjęte 10 listopada 2001 r. podczas obrad we Wrocławiu.

Organizator Konferencji: Politechnika Wrocławska

Konferencja Prorektorów ds. Kształcenia Polskich UczelniTechnicznych uważa, że niezbędne jest podjęcie w terminie dodnia 20.11.2001 r. przez Ministerstwo Edukacji Narodoweji Sportu decyzji o ustaleniu obowiązującego, nieprzekraczalne-go terminu wydania świadectw maturalnych w roku szkolnym2001/2002 na dzień 30 czerwca 2002 r.

Państwowe uczelnie wyższe muszą przygotować zasady re-krutacji na rok akademicki 2002/2003, w tym harmonogramczynności rekrutacyjnych, jako uchwały senatów do końca li-stopada 2001 r. i przesłać je do MENiS do 7 grudnia 2001 r.(pismo MEN nr DSW. 4-4100/146/01 z dnia 08.10.01) Wyda-nie świadectw maturalnych po terminie 30 czerwca 2002 r. skom-plikuje rekrutację i ograniczy dostęp na studia w roku akade-mickim 2002/2003.

Za Konferencję Prorektorów ds. KształceniaPolskich Uczelni Technicznych

Alicja Konczakowska Przewodnicząca Konferencji

listopad 2001 15

Kierunek: Architektura

1. prof. dr hab. inż. arch. Wacław Seruga – Politechnika Kra-kowska (przewodniczący)

2. prof. dr hab. inż. arch. Nina Juzwa – Politechnika Śląska3. prof. dr inż. arch. Wiesław Anders – Politechnika Gdańska4. prof. nzw. dr hab. inż. arch. Elżbieta Trocka-Leszczyńska –

Politechnika Wrocławska5. prof. zw. dr hab. inż. arch. Stefan Wrona – Politechnika War-

szawska6. mgr inż. Bogdan Kaczmarzyk – Dyrektor Biura Projektów

we Wrocławiu7. mgr inż. arch. Tomasz Taczewski – Biuro Architektoniczne

„Taczewski” w Katowicach

Kierunek: Automatyka i Robotyka

1. prof. dr hab. inż. Krzysztof Kozłowski – Politechnika Po-znańska /przewodniczący/

2. dr hab. inż. Andrzej Balawender, prof. nadzw. PG – Poli-technika Gdańska

3. prof. zw. dr hab. inż. Tadeusz Kaczorek – Politechnika War-szawska

4. prof. dr hab. inż. Tadeusz Uhl – Akademia Górniczo-Hutni-cza w Krakowie

5. mgr inż. Antoni Zbudniewek – V–ce Prezes Zarządu ABBEL T A, Łódź

6. prof. dr hab. inż. Józef Lisowski – Wyższa Szkoła Morska wGdyni

7. prof. zw. dr hab. inż. Jan Koch – Politechnika Wrocławska

Kierunek: Elektronika i Telekomunikacja

1. prof. dr hab. inż. Krzysztof Wesołowski – Politechnika Po-znańska (przewodniczący)

2. prof. nzw. dr hab. Bogdan Majkusiak – Politechnika War-szawska

3. prof. nzw. dr hab. Andrzej Pach – Akademia Górniczo-Hut-nicza w Krakowie

4. dr hab. inż. Jerzy Jakubiec, prof. nadzw. PŚ – PolitechnikaŚląska

5. dr Edward Sędek– Przemysłowy Instytut Telekomunikacji,Warszawa

6. płk prof. dr hab. inż. Radosław Trębiński – Wojskowa Aka-demia Techniczna

7. dr hab. inż. Zdzisław Drzycimski – Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy

Kierunek: Elektrotechnika

l. prof. dr hab. inż. Tadeusz Glinka – Politechnika Śląska (prze-wodniczący)

2. prof. dr hab. inż. Kazimierz Mikołajuk – Politechnika War-szawska

3. prof. dr hab. Bogdan Miedziński – Politechnika Wrocławska4. prof. dr hab. Józef Lorenc – Politechnika Poznańska5. dr inż. Henryk Majchrzak – Z-a Dyrektora ds. Technicz-

nych Elektrowni Opole S.A.,Brzezie k/Opola6. dr hab. Jan Anuszczyk, prof. nadzw. PŁ – Politechnika Łódzka7. prof. dr hab. inż. Michał Szyper – Akademia Górniczo-Hut-

nicza w Krakowie

Kierunek: Informatyka

l. prof. nzw. dr hab. Bohdan Macukow – Politechnika Warszaw-ska (przewodniczący)

2. dr hab. Zbigniew Odrowąż – Softman S.A.3. prof. dr hab. Leszek Rutkowski – Politechnika Częstochow-

ska4. prof. dr hab. Dominik Sankowski – Politechnika Łódzka5. dr hab. inż. Ryszard Rojek, pro f. nadzw. PO – Politechnika

Opolska6. dr hab. inż. Adam Grzech, pro f. nadzw. P Wr. – Politechnika

Wrocławska7. płk dr hab. inż. Andrzej Najgebauer – Wojskowa Akademia

Techniczna w Warszawie

Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn

l. prof. dr hab. inż. Marian Dudziak– Politechnika Poznańska(przewodniczący)

2. pro f. dr hab. inż. Wojciech Cholewa – Politechnika Śląska3. pro f. dr hab. inż. Stanisław Michałowski – Politechnika Kra-

kowska4. prof. dr hab. inż. Wit Grzesiak – Politechnika Opolska5. mgr inż. Jan Barcentowicz – Instytut Obróbki Skrawaniem,

Kraków6. prof. dr hab. inż. Feliks Stachowicz – Politechnika Rzeszowska7. mgr inż. Jerzy Thamm – Rafako

Wykaz Grup Ekspertów KAUTdla poszczególnych kierunków

W skład zespołów ekspertów weszli pani prof. Elżbieta Trocka-Leszczyńska (kierunek: architektura), prof. Jan Koch (automatykai robotyka), prof. Bogdan Miedziński (elektrotechnika), prof. AdamGrzech (elektronika i telekomunikacja).

Zatem do gremium 42 osób (gdyż jest to sześć siedmioosobo-wych zespołów) weszły cztery osoby z PWr. Oczywiście kolejneosoby wejdą w skład zespołów roboczych. Dzień minął na licznychgłosowaniach, co było męczące, ale w sumie znacznie posuniętosię w pracach.

Trzeci dzień przeznaczono na dyskusję nad stanem prac służą-cych wdrożeniu Karty Bolońskiej. Dotyczy ona wspólnej europej-skiej platformy edukacyjnej i platformy badań naukowych. Są pewnezamierzenia, by zrealizować, czy też przybliżyć ten cel. W obsza-rze dydaktyki chodzi głównie o osiągnięcie uznawalności wzajem-nej dyplomów, by nasz absolwent mógł być bardziej mobilny. Mo-bilności w czasie studiów służyć ma z kolei wdrożenie systemupunktowego, zapewnienie porównywalnych stopni edukacyjnych

(dwustopniowy system edukacji: poziom inżynierski/licencjat orazmagisterski, których uzupełnieniem mogą być studia doktoranckie).Ten system nie został jeszcze wprowadzony powszechnie. Kolejnyelement to akredytacja. Powinna być na poziomie europejskim. Naszczeblu krajowym dopracowaliśmy się już mechanizmu akredyta-cji państwowej, ale ważne jest, by stosowany system był skorelo-wany z modelami wprowadzanymi w Europie. Karta Bolońskawytycza nam długofalowy, strategiczny cel działania. Dążymy doniego dokonując kolejnych kroków. Chyba pierwszym z nich jestwprowadzenie systemu punktowego. Okazuje się, że praktyczniewszystkie szkoły wyższe przyjęły go. Niektóre zdążyły go już wpro-wadzić wcześniej, inne dopiero zaczęły się nim posługiwać, ale stałosię to już standardem.

Inne zadanie związane z wprowadzaniem Karty Bolońskiej, czylidwustopniowy system edukacji, nie jest jeszcze powszechnie przy-jęty, gdyż spodziewamy się, że niewielu kandydatów zgłosiłoby sięna nasze uczelnie, gdybyśmy oferowali tylko pierwszy stopień


nr 14816


kształcenia. Nasze uczelnie oferują jednolity system magistersko-inżynierski i bardzo często ci, którzy gdzie indziej ukończyli stu-dia I stopnia, zgłaszają się do nas w celu odbycia uzupełniającychstudiów magisterskich (usm). Większość uczelni oferuje systemdwustopniowy, ale najczęściej zarówno ten pierwszy, jak drugistopień to studia zaoczne lub wieczorowe, a więc płatne. Niektó-re uczelnie, np. Politechnika Śląska, wyraźnie wprowadziły od-rębne dwa stopnie studiów dziennych. Niektóre nasze wydziałyteż zastosowały ten system. Tu widać potrzebę wprowadzeniaprzez uczelnie autonomiczne dziennych usm. To pozwoli w try-bie dziennym kontynuować naukę po uzyskaniu dyplomu inży-nierskiego (lub licencjatu). Proces Boloński powinien zostać za-kończony do 2010 roku, ale te małe kroczki są ważne. Dopierowtedy dadzą nam pewną całość.

Pewnym świadectwem wdrażania Karty Bolońskiej jest wyda-wanie przez uczelnię dyplomu (lub jego odpisu) w obcym języku.Student Politechniki Wrocławskiej może dostać taki odpis po an-gielsku lub niemiecku. Chcieliśmy podzielić się z kolegami tymdoświadczeniem.

Obecnie trwają prace nad stworzeniem suplementu do dyplomu.Ma to być obszerniejszy dokument, który wyjaśnia charakter kształ-cenia przez daną uczelnię na tle innych placówek krajowych, okre-śla profil studiów, wymienia poszczególne przedmioty, związany ztym poziom wymagań itd. Zawarte tam informacje mogą być bar-dzo przydatne pracodawcom naszych absolwentów – zarówno wkraju, jak za granicą.

Przyjęto dwa stanowiska Konferencji Prorektorów. Jedno doty-czy potrzeby wyjaśnienia formalnych aspektów matury. Chodzi o

to, by młodzi ludzie, którzy muszą teraz szybko deklarować, w ja-kim systemie chcą zdawać egzamin dojrzałości, mieli pewność, żedotrzymane zostaną terminy wydania świadectw maturalnych wsposób, który zapewni im przyjęcie na uczelnię.

Wkrótce sześć

akredytowanych kierunkówPodczas posiedzenia plenarnego Komisji Akredytacyjnej

Uczelni Technicznych (9 listopada) zwróciliśmy się do przewod-

niczącej KAUT prof. Alicji Konczakowskiej z pytaniem o stan

prac KAUT nad akredytacją kierunków.

– Jak przebiegają przygotowania do wdrożenia systemu akre-

dytacji?

– Komisja Akredytacyjna UczelniTechnicznych została powołana 17 lu-tego 2001 r. przez Konferencję Rekto-rów Polskich Uczelni Technicznych.Swoją działalność zaczęła od przygo-towania wszystkich dokumentów akre-dytacyjnych. Na pierwszym posiedze-niu Komisji, które odbyło się 14 majaw Warszawie, przyjęto zestaw doku-mentów wymaganych przy akredytacjikierunku. Ogłoszono, że do 22 paź-dziernika br. można zgłaszać kierunkido akredytacji.

Wnioski o wszczęcie procedury akredytacyjnej należało kiero-wać do biura KAUT, które mieści się w AGH, w Krakowie. Dokońca października wpłynęło około 60 zgłoszeń z poszczególnychjednostek. Zgodnie z założeniami możemy uruchomić proceduręakredytacyjną tych kierunków, które zostały zgłoszone przez conajmniej pięć jednostek. Są to kierunki: automatyka i robotyka,architektura i urbanistyka, informatyka, mechanika i budowa ma-

CytatCzy kolejna decyzja minister Krystyny Ły-

backiej, tym razem o możliwości zdawania

nowej matury przy obowiązujących egzami-

nach dojrzałości na starych zasadach, po-

rządkuje, czy robi bałagan w polskiej edu-

kacji?

Prof. Andrzej Wiszniewski, b. szef Ko-

mitetu Badań Naukowych:

Są to decyzje skandaliczne, szkodliwe dla

polskiej edukacji i kierowane wyłącznie mo-

tywami politycznymi. Współczuję zdezorien-

towanym nauczycielom i polskiej młodzieży,

której funduje się dodatkowe egzaminy. Po-

litechnika Wrocławska od dawna przyjmuje

na wiele kierunków bez egzaminów i podno-

szą się głosy o nierównomiernych ocenach

na świadectwach z poszczególnych szkół.

Nowa matura z komisją niezależną od szko-

ły miała to wszystko zobiektywizować. 95

procent dobrych, państwowych uczelni zgo-

dziło się na nową maturę. Pani minister z

SLD podejmuje złą decyzję wprowadzając

zamieszanie, które źle zrobi polskiej oświa-

cie.

(„Słowo Polskie”, 27-28.10.2001 r.)

Większość uczelni technicznych na szczęście podtrzymała tezasady rekrutacji, które opracowano w maju czy kwietniu. Zmianmuszą dokonać te uczelnie, które dokonywały rekrutacji na pod-stawie egzaminów. Zamierzały zastąpić ich wyniki nową matu-rą, czyli egzaminem zewnętrznym. Jego brak sprawia, że wrócąteraz do egzaminów kwalifikujących na studia. Ci, którzy bazo-wali na konkursie wyników maturalnych (jak PWr), mają łatwiej-szą sytuację. Te uczelnie i tak liczyły się z koniecznościąuwzględniania zgłoszeń kandydatów ze „starymi” maturami.Choć nowy egzamin maturalny jest lepszą metodą pomiaru pre-dyspozycji, to przyjęty przez Senat PWr system przeliczeniaoceny starego typu na ocenę nowego typu powinno rozwiać nie-pokój kandydata. Może on zawsze przejąć inicjatywę przystę-pując do dobrowolnego egzaminu umożliwiającego mu uzyska-nie wyższej oceny niż ta ze świadectwa, a tym samymzwiększenie szans na dostanie się na wybrany kierunek studiów.Wśród uczestników konferencji podkreślano jednak, że niezbęd-nym warunkiem powodzenia takiej podwójnej rekrutacji (tzn.honorującej świadectwa maturalne obu typów) jest dotrzymanieterminów wydawania świadectw. Chcemy wiedzieć, że maturzy-sta rzeczywiście otrzyma świadectwo w terminie do 30 czerw-ca, a nie, że – jak napisano w dokumencie ministerialnym – eg-zamin powinien być zakończony. To nie jest wystarczającadeklaracja.

Drugi, znacznie szerzej dyskutowany problem, dotyczył mate-matyki w szkole średniej. Stwierdzono wyraźnie, że jest to przed-miot lekceważony, choć stanowi on pewnego rodzaju język ludzi zwykształceniem technicznym. Dlatego zmniejszanie wymagań wo-bec maturzystów w tej dziedzinie może przynieść złe skutki.

Taki pogląd odzwierciedla się w stanowisku Konferencji Pro-rektorów, którzy uważają, że przedmiot ten nie powinien być trak-towany jako jeden z wielu – np. na równi z interesującą skądinądnauką o tańcu. �

listopad 2001 17

szyn oraz elektrotechnika. Po analizie wniosków, które wpłynęły wostatniej chwili, będziemy również rozpatrywać wnioski z kierun-ku elektronika i telekomunikacja.

Planujemy, że obecnie komisja zapozna się z wszystkimi doku-mentami przysłanymi przez poszczególne jednostki uczelni. Spo-śród zgłoszonych ekspertów dla poszczególnych kierunków wy-bierzemy zespoły liczące 7 osób, tj. Grupy Ekspertów. ZespołyOceniające zostaną wybrane na następnym posiedzeniu plenarnymza dwa miesiące. Skład Zespołów Oceniających będzie więc jużdecyzją dalszą.

Dzisiaj dyskutujemy tylko nad powołaniem ekspertów do GrupEkspertów, którzy w ciągu dwóch miesięcy muszą ustalić standar-dy akredytacji dla danego kierunku. Ustalimy też, co zrobić ze zgło-szonymi kierunkami, których jest w kraju za mało, by kiedykol-wiek liczba ich zgłoszeń doszła do pięciu.

Na przykład włókiennictwo jako kierunek studiów jest prawdo-podobnie jedynie na Politechnice Łódzkiej.

– To chyba także stwarza kłopot przy powoływaniu ekspertów,

bo – jak sądzę – eksperci nie powinni pochodzić z ocenianej jed-

nostki.

– Zasada jest taka, że każda uczelnia zgłasza ekspertów: dwóchz własnej uczelni, trzech z innych uczelni oraz dwóch z tzw. grupypracodawców, czyli z przemysłu. Ekspert może zostać zgłoszonyprzez jedną uczelnię jako własny, a przez inną – jako zewnętrzny.Takie wielokrotne zgłoszenie danej osoby z pewnością świadczy,że jest ona rzeczywiście ekspertem uznawanym przez środowiskodanego kierunku.

– A co się dzieje, jeśli środowisko specjalistów jest tak nielicz-

ne, jak np. wspomnianych włókienników?

– Trzeba będzie powołać ekspertów spośród kandydatów zgło-szonych przez to środowisko.

– A czy można powołać kogoś z zagranicy?

– Sądzę, że tak, jeśli znajdzie się specjalista z zagranicy, któryzgodzi się pełnić rolę eksperta. Komisja płaci za pracę eksperta, alenie dla każdego nasze stawki będą atrakcyjne. Rolą jednostki, któraproponuje taką kandydaturę, powinno być uzyskanie zgody takie-go eksperta na udział w pracach.

– Jak długa może być procedura akredytacyjna?– To jest ściśle określone. Zespół ekspertów ma dwa miesiące na

przygotowanie standardów. W tym czasie uczelnie wysyłają swojeraporty samooceny. Następnie odbywa się posiedzenie plenarnekomisji akredytacyjnej, na którym Komisja zatwierdza standardyzgłoszone przez Grupę Ekspertów. Komisja może zgodzić się zprzedstawionymi propozycjami ekspertów albo modyfikuje je. Wciągu kolejnych dwóch lub trzech miesięcy Zespoły Oceniającewyjeżdżają do jednostek zgłoszonych do akredytacji, by sprawdzić,czy rzeczywiście to, co zgłoszono w raportach samooceny, zgadzasię ze standardami i czy można przyjąć, że wszystkie dane, któreuczelnia przysłała, są prawdziwe. Może być i tak, że pod jakimśwzględem uczelnia okaże się jeszcze lepsza, niż deklarowała, a nie-wystarczająco pochwaliła się. W sumie ta procedura może potrwaćod 4 miesięcy do pół roku.

Planujemy, że za dwa miesiące członkowie KAUT spotykają się,żeby przyjąć standardy opracowywane przez Grupy Ekspertów. Natym samym posiedzeniu plenarnym w styczniu planujemy wszczę-cie procedury akredytacyjnej dla następnych kierunków.

– Dziękuję Pani za rozmowę.

Rozmawiała Maria Kisza

W Warszawie: Festiwal Nauki

powiązany z prezentacjami

Discovery ChannelDiscovery Channel, najpopularniejszy telewizyjny kanał doku-

mentalny w Polsce, Generalny Sponsor tegorocznej, piątej edycjiwarszawskiego Festiwalu Nauki zorganizował w związku z war-szawskim V Festiwalem Nauki specjalny blok programów o tema-tyce naukowej Bliżej Przyszłości skierowany wyłącznie do polskichwidzów.

W dniach 24-28 września br. pomiędzy godz. 21:00 a 23:00 naDiscovery Channel nadawano filmy nawiązujące tematyką do Fe-stiwalu Nauki i opatrzone komentarzem polskich naukowców orazspecjalistów. Wśród poruszanych tematów znalazły się najnowszeosiągnięcia medycyny, technologie przyszłości oraz podbój kosmo-su. Widzowie poznali opinie między innymi: pisarza i filozofa Sta-nisława Lema, profesora Zbigniewa Kłosa z Centrum Badań Ko-smicznych PAN, generała Mirosława Hermaszewskiego –pierwszego i jedynego polskiego kosmonauty, Karola Sabatha z In-stytutu Paleobiologii PAN, pisarza i publicysty Marka Oramusa, drMałgorzaty Załogi, Tomasza Tasiemskiego, Marcina Hyły – koor-dynatora krajowego projektu „Miasta dla rowerów” oraz JadwigiInglot – finalistki konkursu „We wnętrzu stacji kosmicznej” zorga-nizowanego w Polsce przez Discovery Channel.

„Dobrze się stało, że w kanale Discovery Channel pojawiają sięmateriały powstające w Polsce. Miejmy nadzieję, że zwiastuje toszersze uwzględnianie naszej rodzimej problematyki i dorobku pol-skich badaczy” – powiedział Karol Sabath z Instytutu Paleobiolo-gii PAN.

„Specjalny blok naukowy Bliżej Przyszłości skierowany wyłącz-nie do polskich widzów to pierwsza tego typu inicjatywa Discove-ry Channel. Podobnie jak ponowny sponsoring Festiwalu Naukiodzwierciedla ona naszą misję popularyzacji nauki. Mamy równieżnadzieję na nawiązanie współpracy z polskimi producentami fil-mów popularno-naukowych.” – powiedziała Karin Heijink, szefdziału marketingu Discovery Channel.

Tegoroczny warszawski Festiwal Nauki zawierał ponadto serięwykładów „Pod patronatem Discovery Channel” stanowiących roz-winięcie materiału przedstawionego w ramach bloku Bliżej Przy-szłości.

Spotkania festiwalowe, których było w sumie 384, odbywałysię w dni powszednie, soboty i niedziele. W Festiwalu wzięły udziałuczelnie państwowe, większość instytucji naukowych Polskiej Aka-demii Nauk, muzea, a także liczne organizacje społeczne.

Discovery Channel przyciąga widzów szeroką gamą programówo świecie.

W Europie pojawił się na ekranach w 1989 roku. Obecnie może-my go oglądać w ponad 28 milionach domów w Europie, na Bli-skim Wschodzie i Afryce, w 20 wersjach językowych. Widzowietego najpopularniejszego na świecie kanału dokumentalnego mająmożliwość zapoznania się z zagadnieniami z dziedziny nauki i tech-niki, przyrody oraz historii. W Polsce kanały Discovery NetworksEurope są odbierane w 7,5 milionach domów.

Discovery Networks Europe (DNE) obsługuje kanały: Discove-ry Channel Europe, Animal Planet, Discovery Home and Leisure,Discovery Travel and Adventure, Discovery Civilisation, Discove-ry Sci-Trek, Discovery Kids, Discovery Wings oraz DiscoveryHealth. Ponadto, Discovery + 1, Home & Leisure +1 oraz AnimalPlanet +1, w wersjach przesuniętych w czasie, dostępne są także wWielkiej Brytanii.

nr 14818

Święto NaukiT e g o r o c z n e

Święto Nauki obję-ło dwa dni.

14 listopada toprzede wszystkimuroczystości w auliPWr, podczas któ-rych JM Rektorprof. Andrzej Mu-lak wygłosił intere-sujące przemówie-nie nawiązujące domisji uczelni (za-mieszczamy je od-rębnie).

Nadano dokto-rat honoris causazasłużonemu dlanaszej uczelni prof.Kurtowi Feserowize Stuttgartu.

Promotor dok-toratu prof. JanuszSzafran przedsta-wił prof. Fesera

jako „wybitnego uczonego niemieckiego, znany na świecie autory-tet w dziedzinie elektrotechniki i człowieka od wielu lat budujące-go mosty między nauką niemiecką a polską”. Zaś on sam w intere-sującym wystąpieniu (tekst również zamieszczamy) objawiłsłuchaczom swoje głębokie przekonanie o podstawowej roli badańdoświadczalnych. Zacytował „najsławniejszego burmistrza Mag-deburga” Ottona von Guericke, że „naukowiec, który polega wy-łącznie na swoich pomysłach i odrzuca praktyczne eksperymenty,nie wnosi żadnego ważnego wkładu w zrozumienie natury świata”.

W tym roku Medale PWr nadane zostały przez Senat PWr prof.Tadeuszowi Porębskiemu i prof. Janowi Kochowi. (Do byłego rek-tora, ze względu na poważną chorobę, udała się specjalna delega-cja na jego 70-lecie. Teraz uroczyście powtórzono to nadanie – po-śmiertnie.) Odczytano życiorysy i listy osiągnięć odznaczonych, anastępnie JM Rektor zaprosił do głosu prof. Kocha, który podzię-

kował za wyróżnienie podkreślając zwłaszcza rolę profesora Mula-ka w jej przyznaniu.

Następnie odbyły się promocje doktorów habilitowanych, wrę-czono liczne odznaczenia (listę odznaczonych zamieszczamyna dal-szych stronach).

Wieczorem w auli PWr odbył się koncert „Tańce świata” w wy-konaniu orkiestry kameralnej „Leopoldinum” pod dyr. Michała Ne-storowicza i z udziałem solisty Wojciecha Mrozka.

15 listopada był dniem spotkań środowiskowych. Tradycyjnie już Mszy św. z okazji Święta Nauki Wrocławskiej

przewodniczył JE ks. Henryk kardynał Gulbinowicz. Kazanie wy-głosił prof. Andrzej Wiszniewski, który rozważał sens pojęcia „wie-dza”. Samo kolekcjonowanie informacji nie czyni uczonego, gdyżna wiedzę składają się informacje i ich kontekst.

Badacz musi osiągnąć przekonanie o prawdziwości twierdzeniaza pomocą właściwych metod.

Zdaniem prof. Wiszniewskiego błędem jest twierdzenie, że źró-

dłem nieszczęść ludzkich jest brak wiedzy, gdyż ponad wiedzą stoimądrość, czyli umiejętność rozróżniania między dobrem i złem.

Po Mszy św. odbyła się uroczystość złożenia kwiatów pod po-mnikiem profesorów lwowskich. Przewodniczący Kolegium Rek-

listopad 2001 19

Przemówienie JM Rektora PWrz okazji Święta Nauki

(14 listopada 2001)

Eminencjo Księże Kardynale,Panie Wojewodo,Panie Marszałku,Magnificencje,Wszyscy drodzy goście,Pracownicy Politechniki Wrocławskiej i jej rektorzy,Młodzieży akademicka!

Witam wszystkich serdecznie na uroczystości Święta NaukiWrocławskiej, Święta Politechniki Wrocławskiej w wigilię 56. rocz-nicy wygłoszenia pierwszego wykładu na naszej uczelni.

Zgodnie z tradycją urzędujący rektor powinien od czasu do cza-su, przy okazji takich uroczystych spotkań jak dzisiejsze, przedsta-wiać raport o stanie uczelni (przynajmniej o części spraw).

Zaczęliśmy ostatni rok bieżącej kadencji. Wydaje się celowymzajęcie się okresem ostatnich pięciu lat kalendarzowych, tzn. lat1996-2000. To trudne lata, lata wielu wyzwań stających przed uczel-nią. W szczególności chciałbym odnieść sytuację Politechniki Wro-cławskiej do ogólnej sytuacji szkolnictwa wyższego w kraju, po-równując także Politechnikę Wrocławską z innymi uczelniamipolskimi.

Zacznę jednak od cytatu z dokumentu formułującego misję na-szej uczelni: „Powstała w roku 1945 Politechnika Wrocławska jestuczelnią sięgającą swymi korzeniami do Politechniki Lwowskiej,której naukowcy po zakończeniu II wojny światowej przynieśli doWrocławia swoją wiedzę, tradycję i etos. Jest też dziedziczką mate-rialnego dorobku Technische Hochschule Breslau, w której murachzaczęła i kontynuuje swoją działalność.

Misją Politechniki Wrocławskiej jest:– kształcenie na wszystkich poziomach akademickich,– rozwój nauki, techniki i kultury,– służba dla środowiska naukowego, dla społeczności regionu i

kraju.Misję tę wypełnia uczelnia w pierwszym rzędzie przez kształce-

nie studentów oraz wszelkie formy kształcenia ustawicznego. Przyczym zgodnie z europejską zasadą, że kształcenie akademickie niemoże być oderwane od uprawiania nauki, Politechnika rozwija ba-dania naukowe. Czyni to zarówno dla zapewnienia niezbędnegopoziomu nauczania, jak też dla powiększenia wiedzy, dla postępucywilizacji, dla zapewnienia rozwoju intelektualnego i gospodar-czego Polski.”

torów i rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Romuald Gelleskrótko wspomniał tragedię uczonych lwowskich. Podkreślił, że wro-cławscy naukowcy czerpią z tradycji lwowskich, a na wrocławskichuczelniach kształci się coraz więcej młodzieży mimo ograniczeńfinansowych polskiej nauki.

Złożono również kwiaty pod tablicą przy ul. Sądowej upamiętnia-jącą krakowskich profesorów więzionych we Wrocławiu w 1939 r.

O godz. 17 odbyło się otwarte posiedzenie Kolegium RektorówUczelni Wrocławia i Opola, podczas którego wręczono nagrodyKolegium Rektorów za integrację środowiska.

Nagroda dla PRO HOMINE

Kolegium Rektorów Wyższych Uczelni Wrocławia i Opola wtym roku przyznało nagrodę „za integrację wrocławskiego środo-wiska akademickiego” członkom zespołu międzyuczelnianej fun-dacji na rzecz emerytów i osób niepełnosprawnych PRO HOMI-NE. W dniu Święta Nauki, 15 listopada w Auli Leopoldyńskiejzostali uhonorowani: prezes Fundacji prof. Otton Dąbrowski, prze-wodniczący Rady Fundacji prof. Henryk Hawrylak, mgr inż.Cecylia Biegańska i mgr inż. Anna Szczepanik. (Prezentujemyich na okładce „Pryzmatu” na tle powstałego ich staraniem domu.)

Laudację wygłosił JM Rektor Politechniki Wrocławskiej prof.Andrzej Mulak. Przypomniał, że idea zbudowania ośrodka dla se-niorów wyższych uczelni Wrocławia zrodziła się w 1993 roku wKole Emerytów NSZZ „Solidarność” przy Politechnice Wrocław-skiej. Próbę realizacji tego pomysłu podjęły trzy pracownice Wy-działu Chemicznego naszej uczelni, a rektorzy i związki zawodo-we udzielili im kredytu zaufania. W styczniu 1994 r. powołanoWrocławską Międzyuczelnianą Fundację PRO HOMINE o nastę-pującej strukturze organizacyjnej:

• Zgromadzenie Fundatorów, w skład którego weszli jako osobyprawne rektorzy: Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Wro-cławskiego, Akademii Rolniczej, Akademii Medycznej, AkademiiEkonomicznej, Akademii Wychowania Fizycznego oraz przedsta-wiciele NSZZ „Solidarność” tych uczelni, a także Akademii SztukPięknych i ZNP Akademii Rolniczej;

• Rada Fundacji skupiająca przedstawicieli uczelni, z przewod-niczącym prof. Henrykiem Hawrylakiem;

• Zarząd Fundacji, którego skład wprawdzie zmieniał się w cza-sie, ale od chwili rejestracji funkcję prezesa pełni nieprzerwanieprof. Otton Dąbrowski;

• Komisja Rewizyjna, której przewodniczącym był przez wielelat prof. Walenty Ostasiewicz, a obecnie jest prof. Jerzy Kowalski.

W 1996 r. Akademia Rolnicza i Politechnika Wrocławska ofia-rowały pod budowę ośrodka działkę budowlaną przy ul. Olszew-skiego 23. W tym samym roku, aby uzyskać kredyt z KrajowegoFunduszu Mieszkaniowego, utworzono Spółdzielnię Mieszkanio-wą „Wrzos”. Budowę rozpoczęto w kwietniu 1998 roku i po poko-

Fot

. Mac

iej Ś

mia

row

ski


naniu wielu trudności organizacyjnych i finansowych zakończonoją na początku roku 2000. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 33mln zł. Uroczyste otwarcie obiektu i jego poświęcenie przez JE ks.kardynała Henryka Gulbinowicza odbyło się 15 listopada 2000 roku.

Mieszczą się tam: 152 mieszkania, gabinety lekarskie, apteka,stołówka, klub. Prowadzone są prace nad uruchomieniem centrumrehabilitacji.

Prof. A. Mulak podkreślił, że te cztery osoby, które mogły ko-rzystać z zasłużonego odpoczynku, dokonały wielkiego dzieła. „Sąto nasi zwyczajni – niezwyczajni, ludzie o otwartym sercu, wyobraź-ni, wielkiej woli działania. I za to im dzisiaj dziękujemy.”

W imieniu nagrodzonych wystąpił prof. Otton Dąbrowski. Wy-raził wdzięczność za wyróżnienie, podziękował rektorom za życz-liwość i pomoc, bez których realizacja ich dzieła byłaby niemożli-wa. Zaprosił do odwiedzenia ośrodka i wyraził nadzieję, że jegomieszkańcom będzie się żyło w nim spokojnie i przyjaźnie. �

nr 14820

Tekst ten, napisany sześć lat temu, wymaga dziś pewnego uzu-pełnienia. Myślę o kontekście europejskim, o energicznie rozwija-jącym się procesie bolońskim, zakładającym do roku 2010 zbudo-wanie w Europie jednolitej przestrzeni wyższej edukacji i badańnaukowych.

Proces boloński zakłada:– ujednolicenie stopni naukowych,– uporządkowanie programów studiów poprzez punkty kredy-

towe,– istotne zwiększenie mobilności nauczycieli akademickich i

studentów,– budowę wspólnych, międzynarodowych instytucji edukacyj-

nych i naukowych.Misję realizują żywi ludzie: nauczyciele akademiccy, wspiera-

jący ich pracownicy techniczni i administracyjni, doktoranci i wnajwiększej liczbie studenci.

Ogólna liczba pracowników Politechniki Wrocławskiej w ostat-nich 20 latach zmalała z 7.000 do 4.000. Oznacza to, że średnio, wtym okresie, znikał bezpowrotnie jeden etat na dwa dni. W okresieostatnich pięciu lat proces ten uległ spowolnieniu – liczba etatówzmalała o 300, co daje zanik jednego etatu na tydzień.

Ciągły spadek zatrudnienia wiąże się z realizowanym na uczelniprogramem racjonalizacji zatrudnienia m.in. poprzez prywatyzacjęwielu agend. Proces ten przebiega bardzo podobnie na wielu uczel-niach, co świadczyłoby o jego głębokim, obiektywnym uwarunko-waniu. O chęci racjonalizacji zatrudnienia świadczy także wzrost o60% w ciągu pięciu lat ilości osób niepełnozatrudnionych.

Nauczycieli akademickich Politechnika Wrocławska ma 1.850 iliczba ta od wielu lat waha się tylko o ±1%.

Stosunek liczby pracowników pomocniczych do liczby nauczy-cieli akademickich wynosi obecnie 1,12 (na AGH 1,10) przy śred-niej na uczelniach technicznych 0,97. Komentarz do tej sytuacjibyłby taki: PWr i AGH należą do uczelni posiadających zwiększo-ną liczbę laboratoriów technologicznych, do prowadzenia którychtrzeba większej kadry technicznej. Taka specyfika uczelni to ichważny atut.

O randze uczelni świadczy wiele parametrów. Do najważniej-szych należy liczba profesorów tytularnych. Osiągnięcie liczby 60profesorów tytularnych pozwala uczelni na przejście do elitarnegoklubu uczelni autonomicznych (40/96). Pięć lat temu uczelnia na-sza miała 128 profesorów tytularnych, obecnie 133 (licząc w peł-nych etatach).

Nasz profesor tytularny ma średnio 62 lata. Dla porównania:profesor bez tytułu – 55 lat, adiunkt – 49 lat, asystent – 32 lata.Średnie wieku utrzymują się od wielu lat – nie przegrywamy z cza-sem, ale i nie wygrywamy. Łatwo rzucić hasło: odmłodzić kadręnaukową, o wiele trudniej zrealizować. Trzeba by zmienić całymodel kariery naukowej. A to wymaga zmian prawnych, nawetobyczajowych, nie mówiąc o konieczności sfinansowania przezspołeczeństwo podwyższonego poziomu badań naukowych.

Przed pięciu laty wyliczyliśmy, że dla utrzymania stałej struktu-ry kadry naukowej Politechniki Wrocławskiej konieczne jest uzy-skiwanie rocznie 10 tytułów naukowych, 10 stopni doktora habili-towanego i 20 stopni doktora. A oto wykonanie tego planu (średnioz ostatnich pięciu lat): 9 tytułów naukowych, 16 stopni doktorahabilitowanego i 50 stopni doktora. Więc nie jest tak źle, szczegól-nie gdy chodzi o rozwój kadry najmłodszej.

Podstawową kadrą, gdy chodzi o dydaktykę i badania naukowe,są adiunkci. Jest ich zawsze nieco ponad 1.000, obecnie 1.060.

Wielką wagę przywiązuje nasza uczelnia do studiów doktoranc-kich. Przed pięciu laty było 350 doktorantów z 210 stypendiami,obecnie 780 doktorantów z 440 stypendiami. Wypłata 440 stypen-

diów doktoranckich (staramy się, żeby nie były zbyt niskie) jestpoważnym, ale niezbywalnym obciążeniem uczelni. Od wielu latw tej sprawie nie uzyskujemy żadnej pomocy zewnętrznej.

W kraju kształceniem doktorantów zajmują się prawie wyłącz-nie duże uczelnie. 20 największych uczelni kształci ponad 20.000doktorantów (doktorów w Polsce jest około 60.000). Nasza uczel-nia jest w tym gronie.

Zajmijmy się teraz studentami.

Sześć lat temu studiowało na Politechnice Wrocławskiej 17.000studentów, rok temu 27.000, dzisiaj 34.000, czyli dwa razy tyle cosześć lat temu. To jest oczywiście rekord uczelni. W dawnych cza-sach liczba studentów wahała się od 7.000 do 14.000. 84% naszychstudentów to studenci dzienni, studiujący w sposób najbardziejwartościowy. Zajmujemy pod tym względem pierwsze miejsce wkraju. Oto dane dla innych uczelni: Politechnika Warszawska 81%,Politechnika Śląska 76%, średnia dla uczelni technicznych 70%.

Tak znaczny wzrost liczby studentów charakteryzuje całe szkol-nictwo wyższe i wiąże się z zagrożeniem jakości kształcenia. Prze-ciwdziałać temu zjawisku ma powołanie środowiskowych komisjiakredytacyjnych i wprowadzenie przez nowelę ustawy o szkolnic-twie wyższym Państwowej Komisji Akredytacyjnej. Przy powoły-waniu Komisji Akredytacyjnej Uczelni Technicznych nasza uczel-nia odegrała istotną rolę.

Rośnie także liczba absolwentów. W roku 2000 było ich prawierówno 3.000, tzn. dwa razy więcej niż przed pięciu laty.

Jeszcze o rekrutacji. Tu także należymy do grupy rekordzistów.W tym roku akademickim przyjęliśmy 9.027 studentów, prawiewszystkich na studia dzienne. Przyjęcie tak wielkiej liczby studen-tów wiąże się z wielkim wysiłkiem uczelni – to górny pułap na-szych możliwości.

Do niedawna każda polska uczelnia miała własne zasady rekru-tacji. Było to bardzo niedogodne dla kandydatów na studia. Odponad dwóch lat prowadzone były intensywne prace nad unifikacjązasad rekrutacji o obiektywny, zewnętrzny egzamin, jakim miałabyć nowa matura. Nasza uczelnia koordynowała te prace w skalikrajowej. Rektorzy i Senaty wyższych uczelni jednomyślnie przy-jęły zasady nowej rekrutacji, zapisane w tzw. Porozumieniu Kra-kowskim. Przy próbnym egzaminie maturalnym pracowało 98 eks-pertów ze szkół wyższych. Najwyższa Izba Kontroli uznała, że nowamatura może odbyć się w roku 2002.

A jednak po serii nerwowych decyzji MEN w nowym składziepersonalnym, w roku 2002 nowa matura pojawi się częściowo, wlatach 2003 i 2004 wcale, a w roku 2005 już w całości. To wielkiekłopoty rekrutacyjne dla uczelni, wielkie zakłócenie procesu pod-noszenia jakości studiów, a przede wszystkim zamieszanie i więk-szy stres dla maturzystów. Także sprawa, która dla uczelni tech-nicznych nie może być obojętna – odroczenie o trzy lata matematykina maturze. To nas cofa w stosunku do krajów rozwiniętych. Mamynadzieję, że sprawy pójdą jeszcze w dobrą stronę.

W krótkim ze swojej natury wystąpieniu nie sposób przedstawićwszystkie parametry jednej z największych uczelni w kraju.

Wychodząc z opisu zasad funkcjonowania uczelni czyli przed-stawienia jej misji chciałem podać podstawowe informacje o jejrealizatorach – tych, którzy kształcą, tych, którzy są kształceni itych, którzy proces kształcenia wspierają. Z okazji Święta Politech-niki Wrocławskiej, Święta Nauki Wrocławskiej składam im dzisiajserdeczne podziękowania za pracę i oddanie naszej uczelni orazserdeczne życzenia wszelkiej pomyślności.

Serdeczne życzenia składam: Rektorom poprzednich kadencji,Doktorom Honorowym Politechniki Wrocławskiej, Seniorom naszejuczelni i drogim szacownym Gościom, dziękując Im za przybycie.

Dziękuję za uwagę �.

listopad 2001 21

Prof. Dr. Kurt FESER

Universität Stuttgart

Wysątpienie z okazji nadania tytułuDoktora Honoris Causa Politechniki Wrocławskiej

w dniu 14. Listopada 2001

Magnificencjo Panie Rektorze Politechniki Wrocławskiej,Wysoki Senacie, Szanowne Grono Profesorskie,Drodzy Goście, Drodzy Przyjaciele.

Wyróżnienie tytułem Doktora Honoris Causa Politechniki Wro-

cławskiej jest dla mnie bardzo wysokim honorem. Pragnę podzięko-

wać bardzo serdecznie wszystkim tym, którzy zaproponowali mnie

do tego wysokiego wyróżnienia.

Moje pierwsze kontakty z Polską przypadają na okres lat 70-tych,

kiedy pracowałem w przemyśle. Byłem wtedy odpowiedzialny za

rozwój techniczny w szwajcarskiej firmie Haefely w Bazylei i bra-

łem udział w dyskusjach oraz realizacji dostaw sprzętu wysokona-

pieciowego do Polski, do Instytutu Elektrotechniki, a później Insty-

tutu Energetyki w Warszawie. Przy tej okazji wielokrotnie

odwiedzałem Warszawę.

Pierwszy kontakt z Politechniką Wrocławską miałem w roku 1985

podczas wizyty Prof. Juchniewicza na Uniwersytecie w Stuttgarcie.

Bazując na porozumieniu między oboma naszymi uczelniami zaini-

cjowaliśmy ścisłą współpracę pomiędzy naszymi Instytutami, zain-

spirowani faktem, że tylko wymiana młodych naukowców może

poprawić wzajemne zrozumienie i w ten sposób podnieść naszą

wzajemną techniczną i społeczną wiedzę. Jest moim osobistym do-

świadczeniem, że współpraca naukowa tylko wtedy może być owoc-

na, jeśli odpowiedzialne za nią osoby są nią zainteresowane i widzą

w niej twórcze wyzwanie dla młodych naukowców. W międzycza-

sie odwiedziło nas w Stuttgarcie 38 pracowników naukowych PWr,

którzy przebywali w moim instytucie od paru dni do kilku miesięcy.

Trzy roczne i wieloletnie pobyty były finansowane przez Fundację

Aleksandra von Humbolda i Niemiecką Fundację Nauki DFG. Ta

intensywna wymiana naukowa wykazała doskonałą wiedzę facho-

wą pracowników PWr, która była z sukcesem wykorzystana pod-

czas ich pracy na Uniwersytecie w Stuttgarcie. Ukoronowaniem tej

współpracy było uzyskanie tytułu naukowego profesora niemieckiego

Uniwersytetu przez prof. Styczyńskiego, pracownika PWr, a także

stuttgarckiego Uniwersytetu.

Od roku 1986 odwiedziłem Polskę, a szczególnie Politechnikę

Wrocławską 12 razy. Oba nasze Instytuty, Instytut Podstaw Elektro-

techniki i Elektrotechnologii PWr oraz mój instytut z Uniwersytetu

w Stuttgarcie, zainicjowały cykliczne sympozja naukowe, które od-

bywają się co dwa lata. Z czasem rozszerzyliśmy to sympozjum o

udział naukowców z pokrewnych Instytutów z Poznania i Drezna, a

ostatnio dołączył się do tej inicjatywy również uniwersytet z Mag-

deburga. W tych sympozjach bierze udział zwykle około 40-50 na-

ukowców.

Niezwykle ważne są obok wymiany informacji naukowych rów-

nież kontakty osobiste. Przypominam sobie z wielką przyjemnością

sympatyczne i wesołe śpiewy w domu wypoczynkowym Politechni-

ki Wrocławskiej w Karpaczu podczas jednej z kolacji koleżeńskich.

W mojej opinii jest ważne, byśmy my, profesorowie, wspierali tego

rodzaju spotkania i prowadzili do zbliżania młodych ludzi. To jest

jeden z celów, który osiągnęliśmy w naszej współpracy i jestem z

tego dumny.

Albert Einstein powiedział w roku 1948: „Musimy budować du-

chowe i naukowe pomosty pomiędzy narodami świata”. Obecnie

Doktor honoris causa PWrKurt Feser

Kurt Feser urodził się w 1938 r. w Gar-misch-Partenkirchen. W 1964 r. ukończyłstudia na Wydziale Elektrycznym Uniwer-sytetu w Monachium i podjął pracę w In-stytucie Wysokich Napięć tej uczelni. W1970 r. uzyskał stopień naukowy Doktor-Ingenieur i rozpoczął pracę w firmie Ha-efely u.Cie. A.G. w Bazylei, będącej pro-ducentem wysokonapięciowej aparaturyprobierczej i pomiarowej na świecie.

Kurt Feser był początkowo kierowni-kiem działu rozwoju tej firmy, a w 1976 r.

objął stanowisko wicedyrektora technicznego, odpowiedzialnegorównież za siostrzaną firmę American High Voltage Test System wUSA. Znacznie przyczynił się do umocnienia pozycji swojej firmyna rynku światowym.

Dorobek naukowy K. Fesera znalazł uznanie Rady Wydziału Elek-trycznego Uniwersytetu w Stuttgarcie, która powołała go na stano-wisko profesora zwyczajnego tej uczelni i powierzyła mu kierowa-nie Instytutem Przesyłania Energii i Techniki Wysokich Napięć.

Prof. Kurt Feser prowadzi działalność naukową i dydaktyczną zdziedziny sieci i systemów elektroenergetycznych oraz wysokich na-pięć, a od 1997 r. również w zakresie kompatybilności elektroma-gnetycznej. Jego badania naukowe dotyczą zjawisk wysokonapię-ciowych w układach izolacyjnych, nowych technik pomiarowych wtechnice wysokich napięć, badań urządzeń elektromagnetycznych,optymalnej pracy systemu elektromagnetycznego. Szczególne osią-gnięcia, posiadające elementy pionierskie w skali światowej, uzy-skał w projektowaniu i budowie specjalnych dzielników wysokona-pięciowych, w opracowaniach nowych, skomputeryzowanych metodpomiarów zjawisk zachodzących w silnych polach elektrycznych, wgenerowaniu i pomiarach impulsów wysokonapięciowych urządzeńelektroenergetycznych.

Prof. Feser jest autorem lub współautorem ponad 220 publikacjinaukowych oraz dwóch książek. Uzyskał członkostwo (fellowship)Amerykańskiego Instytutu Inżynierów Elektryków i Elektroników(IEEE), przewodniczył pracom komitetów i grup roboczych takichm.in. organizacji międzynarodowych, jak Międzynarodowa Komi-sja Normalizacyjna i Konferencja Wielkich Sieci Elektrycznych. W1983 r. został wyróżniony nagrodą IEEE, a w 1995 r. za całokształtdziałalności otrzymał nagrodę CIGRE. Jest członkiem Deutsche For-schungsgemeinschaft, a od 1996 r. doradcą Ministerstwa Nauki.

Jest promotorem 30 rozpraw doktorskich oraz recenzentem licz-nych rozpraw doktorskich i konkursów profesorskich w Niemczech iza granicą.

Wśród aktywnych kontaktów międzynarodowych prof. Feseraważną pozycję zajmuje współpraca z nauką polską. Od 15 lat współ-pracuje z Politechniką Wrocławską. Najważniejsze formy tej współ-pracy to:

– inspiracja i pomoc w zakresie nowych kierunków badań, jak:techniki impulsowe, kompatybilność elektromagnetyczna, kom-puteryzacja miernictwa wysokonapięciowego, diagnostyka ukła-dów izolacyjnych, energetyka rozproszona,

– promowanie rozwoju naukowego pracowników PWr przez udo-stępnianie unikalnych narzędzi badawczych będących w dyspo-zycji instytutu prof. Fesera (staże naukowe pracowników Insty-tutu Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii oraz InstytutuEnergoelektryki),

– współuczestnictwo w międzynarodowych programach badaw-czych,

– współorganizacja cyklicznych spotkań naukowych, na których wza-jemnie prezentowane są postępy aktualnie prowadzonych badań,

– wspólne publikacje.

W uznaniu zasług dla naszej uczelni prof. Kurt Feser został w1995 r. wyróżniony Medalem PWr.

Senat PWr uchwałą z dnia 20 września 2001 r. nadał mu tytułdoktora honoris causa PWr. �


nr 14822

globalizacja i liberalizacja rządzą światem i nauką. Nie wolno jed-

nak zapominać pojedynczych osób. To Konfucjusz powiedział „Le-

piej jest zapalić jedną świeczkę niż rozpaczać nad ciemnością”. Do

dziś współpraca naszych uniwersytetów profituje z wymiany na-

ukowców, chcę jednak zaproponować, byśmy rozszerzyli ją o wy-

mianę studentów pomiędzy naszymi uczelniami, gdyż jestem głębo-

ko przekonany o celowości takowej. Największą barierę stanowi tutaj

język wykładowy. W Stuttgarcie prowadzimy wykłady w języku nie-

mieckim, to zmieni się jednak w najbliższej przyszłości. Od tego

semestru zaproponowaliśmy – po raz pierwszy – prowadzenie wy-

branych wykładów tylko w języku angielskim, również dla studen-

tów niemieckich. Niemieckie uniwersytety znajdują się obecnie w

fazie przemian i opracowywania nowych programów studiów, np. w

zakresie dyscyplin technicznych wychodzimy od sprawdzonego i

uznanego systemu uniwersytetów i uczelni inżynierskich, wprowa-

dzając system stopni bachelor i master, aby być w spójności z an-

gielskim systemem, który obowiązuje w większości krajów świata.

Dla globalizacji systemów wykładowych jest to bardzo ważny krok.

Studenci powinni móc studiować na różnych uniwersytetach i uzy-

skane punkty kredytowe powinny być ogólnie akceptowane. Ten sys-

tem wymaga współpracy uniwersytetów i akredytacji studiów tech-

nicznych. Jeżeli język angielski będzie powszechnie uznany w

przyszłości jako język wykładowy, studenci będą mogli studiować

na akredytowanych uniwersytetach bez straty czasu, co jest bardzo

ważnym elementem dla ich późniejszej kariery zawodowej w prze-

myśle. W Niemczech, podobnie jak i w innych krajach Unii Euro-

pejskiej, system kształcenia oparty na stopniach bachelor i master

będzie wprowadzany w ciągu następnych lat, często obok obowią-

zujących systemów edukacji.

Atrakcyjność studiów technicznych, np. elektrotechniki, dla mło-

dzieży obniżyła się znacznie w ostatnich latach. W Niemczech stu-

diuje elektrotechnikę obecnie dwa razy mniej młodych ludzi, niż to

było przed 10 laty. Wychodząc z tego punktu wierzę, że globalny

system edukacji ze wzajemną akceptacją wykładów może pomóc

przy wymianie studentów i zwiększyć ich liczbę na kierunkach tech-

nicznych. To jest niezbędne, jeśli chcemy podnieść poziom socjalny

ludzi, gdyż, między innymi, wyniki twórczej pracy inżynierskiej

wpływają na pozytywny rozwój świata.

Proszę, by pozwolili mi Państwo teraz na kilka uwag dotyczą-

cych rozwoju i przyszłości mojej specjalności, techniki wysokich

napięć. Technika wysokich napięć odpowiedzialna jest za zasilanie

ludności naszej planety w energię elektryczną, jak również znajduje

zastosowanie w wielu dziedzinach techniki przemysłowej, jak np.

pokryciach plazmowych. Ze wzrostem ludności świata niezbędne

staje się pytanie nad granicami zasobów tradycyjnych źródeł energii

oraz nad aspektami ochrony środowiska związane z ich wykorzysta-

niem. Dlatego badania nad nowymi źródłami energii są dla świata

niezwykle ważne. Techniki informacyjne mogą być pomocne w no-

wym, optymalnym zastosowaniu i zużywaniu energii.

Około 20% pierwotnych źródeł energii zużywa się w postaci ener-

gii elektrycznej, ale 1/3 ludności naszej planety, tzn. ok. 2 mld ludzi,

nie ma dostępu do zasilania elektrycznego. Globalizacja i liberaliza-

cja rynku elektrycznego zmienia cele i zadania zakładów energe-

tycznych i całego przemysłu. Jest to oczywiście również wiążące

dla przedsiębiorstw przemysłowych działających w sferze produk-

cji urządzeń i systemów wysokonapięciowych. O ile wcześniej roz-

wój techniki i produkcji decydował i wyznaczał przyszłość, o tyle

dziś ekonomia i aspekty ochrony środowiska przejmują tą rolę i do-

minują badania nad trwałością wyrobu, od jego wyprodukowania

do końca użytkowania. W nowym tysiącleciu efektywny i właści-

wie skonstruowany system elektroenergetyczny musi zostać dopa-

sowany do wzrostu populacji ludności.

W przeszłości rozwój systemu elektroenergetycznego kierowa-

ny był duchem optymizmu bazującego na oczekiwaniu ciągłego

wzrostu napięcia przesyłu. Nie zapominając postępu w zakresie

badań nad ultra wysokimi napięciami nie widzę przyszłości w

zwiększaniu napięcia znamionowego systemu elektroenergetycz-

nego. Również wzrost niezawodności działania systemu nie jest

konieczny od czasu, jak osiągnęliśmy bardzo wysoką jego dyspo-

zycyjność, która jest w pełni akceptowalna. Mimo ww. wniosków

przemysł i rozdział energii elektrycznej stoi ciągle przed wieloma

nowymi wyzwaniami. Odbiorcy muszą być zasilani w energię elek-

tryczną niezawodnie, ale przy zapewnieniu akceptowalnych cen,

przy czym nie interesują ich rozwiązania techniczne. Problemy

ochrony środowiska będą ciągle nabierać na znaczeniu i zakłady

energetyczne muszą budować więcej przesyłowych linii podziem-

nych niż napowietrznych, które to rozwiązania były dominujące w

przeszłości. Wierzę również, że przesyłanie energii elektrycznej

na napięciu stałym, jak również rozdział jej na tym napięciu i roz-

proszona generacja będzie nową opcją w optymalnym zasilaniu w

przyszłości. Postęp w zakresie elektroelektroniki, optoelektroniki,

technik informacyjnych i integracja wyników tego postępu w sys-

temy i urządzenia wysokiego napięcia zaowocuje w zwiększaniu

niezawodności i ekonomiczności transportu i rozdziału energii elek-

trycznej. Wymiarowanie izolacji elektrycznej podlegać będzie sil-

nie wpływowi działania inteligentnych urządzeń wyłączających i

ograniczników napięcia.

Często produkty przemysłu elektrotechnicznego są postrzegane

jako doskonale rozwinięte i na tyle przestarzałe, iż zakłada się, że

nie tkwi już w nich żaden potencjał do innowacji. Argumentacja

powyższa jest trudna do obalenia patrząc na np. izolację papierową

używaną w transformatorach lub porcelanę używaną jako obudowę

urządzeń lub stosowaną jako izolatory w systemach rozdzielczych

już od przeszło stu lat.

Jest jednak niewątpliwą prawdą, że wszystkie te materiały podle-

gły procesom ustawicznego rozwoju. W ostatnich latach pojawiły

się nowe zastosowania i takie materiały jak światłowody, nowe gazy

izolacyjne, próżnia i materiały organiczne znalazły zastosowanie w

systemach izolacyjnych. W przyszłości nadprzewodniki oraz zastą-

pienie SF6 przez materiały o nieliniowych właściwościach będą

przedmiotem badań i wdrożeń. Ogólnie można by powiedzieć, że

inżynieria materiałowa będzie najważniejszym zakresem badań w

technice wysokich napięć.

Jednakże technika wysokich napięć jako dyscyplina inżynierska

powinna skupiać się również na optymalizacji produktów i syste-

mów. Postęp w zakresie energoelektroniki, jak i technik informacyj-

nych i sterowania zwiększa zdolność przystosowywania zasilania w

energię elektryczną do wymagań odbiorców, jednocześnie zapew-

niając oszczędność w zużyciu energii. Systemy monitorowania zin-

tegrowane w urządzeniach ułatwiają diagnozę. Zwiększone wyma-

gania dotyczące oszacowania ryzyka zapewniają pewną pracę

urządzeń zarówno przy przeciążeniach, jak i w sytuacjach awaryj-

nych i pozwalają na dokładniejsze określenie czasu użytkowania

urządzeń oraz optymalizację planów ich remontów. Ogólnie wzrost

zastosowania układów mikroelektronicznych w urządzeniach elek-

trycznych doprowadził do powstania nowej dyscypliny – kompaty-

bilności elektromagnetycznej urządzeń, dziś już obwarowanej ure-

gulowaniami prawnymi.

Również wysokonapięciowcy zwracali zawsze uwagę na kontrolę

zakłóceń wynikających z wpływu wysokiego napięcia. Wiedza po-

trzebna do rozwiązywania problemów kompatybilności elektromagne-

tycznej bazuje na podstawowych prawach elektrotechniki, jak oddzia-

ływanie pól elektromagnetycznych czy teoria obwodów elektrycznych.

Jednym z najbardziej znanych naturalnych zakłóceń jest wyłado-

wanie atmosferyczne. Inżynierowie wysokonapięciowcy badają za-

sady ochrony odgromowej, jak również fizykę wyładowań. Mecha-

nizmy te są bardzo dobrze znane, ale ludzie jeszcze ciągle myślą, że

jest w tym zjawisku coś mistycznego, tak jak to wyobrażano sobie w

czasach antycznych, gdy Zeus był bogiem ciskającym pioruny.

Wyładowania elektrostatyczne są innym zjawiskiem, który nasze

zindustrializowane społeczeństwo ciągle zaskakuje powodując czę-

sto złożone awarie. Również i to zjawisko jest z natury elektryczne


listopad 2001 23


i zostało wytłumaczone poprzez eksperymenty Gilberta, lecz często

niedoceniało się jego znaczenia podczas produkcji np. układów mi-

kroelektronicznych oraz innych wyrobów, np. samochodów.

W wielu zastosowaniach wysokie napięcie wynika z niezbędne-

go obciążenia. Czy inżynieria wysokich napięć ma przyszłość? Od-

powiedź brzmi: tak, ale głównie tam, gdzie rozważane są efekty du-

żej gęstości pola.. Wiele badań może być przeprowadzanych obecnie

przy zastosowaniu niższych napięć, a wymagane oddziaływanie uzy-

skać można poprzez skalowanie doświadczenia. Jednym z głównych

aspektów szeroko pojętych badań naukowych w zakresie wysokich

napięć jest eksperyment, który jest w tych badaniach nieodzowny.

Ponieważ silne pola elektromagnetyczne są generowane przez wy-

sokie napięcia, znajomość techniki wysokich napięć jest potrzebna

w wielu dziedzinach: w fizyce i w chemii i wszędzie tam, gdzie ce-

lem jest zdobycie, wygenerowanie lub użycie wysokiej gęstości ener-

gii. Wyładowania w gazie, fizyka plazmy, laser, chemia plazmowa

lub technologia z mocą pulsującą stanowią tutaj dobre przykłady.

Chciałbym zakończyć moje wystąpienie zwracając raczej uwagę

Państwa na pewien ogólny aspekt:

Zachowanie gazów, cieczy i ciał stałych poddanych naprężeniom

elektrycznym jest kluczem to prawdziwego poznania wielu zjawisk

wysokonapięciowych. Generalnie właściwości materiałów są nieli-

niowe i istnieje potrzeba, obok studiów teoretycznych, prowadzenia

badań eksperymentalnych. Technika wysokich napięć potrzebuje

eksperymentów! Rozwój nowych systemów izolacji opartych na

nowych materiałach będzie miał wpływ na eksperyment wysokiego

napięcia,. na technikę pomiarową oraz na diagnostykę.

Wyniki tych badań będą wpływać na nowe kształty norm. Także

wysokonapięciowcy mają wkład w rozwój norm, który obecnie jest

realizowany globalnie przez International Electrical Commission

(IEC). W warunkach gospodarki światowej istnieje bowiem potrze-

ba rozwoju norm w kontekście międzynarodowym. Dlatego też po-

winniśmy przynależeć do grup roboczych IEC, jeśli chcemy wnieść

nasz własny wkład do światowych norm i w ten sposób pomóc prze-

mysłowi naszego kraju.

Ze względu na specjalne znaczenie eksperymentu w każdej dzie-

dzinie materiałoznawstwa, nauczanie techniki wysokich napięć musi

obejmować problematykę badań eksperymentalnych i zagadnienia

zastosowań przemysłowych. To zapewni przyszłemu inżynierowi

zarówno intensywny rozwój, jak i zapozna z zagadnieniami prak-

tycznymi, które to pomagają rozwijać się samodzielnie i właściwie

przygotowują do przyszłego zawodu.

Inżynier ten musi opanować szerokie spektrum naukowej wiedzy

teoretycznej i praktycznej: od równań Maxwella do mechaniki tech-

nicznej poprzez wiele, wiele fizyki.

Z drugiej jednak strony musimy sobie zdawać sprawę, że „Podczas

każdej pracy naukowiec musi urzeczywistnić swój pomysł, aby osią-

gnąć cel. Ale ten pomysł nie może być wymuszony.” (Max Weber)

Mam nadzieję, że Instytuty Wysokich Napięć we Wrocławiu i w

Stuttgarcie mają wystarczająco dużo pomysłów i mogą wnieść swój

wkład w przyszłość techniki wysokich napięć.

Otto von Guericke, najbardziej znany burmistrz Magdeburga, był

wybitnym filozofem – badaczem nauk fizycznych i znakomitym

eksperymentatorem. Jednakże jego cel był bardzo ogólny. Chciał

udowodnić istnienie sił nieograniczonych, globalnych. W 1672 do-

szedł on do wniosku, że „Naukowiec, który polega wyłącznie na

swoich pomysłach i odrzuca praktyczne eksperymenty, nie wnosi

żadnego ważnego wkładu w zrozumienie natury świata, ponieważ,

gdy ludzki umysł nie jest podparty doświadczeniami, często bar-

dziej oddalony jest od prawdy, niż słońce od ziemi“.

Otto von Guericke chciał odkryć sekrety sił globalnych – wybrał

eksperymenty z wysokimi napięciami.

Powinniśmy realizować szeroką edukację bazującą na technice

wysokich napięć, powinniśmy przekazywać ją naszym studentom

by odegrali wiodącą rolę w procesie globalizacji świata. �

Nagrody MENNagrody indywidualne:

1. prof. dr hab. inż. Paweł Kafarski, W-3, Instytut Chemii Orga-nicznej, Biochemii i Biotechnologii

2. dr hab. Mieczysław Moszkowicz, W-8, Instytut Organizacji iZarządzania

Nagrody zespołowe:

1. Zespół z W-4 w składzie:prof. dr hab. inż. Krzysztof Tchońdr hab. inż. Ignacy Dulębadr inż. Robert Hossadr inż. Alicja Mazurdr inż. Robert Muszyński

2. Zespół z W-10 w składzie:prof. dr inż. Piotr Dudzińskiprof. dr Michael KettingHarald Becker

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

1. prof. dr hab. inż. Andrzej Miniewicz, W-11, Instytut ChemiiFizycznej i Teoretycznej

2. prof. dr hab. inż. Eugeniusz Rusiński, W-10, Instytut kon-strukcji i Eksploatacji Maszyn

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

1. prof. dr hab. inż. Benedykt Licznerski W-4, Instytut TechnikiMikrosystemów

2. prof. dr inż. Wojciech Majewski W-4, Instytut Telekomuni-kacji i Akustyki

Złoty Krzyż Zasługi

1. dr inż. Grażyna Maria Beench-Marchwicka, W-4, InstytutTechniki Mikrosystemów

2. dr hab. inż. Włodzimierz Brząkała, prof., W-2, Instytut Geo-techniki i Hydrotechniki

3. mgr Urszula Bukała, Studium Nauki Języków Obcych4. dr hab. inż. Wojciech Ciężkowski, prof., W-6, Instytut Górnictwa5. dr hab. Janusz Dobesz, W-1, Instytut Historii Architektury,

Sztuki i Techniki6. dr hab. inż. Andrzej Dobrucki, prof., W-4, Instytut Teleko-

munikacji i Akustyki7. dr hab. inż. Irena Gaweł, prof., W-3, Instytut Chemii i Tech-

nologii Nafty i Węgla8. dr hab. Maria Golonka, W-3, Instytut Chemii Nieorganicznej

i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich9. dr hab. inż. Bronisław Gosowski, prof., W-2, Instytut Bu-

downictwa10. dr hab. inż. Eugeniusz Grudziński, W-4, Instytut Telekomu-

nikacji i Akustyki11. dr inż. Czesław Kolanek, W-10, Instytut Konstrukcji i Eks-

ploatacji Maszyn12. dr inż. Janusz Markowski, W-4, Instytut Techniki Mikrosys-

temów13. dr hab. inż. Danuta Michalska-Fąk, W-3, Inst. Chemii Nie-

organicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich14. dr inż. Jerzy Mikołajczak, W-7, Katedra Klimatyzacji i Cie-

płownictwa15. mgr Celina Palczak16. dr hab. inż. Ryszard Szetela, prof., W-7, Instytut Inżynierii

Ochrony Środowiska17. dr hab. inż. Kazimierz Wójs, prof., W-9, Instytut Techniki

Cieplnej i Mechaniki Płynów

nr 14824

Nowi doktorzy habilitowaniWydział Architektury

1. Dr hab. Janusz Dobesz – Instytut Historii Architektury, Sztu-ki i Techniki

2. Dr hab. inż. arch. Barbara Sieracka-Nowakowska – Politech-nika Łódzka

Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego

1. Dr hab. inż. Zdzisław Hejducki – Instytut Budownictwa2. Dr hab. inż. Mariusz Szechiński – Instytut Budownictwa

Wydział Chemiczny

1. Dr hab. inż. Jadwiga Sołoducho – Instytut Chemii Organicz-nej, Biochemii i Biotechnologii

Wydział Elektroniki

1. Dr hab. inż. Dariusz Uciński – Politechnika Zielonogórska2. Dr hab. inż. Ryszard Zieliński – Instytut Telekomunikacji i

Akustyki

Wydział Elektryczny

1. Dr hab. inż. Ludwik Antal – Instytut Maszyn, Napędów i Po-miarów Elektronicznych

2. Dr hab. inż. Edmund Motyl – Instytut Podstaw Elektrotechni-ki i Elektrotechnologii

3. Dr hab. inż. Jerzy Przybysz – Instytut Energetyki w Warszawie

Wydział Mechaniczny

1. Dr hab. inż. Władysław Czupryk– Akademia Ekonomicznawe Wrocławiu

2. Dr hab. inż. Zbigniew Mirski – Instytut Technologii Maszyn iAutomatyzacji

3. Dr hab. inż. Stanisław Zaborski – Instytut Technologii Ma-szyn i Automatyzacji

18. dr inż. Marek Zając, W-11, Instytut Fizyki19. dr Zofia Zymonik, W-8, Instytut Organizacji i Zarządzania

Srebrny Krzyż Zasługi

1. dr inż. Waldemar Brol, W-8, Instytut Organizacji i Zarządzania2. dr inż. Danuta Bryja, W-2, Instytut Inżynierii Lądowej3. dr inż. Marek Bryjak, W-3, Instytut Technologii Organicznej

i Tworzyw Sztucznych4. dr inż. Bożena Ciałkowska, W-10, Instytut Technologii Ma-

szyn i Automatyzacji5. Edward Ciupidro, W-11, Instytut Fizyki6. dr hab. inż. Tomasz Downarowicz, W-11, Instytut Matematyki7. dr hab. inż. Wojciech Glabisz, W-2, Instytut Inżynierii Lądowej8. mgr inż. Dorota Głazek, Biblioteka Główna9. mgr Ewa Harłozińska, W-8

10. dr inż. arch. Maciej Hawrylak, W-111. dr inż. Maciej Hawrysz, W-2, Instytut Geotechniki i Hydro-

techniki12. dr Marian Hotloś, W-11, Instytut Matematyki13. dr inż. Stanisław Iżykowski, W-10, Instytut Technologii Ma-

szyn i Automatyzacji14. prof. dr hab. inż. Adam Janiak, W-4, Instytut Cybernetyki

Technicznej15. dr hab. inż. Aleksander Janicki, W-11, Instytut Matematyki16. mgr Teresa Koniaszewska, Biblioteka Główna17. dr inż. Jerzy Kotowski, W-4, Instytut Cybernetyki Technicznej18. dr inż. Czesław Kowalski, W-5, Instytut Maszyn, Napędów i

Pomiarów Elektronicznych19. mgr Joanna Kozieja-Ruta, Studium Nauki Języków Obcych20. dr inż. Antoni Kuraś, W-4, Instytut Cybernetyki Technicznej21. dr inż. Wojciech Kwaśny, W-10, Instytut Technologii Ma-

szyn i Automatyzacji22. mgr Leszek Mikołajczak, Administracja Centralna23. dr inż. Wojciech Myszka, W-10, Instytut Materiałoznawstwa

i Mechaniki Technicznej24. mgr Danuta Nędza, Studium Nauki Języków Obcych25. dr inż. Edward Nowaczewski, W-9, Instytut Techniki Ciepl-

nej i Mechaniki Płynów26. mgr inż. Jowita Olszewska, W-10, Instytut Materiałoznaw-

stwa i Mechaniki Technicznej27. dr inż. Gabriela Paszkowska, W-6, Instytut Górnictwa28. dr inż. Edward Puchała, W-4, Zakład Systemów i Sieci Kom-

puterowych29. dr hab. Tadeusz Radzik, W-11, Instytut Matematyki30. dr inż. Wilhelm Rojewski, W-5, Instytut Energoelektryki31. dr inż. Zbigniew Sroka, W-10, Instytut Konstrukcji i Eksplo-

atacji Maszyn32. dr inż. Jarosław Szymańda, W-5, Instytut Podstaw Elektro-

techniki i Elektrotechnologii33. dr Teodora Traczewska, W-7, Instytut Inżynierii Ochrony

Środowiska34. dr inż. Janusz Trawczyński, W-3, Instytut Inżynierii Chemicz-

nej i Urządzeń Cieplnych35. dr hab. inż. Artur Wilczyński, prof., W-5, Instytut Energo-

elektryki36. dr inż. Jacek Wiśniewski, W-7, Instytut Inżynierii Ochrony

Środowiska37. mgr Wiesława Wnuk, W-2, Instytut Geotechniki i Hydrotechniki38. dr inż. arch. Bogusław Wowrzeczka, W-1, Instytut Architek-

tury i Urbanistyki39. dr inż. Leszek Woźny, W-5, Instytut Podstaw Elektrotechniki

i Elektrotechnologii40. dr inż. Włodzimierz Wydra, W-2, Instytut Budownictwa41. dr inż. Adam Zalas, W-5, Instytut Maszyn, Napędów i Po-

miarów Elektrycznych

Brązowy Krzyż Zasługi

1. inż. Edward Brudziński, Administracja Centralna, kierownikDziału Transportu

2. mgr inż. Maria Chajdas, W-5, Instytut Energoelektryki3. Barbara Choma, W-7, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska4. Bogdan Ginter, W-10, Instytut Maszyn i Automatyzacji5. mgr Alicja Goleń, W-7, Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska6. Barbara Jokiel, W-7, Katedra Klimatyzacji i Ciepłownictwa7. inż. Grażyna Kasprzak, W-11, Instytut Fizyki8. Henryk Korzeniowski, W-4, Instytut Telekomunikacji i Akustyki9. mgr inż. Bogumiła Kostyszak, Administracja Centralna

10. mgr Ewa Kucharzewska-Rusek, Administracja Centralna11. Zofia Kuska, Filia Wałbrzych12. Wanda Majewska, Filia w Legnicy13. mgr inż. Bronisław Mączka, W-5, Instytut Energoelektryki14. Józef Nowicki, Biblioteka Główna15. mgr inż. Andrzej Piesiewicz, W-8, Instytut Organizacji i Za-

rządzania16. mgr inż. Eugeniusz Rucki, W-5, Instytut Podstaw Elektro-

techniki i Elektrotechnologii17. dr inż. Zbigniew Rucki, W-4, Zakład Miernictwa i Systemów

Pomiarowych18. mgr inż. Irena Rzońca, Biblioteka Główna19. mgr inż. arch. Barbara Siomkajło, W-1, Katedra Rysunku,

Malarstwa i Rzeźby20. inż. Teresa Stachowiak, W-10, Instytut Technologii Maszyn i

Automatyzacji21. Stefan Urbanowski, W-9, Instytut Techniki Cieplnej i Me-

chaniki PłynówZłote Odznaki Politechniki Wrocławskiej otrzymało 71 osób.

listopad 2001 25

Doktorat honoris causaPolitechniki Lwowskiej dla prof. Andrzeja Mulaka

Quod felix faustum

fortunatumque sit!Skrót złożony z pierwszych liter tych życzeń wieńczy dyplom

doktoratu honoris causa Politechniki Lwowskiej. Taką godność,dyplom i medal otrzymał na uroczystym posiedzeniu Senatu Poli-techniki Lwowskiej profesor Andrzej Mulak – rektor PolitechnikiWrocławskiej. Do medalu dołączono dwie monety – hrywny – naszczęście.

Uroczystość odbyła się 6 listopada w zabytkowych wnętrzachlwowskiej uczelni. Przewodniczył jej JM Rektor Politechniki Lwow-skiej prof. Jurij Rudawski. Promotorem postępowania był prof.Bohdan Mandziy.

Według miejscowego obyczaju promotor i dziekan wydziałuwnioskującego o nadanie tytułu stoją przez całą uroczystość przydoktorancie, który na zakończenie składa przysięgę profesora Poli-techniki Lwowskiej.

Na uroczystość przybył wicegubernator lwowski oraz przedsta-wiciel konsula Rzeczpospolitej Polskiej.

Dość liczna byładelegacja z Politech-niki Wrocławskiej.W jej skład wcho-dzili także profeso-rowie uczestniczącyw upamiętniających150-lecie Politech-niki Lwowskiej(1994) spotkaniach,które doprowadziłydo tak ożywionychdziś kontaktów.

Byli to więc:były rektor PWrprof. Jan Kmita,prof. Jerzy Stańda iprof. Henryk Haw-rylak, prorektorzyprof. Ludwik Ko-morowski i dr Ludo-

mir Jankowski, pani prof. Grażyna Mulak, dr Włodzimierz M.Ba-rański z Biura Promocji PWr oraz pani Barbara Folta – dziennikar-ka reprezentująca pismo „Poznajmy się we Wrocławiu”.

Zaoferowany Polakom program zwiedzania Lwowa wiódł w du-żym stopniu szlakiem związanym z czerwcową wizytą Ojca Świę-


nr 14826

Profesor

Zdzisław Bubnicki

doktorem honoris causa

Wojskowej Akademi TechnicznejW dniu 3 października br. Wojskowa Akademia Techniczna w

Warszawie nadała tytuł doktora honoris causa światowej sławy uczo-nemu prof. Zdzisławowi Bubnickiemu – członkowi rzeczywistemuPolskiej Akademii Nauk, twórcy wrocławskiej szkoły systemówsterowania i informatyki.

Prof. Bubnicki urodził się w 1938 roku we Lwowie. Od roku1962 pracuje na Politechnice Wrocławskiej. W wieku 35 lat zostałnajmłodszym w owym czasie profesorem nauk technicznych wPolsce. Jest autorem pięciu książek oraz ponad 200 prac nauko-wych publikowanych m.in. przez czołowe międzynarodowe wy-dawnictwa. W Politechnice Wrocławskiej wypromował 43 dokto-rów, z których 15 zajmuje już stanowiska profesorskie.

W laudacji wygłoszonej w czasie uroczystości nadania honoro-wego doktoratu wymieniono najważniejsze osiągnięcia naukoweProfesora: opracowanie nowych metod identyfikacji złożonychobiektów sterowania, stworzenie i rozwinięcie teorii sterowaniakompleksami operacji z licznymi praktycznymi zastosowaniami,sformułowanie tzw. metody logiczno-algebraicznej (zwanej meto-dą Bubnickiego) w projektowaniu komputerowych systemów eks-pertowych oraz sformułowanie i rozwinięcie koncepcji zmiennychniepewnych i ich zastosowań w projektowaniu inteligentnych sys-temów informatycznych. Rezultaty te przyniosły ich autorowi mię-dzynarodowy rozgłos i weszły na trwałe do światowego dorobku wdziedzinie automatyki i informatyki. O autorytecie prof. Bubnic-kiego i Jego niekwestionowanej pozycji w światowej czołówceświadczą wykłady w renomowanych ośrodkach zagranicznych, licz-

ne referaty plenarne na międzynarodowych kongresach, na którychorganizowane są specjalne sesje poświęcone stworzonym przezNiego działom automatyki i informatyki, a także członkostwa wie-lu międzynarodowych organizacji i kolegiów redakcyjnych. Jestm.in. przedstawicielem Polski we władzach Międzynarodowej Fe-deracji Informatyki IFIP.

W uzasadnieniu nadania godności honoris causa podkreślanorównież ogromny wkład Profesora w rozwój automatyki i informa-tyki w Polsce (m.in. jako wieloletniego przewodniczącego Komi-tetu Automatyki i Robotyki PAN, przewodniczącego Rady Nauko-wej Instytutu Badań Systemowych PAN i wieloletniego członkaPrezydium PAN) oraz zasługi dla rozwoju kadry naukowej Woj-skowej Akademii Technicznej.

Kolejne zaszczytne wyróżnienie prof. Bubnickiego, dołączonedo licznego już zbioru międzynarodowych i krajowych godności iwyróżnień – jest niewątpliwie miłym akcentem dla naszej Uczelnii wrocławskiego środowiska naukowego. Jego zasługi i aktywnośćw naszym regionie są znane i cenione. Jako wieloletni dyrektor In-stytutu Sterowania i Techniki Systemów oraz twórca i realizatornowych kierunków dydaktycznych i eksperymentalnych form kształ-cenia kadry naukowej przyczynił się do rozwoju i wysokiej rangiośrodków automatyki i informatyki na naszej Uczelni. Organizo-wane pod jego kierownictwem międzynarodowe konferencje SYS-TEMS SCIENCE oraz międzynarodowy kwartalnik „Systems Scien-ce”, którego jest redaktorem naczelnym – cieszą się zasłużonąrenomą i popularnością, a w szerokim gronie zagranicznych uczest-ników i autorów znaleźć można największe autorytety ze ścisłejświatowej czołówki. Jako wieloletni Prezes Wrocławskiego Oddzia-łu PAN, a obecnie przewodniczący Wrocławskiej Rady Nauki wniósłi wnosi znaczący wkład w integrację wrocławskiego środowiskanaukowego.

Krótki wykład wygłoszony w czasie uroczystości w Wojskowej Aka-demii Technicznej prof. Bubnicki poświęcił aktualnym problemom orazperspektywom rozwojowym komputerowych systemów decyzyjnych.

ObchodyŚwięta Niepodległości

Po raz trzeci członkowie i sympatycy NSZZ „Solidarności” przyPolitechnice Wrocławskiej obchodzili Święto Odzyskania Niepod-ległości w Zamku w Wojnowicach. W dniu 13 listopada br. zorga-nizowana została uroczystość złożenia kwiatów pod pomnikiem„Solidarności”. Dr Ryszard Wroczyński, przewodniczący NSZZ„Solidarność” przy Politechnice Wrocławskiej w towarzystwie ks.Mirosława Drzewieckiego, w otoczeniu około pięćdziesięciu uczest-ników, krótko nawiązał do tradycji obchodów Święta Niepodległo-ści. Ks. Mirosław Drzewiecki zainicjował modlitwę za zmarłychczłonków Solidarności. W autokarze dr Izabela Hudyma powitałaobecnych i przedstawiła program dnia. Podczas dojazdu do Wojno-wic i w drodze powrotnej uczestnicy „a capella” wykonali pieśnilegionowe, przeplatane opisami fragmentów z życia prywatnegoMarszałka Józefa Piłsudskiego, czytane przez p. Inkę Węgrzyńską.

W zamku uczestnicy rozlokowali się w dwóch salach. DyrektorZamku pan Franciszek Oborski przedstawił ze swadą historię Zam-ku, interpretowaną na różne sposoby, w zależności od okresów hi-storycznych. Po skromnym posiłku (uczestnicy pokryli koszty uro-czystości) składającym się ze słynnej wodzianki, plackaziemniaczanego i znakomitego chleba ze smalcem domowym,uczestnicy wysłuchali wierszy autorskich ks. M. Drzewieckiego oaniołach. Jednym z utworów ukazującym tragizm współczesnegoświata jest wiersz „Anioł z krzyżem”.

ANIOŁ Z KRZYŻEM

Spotkałemu sąsiadów przy telewizorzeafgańskiego studentaMahmuda

Na srebrnym ekraniesetki wrzeszczących twarzyrąk podniesionych wysokopięści przyrośniętych do karabinówsłowa wypluwane z wściekłościąraniły powietrzedżihad dżihad

Święta wojna przechodziłajak epidemiadolinami i górami Azji

Nasz student Mahmudz kamienną twarzą połykał obrazypo policzkach spływały dwie łzy

Kto uwolnił tę nienawiśćby mordowała rozumzapytał zbielałymi wargamiW ciszy bez odpowiedzijego dobry anioł stróżdźwigał ciężki krzyż

listopad 2001 27

SYSTEMY

INFORMACJI

GEOGRAFICZNEJSprawnie funkcjonujący urząd administracji publicznej, za-

kład przemysłowy, instytucja naukowo-badawcza czy firma mar-ketingowa wymagają pełnej informatyzacji zarządzania, auto-matyzacji projektowania, przekazu i przetwarzania bardzo dużejilości danych, nawet w czasie rzeczywistym.

Takim właśnie celom służą systemy geoinformacyjne, okre-ślane często jako systemy informacji geograficznej (GIS) lubsystemy informacji przestrzennej (SIP). Odgrywają coraz więk-szą rolę na scenie informatycznej jako główny komponent sys-temów wspomagania decyzji i automatyzacji prac inżynier-skich. Rośnie też znaczenie wdrażanych systemówgeoinformacyjnych w procesach inwestycyjnych, gdyż pozwa-lają one osiągać znaczne zyski o charakterze bezpośrednim ipośrednim. Pełne wykorzystanie systemu geoinformacyjnego,a zatem i maksymalne korzyści z inwestycji, zależą w dużymstopniu od właściwego zdefiniowania zadania, jakie musi speł-niać GIS, jako przedsięwzięcia inwestycyjnego. Uwzględnićtu należy charakter przedsiębiorstwa, specyfikę obiegu infor-macji oraz wiedzę i umiejętności ludzi tworzących tę infor-mację. Oznacza to, że sukces przy wdrażaniu systemu w du-żym stopniu zależeć będzie od przyjęcia poprawnych założeńpoczątkowych: ogólnej koncepcji budowy systemu, studiumuwarunkowań, projektu ogólnego.

Właściwie zaprojektowane systemy GIS dzięki ich dodatko-wym możliwościom wykonywania określonych analiz, rapor-tów, zestawień, itp. odniesionych do wizualizowanych obiek-tów przestrzennych, stały się nie tylko standardem, ale podstawąoptymalizacji zarządzania i wspomagania decyzji.

Jednakże wykorzystanie wszystkich możliwości systemówGIS w optymalizacji procesów zarządzania i automatyzacji pro-jektowania zależy w znacznej mierze od kwalifikacji kadry kie-rowniczej i bezpośrednich użytkowników wdrażanych syste-mów. Uwzględniając te potrzeby Zakład Geodezji i GISPolitechniki Wrocławskiej organizuje kolejną edycję podyplo-mowego studium GIS (z terminem zgłoszeń do 15.01.2002).Studium stanowi uzupełnienie programów studiów w zakresieinformatyzacji zarządzania i automatyzacji projektowania. Słu-chacze mogą zapoznać się z możliwościami wykorzystania naj-nowszych technik pozyskiwania, tworzenia, przetwarzania iudostępniania danych przestrzennych, do jakich należą: foto-grametria cyfrowa i teledetekcja, pozycjonowanie satelitarne,monitorowanie obiektów i zjawisk w czasie rzeczywistym orazmultimedialne środki przekazu informacji. Program studium,ukierunkowany głównie na aktualne i planowane potrzeby za-kładów przemysłowych i administracji publicznej, realizowanyjest przez specjalistów GIS, geodezji, fotogrametrii, informaty-ków uczelni wrocławskich (głównie Politechniki), uczelni kra-jowych oraz specjalistów krajowych i zagranicznych firm ko-mercyjnych.

Szczegółowe informacje dotyczące organizacji drugiejedycji Podyplomowego Studium GIS można uzyskać:

na stronie internetowej: http://gis.pwr.wroc.pl/lub telefonicznie: 071-3206873

Fot

. Elż

biet

a W

rocz

yńsk

a

Uczestnicy obejrzeli też wystawę zainicjowaną przez dr hab.Ryszarda Czocha, a obejmującą w syntetycznym skrócie okres odrozbiorów Polski do roku 1918 i wznowienie uchwałą sejmowąŚwięta Niepodległości w 1989 r. Podczas krótkiego pobytu znale-ziono czas na spotkania przyjacielskie i spacery w pięknym jesien-nym plenerze po ogrodzie zamkowym. Jak wieść gminna niesie,przy dźwiękach pianina śpiewano, a nawet tańczono. Cały pobytupłynął w bardzo miłym nastroju.

W drodze powrotnej dr inż. Ryszard Wroczyński podziękowałobecnym za uczestnictwo i wskazał na integrującą rolę Związku.

nr 14828

Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitne krajowe osią-gnięcia naukowo-techniczne otrzymały trzy zespoły z Politech-niki Wrocławskiej:

I. Zespół uczelniany PWr w składzie:

prof. zw. dr hab. inż. Daniel Józef Bem (I-28) – kierownikdr inż. Andrzej A. Kucharski (I-28)dr inż. Wojciech J. Krzysztofik (I-28)dr hab. inż. Tadeusz W. Więckowski, prof. (I-28)Czesław Kupczyk (I-28)za Układ antenowy w Radiowym Centrum Nadawczym Solec

Kujawski (prace badawcze, projekt elektryczny i badania końco-

we).Opracowany i wybudowany układ antenowy stanowi oryginal-

ne osiągnięcie w skali światowej. Jest to jedyny na świecie układantenowy o kierunkowej charakterystyce promieniowania pracują-cy w zakresie fal długich. Zapewnia on bardzo dobrą jakość odbio-ru I Programu Polskiego Radia na terenie całej Polski, a także sły-szalność tego programu z zadawalającą jakością prawie w całejEuropie, Północnej Afryce i na Bliskim Wschodzie.

Po katastrofie masztu RCN w Konstantynowie koło Gąbina wsierpniu 1991 r. już w następnym roku rozpoczęto działania zmie-rzające do odbudowy anteny. Jednak zdecydowany sprzeciw oko-licznych mieszkańców uniemożliwił odbudowę masztu w Konstan-tynowie. W 1996 r. Polskie Radio S.A. podjęło decyzję o budowiecałkowicie nowego obiektu w innym miejscu i powierzyło Instytu-towi Telekomunikacji i Akustyki (ITA) Politechniki Wrocławskiejopracowanie koncepcji nowej radiostacji i nadzór nad jej budową.Do realizacji tego zadania został powołany w ITA zespół pod kie-runkiem prof. Daniela J. Bema, który miał dokonać wyboru nowejlokalizacji i opracowania takiego układu antenowego, który zmniej-szałby skutki jej nieoptymalnego położenia.

Na podstawie analizy propagacyjnej określono optymalną cha-rakterystykę promieniowania układu antenowego z punktu widze-nia objęcia zasięgiem radiostacji całego kraju. Zaproponowano ory-ginalny spełniający te wymagania. Przyjęto przy tym nowatorskierozwiązania dotyczące izolacji masztu. Powstała w ten sposób skom-plikowana struktura promieniująca złożona z dwóch masztów owysokości około 300 m, podtrzymujących je lin odciągowych iboczników (cztery poziomy odciągów, po trzy odciągi w każdympoziomie, oraz trzech boczników na każdym z masztów).

Analiza tak złożonych struktur promieniujących wymaga stoso-wania zaawansowanych metod modelowania elektromagnetyczne-go. Ważne jest nie tylko uzyskanie założonych parametrów użyt-kowych (charakterystyka promieniowania, obsługiwany obszar), aletakże zminimalizowanie szkodliwego oddziaływania promieniowa-nia elektromagnetycznego na środowisko. Zbadano oddziaływanieprzyszłej radiostacji na Obserwatorium Radioastronomiczne Uni-wersytetu im. Mikołaja Kopernika znajdujące się w Piwnicach podToruniem w odległości 21,9 km od planowanej radiostacji, a takżena inne umiejscowione w pobliżu obiekty, między innymi na ma-gazyny paliw płynnych.

Każda radiostacja musi być skoordynowana z innymi radiosta-cjami współ- i sąsiedniokanałowymi, aby nie powodowała zakłó-cenia ich pracy. W przypadku radiostacji długofalowej źródłemzakłóceń jest fala jonosferyczna. W odległości od Solca Kujaw-skiego mniejszej niż odległość koordynacyjna, która wynosi 3300km, znajdują się cztery radiostacje pracujące przy częstotliwości216 kHz (Baku, Monte Carlo, Oslo Bastoey, Oslo Kloefta), osiemradiostacji pracujących przy częstotliwości 225 kHz (Barcelona,Bilbao, Linares, Lugo, Abis, Droitwich, Nizhniy Tagil, Van) i osiem

radiostacji pracujących przy częstotliwości 234 kHz (Yerevan, Je-fren, Junglinster, Kishinev, Arkhangelsk, Tobolsk, Ulyanovsk).Wykonano obliczenia dla wszystkich wymienionych radiostacji dladwóch miesięcy charakteryzujących się odpowiednio najdłuższą inajkrótszą nocą,: grudnia i czerwca, oraz dla różnych godzin czasuUT, w tym dla godzin wschodu i zachodu Słońca.

Stwierdzono, że jedynie w sporadycznych przypadkach możnasię spodziewać nieznacznego pogorszenia warunków pracy tychradiostacji zakłócanych przez stację w Solcu Kujawskim. Oblicze-nia koordynacyjne zostały zaakceptowane przez Państwową Agen-cję Radiokomunikacyjną i były podstawą do uzgodnień międzyna-rodowych, od których zależała zgoda na uruchomienie nowejradiostacji.

Realizacja projektu układu antenowego w Radiowym CentrumNadawczym Solec Kujawski przyczyniła się do rozwoju metodmodelowania elektromagnetycznego. Opracowano oryginalne al-gorytmy i oprogramowanie umożliwiające badanie oddziaływaniapola elektromagnetycznego na skomplikowane struktury. Ma to istot-ne znaczenie nie tylko dla radiofonii, ale także dla radio- i teleko-munikacji oraz radiolokacji i ochrony środowiska. Opracowanametodologia pomiaru zasięgu będzie wykorzystana do pomiaru za-sięgów radiostacji publicznych i komercyjnych.

II. Zespół uczelniano-przemysłowy w składzie:

dr inż. Józef Hoffmann (PWr, I-26) – kierownikprof. dr hab. inż. Henryk Górecki (PWr, I-26)dr Helena Górecka (PWr, I-26)prof. dr hab. inż. Roman Czuba (Instytut Uprawy, Nawoże-

nia i Gleboznawstwa – Oddział Wrocław)mgr inż. Kazimierz Zagozda (Zakłady Chemiczne „LUBOŃ”

S.A. w Luboniu)mgr inż. Józef Kończal (Zakłady Chemiczne „LUBOŃ” S.A.

w Luboniu)mgr inż. Edward Dreger (Zakłady Chemiczne „LUBOŃ”

S.A. w Luboniu)mgr inż. Andrzej Piechota (Zakłady Chemiczne „LUBOŃ”

S.A. w Luboniu)Maria Kaczmarek (Zakłady Chemiczne „LUBOŃ” S.A. w

Luboniu)za Wdrożenie nowej metody produkcji nawozów typu PK i NPK

granulowanych przez zgniatanie.Zespół naukowo-badawczy z Instytutu Technologii Nieorganicz-

nej i Nawozów Mineralnych PWr w ramach grantu celowego opra-cował technologię otrzymywania nawozów wieloskładnikowychgranulowanych techniką zgniatania, która została wdrożona w Za-kładach Chemicznych LUBOŃ S.A. Metoda ta znana była wcze-śniej między innymi w USA (TVA – National Fertilizer Develop-ment Center), w Europie Zachodniej (Francja, Niemcy), ale w Polscezastosowano ją po raz pierwszy.

Jej istotą jest wykorzystanie przy wytwarzaniu nawozu wielo-składnikowego techniki kompaktowania podczas granulowania.Odpowiednio dobrana i ujednolicona pod względem składu che-micznego mieszanina komponentów nawozowych, po zagęszcze-niu i odpowietrzeniu poddawana jest kompakcji (naciskowi), wwyniku której nawóz otrzymywany jest w postaci tafli. Następniejest on rozdrabniany, segregowany i w końcowej operacji podda-wany obtaczaniu. Gotowy produkt jest granulatem.

Ważnym elementem badawczym było określenie przydatnościkomponentów składników nawozowych do przygotowania takiejmieszanki nawozowej, którą można granulować techniką zgniata-nia. W tej operacji nie można dopuścić do występowania nieko-rzystnych zjawisk fizycznych: wzrostu zawartości wody fizycznej,zbrylania, czy segregacji ze względu na zróżnicowane uziarnienieoraz chemicznych: reakcji powodujących uwstecznianie się skład-nika pokarmowego czy powstawania produktu lotnego.


Nagrody...

listopad 2001 29

Uwzględniając warunki procesu technologicznego, magazyno-wania produktu i jego stosowania w rolnictwie dokonano oceny ioptymalizacji składu pod kątem wytrzymałości mechanicznej gra-nul. Określono również wpływ wzrostu temperatury, zawartościwody fizycznej oraz zwiększonego nacisku na ich trwałość mecha-niczną.

Opracowano optymalne składy produktów NPKMg i PKMg orazstosowanych komponentów i surowców składników nawozowychdla podstawowych upraw rolniczych. Prace zostały wykonane wbardzo krótkim czasie (15 miesięcy). Skrócenie cyklu badawczegoosiągnięto poprzez prowadzenie badań na stanowisku firmy SohutConreur & Cie we Francji jeszcze przed zestawieniem stanowiskabadawczego w Polsce. Niemal równolegle do badań realizowanocykl projektowy oraz rozpoczęto właściwą inwestycję. Efektemkońcowym było uruchomienie instalacji o zdolności produkcyjnej130 tys. ton nawozów PKMg oraz 30 tys. ton NPKMg.

Stosowane w rozwiązaniach klasycznych granulacje: bębnowalub wieżowa realizowane są w wielkogabarytowych urządzeniachcharakteryzujących się wysokim zapotrzebowaniem na energię, atakże niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko.

W porównaniu z poprzednio stosowanymi technologiami uzy-skano: niższe koszty operacji granulacji wynikające z ograniczeniazużycia energii, niższe koszty surowców oraz znacznie niższe kosztyinwestycyjne.

Opracowana instalacja stwarza możliwość szerokiego zakresuzmian składu pierwiastków odżywczych w produkcie dostosowa-nego do potrzeb rynkowych oraz płynnej zmiany rodzaju wytwa-rzanego nawozu bez konieczności stosowania przerw technologicz-nych.

Znacząco zmniejszono także uciążliwość technologii dla środo-wiska. Ograniczona została emisja pyłów i całkowicie wyelimino-wano powstawanie ścieków produkcyjnych.

Skorelowanie składu nawozów z potrzebami pokarmowymi ro-ślin zapobiega także niekorzystnemu oddziaływaniu chemizacjirolnictwa na środowisko poprzez zmniejszenie ilości chemikaliówniepobranych w okresie wzrostu roślin i pozostających w glebie.

Od momentu uruchomienia produkcji nawozów granulowanychtechniką zgniatania w Z.Ch. „LUBOŃ” S.A. (w kwietniu 1999 r.)wyprodukowano ponad 234 tys. ton nawozów (do sierpnia 2001) owartości sprzedaży ponad 102 mln zł. Warto zaznaczyć, że jest toliczący się efekt ekonomiczny, gdyż dofinansowanie realizacji pro-jektu celowego przez KBN wynosiło jedynie około 1,2 mln zł.

Wytwarzane wyroby okazały się w pełni konkurencyjne w sto-sunku nie tylko do innych polskich produktów, ale również takichfirm jak Norsk Hydro czy Kemira, które od kilku lat rywalizują narynku o krajowych nabywców produktów nawozowych.

III. Zespół uczelniano-przemysłowy w składzie:

dr inż. Stanisław Azarewicz (PWr, I-29) – kierownikdr hab. inż. Teresa Orłowska-Kowalska, prof. (PWr, I-29)dr inż. Adam Zalas (PWr, I-29)mgr inż. Witold Kaczmarek (ZPUA)mgr inż. Stanisław Nykiel (ZPUA)za Napęd wykonawczy i konstrukcja typoszeregu siłowników

przemysłowych.Przedmiotem prac badawczo-rozwojowych było opracowanie

nowych konstrukcji siłowników ujętych wielkościowo w dwa ty-poszeregi. Zespoły wykonawcze siłowników przeznaczone do pro-dukcji przemysłowej powinny spełniać funkcje: siłowników linio-wych, obrotowych lub wahliwych. Konieczne jest zapewnieniekompatybilności oraz pełnej wymienialności podzespołów, któreumożliwiają łatwą przebudowę i zmianę realizowanej funkcji, uła-twiają wszelkie naprawy, przeglądy itp.

Istotnym elementem opracowanych rozwiązań jest modułowabudowa siłowników zawierających trzy podstawowe zespoły: ze-

spół sterowania, zespół napędowy i zespół wykonawczy. Elektro-niczne bloki sterowania i wizualizacji umożliwiają zarówno stero-wanie pracą siłownika, jak również autokontrolę układu, zabezpie-czenia logiczne, bieżącą kontrolę, wyświetlanie istotnychparametrów itp. Układ sterowania zapewnia obsługę i programo-wanie parametrów z pulpitu operatorskiego oraz zdalne sterowanieprzy wykorzystaniu łącza RS. Realizuje on także automatyczniezadane programy awaryjne z jednoczesnym potwierdzeniem ichwykonania (np. szybkie zamknięcie zaworu przy spadku ciśnieniaza siłownikiem o określoną wartość). Można dowolnie programo-wać sposób działania tego urządzenia w stanach awaryjnych.

Siłownik posiada także napęd ręczny umożliwiający przemiesz-czenie elementu wykonawczego przy braku zasilania, a układ stero-wania po załączeniu zasilania rozpoznaje położenie tego elementu.

Oryginalnym wkładem w rozwój sterowania napędów z silnika-mi indukcyjnymi stanowi zastosowanie podwójnego zabezpiecze-nia przeciążeniowego: mechanicznego i elektrycznego, w którymmoment silnika odtwarzany jest na podstawie łatwo mierzalnychwielkości elektrycznych. W rozwiązaniach dotyczących siłowni-ków przeznaczonych do pracy w układach sterujących pracą turbinelektrowni, urządzeń chemicznych itp. zastosowano przemiennikczęstotliwości, który może realizować pozycjonowanie napęduwykonawczego. Umożliwia to realizację układów sterowania owysokiej dokładności działania.

Opracowany siłownik o symbolu fabrycznym X uważany jestaktualnie za najlepszy wśród oferowanych w kraju urządzeń tegotypu pod względem konstrukcji mechanicznej oraz kontroli prze-mieszczenia elementu wykonawczego, lub takich parametrów jaksiła czy moment. Lekka konstrukcja siłownika (ze stopów alumi-nium) oraz zastosowanie kompozytów w przekładniach obiegowychumożliwiają bezpośrednie montowanie go w zaworze. Zastosowa-nie smaru stałego w tym urządzeniu jest korzystna dla środowiska.

Nowa konstrukcja obejmująca dwa typoszeregi po trzy odmianykonstrukcyjne, różniące się wielkością mechaniczną i realizowanąfunkcją stanowi nowoczesne rozwiązanie, najbardziej zaawanso-wane technicznie i technologicznie spośród siłowników produko-wanych w kraju i może konkurować z produktami czołowych firmw tej dziedzinie.

Są one w pełni przystosowane do pracy w przemysłowych sys-temach automatycznej regulacji, z możliwością programowaniamodyfikacji charakterystyk mechanicznych, nastawień i zależno-ści logicznych w funkcji wymagań procesu technologicznego. Stwa-rzają także możliwość integracji siłownika z nadrzędnym kompu-terowym systemem sterowania. Siłowniki spełniają wymaganiakompatybilności elektromagnetycznej. Mają parametry zbliżone dotego typu urządzeń liczących się na rynku, przy proponowanej niż-szej cenie. Spełniają także wymagania ekologiczne.

Opracowana konstrukcja należy do rozwojowych, a wdrożenierozwiązania sterowania cyfrowego i wizualizacji ma duże znacze-nie dla postępu technicznego w zakładzie. Przewiduje się opraco-wanie na jej bazie i wdrożenie siłowników innej wielkości prze-znaczonych do określonych zastosowań. Prowadzone są takżedziałania proeksportowe.

nr 14830

Legnica –

Wałbrzych –

Jelenia GóraTegoroczny Festiwal Nauki zyskał miano „Dolnośląskiego”.

Ale już w poprzednich latach w miastach będących siedzibami

filii Politechniki Wrocławskiej odbywały się prezentacje festi-

walowe. I tym razem zorganizowano je w Jeleniej Górze – 19-20

października, w Legnicy – 5-6 października i w Wałbrzychu –

12-13 października. Zainteresowanie sesjami wyjazdowymi

uczelni Wrocławia, jej wykładowców, prezenterów było ogrom-

ne, przerosło nasze oczekiwania. Dla zainteresowanych przy-

gotowano bogatą ofertę prezentacji z zakresu nauk humanistycz-

nych, ścisłych i medycznych. O doborze tematów prezentacji

decydowała lokalna placówka naukowa, która kierowała się

zapotrzebowaniem danego środowiska.

LegnicaDolnośląski IV Festiwal Nauki w Legnicy otworzyła uroczyście

zastępczyni koordynatora DFN profesor dr hab. Kazimiera Wilk.

W spotkaniu tym wzięło udział bardzo wiele osób, wśród którychbyli: dr Krzysztof Kostrzanowski – dyrektor Wydziału Oświaty,Kultury i Sportu Urzędu Miasta Legnica, mgr Adam Sikorski –zastępca dyrektora Wydziału Oświaty, Kultury i Sportu UrzęduMiasta Legnica, mgr Stanisław Sirojć – dyrektor Rady FederacjiStowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, mgr Bożena Kulczyc-ka – dyrektor Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych, mgrIgnacy Bochenek – wiceprezydent Legnicy, mgr Maria Dąbrowska– dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego, mgr Andrzej Bo-czor – dyrektor Zespołu Szkół Technicznych i Ogólnokształcących,mgr Edward Dobosz – dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcą-cych nr 1 – LO V, mgr Helena Kalitka – dyrektor IV LO, mgrBarbara Węgrzyn – dyrektor Zespołu Szkół Budowlanych, mgr JanGórski – Zespół Szkół Budowlanych, mgr Joanna Rodak – dyrek-tor II LO w Lubinie. Krótkie okolicznościowe wystąpienie do licz-

Festiwal Nauki w Filiach Politechniki Wroc³awskiej

nie przybyłych gości festiwalowych miał dyrektor Filii Politechni-ki Wrocławskiej dr Henryk Bartoszewicz.

Dotyczący najnowocześniejszej problematyki wykład „Podpisyelektroniczne” otwierał sesję wykładową Festiwalu Nauki w Legni-cy. Dużym zainteresowaniem cieszyły się wszystkie wykłady. Mło-dym słuchaczom szczególnie jednak przypadła do serca historia mi-łości – „Idea miłości od Platona do Ericha Fromma” (dr hab. J Wais).Pokaz „Chemia dla urody” (dr B. Domagalska, dr R. Janik, mgr B.Matuszewska) przyciągnął bardzo liczne rzesze zainteresowanychkosmetykami, których walorem jest nie tylko to, że upiększają, aleteż to, że można zrobić je w prosty sposób dysponując skromnym„warsztatem chemicznym”. Miłym akcentem festiwalu był wykład„Witaminy i minerały nie tylko w pigułce”. Wprawdzie prezentacjata nie była ujęta w programie Dni Nauki w Legnicy, ale ze względuna zapotrzebowanie środowiska odbyła się aż dwa razy przy pełnejsali wykładowej. Dużą popularnością cieszył się blok tematyczny„Człowiek w chorobie a postęp nauk medycznych”. Wykład „Prze-wodzenie sygnałów elektrycznych w neuronach a mechanizmy ucze-nia się i pamięci” szczególne (choć nie tylko) zainteresował młodychgimnazjalistów. Podobnie wiele osób zainteresowało się tak bardzoaktualnym dzisiaj tematem wykształcenia przedstawionym w wy-kładzie „Edukacja młodego pokolenia w dobie globalizacji”.

Profesor dr hab. Kazimiera Wilk otwiera sesję wyjazdową w Legnicy.

Koordynator sesji wyjazdowych FN dr hab. Jadwiga Sołoducho i dyrektorFilii Politechniki Wrocławskiej dr Henryk Bartoszewicz

Pokaz „Chemia dla urody” – dr Beata Domagalska i mgr BarbaraMatuszewska (I-27)

listopad 2001 31

Festiwal Nauki w Filiach Politechniki Wroc³awskiej

Ogólnie w Legnicy podczas Dni Nauki odbyły się 23 imprezyfestiwalowe.

WałbrzychUroczyste otwarcie IV Dolnośląskiego Festiwalu Nauki w Wał-

brzychu odbyło się w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 2. Licz-

nie zgromadzeni goście: Naczelnik Wydziału Edukacji i Wycho-wania Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu – Zygmunt Nowaczek,dyrektor Centrum Informacji Zawodowej – Małgorzata Jeżewska-Maicka, inspektor Wydziału Edukacji i Wychowania Urzędu Miej-skiego w Wałbrzychu – mgr Iwona Rychlik ksiądz prałat Bogu-

sław Wermiński, z zainteresowaniem obejrzeli przedstawienie-skła-dankę z historii dziejów nauki przygotowaną przez młodzież z IVLiceum.

Wykład inauguracyjny festiwalu – „Witaminy i minerały nie tylkow pigułce” przyjęty został z dużym aplauzem. Pytań związanych ztak aktualną tematyką wykładu było sporo, wspólnie zastanawianosię, jak mały owoc kiwi może zaspokoić dobowe zapotrzebowanieorganizmu na witaminy i minerały. Młodzież ze szkół wałbrzyskichtakże przygotowała bardzo bogaty program. Zespół Szkół Ekono-miczno-Gastronomicznych pokazał, jak pięknie można dekorowaćzakąski i jak należy je podawać. Przewidziana też była degustacjaprzygotowanych smakołyków. Bogato ilustrowane wykłady (o róż-norodnej tematyce) przygotowane przez uczelnie Wrocławia ścią-gnęły grupy młodych wałbrzyszan na 28 imprez festiwalowych. Zdużą owacją wśród festiwalowych gości spotkał się wykład „Gdziediabeł Śląski pogrzebion?” Widowisko teatralne „Współczesny te-atr lalek” zgromadziło spore rzesze młodych teatromanów, a pre-zentacja „Laboratorium w walizce” długo oklaskiwana była przeztych, którzy z chemią są za pan brat.

Jelenia GóraDolnośląski IV Festiwal Nauki w Jeleniej Górze odbywał się w

Filii Politechniki Wrocławskiej, w salach wykładowych KolegiumKarkonoskiego i Filii Uniwersytetu Wrocławskiego. Gospodarza-mi jeleniogórskich Dni Nauki byli dr Maciej Pawłowski – dyrek-tor tutejszej Filii Politechniki Wrocławskiej i dr Marek Graszewicz– przedstawiciel Uniwersytetu Wrocławskiego w Jeleniej Górze.

Prezentowane wykłady cieszyły się dużą popularnością wśródlicznie przybyłych na „festiwalowe szaleństwo”. Szczególne zain-teresowanie budziły prezentacje dotyczące naturalnych bogactwregionu: wód leczniczych („Wody lecznicze rejonu karkonoskie-go” prof. dr hab. W. Ciężkowski) i termalnych („Wody termalneoraz możliwość wykorzystania wód cieplickich” dr J.Sawicki, drE. Liber-Madiarz), stanu środowiska („Stan środowiska naturalne-go Kotliny Jeleniogórskiej”, pracownicy Stacji WojewódzkiegoInspektora Ochrony Środowiska w Jeleniej Górze) i ewolucji kra-jobrazu Kotliny Jeleniogórskiej (mgr A. Paczos – Muzeum Przy-rodnicze w Cieplicach). Dużym zainteresowaniem cieszyły się wy-kłady o tematyce medycznej, a szczególnie „Przeszczepy narządowe– co jest możliwe dzisiaj, a co będzie możliwe jutro?”. Licznie


nr 14832

TRANSHYDRO 2001Zapowiadana we wrześniowym numerze „Pryzmatu” konferen-

cja TRANSHYDRO 2001 odbywała się w dniach 3-6 październi-ka. Jej tematyka wiązała zagadnienia hydraulicznych maszyn prze-pływowych, pomp, turbin i transportu hydraulicznego zproblematyką dotyczącą napędów i sterowań hydraulicznych orazuszczelnień, bez których nie mogą się obyć zarówno maszyny prze-pływowe, jak i hydraulika. Spotkanie było okazją do przypomnie-nia historii Katedry Maszyn Wodnych, porównania osiągnięć z latubiegłych z obecnymi, spojrzenia na przyszłość maszyn i syste-mów hydraulicznych.

W części jubileuszowej uczestniczyli: prorektor prof. LudwikKomorowski, dziekan W-10 prof. Wacław Kollek, dziekan W-9 prof.Zbigniew Gnutek, członek CK, sekcji KBN, przewodniczący Sek-cji Podstaw Konstrukcji w Komitecie Budowy Maszyn PAN prof.Maciej Zarzycki (Politechnika Śląska), doktor h.c. PWr, prof. Hen-ryk Hawrylak (wieloletni dziekan Wydziału Mechanicznego i dłu-goletni dyrektor Instytutu Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn), dzie-kan Wydziału Mechanicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego prof.Ryszard Rohatyński, prodziekan Wydziału Inżynierii Kształtowa-nia Środowiska i Geodezji AR we Wrocławiu prof. Jerzy Sobota,przedstawiciele pokrewnych jednostek z innych uczelni i współ-pracujących zakładów przemysłowych oraz byli studenci.

Po przywitaniu gości przez przewodniczącego Komitetu Orga-nizacyjnego dr inż. Henryka Chrostowskiego i przewodniczącegoKomitetu Naukowego prof. Janusz Pluteckiego w imieniu władzPWr wystąpił prof. Ludwik Komorowski. Stwierdził on, że to jubi-leuszowe spotkanie środowiska inżynierskiego dokumentuje jegohistorię od powstania pierwszej katedry aż po kilka współcześnieistniejących zakładów, które kontynuują wcześniej podjęte prace.Zauważył, że jest to zamykająca się w ramach dwóch wydziałówhistoria ich harmonijnej współpracy, a materiały konferencyjneświadczą o ich sukcesach (i to nie tylko w postaci dzieł inżynier-skich). Za walor tego środowiska należy uznać także zmysł obser-wacji i wrażliwość na potrzeby naszego przemysłu – zauważane wporę i zaspakajane, mimo niekiedy gwałtownych zmian w polskiejgospodarce i różnorodności stawianych wyzwań.

Zdaniem Prorektora z tej historii powinna płynąć nauka, jak zna-leźć swoje miejsce we współczesnej gospodarce rynkowej, prawi-dłowo oceniać kierunki jej rozwoju i sprostać zagranicznej konku-rencji, za którą stoi kapitał i wielowiekowa tradycja. „Najlepsząlekcją, jaką dziedziczymy, jest świadomość, że środowiska nauko-

we i techniczne uczelni tej miary co Politechnika Wrocławska, majądość wiedzy i doświadczenia, aby dynamicznie reagować na sy-gnały płynące ze sfery gospodarki.(...) Że ich kontakt z gospodarkąjest wystarczający, aby stanowić przeciwwagę dla zmiennych po-mysłów politycznych, które próbują ją poddać bądź nagłym zry-wom bądź hamulcom. Potrzebne jest pragmatyczne spojrzenie in-żynierskie, które w realnym świecie potrafi wyczarować realnysukces.”

Dziekan Wydziału Mechaniczno-Energetycznego prof. ZbigniewGnutek stwierdził, że spotkanie kilku pokoleń „wodziarzy” jestokazją do poszukiwania wspólnego rdzenia, wokół którego toczysię życie tej gałęzi techniki. Wśród nich są osoby, które maszynyhydrauliczne projektują, budują, eksploatują, badają i remontują.Są tacy, którzy uczą przyszłych inżynierów i dbają, aby ta tematy-

ka znalazła właściwe zrozumie-nie. A wszyscy powinni trosz-czyć się o pozycję swejzawodowej specjalności. Techni-ka hydrauliczna obejmuje rów-nież dziedziny, które nie zajmu-ją się wprost maszynamiwodnymi, ale działają na rzeczmaszyn i systemów hydraulicz-nych. Wymienić tu należy tech-nikę uszczelnień, monitorowaniei diagnostykę maszyn, a takżetechniki i technologie wykorzy-stujące sterowanie hydrauliczne,hydrotransport, wodociągi i ka-nalizację, nawadnianie i odwad-nianie kopalń i pól. Przy tak sze-rokim zakresie tematycznymtrudno być biegłym w tej dzie-dzinie. Jednak „wodziarzom” sięto udało.

Dziekan Wydziału Mecha-nicznego wykorzystał spotkanie,aby zaprezentować swój wy-

Doc P. Zworski omawia historię Katedry maszyn Wodnych.Z lewej – prof. M. Zarzycki.

Zwiedzanie Laboratorium Hydraulicznych Maszyn Przepływowych na Żabiej Ścieżce

listopad 2001 33

dział: jego historię, stan obecny i plany na przyszłość. Do sukce-sów zaliczył m.in. 12 tysięcy absolwentów, 549 wypromowanychdoktorów, 70 rozpraw habilitacyjnych. O zmianach idących w do-brym kierunku świadczą laboratoria na miarę XXI wieku. Prof.Wacław Kollek postrzega Wrocław w przyszłości jako miejsce pro-dukcji środków transportu i przewiduje rozwój tej branży, czemu

służą prace nad utworzeniem nowego kierunku – Transportu. Chceteż stworzyć strategię rozwoju Wydziału Mechanicznego, którabyłaby elementem strategii regionu.

W imieniu Korporacji Napędów i Sterowań Hydraulicznych iPneumatycznych (współorganizatora konferencji) wystąpił sekre-tarz zarządu mgr inż. Władysław Burzyński. Poinformował zebra-nych, że została ona powołana w 1994 roku jako stowarzyszeniekrajowych firm produkcyjnych, handlowych, instytutów naukowychi stowarzyszeń naukowo-technicznych SIMP działających w obrę-bie szeroko pojętej hydrauliki i pneumatyki. Korporacji chce inte-grować ogólnopolskie środowiska zajmujące się tą dziedziną, a takżeumożliwiać swoim 27 członkom prezentację ich wyrobów na tar-gach. Jej wiceprezesem jest dr inż. Henryk Chrostowski, a człon-kiem zarządu – prof. W. Kollek.

Dr inż. Bohdan Jasiński i inż. Tadeusz Tyzenhaus

Honorowy przewodniczący Komitetu Naukowego prof. MaciejZarzycki poprowadził II sesję poświęconą historii i osiągnięciomnaukowym Katedry Maszyn Wodnych i jednostek kontynuującychjej prace. Pierwszy referat wygłoszony przez seniora tej katedrydoc. dr inż. Pawła Zworskiego zawierał wspomnienia o jej działal-ności, tworzących ją ludziach i był ubarwiony anegdotami z latubiegłych. Prof. Janusz Plutecki omówił osiągnięty dorobek nauko-wy, przypomniał o prowadzonych badaniach unikalnych w Polsce,o uzyskanych 57 patentach. Przedstawił też działalność kierowane-go przez niego Laboratorium Hydraulicznych Maszyn Przepływo-wych. Dr inż. Henryk Chrostowski zaprezentował Zakład Modelo-wania Maszyn i Urządzeń Hydraulicznych oraz StatkówŚródlądowych, a dr inż. Marek Gawliński – Zakład Podstaw Kon-strukcji i Urządzeń Energetycznych. Przypomniano ośrodki i za-kłady przemysłowe, z którymi współpracowano.

Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z osiągnięciami i możli-wościami badawczymi Instytutu Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn(I-16) oraz Instytutu Techniki Cieplnej i Mechaniki Płynów (I-20)oraz ofertami dla przemysłu przedstawionymi przez dyrektorów tychjednostek. Goście zwiedzili Laboratoria: Mechaniki Płynów, Tech-nik Spalania, Technik Uszczelniania w I-20 oraz Laboratoria: Na-pędów i Automatyki Hydraulicznej, Inżynierii Maszyn i PojazdówRoboczych, Biochemii Inżynierskiej, Mechatroniki i dydaktycznelaboratorium CAD (komputerowego projektowania) , które miesz-czą się w I-16.

W trakcie hydraulicznego pikniku na Żabiej Ścieżce zaprezento-wano stanowiska badawcze i dydaktyczne Laboratorium Hydrau-licznych Maszyn Przepływowych. Można było również obejrzećnową pompownię wody czystej MPWiK oraz wystawę drukówzwartych (książek, skryptów, monografii, materiałów konferencyj-nych), a nawet katedralny zeszyt zaliczeń i egzaminów oraz zeszytprac społecznych, w którym zapisywano ilość godzin przepraco-wanych społecznie przez pracowników. Do atrakcji można zaliczyćpokazane fotogramy i filmy wideo dokumentujące przeprowadza-ne badania.

W czasie naukowo-technicznej części konferencji odbywającejsię w Szklarskiej Porębie wygłoszone zostały 22 referaty, któreomawiały zagadnienia dotyczące sterowania i napędu hydrostatycz-nego, hydraulicznych maszyn przepływowych, poruszały proble-

my maszyn i systemów hy-draulicznych, pomp iukładów pompowych, pro-jektowania układów hy-draulicznych oraz problemyukładów hydraulicznych zakumulacją energii.

Odbyła się również dys-kusja okrągłego stołu przyognisku i pieczonym bara-nie. Skorzystano też z pięk-nej pogody podczas gór-skich wycieczek.

W konferencji wzięłoudział około 120 osób, a re-cenzenci wysoko ocenili jejpoziom naukowy. O satys-fakcji uczestników niechświadczy ich dużą aktyw-ność w dyskusjach, w któ-rych zaskakiwali niejedno-krotnie prelegentównadzwyczaj dociekliwymipytaniami.

Hanna Waśkowska

Prof. J. Plutecki podejmuje gości w Laboratorium Hydraulicznych Maszyn Przepływowych

nr 14834

Współpraca z HiszpaniąW dniu 17 maja 2001 r., w trakcie pobytu delegacji Wydziału

Budownictwa Lądowego i Wodnego PWr. w Wyższym CentrumPolitechnicznym Uniwersytetu w Saragossie (Centro PolitécnicoSuperior de la Universidad de Zaragoza) podpisana została umowao współpracy między Wydziałem Inżynierii Mechanicznej Wyższe-go Centrum Politechnicznego a Wydziałem Budownictwa Lądo-wego i Wodnego. Umowa obejmuje współpracę w następującychdziedzinach:

– nauczania – przez wymianę doświadczeń w metodyce naucza-nia i wymianę nauczycieli akademickich i pracowników nauko-wych;

– badań naukowych – m.in. przez prowadzenie wspólnych pro-jektów badawczych, wymianę informacji, wspólne publikacje;

– wymiany studenckiej – m.in. przez wymianę studentów,zwłaszcza dla realizacji określonych projektów, przygotowa-nia do prac dyplomowych i praktyk.

Umowa była poprzedzona wieloletnią nieformalną współpracąpracowników Instytutu Budownictwa PWr. polegająca na uczest-

nictwie w konferencjach organizowanych przez stronę hiszpańskąi współpracą w ramach programu SOCRATES, a także podpisa-niem w grudniu 1999 r. Listu intencyjnego między zainteresowa-nymi stronami. W dniu 19 kwietnia 2001 r. Senat PWr. na wniosekDziekana WBLiW prof. Ernesta Kubicy wyraził zgodę na podpisa-nie wspomnianej umowy.

Stronę hiszpańską reprezentowali: dr Inmaculada Ruiz Vázqu-ez, Dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej, prof. JavierMartínez Rodríguez, Dyrektor Wyższego Centrum Politechniczne-go oraz prof. Manuel Doblaré Castellano, szef Katedry MechanikiOśrodków Ciągłych i Teorii Konstrukcji. Właśnie z katedrą kiero-waną przez prof. Doblaré, ze względu na działalność dydaktyczną inaukową zbieżną z zakresem realizowanym przez Instytut Budow-nictwa PWr., współpraca jest najbardziej zaawansowana. Katedrata prowadzi w ramach wydziału kształcenie studentów w zakresieprzedmiotów związanych z budownictwem, takich jak: wytrzyma-łość materiałów, mechanika konstrukcji, metody numeryczne wmechanice konstrukcji, mechanika gruntów i fundamentowanie,konstrukcje metalowe i żelbetowe, budownictwo przemysłowe.Również działalność naukowo-badawcza katedry pokrywa się w

istotnym stopniu z tematyką prac prowadzonych naWBLiW: zastosowanie metod numerycznych w pro-jektowaniu konstrukcji budowlanych, optymalizacjakonstrukcji, badania konstrukcji obiektów przemy-słowych, zastosowanie materiałów bioceramicznychi inne.

Ze strony PWr. w wizycie uczestniczyli: prof. Er-nest Kubica, dziekan WBLiW, dr inż. Andrzej Mocz-ko, pełnomocnik dziekana ds. współpracy z zagranicąoraz dr inż. Piotr Berkowski, zastępca dyrektora In-stytutu Budownictwa ds. ogólnych.

W trakcie wizyty, oprócz podpisania umowy, zwie-dzono uczelnię w Saragossie wraz z laboratoriami, za-poznano się z organizacją uczelni oraz prowadzonymprocesem dydaktycznym i realizowanymi badaniaminaukowymi.

Wyższa Szkoła Techniczna Inżynierów Przemysło-wych została utworzona w 1974 r. jako nowa częśćUniwersytetu w Saragossie. W roku 1989, w związkuze zmianą strategii kształcenia, uczelnia ta przyjęła na-zwę Wyższego Centrum Politechnicznego. Uczelniapołożona jest na obrzeżach Saragossy, na terenie par-ku technologicznego, w którym znajdują się również:Instytut Technologiczny Aragonii, Europejskie Cen-trum Przedsiębiorstw i Innowacji, Instytut BadawczyMateriałoznawstwa, a także fundacje badawcze two-rzone przez przemysł i rząd prowincji Aragonii. Wchwili obecnej w Centrum kształceni są inżynierowiena 4 kierunkach: inżynierii przemysłowej, telekomu-nikacji, informatyce i chemii. Szkołę tworzą następu-jące wydziały: Podstaw Teoretycznych i TechnologiiMateriałów i Płynów, Informatyki i Inżynierii Syste-mów, Inżynierii Projektowania i Wytwarzania, Elek-tryczny, Komunikacji i Elektroniki, Inżynierii Mecha-nicznej oraz Inżynierii Chemicznej i TechnologiiŚrodowiska. Podzielone one są na katedry, których pra-cownicy realizują dydaktykę oraz prowadzą prace na-ukowo-badawcze. Na uczelni kształci się aktualnie4500 studentów.

Wyższe Centrum Politechniczne uczestniczy w bar-dzo szerokim zakresie w międzynarodowych progra-mach wymiany studenckiej, a także prowadzi ścisłąwspółpracę z przemysłem, umożliwiając studentom od-bywanie praktyk zawodowych w kraju lub zagranicą.

Spotkanie w Dyrekcji C.P.S. Od prawej stoją: prof. Javier Martínez Rodríguez – dyrektorWyższego Centrum Politechnicznego, dr inż. Andrzej Moczko, dr Inmaculada Ruiz Vázquez– dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej, prof. Ernest Kubica – dziekan WBLiW, prof.Manuel Doblaré Castellano – szef Katedry Mechaniki Ośrodków Ciągłych i TeoriiKonstrukcji, dr inż. Piotr Berkowski

Moment podpisania umowy. Od prawej: dr Inmaculada Ruiz Vázquez – dziekan WydziałuInżynierii Mechanicznej i prof. Ernest Kubica – dziekan WBLiW

listopad 2001 35

XVII Ogólnopolska KonferencjaInżynierii Chemicznej i Procesowej

Od 17 do 21 września2001 r. w Polanicy Zdrojuodbywała się XVII Ogólno-polska Konferencja Inżynie-rii Chemicznej i Procesowejzorganizowana przez Komi-tet Inżynierii Chemicznej iProcesowej Polskiej Akade-mii Nauk oraz Instytut Inży-

nierii Chemicznej i Urządzeń Cieplnych Politechniki Wrocławskiej.W obradach wzięli udział naukowcy z instytutów uczelnianych i PAN-owskich, zaproszeni goście z zagranicy oraz przedstawiciele prze-mysłu. Łączna liczba uczestników konferencji wynosiła 258 osób.

Obszerny program naukowy konferencji, rozbity na 5 dni, obej-mował sesje plenarne oraz posterowe. Ogółem opracowano 245artykułów (w tym 16 plenarnych) przygotowanych przez 367 au-torów. Wszystkie, uprzednio zrecenzowane, artykuły zostały opu-blikowane w kwartalniku Polskiej Akademii Nauk „Inżynieria Che-miczna i Procesowa”.

Obrady otworzyli: prof. Andrzej Burghardt – przewodniczącyKomitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN oraz prof. Mak-symilian Pająk – przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Kon-ferencji.

Rozwój inżynierii chemicznej był zawsze ściśle powiązany zprzemysłem chemicznym. Podkreśleniem tego związku był inau-guracyjny referat pt. „Aktualna kondycja i perspektywy rozwojuprzemysłu chemicznego w Polsce” wygłoszony przez przedstawi-ciela Ministerstwa Gospodarki mgr inż. Jerzego Paprockiego. Mów-ca zwrócił uwagę na pośrednią zależność wyników badań w obsza-rze inżynierii chemicznej od stanu i poziomu przemysłuchemicznego, a także przedstawił najważniejsze, aktualne infor-macje o tym przemyśle w naszym kraju. Słuchacze poznali dziękitemu:

• stan krajowego przemysłu chemicznego i osiągnięte wynikitechniczno-ekonomiczne w pierwszej połowie 2001 r.,

• sytuację przemysłu w najważniejszych branżach i wybraneproblemy przemysłu,

• rozwój przemysłu i planowane inwestycje w najbliższym okre-sie oraz do roku 2010.

Najważniejsze problemy i kierunki rozwoju inżynierii chemicz-nej i procesowej, a także możliwości współpracy z zagranicąw wybranych zagadnieniach, zostały zaprezentowane w na-

stępujących referatach plenarnych:• J. Bałdyga, „Zastosowania obliczeniowej mechaniki płynów

(CFD) w inżynierii chemicznej i procesowej”• M. Berezowski, „Chaos w reaktorach chemicznych”• L. Buzek, „Ekologia bez granic. Współpraca w ramach pol-

sko-niemieckiej sieci naukowej d.s. ochrony środowiska, bez-pieczeństwa procesowego i inżynierii energetycznej INCRE-ASE”

• Z. Drzymała, „Rozwój technologii mielenia i scalania mate-riałów”

• L. Gradoń, „Rola inżynierii chemicznej i procesowej w roz-wiązywaniu wybranych problemów fizjologii

• A. Górak „Zintegrowane procesy rozdziału w układzie ciecz-para”

• B. Jarzębski, J. Mrowiec-Białoń, „Tendencje w inżynieriimateriałów mezoporowatych. Implikacje dla inżynierii pro-cesowej.”

• L. Ledakowicz, „Inżynieria biochemiczna”• P. Lewicki, „Rola inżynierii chemicznej i procesowej w roz-

woju przemysłu spożywczego”• A. Noworyta, „Zintegrowane procesy membranowe”• M. Pająk, „Eksperyment w inżynierii chemicznej i procesowej”• J. Petera, „Symulacja numeryczna w przemyśle i inżynierii

środowiska”• S. Sieniutycz, „Termodynamika nierównowagowa a inżynie-

ria procesowa”• K. Warmuziński, „Procesy absorpcyjne – klasyczna inżynie-

ria chemiczna w walce z efektem cieplarnianym”• G. Wozny, P. Li, M. Wendt, „Optimisation in Process Engi-

neering – State of the Art and Future Trends”Podczas sesji plakatowych zaprezentowano 9 działów tematycz-

nych. Wszystkie postery zostały wnikliwie przeanalizowane przezwybranych wcześniej specjalistów, którzy ocenili następnie poziomprac na tle trendów panujących w badaniach rozwijanych obecnie wEuropie i na świecie. Sesje obejmowały następujące działy tematyczne(w nawiasach podano liczbę artykułów w poszczególnych działach,a także nazwiska profesorów podsumowujących poziom prac):

• Procesy mechaniczne (50) – A. Heim i M. Dyląg• Procesy dyfuzyjne (42) – B. Kawalec-Pietrenko

i I. Zbiciński• Hydrodynamika i reologia (42) – L. Troniewski

i A. Kozioł• Modelowanie i symulacja (28) – J. Dudczak• Reaktory chemiczne (20) – G. Bartelmus• Inżynieria bioprocesowa (16) – A. Noworyta• Procesy cieplne (13) – R. Krupiczka• Procesy membranowe (12) – A. Noworyta• Inne (6)W dyskusjach zamykających kolejne sesje stwierdzono, że zna-

cząca większość przedstawionych prac reprezentuje dobry poziom,a rozwijana w poszczególnych ośrodkach tematyka badawcza jestzbieżna ze światowymi trendami w inżynierii chemicznej i proce-sowej.

Na zakończenie konferencji odbyło się forum dyskusyjne, które-mu przewodniczył prof. A. Burghardt. Celem forum była próba udzie-lenia odpowiedzi, czy dyscyplina nauki, jaką jest inżynieria che-miczna i procesowa, ma szansę na dalszy rozwój i jakie jej kierunkipowinny być szczególnie preferowane w najbliższej przyszłości.

Obok głównego sponsora – firmy Grundfos konferencję sfinan-sowali: Ministerstwo Edukacji Narodowej, JM Rektor PWr, BiuroProjektów „Biprozat” z Tarnowa oraz firma Merc. Obradom towa-rzyszyła prezentacja ofert firm sponsorujących.

Zdzisław Kawala I - 13

Od 2000 r. również PWr. realizuje współpracę w ramach programuSOCRATES. Na uczelni w Saragossie wygłoszono dotychczas dwacykle wykładów – podczas wizyty w 2001 r. Dr inż. A. Moczkoprzedstawił wykłady na temat zastosowania nowoczesnych metodbadań nieniszczących stosowanych do konstrukcji betonowych, adr inż. P. Berkowski – o zastosowaniu metody ewolucyjnej w opty-malizacji konstrukcji. Obie prezentacje spotkały się z dużym zain-teresowaniem studentów, doktorantów oraz pracowników nauko-wych. W 1999 r. prof. M. Doblaré przedstawił na WBLiW wykładdotyczący zastosowania metod numerycznych w biomechanice.Opracowano również 5 wspólnych prac publikowanych w czasopi-smach i na konferencjach naukowych w Hiszpanii. Strona hiszpań-ska wyraziła również chęć nawiązania współpracy z innymi po-krewnymi wydziałami PWr.

Dla zainteresowanych strona w Internecie: http://www.cps.uni-zar.es.

(PB)

nr 14836

Co nowego w resorcie?

Zorganizowana we Wrocławiu Konferencja Prorektorów ds.Nauczania Polskich Uczelni Technicznych (8-10 listopada) byłaforum dyskusji o sprawach dydaktyki – nie tylko na politechni-kach. Zaproszono również odpowiednich prorektorów uczelni wro-cławskich i przedstawicieli senackich komisji PWr (prof. J.Biernat,prof. E.Kubica). Gościem konferencji był dyr. T.Popłonkowski,który zapoznał zebranych z ostatnimi zmianami w ministerstwie.Po pierwsze, zmieniło ono nazwę na Ministerstwo Edukacji Naro-dowej i Sportu.

Personalia

Pierwszym zastępcą ministra został prof. dr hab. Adam Jamrózz Wydziału Prawa Uniwersytetu Białostockiego (jego dziedzina tonauki o polityce, systemy polityczne, teoria państwa i prawa, partiei systemy partyjne). Od 1997 jest rektorem tej uczelni. Prof. Jamro-zowi podlega szkolnictwo wyższe i sprawy współpracy z zagrani-cą. Sprawami oświaty będzie kierował b. kurator warszawski Wło-dzimierz Paszyński (UP), zaś sport znajdzie się w rękach byłegotrenera tenisa stołowego Adama Giersza. Powołano też podsekre-tarza stanu ds. kontaktów z parlamentem Tadeusza Sławeckiego(PSL, ZNP). Co ciekawe, nie będzie wiceministra ds. finansów. Jestto model, który istniał przed laty.

Minima programowe

Sprawy ustalania minimów programowych i kierunków studiówzapewne opóźnią się o miesiąc z powodu prowadzonej restruktury-zacji resortu. Co prawda poprzednia ekipa opracowała standardy,które miały ukazać się z datą 4 października, ale nie udało się przedodejściem rządu zakończyć uzgodnień międzyresortowych

Zakłada się, że przepisy te wejdą w życie 14 dni po publikacji.W tym rozporządzeniu można oczekiwać pewnego novum:

stwierdzenia, że ilość godzin zajęć na studiach wieczorowych/za-ocznych musi osiągać 80% / 60% tego, co oferują studia dzienne.Będzie to dla niektórych szokujące, bo są uczelnie, które na stu-diach płatnych oferują tylko 30% zajęć właściwych dla danego kie-runku!

Budżet

Podwyżki w szkolnictwie wyższym weszły od września – zare-zerwowane są środki na ich skutki. Budżet nie zostanie wykonany,ale zabraknie tylko ok. 1% (przypuszczalnie 0,74% na dydaktykę i0,71% na fundusz pomocy materialnej). Osiągnięto oszczędnościograniczając wydatki na inwestycje do 40%.

Poprzedni rząd zagwarantował w planie budżetu środki na II etappodwyżki, należy się jednak spodziewać, że obejmie on tylko na-uczycieli. Nie-nauczycielom, których podwyżka to ok. 30% ogól-nej kwoty, opóźni się ją przypuszczalnie o rok.

Poziom inwestycji w 2002 r. będzie niewiele niższy niż w tymroku.

Państwowa Komisja Akredytacyjna

Od początku nowego roku ma rozpocząć działalność Państwo-wa Komisja Akredytacyjna. Będzie składała się z 50-70 osób. Obec-nie napłynęło już około 1000 kandydatur. Min. K.Łybacka jest za-interesowana szybkim powołaniem PKA. Przedstawiła kandydaturydo zaopiniowania Radzie Głównej. Rada wystawiła jako kandyda-ta na przewodniczącego prof. Andrzeja Hałasa (PWr).

PKA ma oceniać indywidualne wnioski o powołanie nowychkierunków, przekształcenie uczelni itp. oraz oceniać poziom kształ-cenia. Ocena PKA będzie istotna przy uruchamianiu nowych kie-runków studiów, niemniej skierowanie wniosku do PKA i ostatecz-na decyzja będą należały do ministra.

Pewną komplikacją jest zapis w rozporządzeniu (§1 ust. 2) mó-wiący, że do uruchomienia studiów magisterskich potrzebne jestnajpierw uzyskanie pozytywnej oceny PKA o wynikach kształce-nia zawodowego. Oznaczałoby to, że najpierw należy dorobić sięabsolwentów z licencjatem (co zajmie 3,5 roku), aby zacząć sięubiegać o pozytywną ocenę kierunku.

Jednocześnie jednak ustawa uprawnia uczelnie autonomiczne dotworzenia własnych, nowych kierunków studiów. Takie działaniepodkreśli indywidualny charakter lub profil uczelni.

Wspomniane rozporządzenie zostanie jednak zmienione z przy-czyn formalnych (w wyniku zmiany ustawy zmieniła się też usta-wowa delegacja). To pozwoli na wprowadzenie dodatkowych zmian– np. przyjęcie odrębnego toku uzyskiwania zgody na studia zawo-dowe (do uruchomienia ich będzie wprowadzone wymaganie co dokadry: 6 samodzielnych pracowników + 6 doktorów z przygotowa-niem praktycznym, a nie 8 samodzielnych pracowników).

Kadry

Ministerstwo jest zainteresowane weryfikacją danych dotyczą-cych kadr. Do 15 grudnia będzie chciało uzyskać informacje o sta-nie na 1 października. Wiąże się to z wymogami przepisu mówią-cego, że uczelnia niezwłocznie zawiadamia ministra o utracieodpowiedniej obsady kadrowej na kierunkach studiów. Uczelniama 6 miesięcy czasu na uzupełnienie składu kadrowego. Po tymterminie minister zawiesza uprawnienia (tj. zawiesza rekrutację,może zawiesić prawo prowadzenia zajęć na podstawie opinii PKA).

Filie

Uważniej będzie się też podchodzić do kwestii jednostek zamiej-scowych. Uczelnie nie posiadające odpowiednich uprawnień będązmuszone do ich likwidacji. Minister wkrótce wezwie do podanialisty legalnie działających placówek tego typu.

Troska o stosowanie się do litery prawa wynika do pewnego stop-nia z trwającej w MENiS kontroli NIK. Badany jest zakres sprawo-wania nadzoru nad podległymi uczelniami. Wstępne wnioski wska-zują, że jest źle. Dotąd można było wskazywać na przejściowośćsytuacji wynikającą z prac nad ustawą o szkolnictwie wyższym.Teraz jest to już niemożliwe.

Ustawa kominowa

Dotknęła kilku rektorów. A więc nie jest źle. Przynajmniej było.RekrutacjaOgólnie uczelnie państwowe przyjęły 5,4% więcej kandydatów

niż w ub. roku. Wskaźnik dla uczelni technicznych wyniósł 103,6%(ale dane te nie uwzględniają połączenia Politechniki Zielonogór-skiej z Uniwersytetem). Z analizy proporcji studiów dziennych dozaocznych wynika, że uczelnie techniczne przyjęły dwa razy wię-cej osób na studia dzienne niż na zaoczne. Największy przyrostrekrutacji odnotowała Politechnika Białostocka (ok. 50%), Politech-niki Częstochowska i Koszalińska zmniejszyły nabór. Reszta – conajmniej bez zmian.

Konflikt na wrocławskiej AWF

Nowe władze resortu mają inny pogląd w tej sprawie, niż daw-ne. Zdecydowano o przyjęciu na studia osób, które zaakceptowałrektor AWF, nie zachęca się jednak innych uczelni do naśladowa-nia tego trybu postępowania.

Matura

Do 30 listopada uczniowie mają deklarować, który typ maturywybierają, a dyrektorzy szkół do 5 grudnia mają poinformować orezultacie okręgowe komisje. (Uczestnicy konferencji postulowali,by ministerstwo w sposób jednoznaczny zapewniło o dotrzymaniuterminu wydawania świadectw maturalnych do 30 czerwca 2002.Padły też szczegółowe pytania.) (mk)

listopad 2001 37

Prorektor ds. studenckich o poruszanym przez mediaproblemie stypendiów

Jak płacić stypendia...

i dlaczego tak mało?Listopad jest tradycyjnie pierwszym miesiącem, w którym wy-

płacane są stypendia dla studentów. W bieżącym roku wypłatomtowarzyszą zmiany oraz emocje. Jak zwykle w takich przypadkach,zadowolonych nie widać, natomiast pokrzywdzeni głośno się skar-żą. Modyfikacje sposobu przyznawana stypendiów wymuszonezostały przez nawarstwiające się okoliczności:

(i) Od kilku lat fundusz stypendialny wzrasta wolniej niż licz-ba studentów, a niekiedy podlega niekontrolowanym perturbacjom:w roku 2000 „nie dosłano” z MEN 4% środków, czyli blisko milio-na PLN! W roku bieżącym już zapowiedziano obcięcie „tylko” 1%środków, co stanowi równowartość (około 1000 jednorazowych sty-pendiów.

(ii) Liczba stypendystów korzystających z pomocy finansowejz przyczyn socjalnych systematycznie malała, ponieważ zamrożo-ne były progi dochodowe, nawet mimo dokonanego w roku 2000ubruttowienia płac. Liczba „stypendystów socjalnych” była wio-sną o połowę mniejsza niż „stypendystów za wyniki w nauce”, na-tomiast kwota ogólna wypłaconych stypendiów socjalnych stano-wiła tylko 1/3 kwoty wypłaconej w stypendiach za wyniki w nauce.

(iii) Liczba stypendystów za wyniki w nauce systematycznierosła, ponieważ utrwalone były progi ocen, do których należy do-skoczyć, aby uzyskać stypendium.

Podstawową i konieczną zmianą stało się rozszerzenie uprawnieńdo stypendium socjalnego: dziś może je otrzymać każdy, kogo do-chód na osobę w rodzinie nie przekracza 500 zł. Stało się tak na wy-raźne życzenie Samorządu Studenckiego, który słusznie żąda, abypomoc materialna trafiała w pierwszym rzędzie do gorzej sytuowa-nych studentów. Zmianę tę poprzedził prawie dwuletni okres przy-gotowań. Uszczelniono system oceny sytuacji materialnej studentówdając Studenckim Komisjom Socjalnym na wydziałach i w filiachnarzędzia do podejmowania decyzji i eliminowania sytuacji wątpli-wych. To właśnie Studenckie Komisje przyznają stypendia, dziekanjedynie je nadzoruje. Drugim krokiem było przyznanie wydziałombudżetu, którym Studenckie Komisje same musza gospodarować.Trzecim, najtrudniejszym krokiem było stworzenie wydziałom moż-liwości „domykania budżetu” poprzez takie sformułowanie przepi-sów Regulaminu Pomocy Materialnej, aby Komisje mogły ograni-czyć kwotę wypłat, gdy w budżecie widać dno. Rok 2001 byłpierwszym, w którym wydziały i filie musiały przejąć gospodarowa-nie funduszem stypendialnym na nowych zasadach. Jak to zwyklebywa, jednym się ta sztuka udała lepiej, innym gorzej.

Budżet stypendialny dla wydziałów i filii został rozdzielonywiosną, a trudność polegała na trafnym prognozowaniu wypłat sty-pendiów socjalnych w jesieni (na nowych zasadach) oraz na sto-sownej zmianie progów ocen dla stypendiów za wyniki w nauceprognozowanych na jesień. Na życzenie Samorządu Studenckiegoprzyjęto po wielu dyskusjach zasadę, że progi te mają być ogłasza-ne z semestralnym wyprzedzeniem. W wypadku trudności budże-towych stypendia socjalne muszą zostać przyznane, a progi ocendla stypendiów za wyniki w nauce wolno zmienić, z wyjątkiem pro-gu najniższego. Oznacza to, że każdy student, który spodziewał sięstypendium za wyniki w nauce na podstawie ogłoszonych z wy-przedzeniem progów, musi je otrzymać, nawet gdy wydział jest wtarapatach finansowych – co najwyżej wysokość tego stypendium

może zostać zmniejszona. Ta właśnie sytuacja zdarzyła się na czte-rech wydziałach, których studenci nie rozumieją, kto im ten kom-fort zafundował. O polityce wydziałów w zakresie stypendiów de-cydował właściwy prodziekan wraz ze Studencką KomisjąStypendialną. Taktyka przetrwania, jaką zastosowali, była różna.Najskuteczniejszą okazała się zdecydowana reakcja: podwyższe-nie progów ocen już wiosną. Jeśli nawet jesienią mimo to zabrakłośrodków, niewielka dotacja z rezerwy wystarczała do załatania dziu-ry. Potrzeby finansowe tych wydziałów zaspokojone zostały w 95%(na 3 jesienne miesiące), a studenci nie mieli powodów do narze-kań. Najgorzej wyszli zwolennicy taktyki przeczekania: nie zmie-niać progów ocen, przecież nie dadzą nam zginąć. Samorząd Stu-dencki, który opiniował decyzje prorektora o podziale środkówrezerwowych, był zdecydowanie przeciwny okazywaniu im jakiej-kolwiek pomocy. Przyznano im wprawdzie uzupełniającą dotację zrezerwy, aby umożliwić choćby najniższe wypłaty stypendiów zawyniki w nauce, lecz potrzeby zaspokojone zostały tylko w ok. 81%(3 wydziały). W kolejny rok finansowy wejdą z pokaźnym deficy-tem, a ich studenci głośno okazują swoje niezadowolenie. Samo-rząd Studencki postuluje nawet, aby fundusz stypendialny na tychwydziałach poddać zarządowi komisarycznemu (całkowite, okre-sowe wstrzymanie wypłat stypendiów za wyniki w nauce), jeśli nieprzedstawią propozycji progów stypendialnych, która zrównowa-ży ich budżet już wiosną.

Żadne szczególne trudności nie dotknęły połowy wydziałów ifilii. Wszyscy jednak kończą ten ciężki okres z pełną świadomo-ścią, że gospodarowanie funduszem stypendialnym to trudne i od-powiedzialne zadanie, które w przyszłym roku nie będzie łatwiej-sze. W dyskusjach podnoszone są najczęściej trzy sprawy.

Algorytm podziału środków między wydziały, który powstał wwyniku pracy komisji ekspertów (prodziekanów), jest niedoskona-ły, lecz trudny do modyfikacji. Przyznane wydziałowi środki sąproporcjonalne do liczby wypłacanych stypendiów w ostatnichtrzech latach, co najlepiej oddaje specyfikę wydziału zarówno wodniesieniu do zamożności studentów, jak do ich poziomu ocen.Przetestowano i inne algorytmy, również najbardziej oczywisty:według liczby studentów. Ten okazał się szczególnie nieszczęśliwydla wydziałów, które wypłacają wiele stypendiów za wyniki w na-uce, bo przyjmują doskonałych i wyselekcjonowanych kandyda-tów. Druga wątpliwość wyraża się w pytaniu, czy nie wypłacamyzbyt liberalnie stypendiów socjalnych. Można bardziej zdecydo-wanie i bardziej krytycznie oceniać udokumentowanie dochodu stu-dentów, podobnie jak to czynią placówki opieki społecznej. Obec-ny Regulamin umożliwia odmowę stypendium socjalnego, jeślidokumenty są niewiarygodne (np. dochód zero!), lecz Komisje orazprodziekani nie oswoili się jeszcze z myślą, że takie decyzje są ko-nieczne. Trzecią trudność, z jaką Komisje oraz prodziekani musząsię zmierzyć, to rozkład Gaussa. Naturalny rozkład stypendiów zawyniki w nauce między 5 kategorii to taki, w której najwięcej sty-pendiów przyznaje się w kategorii najniższej, a najwyższą otrzy-mują nieliczni, wyjątkowi i wyraźnie na wydziale zauważani stu-denci. Tylko dwa lub trzy wydziały są blisko tego ideału, a są itakie, na których rozkład stypendiów należałoby określić jako „anty-gaussowski”.

Wśród obiektywnych trudności finansowych widoczna jest jed-na wyraźna i wartościowa okoliczność: rosnące zainteresowaniesamych studentów udziałem w trudnym procesie polityki stypen-dialnej na wydziale, w Komisjach, w Samorządzie. Nikt z nich nieoczekuje cudów finansowych, lecz racjonalnego gospodarowaniawedług jasnych i przestrzeganych zasad. Tyle możemy im ofero-wać, nawet w trudnych czasach.

prof. Ludwik KomorowskiProrektor ds. Studenckich

nr 14838

Praktyki zawodowestudentów Inżynierii Środowiska

Pan Żubr i pani Żubrówka, czylipraktyczne zdobywanie wiedzy

Pewnego razu na którymś z wykładów na Wydziale Inżynierii Śro-dowiska padło hasło: praktyki zawodowe. Co może być ciekawego wpraktykach? Ważne: gdzie?

Białowieża! A Białowieża to: granica z Białorusią, puszcza, żubry,wilki i rysie na wolności. Może warto spróbować?

Wszystko zaczęło się od spotkań organizacyjnych z doktor T. Mał-gorzatą Traczewską i doktorem Andrzejem Biłykiem. Ostra rywaliza-cja wyłoniła zwycięzców: 25-osobowagrupa miała szansę na spotkanie oko woko z panem Żubrem i panią Żubrówką.

10 września 2001 r. w południe mu-sieliśmy stawić się w internacie ZespołuSzkół Leśnych w Białowieży, gdzie mie-liśmy zamieszkać. I... zaczęło się! Wy-jazdy, wycieczki, wykłady, spacery, ogni-ska, a także organizacja wszelkich innychatrakcji należała do studentów.

Jednym z pierwszych miejsc, któreodwiedziliśmy, była Oczyszczalnia Ście-ków w Białowieży. Na bramie zakłado-wej wisiała tabliczka z napisem: „WEJ-ŚCIE GROZI UTONIĘCIEM”(cokolwiek to znaczy). Uczestnicy, któ-rzy nie posiedli „umiejętności pływania”– mieli szansę na wspinaczkę „wysoko-komorową” (WKF-y) w Białymstoku, naterenie największej oczyszczalni, którabyła kolejnym odwiedzanym przez nasmiejscem (prawdziwy maraton – 50 hazwiedzania).

Zadaniem każdego z uczestników na-szego obozu było przygotowanie i wy-głoszenie seminarium na temat związa-ny ze zgłębianą przez nas problematyką,np. Puszczą Białowieską, metodamioczyszczania wody i ścieków czy przy-czynami zanieczyszczenia środowiska.

Prawdziwym wyzwaniem dla nas było pobieranie prób z rzeki Na-rewki (makrobezkręgowce, czyli organizmy żyjące w strefie przyden-

nej zbiornika) i z Zalewu Siemianówka (sinice). Przez chwilę mogli-śmy poczuć się jak prawdziwi naukowcy: sami przygotowywaliśmypróby (bez pomocy laborantek!), by obejrzeć i rozpoznać „stworki ipotworki” wodne, określić zanieczyszczenie wody i zaproponowaćmetodę oczyszczenia zbiorników. Badaliśmy również skutecznośćoczyszczalni pobierając próby z odbiorników.

Oprócz poznawania okolic Puszczy Białowieskiej mieliśmy okazjędowiedzieć się czegoś o... Himalajach. Dr Andrzej Biłyk zorganizo-wał bowiem pokaz slajdów ze swej wyprawy do Nepalu i opowiedziało warunkach życia i zwyczajach tamtejszych mieszkańców.

Pracom laboratoryjnym towarzyszyły wykłady dotyczące proble-mów związanych z rozszerzeniem rezerwatu w Puszczy Białowieskiej.Przeprowadzili je: nadleśniczy Nadleśnictwa Białowieża pan Przemy-sław Malzahn zajmujący się lasami gospodarczymi otaczającymi re-

zerwat, pan Czesław Okołów, dyrektor Białowieskiego Parku Narodo-wego, oraz pani doc. Elżbieta Malzahn z Instytutu Badawczego Le-

Przed oczyszczalnią w Białowieży

Na terenie oczyszczalni w Białymstoku

listopad 2001 39

śnictwa prowadząca badania na terenierezerwatu. Dzięki nim poznaliśmy różnepunkty widzenia dotyczące ochrony dóbrnaturalnych, jakimi są lasy. Wiemy teraz,że zarówno leśnicy, jak i ekolodzy powin-ni pójść na kompromis. Rozszerzając re-zerwat zabieramy mieszkańcom środki dożycia (grzyby, jagody itd.). Przy tak wy-sokim bezrobociu jest to bardzo poważ-nym problemem. Jednak z drugiej stronychcemy chronić ostatnie obszary natural-nego lasu w Europie.

Ewenementem jest struktura społecz-na Białowieży. Jest to miejsce, w którymmieszka i pracuje najwięcej profesoróww przeliczeniu na jednego mieszkańca,przy jednoczesnym 22-procentowymanalfabetyzmie.

Oprócz wysiłku intelektualnego mo-gliśmy wykazać się formą fizyczną: olim-piada sportowa! Rozgrywki na świato-wym poziomie wyciskały z nas siódmepoty: tenis ziemny, tenis stołowy, badmin-ton, siatkówka, kolarstwo z doktoremAndrzejem Biłykiem i zbieranie grzybówpod nadzorem doktor T. Małgorzaty Tra-czewskiej. Już sama decyzja o udziale wdowolnej konkurencji była sukcesem. Ktochciał, mógł sprawdzić swe umiejętności.

W czasie pobytu mieliśmy okazję po-znać studentów leśnictwa z Niemiec. Pró-bowaliśmy porozumieć się z nimi po nie-miecku, angielsku, a nawet po rosyjsku.Jednak uniwersalnym językiem okazał sięjęzyk... migowy.

15 września, w sobotę, podjęliśmy pró-bę integracji z mieszkańcami internatu,czyli uczniami Technikum Leśnego wBiałowieży, którzy zorganizowali dysko-tekę. Krótka to była próba, bo o 21:50 wy-łączono muzykę i brutalnie przerwanonam świetną zabawę. Nie zdążyliśmy na-wet nawiązać kontaktu z miejscową mło-dzieżą.

Za dwutygodniowe praktyki chcieliby-śmy podziękować dziekanowi WydziałuInżynierii Środowiska, prof. K. Bartoszewskiemu,który umożliwił nam wyjazd. Za sfinansowanieprzedsięwzięcia dziękujemy również prorektoro-wi prof. L.Komorowskiemu oraz mgr. Andrzejo-wi Soleckiemu, a dr T. Małgorzacie Traczewskieji drowi Andrzejowi Biłykowi – za wytrwałość.

Studenci Inżynierii Środowiska!!!Jeśli kiedykolwiek usłyszycie hasło: praktyki

zawodowe w Białowieży – nie zwlekajcie! Pa-kujcie manatki i sprzęt do nurkowania (nigdy niewiadomo co się może przydać!) i jedźcie, bo przy-goda czeka. Nie zapomnijcie o Hajnówce, w któ-rej jest lokal o nazwie „Biała Róża”. Przemiły wła-ściciel rozdaje tam prezenty w postaci bochenkówchleba, jabłek i mleka (bez konserwantów)! Rów-nież godnym polecenia jest „Bar u Wołodii”, ofe-rujący, oprócz piwa, cofnięcie się do czasów ko-munistycznej Rosji. Możecie też poznać sekretpani Żubrówki – przepis na tajemny napój (skład-niki dostępne na miejscu!).

Uczestnicy (studenci IŚ)

U Wołodii – czar pogranicza

Przy pobieraniu próbek w Siemianówce i w Narewce

Konsumenci naszych ekologicznych wysiłków

nr 14840

NA WYDZIA£ACH

ARCHITEKTURA

28 września Rada Wydziału poparławniosek o nadanie dr hab. KrystynieDubel, prof. PWr, tytułu naukowego pro-fesora.

• Pozytywnie zaopiniowano wnioseko mianowanie dr. hab. inż. arch. Walde-mara Wawrzyniaka na stanowisko pro-fesora nadzwyczajnego.

• Powołano komisję Rady Wydziału ds.postępowania o nadanie dr. hab. Januszo-wi Słodczykowi, prof. Uniwersytetu Opol-skiego, tytułu naukowego profesora.

• Wszczęto przewody doktorskie mgr.inż. arch. Macieja Stojaka na temat „Pro-blemy budownictwa ratowniczego” orazmgr. inż. arch. Jacka Wiszniowskiego natemat „Wpływ partycypacji społecznejna proces projektowania architektonicz-nego”. Na promotora obu przewodówpowołano dr. hab. inż. Alinę Drapellę-Hermansdorfer.

• Wyznaczono recenzentów prac dok-torskich i komisje do przeprowadzeniaegzaminów doktorskich mgr inż. arch.Barbary Widery i mgr. inż. arch. Kon-rada Dobrowolskiego.

• W wyniku rozstrzygnięcia konkur-su zatrudniono dr. inż. arch. MarcinaBrzezickiego na stanowisku asystenta wZakładzie Architektury Budowli Prze-mysłowych W-1.

• Poparto wnioski o zatrudnienie napodstawie umowy zlecenia następują-cych osób: prof. dr. hab. inż. TadeuszaKolendowicza, prof. dr. inż. arch. Ry-szarda Natusiewicza, mgr inż. BarbaryWidery i mgr. inż. arch. Andrzeja Le-gendziewicza.

24 października na posiedzeniuRady Wydziału zamknięto – na wnio-sek promotorów lub z powodu brakupostępów w pracach – przewody dok-torskie następujących osób: JanuszaDostala, Hanny Kulczak-Misiak, Tade-usza Jurgi, Marka Wenklera, Anny Wan-towskiej, Janiny Grytki, Cecylii Kukliń-skiej, Joanny Furgalskiej-Bartniak, EwyKubicy, Tadeusza Borsy, Tadeusza Szpi-netera, Ewy Piotrowskiej-Kokot, Juliu-sza Kokota, Andrzeja Korynka, Lecho-sława Trojanowskiego, Henryka Drze-wieckiego i Marka Batyckiego.

• Wyznaczono stałą komisję RadyWydziału ds. nostryfikacji dyplomów itytułów zawodowych w składzie:

– dr inż. arch. Bogusław Wowrzecz-ka – przewodniczący,

– prof. dr inż. arch. Zbigniew Bać,– prof. dr hab. inż. arch. Grażyna

Balińska,– prof. dr hab. inż. arch. Tadeusz Zipser,– dr hab. inż. arch. Waldemar Waw-

rzyniak, prof. �

S T U D I A P O D Y P L O M O W ENA CZOŁOWEJ UCZELNI INŻYNIERSKIEJ WE FRANCJI

ECOLE CENTRALE PARIS

Dotyczy absolwentów i studentów V roku

wszystkich wydziałów PWr!

Istnieje możliwość odbycia jednorocznych studiów podyplomowych z InżynieriiSystemów Przemysłowych w Ecole Centrale Paris w roku akademickim 2002/2003 (od września 2002).

Dla kandydatów zaakceptowanych przez ECP uczelnia francuska wystąpi o sty-pendium Rządu Francuskiego.

Rozmowy kwalifikacyjne (w języku francuskim) odbędą się 8 i 9 stycznia 2002 r.w Polsko-Francuskim Centrum Inżynierii Systemów Przemysłowych PolitechnikiWrocławskiej, bud. D-5, pok. 20.

Dodatkowe informacje: Krystian P. KONKOL, e-mail: [email protected]

Składanie dokumentów: podanie, CV, list motywacyjny, do 15 grudnia 2001 wsekretariacie

P-F Centrum ISP, bud. D-5, pok. 20 tel.: 320 22 48.

Krystian P. KONKOL

Kierownik Podyplomowych Studiów

Mastère MGPP

DziałWspółpracy Międzynarodowejinformuje

Niemiecka ofertastypendialna

• Stypendia Fundacji Herberta QuandtaUniwersytet Techniczny w Dreźnie ofe-

ruje uczelniom partnerskim z Polski, Buł-garii, Republiki Czeskiej i Węgier stypen-dia finansowane przez Fundację HerbertaQuandta, na następujące rodzaje studiów wroku akademickim 2002/2003:1 .studia 1-2 semestralne bądź dwuletnie dlastudentów wyższych semestrów, z możliwo-ścią uzyskania dyplomu TU Drezno (w przy-padku podwójnego dyplomu konieczne sąuzgodnienia pomiędzy PWr i TU Drezno),2. studia doktoranckie - finansowany 1 rok,3. staże dla młodych pracowników nauko-wych ze stopniem doktora (do 35 lat) – fi-nansowany 1 rok.

Przewiduje się, że wysokość stypendiówkształtować się będzie na poziomie 800 DMdla studentów, 1200 DM dla doktorantów i1800 DM dla stażystów. Koszty podróży po-krywa Fundacja.

Kandydaci na studia powinni złożyć wDziale Współpracy Międzynarodowej (bud.A-1, pok. 147) do dnia 31 grudnia 2001 na-stępujące dokumenty:– podanie o przyjęcie na studia, podając ro-

dzaj studiów (w przypadku rodzaju stu-

diów wymagana jest opinia nauczycielaakademickiego),

– średnią ocen z dotychczasowych wynikóww nauce,

– zaświadczenie potwierdzające znajomośćjęzyka niemieckiego.

Prof. Joachim Potrykus – opiekun pro-jektu ze strony Politechniki Wrocławskiejoraz kierownik Działu Współpracy Między-narodowej – mgr Krystyna Galińska prze-prowadzą w Dziale Współpracy Międzyna-rodowej wstępną kwalifikację kandydatów.

Ostatecznej kwalifikacji dokona komisja,w skład której wchodzi przedstawiciel Fun-dacji i trzech nauczycieli akademickich zUniwersytetu Technicznego w Dreźnie.

Zakwalifikowani kandydaci będą moglirozpocząć studia od 1 października 2002.

• Stypendia fundacji IMPULSZachęcamy również do zainteresowania

się ofertą niemieckiej fundacji IMPULS. Po-dania o przyjęcie na studia na UniwersytetTechniczny (TU) w Dreźnie wraz z wyma-ganymi dokumentami należy przesłać w ter-minie do 1 marca 2002 bezpośrednio doDziału Współpracy z Zagranicą Uniwersy-tetu Technicznego.

Szczegóły o stypendium fundacji IM-PULS można otrzymać w DWM , pok.147,bud.A-1,

formularze zgłoszeniowe są dostępne nastronie internetowej:

www.tu-dresden.de/aaa.Podania o stypendium należy kierować

bezpośrednio na adres:

listopad 2001 41

NA WYDZIA£ACH

GÓRNICZY

5 września Rada Wydziału wyraziłazgodę na przedłużenie dr inż. R. Kabato-wi urlopu bezpłatnego do 30.09.2002 r.

• Postanowiono dopuścić do publicz-nych obron prace doktorskie: mgr. inż.Ryszarda Błażeja „Wpływ właściwościmechanicznych rdzenia taśm przenośni-kowych tkaninowo-gumowych na wy-trzymałość ich połączeń”, mgr PawłaZagożdżona „Zgorzel słoneczna w trze-ciorzędowych bazaltoidach Śląska i spo-soby wykorzystania jej produktów” orazmgr Barbary Kiełczawy „Wody zmine-ralizowane Gorzanowa”.


MECHANICZNY

11 lipca na posiedzeniu Rady Wy-działu odbyło się kolokwium habilita-cyjne dr. inż. Tadeusza Łagody z Poli-techniki Opolskiej. Kandydatowi nada-no stopień naukowy doktora habilitowa-nego nauk technicznych w dyscyplinieMechanika.

26 września Rada Wydziału powo-łała komisję ds. przewodu habilitacyj-nego dr. inż. Tadeusza Smolnickiego.

• Wszczęto postępowanie w sprawiemianowania dr. hab.inż. Andrzeja Ma-tuszaka na stanowisko profesora nad-zwyczajnego na czas nieokreślony.

• Wyrażono zgodę na mianowanie dr.hab.inż. Radosława Iwankiewicza nastanowisko profesora nadzwyczajnegona czas nieokreślony.

• Otwarto przewód doktorski mgr.inż. Przemysława Olszyńskiego.

• Rozstrzygnięto konkurs na stanowi-ska nauczycieli akademickich, w wyni-ku którego pozytywnie zaopiniowanownioski o mianowanie:

– dwóch asystentów naukowo-dy-daktycznych,

– siedmiu adiunktów naukowo-dy-daktycznych,

– trzech asystentów naukowych.• Postanowiono również poprzeć

wnioski o zatrudnienie na 1/5 etatu eme-rytowanych profesorów wydziału.

17 października Rada Wydziału po-zytywnie zaopiniowała wniosek o mia-nowanie na czas nieokreślony dr. hab.inż. Andrzeja Matuszaka na stanowiskoprofesora nadzwyczajnego.

• Otwarto przewód habilitacyjny dr.inż. Wacława Skoczyńskiego i powoła-no recenzentów jego dorobku oraz roz-prawy habilitacyjnej.

• Przedyskutowano i poparto wnio-sek dziekana, który zaproponował kan-dydatów do Grupy Ekspertów i Zespo-łów Oceniających w postępowaniu oakredytację kierunków studiów prowa-dzonych na wydziale.

Usługi telefoniczneOd 1 września funkcjonuje na Uczelni

centrala telefoniczna obsługująca rejon pl.Grunwaldzkiego, z podcentralami obsługu-jącymi rejony ulic Gdańskiej i Prusa orazpl. Teatralnego. W związku z tym uległyzmianie i rozszerzeniu funkcje telekomuni-kacyjne w stosunku do realizowanych przezdotychczasowe centrale w tych rejonach.

Pełną informację o zasadach korzystaniaz funkcji dostępnych w systemie telekomu-nikacyjnym obsługiwanym przez powyższecentrale zawiera „Przewodnik po usługachdostępnych na centrali Alcatel 4400”, do-stępny na stronie internetowej Uczelni. Za-interesowani znajdą go pod adresem: http://zstux.ita.pwr.wroc.pl/alcatel/. Przewodnikten powstał przy współpracy Sekcji Łącz-ności Działu Infrastruktury Technicznej orazInstytutu Telekomunikacji i Akustyki PWr.

Dodatkowe dane i wyjaśnienia możnauzyskać w Sekcji Łączności Działu Infra-struktury Technicznej pod numerem telefo-nu 22-04 w godz. 730-1530. Tam też należyzawiadamiać o nieprawidłowościach funk-cjonowania aparatów telefonicznych i cen-trali oraz składać skargi.

Dyrektor Administracyjny PWrmgr inż. Andrzej Kaczkowski

Technische Universitaet DresdenAkademisches AuslandsamtFrau EbertDresdenMommsenstrasse 13e-mail :[email protected].

K.Galińska

FundacjaCrescendum Est – Polonia

VI Konkurso stypendium

Zarząd Fundacji Crescendum Est – Po-lonia uprzejmie zawiadamia, że zgodnie zUchwałą Nr R-14/2001 z dnia 20.09.2001r. Rady Fundacji otwarty został VI Konkurso stypendium Fundacji Crescendum Est –Polonia.

Uprawnionymi do ubiegania się o stypen-dium Fundacji są uczniowie, studenci i ab-solwenci państwowych szkół średnich iwyższych, będący obywatelami polskimi,posiadający w chwili składania wniosku sta-łe miejsce zamieszkania w Polsce.

Warunkiem zakwalifikowania wnioskudo rozpatrzenia jest przedstawienie w ter-minie do 31.12.2001 r. wypełnionego kwe-stionariusza aplikacyjnego wraz z komple-tem załączników, w tym:

• 3 listy referencyjne nadesłane bezpo-średnio do Fundacji przez udzielające reko-mendacji (w tym co najmniej 1 od samo-dzielnego pracownika naukowego),

• pisemna rekomendacja władz uczelni,szkoły, jednostki badawczo-rozwojowej itp.,

• świadectwa zdrowia wg standardu to-warzystwa ubezpieczeniowego,

• curriculum vitae wraz z listą publika-cji, patentów, dyplomów i innych dokumen-tów świadczących o osiągnięciach aplikan-ta, zaproszeń do podjęcia studiów lub badańz uczelni i instytutów zagranicznych i kra-jowych,

• dowód złożenia egzaminu z biegłegoposługiwania się w mowie i piśmie językiemkraju, w którym znajduje się jednostka wy-brana przez aplikującego (TOEFL – mini-mum 270 pkt., Cambridge Proficiency lubrównoważne),

• potwierdzona przez władze uczelni(szkoły) bądź notariusza kopia indeksu lubwykaz ocen z egzaminów, prezentującyśrednią z egzaminów wyższą niż 4,5 w ska-li 2-5,

• 2 zdjęciaZarząd Fundacji zawiadamia, że umowa

o stypendium podpisywana ze zwycięzca-mi konkursu przewiduje po zakończeniunauki obowiązek podjęcia przez stypendy-stę pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskieji przepracowania co najmniej 5 lat. Zobo-wiązanie to gwarantowane jest podpisem nawekslu „in blanco”. W przypadku niewy-konania tego zobowiązania stypendystazmuszony będzie zwrócić 5-krotną wartośćotrzymanego stypendium.

Zarząd Fundacji zaprasza szczególnieuzdolnioną młodzież do udziału w konkur-sie, niezależnie od kierunków zaintereso-wań. Przewidujemy, że rozstrzygnięcie kon-kursu nastąpi do dnia 31 marca 2002 roku.

Prezes ZarząduKrzysztof Laskowski

Adres Biura Zarządu Fundacji:Crescendum Est-Polonia02-548 Warszawa, ul. Różana 8/10tel. (022) 845-63-69, fax 845-62-08www.crescendumest.pl,e-mail: [email protected]

Od redakcji: W V konkursie Rada Fun-dacji Crescendum Est – Polonia przyznała61,5 tys. dolarów dr Wojciechowi Grochalina realizację programu badawczego z zakre-su nadprzewodnictwa prowadzonego wewspółpracy z laureatami Nagrody Nobla naUniwersytecie Cornell (USA). Natomiastkwotę 40 tysięcy dolarów otrzymał BartoszOstrowski, absolwent krakowskiej Akade-mii Ekonomicznej i UJ kończący obecniestudia w Cambridge. Dotacja pokryje jego Irok studiów na Harvard University.

nr 14842

NA WYDZIA£ACH


ELEKTRONIKA

21 września Rada Wydziału poparławniosek o nadanie dr. hab. inż. Leszko-wi Golonce tytułu naukowego profeso-ra.

• Powołano komisje ds. przewodówhabilitacyjnych dr. inż. Edwarda Pliń-skiego, dr. Stanisława Kochowskiego idr. inż. Witolda Posadowskiego.

• Zatwierdzono wniosek o powołaniedr. hab. inż. Czesława Smutnickiego nastanowisko profesora nadzwyczajnego.

• Wyznaczono recenzentów dorobkunaukowego dr. hab. inż. Ignacego Dulę-by, który kandyduje na stanowisko pro-fesora nadzwyczajnego.

• Zapoznano się ze składami komisjiakredytacyjnych dla poszczególnychkierunków studiów.

• Dziekan poinformował, że w rokuakademickim 2001/2002 wydział przy-jął 1700 osób na I rok studiów.

• Zatwierdzono zmianę nazwy spe-cjalności „Zarządzanie Zasobami Ziemii Ochrona Środowiska” na „Gospodar-ka Zasobami Ziemi i Ochrona Środowi-ska”; modyfikacja ta nie spowodowałazmian programowych. Nowa nazwa spe-cjalności obowiązuje już w roku akade-mickim 2001/2002.

25 września Rada Wydziału przyję-ła wykonaną w ramach badań statuto-wych pracę „Badania nad zestalaniemmateriałów nieorganicznych” (zlec.342148) i zaakceptowano rozliczeniekosztów realizacji tego zlecenia.

• Nadano Ryszardowi Błażejowi sto-pień doktora nauk technicznych.

26 września na posiedzeniu RadyWydziału nadano Pawłowi Zagożdżono-wi oraz Barbarze Kiełczawie stopniedoktorów nauk technicznych.

• Poparto wniosek o zatrudnienie dr.Pawła Zagożdżona na stanowisku ad-iunkta w Zakładzie Geologii Stosowa-nej, Odwadniania i Ekologii InstytutuGórnictwa PWr.

• Z powodu braku kandydatów po-stanowiono zamknąć konkurs na stano-wisko adiunkta do Zakładu Geodezji iSystemów Informacji GeograficznychInstytutu Górnictwa PWr.

3 października Rada Wydziału po-parła wniosek o zatrudnienie dr. inż.Ryszarda Błażeja na stanowisku adiunk-ta w Zakładzie Systemów MaszynowychInstytutu Górnictwa PWr.

• Zatwierdzono listę osób mającychw semestrze zimowym 2001/2002 pro-wadzić finansowane z funduszu bezoso-bowego zajęcia dydaktyczne na W-6.


W ostatnim czasie ukazały się następują-ce zarządzenia wewnętrzne, pisma okólne ikomunikaty:

• Zarządzenie wewnętrzne 24/2001 zdnia 17.07.2001 r. w sprawie utworzeniaBiblioteki Wydziału Informatyki i Zarządza-nia;

• Zarządzenie wewnętrzne 25/2001 z dnia17.07.2001 r. w sprawie przeprowadzaniabadań lekarskich pracowników Politechni-ki Wrocławskiej;

• Zarządzenie wewnętrzne 26/2001 z dnia18.07.2001 r. w sprawie zmiany Regulami-nu Pracy Politechniki Wrocławskiej (wpro-wadzonego Zarządzeniem Wewnętrznym16/95 z dnia 9 czerwca 1995 r.);

• Zarządzenie wewnętrzne nr 27/2001 zdnia 20.07.2001 r. w sprawie zasad zlecaniazajęć dydaktycznych i rozliczania pensumw roku akademickim 2001/2002;

• Zarządzenie wewnętrzne 28/2001 z dnia14.09.2001 r. w sprawie nadzoru w zakresiegospodarowania środkami publicznymi podwzględem legalności, gospodarności i celo-wości;

• Zarządzenie wewnętrzne 29/2001 z dnia21.09.2001 r. w sprawie utworzenia Wydzia-łowego Zakładu Maszyn Przepływowych

przy Wydziale Mechaniczno-Energetycz-nym Politechniki Wrocławskiej;

• Zarządzenie wewnętrzne 30/2001 z dnia21.09.2001 r. w sprawie wprowadzeniazmian do Zarządzenia Wewnętrznego 27/2001 w sprawie zlecania zajęć dydaktycz-nych i rozliczania pensum w roku akademic-kim 2001/2002:

Nauczycielom akademickim przysługu-ją następujące dopłaty za godzinę zajęć:

– w filii – 50% stawki godziny ponadwy-miarowej,

– w soboty, niedziele i święta – 100%stawki godziny ponadwymiarowej,

– w języku obcym – 100% stawki go-dziny ponadwymiarowej.

Doktorantom przysługują następującewysokości wypłat za godzinę zajęć:

– w filii – 50% stawki godziny ponadwy-miarowej,

– w soboty, niedziele i święta – 100%stawki godziny ponadwymiarowej,

– w języku obcym – 100% stawki go-dziny ponadwymiarowej.

• Zarządzenie wewnętrzne 31/2001 zdnia 10.10.2001 r. w sprawie zmiany załącz-ników (zaświadczeń do banków) do Zarzą-dzenia Wewnętrznego 9/99 z dnia 27 kwiet-nia 1999 r. oraz Zarządzenia Wewnętrznego22/99 z dnia 6 października 1999 r.

• Zarządzenie wewnętrzne 32/2001 zdnia 19.10.2001 r. w sprawie wysokości sta-wek stosowanych dla nauczycieli akademic-kich za godziny ponadwymiarowe;

• Zarządzenie wewnętrzne 33/2001 zdnia 22.10.2001 r. w sprawie ustalenia sta-wek za prowadzenie zajęć dydaktycznychw ramach umów o dzieło i zlecenia:

Wprowadzono następujące stawki zaprowadzenie zajęć w ramach umów o dzie-

ło i zlecenia: (tabela)Za zajęcia realizowane w filii przysłu-

guje dopłata 50% stawki. Za zajęcia reali-zowane w niedziele i święta oraz w językuobcym przysługuje dopłata w wysokości100% stawki. Stawka godzinowa określo-na w umowie powinna uwzględniać rów-nież wszystkie przysługujące dopłaty.;

• Zarządzenie wewnętrzne 34/2001 zdnia 31.10.2001 r. w sprawie zmiany przy-porządkowania bibliotek wydziałowych imiędzywydziałowych;

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�� !�"#�

$�

� ��

�� %��%

��

�� %�

&�� &�� !�'��

&�(��

�� &�� &�� !�)��

�� (�� $�� $�� !�#$�

Zarz¹dzenia,Okólniki, Og³oszenia

listopad 2001 43

NA WYDZIA£ACH

CHEMIA

11 lipca na posiedzeniu Rady Wy-działu jednomyślnie pozytywnie zaopi-niowano przedłożone przez prodzieka-na prof. A. Matynię wnioski studentówWydziału Chemicznego starających sięo przyznanie stypendium Ministra Edu-kacji Narodowej na rok akademicki2001/2002. Wnioski te dotyczyły: Ewe-liny Bogdan (rok III), Rafała Kowalczy-ka (rok IV) oraz Bartłomieja Skwary(rok III).

• Poparto wniosek komisji o nadaniedr. hab. inż. Zdzisławowi Kawali tytułunaukowego profesora nauk technicz-nych.

• Wyznaczono recenzentów do spra-wy wszczętego postępowania o powo-łanie dr. hab. Józefa Oleksyszyna na sta-nowisko profesora nadzwyczajnego Po-litechniki Wrocławskiej w dziedziniebiochemii.

• Przeniesiono dr Magdalenę Klak-car-Ciepacz z etatu adiunkta naukowo-badawczego na etat naukowo-dydak-tyczny na okres roku 2001/2002.

• Ogłoszono konkursy na:- dwa stanowiska adiunktów nauko-

wo-dydaktycznych w Instytucie ChemiiOrganicznej i Biotechnologii w dziedzi-nie chemii organicznej,



10.10.2001 r. na posiedzeniu RadyWydziału odbyło się kolokwium habili-tacyjne i wykład habilitacyjny dr. inż.Sergiusza Pateli. Kandydatowi nadanostopień naukowy doktora habilitowane-go nauk technicznych w zakresie dys-cypliny elektronika.

• Dopuszczono dr. inż. AndrzejaDziedzica (I-25) do kolokwium habili-tacyjnego i wybrano temat wykładu ha-bilitacyjnego.

• Otwarto przewody habilitacyjne dr.Stanisława Kochowskiego, dr. inż. Wi-tolda Posadowskiego i dr. inż. EdwardaPlińskiego oraz wyznaczono recenzen-tów ich prac habilitacyjnych.

• Nadano stopnie doktorów nauktechnicznych:

– mgr. inż. Wojciechowi Zającowi wdyscyplinie informatyka,

– mgr. inż. Jarosławowi Gronczyń-skiemu w dyscyplinie elektronika.

• Wyznaczono recenzentów i zakresegzaminów doktorskich oraz powoła-no komisję egzaminacyjną w przewo-dzie doktorskim mgr. inż. JarosławaMierzwy.

• Zarządzenie wewnętrzne 35/2001 z dnia6.11.2001 r. w sprawie ogłoszenia zmianyw Statucie Politechniki Wrocławskiej;

• Pismo okólne 17/2001 z dnia28.09.2001 r. w sprawie uroczystości inau-guracji roku akademickiego 2001/2002 orazgodzin rektorskich;

• Pismo okólne 18/2001 z dnia 9.10.2001r. w sprawie zasad organizacji pomocy ser-wisowej dla użytkowników środków infor-matyki w Administracji Uczelni;

• Pismo okólne 19/2001 z dnia10.01.2001 r. w sprawie uruchamiania iwyłączania centralnego ogrzewania wobiektach Politechniki Wrocławskiej;

• Pismo okólne 20/2001 z dnia17.10.2001 r. w sprawie powołania Studenc-kiej Odwoławczej Komisji Stypendialnej:

Zadaniem Studenckiej OdwoławczejKomisji Stypendialnej jest rozpatrywanieodwołań studentów od rozstrzygnięć pod-jętych przez studenckie komisje stypendial-

ne na wydziałach i w filiach. W jej składwchodzą: Justyna Chmiel (W-8) – przewod-nicząca, Damian Drwięga (W-2), AndrzejJanora (W-1), Wojciech Maj (W-10) i Ra-fał Nowakowski (W-4). Komisja zostałapowołana na rok akademicki 2001/2002.;

• Pismo okólne 21/2001 z dnia17.10.2001 r. w sprawie wypłacania świad-czeń dla studentów dziennych we Wrocła-wiu;

• Pismo okólne 22/2001 z dnia22.10.2001 r. w sprawie możliwości zasto-sowania stawki podatku VAT od towarów iusług w wysokości 3% przy zakupie sprzę-tu komputerowego;

• Pismo okólne 23/2001 z dnia 6.11.2001r. w sprawie uroczystości Święta Politech-niki Wrocławskiej;

• Komunikat kwestora nr 1/2001 z dnia19.09.2001 r. w sprawie skutków wprowa-dzenia wspólnej waluty euro w niektórychpaństwach członkowskich Unii Europejskiej.

Zarz¹dzenia,Okólniki, Og³oszenia

Z prasy akademickiej

O Giedroyciui „Kulturze”

W piątek, 14 września, minęła pierw-sza rocznica śmierci Jerzego Giedroycia,założyciela Instytutu Literackiego, redak-tora paryskiej „Kultury”.

Wydawana od 1992 r. przez Uniwer-sytet Śląski w Katowicach „Gazeta Uni-wersytecka” przygotowała specjalny do-datek kulturalny poświęcony JerzemuGiedroyciowi i paryskiej „Kulturze”. Jeston dostępny już od 14 września br., a wsprzedaży pojawił się z październikowymnumerem tego miesięcznika.

W ograniczonym nakładem zakresiebędziemy realizować zamówienia spo-za Katowic. Poza tym cały materiał do-datku jest już w Internecie, na stronach„Gazety Uniwersyteckiej” on-line(http://gu.us.edu.pl). – mówi dr DariuszRott redaktor naczelny „Gazety Uni-wersyteckiej”.

Na dwudziestu ośmiu stronach zapre-zentowano szczegółowe kalendarium ży-cia J. Giedroycia, wraz z faktami związa-nymi z działalnością InstytutuLiterackiego i „Kultury”. Dodatek otwierawypowiedź Zofii Hertz (wieloletniejwspółpracownicy red. Giedroycia, pełnią-cej obecnie funkcję dyrektora InstytutuLiterackiego) z sierpnia br. dotycząca bie-

żącej działalności placówki z Maisons-Laffitte. Archiwalne rozmowy z JerzymGiedroyciem i Czesławem Miłoszem z1998 r. poświęcone czołowemu publicy-ście i autorowi linii politycznej „Kultu-ry” – Juliuszowi Miero- szewskiemu, do-pełnione zostały fragmentami najważ-niejszych tekstów jego autorstwa, pozwa-lających na prześledzenie koncepcji poli-tycznych wobec Polski w czasach komu-nizmu, formułowanych przez „Kulturę”.

Kolejne miejsce zajmują zebrane spe-cjalnie przez twórców dodatku wypowie-dzi współpracowników i autorów „Kul-tury” – m.in. Jacka Bocheńskiego, AdamaCzerniawskiego, Tomasza Jastruna, Mar-ka Nowakowskiego, Leopolda Ungera,Adama Zagajewskiego. Publikacja zawie-ra także biogramy zespołu redakcyjnego„Kultury” i jego najbliższych współpra-cowników. Dodatek zamyka rozmowa zWładysławem Żeleńskim (ur. 1903) – bra-tankiem Tadeusza Boya-Żeleńskiego,wieloletnim współpracownikiem Instytu-tu Literackiego, mieszkającym od zakoń-czenia wojny w Paryżu. We wszystkichtekstach umieszczone zostały liczne fo-tografie archiwalne, m.in. ze zbiorów In-stytutu Literackiego w Paryżu.

Całość została przygotowana przezwspółpracownika „Gazety Uniwersytec-kiej”, pana Mariusza Kubika (tel./fax 032-259 95 67, lub 032-290 66 16, e-mail: [email protected]), z którym możliwy jestkontakt w sprawie wydanego materiału.

nr 14844


NA WYDZIA£ACH

- dwa stanowiska adiunktów nauko-wo-dydaktycznych w Instytucie ChemiiNieorganicznej i Metalurgii Pierwiast-ków Rzadkich w dziedzinie chemii or-ganicznej i jednego w dziedzinie che-mii analitycznej,

- trzy stanowiska adiunktów nauko-wo-dydaktycznych w Instytucie ChemiiFizycznej i Teoretycznej w dziedziniechemii fizycznej i teoretycznej.

• Postanowiono, że Komisja ds. Ka-dry i Rozwoju Wydziału będzie opinio-wać podania kierowane do Rady Wy-działu w sprawie przyznawania stypen-diów habilitacyjnych i udzielania urlo-pów dydaktycznych.

• Zaopiniowano wnioski o urlopybezpłatne dla: dr. inż. Bartłomieja Pru-sisza, dr inż. Anity Niedzieli-Majki i dr.inż. Andrzeja Trochimczuka.

• Podjęto również uchwałę o przystą-pieniu Wydziału Chemicznego PWr doPolskiego Towarzystwa Chemicznego.

INAUGURACJA NA CHEMII

Uroczysta inauguracja roku akade-mickiego 2001/2002 na Wydziale Che-micznym odbyła się w dniu 2 paździer-nika.

O godz. 16 do wypełnionej po brzegiauli Politechniki Wrocławskiej wkroczyłuroczysty orszak władz wydziału: dzie-kan prof. dr hab. inż. Henryk Górecki,prodziekani prof. dr hab. inż. AndrzejMatynia, prof. dr hab. inż. Paweł Ka-farski i prof. dr hab. inż. Wiesław Żyr-nicki w towarzystwie prorektorów Po-litechniki Wrocławskiej: prof. dr hab.inż. Ludwika Komorowskiego i prof. drhab. inż. Jerzego Świątka oraz absol-wentów rocznika 2000/2001.

W uroczystościach inauguracyjnychuczestniczyli:

- pracownicy Wydziału Chemiczne-go, reprezentowani przez liczne gronoprofesorów i pozostałych nauczycieliakademickich,

- absolwenci roku 2000/2001 (to już52. rocznik absolwentów Wydziału Che-micznego PWr!) wraz z rodzinami, pro-motorami i przyjaciółmi,

– studenci rozpoczynający studia naWydziale Chemicznym,

– studenci wyższych lat,– przedstawiciele przemysłu, wśród

których byli licznie reprezentowani ab-solwenci Wydziału Chemicznego, bio-rący czynny udział w Radzie Społecz-nej Wydziału,


Z „Biuletynu

Informacyjnego”W październikowym numerze „Biulety-

nu Informacyjnego” Działu WspółpracyMiędzynarodowej znajdujemy ciekawąofertę stypendialną.

• Niemieckie Stowarzyszenie GFPS (Ge-meinschaft zur Förderung von Studienaufen-thalten polnischer Studierender in Deutsch-land e.V.) z siedzibą we FryburguBryzgowijskim oferuje:

– bezpłatne jednomiesięczne kursy języ-ka niemieckiego we Fryburgu Bryzgo-wijskim i Heidelbergu dla studentówI-III roku studiów dziennych,

– jednomiesięczne tandemowe kursy ję-zyka niemieckiego dla studentów I-IIIroku studiów dziennych. W kursieuczestniczą także studenci niemieccyuczący się języka polskiego.

Termin składania zgłoszeń mija 31 mar-ca 2002 r.

Bliższe informacje są dostępne w Dzia-le Współpracy Międzynarodowej (A-1,pok. 147, Mirosława Lenarcik, tel. 35-85)oraz pod adresem internetowym:www.atanet.pl/gfps .

• Northern University of Technology wewspółpracy z Technicznym Uniwersytetemw Hamburgu oferuje stypendia na dwulet-nie uzupełniające studia magisterskie w ra-mach Programu Globalnej Inżynierii. Sty-pendia przeznaczone są dla studentów zbardzo dobrymi wynikami w nauce oraz oznaczących osiągnięciach naukowych.

Informacje o programie można znaleźćna stronie internetowej Northern Universi-ty of Technology pod adresem: www.ni-thh.de .

• Pierwszy Program Horyzontalny INCO(V Program Ramowy) ogłosił konkurs zbudżetem 1,9 miliona euro, z datą zamknię-cia 18 stycznia 2002 r., na nowy rodzaj sty-pendiów indywidualnych dla naukowców zeznaczącym doświadczeniem badawczym(high level researchars). Stypendium obej-muje dwie fazy:

– prowadzenie badań naukowych w kra-ju członkowskim Unii Europejskiej –do 2 lat (tzw. training phase),

– prowadzenie badań w kraju macierzy-stym lub innym kraju stowarzyszo-nym – do 1 roku (tzw. re-establish-ment phase).

Informacje na stronie internetowej:www.npk.gov.pl/prog_hor_1/akcje.html .

Stypendia przyznawane są tylko naukow-com z krajów stowarzyszonych, i to aktual-nie pracującym w kraju stowarzyszonym.

Jedyny termin oceny: 18 stycznia 2002 r.

zebrani młodzi jeleniogórzanie z zaintere-sowaniem wysłuchali również wykładu „So-czewkowanie grawitacyjne”, a także boga-to ilustrowanego „Jeśli nie chcesz swojejzguby, zioła, ziółka stosuj luby”.

Podczas Dolnośląskiego IV FestiwaluNauki w Jeleniej Górze odbyły się 24 im-prezy.

W sumie Dni Nauki w filiach uczelniWrocławia zgromadziły na 75 imprezachfestiwalowych około 2500 osób.

Podczas tych sesji wyjazdowych chcie-liśmy pokazać, że nauka jest potrzebna, żetrzeba ją popierać, oczywiście uprawiać ją iw nią inwestować. Udało się to nam dziękidużemu zaangażowaniu organizatorów,władz lokalnych i wykładowców, a takżeciekawości świata, które wykazali miesz-kańcy Dolnego Śląska. Festiwal w filiachuczelni Wrocławia spełnił nasze oczekiwa-nia!

Pełnomocnik Koordynatora

IV Dolnośląskiego Festiwalu Nauki

ds. sesji wyjazdowych

dr hab. Jadwiga Sołoducho

Festiwal Nauki...Dokończenie ze strony 31

Klasyczne zapasyna wrocławskiej AWF

Ministerstwo Edukacji Narodowej za-kwestionowało decyzję rektora AWF prof.Zdzisława Zagrobelnego*. Rektor uwzględ-nił odwołania 50 kandydatów, którzy w lip-cu nie zdali egzaminu wstępnego.

Dyrektor Tadeusz Popłonkowski z MENuzasadnia stanowisko resortu tym, że samo-dzielnie podejmować tego rodzaju decyzjiprzekracza kompetencje rektora. Może ontylko zaakceptować postanowienia komisjiuczelnianej. Jedynym wyjściem dla niedo-szłych studentów jest wniesienie sprawy doNaczelnego Sądu Administracyjnego.

Rektor AWF jest zdania, że miał prawopodjąć taką decyzję, a sprawę traktuje jakokontynuację sprawy z zeszłego roku. Wte-dy to dziekan Wydziału WF, prof. TadeuszKoszczyc nie aprobował faktu przyjęciaprzez rektora kilkunastu osób, co doprowa-dziło do długotrwałych kontrowersji, a na-wet próby odwołania rektora przez SenatAWF. Różnica polega jednak m.in. na tym,że AWF podlegał wtedy Urzędowi KulturyFizycznej i Sportu.

Teraz w spór wkroczyli urzędnicy z Mi-nisterstwa Edukacji Narodowej. Prof. Za-grobelny udał się do Warszawy, by w mini-sterstwie starać się o zmianę niekorzystnejdla siebie i kandydatów na studia decyzji.

(Życie Akademickie, Wieczór Wrocławia)

*) Minister Łybacka ostatnio uchyliła decyzję swo-

jego porzednika.

listopad 2001 45

NA WYDZIA£ACH


– dziekani i przedstawiciele zaprzy-jaźnionych wydziałów PolitechnikiWrocławskiej, Uniwersytetu Wrocław-skiego, Akademii Rolniczej, AkademiiEkonomicznej oraz innych placówek na-ukowo-badawczych.

Rozpoczynając inaugurację roku aka-demickiego 2001/2002 dziekan prof. H.Górecki serdecznie powitał wszystkichprzybyłych i przedstawił prodziekanóworaz dyrektorów instytutów wchodzą-cych w skład wydziału.

Uroczystą immatrykulację poprzedzi-ło wystąpienie dziekana prof. H. Górec-kiego i prorektorów prof. L. Komorow-skiego i prof. J. Świątka.

Po wygłoszonej przez dziekana tra-dycyjnej formule: „Rok akademicki2001/2002 na Wydziale ChemicznymPolitechniki Wrocławskiej uważam zaotwarty” prof. dr hab. inż. Paweł Kafar-ski wygłosił wykład inauguracyjny pt.„Substraty kluczowe”.

Kolejnym miłym punktem uroczysto-ści było wręczenie dyplomów, nagród iwyróżnień osobom, które ukończyły stu-dia w roku akademickim 2000/2001,oraz wręczenie Złotych Odznak Poli-techniki Wrocławskiej współpracującymz Wydziałem Chemicznym osobom spo-za naszej uczelni.

Ponad 100-osobowa grupa absolwen-tów odbierających dyplomy oraz ponad800-osobowa grupa studentów przyję-tych na I rok Wydziału ChemicznegoPWr świadczy o popularności tego wy-działu. Ta silna pozycja sprzyja rozwo-jowi współpracy z przemysłem, którejsprzyja również aktywnie działającaRada Społeczna Wydziału Chemiczne-go Politechniki Wrocławskiej. Jej przed-stawiciel, mgr inż. Krzysztof Kaczkow-ski (Prezes Zarządu – Dyrektor Gene-ralny Zakładów Azotowych „Włocła-wek” – ANWIL S.A.) również zabrałgłos życząc Wydziałowi Chemicznemusukcesów w roku akademickim 2001/2002.

W imieniu absolwentów głos zabra-ła mgr inż. Beata Sułek, a student IVroku Jacek Doskocz (członek ZarząduKoła Naukowego Chemików „ALLIN”)w krótkim wystąpieniu w imieniuwszystkich kolegów przywitał nowychżaków.

Oprawę artystyczną uroczystości sta-nowiły występy Wrocławskiego Kwin-tetu Akordeonistów Akademii Muzycz-nej im. K. Lipińskiego pod kierownic-twem artystycznym Zbigniewa Łuca. �

Młodzicybernetycy ruszająśladami Kopernika

Koło Naukowe ICT zorganizowało 29.X. 2001r. dla wszystkich chętnych wyjazddo Obserwatorium Astro-nomicznego w Białkowiekoło Wołowa. Naszymprzewodnikiem był dr Pa-weł Rudawy z UWr, spe-cjalista w dziedzinie ko-ronografii. Przedstawiłnam historię powstania wtym miejscu obserwato-rium i prowadzonych tubadań naukowych.

Oglądany przez nasobiekt jest jednym z więk-szych polskich obserwato-riów. Prowadzone są wnim badania nad gwiazda-mi w ciasnych polach orazzjawiskami zachodzącymina koronie Słońca. Pozna-liśmy tajniki działania te-leskopu, spektrografu orazkoronografu. Zrozumie-liśm, jak ciężka jest pracaastronoma (sama ruchomakonstrukcja waży 8 ton!).Dopełnieniem wycieczkibyło zwiedzanie muzeumetnograficznego orazwspólne ognisko. F

ot. K

rzys

ztof

Kęp

a

Członkowie naszego koła będą uczest-niczyć w cyklu wykładów organizowa-nych na Uniwersytecie Wrocławskim.Mamy też „kosmiczne” plany. Zamierza-my mianowicie ulepszyć system sterowa-nia spektrografu i przekazywania danychz obserwacji.

Inga Markowska

KONKURS

Studium Nauki Języków Obcych Politechniki Wrocławskiej w związku z obcho-dami 50-lecia swego istnienia ogłasza wśród Pracowników Politechniki Wrocław-skiej

konkurs na wspomnienia pt.

ilus

trac

ja p

. Ann

y G

rzej

dzia

k

„Co pozostało w mojej pa-

mięci z kontaktu z językiem

obcym na uczelni (również

w czasie studiów)”.

Pragnęlibyśmy historię naszegoistnienia wzbogacić o Państwa re-fleksje, przemyślenia, uwagi. Planu-jemy (za zgodą autorów) opubliko-wanie wybranych wspomnień.Prosimy o nadsyłanie prac (w for-mie pisemnej, mile widziane – nadyskietce) do 1 marca 2002 roku.

Liczymy na Państwa przychylnośći odzew na naszą propozycję.

Z wyrazami szacunku

Marian Górecki

nr 14846F

ot. M

aria

Kis

za

KSIĄŻKI, które polecamy...

Jerzy Żenkiewicz

Litwa na przestrzeni wieków

i jej powiązania z Polską

Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2001236 s. + ilustracje, 20 zł

.Autor nie jest zawodowym historykiem. Jako inżynier elektro-

nik i informatyk pracuje od 1977 r. na Uniwersytecie MikołajaKopernika w Toruniu. Jest miłośnikiem historii społeczności pol-skiej na Litwie. Dzięki swoim rodzicom, którzy przed II wojnąświatową należeli do ziemiaństwa polskiego na Litwie Kowieńskiej,jest emocjonalnie związany z przeszłością polskich ziemian nadNiemnem i Wilią. Opublikował kilka prac na ten temat.

Prezentowana książka jest próbą dokonania syntezy historii Li-twy od zarania dziejów do czasów dzisiejszych, ze szczególnymuwzględnieniem skomplikowanych stosunków polsko-litewskich.

W kolejnych rozdziałach autor przedstawia początki Litwy (jejpołożenie, organizację plemienną i pierwsze walki z sąsiadami),umocnienie państwa w XIII i XIV w. i unię z Polską. Omawia ustrójoligarchiczny, centralizację Litwy w latach 1440-1569 i jej sytu-ację w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Następne rozdziały sąpoświęcone czasom rozbiorowym, przebudzeniu narodowemu iodzyskaniu przez Litwę niepodległości po I wojnie światowej. Uka-zano także najnowsze dzieje Litwy: od 1919 r. do czasów obec-nych.

Książka jest bogato ilustrowana mapami i tabelami. Zawiera teżczęściowy wykaz polskich majątków na Litwie kowieńskiej w okre-sie międzywojennym. Na końcu dołączono zdjęcia ilustrujące ży-cie społeczności polskiej w państwie litewskim. Fotografie ukazujądwory, dyplomatów, uczniów dwóch polskich szkół, członków kor-poracji i towarzystw kredytowych. Świat, który zginął zbyt szyb-ko, by został dobrze opisany. Książka Jerzego Żenkiewicza jest więccennym przyczynkiem.

Można pogratulować Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika pra-cowników o tak wszechstronnych zainteresowaniach.

tego. Zwiedzano m.in. ołtarze wzniesione na potrzeby mszy papie-skich, grób beatyfikowanego przez Papieża arcybiskupa Józefa Bil-czewskiego, metropolity lwowskiego obrządku łacińskiego i krzyżupamiętniający śmierć profesorów lwowskich na Wzgórzach Wó-leckich. Złożono pod nim kwiaty, które JM Rektor PWr otrzymałprzy okazji nadania honorowego doktoratu. Rozmawiano o tym, żewłaściwe groby znajdują się kilka metrów niżej i że należałoby upo-rządkować również i to miejsce – postawić płytę, zbudować zejścieprowadzące do niej. Nasze Stowarzyszenie Absolwentów widzimożliwość aktywnego włączenia się w te prace.

Reprezentanci Politechniki Wrocławskiej byli też też na odre-staurowanym Cmentarzu Orląt Lwowskich. W pobliżu widzielicmentarz Strzelców Siczowych, który został jeszcze skuteczniejzniszczony przez komunistyczne władze niż polska nekropolia. Od-tworzono tam tylko symboliczny grób z pomnikiem.

Duże wrażenie robią trzy metropolitalne katedry: łacińska, gre-kokatolicka i ormiańska. W budynku Politechniki zachwyca pięk-na sala „matejkowska” z freskami według rysunków mistrza, jakrównież dawne pomieszczenia biblioteki Politechniki, w której obec-nie jest muzeum tej uczelni. Wrocławska delegacja zgodnie przy-znaje, że to bardzo efektowna forma prezentacji dorobku. Atrakcjąz zakresu historii techniki była możliwość obejrzenia jednej z pierw-szych konstrukcji żelbetowych, jakie powstały w odrodzonej Pol-sce. Jest to mostek wykonany w 1920 roku pod kierunkiem prof.Maksymiliana Thulie (zwanego „Świętym”) – specjalisty z dzie-dziny drewnianych i żelbetowych konstrukcji mostowych.

Polscy goście doświadczyli tradycyjnej wschodniej gościnno-ści, której strona wrocławska nie będzie chyba nigdy w stanie od-wzajemnić. Objawiła się ona serdecznym przyjęciem już na przej-ściu granicznym. Kolejnymi przejawami była specjalna asysta wczasie podróż do Lwowa i bogaty program zwiedzania miasta. Go-ście usłyszeli też wiele serdecznych słów podczas wznoszonych naich cześć toastów. Przypominano przy tej okazji, że do grona dok-torów honoris causa Politechniki Lwowskiej należy też Maria Cu-rie-Skłodowska.

Atrakcją spotkań towarzyskich była bogata oprawa muzyczna –zarówno dzięki udziałowi tenora opery lwowskiej, jak też zespołuwykonującego muzykę huculską. (mk)

Fot

. M. B

arań

ski

Fot

. Lud

omir

Jan

kow

ski

Wszystkie drogi prowadza do A-1Dzięki prowadzonym tu pracom budowlanym

podróż do centrali będzie łatwiejsza, a do tego może

w przyszłym roku nie zaleje nas deszczówka.


Doktorat honoris causa dla prof. A. Mulaka

listopad 2001 47

Fot

. Krz

yszt

of M

azur

Fot

. Krz

yszt

of M

azur

Fot

. Krz

yszt

of M

azur

listopad 2001 - Pryzmat PDF/pryzmat148.pdflistopad 2001 3 Skład redakcji: Maria Kisza (red.nacz.),...

Documents

Transcript of listopad 2001 - Pryzmat PDF/pryzmat148.pdflistopad 2001 3 Skład redakcji: Maria Kisza (red.nacz.),...