Linux - dostosuj sobie system - seria Poradnikisp9mco.com/articles/Linux - dostosuj sobie...

Linux - dostosuj sobie system - seria Poradniki

Linux - dostosuj sobie system

Spis Treści

Wprowadzenie

Środowisko

Niektóre urządzenia

1. CDROM,obraz CD , nagrywanie płyt 6

napęd CDROM 6

montowanie nośników CDRW 7

Ścieżki na CD 10

GRUB a nagrywarka CDRW 10

montowanie obrazy CD i zapis na CDRW 12

montowanie nagrywarki 15

dystrybucja Mandrake a nagrywanie płyt 15

Instalacje i obsługa systemu

2. Program rozruchowy GRUB 17

3. Softmodem Pentagram 21

4. Wine - aplikacja uruchamiająca programy

napisane pod Windows 95/98/ME/NT/2000

22

5. Zabijanie procesów 25

6. Awaryjne wejście do systemu 28

7. Dyski twarde – instalacja 29

8. Kompilacja jądra systemu 34

9. Slackware - konfiguracja 36

10. Program pocztowy Kmail 39

11. Scanner HP2200 40

12. Red Hat a video i nagrywarka CDRW 41

Wprowadzenie

Linux to wydajny darmowy system operacyjny zdobywający coraz to liczniejszą rzeszę zwolenników. System wywodzi się z Unix'a .Twórcą systemu i najważniejszego jego elementu jakim jest jądro jest Linus Torvalds . Ostatnio rosnąca popularność tego systemu wywodzi się z jego niezawodności i wydajności. Linux powoli staje się konkurecyjnym system dla wszechobecnego Windows . Linux to najpowszechniej stosowany system operacyjny serwerów internetowy a coraz częściej i stacji roboczych. System linux to system sieciowy o doskonałej konstrukcji niezawodnie wspierający protokół TCP/IP . Jego eksplozja związana była z eksplozją internetu na świecie .

Zastosowanie go jako systemu stacji roboczych związane jest z rozwojem środowiska X'ów . Przyjemność i prostota pracy w środowisku X to wielki atut systemu. Najpopularniejszymi obecnie i ciągle rozwijanymi managerami środowiska X są KDE oraz GNOME. KDE zapewnia dużo więcej narzędzi użytkowych niż GNOME lecz elementy GNOME są nieodzowne. Oba środowiska są podobne a jedynie kwestia przyzwyczajeń

użytkownika warunkuje którym będziemy się posługiwać w pracy codziennej. Osobiście preferuję KDE i system Linux używam do pracy codziennej jako podstawowy system operacyjny na mojej stacji roboczej. Niniejszą książkę również pisałem pod linuxem korzystając z programu OpenOffice.org1.0.1 . Ogromną zaletą systemu jest to że kod jest publicznie dostępny. Nie ma ograniczeń co do modyfikacji go i dostosowywania do własnych potrzeb w części lub w całości. Nie ma potrzeby wydawania ciężko zarobionych pieniędzy na podstawowe oprogramowanie i to w niebagatelnych kwotach. Internet jest obecnie największą bazą darmowego oprogramowania systemu Linux . Można tam znaleźć i ściągnąć sobie dowolne małe i duże programy uaktualnienia systemu i moduły. Odmian dystrybucji systemu Linux jest wiele lecz do grona najpopularniejszych można zaliczyć trzy : Mandrake , RedHat i Slackware .

Osobiście preferuję dystrybucję Mandrake. Jest najlepiej spolszczona , zawiera dobry program instalacyjny oraz obszerną dokumentację w języku polskim . Dlatego opis prowadzę na podstawie doświadczeń z dystrybucją Mandrake 8.2 oraz KDE 2.2.2 wyposażoną w stosowny upgrade. Ogrom używanych danych i liczba tworzonych programów powoduje że potrzeba ich gromadzenia jak najtańszym kosztem staje się koniecznością. Popularnym i tanim sposobem archiwizowania danych i oprogramowania jest nagrywanie ich na płytki CD. Nagrywarka dzisiaj to nie luksus jak kilka lat temu.

Ludzie linux'a tworzą i tworzą nieustannie coraz to nowsze i doskonalsze a przede wszystkim przejrzyste i darmowe oprogramowanie. Nie problem jest obejrzeć film nagrany na DVD lub CD wystarczy uruchomić odpowiedni program np. Ogle,Xine lub Mplayer. Chcesz nagrać płytkę CD też nie stanowi to problemu. Standardowo z

http://openoffice.org1.0.1/

dystrybucją dostarczony jest program X-CD-Roast który to wykona. Dzisiejszy Linux to system multimedialny.

Ś rodowisko

Zwykle pliki binarne linuxa mieszczą się na trzech płytach CD . Instalacja systemu jest prosta i nie będę opisywać jej w tej książce. Opisy instalacji można znaleźć w magazynach Linux + Extra lub Chip Special łącznie z płytami CD zawierjącymi wersjami instalacyjnymi systemu Linux. Gotowe obrazy płyt CD z najświeższą dystrybucją możemy również pobrać z internetu bezpłatnie ze stron firmowych tych dystrybucji. Musimy dysponować jedynie szybkim i stałym łączem internetowym gdyż obraz jednej płyty CD to plik o rozmiarze ok. 600MB . Po zainstalowaniu sytemu dostajemy do użytku stabilny system wielozadaniowy i multimedialny. Możemy za jego pomocą oglądać filmy nagrane techniką DVD i VCD lub słuchać muzyki z CD lub plików MP3 . Możemy “wypalić sobie” płytkę CD lub posurfować sobie po internecie. Pisanie , liczenie ,rysowanie ,skanowanie ,drukowanie to nie problem . Dostępne darmowe narzędzia jak Gimp, Xsane, lub Open office umożliwiają nam bawienie się w te klocki. Chcesz popróbować programować w C lub Pascalu nic prostrzego język C jest standardowym środowiskiem programistycznym Linuxa a Kylix do odmiana Delphi działająca w środowisku Linux słynnej firmy Borland.

System graficzny linuxa nazywa się X . Możemy zainstalować kilka managerów środowiska graficznego pracującymi pod kontrolą X'ów. Linux oparty jest na systemie Unix stąd komendy są odmienne od komend Dos'u lub Windows .

Programy obsługujące poszczególne komendy umieszczone są w katalogach

/bin /sbin /usr/bin /usr/sbin oraz /usr/local/bin

/usr/local/sbin .

Jeżeli nie znasz działania rozkazów linuxa nie przerażaj się . System posiada narzędzie pomocy zwane “manualem” . Możesz dowiedzieć się jaka jest składnia rozkazu oraz jej funkcja wykonując polecenie :

man [komenda]

W dystrybucji Mandrake 8.2 większość opisów rozkazów jest w języku polskim. System zawiera ponadto bardzo dobrą pomoc typu “jak to zrobić“ dostępną w trybie graficznym z Menu K->Dokumentacja->Polskie HOWTO (JTZ) .

Linux rozwijany jest przez całą rzeszę entuzjastów, programistów . Dlatego w sieci internet dostępne jest całe mnóstwo darmowego oprogramowania. Wart jest dalszej

popularyzacji zwłaszcza wśród internautów. Zawiera bardzo dobrą obsługę sieci i protokołu TCP/IP

W dalszej części książki przedstawię kilka sprawdzonych praktycznie sposobów jak usprawnić nasz ulubiony system jakim jest oczywiście Linux.

Niektóre urządzenia

CD ROM, obraz CD, nagrywanie płyt

CD-ROM do dzisiaj jeden z podstawowych napędów komputera. Co zrobić gdy mamy zainstalowane dwa napędy np. jeden DVD a drugi CDRW i nie jesteśmy zalogowani jako użytkownik root , jak obsłużyć te napędy ? Sprawdzone praktycznie procedury utworzenia skrótów do tego typu napędów przedstawiam poniżej.

Napęd CD-ROM

Utworzenie nowego skrótu do napędu CD-ROM dokonujemy klikając na na naszym pulpicie prawym przyciskiem myszy i wybieramy Utwórz nowe -> CDROM .

W zakładce Ogólne wpisujemy nazwę naszego skrótu do urządzenia CDROM np. DVD.

Przechodzimy do zakładki Urządzenie . W pozycji Urządzenia w pisujemy lub wybieramy z listy urządzenie obsługujące nasz CDROM np. /dev/hdc , zaznaczamy opcję tylko do odczytu i w pozycji Punkt montowania w pisujemy ścieżkę do katalogu do którego chcemy domotować CDROM . Należy pamiętać ,że katalog punktu montowania musi być taki sam jaki jest przypisany w pliku /etc/fstab do urządzenia obsługującego CDROM. Umożliwi to nam automatyczne zamontowanie urządzenia w chwili kliknięcia na jego ikonę. W kolejnym polu tekstowym dotyczącym Systemu plików wpisujemy iso9660. W takim właśnie systemie plików zapisywane są obecnie wszystkie płyty CD.

Po Kliknięcie na przycisku OK mamy utworzony skrót do naszego urządzenia CDROM o nazwie DVD.

Klikając na tak utworzony skrót automatycznie zostanie zamontowane urządzenie przepisane do niego i otworzy się okno Konquerora z zawartością plików zapisanych na CD. Różnica obsługi urządzeń między Windowsem a lInuxem jest taka , że każde urządzenie musi być zamontowane przed użyciem i następnie odmontowane od systemu po jego użyciu. Spróbuj wyciągnąć płytę CD z urządzenia CDROM gdy jest zamontowane do systemu ? czy się uda ? chyba nie . Dzieje się tak dlatego iż przed wyjęciem naszego CD z urządzenia CDROM należy go wcześniej odmontować . Robimy to dwojako. Pierwszy sposób to klikając na ikonie CDROM umieszczonej na pulpicie prawym przyciskiem myszy wybieramy opcję “wysuń” lub “odmontuj”. W pierwszym przypadku zostanie odmontowane urządzenie CDROM i jednocześnie wysunięta szufladka z płytą , w drugim natomiast tylko odmontowane urządzenie od systemu. Wysunąć szufladkę musimy ręcznie przyciskiem “eject” umieszczonego na płycie czołowej urządzenia CDROM.

Drugi sposób to uruchamiamy okno konsoli “shell” i wykonujemy komendę eject /dev/[urządznie CDROM] lub umount /[punkt montowania] .

Przykład

$umount /mnt/cdrom2

$eject /dev/hdc

Montowanie nośników CD-RW

Coraz częściej nośniki CD- RW są zapisywane w nowym dla płyt trybie UDF . Za jakiś czas zapewne system ten zastąpi obecnie stosowany ISO9660. Montowanie ich możliwe jest jedynie jako użytkownik root .

Nie jest to przeszkodą by zwykły użytkownik mógł zamontować i używać do odczytu takie nośniki. Należy utworzyć np. W katalogu domowym katalog skrypty w którym będziemy umieszczać własne skrypty usprawniające nam użytkowanie naszego systemu Linux.

Następnie piszemy skrypt montujący nam nośnik UDF np. na nasz główny napęd DVD który jest zwykle montowany do katalogu /mnt/cdrom2 . Zapisujemy go pod nazwą np. montuj_DVD_udf.sh .

Skrypt wygląda następująco :

mount -t udf /dev/hdc /mnt/cdrom2 -o ro

konqueror /mnt/cdrom2

umount /mnt/cdrom2

;eject /dev/hdc

Nasz napęd DVD obsługiwany jest przez urządzenie /dev/hdc .

Skrypt działa następująco:

montuje nośnik jako UDF tylko do odczytu do katalogu /mnt/cdrom2

uruchamia przeglądarkę Konqueror

po zamknięciu przeglądarki Konqueror odmontowuje nośnik od katalogu /mnt/cdrom2

ostatnia linia jest “zaremowana” w przypadku jeżeli nie chcemy by po opuszczeniu Konquerora napęd wysuwał automatycznie szufladę z płytą. Szufladę należy wysunąć ręcznie przyciskiem eject w napędzie lub klikając prawym przyciskiem na ikonie napędu DVD i wybierając opcję Wysuń jeżeli taki mamy utworzony.

Należy zauważyć ,że tego typu operacje systemowe może wykonać jedynie użytkownik root . W tym celu musimy utworzyć na naszym pulpicie skrót do aplikacji , który będzie uruchamiał nasz skrypt z prawami użytkownika root .

Na pulpicie klikamy prawym przyciskiem myszy i wybieramy Utwórz nowe -> skrót do aplikacji... . Nadajemy nazwę np. Montuj DVD udf i przechodzimy do zakładki Uruchom .

W polu polecenie wpisujemy ścieżkę dostępu do naszego skryptu ... /skrypty/montuj_DVD_udf.sh . Zaznaczamy opcję : Uruchom jako inny użytkownik

i w polu Nazwa użytkownika wpisujemy root . Klikamy OK .

Mamy już utworzoną aplikację do montowania nośnika CD-RW do naszego systemu.

Po kliknięciu na ikonę naszej aplikacji pojawi się komunikat proszący o podanie hasła do użytkownika root . Podając hasło możemy zaznaczyć opcję by zostało zapamiętane w systemie dla tej aplikacji .Przy powtórnym wywoływaniu tej aplikacji nie będzie konieczne ponowne podawanie go.

Ścieżki na CD

Płyta CD zawiera na swojej powierzchni zapisane ścieżki czyli “tracki” zawierające dane czy programów komputerowych czy też muzyki lub obrazy video. Wszystkie dane są zapisane szeregowo na jednej długiej “spirali” . Płyty typu audio zawierają tyle ścieżek ile jest na nich utworów. Płyty z danymi komputerowymi mogą też zawierać kilka ścieżek z tym ,że system komputerowy standardowo odczytuje i uzyskuje dostęp tylko do jednej ścieżki. Nie musi to być pierwsza ścieżka może to być któraś z kolejnych lecz “dobra” licząc od końca. Taki sposób zapisu nazywa się “mulisesyjnym”. Nagrywając płytkę CD w jednej sesji zapisywane są wszystkie utworzone wcześniej track'i . Sesja musi być następnie zamknięta aby możliwy był dostęp do danych zapisanych na CD.

Możliwy jest ponowny zapis całkiem nowych danych na taką płytę pod warunkiem ,że płyta nie została zamknięta ( nie mylić z sesją). Podczas ponownego zapisu nowego track'u na płytę następuje “celowe uszkodzenie poprzedniego” aby nie był widoczny

dla systemu komputerowego. Generalnie mówiąc komputer czyta ścieżki z danymi od końca. W przypadku kiedy mamy zapisany track1 i track2 to widoczny będzie track 2 .

Grub a nagrywarka CDRW

Program rozruchowy GRUB podczas bootowania systemu czyta plik menu.lst zwykle z

katalogu /boot/grub . Najpopularniejsze nagrywarki CDRW posiadają złącze IDE .

Podłączamy ją do systemu najlepiej jako master ale nie jest to konieczny wymóg. Nagrywarki też pracują dobrze jako slave .Dobrze jest podłączyć ją do szybkiego interface'u (gęsty kabelek IDE) i do tego samego co jest podłączony dysk twardy na którym będą składowane obrazy CD.

Tak podłączona nagrywarka i tak musi być rozpoznana przez system Linux .

Standardowe urządzenie typy CDROM będzie rozpoznane jako kolejne

np. /dev/hdb .

Nagrywarka niestety pracuje tylko w trybie emulacji interface'u SCSI tak jak pierwowzory nagrywarek. Wykorzystuje dwa urządzenia systemowe .Jedno do odczytu danych jak zwykły CDROM , w tym przypadku jest to urządzenie /dev/scd0 do /dev/scd7 . Drugie zaś służy do zapisu danych i sterowania nagrywarką CDRW podczas zapisu. Urządzenie to jest rozpoznawane jako /dev/sg0 do /dev/sg15 . Odpowiada mu /dev/sga do /dev/sgp

urządzenie sg0

lr-xr-xr-x 1 root root 36 wrz 29 12:44 sg0 ->

scsi/host0/bus0/target0/lun0/generic

lr-xr-xr-x 1 root root 3 wrz 29 2002 sg1 -> sg0

lr-xr-xr-x 1 root root 3 wrz 29 2002 sga -> sg0

sg:

razem 0

drwxr-xr-x 1 root root 0 wrz 29 12:44 ./

drwxr-xr-x 1 root root 0 sty 1 1970 ../

lr-xr-xr-x 1 root root 39 wrz 29 12:44 c0b0t0u0 ->

../scsi/host0/bus0/target0/lun0/generic

urządzenie scd0

lr-xr-xr-x 1 root root 31 wrz 29 12:42 scd0 -> scsi/host0/bus0/target0/lun0/cd

urządzenia hdx

lr-xr-xr-x 1 root root 32 wrz 29 2002 hda ->

ide/host0/bus0/target0/lun0/disc

lr-xr-xr-x 1 root root 33 wrz 29 2002 hda1 ->

ide/host0/bus0/target0/lun0/part1















lr-xr-xr-x 1 root root 30 wrz 29 2002 hdc ->

ide/host0/bus1/target0/lun0/cd

lr-xr-xr-x 1 root root 32 wrz 29 2002 hdd ->

ide/host0/bus1/target1/lun0/disc

lr-xr-xr-x 1 root root 33 wrz 29 2002 hdd1 ->


W powyższych przykładach widzimy ,że nie istnieje urządzenie /dev/hdb . Zamiast niego jest natomiast urządzenie /dev/scd0 oraz /dev/sg0 reprezentujące nagrywarkę.

Urządzenie /dev/hdc to zwykły CDROM podłączony jako master do drugiego kanału IDE .

Podczas bootowania systemu Linux jądro musi wiedzieć ,że urządzenie /dev/hdb ma być rozpoznawane jako urządzenie SCSI mimo ,że jest podłączone do kanału IDE. Należy dokonać odpowiedniego wpisu do pliku /boot/grub/menu.lst

# grub.conf generated by anaconda

#

# Note that you do not have to rerun grub after making changes

to this file

# NOTICE: You do not have a /boot partition. This means that

# all kernel and initrd paths are relative to /, eg.

# root (hd0,6)

# kernel /boot/vmlinuz-version ro root=/dev/hda7

# initrd /boot/initrd-version.img

#boot=/dev/hda

default=1

timeout=10

splashimage=(hd0,6)/boot/grub/splash.xpm.gz

title Linux Bluebird-MultiMedia Mandrake 8.2 (2.4.18-8.1mdk)

kernel (hd0,6)/boot/vmlinuz-2.4.18-8.1mdk devfs=mount hdb=ide-

scsi quiet vga=788 root=/dev/hda7

Montowanie obrazu CD i zapis na CDRW

Płyta z danymi komputerowymi zawiera jeden track. Obraz track'u lub inaczej płyty z danymi tworzymy za pomocą bardzo wygodnych programów np. X-cd-roast lub KreateCD działających pod KDE. Można również utworzyć ręcznie komendą mkisofs np.

mkisofs 1.15a15 -gui -v -r -J -jcharset default -l -D -L -V

Źródła Linux -P ElgoSoftware -p Leszek Gorzelnik -abstract -

biblio -copyright -o /root/obrazCD/track-01.img -graft-points

/źródła/=/root/obrazCD/Mandrake_prg/src

lub

utworzyć filesystem ISO9660 z nagłówkiem Rock Ride

mkisofs -R -o track-01.img /dane/do/zapisu

Utworzony obraz płyty z danymi dobrze jest przed zapisaniem na płytę zamontować i sprawdzić czy zawiera wszystkie potrzebne elementy.

Wykonujemy to komendą :

mount -t iso9660 -o ro ,loop=/dev/loop0 /obrazCD/track-01.img

/cdrom

w przypadku kiedy nie określimy numeru urządzenia loop to podmontujemy nasz obraz do pierwszego wolnego.

Urządzenie /dev/loop może występować od /dev/loop0 do /dev/loop15

np. RedHat 7.3

W dystrybucji Mandrake 8.2 jest:

brw-rw---- 1 root disk 7, 0 wrz 29 14:42 /dev/loop0-

W przypadku kiedy bak jest tego urządzenia należy utworzyć ręcznie komanda mknod

podając parametry major =7 i minor = od 0 do 15.

Wyświetlenie urządzeń podłączonych do szyny SCSI dokonujemy przez

podanie następującej komendy w trybie shell

cdrecord -scanbus

w wyniku otrzymujemy np.

Cdrecord 1.11a19 (i586-mandrake-linux-gnu) Copyright (C) 1995-

2002 Jörg Schilling

Using libscg version 'schily-0.6'

scsibus0:

0,0,0 0) 'IDE-CD ' 'R/RW 16x10A ' 'B1.4' Removable CD-ROM

0,1,0 1) *

0,2,0 2) *

0,3,0 3) *

0,4,0 4) *

0,5,0 5) *

0,6,0 6) *

0,7,0 7) *

Otrzymane parametry to :

SCSI_BUS=0 szyna do której podłączona jest nagrywarka

SCSI_ID=0-7 identyfikator nagrywarki na szynie SCSI (adres)

SCSI_LUN=0 “lunch” nagrywarki

Możemy teraz przystąpić do zapisu utworzonego obrazu na płytkę CD. Bardzo wygodne są programy działające pod KDE np. X-cd-roast oraz KreateCD . Zapis można dokonać również z poziomu shell .Wykonujemy to komendą cdrecord np.

#SCSI_BUS=0

#SCSI_ID=6

#SCSI_LUN=0

#cdrecord -v speed=2 dev=$SCSI_BUS,$SCSI_ID,$SCSI_LUN -data

track-01.img

lub

#cdrecord -v speed=2 dev=0,6,0 -data track-01.img

uwaga !

następuje samoczynne zamknięcie płyty i już nic nie można będzie dograć lub zmienić.

Parametr -data oznacza że nagranie będzie wykonane w trybie mode1 czyli dane będą przesyłane w 2048 bajtowych blokach.Obraz ścieżki powinien zawierać dane

typu ISO9660 lub Rock Ride.

W przypadku kiedy chcemy skopiować płytę “w locie” wykonujemy następującą komendę:

#cdrecord -v dev=3,0 speed=2 -isosize /dev/scd0

strumień danych zostanie odczytany z urządzenia /dev/scd0 i zapisany na nagrywarce o ID=3 . Obraz całej płyty możemy także utworzyć korzystając z rozkazu dd .

dd if=/dev/scd0 of=obraz.cd

Następnie zapisujemy go jak powyżej zostało to już opisane. Utworzenie płyty CD bootowalnej wiąże się z nagraniem obrazy dyskietki bootującej. Tworzymy jej obraz przez :

dd if=/dev/fd0 of=boot.img bs=18k

następnie konieczne jest użycie opcji -b oraz -c w mkisofs podczas tworzenia obrazu płyty CD.

Montowanie nagrywarki

Wszystkie urządzenia dyskowe maja odpowiednie wpisy w /etc/fstab . Plik ten zawiera reguły montowania dysków twardych, stacji dyskietek, stacji CDROM , które mogą lub są montowane w systemie w sposób samoczynny lub w momencie ich użycia.

/dev/hda7 / ext2 defaults 1 1

none /dev/pts devpts mode=0620 0 0

none /dev/shm tmpfs defaults 0 0

/dev/scd0 /mnt/cdrom iso9660 iocharset=iso8859-

2,ro,nosuid,noauto,exec,user,nodev 0 0

/dev/hdc /mnt/cdrom2 iso9660 iocharset=iso8859-

2,ro,nosuid,noauto,exec,user,nodev 0 0

/dev/fd0 /mnt/floppy vfat codepage=852,iocharset=iso8859-

2,umask=0,sync,nosuid,user,noauto,nodev,unhide 0 0

/dev/hda1 /mnt/win_c vfat defaults 0 0

/dev/hda5 /mnt/win_d vfat defaults 0 0

none /proc proc defaults 0 0

/dev/hda8 swap swap defaults 0 0

Montowanie samoczynne nagrywarki tj. w momencie jej użycia jest możliwe pod warunkiem dokonania odpowiedniego wpisu do pliku /etc/fstab

Dystrybucja Mandrake a nagrywanie płyt

Moje doświadczenia ze standardową dystrybucją Mandrake 8.1 oraz 8.2 wykazały pewne problemy we współpracy nagrywarek z komendą cdrecord. Efekt jest taki ,że czy to z poziomu shell czy też programów X-cd-roast ,KreateCD itp. wszystko działa niby poprawnie . Utworzenie obrazu przebiega prawidłowo, montowanie go również, schody zaczynają się dopiero a raczej zaczyna się przepaść kiedy wykonamy próbę zapisu na płytkę przygotowanych danych. Następuje co do Linuxa nie podobne zawieszenie systemu ! Jądro przestaje działać , nie można nic zrobić i pozostaje jedynie twardy reset komputera. Nie należy się załamywać na wszystko jest rada. Mandrake jest i tak bardzo dobrą dystrybucją ze względu na swoje dopracowane narzędzia systemowe. Należy dokonać uaktualnienia dystrybucji Mandrake 8.2 i wszystko będzie w najlepszym porządku.

W tym celu kopiujemy i instalujemy następujące pakiety:

kernel-2.4.18.8-1mdk-1-3mdk.i586.rpm

cdrecord-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm

cdrecord-cdda2wav-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm

cdrecord-dvdhack-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm

xcdroast-0.98-18.1.i586.rpm

Wszystkie pakiety są zamieszczone na płytce CD.

Najlepszym sprawdzeniem jest :

włożenie nagranej płyty do nagrywarki

uruchomienie X-cd-roast i wejście do menu

Kopiowanie CD lub Tworzenie CD w oknie Informacja o CD powinna pojawić się zawartość płyty w postaci informacji o nagranej ścieżce np. Ścieżka danych ....

W przypadku gdy brak jest tej informacji tzn. że system nie ma prawidłowego kontaktu z nagrywarką i lepiej nie próbować dokonywać zapisu gdyż może to spowodować zawieszenie systemu.

Standardowe dystrybucje Redhat 7.2 ,7.3 działały bez problemowo z nagrywarkami lecz nie działały prawidłowo przy odtwarzaniu fimów DVD (przerwy w przesyle strumienia video - wstrzymywanie płynności ) . Mandrake'om nigdy się nie zdarzyło aby było coś nie tak przy odtwarzaniu filmów DVD.

I nstalacje i obsługa systemu

http://kernel-2.4.18.8-1mdk-1-3mdk.i586.rpm/

http://cdrecord-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm/

http://cdrecord-cdda2wav-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm/

http://cdrecord-dvdhack-1.11-0.a20.1mdk.i586.rpm/

http://xcdroast-0.98-18.1.i586.rpm/

Program rozruchowy GRUB

Bardzo dobrym i ciągle zdobywającym sobie nowe rzesze użytkowników jest GRUB 0.9x. GRUB to program rozruchowy podobny do LILO lecz w niektórych przypadkach niazastąpiony. Moje doświadczenia dowiodły ,że w przypadku kiedy mamy do czynienia ze starymi dyskami lub całkiem nowymi jak Maxtor 40GB LILO zawodzi. Z pomocą przychodzi GRUB. Instalacja polega na przekopiowaniu i rozpakowaniu np. w /tmp źródeł programu i uruchomieniu jego kompilacji.

Należy wykonać standardowe czynności :

#./configure

#make

#make install

Teraz utwórz katalog /boot/grub i przekopiuj tam skompilowane binaria GRUB które mieszczą się w /usr/local/share/grub/i386-pc/ . Uaktualnij do własnych potrzeb plik konfiguracyjny menu.lst znajdujący się w katalogu /boot/grub

Przykładowo ten plik może wyglądać następująco:

# grub.conf generated by anaconda

#

# Note that you do not have to rerun grub after making changes

to this file

# NOTICE: You do not have a /boot partition. This means that

# all kernel and initrd paths are relative to /, eg.

# root (hd0,6)

# kernel /boot/vmlinuz-version ro root=/dev/hda7

# initrd /boot/initrd-version.img

#boot=/dev/hda

default=1

timeout=10

splashimage=(hd0,6)/boot/grub/splash.xpm.gz

title Linux Bluebird-MultiMedia Mandrake 8.2 (2.4.18-8.1mdk)

kernel (hd0,6)/boot/vmlinuz-2.4.18-8.1mdk devfs=mount hdb=ide-


initrd (hd0,6)/boot/initrd-2.4.18-8.1mdk.img

title Windows

rootnoverify (hd0,0)

chainloader +1

title Mandrake 8.1 Linux

root (hd0,2)

kernel /boot/vmlinuz ro root=/dev/hda3

title Red Hat Linux (2.4.18)

root (hd0,3)

kernel /boot/vmlinuz ro root=/dev/hda4 hdb=ide-scsi

title Linux SM56 Mandrake 8.2 (2.4.3-20mdk)

kernel (hd0,6)/boot/vmlinuz-2.4.3-20mdk devfs=mount hdb=ide-


initrd (hd0,6)/boot/initrd-2.4.18-8.1mdk.img

Przykład pokazuje ,że system komputerowy ma partycję Windows oraz kilka partycji Linux z różnymi dystrybucjami tego doskonałego systemu . Oznaczona linia zawiera ścieżkę dostępu do obrazka na tle którego będzie znajdować się lista wyboru uruchamianych systemów . Obrazek tworzy się programem GIMP indeksując zwykły obrazek RGB najlepiej do 16 kolorów bez ditheringu i zapisując go jako .xpm.gz .Rozmiar tego obrazka musi wynosić 640x480 pikseli . W przypadku gdy linii dotyczącej wczytywanego obrazka nie będzie wówczas GRUB zgłosi się nam na czarnym tle . Możemy również zdefiniować kolory używane do rysowania ramki i wyświetlania liter w menu.

Definicje kolorów robimy następująco np. :

timeout 3

color white/green yellow/red

default 0

title Inny system

root (hd0,0)

makeactive

chainloader (hd(0,0)/mbr.sec

....

gdzie white/green to kolor litery/tła nieaktywnego wyboru , natomiast yellow/red to kolor aktywnego wyboru. Przy okazji omawiania budowy pliku menu.lst celowo użyłem w przykładzie

chainloader (hd0,0)/mbr.sec .

Linia ta określa z jakiego dysku i jakiego katalogu GRUB ma wczytać inny niż swój czyli linuxowy system startowy. Może on być umieszczony w dowolnym pliku np. mbr.sec .

Plik taki dla systemu Windows lub Dos będzie zawierać pierwsze 512 bajtów dysku startowego. Utworzyć go można np. programem dosowym OSBS20B8 lub przy pomocy niezawodnej komendy dd .

dd if=/dev/hda1 of=/dev/fd0/mbr.sec bs=512 count=1

Przed instalacja programu Grub niedoświadczony instalator powinien zabezpieczyć sobie sektor rozruchowy dysku startowego na dyskietce. Po skonfigurowaniu niezbędnych parametrów można teraz przystąpić do instalacji programu rozruchowego GRUB na dysku startowym . Wiąże się to z wymianą sektora startowego dysku hda komendą :

#grub-install /dev/hda

lub korzystając z monitora GRUB

#grub

>root(hd1,0)

>install /boot/grub/stage1 d (hd0)/boot/grub/stage2 p

/boot/grub/menu.lst

>quit

Po przeładowaniu systemu powinna zgłosić się lista wyboru uruchmiania systemów. Gdy grub zostanie źle zainstalowany lub będą nieprawidłowe wpisy w pliku /boot/grub/menu.lst nie zgłosi się lista wyboru systemów lecz monitor Grub. Wyglądać to będzie na ekranie następująco:

grub>

Należy ręcznie podać ścieżkę dostępu do kernela systemu linux np.

grub>kernel (hd0,6)/boot/vmlinuz-2.4.18 root=/dev/hda7

grub>boot

Po załadowaniu się systemu należy poprawić wpisy w /boot/grub/menu.lst i dokonać ponownej prawidłowej instalacji sektora MBR dysku startowego. Należy pamiętać ,że standardowy sektor startowy dysku można odtworzyć komendą Dosową lub Windowsową fdisk /mbr . Muszę zwrócić uwagę na to ,że komenda grub-install /dev/hda sięga do domyślnego katalogu /boot/grub w którym muszą się znajdować jego pliki obrazy tj. stage1 oraz stage2 oraz menu.lst Zawartość katalogu /boot/grub

można również umieścić w innym miejscu . Instalację sektora MBR należy przeprowadzić inną drogą . Należy podać ścieżkę dostępu do tych plików. Wykonujemy to komendą :

#grub-install --not-directory /katalog /dev/hda

Softmodem Pentagram

Systemy linux generalnie nie działaja z tzw. Softmodemami. Tanie modemy wewnętrzne ostatnio są produkowane w wersji okrojonego hardware'u. Brakuje w nich fragmentów sprzętu odpowiedzialnych za generację sygnałów transmisyjnych. Wykonuje to za nie sterownik programowy. W systemie linux konieczne jest załadowanie odpowiedniego modułu współpracującego z modemem a raczej pełniącego funkcje jego procesora sygnałowego. Doświadczenia przeprowadzałem z modemem wewnętrznym Pentagram zbudowanym na chip'ie Motorola SM56 . Po fizycznym zainstalowaniu modemu wewnątrz komputera należy zainstalować pakiet sm56-85.1-10.i386.rpm

wykonujemy to komendą :

#rpm -Uvh sm56-85.1-10.i386.rpm

następnie uruchamiamy :

#sm56setup

Plik ten znajduje się w katalogu /usr/sbin . Należy pamiętać ,że wszelkie programy użytkowe instalowane są w katalogu /usr/local lub /opt . Modem działa poprawnie tylko z jądrami w wersji do 2.4.4 w dowolnej dystrybucji Linux. Sposobem na ominięcie tej

niedogodności jest zainstalowanie systemu z najnowszym jądrem np. 2.4.19 a następnie

skompilowanie ze źródeł np. jądra w wersji 2.4.3 lub wgranie takich gotowych binariów.

Należy umieścić odpowiednie wpisy do menu.lst w /boot/grub aby było możliwe

uruchamianie naszego systemu z jądrami w dwóch różnych wersjach. W przypadku chęci

skorzystania z modemu będziemy musieli uruchomić system z jądrem w naszym przypadku

2.4.3 . Należy pamiętać ,że w ten sposób zachowujemy wszystkie ustawienia

http://sm56-85.1-10.i386.rpm/

http://sm56-85.1-10.i386.rpm/

systemowe niezależnie z jakim jądrem uruchomimy system. Takie rozwiązanie daje dużą

elastyczność lecz nie jest rozwiązaniem kompletnym .

Dzięki temu nie mamy ograniczeń np. w korzystaniu z faxu lub awaryjnym łączeniu się z internetem za pośrednictwem modemu itp.

Wine - aplikacja uruchamiająca programy napisane pod

Windows 95/98/ME/NT3.1/NT4.0/2000

Wine uruchamia programy napisane pod system Windows. Potrafi emulować systemy Windows 95,98,ME,NT oraz 2000 . Warunkiem prawidłowej pracy

aplikacji jest dostęp do źródłowych katalogów Windows - wystarczy prawo do odczytu.

Możemy mieć np. nagrane systemy Windows na CD i wskazać aplikacji Wine ,że katalogi

Windows oraz Windows\system znajdują się na naszym CDROM'ie . Wszystkie parametry

niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Wine znajdują się w pliku config który musi

znajdować się w katalogu .wine w katalogu domowym. Podstawowy plik konfiguracyjny

można utworzyć programem :

wineconf >config

Utworzy się plik config który będzie zawierać podstawowe urządzenia wykryte w systemie. Program Wineconf znajduje się w katalogu tools w źródłach Wine . Kompletny przykładowy plik konfiguracyjny config można znaleźć w źródłach Wine w katalogu documentation/samples .

Wine rozpakowujemy następująco :

gzip -d wine20020804.tar.gz

tar -xvf wine200208004.tar

http://wine20020804.tar.gz/

następnie przystępujemy do kompilacji :

$./configure

$make depend && make

#make install

pierwsze dwie linie mają znak $ czyli mogą być wykonane przez zwykłego użytkownika. Ostatnia linia to oznaczenie root'a czyli # , musi być wykonana przez użytkownika uprzywilejowanego. Wszystkie pliki binarne wine zostaną umieszczone w katalogu /usr/local/bin . Następnie należy w pliku /etc/ld.so.conf dodać linię /usr/local/lib i wykonać polecenie ldconfig . Wine najlepiej uruchmiać za pośrednictwem wineluncher . Będziemy mieć wówczas informację o wszelkich niepowodzeniach i ich źródłach. Doskonałym programem automatycznej konfiguracji wine jest winesetup , który to można pobrać ze strony www.codeweavers.com wraz ze skopmilowanym pakietem RPM dla RedHat 7.x codeweavers-wine-20020904-7.i386.rpm .

Program oraz skrypt uruchamiający instaluje się do katalogu /opt/wine/bin jako winesetup.sh i winesetuptk. Należy jeszcze wykonać link symboliczny do winesetup aby standardowe aplikacje wine mogły z niego korzystać.

#ln -s winesetup.sh winesetup

http://www.codeweavers.com/

http://codeweavers-wine-20020904-7.i386.rpm/

http://codeweavers-wine-20020904-7.i386.rpm/

Na koniec należy utworzyć skojarzenie z aplikacją wine lub wineluncher . W Gnome robimy przez wejście do :

Gnome->Programy->Ustawienia->File Types and Programs

tworzymy (Add New MIME Type ...) application /x-ms-dos-executable . Otwieramy listę Edit List i wpisujemy :

Application Name: Emul.Windows

Application Command: wine lub wineluncher

Zaznaczamy:

V Can open from URI

natomiast w KDE w Centrum Sterowania otwieramy przeglądanie plików->Skojarzenia plików wykonujemy:

Dodaj

x-dosexecutable lub x-wine-executable jako typ

oraz *.exe jako wzorzec .

W hierarchii preferencji dodajemy wine lub wineluncher .

Globalna konfiguracja wine jest możliwa pod warunkien istnienia pliku wine.conf . Plik konfiguracyjny musi być umieszczony w katalogu /etc/wine/ .

Uruchamianie programów windowsowych przy pomocy wine z poziomu konsoli wygląda następująco :

$wine program.exe

Zabijanie procesów

Uruchamiane programy “żyją” w systemie tworząc tzw. procesy. Procesy aktualnie działające można zobaczyć wykonując komendę systemową

$ps -ef

przykładowy listing działania komendy ps -ef jest pokazany poniżej :

UID PID PPID C STIME TTY TIME CMD

root 1 0 0 11:08 ? 00:00:04 init

root 2 1 0 11:08 ? 00:00:00 [keventd]

root 3 1 0 11:08 ? 00:00:00 [kapmd]

root 4 0 0 11:08 ? 00:00:00 [ksoftirqd_CPU0]

root 5 0 0 11:08 ? 00:00:01 [kswapd]

root 6 0 0 11:08 ? 00:00:00 [bdflush]

root 7 0 0 11:08 ? 00:00:00 [kupdated]

root 8 1 0 11:08 ? 00:00:00 [mdrecoveryd]

root 63 1 0 11:08 ? 00:00:00 devfsd /dev

root 533 1 0 11:08 ? 00:00:00 [khubd]

rpc 988 1 0 11:08 ? 00:00:00 portmap

root 1013 1 0 11:08 ? 00:00:00 syslogd -m 0

root 1022 1 0 11:08 ? 00:00:00 klogd -2

root 1058 1 0 11:08 ? 00:00:00 rpc.statd

root 1160 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/sbin/apmd -p 10 -w 5 -W -P

daemon 1188 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/sbin/atd

root 1216 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/sbin/sshd

root 1279 1 0 11:08 ? 00:00:00 xinetd -stayalive -reuse -pidfil

root 1366 1 0 11:08 ? 00:00:00 cupsd

lp 1416 1 0 11:08 ? 00:00:00 lpd Waiting

root 1612 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/sbin/automount --timeout 60

root 1631 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/sbin/automount --timeout 60

root 1799 1 0 11:08 ? 00:00:00 gpm -t imps2 -m /dev/psaux

root 1888 1 0 11:08 ? 00:00:00 crond

root 1947 1 0 11:08 ? 00:00:00 squid -D

squid 1949 1947 0 11:08 ? 00:00:00 (squid) -D

squid 1950 1949 0 11:08 ? 00:00:00 (unlinkd)

root 1951 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/bin/perl /usr/share/webmin/

xfs 1978 1 0 11:08 ? 00:00:05 xfs -port -1 -daemon -droppriv -

root 2008 1 0 11:08 ? 00:00:00 smbd -D

root 2019 1 0 11:08 ? 00:00:00 nmbd -D

root 2217 1 0 11:08 tty1 00:00:00 /sbin/mingetty tty1






root 2223 1 0 11:08 ? 00:00:00 /usr/bin/kdm -nodaemon

root 2234 2223 0 11:08 ? 00:02:00 /etc/X11/X -deferglyphs 16 -auth

leszek 2607 1 0 11:09 ? 00:00:00 kdeinit: dcopserver --nosid --su

leszek 3040 1 0 11:25 ? 00:00:01 /usr/local/bin/wineserver

leszek 3043 1 0 11:25 ? 00:00:00 /usr/local/bin/wine /home/leszek

leszek 3042 1 0 11:25 ? 00:00:00 /usr/local/bin/wine /home/leszek

root 3151 2223 0 11:27 ? 00:00:00 -:0

leszek 3216 3151 0 11:27 ? 00:00:00 /bin/sh /usr/bin/startkde

leszek 3237 1 0 11:27 ? 00:00:03 /usr/bin/medusa-idled

leszek 3517 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: Running...

leszek 3520 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: klauncher

leszek 3523 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: kded

leszek 3532 1 0 11:27 ? 00:00:01 kdeinit: kxkb

leszek 3533 3517 0 11:27 ? 00:00:00 /usr/bin/artsd -F 10 -S 4096 -s

leszek 3560 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: knotify

leszek 3575 3216 0 11:27 ? 00:00:00 ksmserver --restore

leszek 3590 3517 0 11:27 ? 00:00:06 kdeinit: kwin

leszek 3599 1 0 11:27 ? 00:00:05 kdeinit: kdesktop

leszek 3604 1 0 11:27 ? 00:00:10 kdeinit: kicker

leszek 3612 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: klipper -icon klipper -

leszek 3615 1 0 11:27 ? 00:00:00 kdeinit: kwrited

leszek 3616 1 0 11:27 ? 00:00:00 alarmd

leszek 3617 3615 0 11:27 pts/0 00:00:00 /bin/cat

leszek 3762 3517 0 11:30 ? 00:00:25 kdeinit: konqueror --silent

leszek 3866 3517 0 11:37 ? 00:00:07 konsole --noxft

leszek 3867 3866 0 11:37 pts/1 00:00:00 /bin/bash

leszek 4265 3517 1 12:03 ? 00:02:50 /home/leszek/OpenOffice.org1.0/p






leszek 4774 1 0 12:48 ? 00:00:00 kdeinit: kio_uiserver

root 5772 3867 0 14:01 pts/1 00:00:00 su -

root 5776 5772 0 14:01 pts/1 00:00:00 -bash

leszek 6540 3517 0 15:08 ? 00:00:01 kdeinit: konqueror --silent

leszek 6769 3517 0 15:31 ? 00:00:01 konsole --noxft

leszek 6770 6769 0 15:31 pts/3 00:00:00 /bin/bash

root 7060 5776 0 15:40 pts/1 00:00:00 /usr/bin/mc -P

root 7062 7060 0 15:40 pts/2 00:00:00 bash -rcfile .bashrc

leszek 7435 6770 0 16:19 pts/3 00:00:00 ps -ef

Zaznaczone przykłady pokazują ,że /usr/local/bin/winserver zajmuje proces 3040 a /usr/local/bin/wine zajmuje proces 3042 i wykorzystuje katalog /home/leszek . Zabicie procesu wiąże się z zaprzestaniem działania danej aplikacji.

Nieraz jest konieczne ręczne zabicie procesu czyli usunięcie go z systemu z prozaicznego powodu. Aplikacja zawiesiła się z nie wyjaśnionych powodów i nie można jej w naturalny sposób zamknąć. Nieraz również zachodzi konieczność zabijania ręcznego procesów gdy niby aplikacja się zakończyła lecz proces tzw. martwy po niej pozostał.

Usunięcie zawieszonej nie odpowiadającej aplikacji X-windowsowej np. uruchomionej spod KDE czy GNOME wykonuje się uruchmiając komendę: xkill .

Kursor myszki zmieni się na “trupią czaszkę “ i najeżdżamy nad okno wiszącej aplikacji naciskając lewy przycisk myszy usuwamy jej proces.

Chcąc usunąć proces bądź aplikację działającą w tle należy w z poziomu konsoli ustalić numer jej procesu komendą ps -ef i wykonać komendę

$kill -9 numer_procesu

Problem pojawia się gdy np. procesów obsługujących daną aplikację i korzystających z jakichś zasobów systemu jest więcej niż jeden czy dwa .

Może ich być nawet kilkanaście. Co zrobić w takim przypadku kiedy nie możemy wyciągnąć płytki CD z naszego napędu bo właśnie jakieś martwe procesy sięgają do zasobów CDROM.

Z pomocą przychodzi bardzo poręczna komenda fuser .

Komenda ta nie zawsze jest w standardowej dystrybucji ale zawsze można ją ściągnąć w internetu .

Wykonanie komendy :

$fuser -v -m /mnt/win_c

pokaże kto używa tego katalogu /mnt/win_c

USER PID ACCESS COMMAND

/mnt/win_c leszek 3040 f.... wineserver

leszek 3042 ....m wine

leszek 3043 ....m wine

usuwając procesy korzystające z katalogu np. /mnt/win_c zwalniamy dostęp i umożliwiamy np. odmontowanie filesytemu od tego katalogu.

Wkonujemy to poleceniem :

$fuser -k -v -m /mnt/win_c

Polecenie to wysyła sygnał SIGKILL do każdego użytkownika zabijając wszystkie procesy związane z tym zasobem.

Awaryjne wejście do systemu

Nieprawidłowe zamknięcie systemu może spowodować uszkodzenie struktury logicznej co uniemożliwi podniesienie się systemu w normalnym trybie.

Konieczne będzie uruchomienie systemu w trybie inżynierskim czyli single mode i ręczna naprawa filesystemu.

Grub umożliwia takie awaryjne wejście do systemu. Załadowanie Linuxa w trybie single dokonuje się przez dodanie na końcu linii dotyczącej kernela po zgłoszeniu się menagera Grub słowo single . Musimy wejść w tryb edycji Grub klawisz <e> , dopisać słowo single , zabootować komputer klawiszem <b> .

Po zalogowaniu się zamontowana partycja systemowa będzie typ RO należy ją przemontować do WR. Do tego celu wykorzystujemy polecenie :

#mount -o remount -w /

lub

#mount -n -o remount rw / nie będzie wpisu w /etc/mntab

Następnie w celu naprawy wykonujemy :

#fsck -vy /dev/hda4

Innym sposobem jest wejście do systemu bez hasła root. Zapomnieliśmy hasło lub administrator rzucił robotę i co wtedy ?

Wtedy uruchamiamy system jak poprzednio tylko na końcu linii dopisujemy

init=/bin/bash

i bootujemy system .

Po załadowaniu się systemu zgłosi się od razu # . Dokonujemy zmiany trybu pracy partycji / z RO na RW poleceniem

#mount -o remount -w /

Wykonujemy zmianę hasła na nowe :

#passwd nowe

i zamykamy system :

#shutdown -h now

lub

# halt

Dyski twarde - instalacja

Odwiecznym problemem użytkownika jest brak miejsca na dyskach zainstalowanych w systemie komputerowym. Jedynym rozwiązaniem jest dołożenie dodatkowych dysków.

Wiąże się to zazwyczaj z fizyczną instalacją dysków wewnątrz komputera oraz logiczne dołączenie ich do systemu operacyjnego . Dołączenie polega na utworzeniu

filesystemu plików zrozumiałego dla systemu operacyjnego . Linux rozpoznaje bardzo dużo filesystemów plików . Uniwersalność tego systemu operacyjnego umożliwia użytkownikowi korzystanie z danych zgromadzonych i zapisanych na dyskach przez różnorodne systemy operacyjne takie jak : MSDOS , Windows (typ vfat) ,Windows NT/2K (typ ntfs) , Unix (typ ufs) itp. Sam Linux korzysta z filesystemu ext2 oraz najnowszego ext3 . Każdy dysk jest podzielony na partycje .

Poniższej przedstawione są wszystkie rozpoznawany typy partycji.

Urządzenia dyskowe systemy Linux identyfikują na podstawie plików urządzeń zgromadzonych w katakogu /dev. Przykładowo może to być :pierwszy dysk IDE jako /dev/hda ,trzeci dysk SCSI jako /dev/sdc , pierwszy sterownik PS/2 lub ESDI jako /dev/eda oraz urządzenie RAID jako /dev/rd/c0d0 lud /dev/ida/c0d0 .

Zwykle hda to dysk zainstalowany jako master na złączu IDE a hdd to dysk zainstalowany jako slave. Przypadek ten ma miejsce gdy urządzenia CD-ROM zajmują pozycje hdb i hdc. Oznaczenie numeru partycji to cyferka na końcu oznaczenia urządzenia dyskowego np. /dev/hda1 przez które uzyskujemy dostęp do niej.

Instalacja dodatkowego dysku w systemie wiąże się z podziałem go na partycje czyli części. Każda taka część (partycja) może mieć zaimplementowany inny typ systemu plików. Wszelkie operacje systemowe na dyskach wykonujemy z poziomu root.

Przykładowy podział pokazany jest na obrazku poniżej.

Podział na partycje wykonujemy komendą

#fisk /dev/hdd

Należy pamiętać że wszelkie zmiany w tabeli partycji na dysku mogą doprowadzić do utraty danych ! Trzeba je robić z ostrożnością i rozwagą.

Najważniejsze opcje tej komendy to :

m - menu

p - wyświetl zawartość tabeli partycji

l - lista dostępnych typów filesystemów

n - nowa partycja

d - usuń partycję

x - dodatkowe opcje

p - pokazuje szczegółowo wszystkie partycje ( jest ich zawsze więcej niż używamy gdyż są tam też partycje inżynierskie np. Ontrack)

w - zapis zmian i wyjście

q - porzucenie zmian i wyjście

Po podzieleniu dysku na partycje i wybraniu typu systemu plików musimy wykonać utworzenie tego filesystemu.

Robimy to komendą

#mkfs -v /dev/hdd1

#dumpe2fs /dev/hdd1

Kolejna komenda wykonuje zrzut szczegółów dotyczących parametrów partycji pierwszej umieszczonej na dysku /devhdd .

Poniższy rysunek pokazuje fragment takiego zrzutu .

Czasem zdarza się że należy dokładnie usunąć zawartość starej partycji założonej dla systemu Windows. Nie jest to proste gdyż Windows zakłada partycję rozpoczynającą się od sektora 63 . Aby tego dokonać musimy założyć nową partycję DOS opcją “o” a następnie usunąć ją opcją “n” . Dystrybucja Mandrake udostępnia nam bardzo wygodne narzędzie do zarządzania urządzeniami systemu. Jest nim drakconf uruchamiany z konsoli oczywiście z poziomu root lub uruchamiany z pulpitu środowiska X z dowolnego poziomu i tak system poprosi nas o podanie hasła dla root.

Zarządzanie dyskami możemy wykonywać komendą diskdrake lub harddrake z poziomu root lub uruchomić program K->konfiguracja->sprzęt->HardDrake a następnie rozwinąć gałąź Dyski ,wybrać właściwy dysk i nacisnąć przycisk uruchom program konfiguracyjny.

Funkcja ta uruchamia właśnie program diskdrake . Zrzuty z ekranu tych programów pokazują poniższe rysunki. Możemy za pomocą tego programu wykonać podział na partycje , wybrać typ systemu plików oraz sformatować taką partycję . Formatowanie

zapewni nam całkowite wyczyszczenie danych zawartych w danej partycji.

Do prawidłowej pracy systemu Linux potrzebna jest partycja przechowująca tzw. obszar wymiany. Partycja taka nazywa się swap. Prawidłowe określenie wielkości tej partycji gwarantuje nam płynną pracę systemu. Nasz system nie będzie się zatykał !

Są różne “szkoły” które propagują sposób określenia wielkości tego obszaru. Moje wieloletnie doświadczenia z systemami UNIX i LINUX a jak wiadomo są one bardzo podobne pozwoliły mi przyjąć zasadę ,że partycja swap powinna mieć wielkość między 1,5 a 2 razy taką jak jest pamięć operacyjna komputera. Przykład może być taki: komputer posiada 256MB pamięci operacyjnej RAM to obszar swap powinien mieć wielkość między 384 MB lecz nie więcej niż 512 MB . Uważam ,że optymalnym rozwiązaniem jest zawsze wskaźnik 1,5 czyli w tym przypadku 384MB.

Wszystko powyżej tego wskaźnika to zwykła rozrzutność . Partycję swap możemy założyć narzędziami spod X przedstawionymi powyżej lub komendą przedstawioną poniżej. Formatowanie partycji swap wykonujemykomendą :

#mkswap /dev/hdb1

Oczywiście sposób ten obrazuje przypadek kiedy przygotowujemy np. dysk do przeniesienia na niego z innego dysku , taśmy lub płyty CD gotowy zainstalowany , skonfigurowany i zarchiwizowany system linux . W ten sposób można szybko odtwarzać uszkodzone systemy na stacjach roboczych lub serwerach z backup'u .

Nieraz potrzebujemy utworzyć RAMDYSK czyli urządzenie zachowujące się jak dysk twardy lecz umieszczone w pamięci RAM komputera . Może się nam przydać do testowania zachowania fizycznego dysku z określonym filesystemem . Ramdysk jest także wykorzystywany do przechowywania całego drzewa systemu w dystrybucjach

uruchamianych z płyty CD . Takie dystrybucje nie wymagają istnienia dostępnych dysków twardych gdyż cały system Linux “żyje“ wówczas w ramdysku. Przykładem takiej dystrybucji jest KNNOPIX Linux .

Aby utworzyć ramdysk np. o pojemności 2MB wykonujemy następujące polecenia:

#dd if=/dev/zero of=/dev/ram0 bs=1k count=2048

#mke2fs -v -m 0 /dev/ram0 2048

#mount -t ext2 /dev/ram0 /mnt

Tym sposobem utworzyliśmy ramdysk o pojemności 2MB i zamontowaliśmy go do katalogu /mnt .

Kompilacja jądra systemu

Każda dystrybucja zawiera już skompilowane jądro systemu. Kompilacja jego jest uniwersalna. Nieraz musimy jednak dodać dodatkowe usługi tak by zostały one wkompilowane do wnętrza jądra lub aby system był zdolny do korzystania z nich . Procedura wbrew pozorom jest bardzo prosta lecz czasochłonna. Każdy nawet niedoświadczony użytkownik systemu Linux może to wykonać . Oczywiste jest to że wszelkie operacje wykonujemy jako użytkownik root . Dobrym rozwiązaniem jest kompilowanie nowego jądra pod inną nazwą niż obecnie używana wersja . Daje nam to możliwość uruchamiania tego samego systemu z różnymi wersjami jąder o różnych właściwościach co w systemie Windows jest nieosiągalne !

Procedura kompilacji własnego jądra jest następująca:

1. Skopiuj źródła jądra systemu do katalogu /usr/src/linux-(wersja) .

2. Przejdź do tego katalogu i uruchom make mrproper – komenda ta czyści pozostałości z poprzedniej konfiguracji gdyby taka wcześniej miała miejsce .

3. Uruchom konfigurację jądra – wykonuje się to poleceniem make xconfig - uruchamia się konfigurator graficzny . Wszystkie parametry musimy ustawić ręcznie . Metoda ta jest wygodna do poprawiania już istniejącej konfiguracji .

Konfiguracja jest zawsze zapisywana w pliku .config . Możemy również używać komend make menuconfig lub make config . Obie komendy pracują w trybie tekstowym. Pierwsza z nich uruchamia konfigurator w postaci podświetlanego MENU podobnie jak w trybie graficznym poprzednia komenda pozwala na ręczną konfiguracją jądra. Druga natomiast udostępnia nam potokowy konfugurator w którym odpowiadając na kolejne pytania tworzymy plik konfiguracyjny . W przypadku nowej konfiguracji lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie komendy półautomatycznej konfiguracji. Wykonujemy to poleceniem make oldconfig .

4. Uruchom make dep .

5. uruchom make clean – polecenie to robi nam porządek w katalogach. Usuwa niepotrzebne już pliki – obiekty z rozszerzeniem .o .

6. należy teraz spakować zbudowane jądro do pliku z którego system będzie go wczytywać do pamięci . Wykonujemy to na dwa sposoby. Pierwszy z nich robi mniejsze upakowanie – wykonuje to komenda make zImage . Drugi robi większe upakowanie pliku jądra tak by zmieściło się na dyskietce. Wykonuje to komenda make bzImage . Po skompilowaniu jądra w katalogu /usr/src/linux-(wersja)/arch/i386/boot pojawi się plik zImage lub bzImage zawierający nasze nowe jądro systemu.

7. Do prawidłowej pracy systemu z nowym jądrem konieczne jest wygenerowanie niezbędnych modułów . W tym celu należy wykonać polecenie make modules . Wszystkie czynności związane z generacją nowego jądra trwają bardzo długo ! Należy się na to przygotować . Generacja modułów nie zawsze przebiegnie pomyślnie. W przypadku wystąpienia błędu należy przeanalizować ostatnie komunikaty i określić czego dotyczy błąd. Błędy zwykle dotyczą jakichś urządzeń . Musimy wrócić do punktu 3.) i poprawić istniejącą konfigurację wydając komendę make xconfig lub make menuconfig . Koniecznie należy wyłączyć te urządzenia podczas konfiguracji z wbudowania ich modułów w jądro podając opcję <m> .Oznaczać to będzie że moduły tych urządzeń będą ładowane oddzielnie podczas startu systemu lub ręcznie. Możemy też zrezygnować całkiem z ich obsługi przez jądro. Podajemy wówczas opcję <n> . Dzieje się tak dlatego iż źródło programu opisującego moduł danego urządzenia nie pasuje do naszego sprzętu. Możemy również próbować poprawić taki moduł lecz jest to wyższa szkoła jazdy. Jako przykład mogę podać moje doświadczenia z kompilacją Linux Mandrake 8.2 tak aby przystosować go współpracy z softmodemem Pentagram. Wymagało to przekompilowania jądra w wersji 2.4.3-20mdk . Podczas kompilacji wystąpiły błędy wskazujące na urządzenia SCSI DC395 ,AIC7xxx,old AIC7xxx. Musiałem wyłączyć te urządzenia z obsługi ustawiając opcję <n> .

Uwaga!

W przypadku kiedy kompilujemy pracującą obecnie wersję jądra należy zabezpieczyć cały katalog /lib/modules/(wersja) zawierający funkcjonujące moduły.

8. Po bezbłędnym wygenerowaniu modułów musisz je zainstalować . Robimy to wykonując polecenie instalacji make modules_install .

9. Uruchamiamy następnie uaktualnienie powiązań modułów komendą

depmod -a

10. Na zakończenie kopiujemy nowe jądro zImage lub bzImage do katalogu /boot linkując je pod właściwą nazwę taką jaka jest używana pliku konfiguracyjnym Grub czy Lilo. standardowo jest to vmlinuz lub vmlinuz-(wersja). Dodatkowo należy przekopiować do katalogu /boot plik System.map z katalogu /usr.src/linux-(wersja) zmieniając nazwę na System.map-(wersja).

11. Ostatnim krokiem jest przeładowanie komputera. System uruchomi nam się z nowym naszym jądrem.

Sprawdzenie wersji jądra możemy dokonać otwierając okno terminala i wydając polecenie uname -a

Slackware - konfiguracja

W opisie tym podam kilka istotnych wskazówek w konfiguracji ręcznej dystrybucji Slackware . Dystrybucja ta jest bardzo zbliżona do Unix BSD lub Unix SVR4 . Zacznijmy od kilku ważniejszych skryptów.

/etc/rc.d/rc.inet1 pliki konfiguracyjny sieci

/etc/inetd.conf

/etc/named.conf

/etc/resolv.conf konfiguracja DNS

/etc/rc.d/rc.modules konfiguracja modułów

/var/www/htdocs/ katalog stron www dla Apacha w/g kont

/etc/rc.d/rc.font ustawienie fontu tak jak fontconfig

setup uruchomienie konfiguracji systemu

pkgtool operacje na pakietach

startx start środowiska X

xfree86setup konfiguracja środowiska X

xwmconfig zmiana środowiska X inicjującego KDE, GNOME

W tej dystrybucji nie wszystko dzieje się automatycznie podczas instalacji. Niedoświadczony operator musi się nieraz znacznie nagłowić jak uruchomić wszystkie usługi .Postaram się nieco przybliżyć te zagadnienia. Uruchomienie karty sieciowej ręcznie wykonujemy:

modprobe ne io=0x220 zostanie zaktywowana karta sieciowa NE2000

.

Często zdarza się ,że podczas startu systemu karta dźwiękowa nie zostanie rozpoznana i właściwy moduł załadowany. Możemy się o tym przekonać podczas startu KDE gdy nie zagra nam muzyczka. Musimy ręcznie uruchomić kartę dźwiękową. Wykonujemy to np.

modprobe es1371 tak uruchamiamy kartę PCI128

lub

modprobe sb io=0x220 dma=1 irq=5 dma16=5 mpu_io=0x300 a tak

uruchamiamy kartę Sound Blaster

Podczas ręcznego bawienia się na konsoli w trybie tekstowym w konfugurację naszego systemu warto jest pamiętać ,że mamy do dyspozycji kilka konsol. Zmianę konsoli dokonujemy naciskając klawisz ALT oraz F1 ... F6 .

Ręcznie ładowane moduły musimy umieścić w /etc/rc.d/rc.modules .

Należy wyedytować ten plik i odhaszować odpowiednie linie lub je nieco zmodyfikować.

Mysz to takie urządzenie z którym można też mieć problemy. Problemy się pojawiają w przypadku kiedy źle wybierzemy model myszy podczas instalacji programem setup .

Dla myszy z kółkiem uruchamiamy :

gpm -m /dev/mouse -t imps2 wówczas zostanie zainstalowana mysz w pliku

/etc/rc.d/rc.gpm .

Gdy X'y nie wystartują z powodu myszy wówczas należy wyedytować plik

/etc/rc.d/rc. gpm i usunąć # z linii opisującej mysz. lub dodać opcję -R do gpm i

ustawić X'y tak aby używały myszy jako /dev/gpmdata .

Poprawnie skonfigurowana mysz z kółkiem powinna mieć następujący zapis w xf86config.

Section “InputDevice”

Option “Protocol” “IMPS/2”

Option “Device” “/dev/psaux”

Option”2AxisMapping” “4 5”

Uruchamiamy pocztę POP3.

Poczta internetowa to ciekawy wynalazek. Możemy w łatwy sposób uruchomić ją na własnym komputerze. Będziemy mieć własny serwer pocztowy.

W /etc/inetd.conf należy odremować linię w grupie :

#Traditional BSD-based in.pop3d

pop3 stream tcp nowait root .................................

/usr/sbin/tcpd in.pop3d

Po tej prostej operaccji musimy uruchomić /usr/sbin/inetd który wczyta ponownie plik inetd.conf . Umożliwi to odbieranie poczty przez sieć programem pocztowym z mechanizmem POP3 . Aby uruchomić wysyłanie poczty z naszego serwera musimy odremować linię :

smtp stream tcp no wait root /usrsbin/tcpd sendmail -bs .

Plik konfiguracyjny senmail to /etc/mail/sendmail.cf .

Podczas wysyłania poczty z programu pocztowego poprzez sieć w pierwszej kolejności list będzie umieszczany na liście wysyłkowej serwera a następnie będzie sprawdzana zawartość skrzynki pocztowej naszego serwera poczty.

Sieć.

Konfigurację sieci wykonuje się poleceniem netconfig . Zostaną uaktualnione pliki odpowiadające za konfigurację sieci .

W pliku /etc/resolv.conf jeżeli ustawione jest search (domena) to dojście do

internetu będzie szukane jedynie po sieci LAN .

Aby połączyć się do internetu za pomocą linii telefonicznej i prawidłowo skonfigurowanego modemu należy software'owo wyłączyć kartę sieciową. Robimy to oczywiście z poziomu root komendą:

#ifconfig eth0 down

Teraz bez przeszkód możemy połączyć się modemem z dostawcą internetu i połączenie z internetową siecią WEB zostanie nawiązane. Aby powrócić do użytkowania sieci LAN należy “podnieść” interface karty sieciowej i uruchomić stosowne usługi. Można to wykonać na dwa sposoby:

1. po prostu wykonać skrypt /etc/rc.d/rc.inet1

2. lub przejść do poziomu 1 przez init 1 i z powrotem wrócić do poziomu 5 przez init 5

Uwaga !

/etc/resolv.conf musi zawierać prawidłowe adresy DNS dla połaczenia

telefonicznego.

Program pocztowy Kmail

Kmail to program pocztowy dostarczany wraz z KDE. Ciekawą właściwością programu jest możliwość grupowania poczty przychodzącej do różnych folderów. Mając kilka konto pocztowych możemy segregować pocztę przychodzącą . Wszelkie konfiguracje tego programu wykonujemy z MENU

ustawienia -> Konfiguracja Kmail....

Tam też możemy wybrać folder do którego ma być kierowana poczta. Poczta przechowywana jest w katalogu domowym użytkownika w pliku opisanym następująco:

<nazwa użytkownika>:@<nazwa serwera pop>:port . Port zwykle to jest 110 .

Plik ten znajduje się w /home/<user>/.kde/share/apps/kmail

Budowa pliku jest taka że zapisane tam są identyfikatory listów które zostały już ściągnięte z serwera pocztowego. Ponownie te listy nie zostaną ściągnięte. Jeżeli chcemy ponownie ściągnąć te listy należy skasować dany identyfikator lub cały plik. Gdy skasujemy cały plik to program pocztowy ściągnie ponownie wszystkie listy z serwera poczty.

Scanner HP2200

Obsługa skanera w systemie linux spoczywa na oprogramowaniu sane. Oprogramowanie składa się z :

sane-backend 1.0.8-2

sane-frontend 1.0.8-1

oraz

xsane 0.89

W dystrybucji Mandrake 8.2 należy wymienić istniejące tam oprogramowanie na podane powyżej. Moje doświadczenia związane z uruchomieniem obsługi skanera HP SJ2200C doprowadziły do stworzenia procedury instalacji ,którą przedstawiam poniżej.

Na wstępie należy zwrócić uwagę ,że skaner SJ2200 posiada port USB . Jądro linuxa musi mieć wkompilowaną obsługę tego interface'u. Po podłączeniu skanera do portu należy sprawdzić czy jest widoczny przez system. Wykonujemy polecenie

$sane-find-scanner

w efekcie otrzymamy informację określającą vendor oraz produkt naszego skanera. dla HP SJ2200C będzie to vendor=0x03f0 oraz product=0x0605

w /etc/modules.conf należy dodać linię :

option scanner 0x03f0 0x0605

następnie przeładowujemy komputer.

Skaner HP 2200 współpracuje ze skryptem /etc/sane.d/plustek.conf

. Skrypt musimy przygotować do obsługi naszego skanera. W trybie edycji

zahaszujemy linie dotyczące paraller port gdyż nasz skaner współpracuje z portem USB.

W sekcji USB dopisujemy :

[usb] 0x0f0 0x0605

device /dev/usbscanner

Następnie w katalogu /dev musimy utworzyć link symboliczny do rzeczywistego urządzenia obsługującego skaner .

ln -s /dev/usb/scanner0 /dev/usbscanner

ln -s /dev/usb/scanner0 /dev/scanner

Teraz możemy sprawdzić czy nasz skaner działa.

scanimage -v -d plustek:/dev/usbscanner > test.png

lub xscanimage czy też xsane .

Te dwie ostatnie komendy pracują w środowisku X gdzie xsane to najbardziej rozbudowane narzędzie do skanowania obrazków.

Red Hat a video i nagrywarka CDRW

Dystrybucja Red Hat nie zawsze dobrze pracuje w zakresie odtwarzania filmów video zwłaszcza nagranych na DVD . W niektórych momentach można zauważyć brak płynności obrazu i przeskoki. Spowodowane jest to czasowym ograniczeniem wydajności system w przepływie strumienia danych. Brak płynności video to nie jedyny mankament Red Hat'a. Czcionki polskie to też mankament może bardziej ważny niż video. Współpraca z nagrywarką CDRW jest natomiast bez zarzutu. Nie trzeba upgradować systemu jak w przypadku Mandrake .

Opisana poniżej procedura niweluje te mankamenty .

Instalację zaczynamy od tzw. “zera” .

1. wgraj RedHat 7.2 (Enigma) – po zabootowaniu zawsze wchodzimy jako expert

2. wgraj bez KDE lub GNOME jeżeli chcesz mieć KDE i GNOME z RH7.3

- koniecznie wgraj z Red Hat 7.2 środowisko X'ów

3. wgraj Red Hat 7.3 – w DiskDruid wybierz leave unchanged partycje

- nie wgrywaj środowiska X'ów (źle działają z video w czasie odtwarzania DVD)

- podczas instalacji wybierz Custom i zaznacz odpowiednie grupy pakietów

4. po ponownym uruchomieniu komputera pojawi się nagłówek Red Hat 7.2 Enigma oraz kernel 2.4.18-3

- w takiej konfiguracji dobrze działa Video DVD oraz nagrywarka CDRW

np. Program X-CD Roast z RH7.3

5. dla uzyskania lepszych fontów wgraj fonty do

/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi oraz 75 dpi np. Mandrake 8.2

6. w /etc/XF86Config-4 ustaw option “XkbLagout “pl1” wówczas będą

działać polskie litery z prawym klawiszem ALT

7. ustwa w tym samym pliku Option “Protocol” “IMPS/2” . Opcja ta uruchomi funkcjonowanie kółka w myszy.

Powyższe sposoby doprowadzą nam dystrybucję Red Hat systemu linux do w miarę możliwej używalności. Osobiście i tak polecam dystrybucję Mandrake .

Leszek Gorzelnik -Wszelkie prawa zastrzeżone - Kraków 2002

Linux - dostosuj sobie system - seria Poradnikisp9mco.com/articles/Linux - dostosuj sobie...

Documents

Transcript of Linux - dostosuj sobie system - seria Poradnikisp9mco.com/articles/Linux - dostosuj sobie...