Lectio XVIFunkcje trybu coniunctivusConiunctivus praesentis et imperfectiut finale et ut obiectivum

Coniunctivus – tryb przypuszczający? występuje w zdaniach głównych i zdaniach podrzędnych

funkcja znaczeniowa (tryb modyfikuje znaczenie zdania) wprowadzając:

• możliwość (con. potentialis)• rozkaz (con. iussivus)• życzenie (con. optativus)• powątpiewanie (con. dubitativus)• zachętę (con. hortativus)• nierzeczywistość (con. irrealis)• przyzwolenie (con. concessivus)

funkcja składniowa (tryb nie modyfikuje znaczenie zdania)

Coniunctivus praesentis activi

Kon. I Kon. II Kon. III Kon. IV sum, esse, fui

Singularis

1. ame-m2. ame-s3. ame-t

vide-a-mvide-a-svide-a-t

leg-a-mleg-a-sleg-a-t

audi-a-maudi-a-saudi-a-t

simsissit

Pluralis

1. ame-mus2. ame-tis3. ame-nt

vide-a-musvide-a-tisvide-a-nt

leg-a-musleg-a-tisleg-a-nt

audi-a-musaudi-a-tisaudi-a-nt

simussitissint

Coniunctivus praesentis passivi

Kon. I Kon. II Kon. III Kon. IV sum, esse, fui

Singularis

1. ame-r2. ame-ris3. ame-tur

vide-a-rvide-a-risvide-a-tur

leg-a-rleg-a-risleg-a-tur

audi-a-raudi-a-risaudi-a-tur

brak

Pluralis

1. ame-mur2. ame-mini3. ame-ntur

vide-a-murvide-a-minivide-a-ntur

leg-a-murleg-a-minileg-a-ntur

audi-a-muraudi-a-miniaudi-a-ntur

brak

Coniunctivus imperfecti activi

Kon. I Kon. II Kon. III Kon. IV sum, esse, fui

Singularis

1. amare-m2. amare-s3. amare-t

videre-mvidere-svidere-t

legere-mlegere-slegere-t

audire-maudire-saudire-t

esse-messe-sesse-t

Pluralis

1. amare-mus2. amare-tis3. amare-nt

videre-musvidere-tisvidere-nt

legere-muslegere-tislegere-nt

audire-musaudire-tisaudire-nt

esse-musesse-tisesse-nt

Coniunctivus imperfecti passivi

Kon. I Kon. II Kon. III Kon. IV sum, esse, fui

Singularis

1. amare-r2. amare-ris3. amare-tur

videre-rvidere-risvidere-tur

legere-rlegere-rislegere-tur

audire-raudire-risaudire-tur

brak

Pluralis

1. amare-mur2. amare-mini3. amare-ntur

videre-murvidere-minividere-ntur

legere-murlegere-minilegere-ntur

audire-muraudire-miniaudire-ntur

brak

Coniunctivus w zdaniach głównych możliwość (con. potentialis)Quid sit pace dulcius? rozkaz (con. iussivus)Discant cantare puellae! życzenie (con. optativus)Utinam falsus vates sim! powątpiewanie (con. dubitativus)Quid faciam? zachętę (con. hortativus)Amemus patriam, pareamus legibus! nierzeczywistość (con. irrealis)Sine amicis vita tristis esset. przyzwolenie (con. concessivus)Omnia possideat, non possidet aera Minos.

Zdania celowe (ut finale) i zdania dopełnieniowe (ut obiectivum) spójniki ut, uti, utinam (aby), ne (aby nie) zasada następstwo czasów:zdanie główne zdanie podrzędne

czas główny (praesens, futurum I, futurum II)

orzeczenie w coniunctivus praesentis

czas historyczny (imperfectum, perfectum, plusquamperfectum)

orzeczenie w coniunctivus imperfecti

Ut finale Venimus, ut te salutemus. Veniebamus, ut te salutaremus.

Ut obiectivum Rogas me, ut te visitem. Rogabas me, ut te visitarem.