- pyw pdobowy (semi-diurnal tide), w ktrym odstp czasu midzy kolejnymi wodami wysokimi lub niskimi wynosi 12h26m. charakteryzuje si tym, e w cigu doby wystpuj dwie HW i LW, a ich wartoci s

do regularne. Wystpuj na M.Pnocnym i wybrzeach pn. Europy i Afryki.

- pyw dobowy (diurnal tide), w ktrym odstp czasu wynosi okoo 24h52m. charakteryzuje si jedn HW i LW w cigu doby. Od miejsca wystpowania zwany zwrotnikowym. Dominuje na Oceanie Indyjskim (Batavia).

- pyw mieszany (mixed tide), w ktrym odstp czasu jest wikszy ni pywu pdobowego lub dobowego (w niektrych dniach wystpuj dwie wysokie i niskie wody, a w niektrych tylko jedna).

Charakteryzuje si wielk nieregularnoci w czasie i wysokoci. Wystpuje u wybrzey Australii i na Pacyfiku.

1.Narysowa krzyw pywu: pdobowego, dobowego i mieszanego.

- tP czas trwania przypywu, przedzia czasu midzy nisk wod i nastpujc po niej wod wysok

- tO czas trwania odpywu, przedzia czasu midzy wysok wod i nastpujc za ni wod nisk

- t okres to przedzia czasu midzy dwiema kolejnymi wysokimi lub niskimi wodami

- przypyw, wznoszenie si poziomu wody od LLW do HHW lub od HLW do LHW

- odpyw, opadania poziomu wody od HHW do HLW lub od LHW do LLW

- skok pywu, rnica wysokoci wody wysokiej oraz niskiej

- hP skok przypywu, rnica midzy wysokoci wody wysokiej a wysokoci poprzedzajcej wody niskiej

- hO skok odpywu, rnica midzy wysokoci wody wysokiej, a wysokoci nastpujcej pniej wody niskiej

- SP redni poziom przypywu

- SO redni poziom odpywu

2. Zero mapy (chart datum; CD) to poziom dobrany tak aby gbokoci podane na mapie nie byy nizsze od wystpujcych w rzeczywistoci, wiec gbokoci na mapie sa glebokosciami

najmniejszymi jakie mona spotkac w danym rejonie. Ogolnie przyjto ze zerem mapy powinien by taki poziom morza powyej ktrego woda niska syzygijna nie opada. To rowniez taki poziom

morza aby prawdopodobiestwo pojawienia si gbokoci mniejszych od naniesionych na mapie byo minimalne.

*na akwenach bezpywowych (skok poniej 0.5m.) za zero mapy nawigacyjnej przyjmuje si wieloletni redni wszystkich obserwowanych poziomw wody MSL - mean sea level

*na akwenach pywowych Admiralicja Brytyjska od 1970r. za CD przyjmuje LAT -lowest astronomical Tide. Na innych mapach mona te spotka MLLW (mean lowest low water), MLW (mean of lowest water),

LOLW (lowest obserwed low water)

redni poz morza okrelono na podstawie wieloletnich obserwacji w danym rejonie. Poziom wody moe by wyszy lub nizszy od przyjtego poziomu redniego na skutek m.in. sil pywotwrczych, przczyn

hydrologicznych i meteorologicznych (parownie,opady,dopyw rzek, topnienie lodow , zmiany cinienia atmosferycznego), przyczyn geologicznych (drgania sejsmiczne , wybuchy wulkanow). Wiec mona

wyroznic krtkookresowe i dugookresowe wahania poziomu morza oraz jego zmiany wiekowe. Niektre przyczyny mog spowodowac ze faktyczny poziom morza moe spasc poniej najniszego teoretycznego

poziomu plywu (LAT) i zera mapy nawigacyjnej. Pomiar wod dokonuje si przez okres 18,6 lat. Na akwenach pywowych Admiralicja Brytyjska od 1970r. za CD przyjmuje LAT -lowest astronomical Tide.

Na innych mapach mona te spotka MLLW (mean lowest low water), MLW (mean of lowest water), LOLW (lowest obserwed low water)

3. Objasnic roznice pomiedzy gbokociami naniesionymi na mapy naw.morz pywowych i bezplywowych

Wszystkie gbokoci na mapach nawigacyjnych s podawane od CD -chart datum.

Morza pywowe to takie na ktrych pionowe skoki lustra wody przekraczaj 0.3 m. Zero mapy (Chart Datum) pokrywa si z LAT. Gbokoci podane na mapie odnosz si do poziomu najniszego plywu

astronomicznego LAT. Wystepuje duzy odchyl od Z0 Z0-sr wysoko plywu. Spotka mona te: MLLW, MLW, LOLW

Morza bezpywowe to takie na ktrych pionowe skoki lustra wody s nisze od 0.3 m. Zero mapy pokrywa si z MSL (Mean Sea Level). Male ochylki od Z0. Za CD uwaa si MSL

Bezpieczniejsze dla eglugi sa akweny pywowe (tam gbokoci odnosza si do L.A.T. czyli najniszego poziomu ze wszystkich wczesniej ustalonych poziomow zera mapy, jednoczesnie zwikszajcy bezp.zeglugi),

poniewa na akwenach bezplywowych za zero mapy przyjmuje si wieloletnia srednia wszystkich obserwowanych poziomow wody M.S.L., a tam az w okoo polowie okres faktyczne gbokoci na danym akwenie

sa mniejsze od gbokoci podawanych na mapie. Niekiedy poziom wody na kilka godzin moe opadac o 1-3 m poniej poziomu redniego.

Czynniki pogodowe oddzialywuja na poziom wod w nastpujcy sposb:

Na BEZPLYWOWYCH przyczyny wahan najbardziej widoczne poza silami pywotwrczymi sa: *przyczyny hydrologiczne i meteorologiczne (parowanie, opady atmosferyczne, dopyw rzek, topnienie lub tworzenie

si lodu zmiany w gstoci wody) *przyczyny geologiczne (drgania sejsmiczne, wybuchy wulkanow, pionowe ruchy skorupy ziemskiej, zjawiska osuwiskowe w dennych osadach oceanicznych). Stosownaie do

dziaajcych przyczyn mona wyroznic krotkokresowe (najbardziej znaczace dla bezp.zeglugi maja krtkookresowe czyli tsunami i spietrzenia sztormowe) i dugookresowe wahania poziomu morza.

4. Wzor na wartosc sily przycigania elementarnej masy na powierzchni i w srodku Ziemi przez mase ksiyca:

*na powierzchni:

-sia przycigania Ksiyca (skierowana do rodka asy Ksiyca) fM = g*(M/E)*(R/d)^2

-sia przycigania ziemskiego (zmienia si nieznacznie wraz ze zmian szerokoci geograficznej, czyli ze zmiana -promienia) fg = g = (G*E/R^2)

-sia odrodkowa ukadu Ziemia-Ksiyc (skierowana od ksiyca, dziaa rwnolegle do lini czcej rodki mas Ziemi i Ksiyca) fO = g*(M/E)*(R/D)^2

*wewntrz:

-sia przycigania Ksiyca (skierowana do rodka masy Ksiyca fMo = g*(M/E)*(R/D lub d)^2 gdzie:

-R - promie Ziemi

-g - staa grawitacji

-E - masa Ziemi

-M - Masa Ksiyca

-D - rednia odlego midzy rodkami mas Ziemi i Ksiyca

-d - odlego midzy danym punktem a rodkiem masy Ksiyca

5. Objani powstawanie sil pywotwrczej

Sia pywotworcza w dowolnym punkcie kuli ziemskiej nazywamy roznice sily przycigania elementarnej czastki masy w tym pnkcie i sily przycigania elementarnej czastki masy w srodku kuli ziemskiej.

Z tego powodu niekiedy sily pywotwrcze nazywamy silami roznicowymi. Fz=fmz-fmo, Fn=fmn-fmo. Sile plywotworcza kiezyca w dowolnym punkcie na kuli ziemskiej nazywamy sume wektorowa sily

przycigania kiezyca f oraz sily odrodkowej fo powstaej na skutek obrotu Ziemi i ksiyca wok wspolnego srodka masy. Sia pywotwrcza zmienia si w ronych punktach na powierzchni ziemi ze

wzgldu na nierwnoci paralaktyczne, deklinacyjne i fazowe

Siy dziaajce:

-fMo = g*(M/E)*(r/D)^2 - w rodku

-fMz = g*(M/E)*[r^2/(D-r)^2] - w zenicie

-fMn = g*(M/E)*[r^2/(D+r)^2] - w nadirze

Schemat powstawania siy pywotwrczej w Zenicie i Nadirze.

-FZ = fMz - fMo

-FN = fMn - fMo

Si pywotwrcz moemy zapisa jako FN = fM + fO (sia przycigania Ksiyca i sia odrodkowa)

Fp (zenit) = g*3.48*10 6 (najwiksza sia na ziemi)

Fp (nadir) = g*3.26*10 6

Fp (ksiyc) = 2.17*Fp soca

6. Def. potencjalu sily , potencjal sily pywotwrczej, rwnania potencjalu plywow.sily Ksiyca i Soca

Potencjalem sily F jest funkcja skalarna V take F=-gradV a skadowe F sa rowne pochodnym czastkowym V.

Aby okreli wielkoci sily pywotwrczej dogodniej jest posugiwa si pojeciem potencjalu tej sily dlatego ze potencjal wyraza si wielkoci skalarna ktra mona skada arytmetycznie w

przeciwiestwie do sil ktre mona skada tylko geometrycznie.

- Ksiyc V=3/2*g*(M/E)*(r^4/D^3)*(cos^2ZM - 1/3), gdzie ZM to zenitalna odlego Ksiyca sprowadzona do centrum Ziemi

- Soce V=3/2*g*(S/E)*(r^4/D^3)*(cos^2ZS - 1/3), gdzie DS to odlego Ziemi od Centrum Soca, ZS to zenitalna odlego Soca sprowadzona do centrum Ziemi.

Potencja siy pywotwrczej Ksiyca jest 2,17 razy wikszy od potencjau siy pywotwrczej Soca

7. Wyjasnic proces tworzenia si elipsoidy plywu na Ziemi pokrytej w caoci woda przy zerowej deklinacji ciala niebieskiego generujacego plyw

Przy zaoeniu, e dziaa tylko sia pywotwrcza Ksiyca (ciaa niebieskiego), to powierzchnia oceanu przyja by form elipsoidy obrotowej, ktrej dusza o skierowana bya by ku ciau niebieskiemu.

Maksymalna warto wzniesienia xK uzyskamy dla Zm=0o lub 180o i wynosi 0.3576m. Minimalna warto uzyskana dla kta 90o i 270o wynosi -0.1788m. a uzyskany skok pywu wyniesie 0.5364m.

W kadym punkcie potencja siy pywotwrczej rwna si potencjaowi siy cikoci na poziomie morza i pywu. Na elementarn czstk w danym punkcie na powierzchni ziemi dziaaj 3 siy:

*g = (GE/rz^2)

*fM = g*(M/E)*(r/d)^2

*fO = g*(M/E)*(r/D)^2

Wypadkowa tych si powoduje uksztatowanie si poziomu morza prostopadle do jej dziaania. Przyjmujc e dziaa tylko sia przycigania Ksiyca powierzchnia oceanu przyjmuje for elipsoidy

obrotowej, skierowanej dusz osi do Ksiyca.

8. Wykazac ze okres zmian plywu ksiycowego mierzy si dugoci doby ksiezycowej

Na Ziemi pozbawionej kontynentw kady pyw przewalaby si przez dany punkt co 12h 26min, zamykajc cykl w cigu jednej doby ksiycowej 24h 52min. Doba ksiycowa jest o 50 min 28 sekund

dusza od doby sonecznej, gdy Ksiyc kry wok Ziemi w tym samym kierunku, w ktrym Ziemia obraca si. Punkt na Ziemi potrzebuje 50 min 28 sekund na dogonienie Ksiyca. Jeeli pyw

bdzie mie charakter dobowy wysoka woda bdzie co 24h52m., jeeli pdobowy to wysoka woda bdzie co 12h26m.

9. Wykazac w jaki sposb polaczenie elipsoid plywow ksiezycowego i sonecznego prowadzi do nierwnoci fazowej. Def plywu syzygijnego poredniego i kwadraturowego:

Podczas jednoczesnego oddziaywania sil soca i ksiyca pow oceanow jest geometryczna suma elipsoid obrotowych plywow Ksiezyca i Soca. Wysoko plywu zalezy od wspolnego pooenia ksiyca

i soca. Ksiyc wyprzedza Slonce w obiegu dookoa Ziemi o 12 stopni dlatego zmienia si jego polozenie wzgldem soca.

Nierownosc fazowa zwiazana jest z tym ze woda wysoka plywu syzygijnego nie wystepuje w momencie pelni czy nowiu podobnie jak HW plywu kwadraturowego nie wystepuje w momencie I lub III kwadry

(okres miedzy nowiami 29,5 doby miesic synodyczny).

a)Plyw syzygijny ksiyc znajduje si w koniunkcji lub opozycji (nowiu lub pelni) do Soca. Hw jest suma wyskosci plywu ksiycowego i sonecznego. Woda wysoka jest sum pywu ksiycowego i sonecznego,

a woda niska przybiera najnisze wartoci. Skok pywu jest duy. Wystpuje 2 razy w miesicu synodycznym

b)Plyw kwadraturowy ksiezyc znajduje si w I lub III kwadrze. W miejscu gdzie elipsoida plywu ksiycowego siega HW elipsoida plywu sonecznego osiaga LW. Tam gdzie powstaje woda wysoka pywu

ksiycowego wystpuje rwnoczenie woda niska pywu sonecznego i odwrotnie. Skok pywu kwadraturowego jest wyranie mniejszy od syzygijnego. Wystpuje 2 razy w miesicu synodycznym.

c)Plyw poredni wystepuje pomiedzy plywem syzygijnym a kwadraturowym. . Skok pywu osiga wartoci porednie.

10. Objani powstawanie opnienia syzygijnego i plywu

Na podstawie obserwacji stwierdzono e HW plywu syzygijnego nie powstaje w momencie pelni lub nowiu, zjawisko to szczeglnie daje si zauway przy plywach poldobowych , fale plywu nie nadaj za ksiycem

istnieje wiec odstep czasu miedzy momentami pelni lub nowiu a momentami HW plywu syzygijnego. Jest ono spowodowane takimi czynnikami jak:* lepko wody *inercja mas wody *sily tarcia, * kontynentow ,

*ograniczenia gbokoci i wpyw na redkosc fali nadnej c=(g*h). Fala plywu nie moe poruszac si z prdkoci sily wymuszjacej w warunkach realnych.

11. Naszkicowa pooenia elipsoidy plywu przy zmianach deklinacji c.n. Nierwnoci deklinacyje

Nierwnoci deklinacyjne nierwno w wysokociach wd w zalenoci od deklinacji ksiyca, wynika ona z tego, e ksiyc obiega Ziemi nie w paszczynie rwnika, lecz jego droga nachylona jest do rwnika

pod zmieniajcym si ktem od +-18,25o do +-28.5o

12. Objani zwizki pomiedzy rodzajem plywu (poldobowym, dobowym, mieszanym), a pojeciami :plyw syzygijny, kwadraturowy,zwrotnikowy,rownikowy)

Pdobowy-syzygijny Ksiyc w opozycji lub koniunkcji Soca

Pdobowy-kwadraturowy Ksiyc w I lub III kwadrze

Pyw dobowy zwany rwnie pywem zwrotnikowym. dmax=28.5o, T=24h52m. nie zaley od faz ksiyca, nie ma syzygii ani kwadratury

Pyw pdobowy zwany jest rwnie pywem rwnikowym. d=0o, T=12h26m. wystpuje syzygia i kwadratura.

plyw poldobowy (semidiurnal tide ) w ktrym odstep czasu miedzy kolejnymi wodami wysokimi lub niskimi wynosi 12h26min,

*plyw dobowy (diurnal tide) w ktrym odstep czasu wynosi okoo 24h52min

*plyw mieszany (mixed tide) w ktrym odstep czasu jest wiekszy ni plywu oldobowego lub dobowego (w niektrych dniach wystpuj dwie wody wysokie i 2 wody niskie a w niektrych dniach jedna).

ZWAZKI: *Plyw dobowy - zwrotnikowy *d=28,50 T=24h50min nie zalezy od faz ksiyca , nie ma syygji i kwadratury.

*Plyw poldobowy rownikowy d=ostop. T=15h25min, wystpuje syzygia i kwadratura.

13. Objani istote nierwnoci paralaktycznej (miesicznej)

Nierwno paralaktyczna dotyczy ukadu Ziema Ksiyc i Ziemia Slonce. Wiaze si to ze zmiana odlegoci srodka masy Ziemi od srodka mas Ksiezyca i Soca. Sila plywotworcza Ksiyca jest o 40% wieksza gdy

Ksiyc znajduje si w perygeum (raz w miesicu syderycznym), podobnie jest z sila plywotworcza soca jest ona wieksza gdy Ziemia znajduje si w PERYGEUM (raz na rok). Zmiana rodkw mas Ziemi i Ksiyca

nastepuje w czasie trwania miesica syderycznego (27,3doby).

14. Jak powstaje ukad amfidromiczny ? Co to sa linie kotydalne? Dlaczego nie ma wahan w punkcie amfidromicznych

W strefie brzegowej fala postepujaca i stojaca nakadaj si na siebie. Prdko fali pradu w falach stojacych rozni si o okresu od takich wartoci dla fal postpowych. Wzdune i poprzeczne wahania stanu morza

sa przesunite w czasie o okresu fali. Spowodowanie takich wahan prowadzi do powstania ruchu obrotowego wok pewnego nieruchomego punktu zwanego amfidromicznym. W punkcie tym nie ma wahan stanu

morza gdyz w ukadzie mamy do czynienia z obrotem pochylonej powierzchni morza.

LINIE kotydalne lini czce na mapie punkty o jednakowej fazie plywu . L.K. wody wysokiej okreslona jest jako liczba godzin ksiycowych ktre upyny od momentu kulminacji Ksiyca na

poudnikiem 000 (Greenwich) do momentu wystapienia wody wysokiej.

15. Objani pochodznie (genze) skadowych fal plywu

Ksiyc rzeczywisty zastpujemy kilkoma teoretycznymi ciaami niebieskimi, oznacza to e zamiast Ksiyca wprowadzamy kilka mas generujcych regularne sinusoidy- powstaje pyw zrwnowaony. M2-gwna skadowa

ksiycowa pdobowa (odstp midzy kulminacjami T=12h42m, =28,98 o/ h) S2- deklinacja soneczna pdobowa (T=1200h; =30o/h) k1= deklinacyjna ksiycowo-

soneczna (okres=23,93h; =15,041o/h) O1=deklinacyjna ksiycowa (okres=25,82h; =19,94o/h).

16. Stae harmoniczne (Hi, gi) poszczeglnych fal pywu?

Hi,gi,Mo- wysoko redniego poziomu morza nad zerem mapy; Hi- warto rednia amplitudy rzeczywistej danej skadowej harmonicznej. gi- opnienie w fazie opnienie momentu wody wysokiej(HW) skadowej

harmonicznej pywu rzeczywistego w danym punkcie w odniesieniu do momentu wody (HW) pywu zrwnowaonego.

17. Objani parametry rwnania wysokoci pywu z podziaem na zalene od czynnikw lokalnych i astronomiczne?

[

]

o

i

i

o

i

i

g

U

E

t

H

f

z

h

-

+

+

+

=

)

(

cos

0

a

* lokalne : Hi- rednia amplituda fali; t prdko ktowa; gio-opnienie w fazie fali; Z0=M0- redni poziom morza;

* astronomiczne: fi- wspczynnik redukcyjny (zmienia si w okresie 18,6 lat); (Eo+U)- astronomiczna cz fazy, ktra jest ktem godzinnym i tej skadowej obl. Na pocztku doby; R=fH

18. Objani znaczenie oddziaywania czynnikw hydrometeorologicznych na wysoko poziomu morza i dokadno oblicze pyww?

Warunki hydro. Oznaczaj: parowanie, opady, dopyw rzek, topnienie, tworzenie lodu, wiatry, zmiany cinienia.

*WIATR- gdy wieje do brzegu to spitnienie wody, gdy wiej od brzegu to obnienie poziomu morza. Wezbrania sztormowe wystpuj szczeglnie na M. Pnocnym, Batyckim, Cieniny Duskie. Przed silnymi obnieniami

wydawane s ostrzeenia Negative Surge Warning. Na morzu pnocnym wezbrania 1m od 1-3 razy w cigu roku; 0,6m15 razy do roku.

*UKLADY BARYCZNE w zalenoci od kierunkw wiatrw podwyszaj lub obniaj poziom wody(skutki szczeglnie widoczne przy ruchu ukadw wzdu wybrzea);

*Przednia cz niu wikszy wpyw fali barycznej;

*Tylna cz niu- wikszy wpyw wiatru; *Ukady baryczne gbokie i szybkie- wikszy wpyw fali barycznej.

* Ukady baryczne powolne i pytkie wikszy wpyw wiatru.

20. Przedstawi klasyfikacj prdw pywowych. Omwi cechy prdw dwukierunkowych i koowych.?

1- ze wzgldu na charakter pywu:

a)Dobowe prdy pywowe- Okres w przyblieniu rwny jest dobie ksiycowej. W cigu doby ma tylko 1 HW i 1LW.

b)Pdobowe prdy pywowe- ma okres w przyblieniu rwny poowie doby ksiycowej tj. 12h25m. Wcigu doby 2HW i 2 LW.

c)Prdy pywowe zblione do pdobowych zwizane z pywami mieszanymi. Prdkoc prdu podczas 1 max. W czasie doby ksiycowej znacznie rni si od Prdkoci prdu podczas 2 max.

2 ze wzgldu na due rnice w V wyrnia si:

a)prdy pywowe syzygijne- maj prdk. Najwiksz

b)prdy pywowe kwadraturowe V najmniejsza

c)prdy pywowe porednie

Prdy DWUKIERUNKOWE wystpuj w wskich cieninach, zatokach. Zachowuje w cigu 6 h kierunek prawie sta. W czasie pierwszych 3h prdko jego si zwiksza, a w nastpnych 3 maleje.

Pod koniec 6 godz. Kierunek prdu zmienia si na przeciwny(wektor prdu zmienia si o 180o np. Doker), jego prdko stopniowo wzrasta, by po upywie 3h ponownie zmale.RYS..

Prdy KOOWE (OBROTOWE) wystpuj na otwartych morzach, rodkowych czciach dostatecznie szerokich zatok i cienin. Kierunki w okresie pywu zmieniaj si stopniowo, a ich prdkoci w okrelonych

momentach rni si nieznacznie. Wektor prdu zmienia si o 360o na dob, maj mae prdkoci. RYS

21. Przedstawi i objani podstawowe nierwnoci wystpujce w przebiegu prdw pywowych?

Nierwnoci w prdach pywowych s mniej wyrane ni w wahaniach poziomu morza. Obserwacje prdw dowodz, e nie zawsze ich maksymalne prdkoci zwizane s z syzygi i maksymaln deklinacj ksiyca.

Z uwagi na du rnorodno prdw pywowych s one mniej zbadane anieli podstawowe zjawisko pywu, jakim jest zmiana poziomu wd.

22. Wpyw czynnikw meteorologicznych na prd pywowy. Ocena dokadnoci prognoz prdw pywowych?

*Prd Pywowy- jest to poziomy ruch czstek wody spowodowany t sam si wzbudzajc, ktra wywouje ruch pionowy towarzyszcy zjawisku pywu.

*Wpyw wiatru na prd pywowy jeeli wiatr wieje w tymsamym kierunku, w ktrym pynie prd to wywoa on zwikszenie prdkoci prdu.

*Wpyw siy Coriolisa- Na pkuli N odchylenie prdu w prawo o 2,5o na pkuli S odchylenie prdu w lewo o 2,5o.

23. Jak ksztatuje si wektor prdu rzeczywicie oddziaujcego na statek w danym akwenie?

Suma wektorw V = Vs+Vp+Vg+Vw

gdzie: Vs- prd stay (current); Vp- prd pywowy (tidal stream); Vg- prd gradientowy; Vw- prd wiatrowy; ZNOS(flow) V= Vs+Vp+Vg

24. Wpyw siy Coriolisa na pywy. Fala Kelvina?

F coriolisa uwzgldnia si zawsze, ma ona istotny wpyw na uksztatowanie fal pywu.

Przys. Coriolisa:

.

.

sin

2

geog

szer

V

a

c

-

=

j

w

- V ktowa obrotu Ziemi ;

V przemieszczanie si czstki (prd). Na pkuli N dziaa ona w prawo na S dziaa ona w lewo.

F Coriolisa nie wpywa na sam V przemieszczenia si fal a na V prdu pywowego. F Coriolisa zalezy od V poziomej przemieszczania si czasteczek cieczy w czasie plywu (pradu plywu) i zmienia si w cigu okresu fali.

Tak samo bd si zmienia odchylenia mas wd w kierunku poprzecznym do kierunku rozprzestrzeniania si fali.. W rezultacie tego zjawiska

powstaj poprzeczne wahania poziomu morza czyli tzw. F Kelvina.

25. Na czym polega metoda harmoniczna pyww?

Metoda analizy harmonicznej opracowana przez W. Thomsona. Gwna idea analizy harmonicznej oparta jest na tym e jeeli zjawisko pywu w swoim zasadniczym charakterze jest zjawiskiem okresowym, to potencja

siy pywotwrczej mona rozoy na proste skadowe harmoniczne, a bardzo skomplikowane krzywe rzeczywistych waha poziomu morza na szereg fal, z ktrych kada posiada charakter prostych harmonicznych waha.

y=R*cos(a*t) ;

Gdzie:

- R-amplituda

-a-prdko w stopniach lub przyrost kta na jednostk czasu , - Faza (Aio+gio), - gio-opnienie w fazie, -Aio-dobowy kt, - Amplituda HiFi, - Hi- Amplituda rednia, - Fi- wsp. amplitudy

Stale harmoniczne (harmonic constants)- to *opnienie w fazie *srednia warto amplitudy rzeczywistej danej skadowej *sredni poziom morza. Te stale zostaly wykrelone na podstawie analizy harmonicznej

wykrelonej krzywej plywu w danym porcie.

26. Nierwno plywu (INEQUALITY) jest roznica wysokoci plywu oraz roznica czasu jego wystapienia w stosunku do redniej wysokoci plywu i sredniego czasu jego wystapienia.

Wyrniamy nierwnoci *PARALAKTYCZNA *FAZOWA i *DEKLINACYJNA.

PARALAKTYCZNA (miesieczna ksiezycowa ) - sa to nierwnoci wywolane zmianami odlegoci miedzy Ksiycem a Ziemia, Socem a Ziemia i zmianami deklinacji Ksiyca i Soca.

Wie si z miesicem anomalistycznym ( 27, 55 redniej doby sonecznej, to miesic midzy kolejnymi przejciami perygeum, wtedy pyw jest najwikszy)

DEKLINACYJNA (dobowa ) - Deklinacja Ksiyca zmienia si od 23,27 +-5stopni N do 23,27+-5 stopni S. Deklinacja Soca zmienia si od 23,27 N do 23,27 S . Maksymalne wahania plywu obserwujemy na rowniku ktre wraz ze

wzrostem maleja. Dobowa nierownosc plywu jest to nierwno czasow i wysokoci wystapienia ssiednich HW i LW. Jest to spowodowane zmiana deklinacji Ksiyca

w ciagu miesica syderycznego (27,3 doby), oraz zmiana deklinacji Soca w ciagu roku.

FAZOWA ( pmiesiczna ) - wie si z miesicem synodycznym (29,53 redniej doby sonecznej). Jest to najwiksza nierwno. Odstp midzy jednym nowiem a drugim wynosi 29,53 doby.

Rytm zmian wynosi ok. P miesica synodycznego

27. WANE !!! okresy H1, H2, H3

gdy:

(3/2)*[(GMR)^2 / (gD^3)] = const. i Fi= const. to:

HM= H1+ H2+ H3 gdzie:

TO ZNA!

H1 to skadowa pmiesiczna rwna miesica. Zmienia si w okresie funkcji deklinacji.

H2 - to skadowa dobowa rwna 1 dob

H3 - to skadowa pdobowa rwna doby

pojcia !

lagging - opnienie pywu spowodowane wystpieniem kulminacji ksiyca przed wod wysok.

priming - przyspieszenie pywu spowodowane wystapieniem kulminacji ksiezyca po wysokiej wodzie

WYSOKO PYWU- wysoko poziomu morza w danym momencie odniesiona od zera mapy.

WYSOKA WODA PYWU- najwysze pooenie poziomu morza w okresie jednego cyklu waha pywu.

WYSZA I NISZA WODA WYSOKA- przy nierwnych wysokociach dwch kolejnych wysokich i dwch kolejnych niskich wd pywu.

CZAS TRWANIA PRZYPYWU- odstp czasu midzy nisk wod pywu i nastpujc za ni wod wysok.

OKRES PYWU- odstp czasu midzy dwiema kolejnymi wysokimi lub niskimi wodami pywu.

ODSTP KSIYSOWY P- odstp czasu pomidzy momentem grnej i dolnej kulminacji K na poudniku miejscowym a momencie wystpienia nastpujcej najbliszej wysokiej wody (interwa ksiycowy). .

LINIA KOTYDALNA- linia czca na mapie punkty o jednakowej fazie pywu. Kotydalna linia wody wysokiej wyznaczona jest iloci godzin K ktre miny od momentu kulminacji K na poudniku Greenwich do wystpienia wody wysokiej.

P PDOBOWY 0