KWARTALNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY · 5/12/2005 · rzetelnych informacji podwójnie mi przykro,...

NUMER 01 (38) 2009KWARTALNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY

ISSN 1509-426X

®

FORUM NARZĘDZIOWE

®Robert Dyrda; 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15tel. (052) 35-424-00, fax (052) 35-424-01

[email protected], www.oberon.pl

FN

NUMER 1 (38) 2009 FORUM NARZĘDZIOWE OBERON

3

Drodzy Państwo!Witam serdecznie! Zwracam Państwa uwagę na to,

iż mimo zapaści w branży sprzedaży obrabiarek i innych dóbr inwestycyjnych Forum Narzędziowe OBERON dalej wychodzi. Zrezygnowałem z czerni na okładce, bo i recesja i żałobne barwy, to za dużo razem. Ten numer, tradycyjnie, jako pierwszy w roku poświęcony jest drążarkom wgłębnym. Na główny temat mamy w numerze nasz firmowy raport, w którym przedstawiamy wybrane modele drążarek wgłębnych. Zawarte w nim prezentacje ograniczamy do maksymalnie trzech maszyn dla jednego dystrybutora, stąd, jeżeli nie ma jakiegoś interesującego modelu w zestawieniu prosimy o bezpośredni kontakt ze sprzedawcą. Więcej szczegółów sprzedawcy zawierają w drukowanych tu artykułach.

Planowaliśmy jeszcze raport na temat wtryskarek, ponieważ dystrybucja tego numeru Forum Narzędziowego OBERON odbywać się będzie nie tylko na targach STOM, ale również na kieleckim PLASTPOLU. Niestety, zawirowania rynku spowodowały, że sprzedawcy wtryskarek myśleli o wszystkim, tylko nie o przygotowywaniu tabelek. Uważam, że przygotowanie raportu jest pewnego rodzaju miernikiem szacunku do klienta. Podstawową sprawą dla sprzedawcy jest rzetelna informacja potencjalnego kupującego. Zainteresowanych odsyłam do lektury „Lalki”. Psychologiczne mechanizmy sprzedaży i kupna pozostają takie same bez względu na czas i miejsce. Targi kosztują sporo i trwają krótko, natomiast kwartalnik czytany jest dłużej i można często do informacji w nim zawartych wracać. Sam kupując jakąkolwiek obrabiarkę, szukam materiałów, potem robię tabelkę, stawiam plusy czy minusy, a potem wielokrotnie do tego wracam analizując dane. Widząc realne korzyści płynące z rzetelnych informacji podwójnie mi przykro, że nie udało się zrobić tego raportu. Szkoda, może za rok się uda.

Piszę o zawirowaniach rynkowych, bo o ile w poprzednim Forum zgadywaliśmy, co będzie, tak teraz już wiemy jak wygląda kryzys i możemy tylko liczyć na to, że dużo gorzej nie będzie. Nieszczęście, jakim jest dotykający nas obecny krach gospodarczy, uświadamia, na jak kruchych podstawach oparte jest nieraz powodzenie i stabilność rynku. Mieliśmy próbkę wielkich zmian wśród dystrybutorów obrabiarek po 11 września 2001, lecz tego, co się będzie działo w najbliższym czasie nie wiemy. Trudno jakoś sobie wyobrazić daleką przyszłość, skoro w styczniu sprzedaż nowych maszyn spadła do 25% zeszłorocznego poziomu.

Na zakończenie zapraszam do odwiedzenia naszych stoisk na targach STOM w Kielcach, gdzie pokażemy elementy System 3R i urządzenia japońskiej firmy Nakanishi do ręcznej obróbki form. Będziemy także obecni na targach PLASTPOL w Kielcach, gdzie pokażemy różne materiały do produkcji form.

W numerze:OBERON- reklama ................................... str.1System 3r na drążarce ATCOBERON –reklama - ...............................str.2Industeel - Superplast 400Spis treści ................................................ str.3Krótko ..................................................... str.4ZMTARNÓW – reklama .......................... str.6Tokarki produkcyjne i dla szkolnictwaTargi Kielce – reklama .............................str.7PLASTPOL 2009SIEMENS – reklama ................................ str.8Oprogramowanie PLM SoftwareFAKTOR – artykuł ................................... str.9Innowacyjność przyrządów do pomiaru i ustawiania narzędzi ZOLLERKOM ODLEW – artykuł ..........................str.10Optymalizacja pracy obrabiarek sterowanych numerycznie za pomocą programu VERICUTMDT – artykuł ........................................ str.12Wiertarki erozyjne CHMER – nie tylko do narzędziowniWOBIT – reklama ................................... str.13Automa 2009OBERON – artykuł .................................str.14Który grafit wybrać???INTREX – reklama .................................. str.15Znakowanie i identyfikacja produktu.BALZERS – artykuł .................................str.16Ostrzenie + repowlekanie = oszczędności!Targi Kielce – reklama ........................... str.17METAL 2009OBERON – artykuł .................................str.18BANATAM 150 Najwyższa precyzja, dokładność wiercenia i frezowaniaTargi Poznań – reklama .........................str.19MACH – TOOL 2009OBERON – reklama ............................... str.20Grafity ELLORAVIA – reklama ...................................... str.21Fabryka obrabiarek precyzyjnychRAPORT EDM ...................................... str..22MAC – TEC – reklama ........................... str.26Sprzedaż elektrodrążarekLABSTER – reklama .............................. str.26Obrabiarkowe systemy pomiaroweOBERON – reklama ............................... str.26Uchwyt MacroCombiSTR – FAKTOR - reklama .......................str.27Przecinarki JespaSIEMENS – artykuł ................................ str.28Synchronous Technology – unikalna technologia szybkiego, elastycznego modelowaniaZMTARNÓW – reklama ........................ str.30Obrabiarki do metali – tokarki i szlifierkiBODYCOTE – reklama ............................ str.31Obróbka cieplnaFAT – reklama ....................................... str.32Uniwersalne tokarki numeryczne - TUR MNSTR – FAKTOR – reklama ...................... str.33SMART piły taśmowe

Na okładce: System dla drążarek wgłębnych na drążarce ATC – System 3R

Wydawca kwartalnika Forum Narzędziowe

OBERON Robert Dyrda88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15

Centrala: (052) 35 424 00, tel./fax. (052) 35 424 01E-mail: [email protected], www.oberon.pl

Dyrektor:Robert Dyrda

Adres redakcji:88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15

Centrala: (052) 35 424 00, fax. (052) 35 424 24 01Skład graficzny:

Firma TOTEM S.C., www.totem.com.plDruk:

Druk - Intro S. A., 88-100 Inowrocławwww.druk-intro.home.pl

Kontakt do redakcji:tel. (052) 35 424 25, tel. (052) 35 424 35

Kom. 0693 703 030Redakcja nie odpowiada za treść

artykułów sponsorowanych oraz ogłoszeń

NUMER 01 (38) 2009KWARTALNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY

ISSN 1509-426X

®

FORUM NARZĘDZIOWE

ITA – artykuł ......................................... str.34Kontrola, jakości odkuwek i matryc/ archiwizacja i regeneracja matrycZAP BP – reklama ................................. str.35Elektrodrążarki wgłębne i drutowePOLMATEX – artykuł ............................ str.36System mocowania modułowego DELPHIN - System 3ROBERON – reklama ............................... Str.37System 3ROBERON – artykuł ................................ Str.38EUROMOLD 2008 widziane z bliskaGALIKA – reklama ................................Str.40Technologie i urządzenia przemysłoweSG Equipment – reklama ...................... Str.41Leasing PolskaTARGI POZNAŃ – reklama ................... Str.42EPLA 2010OBERON – reklama ...............................Str.43POCO GrafitOBERON – reklama ...............................Str.44Stal narzędziowa jakościowa

NF NUMER 1 (38) 2009FORUM NARZĘDZIOWE OBERON

4

NOWE CENY STALI

Początek roku to kompletna dezorientacja przeciętnego klienta w cenach stali narzędzio-wych. Z jednej strony huty mają mniej pracy, ale ceny bazowe starają się utrzymać. Tanie-ją dodatki stopowe, tak w Niemczech jak i we Francji. Tylko, że Euro zdrożało. Czyli drożeje stal przywożona bezpośrednio z Niemiec, za-pasy krajowe mają ceny niższe, jeszcze z ze-szłego roku i jest ich dużo, bo recesja skutecz-nie wyhamowała kupujących. Inni krajowi hurtownicy stali kupujący stal w krajach daw-nego ZSRR (Białoruś, Ukraina) czy w Rosji też mają dylematy, bo rozliczenia w drożejących dolarach nie wyglądają dobrze, a ci, którzy im-portowali w Euro, również przeliczyli się, bo różnice kursowe na poziomie 30% skutecznie zepsuły rentowność.

SG Equipment Finance zdobyła tytuł “Lessor of the Year 2008”

SG Equipment Finance zdobyła tytuł Lessor of the Year 2008 przyznawany przez Leas-ing Life. Zwycięstwo zostało ogłoszone pod-czas uroczystego obiadu 12 października 2008 roku. Leasing Life to specjalistyczne pismo branżowe opracowujące wiadomości i ana-lizy dla europejskiego rynku leasingu i finan-sowania środków trwałych publikowane od 2007 roku z myślą o wyłonieniu najlepszych firm, liderów i profesjonalistów reprezentują-cych branżę.Do tytułu Lessor of the Year 2008 nomino-wanych zostało kilka firm. Panel niezależnych analityków, profesjonalistów i doradców w za-kresie finansowania środków trwałych i leasin-

gu przyznał zwycięstwo SG Equipment Finan-ce w oparciu o ocenę kilku czynników: wzro-stu, innowacyjności, rentowności i jakości ob-sługi klientów. Pod uwagę brane były także re-ferencje oraz to, w jaki sposób były one od-zwierciedlane w etyce pracy poszczególnych firm.

Jean-Marc Mignerey, dyrektor generalny SG Equipment Finance oraz członek zarzą-du i były prezes Leaseurope, został ogłoszony Osobowością Leasingu 2007 roku w uznaniu za „promowanie europejskiego rynku leasin-gu i jednoczesne budowanie jednej z najbar-dziej efektywnych firm leasingowych o zasię-gu międzynarodowym obejmującym poza Eu-ropa także Azję i Pacyfik, Chiny oraz Amerykę.”SG Equipment Leasing Polska to czołowa na polskim rynku firma oferująca leasing maszyn i urządzeń przemysłowych, środków transpor-tu oraz sprzętu zaawansowanych technologii. www.sgef.plWarszawa, 17 lutego 2009 roku

Wielki Event Robotyczny na Targach Automa 19-21.05.2009 Poznań

Firma WObit wspólnie z organizatorami Mię-dzynaro-dowych Targów Poznańskich zapra-sza na Wielki Event Robotyczny, który odbę-dzie się na majowych targach AUTOMA 2009. Niewątpliwie będzie to pierwsza tego typu im-preza w Polsce. Na powierzchni ponad 130 m2 przygotowano wiele atrakcji, które z pew-

nością przyciągną wielu fascynatów roboty-ki. Każdy ze zwiedzających będzie miał szan-sę aktywnie uczestniczyć w specjalnie przy-gotowanych atrakcjach. Między innymi wziąć udział w emocjonującym wyścigu pełnym za-skakujących pułapek, zmierzyć się z „inteli-gentnym” robopiłkarzem, czy poprowadzić robota Explorera. Codziennie wiele interesują-cych nagród do zdobycia. Szczegółowe informacje na www.mobot.pl.

Siemens PLM Software

Pierwszy cykl konferencji poświęconych roz-wiązaniom PLM zakończony. Jak redukować koszty powstawania i utrzymania produktu na rynku nie rezygnując z jego jakości 3 lutego w Warszawie w hotelu Marriott odby-ła się konferencja poświęcona rozwiązaniom do zarządzania cyklem życia produktu ofero-wanym przez Siemens PLM Software. Spotka-nie to zakończyło cały cykl wydarzeń, których celem było zaprezentowanie przedstawicie-lom kadry zarządzającej możliwości zwiększe-nia innowacyjności produktu i redukcji kosz-tów przy zastosowaniu nowoczesnych narzę-dzi do zarządzania informacją. Realia rynkowe pokazują, że wygrywają te przedsiębiorstwa, które są w stanie dostarczyć produkt szyb-ciej, taniej, jednocześnie nie rezygnując z ja-kości. Jak podnieść innowacyjność produktu? Jak zwiększyć produktywność i wyeliminować kosztowne błędy? Jak zredukować koszty po-wstawania produktu? Jak zsynchronizować i przyspieszyć działalność operacyjną zespołów, ds. produktu? Jak efektywnie zarządzać obie-giem informacji? Zdaniem Siemens PLM So-ftware odpowiedzią na te wyzwania jest no-woczesne rozwiązanie pozwalające zarządzać informacją o produkcie i procesach w przed-

Krótko

SG Equipment Finance – Czech and Slovak Republic

SG Equipment Finance

Czech Republic s.r.o.

Antala Staska 2027/79

CZ-140 00 Prague 4

Czech Republic

Tel: +420 225 988 500

Fax: +420 225 988 580

E-Mail: [email protected]

www.sgef.cz

Branches / sales office:

Brno, Ceske Budejovice, Hradec

Kralove, Ostrava

SG Equipment Finance

Czech Republic s.r.o.

- org. zlozka

Obchodna 2

SK - 810 00 Bratislava

Slovak Republic

Tel: +421 254 410 481

Fax: +420 225 988 580

E-Mail: [email protected]

www.sgef.sk

Service range

__The Czech subsidiary of SGEquipment Finance provides vendorsand investors in capital equipmentwith a comprehensive choice offinancial and additional servicesthroughout the Czech and SlovakRepublic. This allows you to drawupon the expertise, service and secu-rity offered by a large global bankand one of the leading Europeanasset-based and vendor financiers.

__Our teams in the Czech andSlovak Republic comprise professio-nals with a wealth of experience ofclose vendor partnerships. Usingtheir in-depth market knowledge,they help manufacturers and distri-butors gain a competitive edge.

Financial leasing

Symbolic residual value Tax advantages for lessees• The term of writing off an asset

that is in either depr. group IIor III can be accelerated by upto 40%

• Accelerated depreciation• Condition: acquisition of the

leased object at the end of theagreed lease period for purchaseprice that is less than the netbook value of the leased object

Operative leasing

No minimum lease periodNo limited residual value (according to Czech tax law)Purchase option for lessee:Purchase price = net book value +1 CZK minimumNo minimum price in case of purchase by third party/supplier

Hire Purchase/Loan

No minimum contract periodImmediate transfer of ownershipto client (subsidy)Asset booked and depreciated inclient’s balance sheet

Assignment of receivables

All kinds of receivables (lease, hirepurchase and loan receivables)Supplier remains the contractualpartner of the clientNotification of the assignment tothe clientTotal of discounted receivablestransferred to Supplier in advanceAssignment with/without recourse

We support. You succeed.

Selected markets and assets

Printing machinery, machinetools, construction machines,equipment for plastic and foodindustry Transport, handling, agriculturalmachinery, aircraft IT, Hardware, Software, officeequipment, medical equipment

Vendor partnership structures

Vendor programmes (vendor-branded programmes,joint ventures)Sales financing (loose cooperationagreements, co-branding)

Financial products

Financial LeasingOperative LeasingHire Purchase/LoanAssignment of ReceivablesStructured Finance

Additional services

Marketing servicesCollection and reportingImportation handling and customclearance in connection withfinancial and operative leasesInsurance Services

Specifications

Terms: from 36 months (ordinarily)Currencies: CZK / SKK / 1

Leasing in the Czech Republic

and Slovakia

__Leasing is not defined explicitly inCzech private law. Finance leasing inthe Czech and Slovak republic isregulated by tax law and accountingregulations. Operative leasing corre-sponds to rental contracts that areregulated by the Civil Code. Mostmobile assets can be financed by lea-sing.

FN


5

siębiorstwie, rozwiązanie, z którego mogą ko-rzystać wszystkie działy w firmie. Firma Sie-mens PLM Software (do maja 2007 UGS), od-dział firmy Siemens Industry Automation Divi-sion, jest liderem na rynku PLM (Product Life-cycle Management) - rynku oprogramowania i usług związanych z „zarządzaniem całym cy-klem życia produktu”. Siemens PLM Software obsługuje 51 tys. klientów na całym świecie, u których zainstalowano 5,5 miliona licencjono-wanych stanowisk. W ofercie firmy znajduje się m.in. oprogramowanie NX (dawniej, Uni-graphics), Solid Edge, I-deas, FEMAP, NX Na-stran oraz produkty z grupy Teamcenter oraz Tecnomatix, a także pełen zestaw usług i ser-wisu w zakresieCAD/CAM/CAE/PDM/PLM. Otwarte rozwiązania dla przedsiębiorstw ofe-rowane przez Siemens PLM Software umoż-liwiają firmom i ich partnerom swobodną współpracę w globalnych sieciach innowacyj-nych. Efektem tej współpracy są światowej klasy produkty i usługi. Więcej informacji o produktach i usługach fir-my Siemens PLM Software można znaleźć pod adresem www.siemens.com/plm

EPLA 2009

Zakończyła się pierwsza edycja Między-na-rodowych Targów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy - EPLA, które odbyły się w dniach 3 - 6 lutego 2009 roku na terenie Mię-dzynarodowych Targów Poznańskich. Targi EPLA są wynikiem rozmów i bliskiej współpracy MTP z partnerami z branży prze-twórstwa tworzyw sztucznych. Targi te są tak-że odpowiedzią na rosnący popyt na innowa-cyjne rozwiązania technologiczne w tym sek-torze. Podczas targów EPLA swoją ofertę zapre-zentowało blisko 60 firm z kraju i z zagrani-cy. Zwiedzający oprócz oglądania ekspozy-cji przygotowanych przez wystawców, mogli

uczestniczyć w seminariach i konferencjach.Dużym zainteresowaniem cieszyło się semina-rium „ Przegląd systemów do pomiaru barwy” zorganizowane przez firmę KAMADO.Targi EPLA odwiedziło blisko 2 tys. profesjona-listów ściśle związanych z branżą przetwór-stwa tworzyw sztucznych i gumy. Firmy wy-stawiające się na targach EPLA są bardzo za-dowolone z tego, że targi zwiedzali profesjo-naliści.Wielu wystawców mile zaskoczyła ilość kontaktów z klientami, jakie udało im się na-wiązać podczas pierwszej edycji targów EPLA.Jednocześnie uczestnicy chwalili znakomitą in-frastrukturę Międzynarodowych Targów Po-znańskich oraz dobrą infrastrukturę miasta Poznania. Wielu tegorocznych uczestników zapowiedziało swój udział w przyszłorocznej edycji targów.Już dziś serdecznie zapraszamy na kolejną edycję targów EPLA, którą zaplanowano na 1-4 lutego 2010.

NOWY PLAKAT Z GATUNKAMI STALI

Plakat to nie kalendarz, będzie służył kilka lat. Drukowany na grubym, kredowym papierze, wzmocniony listwami będzie idealną dekora-cją biura narzędziowni lub warsztatu. Plakat porównuje skład i parametry obróbki cieplnej podstawowych stali narzędziowych. Porów-nujemy normy polskie, niemieckie, szwedz-kie, francuskie, amerykańskie i rosyjskie we-dług norm z tych krajów tj. PN, DIN, SS, AF-NOR, AISI i GOST.

Informujemy nieobecnych na targach, że pla-kat można zamówić z wysyłką z OBERONU. Ceny plakatu 700 x 1000 mm wraz z przesyłką i pakowaniem w grubej tekturowej tubie zale-żą od ilości zamawianych egzemplarzy:• 1 egz. 40zł/szt• 2- 4 egz. 25zł/szt.• 5-10 egz. 17zł/szt.Zamówienia prosimy wysyłać faksem na nu-mer: (052) 354 24 01

NOWY NUMER W MAJU 2009

Uwaga producenci, dostawcy, i przyszli czytel-nicy Forum Narzędziowego OBERON. Następ-ny, 39 numer ukaże się w maju 2009,. W nu-merze 39 zamieścimy raporty:- Frezarki CNC- Piły taśmoweUwaga: numer zamykamy do 30 kwietnia, tak by z dystrybucją zdążyć przed targami ITM MACHTOOL w Poznaniu. Przypominamy, że publikacja artykułów czy reklam w FN jest równoznaczna z bezpłatnym opublikowaniem ich na stronach www.forumnarzedziowe.pl

LOCX - System 3R

Mamy w ofercie nowe systemy: LOCX na WEDM i EDM. Wymienione systemy oferuje-my w bardzo korzystnych cenach. Więcej in-formacji możecie Państwo uzyskać na targach STOM w Kielcach, odwiedzając nasze stoisko lub dzwoniąc do naszego konsultanta:Adam WeberKom. 693 371 201

Zapraszamy - PAWILON C, STOISKO 84

LEGENDA:O - olej, W - woda, G - gaz, P - powietrze, S - k¹piel solna, (H) - twardośæ po hartowaniu, bez odpuszczaniaW przypadku polskich gatunków sk³ad chemiczny dotyczy norm wyró¿nionych grubsz¹ czcionk¹ Stal na korpusy i wk³adki form do przetwórstwa tworzyw Stal do pracy na gor¹co Stal do pracy na zimno Stal szybkotn¹ca

Robert Dyrda, 88-100 Inowroc³aw, ul. Cicha 15, tel. (052) 35 424 00, fax (052) 35 424 01, e-mail: [email protected]

OBERON® Stal narzêdziowa na formy, t³oczniki,

wykrojniki, przyciêta na ¿¹dane wymiary, obrobiona mechanicznie.

Gatunki krajowe i importowane.

O - olej, W - woda, G - gaz, P - powietrze, S - k¹piel solna, (H) - twardośæ po hartowaniu, bez odpuszczaniaW przypadku polskich gatunków sk³ad chemiczny dotyczy norm wyró¿nionych grubsz¹ czcionk¹ Stal na korpusy i wk³adki form do przetwórstwa tworzyw Stal do pracy na gor¹co Stal do pracy na zimno Stal szybkotn¹ca

Robert Dyrda, 88-100 Inowroc³aw, ul. Cicha 15, tel. (052) 35 424 00, fax (052) 35 424 01, e-mail: [email protected]

OBERO

N

OBERO

N®

OBERON®

SYMBOL STALI, NORMA I KRAJ POCHODZENIA ODPOWIEDNIKA

Zawartośæ procentowa pierwiastków stopowych Parametry obróbki cieplnej Twardośæ

Przeznaczenie i typowe zastosowanieC Si Mn Cr Mo Ni V W Co Ti S P hartowanie °C

ośrodek ch³odz¹cy

twardośæ w zale¿ności od temperatury odpuszczania w stanie zmiêkczonym

w HB

po hartowaniu i odpuszczaniu

w HRC180°C 240°C 300°C 400°C 480°C-520°C 540°C-560°C 600°C-620°C

45/C45 PN/EN Polska 0,42-0,50 0,17-0,37 0,50-0,80 max. 0,30 max. 0,10 max. 0,30 — — Cu 0-0,30 — 0-0,040 0-0,040 800-830 W — — — — — — — 207 56 Stal o du¿ej wytrzyma³ości i znacznej ci¹gliwości, stosowana w stanie normalizowanym i ulepszonym, a tak¿e hartowanym powierzchniowo, na czêści maszyn średnio obci¹¿one i odporniejsze na ścieranie, jak: wa³y korbowe, osie, wrzeciona i ko³a zêbate. Dobra na korpusy przyrz¹dów i form do przetwórstwa tworzyw sztucznych, elementy pomocnicze narzêdzi, jak: p³yty podstawowe, podk³adki.

1.0503 lub C45~1.1730 DIN Niemcy 0,42-0,50 0-0,40 0,50-0,80 — — — — — — — 0-0,045 0-0,045 — — — — — — — — — 207 —XC48H1 AFNOR Francja 0,45-0,51 0,15-0,35 0,50-0,80 max. 0,30 max. 0,15 max. 0,40 — — — — 0-0,035 0-0,030 — — — — — — — — — 212 —~1045 AISI USA 0,42-0,50 0,15-0,40 0,60-0,90 — — — — — — — 0-0,050 0-0,040 — — — — — — — — — — —~1672 SS Szwecja 0,42-0,50 0,10-0,40 0,50-0,80 — — — — — — — 0-0,035 0-0,035 — — — — — — — — — — —45 GOST Rosja 0,42-0,50 0,17-0,37 0,50-0,80 max. 0,25 — — — — Cu 0-0,25 — 0-0,040 0-0,035 — — — — — — — — — 229 (surowy) —40H/41Cr4 PN/EN Polska 0,36-0,45 0,17-0,37 0,50-0,90 0,80-1,20 — max. 0,30 — — Cu 0-0,30 — 0-0,035 0-0,035 850 W — — — — 30 — — 217 30 Stal o średniej hartowności, stosowana na czêści o grubości do 40 mm, jak: silnie

obci¹¿one wa³y, przek³adnie zêbate, tuleje, osie, korpusy przyrz¹dów i form o wiêkszej trwa³ości. Na wk³adki form azotowane.

1.7053 lub 41Cr4 DIN Niemcy 0,38-0,45 0-0,40 0,60-0,90 0,90-1,20 — — — — — — 0-0,030 0-0,035 840 W — — — — — 30 34 241 30~38C4 AFNOR Francja 0,35-0,40 0,10-0,40 0,60-0,90 0,90-1,20 — — — — — — 0-0,035 0-0,035 850 O — — — — — 30 33 217 30~5140 AISI USA 0,38-0,43 0,15-0,35 0,70-0,90 0,70-0,90 — — — — — — 0-0,040 0-0,035 — — — — — — — — — — —2245 SS Szwecja 0,38-0,45 0,15-0,40 0,60-0,90 0,90-1,20 — — — — — — 0,02-0,040 0-0,035 850 O — — — — — 30 34 240 3040Ch GOST Rosja 0,36-0,44 0,17-0,37 0,50-0,80 0,80-1,10 — max. 0,30 — — Cu 0-0,30 — 0-0,035 0-0,035 860 O — — — — — 30 33 217 30— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Podstawowa stal na wk³adki i korpusy form do przetwórstwa tworzyw sztucznych,

na korpusy form ciśnieniowych i t³oczników. Dostarczana wstêpnie obrobiona cieplnie, twardośæ 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika siê ryzyka powstania wad hartowniczych. Dobra do chromowania i azotowania w celu uzyskania wysokiej jakości powierzchni. Dobra obróbka skrawaniem. £atwe teksturowanie, bardzo dobra polerowalnośæ – lepsza, ni¿ gatunku 1.2312.

1.2311 lub 40CrMnMo7 DIN Niemcy 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 1,80-2,10 0,15-0,25 — — — — — 0-0,035 0-0,035 840-870 O, S dostarczana ulepszona cieplnie — 3040CMD 8 AFNOR Francja 0,35-0,45 0,15-0,40 1,35-1,65 1,75-2,15 0,15-0,30 — — — — — — — — — — — — — — — — — 30~P20 AISI USA 0,28-0,40 0,20-0,80 0,60-1,00 1,40-2,00 0,30-0,55 — — — — — — — — — — — — — — — — — 30— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Popularna, stosowana na du¿e korpusy i na wk³adki do form do przetwórstwa

tworzyw sztucznych, na korpusy form ciśnieniowych i t³oczników. Dostarczana jako wstêpnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika siê ryzyka powstania wad hartowniczych. Dodatek siarki zdecydowanie u³atwia i przyspiesza obróbkê skrawaniem. Siarka powoduje, ¿e materia³ poleruje siê nieco gorzej od 1.2311.

1.2312 lub 40CrMnMoS8-6 DIN Niemcy 0,35-0,45 0,30-0,50 1,40-1,60 1,80-2,00 0,15-0,25 — — — — — 0,05-0,10 0-0,030 840-870 O, S dostarczana ulepszona cieplnie — 3040CMD8+S AFNOR Francja 0-0,40 — 0-1,50 0-1,90 0-0,20 0-0,40 — — — — 0,05-0,07 — 840-870 O 50 49 48 46 42 40 36 — —~P20+S AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Stal o wysokiej twardości na formy do tworzyw sztucznych. SUPERPLAST 400

mimo ulepszenia cieplnego do 350-380 HB posiada doskona³¹ spawalnośæ, lepsz¹ jednorodnośæ mikrostruktury ni¿ jakaś inna ulepszana cieplnie do tego poziomu twardości stal, czy nawet w porównaniu ze stalami o ni¿szej ni¿ 350 HB twardości. Sta³a twardośæ 370 + 10 w ca³ym przekroju, poprawiona skrawalnośæ wzglêdem 1.2738 HH, ³atwe polerowanie, teksturowanie, zwiêkszona przewodnośæ cieplna, dobra do azotowania i chromowania. Gatunek opatentowany.

— DIN Niemcy — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —SUPERPLAST 400 NOWOŚÆ!!! AFNOR Francja 0,25 0,10 1,20 2,00 0,65 1,00 0,15 — — — <0,02 0,008 — — dostarczana ulepszona cieplnie — 38— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Ulepszona cieplnie stal do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Bardzo dobrze skrawalna,

polerowalna, spawalna. Nadaje siê do fakturowania fotochemicznego. Dostarczana w dwóch twardościach: 280 do 325 HB i 310 do 355 HB.Plast 320 charakteryzuje siê doskona³ymi w³aściwościami fi zycznymi. Du¿e skomplikowane formy wtryskowe o g³êbokiej grawurze, gdzie bardzo wa¿na jest stabilna twardośæ równie¿ w obszarze rdzenia. Formy g³ównie dla przemys³u motoryzacyjnego, AGD, elektroniki.

1.2896 PLAST 320 NOWOŚÆ!!! DIN Niemcy 0,34 — 0,80 1,70 0,40 0,50 — — — — 0-0,003 0-0,0025 — O dostarczana ulepszona cieplnie — 36— AFNOR Francja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Stal stosowana na du¿e korpusy i p³yty do form do przetwórstwa tworzyw

sztucznych, na korpusy form ciśnieniowych i t³oczników. Dostarczana jako wstêpnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Nie wymaga późniejszej obróbki cieplnej, unika siê ryzyka powstania wad hartowniczych. Nieco dro¿sza od 1.2311, znacznie lepiej hartuj¹ca siê na wskroś dziêki dodatkowi 1% niklu. Nie wystêpuje spadek twardości wewn¹trz przekroju, jak w materiale 1.2311 grubszym od 400mm.

1.2738 lub 40CrMnNiMo8-6-4 DIN Niemcy 0,35-0,45 0,20-0,40 1,30-1,60 1,80-2,10 0,15-0,25 0,90-1,20 — — — — 0-0,035 0-0,035 840-870 O, S dostarczana ulepszona cieplnie — 3040CMND8 AFNOR Francja 0-0,38 0-0,35 0-1,50 0-1,90 0-0,20 0-1,00 — — — — 0,001 — — — — — — — — — — — —~P20+Ni AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Stal do ulepszania, na wk³adki do form do przetwórstwa tworzyw sztucznych. Dobra polerowalnośæ, du¿a wytrzyma³ośæ rdzenia. Nadaje siê na wk³adki z du¿ymi lub g³êbokimi wybraniami.

1.2764 lub X19NiCrMo4 DIN Niemcy 0,16-0,22 0,10-0,40 0,15-0,45 1,10-1,40 0,15-0,25 3,80-4,30 — — — — 0-0,030 0-0,030 780-810 O, P, S 60 59 58 56 52 — — 255 O,S-62 P-5620NCD16 AFNOR Francja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —~18Ch2N4MA GOST Rosja 0,14-0,20 0,17-0,37 0,25-0,55 1,35-1,65 0,30-0,40 4,00-4,40 0-0,05 0-0,20 — 0-0,06 0-0,025 0-0,025 — — — — — — — — — — —~NPW+Ni/X45NiCrMo16 PN/EN Polska 0,45-0,55 0,15-0,40 0,40-0,70 1,20-1,50 — 2,80-3,30 0,40-0,60 0,40-0,70 — — 0-0,030 0-0,030 810-840 O — 52 48 — — — — 269 48 Stal na narzêdzia do pracy na zimno, odporna na silne uderzenia, no¿e do ³amania

kêsów, narzêdzia do wyt³aczania i giêcia, formy do tworzyw sztucznych. Dziêki wysokiej zawartości niklu dobra hartownośæ i ci¹gliwośæ. Dobra zdolnośæ do polerowania, obróbki trawieniem i obróbki elektroiskrowej. Najwy¿sza udarnośæ, stabilnośæ wymiarowa i jednorodna struktura po hartowaniu. Jako 1.2767 stosowana te¿ do pracy na gor¹co, na matryce do prasowania z trudnymi wygrawerowaniami, tak do lekkich, jak i ciê¿kich metali.

1.2767; X45NiCrMo16 DIN Niemcy 0,40-0,50 0,10-0,40 0,15-0,45 1,20-1,50 0,15-0,35 3,80-4,30 — — — — 0-0,030 0-0,030 840-870 O, P, S 54 52 50 46 42 — — 260 5645NCD 16 AFNOR Francja 0,35-0,43 0,10-0,40 0,30-0,60 1,60-2,00 0,30-0,50 3,70-4,20 — — — — — — — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —2550 SS Szwecja 0,52-0,60 0,20-0,40 0,30-0,50 0,90-1,10 0,25-0,35 2,80-3,20 — — — — 0-0,020 0-0,030 800-850 O, P 57 — — — — — — 260 57— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

~4H13/— PN/EN Polska 0,36-0,45 0-0,80 0-0,80 12,0-14,0 — 0-0,60 — — — — 0-0,030 0-0,040 — — — — — — — — — — — Stal na formy do tworzyw sztucznych agresywnych (PVC), dzia³aj¹cych korozyjnie. Zachowuje stabilnośæ wymiarow¹ w czasie ulepszania. Ma³e zu¿ycie powierzchni przy tworzywach z wype³niaczami. Uzyskiwana wysoka jakośæ powierzchni predysponuje ten materia³ jako dobry do formowania elementów optycznych, np. soczewek. Dostarczana w stanie zmiêkczonym. 1.2083 ma bardziej jednorodn¹ strukturê od stali 4H13.

1.2083; X40Cr14 DIN Niemcy 0,38-0,45 0-1,00 0-1,00 12,5-13,5 — — — — — — 0-0,030 0-0,030 1000-1050 O, S 55 54 52 51 52 50 40 230 56~Z40C14 AFNOR Francja 0,35-0,45 0-1,00 0-1,00 12,5-14,5 — 0-1,00 — — — — — — — — — — — — — — — — —420 AISI USA 0-0,15 0-1,00 0-1,00 12,0-14,0 — — — — — — 0-0,030 0-0,040 980-1050 P 55 53 52 54 53 43 34 — —2314 SS Szwecja 0,34-0,42 0,60-1,30 0,20-0,70 13,0-14,5 — — — 0,15-0,40 — — 0-0,015 0-0,030 — — — — — — — — — 215 —40Ch13 GOST Rosja 0,36-0,45 0-0,80 0-0,80 12,0-14,0 0-0,60 — — — — — 0-0,025 0-0,030 1000-1050 O, P — — — — — — — — 51~4H13+S/— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Stal odporna na korozjê wstêpnie obrobiona cieplnie do 30 HRC. Stosowana g³ównie

na korpusy form. Wiêksza odpornośæ na korozjê od 1.2083 (4H13). Nieco gorsza polerowalnośæ od 1.2316 i 1.2083 spowodowana dodatkiem siarki. Dziêki siarce uzyskuje siê szybsz¹ obróbkê skrawaniem. Stal nie posiadaj¹ca polskiego odpowiednika.

1.2085; X33CrS16 DIN Niemcy 0,28-0,38 0-1,00 0-1,00 15,0-17,0 — 0-1,00 — — — — 0,05-0,10 0-0,030 1000-1050 O, S dostarczana ulepszona cieplnie 230 30Z40CD16+S AFNOR Francja 0-0,40 0-00,35 0-0,90 0-16,00 0-1,05 0-0,30 — — — — 0-0,070 0-0,020 — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Stal o wiêkszej odporności na korozjê od 1.2083 (4H13) wstêpnie obrobiona cieplnie do

30 HRC. Stosowana na narzêdzia do przetwórstwa tworzyw sztucznych, powoduj¹cych korozjê.Dobra polerowalnośæ. Stal nie posiadaj¹ca polskiego odpowiednika.

1.2316; X38CrMo17 DIN Niemcy 0,33-0,43 0-1,00 0-1,00 15,0-17,0 1,00-1,30 0-1,00 — — — — 0-0,030 0-0,030 1000-1040 O, S dostarczana ulepszona cieplnie 230 30Z40CD16 AFNOR Francja 0-0,40 0,06-0,08 0-0,90 0-16,00 0-1,05 0-0,30 — — — — 0-0,035 0-0,020 — O 48 48 48 48 46 40 32 — —~422 AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —WCL/X37CrMoV5-1 PN/EN Polska 0,33-0,41 0,80-1,20 0,25-0,50 4,80-5,50 1,10-1,50 — 0,30-0,50 — max. 0,30 — 0-0,030 0-0,030 1010-1030,

1020-1060OP

— — — — 48 50 — 229 48 Du¿a twardośæ w wysokich temperaturach przy dobrej ci¹gliwości. Dobra przewodnośæ cieplna oraz odpornośæ na pêkniêcia przy wysokich temperaturach, odporna na szoki termiczne, mo¿na ch³odziæ wod¹. Stal do pracy na gor¹co o uniwersalnym zastosowaniu. Formy ciśnieniowe prasy do wyt³aczania profi li z metali lekkich, matryce kuziennicze, formy, ślimaki i cylindry do przetwórstwa tworzyw sztucznych, no¿yce i gilotyny do ciêcia na gor¹co. Na wk³adki do formowania tworzyw sztucznych, kiedy konieczna jest trwa³ośæ i dobrze wypolerowana powierzchnia.

1.2343 lub X38CrMoV5-1 DIN Niemcy 0,36-0,42 0,90-1,20 0,30-0,50 4,80-5,50 1,10-1,40 — 0,25-0,50 — — — 0-0,030 0-0,030 1000-1040 O, P 52 52 52 52 54 52 — 230 54Z38CDV5 lub X38CrMoV5 AFNOR Francja 0,34-0,42 0,80-1,20 0,20-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 — 0,30-0,50 — — — 0-0,025 0-0,025 1000-1050 O, P, S — — — — 48 48 — 229 48H 11 AISI USA 0,33-0,43 0,80-1,20 0,20-0,50 4,75-5,50 1,10-1,60 — 0,30-0,60 — — — 0-0,030 0-0,030 1010 P — — — — — 53 — 235 53— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —4Ch5MFS GOST Rosja 0,32-0,40 0,80-1,20 0,15-0,40 4,50-5,50 1,20-1,50 max. 0,35 0,30-0,50 — Cu

max. 0,30max. 0,03 0-0,030 0-0,030 1000-1020 O 50 — — — 48 — — 241 48

WCLV/X40CrMoV5-1 PN/EN Polska 0,35-0,42 0,80-1,20 0,25-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 — 0,85-1,15 — Cu max. 0,30

— 0-0,030 0-0,030 1010-1030 O, P, S — — — — 48 50 — 229 50 Stal o wysokiej twardości, wytrzyma³ości na rozci¹ganie i ścieranie w wysokich temperaturach. Dobra przewodnośæ cieplna i odpornośæ na pêkniêcie w wysokich temperaturach. W ograniczonym zakresie mo¿e byæ ch³odzona wod¹. Stal do pracy na gor¹co o uniwersalnym zastosowaniu. Formy ciśnieniowe (ma³e gabaryty), prasy do wyt³aczania profi li z metali lekkich, matryce kuziennicze, formy, ślimaki i cylindry do przetwórstwa tworzyw sztucznych, no¿yce i gilotyny do ciêcia na gor¹co.

1.2344; X40CrMoV5-1 DIN Niemcy 0,37-0,43 0,90-1,20 0,30-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 — 0,90-1,10 — — — 0-0,030 0-0,030 1020-1060 O, P 52 52 52 54 56 54 50 230 54Z40CDV5 AFNOR Francja 0,36-0,44 0,80-1,20 0,20-0,50 4,80-5,50 1,20-1,50 — 0,85-1,15 — — — 0-0,025 0-0,025 1000-1050 O, P, S — — — — — 49 — 229 49H13 AISI USA 0,32-0,45 0,80-1,20 0,20-0,50 4,75-5,50 1,10-1,75 — 0,80-1,20 — — — 0-0,030 0-0,030 1010 P — — — — — 53 — 235 532242 SS Szwecja 0,35-0,42 0,80-1,20 0,30-0,60 5,00-5,50 1,20-1,60 — 0,85-1,15 — — — 0-0,030 0-0,020 1000-1050 O, P — — — — — — — 220 —4Ch5MF1S GOST Rosja 0,37-0,44 0,80-1,20 0,15-0,40 4,50-5,50 1,20-1,50 max. 0,35 0,80-1,10 — Cu

max. 0,30— 0-0,030 0-0,030 1020-1040 O — — — — — 47 — 241 47

WNLV/55NiCrMoV7 PN/EN Polska 0,50-0,60 0,10-0,40 0,60-0,90 0,80-1,20 0,35-0,55 1,50-1,80 0,05-0,15 — Cu max. 0,30

— 0-0,030 0-0,030 840-860,860-880

OP

— — — — 44 41 — 248 42 Popularna stal ci¹gliwa, hartowana na wskroś, na stemple i matryce do kucia na gor¹co, kowad³a do m³otów i pras o du¿ych wymiarach i g³êbokich wykrojach. Na wk³adki matrycowe, gdy potrzebna jest wiêksza wydajnośæ ni¿ WNL (1.2713). Dostarczana w stanie zmiêkczonym lub na ¿yczenie ulepszonym do 350 HB (1300 N/mm2).

1.2714; 55NiCrMoV7 DIN Niemcy 0,50-0,60 0,10-0,40 0,65-0,95 1,00-1,20 0,45-0,55 1,50-1,80 0,07-0,12 — — — 0-0,030 0-0,030 830-870,860-900

OP

— — — — 44 — — 248 44

~55NCDV7 AFNOR Francja 0,50-0,60 0,10-0,40 0,50-0,80 0,70-1,00 0,30-0,50 1,50-2,00 0,05-0,15 — — — 0-0,025 0-0,025 850-880 O — — — — 43 — — 248 43— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —NC6/— PN/EN Polska 1,30-1,45 0,15-0,40 0,40-0,70 1,30-1,65 0-0,20 0-0,35 0,10-0,25 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 810-830 O 60 58 — — — — — 248 60 Stal stosowana na narzêdzia do przeci¹gania rur na zimno, na p³yty tn¹ce wykrojników,

narzêdzia do drewna, przyrz¹dy pomiarowe. Nie ma zachodniego odpowiednika. Zalet¹ jest hartowanie w stosunkowo niewysokiej temperaturze. Cechuje j¹ średnia hartownośæ i du¿a twardośæ, dobra skrawalnośæ i odpornośæ na ścieranie oraz ma³a sk³onnośæ do paczenia siê i zmiany wymiarów podczas hartowania.

~1.2063; 145CrV6 DIN Niemcy 1,40-1,60 0,15-0,30 0,50-0,70 1,30-1,50 — — — — — — 0-0,035 0-0,035 820-850 O 63 61 60 56 — — — 225 61— AFNOR Francja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —~12Ch1 GOST Rosja 1,15-1,25 0,15-0,35 0,30-0,60 1,30-1,65 0-0,20 0-0,35 0-0,15 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 850-870 O 61 60 — — — — — 241 63 (H)NC10/— PN/EN Polska 1,50-1,80 0,15-0,40 0,15-0,45 11,0-13,0 0-0,20 0-0,35 0-0,15 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 980-1000 O 60 59 58 55 — — — 255 58 Stal stosowana na narzêdzia do ciêcia o wysokiej wydajności, no¿e do ciêcia

blach, narzêdzia do gwintowania, ci¹gad³a do drutu; odporna na ścieranie. Nie ma zachodniego odpowiednika.

~1.2201; X165CrV12 DIN Niemcy 1,55-1,75 0,25-0,40 0,20-0,40 11,0-12,0 — — 0,07-0,12 — — — 0-0,035 0-0,035 960-1000 O 63 62 60 58 — — — 230 61— AFNOR Francja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —NC11/X210Cr12 PN/EN Polska 1,90-2,20 0,10-0,60 0,20-0,60 11,0-13,0 0-0,20 0-0,35 0-0,15 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 960-980 O 61 61 59 56 — — — 248 62 Stal stosowana na narzêdzia do ciêcia o wysokiej wydajności, no¿e do ciêcia blach,

narzêdzia do gwintowania, ci¹gad³a do drutu; odporna na ścieranie. 1.2080; X210Cr12 DIN Niemcy 1,90-2,20 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-12,0 — — — — — — 0-0,030 0-0,030 940-970 O,P 62-63 61 59 57 54 — — 250 64Z200C12 AFNOR Francja 1,90-2,20 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-13,0 — — — — — — 0-0,025 0-0,025 960-1000 O, S — 60 — — — — — 249 61~D3 AISI USA 2,00-2,35 0,10-0,60 0,20-0,60 11,0-13,5 — — 0-1,00 0-1,00 — — 0-0,030 0-0,030 954 O — 61 — — — — — 255 61~2312 SS Szwecja 1,90-2,20 0,20-0,40 0,60-0,90 12,0-13,5 — — — 1,00-1,50 — — 0-0,020 0-0,030 940-990 O, P — — — — — — — 280 56Ch12 GOST Rosja 2,00-2,20 0,10-0,40 0,15-0,45 11,5-13,0 0-0,20 0-0,35 0-0,15 0-0,20 — 0-0,03 0-0,030 0-0,030 970 O 62 — — — — — — 255 62NC11LV/X153CrMoV12 PN/EN Polska 1,50-1,70 0,15-0,40 0,15-0,45 11,0-13,0 0,70-1,00 0-0,35 0,60-0,80 0-0,20 Cu

max. 0,35— 0-0,030 0-0,030 960-980,

1010-1030OP

61 60 59 58 — — — 255 59 Ledeburyczna stal do pracy na zimno, stosowana na narzêdzia do ciêcia o wysokiej wydajności, no¿e do ciêcia blach, narzêdzia do gwintowania, ci¹gad³a do drutu. Ponadto na narzêdzia, gdzie jest wymagana wiêksza ci¹gliwośæ, jak: przeci¹gacze, frezy, rozwiertaki. Bardzo dobra hartownośæ, odpornośæ na ścieranie, ma³a sk³onnośæ do odkszta³ceñ. Stal 1.2379 mo¿e byæ hartowana w 1050- 1080°C. Jest wtedy twardsza po trzykrotnym odpuszczaniu w temperaturze 500°C - ma 62 HRC.

~1.2379; X155CrVMo12-1 DIN Niemcy 1,50-1,60 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-12,0 0,60-0,80 — 0,90-1,10 — — — 0-0,030 0-0,030 1020-1050 O, P 61 60 59 58 58 — — 250 63Z160CDV12 AFNOR Francja 1,45-1,70 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-13,0 0,70-1,10 — 0,70-1,00 — — — 0-0,025 0-0,025 1000-1040 O, P, S 61 60 59 — — — — 255 61D2 AISI USA 1,40-1,60 0,10-0,60 0,20-0,60 11,0-13,0 0,70-1,20 — 0,50-1,10 — — — 0-0,030 0-0,030 996 P 61 59 — — — — — 255 59~2310 SS Szwecja 1,45-1,65 0,20-0,40 0,30-0,60 11,0-13,0 0,70-0,90 — 0,70-1,00 — — — 0-0,020 0-0,030 — — — — — — — — — — —~Ch12MF GOST Rosja 1,45-1,65 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-12,5 0,40-0,60 0-0,35 0,15-0,30 0-0,20 Cu

max. 0,30— 0-0,030 0-0,030 970 O 61 60 59 — — — — 255 61

NCLV/— PN/EN Polska 0,95-1,05 0,15-0,40 0,40-0,70 4,50-5,50 0,90-1,20 0-0,35 0,30-0,45 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 940-960, 960-980

OP

61 60 59 58 — — — 241 60 Stal stosowana na narzêdzia do obróbki drewna, jak: no¿e frezów, frezy, no¿e strugarek; stemple do przeróbki plastycznej na zimno, szczêki do walcowania gwintów, ci¹gad³a do drutów, przyrz¹dy pomiarowe. Cechuje j¹ dobra hartownośæ, odpornośæ na ścieranie, skrawalnośæ, znaczna ci¹gliwośæ i ma³a sk³onnośæ do odkszta³ceñ i pêkniêæ.

~1.2363; X100CrMoV5-1 DIN Niemcy 0,90-1,05 0,20-0,40 0,40-0,70 4,80-5,50 0,90-1,20 — 0,10-0,30 — — — 0-0,035 0-0,035 930-970 O, P 62 62 60 57 — — — 231 63Z100CDV5 AFNOR Francja 0,90-1,05 0,10-0,40 0,50-0,80 4,80-5,50 0,90-1,30 — 0,15-0,35 — — — 0-0,025 0-0,025 950-980 O, P, S 61 60 — — — — — 241 61A2 AISI USA 0,95-1,05 0,10-0,50 0,40-1,00 4,75-5,50 0,90-1,40 — 0,15-0,50 — — — 0-0,030 0-0,030 941 P 60 59 — — — — — 235 60~2260 SS Szwecja 0,90-1,05 0,15-0,30 0,45-0,75 5,00-5,50 1,00-1,20 — 0,15-0,25 — — — 0-0,020 0-0,030 — — — — — — — — — — —~9Ch5WF GOST Rosja 0,85-1,00 0,15-0,40 0,15-0,40 4,50-5,50 0-0,30 0-0,35 0,15-0,30 0,80-1,20 — — 0-0,030 0-0,030 950-1000 O 60 59 — — — — — 241 59 (H)NMV/90MnCrV8 PN/EN Polska 0,85-0,95 0,10-0,40 1,80-2,20 0,20-0,50 — — 0,05-0,20 — — — 0-0,030 0-0,030 780-800 O 60 — — — — — — 229 60 Stal stosowana do wyrobu narzêdzi odpornych na ścieranie, wrzeciona, śruby

mikrometryczne, narzêdzia i p³ytki pomiarowe, no¿e talerzowe do papieru i skóry, formy do wyt³aczania czêści z mas plastycznych. Du¿a hartownośæ, znaczna twardośæ i odpornośæ na ścieranie. Ma³e odkszta³cenia kszta³tu i wymiaru po hartowaniu. Jest ma³o odporna na odpuszczanie.

1.2842; 90MnCrV8 DIN Niemcy 0,85-0,95 0,10-0,40 1,90-2,10 0,20-0,50 — — 0,05-0,15 — — — 0-0,030 0-0,030 790-820 O 58 — — — — — — 220 6490MV8 AFNOR Francja 0,80-0,95 0,10-0,40 0,80-2,20 — — — 0,05-0,20 — — — 0-0,025 0-0,025 760-800 O 59 — — — — — — 223 59O2 AISI USA 0,85-0,95 0,20-0,40 1,40-1,80 0-0,35 0-0,30 — 0-0,15 — — — 0-0,030 0-0,030 760-780 O 59 — — — — — — 229 59— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —9G2F GOST Rosja 0,85-0,95 0,10-0,40 1,70-2,20 — 0-0,20 0-0,35 0,10-0,30 0-0,20 — — 0-0,030 0-0,030 790 O 60 — — — — — — 229 60NZ2/— PN/EN Polska 0,40-0,50 0,80-1,10 0,15-0,45 0,90-1,20 0-0,20 0-0,35 0,15-0,30 1,70-2,10 — — 0-0,030 0-0,030 860-890,

900-920WO

56 55 54 — — — — 229 54 Stal stosowana na d³uta, przecinaki, no¿e pracuj¹ce na zimno i na gor¹co, formy do odlewania stopów aluminium; odporna na odpuszczanie, ma³o sk³onna do paczenia i pêkania.1.2542; 45WCrV7 DIN Niemcy 0,40-0,50 0,80-1,10 0,20-0,40 0,90-1,20 — — 0,15-0,20 1,80-2,10 — — 0-0,035 0-0,035 890-930 O 56 55 54 52 — — — 225 57

45WCrV8; 45 WCV 20 AFNOR Francja 0,40-0,50 0,70-1,10 0,15-0,45 0,95-1,25 — — 0,15-0,30 1,70-2,20 — — — — — — — — — — — — — — —~S1 AISI USA 0-40-0,55 0,15-1,20 0,10-0,40 1,00-1,80 0-0,50 — 0,15-0,30 1,50-3,00 — — 0-0,030 0-0,030 941 O 56 55 — — — — — 229 562710 SS Szwecja 0,44-0,53 0,70-1,10 0,20-0,40 1,00-1,30 0,20-0,30 — 0,10-0,20 2,00-2,50 — — 0-0,020 0-0,030 860-940 O, W 56 55 — — — — — 245 56(o),58(w)5ChW2SF GOST Rosja 0-45-0,55 0,80-1,10 0,15-0,45 0,90-1,20 0-0,30 0-0,35 0,15-0,30 1,80-2,30 — — 0-0,030 0-0,030 910 O 56 55 — — — — — 229 56NZ3/60WCrV8 PN/EN Polska 0,55-0,65 0,70-1,00 0,15-0,45 0,90-1,20 — — 0,10-0,20 1,70-2,20 — — 0-0,030 0-0,030 900-920 O 60 58 54 — — — — 229 58 Stal stosowana na narzêdzia pneumatyczne, no¿e maszynowe, stemple do bicia monet,

medali. Cechuje j¹ du¿a hartownośæ, odpornośæ na wstrz¹sy i uderzenia, nawet przy znacznej twardości. Odporna na ścieranie.

1.2550; 60WCrV7 DIN Niemcy 0,55-0,65 0,50-0,70 0,15-0,45 0,90-1,20 — — 0,10-0,20 1,80-2,10 — — 0-0,030 0-0,030 870-900 O 59 57 56 52 — — — 225 6055WC20 AFNOR Francja 0,50-0,60 0,70-1,10 0,15-0,45 0,90-1,20 — — — 1,70-2,20 — — 0-0,025 0-0,025 880-920 O 58 57 — — — — — 228 58— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —~6ChW2S GOST Rosja 0,55-0,65 0,50-0,80 0,15-0,40 1,00-1,30 0-0,30 0-0,35 0-0,15 2,20-2,70 — — 0-0,030 0-0,030 860-900 O 59 58 — — — — — 269 58 (H)~NC11+C+W/— PN/EN Polska — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — Ledeburyczna stal chromowa, cechuje j¹ wysoka odpornośæ na ścieranie, wysoka

odpornośæ na zu¿ycie, dobra udarnośæ, optymalne w³asności do ciêcia, dobrze siê hartuje, spe³nia wysokie wymagania co do twardości. Nadaje siê na: matryce do wycinania i t³oczniki, narzêdzia prasuj¹ce i matryce do giêcia, przyk³adnice do krawêdziarki i no¿e, matryce do wyt³aczania, przebijaki, wykrojniki, prowadnice.

1.2436; X210CrW12 DIN Niemcy 2,00-2,25 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-12,0 — — — 0,60-0,80 — — 0-0,030 0-0,030 950-980 P, O 62 61 60 58 56 — — 250 64X210CrW12-1; Z 210 CW 12-01 AFNOR Francja 2,00-2,30 0,10-0,40 0,15-0,45 11,0-13,0 — — — 0,60-0,80 — — 0-0,030 0-0,030 950-980 O, P 64 63 62 61 56 53 48 — —— AISI USA — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —2312 SS Szwecja 1,90-2,20 0,20-0,40 0,60-0,90 12,0-13,5 — — — 1,00-1,50 — — 0-0,020 0-0,030 — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —SK5V/— PN/EN Polska 1,30-1,45 0-0,50 0-0,40 3,50-4,50 0,70-1,20 0-0,40 4,20-4,80 12,0-13,5 5,00-6,00 — 0-0,030 0-0,030 1210-1250 O, S — — — — — 65 — 285 65 Stal szybkotn¹ca o bardzo du¿ej odporności na ścieranie, du¿ej odporności na

odpuszczanie. Stosowana na narzêdzia do obróbki wykañczaj¹cej materia³ów o wysokiej wytrzyma³ości i na czêści skrawaj¹ce obrabiarek automatycznych. Stosuje siê równie¿ do wyrobu no¿y tokarskich, strugarskich, wierte³ specjalnych i narzêdzi do obróbki kó³ zêbatych.

1.3202; S12-1-4-5 DIN Niemcy 1,30-1,45 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 0,70-1,00 — 3,50-4,00 11,5-12,5 4,50-5,00 — 0-0,030 0-0,030 1210-1250 O,P — — — — — 65-67 — 300 65~Z160WKVC 12-05-05-04 AFNOR Francja 1,50-1,65 0-0,50 0-0,40 4,00-5,00 0,70-1,00 — 4,75-5,35 11,5-13,0 4,50-5,20 — 0-0,030 0-0,030 1220-1260 O, P, S — — — — — 65 — 295 66~T15 AISI USA 1,50-1,60 0,15-0,40 0,15-0,40 3,75-5,00 0-1,00 0-0,75 z Cu 4,50-5,25 11,75-13,0 4,75-5,25 — 0-0,030 0-0,030 1227 S — — — — — 65 — 277 65— SS Szwecja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —— GOST Rosja — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —SK10V/HS10-4-3-10 PN/EN Polska 1,20-1,35 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 3,2-3,90 0-0,40 3,00-3,50 9,00-11,0 9,50-10,50 — 0-0,030 0-0,030 1190-1240 O, S — — — — — 66 — 302 66 Stal szybkotn¹ca o bardzo du¿ej odporności na ścieranie i odpuszczanie, ma³a ci¹gliwośæ

i bardzo niska udarnośæ. Stosowana na no¿e do obróbki wykañczaj¹cej i zgrubnej stali o du¿ej wytrzyma³ości przy zwiêkszonej szybkości skrawania. Na frezy o du¿ej wydajności i no¿e kszta³towe. Ulepsza siê do 66HRC.

1.3207; S10-4-3-10 DIN Niemcy 1,20-1,35 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 3,0-3,50 — 3,20-3,90 9,00-10,0 9,50-10,50 — 0-0,030 0-0,030 1210-1250 O, P — — — — — 65-67 — 300 66Z130WKCDV 10-10-04-04-03 AFNOR Francja 1,20-1,35 0-0,50 0-0,40 3,50-4,50 3,0-3,50 — 3,20-3,90 9,00-10,0 9,50-10,50 — 0-0,030 0-0,030 1200-1240 O, P, S — — — — — 66 — 295 66~M48 AISI USA 1,42-1,52 0,15-0,40 0,15-0,40 3,50-4,00 2,75-3,25 0-0,75 z Cu 4,75-5,50 9,50-10,50 8,00-10,0 — 0-0,070 0-0,030 1210-1250 O — — — — — 65 — 293 652736 SS Szwecja 1,20-1,30 0,30-0,50 0,20-0,40 3,50-4,50 3,0-3,50 — 3,20-3,90 8,50-9,50 8,50-9,50 — 0-0,030 0-0,030 1180/1225 S — — — — — 64-65 — 300 66~R9M4K8 GOST Rosja 1,00-1,10 0-0,50 0-0,50 3,00-3,60 3,80-4,30 0-0,40 2,30-2,70 8,50-9,50 7,50-8,50 — 0-0,030 0-0,030 1230 — — — — — — 65 — 285 65SK5M/HS6-5-2-5 PN/EN Polska 0,87-0,95 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 4,70-5,20 0-0,40 1,70-2,10 6,00-6,70 4,50-5,00 — 0-0,030 0-0,030 1180-1270 O, S — — — — — 65 — 269 64 Stal szybkotn¹ca o bardzo du¿ej ci¹gliwości i bardzo dobrych w³asnościach

skrawaj¹cych. Wysoko odporna na odpuszczanie. Stosuje siê do obróbki materia³ów trudno obrabialnych: twardych i austenitycznych stali, do obróbki zestawów ko³owych, obrêczy, wyrobów z ¿eliwa, a tak¿e na no¿e strugarskie, tokarskie, wiert³a specjalne, frezy i no¿e kszta³towe. Ulepsza siê do 64HRC.

1.3243; S6-5-2-5 DIN Niemcy 0,88-0,96 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 4,70-5,20 — 1,70-2,00 6,00-6,70 4,50-5,00 — 0-0,030 0-0,030 1200-1240 O, P — — — — — 64 — 300 64Z90WDKCV 06-05-05-04-02 AFNOR Francja 0,88-0,96 0-0,50 0-0,40 3,50-4,50 4,60-5,30 — 1,70-2,20 5,70-6,70 4,50-5,20 — 0-0,030 0-0,030 1180-1220 O, P, S — — — — — 64 — 275 64~M41 AISI USA 1,05-1,15 0,15-0,50 0,20-0,60 3,75-4,50 3,25-4,25 0-0,75 z Cu 1,75-2,25 6,25-7,00 4,75-5,75 — 0-0,030 0-0,030 1190 S — — — — — 65-66 — 269 662723 SS Szwecja 0,84-0,92 0,30-0,50 0,20-0,40 3,50-4,50 4,50-5,50 — 1,70-2,10 6,00-7,00 4,50-5,50 — 0-0,030 0-0,030 1180/1220 S — — — — — 64/66 — 270 65R6M5K5 GOST Rosja 0,84-0,92 0-0,50 0-0,50 3,80-4,50 4,80-5,30 0-0,40 1,70-2,10 5,70-6,70 4,70-5,20 — 0-0,030 0-0,030 1230 O — — — — — 65 — 269 65SW7M/HS6-5-2C PN/EN Polska 0,86-0,94 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 4,70-5,20 0-0,40 1,70-2,10 5,90-6,70 0-0,50 — 0-0,030 0-0,030 1190-1230 O, S — — — — — 64 — 269 64 Najpopularniejsza stal szybkotn¹ca o dobrej ci¹gliwości, udarności i odporności na

ścieranie. Stosowana na narzêdzia nara¿one na skrêcanie, do obróbki materia³ów o wytrzyma³ości powy¿ej 830 MPa, jak rozwiertaki, narzêdzia do nacinania gwintów i wiert³a spiralne. Ulepsza siê do 64 HRC.

1.3343; S6-5-2 DIN Niemcy 0,86-0,94 0-0,45 0-0,40 3,80-4,50 4,70-5,20 — 1,70-2,00 6,00-6,70 — — 0-0,030 0-0,030 1190-1230 O, P — — — — — 64 — 300 64Z85WDCV 06-05-04-02 AFNOR Francja 0,80-0,87 0-0,50 0-0,40 3,50-4,50 4,60-5,30 — 1,70-2,20 5,70-6,70 — — 0-0,030 0-0,030 1200-1230 O, P, S — — — — — 64 — 260 64M2 AISI USA 0,78-0,88 0,20-0,45 0,15-0,40 3,75-4,50 4,50-5,50 0-0,75 z Cu 1,75-2,20 5,50-6,75 — — 0-0,030 0-0,030 1216 S — — — — — 64 — 248 642722 SS Szwecja 0,82-0,90 0,30-0,50 0,20-0,40 3,50-4,50 4,50-5,50 — 1,70-2,10 6,00-7,00 — — 0-0,030 0-0,030 1180/1215 S — — — — — 63-65 — 260 64R6M5 GOST Rosja 0,82-0,90 0-0,50 0-0,50 3,80-4,40 4,80-5,30 0-0,40 1,70-2,10 5,50-6,50 0-0,50 — 0-0,025 0-0,030 1220 O — — — — — 64 — 255 64

Krótko

Drugi numer Forum Narzędziowego OBERON

już w maju.Materiały do tego numeru zbieramy

do 30 kwietnia!

Numer ukarze się przed targami Mach – Tool w Poznaniu

Zapraszamy do zamieszczenia reklamy w naszym kwartalniku

www.forumnarzedziowe.pl

Jak przekształcić więcej pomysłów w dobre produkty?

Odpowiedź Siemensa:Oprogramowanie PLM, aby zbudować dobry produkt i – zbudować go dobrze.

Rosnące koszty. Napięte harmonogramy. Coraz bardziej złożone projekty. Potrzeba przekształcania pomysłów w produkty najwyższej jakości nigdy nie była większa. Potrzebujesz rozwiązania do zarządzania cyklem życia produktu, które usprawni wszystkie procesy – od projektu do produkcji, a nawet jeszcze dalej. Dowiedz się, jak Siemens PLM Software może pomóc wyróżnić się Twojej fi rmie. www.siemens.com/plm/answers

Odpowiedzi dla Przemysłu

© 2008 Siemens Product Lifecycle Management Software Inc. All rights reserved. Siemens and the Siemens logo are registered trademarks of Siemens AG. All other logos, trademarks or service marks used herein are the property of their respective owners.

FN


9

Firma ZOLLER, będąca niekwestionowanym liderem w dziedzinie pomiarów i ustawiania narzędzi skrawających praktycznie co roku prezentuje rewolucyjne nowości zadziwiające specjalistów z branży narzędziowej. Jeśli jest jakiś problem jeśli chodzi o pomiar, ustawianie i kontrolę narzędzi, ZOLLER zaproponuje najbardziej kompleksowe i nowoczesne rozwiązanie.

Niezależnie od odbiorców, czy jest to produkcja

jednostkowa, seryjna, z wykorzystaniem małych i/lub

dużych maszyn tokarskich, frezarskich, centrów obrób-

czych, firma ZOLLER potrafi spełnić wymagania każde-

go klienta i w zależności od potrzeb dostarczy przyrząd

w optymalnej konfiguracji.

Listę nowości rozpoczyna kolejna generacja mode-

lu »smile«, który wraz z nowym oprogramowaniem »pi-

lot 2.0.« charakteryzuje się doskonałym stosunkiem ja-

kości do ceny przy stosunkowo dużych możliwościach i

śmiesznie łatwej obsłudze.

Na bazie modelu »venturion«, o niesłychanej ergo-

nomii i wspaniałym design, powstały modele »smarT-

check« i »redomatic« o niespotykanych rozwiąza-

niach przeznaczonych do zadań specjalnych. Całkowi-

cie nowe podejście do zagadnień ergonomii przyrzą-

du »venturion« umożliwia jego rozbudowę oraz two-

rzenie różnorodnych konstrukcji. Ponadto wykorzysta-

nie przyrządu do ustawiania i pomiaru (jak w przypad-

ku głowic frezarskich) sprawia, że jeden przyrząd speł-

nia wiele zadań i rozwiązuje kilka problemów! Przyrząd

można obsługiwać nie tylko w pozycji stojącej, ale rów-

nież i siedzącej (rys. 1)

Podobne własności posiada przyrząd »redomatic«

(rys. 2). Jesli chodzi o ustawianie, pomiar i mocowanie

w oprawkach termokurczliwych na wymiar nominalny,

przyrząd ten jest idelaną kombinacją. W bardzo krótkim

czasie narzędzia są mocowane w oprawkach na wy-

miar nominalny i schładzane. Zintegrowany automa-

tyczny system ustawiania długości »ASZA« zapewnia

odpowiednią dokłądność ustawienia (± 0,01mm).

Inteligentny system prowadzenia użytkownika

przez cały proces mocowania »s.l.s.« wspiera opera-

tora o kolejnych krokach poprzez wyświetlane komu-

nikaty oraz graficzne podpowiedzi. A więc cały proces

przebiega szybko, pewnie i ergonomicznie.

Nowy »smarTcheck« (rys. 3), również zbudowany

na platformie »venturion« jest kontynuacją innowacyj-

ności produktów ZOLLER. Zarówno w wersji manualnej

jak i w pełni zautomatyzowanej CNC jest idealnym ro-

zwiazaniem dla producentów narzędzi skrawających,

zakładów szlifierskich i ostrzalni. Przeznaczeniem

przyrządów może być również szybka kontrola jakości

dostaw narzędzi w celu zapewnienia wysokiej produk-

tywnosci i bezpieczeństwa procesu.

Absolutnym szczytem osiągnięć jest maszyna

»genius 3«. Nowe oprogramowanie oraz pakiet ste-

rowników do komunikacji z maszynami szlifierskimi

sprawiają, że »genius 3-pilot« doskonałą maszyną

dedykowaną specjalnie dla producentów narzędzi

skrawających, zakładów szlifierskich i ostrzalni.

Wszystkie doskonałe osiągnięcia oraz nieustan-

ne innowacje wynikają z nakładów fnansowych, jakie

są inwestowane w rozwój firmy ZOLLER (ok. 15 %

rocznego budżetu inwestowane jest w rozwój nowy-

ch technologii i nieustajace udoskonalenia). Oprócz

przyrządów, produktami własnymi firmy ZOLLER jest

również oprogramowanie sterujące obróbką obrazu

(»pilot 2.0.« i »pilot 3.0.«) oraz system zarządzania

gospodarką narzędziową.

Platforma »pilot 3.0.« została stworzona i

rozwinięta w oparciu o najnowsze trendy rozwoju i

przepływu informacji: Człowiek – Maszyna – Inter-

akcja. Doskonały kontakt z klientem, lata praktyki

oraz współpraca z wiodącymi na świecie producenta-

mi narzędzi obrabiarek oraz systemów CAD/CAM i

sterowań, pozwoliły na stworzenie wspaniałego opro-

gramowania. Miedzy innymi należy wspomnieć o tech-

nologii »elephant«, która umożliwia w pełni automa-

tyczny pomiar narzędzi, bez koniecznosci posiadania

przez operatora wiedzy na temat mierzonego narzę-

dzia oraz obsługi przyrządu pomiarowego. Wszystko

przy zachowaniu najwyższej dokładności.

Zorientowane na klienta i innowacyjne podejście

powoduje, że firma ZOLLER znajduje zawsze nowe

rozwiązania.

Szczegółowych informacji udziela:64-800 Chodzież; ul. Jagiellońska 26

tel. (0-67) 28-28-680www.faktor.net.pl [email protected]

Rys. 2. Przyrząd »venturion«: a) widok z góry; b) widok z przodu

a) b)

Rys. 3. Przyrząd »redomatic«: a) »redomatic 450« - widok z góry; b) »redomatic 600« - widok z przodu

a) b)

Rys. 4. Przyrząd »smarTcheck«

Innowacyjność przyrządów do pomiaru i ustawiania narzędzi ZOLLER

Rys.1. Obsługa przyrządu >>venturion<< a) pozycja stojąca, b) pozycja siedziąca

Rys.2. Przyrząd »redomatic«: a) »redomatic 450« - widok z góry; b) »redomatic 600« - widok z przodu

Rys. 3. Przyrząd »smarTcheck«


10

Obrabiarki, realizując ruch według programu NC, bardzo często pracują w połowie swoich moż-liwości, niekiedy zaś są zbyt przeciążone zwłaszcza przy obróbce zgrubnej, gdzie zdejmowana jest naj-większa ilość materiału. Istnieje jednak oprogramo-wanie, które oryginalną ścieżkę NC potrafi zoptyma-lizować uzyskując krótszy czas obróbki, lepszą jakość obrabianej powierzchni, mniejsze i równomierne zu-życie narzędzi oraz wydłużenie żywotności obrabiar-ki. Jest to program VERICUT, który testowała Narzę-dziownia Bogdan Pszenica.

Narzędziownia Bogdan Pszenica z miejscowo-ści Strojec niedaleko Praszki k/Wielunia jest firmą świadczącą usługi w zakresie wykonywania form do odlewania ciśnieniowego, kokil i rdzennic, głów-nie dla zakładów i odlewni związanych z przemysłem motoryzacyjnym. Przez wieloletni okres swojej dzia-łalności zdobywając doświadczenie w obróbce skra-waniem, firma ta wypracowała optymalną metodę obróbki tak, aby była ona efektywna i niezawodna. Pełne obciążenie maszyn pracujących na trzy zmia-ny stworzyły przesłanki do działań mających na celu lepsze, bardziej wydajne wykorzystanie posiadanego parku maszynowego. W celu skrócenia czasu obrób-ki postanowiono przetestować, jak specjalistyczne oprogramowanie do optymalizacji ścieżki narzędzia na obrabiarkach sterowanych numerycznie poprawi ich produktywność. Wybór padł na znane i spraw-dzone przez nich w zakresie weryfikacji narzędzie, służące również do optymalizacji kodu NC, oprogra-mowanie VERICUT firmy CGTech [1]. Jednym z mo-dułów wspomnianego programu jest OptiPath, po-zwalający na skrócenie czasu obróbki poprzez zmia-nę istniejących posuwów na bardziej wydajne. Anali-zując chwilową objętość skrawania dla każdego blo-ku NC oraz uwzględniając wiele istotnych czynników podczas skrawania, jak np. kształt freza, jego zuży-cie czy moc potrzebną do usunięcia konkretnej ob-jętości materiału, program dobiera optymalny posuw tak, aby utrzymywać stałe, jak najmniejsze obciąże-nie wrzeciona i zużycie narzędzia oraz aby otrzymać wysokiej jakości obrabianą powierzchnię. Do prze-prowadzenia testu optymalizacji wybrano standar-dowo wykonywane przez narzędziownię detale. Jed-nym z nich były dwie wkładki formy, stała i rucho-ma, wykonane ze stali narzędziowej przeznaczonej do pracy na gorąco. Drugim detalem była miedzia-na elektroda.

Technologia obróbki wkładek składała się z dwóch etapów. Etap pierwszy polegał na obróbce zgrubnej surowego, nie ulepszanego cieplnie mate-riału typu Dievar, podczas której wykorzystano obra-biarkę MH1000 ze sterowaniem Philips 432. Drugim etapem procesu była obróbka „na gotowo” zahar-towanego już materiału o twardości około 48 HRC na obrabiarce DMC 64V ze sterowaniem Heidenhain iTNC530. Ponieważ obrabiana forma była dwuwnę-kowa (po dwie wkładki stałe i dwie ruchome) zde-cydowano się jedną wnękę wykonać według orygi-nalnej ścieżki wygenerowanej przez program CAM, a drugą po optymalizacji ścieżki narzędzia w progra-mie VERICUT. Pozwoliło to na rzeczywiste porówna-nie obróbki, jakości wykonania powierzchni, zużycia narzędzi oraz analizę czasu potrzebnego do wykona-nia elementów formy.

Przygotowanie projektu przeznaczonego do optymalizacji

Optymalizacja kodu NC w VERICUT zaczyna się od utworzenia projektu, w którym należy zdefiniować parametry wejściowe. Są to typ sterownika, kinematy-ka obrabiarki, lista użytych narzędzi, model półfabry-katu oraz ścieżki narzędzi. Typ sterownika (postproce-sora odwrotnego) i obrabiarki można wybrać z dołą-czonej do programu biblioteki, zbudować samemu od początku albo też zmodyfikować jeden z istniejących. Po złożeniu projektu uruchomiona zostaje weryfikacja ścieżki NC wraz z automatyczną wstępną optymaliza-cją. Program według pierwotnie założonych parame-trów, takich jak minimalny i maksymalny posuw wraz z wartością przyrostu oraz prędkościami ruchów fre-za w powietrzu (Rys. 1), dobiera optymalne parame-

try skrawania dla obrabianego detalu. Analizując bie-żące warunki skrawania wybiera najbezpieczniejszą strategię optymalizacji, a następnie generuje nową ścieżkę NC z tą samą trajektorią, ale ze zmieniony-mi posuwami praktycznie w każdym ruchu narzędzia. W przypadku obróbki zgrubnej, gdy frez raz pracuje pełną szerokością, a raz tylko krawędzią, VERICUT do-stosowuje posuw utrzymując stałe tempo zdejmowa-nej objętości. Obciążenie narzędzia i wrzeciona obra-biarki jest wtedy bardzo równomierne, pozostając na stałym niskim poziomie. Efektem tego jest różnorod-na wartość posuwu, jednakże mieszcząca się w zakre-sie dopuszczalnym przez technologa, uzależniona od kąta opasania narzędzia lub głębokości skrawania.

Po zakończeniu optymalizacji, VERICUT po-kazuje - w postaci raportu PDF lub HTML - tabele z wykresami użycia każdego narzędzia. Dane te mogą posłużyć jako wstępne informacje dla dalszej optymalizacji lub można je potraktować jako osta-teczne. Ponadto wygenerowaną nową ścieżkę moż-na porównać z oryginalną w specjalnym oknie pro-gramu (Rys. 2). Po przeprowadzeniu wstępnej opty-malizacji VERICUT przypisuje każdemu narzędziu użytemu w programie tabelę z kilkoma dostępnymi metodami optymalizacji (Rys. 3). Jeżeli otrzymane

wyniki nie są satysfakcjonujące lub celowe byłoby użycie innej metody optymalizacji, można ją prze-prowadzić ponownie według własnych ustawień. Do dyspozycji jest kilka strategii, spośród których wybiera się odpowiednią dla danej obróbki. Do-datkowo można wybrać sposób optymalizacji dla łuków lub ścieżek typu splajn, określić zmniejsze-nie posuwu w przypadku zużycia narzędzi czy bar-dzo twardych materiałów, bądź zredukować posuw w zależności od kąta wejścia narzędzia w materiał.Optymalizacja wkładek formy według usta-wień użytkownika

Optymalizację obróbki zgrubnej dokonano w oparciu o dopuszczalne wartości parametrów skrawania. Technolog zdefiniował dwie tabele. W jednej z nich zadano posuw pożądany przy skra-waniu nominalną szerokością freza oraz zmiany tego posuwu dla przypadków gdy szerokość frezo-wania jest mniejszą. Druga tabela definiowała zmia-ny posuwów w zależności od głębokości skrawania. W oparciu o obie te tabele program VERICUT dobie-rał dla każdego ruchu freza optymalny posuw. Tak zoptymalizowana obróbka zgrubna została skróco-na o około 19%, co oznaczało, że czas obróbki skró-cił się z ponad 22 do 17 godzin.

Kolejnym etapem obróbki była obrób-ka wykańczająca zahartowanych wkładek for-my. Do obróbki ulepszanego cieplnie materia-łu Narzędziownia stosuje obrabiarki o więk-szej mocy i dokładności działania niż MHC1000, a mianowicie DMC 64V ze sterowaniem Heiden-hain. Dla VERICUT-a oznacza to, że trzeba do-

Optymalizacja pracy obrabiarek sterowanych

numerycznie za pomocą programu VERICUTPodstawowym sposobem programowania obrabiarek sterowanych numerycznie jest korzystanie ze specjalizowanego oprogramowania typu CAM. Tak wygenerowana ścieżka narzędzia traktowana jest jako ostateczna. Tymczasem – nawet jeśli dany program CAM ma wbudowane jakieś elementy optymalizacji ścieżek – potencjał w tym zakresie jest na ogół znaczny. Jest to szczególnie wyraźne przy pracach wymagających dużej ilości frezowania wgłębnego, np. przy formach wtryskowych i odlewniczych czy matrycach.

Rys. 1. Okno definicji parametrów dla wstępnej opty-malizacji frezowania.

Rys. 2. Okno porównania ścieżki oryginalnej i zoptymalizowanej.

Rys. 3. Okno wyboru strategii i konfiguracji parame-trów optymalizacji.

FN


11

dać drugie ustawienie, w którym należy okre-ślić obrabiarkę i nowe programy NC (Rys. 4), natomiast VERICUT sam przenosi detal częściowo już obrobiony z pierwszego ustawienia do drugie-go. Pozwala to na ciągłą, bardzo dokładną weryfi-kację i optymalizację przy zachowaniu jakości i do-kładności wykonania. Dla obróbki półwykańczają-cej i wykańczającej zastosowano metodę optyma-lizacji opartej na stałej grubości wióra i stałej obję-tości skrawania. VERICUT analizując w każdym ru-chu przekrój usuwanego materiału wybiera wte-dy tę strategię, która daje mniejszy posuw. Me-toda ta jest więc optymalna tam, gdzie używane

są najczęściej frezy kulowe lub z promieniem na-roża, a szerokość i głębokość skrawania są mniej-sze niż promień narzędzia. Program wtedy tak do-biera wartości posuwów, aby były one jak najbar-dziej wydajne, ale jednocześnie nie obciążały na-rzędzia i w rezultacie dawały jak najlepszą jakość powierzchni. Po zakończeniu optymalizacji obrób-ki wykańczającej dla wkładki formy czas o jaki zo-stała ona skrócona wyniósł około 25%.

Ze względu na to, że zarówno wkładka sta-ła jak i ruchoma obrabiane są z wykorzystaniem tych samych operacji i narzędzi oraz tych samych prędkości skrawania, parametry optymalizacji, które zostały skonfigurowane dla jednej z nich, zostały następnie powtórzone dla drugiej. Po-zwoliło to na znaczne skrócenie czasu pracy nad projektem i szybsze uruchomienie testów. Pod-sumowując, całkowity czas obróbki jednej pary wkładek stałych i ruchomych został skrócony z 78 do 60 godzin, co dało skrócenie czasu ob-róbki o prawie 23%.

Skrócenie czasu obróbki prawie o jedną czwartą ma konkretny wymiar ekonomiczny: to tak, jakby przy np. czterech posiadanych ob-rabiarkach praktycznie bezkosztowo pojawiła się piąta. Nie są to jedyne korzyści ze stosowa-nia programu VERICUT: oprócz skrócenia czasu obróbki jej optymalizacja programem VERICUT skutkuje mniejszym zużyciem narzędzi oraz mniej-szym zużyciem obrabiarki. Odczucia operatorów są jednoznaczne: obrabiarka sterowana pro-gramem NC zoptymalizowanym przez VERICUT pracuje ciszej i bez drgań, a narzędzia zuży-wają się mniej. Potwierdzają to nie tylko od-czucia obsługi obrabiarek. Badania sił działają-cych na wrzeciono obrabiarki wykazały [2], że po optymalizacji ścieżki narzędzia programem VERICUT, siła działająca na wrzeciono jest sto-sunkowo niewielka i praktycznie stała. Natomiast wrzeciono obrabiarki sterowanej programem nie zoptymalizowanym podlega działaniom sił o znacznie większych wartościach i dużej ampli-tudzie zmian.

Wykorzystanie VERICUT OptiPath do optymalizacji elektrody miedzianej

Drugim detalem, którego obróbka podda-na została optymalizacji, była elektroda miedziana (Rys. 6 i 7). Po zbudowaniu nowego projektu, uru-

chomiona została weryfikacja połączona z optyma-lizacją. Pierwsza wersja ścieżki narzędzi dostarczo-na była w formacie APT, co jednak nie stanowiło dla programu VERICUT żadnego problemu. Zdefiniowa-ne dane wejściowe oraz przyjęte metody do prze-prowadzenia optymalizacji dały od razu w pełni za-dowalające wyniki i nie wymagały dodatkowej in-gerencji ze strony technologa. Czas obróbki został skrócony z 45 do 34 godzin, co dało zysk w wysoko-ści 28%. Dostarczona w późniejszym terminie ścież-ka narzędzia w formacie Heidenhaina została wyge-nerowana automatycznie według wcześniej zdefi-niowanych parametrów. Ponieważ obróbka elektro-dy wykonywana była tylko na jednej obrabiarce, nie była konieczna konfiguracja drugiego ustawienia.

PodsumowanieTesty przeprowadzone na rzeczywistych

przykładach pozwoliły na wiarygodną ocenę efektów działania programu VERICUT wraz z mo-dułem OptiPath. W pierwszym testowanym przy-padku dokonano bezpośredniego porównania działania obrabiarki sterowanej programem wyj-ściowym (nie zoptymalizowanym) i programem zoptymalizowanym przez VERICUT, gdyż wyko-nując obróbkę czterech wkładek formy, składają-cych się z dwóch par będących lustrzanym odbi-ciem, pierwszą parę wkładek wykonano progra-mem pierwotnym, a drugą parę programem zop-tymalizowanym, w którym każda zmiana prze-kroju skrawanego materiału powodowała zmia-nę prędkości posuwu danego narzędzia. Pozwo-liło to na skrócenie czasu obróbki drugiej pary wnęk o 23%. Przypadek drugi, dotyczący elek-trody miedzianej, świadczy że takie skrócenie czasu obróbki nie jest niczym wyjątkowym, gdyż w tym przypadku uzyskano skrócenie czasu ob-róbki o 28%. Ponadto, optymalizacja programem VERICUT prowadzi do mniejszego zużycia narzę-dzi i samej obrabiarki.

Efektów takich nie można uzyskać stosując tylko program CAM, nawet jeśli jest on wyposa-żony w opcje optymalizacji. Albowiem prawdzi-wa optymalizacja obróbki wymaga pełnej symu-lacji przebiegu tej obróbki, a nie tylko analizy sa-mej trajektorii narzędzia, bez wiedzy o oporze jaki stawia narzędziu obrabiany materiał, który jest uzależniony od lokalnych warunków obróbki, zmiennych w każdym kroku ruchu freza.

Warto zauważyć, że optymalizacji towarzy-szy pełna weryfikacja procesu obróbki, wyklu-czająca możliwość powstania jakiejkolwiek koli-zji w rzeczywistej obrabiarce

Literatura:1. R. Skoczylas: Rozwiązanie dla obróbki me-chanicznej: VERICUT, Forum Narzędziowe OBERON, nr 03/2006, s. 28-30.2. M. Cieślik, R. Skoczylas: Czy obróbka szybkościowa HSM zapewnia największą wydajność?, Forum Narzędziowe OBERON, nr 1/2008, s. 50-51.

Ryszard Skoczylas, Marcin Cieślik KOM-ODLEW Komputerowe Systemy Inżynierskie Sp. z o.o.

Mateusz PszenicaNarzędziownia Bogdan Pszenica

Rys. 4. Drzewo projektu z dwoma ustawieniami: dla obróbki zgrubnej i wykańczającej.

Rys. 5. Graficzne przedstawienie czasu pracy po-szczególnych narzędzi: przed (u góry) i po optyma-lizacji (u dołu).

Rys. 7. Elektroda po weryfikacji w programie VERICUT.

Rys. 6. Zdjęcie elektrody.


12

Istniejąca od ponad 30 lat fi rma CHMER jest jednym z największych i najpo-ważniejszych producentów elektrodrążarek wgłębnych i drutowychna świecie oraz niekwestionowanym liderem wśród firm tajwańskich. Od założenia w 1975 roku po dzień dzisiejszy CHMER EDM kładzie nacisk nainnowacyjność i rozwój technologiczny. W 1995 roku, jako pierwszy producent obrabiarek na Tajwanie CHMER EDM uzyskał Certyfikat Zarządzania Jakością ISO 9002, a w 2004 roku, również Standard Zarządzania Środowiskowego ISO 14000. Produkty oferowane na rynek Unii Europejskiej posiadają znak CE.

H32CANajbardziej typowa wiertarka erozyjna H32 o polu roboczym 350 x 250 mm i zakresie elektrod o średnicy od 0,2 do 6,35 mm dostępna jest zarówno w wer-sji ZNC (z progamowalnym przesuwem w osi Z i manualnym ustawieniem sto-łu), jak i CNC.

Zalety zastosowania pełnego sterowania CNC to możliwość importu plików w formacie DXF z oprogramowania typu CAD i szybkiego przygowania programu bezpośrednio na obrabiarce. Funkcjonalny tryb konwersacyjny pozwala szybko zoptymalizować ustawienia drążenia. Programy obrókowe na wiertarki erozyjne CHMER są kompatybilne z oprogramowaniem elektorążąrek drutowych dzię-ki czemu mogą przystąpić do drążenia w punkcie początkowym programu dru-tówki bez konieczności wpowadzania dodatkowych korekt.Dodatkowe zalety to możliwość zastosowania 10-pozycyjnego magazynu elek-trod oraz zmieniacza prowadnic. Po przepaleniu bieżącej rurki wiertarka w cy-klu automatycznym pobiera nową elektrodę i kontynuuje obróbkę od miejsca, w którym nastąpiło przerwanie pracy. Automatyczny zmieniacz prowadnic za-pewnia możliwość automatycznego przezbrojenia wiertarki na elektrody o róż-nych średnicach.

Rozwiązania ta znacznie zwiększają produktywność drążarki poprzez skrócenie czasów ustawczych dzięki czemu stanowi ona wdzięczne narzędzie zarówno w narzędziowni jak i na linii produkcyjnej.

AH53CWiertarka AH53C stanowi kolejny krok w rozwoju wiertarek erozyjnych. Oprócz wszystkich wymienionych wyżej korzyści oferuje użytkownikowi większy 20-pozycyjny magazyn elektrod oraz możliwość zastosowania głowicy uchyl-nej w zakresie +/- 30º. Dzięki stałemu stołowi można mocować detale o ma-sie do 1000 kg.

H64C i H86CNa koniec warto wspomnieć o dwóch modelach charakteryzujących się kon-strukcją portalową. Umożliwiają one mocowanie detali dużych (odpowiednio 540x1000 mm i 740x1140 mm) i ciężkich (800-1500 kg).

MDT Sp. z o.o. – bezpośredni, polski importer zapewnia sprawny serwis i po-moc techniczną.

Wiertarki erozyjne CHMER – nie tylko do narzędziowni

Zapraszamy do odwiedzenia stoiska MDT na targach STOM w Kielcach.

Pawilon C stoisko 8.

Program produkcji CHMER obejmuje elektrodrążarki wgłębne, drutowe, centra do grafitu oraz wiertarki erozyjne. Te ostatnie bywają niemal wyłącznie kojarzone, jako przyrząd do wykonywania otworów startowych. Tymczasem zalety technologii elektroerozyjnej w połączeniu z wysoką wydajnością wiertarek powodują, że oprócz typowych zadań w narzędziowni są one stosowane również w produkcji seryjnej. To zaś stało się impulsem do rozwo-ju i automatyzacji tego typu obrabiarek, gdzie CHMER jest jednym światowych liderów.


14

KTÓRY GRAFIT WYBRAĆ ???

W związku ze zwiększoną niż zwykle liczbą Państwa pytań, dotyczących doboru odpowiedniego gatunku grafitu do typu wykonywanej na nim pracy, postanowiliśmy przybliżyć Państwu nieco ten temat.

W chwili obecnej na rynku dostępnych jest bardzo wiele gatunków grafitu o różnej gradacji ziarna, różnych producentów. Każdy z nich ma inne własności, każdy różni się od siebie wieloma ważnymi parametrami. Nic w tym zatem dziwnego, że klienci, zarówno amatorzy drążenia grafitem, jak i ci, którzy mają już większe doświadczenie w pracy na nim, chcąc osiągnąć jak najlepsze rezultaty, wielokrotnie pytają jaki gatunek grafitu wybrać do określonego drążenia.

Sprawą najważniejszą jest materiał, w którym dokonywać będziemy obróbki elektroiskrowej. Do drążenia w zwykłej stali narzędziowej, użyć możemy praktycznie każdego gatunku grafitu. Zarówno gatunki o średnim ziarnie jak np. ELLOR+20, ELLOR+25 oraz EDM-200 , drobnoziarniste, czyli EDM-1, EDM-3, ELLOR+40 oraz ELLOR+50 jak i te impregnowane miedzią (w strukturze tych grafitów, pomiędzy jego ziarnami zaaplikowana została miedź), czyli EDM-C200 oraz EDM-C3 wyśmienicie nadają się do drążenia w tego typu materiale. Inaczej wygląda sprawa, kiedy nie drążymy w stali, lecz innym materiale, jak np. aluminium, tytanie, brązie berylowym, czy innych stopach miedzi. W tym przypadku konieczne jest użycie grafitów o drobnym ziarnie, ze względu na ich własności, drążenie w tych materiałach jest możliwe i przebiega bardzo sprawnie, uzyskując przy tym niski stopień zużycia elektrod. Do drążenia w węglikach spiekanych producenci polecają jedynie grafity impregnowane miedzią (EDM-C3). Jedynie użycie tego grafitu, przyniesie satysfakcjonujące rezultaty, podczas drążenia w spiekach.

Jednakże 90 % drążeń, które wykonuje się w narzędziowniach na całym świecie dotyczy drążenia w stali narzędziowej. Wszystko zależy zatem od właścicieli zakładów czy technologów, którym z gatunków grafitu zdecydują się wykonać obróbkę elektroiskrową. Do drążenia dużych kształtów matryc, form, gdzie tolerancje wymiarowe nie są aż tak ściśle określone rekomendujemy użycie grafitów średnioziarnistych, jak ELLOR+20, +25 i EDM-200. Ich cena za 1dm3 (od 100 do 220 PLN) jest znacznie niższa od 1dm3 miedzi, którego to cena oscyluje w granicach 350 PLN. Oznacza to, że już na etapie samego zakupu materiału, dokonujemy oszczędności pieniędzy, w późniejszych etapach obróbki elektrody jak i drążenia zyskujemy także na czasie (grafit obrabia się znacznie szybciej aniżeli miedź, to samo tyczy się drążenia). Odpowiedź zatem na pytanie, jakie gatunki grafitu używać na duże elektrody do drążenia zgrubnego jest jedna – grafity średnioziarniste, których ziarno jest większe od 8 mikronów.

W przypadkach kiedy do czynienia mamy z pracą dokładną, precyzyjną, gdy zależy nam na idealnym odwzorowaniu detalu, ze ściśle określoną tolerancją, użycie grafitów drobnoziarnistych jest odpowiednim rozwiązaniem. Rozmiar ziarna w tych gatunkach rozkłada się od 2,5 do 5 mikronów. Znacznie większa jest ich wytrzymałość na zginanie i ściskanie, są o wiele lepiej obrabialne, nie są kruche, dzięki czemu możemy idealnie je obrobić z dokładnością do kilku mikronów. Ważnym odnotowania jest także fakt, że użycie grafitów o drobnym ziarnie pozwoli nam uzyskać imponująco wysoką jakość powierzchni, praktycznie niemożliwą do wykonania przy użyciu miedzi oraz grafitów średnioziarnistych. Przy odpowiednim ustawieniu parametrów grafity drobnoziarniste pozwalają uzyskać powierzchnię rzędu 0,3 – 0,7 Ra lub 9 – 17 vdi. Przewaga grafitów drobnoziarnistych jest widoczna gołym okiem. Lepsza oraz szybsza ich obrabialność, możliwość dwukrotnie szybszego drążenia oraz ekstremalnie niskie zużycie elektrod, które nie powinno przekraczać przy drążeniu w stali narzędziowej nawet 0,8 %. Te wszystkie czynniki przemawiają właśnie za ich użyciem, kiedy zależy nam na perfekcyjnym wykonaniu detalu.

Firma OBERON Robert Dyrda jest wyłącznym dystrybutorem grafitów POCO® na terenie Polski.W swojej ofercie posiadamy grafity cięte na wymiar jak i szeroki wybór półfabrykatów tj. pręty kwadratowe i okrągłe, cienkie listki do drążenia kanałów, płytki zbieżne jak i rurki grubościenne. Wszystko to dostępne na drugi dzień w różnych gatunkach i wymiarach.

Dawid Hulisz


16

Ostrzenie + repowlekanie = oszczędności!Niepewna sytuacja gospodarcza wymusiła cięcie kosztów na każ-

dym etapie produkcji. Są jednak obszary, w których dobrze przemyśla-ne zakupy powodują znaczące obniżki w kosztach produkcji. Dotyczy to m.in. narzędzi skrawających z powłokami BALINIT®.

Przy obniżaniu kosztów produkcji należy pamiętać o produktywności i sprawdzać, czy tańsze narzędzie nie spowoduje czasem zmniejszenia efek-tywności produkcji. Dokładniejsza analiza kosztów obróbki skrawaniem po-zwala dojść do wniosku, że to nie dodatkowy rabat jaki uzyska się u dostaw-cy narzędzi wpływa wyraźnie na koszty, lecz produktywność, jaką dzięki da-nemu narzędziu można uzyskać. Z rozkładu kosztów obróbki skrawaniem wynika, że koszt narzędzi to 2 do 3% całości (rys.1.). A zatem niższa cena zakupu narzędzia o 30% daje raptem ok. 1% obniżki w całości kosztów. Co zatem może wpłynąć wyraźnie na obniżenie kosztów? Otóż, np. możliwość zwiększenia parametrów pracy lub obniżenia ilości chłodziwa. Zwiększenie parametrów skrawania o 20% spowoduje ok. 15% spadek kosztów produk-cji (wykres 1). Taką możliwość daje używanie w procesach obróbki skrawa-niem narzędzi z powłokami PVD BALINIT®. Powłoki te, dzięki wysokiej twar-dości, niskiemu współczynnikowi tarcia, odporności na wysoką temperaturę oraz neutralności chemicznej pozwalają:

- zwiększyć żywotność narzędzi skrawających

- zwiększyć wydajność produkcji

- poprawić jakość obrabianej powierzchni

- obniżyć koszty produkcji.

Oferta firmy Oerlikon Balzers pozwala na dobranie odpowiedniej po-włoki do obrabianego materiału i warunków procesu. Powłoki takie jak

BALINIT® X.CEED (AlTiN) czy BALINIT® ALCRONA (AlCrN) pozwalają obra-biać materiały bardzo twarde (X.CEED nawet do 70HRC). Powłoki diamen-towe dają nieporównywalne z innymi efekty przy obróbce grafitu czy kom-pozytów. Są stosowane zarówno na nowych jak i ostrzonych. Pokrywane są narzędzia węglikowe i ze stali szybkotnącej. Nowe narzędzia skrawają-ce z odpowiednią powłoką BALINIT® pozwalają utrzymać wysoką produk-tywność procesów. Co jednak zrobić, kiedy narzędzie ulegnie zużyciu? Od-powiedź jest prosta: ostrzyć i repowlekać! Właściwie naostrzone i ponownie powlekane narzędzie może pracować na parametrach takich jak nowe za-pewniając utrzymanie wysokiej wydajności produkcji przy jednoczesnym ob-niżeniu kosztów zakupu nowych narzędzi. Oerlikon Balzers na stałe współ-pracuje z wieloma firmami zajmującymi się profesjonalnie ostrzeniem na-rzędzi skrawających. Dzięki uprzejmości jednej z nich, wrocławskiej firmy Narzędzia Skrawające Tools, która przygotowała porównanie kosztów za-kupu frezów widać wyraźnie opłacalność ostrzenia i repowlekania narzędzi skrawających (tabela 1). Przy założeniu, że frez węglikowy można 5-krotnie naostrzyć i ponownie powlekać oszczędność w tym konkretnym przypadku wynosi 1300zł, czyli >65%!

Dzięki ostrzeniu narzędzi i używaniu na nich powłok BALINIT® uzysku-je się spadek kosztów zakupu przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej pro-duktywności. Krótko mówiąc w obecnym okresie należy ciąć koszty, ale śle-pe cięcie nie zawsze daje oczekiwane rezultaty.

Tabela 1. Przykład kosztów zakupu i regeneracji freza walcowo-czołowe-go HMG113120 średnica 12 mm z powłoką BALINIT® ALCRONA.

Więcej informacji dotyczących powłok BALINIT® znajduje się na www.oerlikon.com/balzers/pl. Przedstawiciele techniczno-handlowi firmy chętnie odpowiedzą na wszelkie pytania dotyczące zastosowania powłok.

Firma Oerlikon Balzers powleka narzędzia skrawające, tłoczące, formy do tworzyw i metali oraz komponenty maszyn.

Tomasz Czerwiń[email protected]: 661918677 PL

011P

L(09

02)


18

BANATAM 150Wrzeciono pneumatyczne BANTAM 150 to jeden z wielu

produktów NSK Nakanishi Japan z gamy zaawansowanych technicznie urządzeń dla podniesienia jakości i precyzji obróbki stali.

Bantam 150 jest wspaniała alternatywą dla narzędziowni, które chciałyby podnieść obroty i zwiększyć precyzję w swoich starych, ale wciąż dobrych i używanych maszynach.

Dużym atutem urządzenia jest jego wszechstronność, dokładność i precyzja pracy przy wierceniu, frezowaniu i szlifowaniu, przy czym trwałość i nieograniczony czas pracy napędzanego sprężonym i naolejonym powietrzem wrzeciona jest nieograniczony, co pozwala

wykonywać precyzyjne procesy, a co za tym idzie zarabiać pieniądze przez lata.

Urządzenie jest obudowane hermetycznie, co pozwala Państwu pracować w najtrudniejszych warunkach, np. podczas frezowania lub wiercenia w graficie, można również polewać obrabiany materiał chłodziwem na bazie wody lub oleju.

Bardzo istotna sprawą w tegu typu urządzeniach pneumatycznych jest moment obrotowy urządzenia do prędkości obrotowej, co prezentuje poniższy diagram i charakterystyka.

Przedstawiam Państwu najważniejsze parametry i warunki użytkowania wrzeciona BANTAM 150:• Prędkość obrotowa 12 000, 14 000 lub 15 000 w zależności od ciśnienia• Moc wyjściowa 132 W• Właściwe ciśnienie powietrza od 0,3 do 0,5 MPa• Możliwość założenia tulejki zaciskowej narzędzia od 0,3 mm do 6 mm co 0,1 mm• Dwa rozmiary mocowań walcowych: Ø 18x27 mm i Ø 20x40 mm• Dokładność wrzeciona 1 mikron• Standardowa tulejka Ø 3

Regulowanie i uzdatnianie powietrza olejem w celu napędzania wrzeciona mgłą olejową następuje za pomocą zestawu AIR LINE KIT – model AL.-0304

Jeśli macie Państwo życzenie przekonać się w praktyce o wysokich kwalifikacjach urządzenia firmy NSK Nakanishi, zadzwońcie do nas – przyjedziemy i zademonstrujemy szybkość, dokładność i precyzje pracy w Waszej firmie.

Pozdrawiam Marek AdelskiTel. Kom 693 371 202e-mail:[email protected]

ZAPRASZAMY !!!

Wyłączny dystrybutor NSK Nakanishi na terenie Polski:

OBERON Robert DyrdaUl. Cicha 15, 88-100 InowrocławTel: (052) 354 24 00 fax: (052) 354 24 01e-mail: [email protected], www.oberon.pl

Najwyższa precyzja, dokładność wiercenia i frezowania

INNOWACJE-TECHNOLOGIE-MASZYNYPolska 2009

16-19.06.2009

Salon Obrabiarek i Narzędzi

Maszyny, obrabiarki CNC, narzędzia -Automatyka dla przemysłu -CAD/CAM -Aparatura kontrolno-pomiarowa -

Dołącz do nas w 2009 rokupodczas największych w Nowej Europie targów

nowoczesnych technologii dla przemysłu. Jak zawsze w czerwcu - ZAPRASZAMY!

Patronat honorowy: Minister Gospodarki, Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Tel. 061 869 20 93 061 869 24 29 Fax 061 869 29 [email protected]

ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań

www.MACHTOOL.mtp.pl

OBERON® Robert Dyrda, 88-100 Inowrocław, ul. Cicha 15tel. (052) 35-424-00, fax (052) 35-424-01

[email protected]; www.oberon.pl


22

Raport EDMTegoroczny raport na temat EDM jest krótszy, za-

brakło kilku firm, które w zeszłym roku publikowały dane sprzedawanych maszyn. Boję się, czy recesja nie zaczęła porządkować rynku, czy nie odpadną ci, któ-rzy sprzedawali tanio, ale okazuje się za tanio, by prze-trwać rynkowe zawirowania. Z drugiej strony, skok kur-su dolara mocno przekreślił atrakcyjność części daleko-

wschodnich maszyn z mało rozbudowanym serwisem. Aby serwis dobrze działał musi mieć „zaplecze” wie-lu sprzedanych maszyn, na których zdobywa doświad-czenie. Trudno, by sprzedawca był nie tylko sprzedaw-cą, ale i księgowym i serwisantem. Bo wtedy tylko przy-słowiowej miotły mu brakuje, żeby szybciej latał. Insta-lacja goni instalację, a nie ma kto obrabiarki naprawiać.

Dane techniczne Jednostka miary/opis Proponowane maszyny

Producent SURE FIRST CDM ROVELLA CDM ROVELLA

Przedstawiciel w Polsce APX TECHNOLOGIE Sp. Z o.o., 05-816 Opacz k/Warszawy , ul. Centralna 27

Typ maszyny CNC-408 BF-53 SPAZIO VS-600

Powierzchnia potrzebna do zainstalowania maszyny (prostokąt) opisany na rzucie maszyny na podłogę

mm x mm 1400x1500 1790x1630 2470x2145

Ciężar maszyny kg 1800 2100 4500

Materiał korpusu żeliwo żeliwo żeliwo

Magazyn/zmieniacz elektrodMożliwa ilość pozycji

Tak Możliwa ilość elektrod: 5

Tak, możliwa ilość elektrod 4Tak możliwa ilość elektrod

6, 20

Możliwość paletyzacji tak/nie NIE TAK TAK

Możliwość polerowania w standardzie

tak/nie NIE TAK TAK

Wydajność Mm3/min - - -

Zużycie energii kVa - - -

Możliwość importu kształtu elektrody w formacie 3D w celu przygotowania technologii

- NIE TAK TAK

Przesuw w osi x mm 400 500 600

Przesuw w osi y mm 300 300 400

Przesuw w osi z mm 300 250 350

Wielkość zbiornika - - - -

Wielkość stołu roboczego mm x mm

Rodzaj zbiornika OTWIERANY otwierany Podnoszony

Konstrukcja korpusunieruchomy/

ruchomyRamię typu C Nieruchomy Nieruchomy

Maksymalny ciężar detalu położonego na stole roboczym

kg 500 1000 2500

Maksymalna wielkość detalu, który można położyć na stole roboczym

dł./szer./wys. (mm)

700/400/350 - -

Wymiary wewnętrzne wannydł./szer./gł.

(mm)1000/600/415 - -

Odległość głowicy od stołu roboczego

min./max. 250-500 Max 395 Max 480

Maksymalny ciężar elektrody kg 60 60 120

Rodzaj napęduDC/AC/liniowy

DC AC cyfrowy AC cyfrowy

Podaj liczbę osi jednocześnie sterowanych (c/x/y/z) w standardzie

x/y/z/c X/Y/Z X/Y/Z/C X/Y/Z/C

Element pomiarowy pozycjonowaniaPodać rozdzielczość odczytu

enkonder/liniał

optyczny

Liniał optyczny, 1 µm

Liniał optyczny0,25 µm

Liniał optyczny0,25 µm

Maksymalna moc generatora A 75 90 90

Maks. prędkość odskoku elektrody

M/min - - -

Drążenie głębokie bez płukania

tak/nie - - -

System przeciwpożarowy tak/nie TAK Opcja Opcja

Układ chłodzenia dielektryka standard

- Opcja Opcja Opcja

Najlepsza gładkość powierzchni Ra / VDI

um Ra = 0,3-0,5 Ra = 0,17 Ra = 0,17

Serwis na rynku polskim tak/nie TAK TAK TAK

Skład części zamiennych tak/nie TAK TAK TAK

Cena katalogowa euro DO NEGOCJACJI DO NEGOCJACJI DO NEGOCJACJI

Zaopatrujemy w materiały eksploatacyjne

tak (jakie)/nie

NIE NIE NIE

Osoba do kontaktu Rafał Filipek

Strona www www.apx.pl

[email protected]

Telefon0-22 759 62 00609 98 98 04

Fax 0-22 759 63 44


Producent Mitsubishi Electric OPS-Ingersoll Accutex

Przedstawiciel w Polsce Abplanalp Consulting Sp. z o.o.

Typ maszyny EA 12 GANTRY 500 AMNC 43A


mm x mm 2325x2217 2284 x 3196 2900x1600

Ciężar maszyny kg 2900 4.360 14000

Materiał korpusu kg 2900 4.360


4/20 20 (30) 4

Możliwość paletyzacji tak/nie tak tak Tak


tak/nie tak Tak Tak

Wydajność Mm3/min Brak danych 390

Zużycie energii kVa 8,2 10,5 4.5


- - - -




Wielkość zbiornika - - - -

Wielkość stołu roboczego mm x mm 700x500 750 x 650 650 x 400

Rodzaj zbiornika - - -


ruchomyNieruchomy Nieruchomy Ruchomy


kg 1000 1000 800



1000x650x350 770x670x440 1100 x 600 x 340


(mm)1050x700x450 770x670x440 1100 x 600 x 340


min./max. 200/650 135/585 290/640



AC AC AC


x/y/z/c Wszystkie osie Tak Tak


enkonder/liniał

optycznyenkonder enkonder liniał optyczny

Maksymalna moc generatora A 60 60 (110) 50


M/min Brak danych 18 Brak danych


tak/nie Tak Tak Tak

System przeciwpożarowy tak/nie Tak Tak Tak


- - - -


um 0.2 0.2 0.2

Serwis na rynku polskim tak/nie Tak Tak tak

Skład części zamiennych tak/nie Tak Tak Tak

Cena katalogowa euro Na zapytanie Na zapytanie Na zapytanie


tak (jakie)/nie

Tak wszystkie Tak wszystkie Tak wszystkie

Osoba do kontaktu Jan Zych Tomasz Piekarniak Piotr Bagiński

Strona www www.abplanalp.pl www.mitsubishi-mmd.de

email [email protected] [email protected] [email protected]

Telefon

Fax +48 22 858 78 54 +48 22 885 63 50 do 53

FN


23

Raport EDMRozmawiając ze sprzedawcami obrabiarek, któ-

rzy notują jak na razie spadek do 25 – 30% zeszło-rocznej sprzedaży, widać, że może to być rok serwisan-tów. Ktoś pieniądze do firmy musi przynieść. Na pew-no dylematy mają klienci, którzy dostali dofinansowania z Unii Europejskiej i teraz biją się myślami – brać czy nie brać. Cena maszyn z dnia na dzień wędruje do góry, re-

alny procent dofinansowania, jeżeli projekt był robiony w złotówkach idzie w dół. Bo cóz z tego, że przyznano np. 500.000 złotych, jak maszyna zdrożała przez kwar-tał o 250.000 złotych. Całe precyzyjne wyliczenia bio-rą w łeb.

Istniejąca duża liczba typów i modeli maszyn obec-nych na rynku zmusza do wykonania odpowiednie-


Producent Actspark, Beijing Agie Charmilles Industrial Electronics Co., Ltd. GF AgieCharmilles, Szwajcaria

Przedstawiciel w Polsce Agie Charmilles Sp. z o.o., Al. Krakowska 81, Sękocin Nowy, 05-090 Raszyn k.Warszawy

Typ maszyny Actspark SP 1 Actspark SP 3 AT Spirit 4


mm x mm 3000 x 2700 3800 x 4200 2000 x 2500


Materiał korpusu Odlew żeliwny Odlew żeliwny Polimerobeton


4 poz. 6 poz. 15 poz.

Możliwość paletyzacji tak/nie Nie Nie Nie


tak/nie Tak Tak AGIEBRILL / 0,1 Ra




-

Ta możliwość nie jest konieczna, maszyna mierzy

powierzchnię czynną elektrody podczas drążenia








Wielkość zbiornika - 290 700 840

Wielkość stołu roboczego mm x mm - - -

Rodzaj zbiornika Otwierany Otwierany Otwierany


ruchomyRamię typu C Ramię typu C Bramowa


kg 600 1500 2000



740 x 450 x 260 960 x 680 x 4201100 x 750 x 370, z

zainstalowanym magazynem elektrod 920 x 750 x 370


(mm)500 x 320 800 x 500 1200 x 800 x 450


min./max. 250/500 300/700 215/615



Serwonapędy, DC dla Z i Step driver dla X/Y


Serwonapędy AC


x/y/z/c Wszystkie Wszystkie Wszystkie


enkonder/liniał

optycznyEnkoder 0,5 Enkoder 0,5 Enkoder 0,1

Maksymalna moc generatora A 50 50 (100) 72 (104)


M/min 8 8 12


tak/nie - - -



- Tak Tak Tak


um 0,2 0,2 0,1

Serwis na rynku polskim tak/nie Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddział

Skład części zamiennych tak/nie Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddziałTak, bezpośredni odział

Cena katalogowa euro - - -


tak (jakie)/nie

Tak, wszystkie Tak, wszystkie Tak, wszystkie

Osoba do kontaktu Mariusz Wardziński, Grzegorz Bosak

Strona www www.gfac.com.pl

email [email protected]

Telefon (22) 326 50 50

Fax (22) 326 50 99


Producent Actspark, Beijing Agie Charmilles Industrial Electronics Co., Ltd. GF AgieCharmilles, Szwajcaria

Przedstawiciel w Polsce Agie Charmilles Sp. z o.o., Al. Krakowska 81, Sękocin Nowy, 05-090 Raszyn k.Warszawy

Typ maszyny Actspark SP 1 Actspark SP 3 AT Spirit 4


mm x mm 3000 x 2700 3800 x 4200 2000 x 2500


Materiał korpusu Odlew żeliwny Odlew żeliwny Polimerobeton


4 poz. 6 poz. 15 poz.

Możliwość paletyzacji tak/nie Nie Nie Nie


tak/nie Tak Tak AGIEBRILL / 0,1 Ra




-














ruchomyRamię typu C Ramię typu C Bramowa


kg 600 1500 2000



740 x 450 x 260 960 x 680 x 4201100 x 750 x 370, z

zainstalowanym magazynem elektrod 920 x 750 x 370


(mm)500 x 320 800 x 500 1200 x 800 x 450


min./max. 250/500 300/700 215/615





Serwonapędy AC


x/y/z/c Wszystkie Wszystkie Wszystkie


enkonder/liniał

optycznyEnkoder 0,5 Enkoder 0,5 Enkoder 0,1

Maksymalna moc generatora A 50 50 (100) 72 (104)


M/min 8 8 12


tak/nie - - -



- Tak Tak Tak


um 0,2 0,2 0,1

Serwis na rynku polskim tak/nie Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddział

Skład części zamiennych tak/nie Tak, bezpośredni oddział Tak, bezpośredni oddziałTak, bezpośredni odział



tak (jakie)/nie

Tak, wszystkie Tak, wszystkie Tak, wszystkie

Osoba do kontaktu Mariusz Wardziński, Grzegorz Bosak

Strona www www.gfac.com.pl


Telefon (22) 326 50 50

Fax (22) 326 50 99

Dane techniczne Jednostka miary/opis

Producent

Przedstawiciel w Polsce

Typ maszyny


mm x mm

Ciężar maszyny kg

Materiał korpusu


Możliwość paletyzacji tak/nie


tak/nie

Wydajność Mm3/min

Zużycie energii kVa


-

Przesuw w osi x mm

Przesuw w osi y mm

Przesuw w osi z mm

Wielkość zbiornika -


Rodzaj zbiornika


ruchomyMaksymalny ciężar detalu położonego na stole roboczym

kg




(mm)Odległość głowicy od stołu roboczego

min./max.

Maksymalny ciężar elektrody kg



x/y/z/c


enkonder/liniał

optyczny

Maksymalna moc generatora A


M/min


tak/nie

System przeciwpożarowy tak/nie


-


um

Serwis na rynku polskim tak/nie

Skład części zamiennych tak/nie

Cena katalogowa euro


tak (jakie)/nie

Osoba do kontaktu

Strona www

email

Telefon

Fax


24

Raport EDMgo rozeznania w gamie tych urządzeń. W publikowa-nym zestawieniu przygotowanym przez naszą redak-cję, a dzięki uprzejmości firm sprzedających maszyny EDM staramy się pomóc w rozeznaniu co która ma-szyna może. W zestawieniu zamieściliśmy modele ofe-rowane przez większość sprzedawców maszyn EDM w Polsce, jednak nie więcej niż 3 na jednego sprzedaw-

cę, bowiem ma to być rozeznanie wstępne na rynku. A jak szybko sprzedawca skontaktuje się z potencjal-nym klientem, tak może i szybko będzie potem reago-wał jego dział serwisowy. Tak jak podejdą do oferowa-nia i sprzedawania, tak i potem może wyglądać dalsza współpraca, już „posprzedażna”.


Producent exeron ® GmbH exeron ® GmbH exeron ® GmbH

Przedstawiciel w Polsce ROMATEX Matyjek Tadeusz, ul. Wałbrzyska 11, 02-739 Warszawa,

Typ maszyny EDM 310 EDM 313 EDM 316


mm x mm 1812 x 1550 2315 x 2430 2600 x4700


Materiał korpusu polimerobeton polimerobetonstal spawana usztywniona

polimerobetonemMagazyn/zmieniacz elektrodMożliwa ilość pozycji

4 albo 20 6 albo 20 12 albo 20 albo 30

Możliwość paletyzacji tak/nie Tak Tak Tak


tak/nie Tak Tak tak

Wydajność Mm3/mindo 770 (grafit-Al)

do 390 (grafit- stal)do 1505 (grafit-Al) do 665 (grafit-stal)

do 1505 (grafit-Al) do 665 (grafit-stal)

Zużycie energii kVa 8 12 18


- - - -




Wielkość zbiornika - 550 x 350 1000 x 600 1750 x 1350


Rodzaj zbiornika Nieruchomy Nieruchomy Nieruchomy


ruchomy- - -


kg 500 1500 8000




(mm)770 / 520 / >300 1070 / 670 / >400 1750 / 1350 / >750


min./max. 130 / 400 150 / 550 400 / 1000



25 50 50


x/y/z/c x/y/z/c x/y/z/c x/y/z/c


enkonder/liniał

optycznyliniał optyczny liniał optyczny liniał optyczny

Maksymalna moc generatora A 60 60 / 100 100


M/min 10 10 10


tak/nie TAK TAK TAK

System przeciwpożarowy tak/nie TAK TAK TAK


- - - -


umRa=0,15< VDI 12

Ra=0,15 < VDI 12

Ra=0,15 < VDI 12

Serwis na rynku polskim tak/nie Tak TakTak

Skład części zamiennych tak/nie - - -



tak (jakie)/nie

Tak Tak Tak

Osoba do kontaktu Robert Matyjek , tel. kom. 601 382 209 ; Tomasz Wójtowicz , tel. kom. 601 095 018

Strona www www.romatex.pl


Telefon 022 549 91 31 lub 022 549 91 32

Fax 022 549 91 34


Producent CHMER CHMER CHMER

Przedstawiciel w Polsce MDT Sp. z o.o.

Typ maszyny CM-323C CM-A64C CM-1265C


mm x mm 1200x1350 + 620x850 2185x19503000x2700 + 620x850 + 450x470 + 3000x1500 +

1800x630 + 1800x630

Ciężar maszyny kg 1000+180 3000 8500+440+450

Materiał korpusu Żeliwo Meehanite Żeliwo Meehanite Żeliwo Meehanite


Opcja Opcja Opcja

Możliwość paletyzacji tak/nie TAK TAK TAK


tak/nie TAK TAK TAK




- TAK TAK TAK




Wielkość zbiornika - 820x500 1420x740 2500x1350




ruchomyRamię typu C Bramowa Ramię typu C


kg 500 1500 7500



- - -


(mm)- - -


min./max. 250-550 300-650 500-1000



AC AC AC


x/y/z/c x/y/z x/y/z/ x/y/z


enkonder/liniał

optycznyLiniał optyczny Liniał optyczny Liniał optyczny

Maksymalna moc generatora A 50 75 150


M/min - - -


tak/nie - - -



- Tak Tak Tak


um 0,15 0,15 0,15

Serwis na rynku polskim tak/nie Tak Tak Tak

Skład części zamiennych tak/nie Tak Tak Tak



tak (jakie)/nie

Tak Tak Tak

Osoba do kontaktu Michał Wadowski

Strona www www.mdt.net.pl


Telefon 022 842 95 66

Fax 022 842 95 66

FN


25


Producent IZTW - Kraków

Przedstawiciel w Polsce

Typ maszyny EDIOS 16 CNC MEWIOS 30


mm x mm 1400x1000x600x800 1400x1400x600x800

Ciężar maszyny kg 1200 1400

Materiał korpusu żeliwo stal


- -

Możliwość paletyzacji tak/nie - -


tak/nie - -

Wydajność Mm3/min - -

Zużycie energii kVa - -


- - -

Przesuw w osi x mm 250 700

Przesuw w osi y mm 160 300

Przesuw w osi z mm 160 400

Wielkość zbiornika - - -

Wielkość stołu roboczego mm x mm 300 400

Rodzaj zbiornika odlew stalowy


ruchomy150 1000


kg 350x200x150 600x400x300



710x460x220 900x600x400


(mm)100 100


min./max. 10 40

Maksymalny ciężar elektrody kg krokowy AC


X/Y/Z/C X/Y/Z/C


x/y/z/clicznik kroków (liniał)

0,001enkoder (liniał)

0,001


enkonder/liniał

optyczny40 40

Maksymalna moc generatora A 60 600


M/min - -


tak/nie opcja tak

System przeciwpożarowy tak/nie tak tak


- 0,7 0,7


um tak tak

Serwis na rynku polskim tak/nie tak tak

Skład części zamiennych tak/nie 160.000 225.000

Cena katalogowa euro nie nie


tak (jakie)/nie

dr inż. Wacław Mielnicki

Osoba do kontaktu www.ios.krakow.pl

Strona www Wacł[email protected]

email (+48 12) 63-17-230

Telefon (+48 12) 63-39-490

Fax 0-22-810-02-97


Producent Sodick Co., Ltd - Japonia

Przedstawiciel w Polsce Soditronik, ul Chrzanowskiego 4/16, 04-381 Warszawa

Typ maszyny AD3L AQ55L AQ15L


mm x mm 2800x2900 3000x39004300x6100

Ciężar maszyny kg 2,5 6,4 20

Materiał korpusu odlew żeliwny - meehanite odlew żeliwny - meehanite odlew żeliwny - meehanite


4 32 8

Możliwość paletyzacji tak/nie tak tak tak


tak/nie tak tak




- nie tak tak


Przesuw w osi y mm 250 400 1500(+500)


Wielkość zbiornika - b.d. 1180x1250x1035 3050x2050x2550


Rodzaj zbiornika otwierany podnoszony ponoszony


ruchomyBramowa Bramowa Bramowa


kg 550 1000 10000



b.d. b.d. b.d.


(mm)925x555x300 950x725x410 1400x2500x800


min./max.



liniowe liniowe liniowe


x/y/z/c 4 4 4


enkonder/liniał

optyczny0,1 0,1 0,1

Maksymalna moc generatora A 80(opcja) 160(opcja) 200(opcja)


M/min 36 36 36


tak/nie - - -

System przeciwpożarowy tak/nie 36 36 36


- - - -


um 0,1 0,1 0,1

Serwis na rynku polskim tak/nie tak tak tak

Skład części zamiennych tak/nie tak tak tak



tak (jakie)/nie

Dielektryki, żywica, filtry, drut, prowadniki, rurki, kontakty mocy etc.

Osoba do kontaktuLeszek Kowalski

Strona www www.soditronik.pl


Telefon 0-22-810-02-97

Fax 0-22-810-02-97


Producent ZIMMER + KREIM GmbH

Przedstawiciel w Polsce VECTOR HIGH TECH MACHINERY

Typ maszyny Genius 700 Genius 1000 Genius 1700


mm x mm 1963 x 2326 2400 x 3208 3550 x 2060


Materiał korpusu żeliwoHydropol

(beton mineralny)żeliwo


24 / 50 / (75 + 6) 24 / 50 / (75 + 6) 16 i 24 / 50 / (75 + 6)

Możliwość paletyzacji tak/nie tak tak tak


tak/nie tak tak tak




- tak tak tak






Rodzaj zbiornika podnoszony podnoszony podnoszony


ruchomykolumnowa portalowa portalowa


kg 700 1500 3000



575 x 500 900 x 700 1700 x 1200


(mm)525 x 644 x557 545 x 972 x 789


min./max. 550 / 200 650 x 150 935 / 420

Maksymalny ciężar elektrody kg 50 /150 50 / 150 500 (bez rot.) / 50 (z rot.)


serwomotory + wrzeciona obiegowo-kulowe




x/y/z/c 4 (opc. 6) 5 (opc. 6) 4 (opc. 6)


enkonder/liniał

optyczny0,001 0,001 0,001

Maksymalna moc generatora A 75 / 150 75 / 150 75


M/min 18 18 5


tak/nie - - -

System przeciwpożarowy tak/nie tak tak tak


- tak tak tak


um 0,02 (0,015) 0,02 (0,015) 0,02 (0,015)

Serwis na rynku polskim tak/nie pierwszego kontaktu pierwszego kontaktu pierwszego kontaktu

Skład części zamiennych tak/nie nie nie nie

Cena katalogowa euro 135.000 160.000 240.000


tak (jakie)/nie

tak tak tak

Osoba do kontaktu Witold Śniatowski

Strona www www.vector-htm.pl


Telefon 605 047 467

Fax 022 649 07 43

Raport EDM

* Firma MAC-TEC zajmuje się sprzedażą używanych elektrodrążarek erozyjnych od ok. 15 lat.* Nasza oferta obejmuje: wycinarki drutowe, elektrodrążarki wgłębne oraz maszyny do otworów, jak również: centra obróbcze, frezarki i HSC maszyny.* Zajmujemy sie rowniez kupnem uzywanych maszyn.

MAC TEC e.K. Dahlienweg 8D - 56281 EmmelshausenTel.: +49 - (0) 67 47 - 94 8001Fax.: +49 - (0) 67 47 - 94 8002E-Mail: [email protected]: www.mac-tec.de


28

Synchronous Technology Najważniejsze pytanie na jakie dzisiejsi wytwórcy starają się

odpowiedzieć to: jak projektować szybciej niż konkurencja ze swoim obecnym zespołem konstruktorów? W dynamicznie zmieniających się warunkach rynkowych, umacniającej się konkurencji - tradycyjne systemy do projektowania oraz dotychczasowe procesy nie pozwalają reagować wystarczająco szybko. Nawet jeśli wydaje nam się, że zaoszczedzimy na kosztach zlecając wykonanie usługi projektowej na zewnątrz to często dużo musimy zapłacić za pojawiające się zmiany w projekcie. Aby utrzymać przewagę nad konkurencją musisz ją wyprzedzić w innowacjach, dostarczać produkty szybciej, zwiększyć udział w rynku oraz zmaksymalizować potencjał twojego produktu. Dotychczasowa technika pracy w 3D odpowiadała na te potrzeby przez krótki okres. Nawet z najszybszymi komputerami i wytrenowanymi użytkownikami przy tradycyjnej pracy w 3D CAD nie zaspokoisz swoich potrzeb projektowych.

Solid Edge w/Synchronous Technology jest najbardziej kompletnym systemem 2D/3D do wspomagania projektowania zbudowanym na operacjach. Łączy w sobie szybkość i elastyczność projektowania bezpośredniego z precyzją modelowania parametrycznego. Jeśli jesteś gotowy zrewolucjonizować sposób w jaki myślisz o projektowaniu w 3D, Solid Edge w/Synchronous Technology pozwoli Ci:• wprowadzać innowacje szybciej w nowym interaktywnym środowisku projektowym

• zmieniać projekty szybko i elastycznie

• edytować zaimportowane modele szybciej niż w systemie, w którym powstały

• wykorzystywać moc 3D z łatwością 2D

Uchwyć swoje idee tak szybko jak o nich pomyśliszDotychczasowe narzędzia projektowe zmuszają użytkowników

do spędzania cennego czasu na planowanie projektowe dla przyszłego wykorzystania modeli. Ponieważ obecne techniki CAD wymagają postępowania według określonych kroków często, dla sprawdzenia innych scenariuszy projektu, należy zacząć modelowanie od początku. Solid Edge

w/Synchronous Technology pozwala tworzyć projekty tak szybko jak o nich pomyślisz i umożliwia pracę nawet 100 razy szybszą dzięki:• zintegrowanemu szkicowaniu 2D i 3D, które sprawia, że po narysowaniu w 2D natychmiast tworzysz geometrię 3D bez dodatkowych kroków na deklarację operacji

• projektowaniu opartym na regionach pozwalającym identyfikować obszary w szkicu albo na modelu w celu utworzenia geometrii 3D przez przeciąganie do odpowiedniej pozycji

• kolekcji cech/operacji, które mają równy status i nie zależą od siebie podczas budowy i dokonywania zmian na modelu

• parametrycznemu projektowaniu, które pozwala wstawiać wymiary sterujące wprost na geometrii 3D, wykorzystywać tabelę i formuły do zmiany wielkości modelu oraz kontrolować kierunek zmian wymiaru

• kołu sterowemu i uchwytom 3D zapewniającym edycję typu „chwyć i przenieś”

• nowemu intefejsowi użytkownika w stylu MS Office 2007 i przebudowanemu EdgeBar ku większej wydajności

Jeśli używasz tradycyjnego systemu 3D CAD, z nową technologią możesz oszczedzić do kilkuset tysięcy złotych rocznie nawet na prostych modelach. Tradycyjny system projektowania zmusza Cię do wprowadzania zmian według określonych kroków edycyjnych, a więc pomysły z ostatniej chwili najczęściej wymagają tworzenia od początku. Wprowadzając strategiczne zmiany i tak musisz czekać na przebudowę modelu, a w rezultacie zmuszony jesteś poprawiać wszystkie błędy przebudowy geometrii. Poprzez wyeliminowanie procesu planowania w trakcie modelowania uświadomisz sobie, że proces tworzenia może być do 100 razy szybszy. Skrócenie czasu pracy z systemem CAD bezpośrednio wpłynie na skrócenie czasu wprowadzenia produktu na rynek, a więc szybciej osiągniesz dochód. Krótsze cykle projektowe również sprawią, że opracowywanie nowych produktów okaże się łatwiejsze i szybsze, a zatem raz jeszcze zapewnisz sobie strumień dochodu dla twojego przedsiębiorstwa.

- unikalna technologia szybkiego, elastycznego modelowania. Projektuj szybciej niż konkurencja z obecnym zespołem projektantów.

FN


29

Zmieniaj swoje modele tak szybko jak zmieniają się twoje założenie projektowe

W dzisiejszych tradycyjnych systemach CAD dokonywanie zmian jest tak samo czasochłonne jak budowanie nowych operacji. Ponadto inżynierowie, którzy muszą wykonać jakąś zmianę edycyjną tracą swój cenny czas na zrozumienie kroków postępowania autorów modeli. Ponieważ wspomniane systemy bazują na historii edycji, modele są pełne powiązań geometrycznych i to zazwyczaj nie tych oczekiwanych. W związku z tym kolejny operator systemu poświęca czas na ustalenie powiązań poszczególnych zabiegów w historii operacji oraz naprawę tych niepożądanych i definiowanie nowych. Najbardziej pożądaną i naturalną drogą edycji jest zmiana bezpośrednia geometrii, a nie definiowanie na nowo powiązań narzuconych przez system lub innego operatora, deklarowanie nowych relacji w kolejnych cechach czy edycja szkicu leżącego u podstaw operacji. Solid Edge with Synchronous Technology wykorzystuje kombinację najlepszych cech modelowania bezpośredniego oraz parametrycznego dając operatorom przełomową technologię umożliwiającą skrócenie czasu modelowania do kilku sekund z obecnych kilku godzin dzięki:• Regułom (LiveRules), które automatycznie odnajdują i utrzymują warunki geometryczne podczas edycji bezpośredniej w interfejsie graficznym oraz nawet podczas zmiany wymiarów i realizują to tak intuicyjnie, że nowi użytkownicy „zrobią to prawidłowo”

• Wymiarom sterującym 3D - wprowadzanym bezpośrednio na obiektach trójwymiarowych i całkowicie niezależnym od kolejności zabiegów modelowania zapewniającym parametryczną kontrolę uwzgledniającą deklarację kierunku zmian wymiaru

• Operacjom proceduralnym, które zapewniają bezpośredni dostęp do kluczowych parametrów m.in. takich cech jak wzór (szyk) otworów, bryła cienkościenna, zaokrąglenie - utrzymując przy tym poprawność projektu zgodnie z wcześniej zadeklarowanymi operacjami, ale bez obciążania zasobów zależnościami między operacjami typu rodzic-potomek

• Sterowaniu wymiarami na bazie formuł lub tabel zapewniającym wysoce zautomatyzowane, parametryczne możliwości projektowe

• Synchronicznemu solwerowi pozwalającemu na dwukierunkową bezpośrednią zmianę geometrii. Cechy mogą być edytowane niezależnie od kolejności utworzenia, eliminując jakiekolwiek zależności rodzic/potomek w pojedyńczej części jak i wśród wielu komponentów w środowisku złożenia

Ponieważ edycja w tradycyjnym systemie bazującym na historii cech

wymaga zarówno przebudowy modelu jak i gruntownej naprawy operacji w przypadku niepożądanych efektów regeneracji, wprowadzanie zmian jest bardzo nieprzewidywalne i czasochłonne. Te problemy stają się coraz bardziej skomplikowane z chwilą, gdy dodajesz więcej i więcej cech do modelu. Z Synchronous Technology Solid Edge nie posiada żadnych minusów parametrycznego modelowania i zapewnia bardzo dużą wydajność pracy bez względu na stopień skomplikowania modelu. Nasze testy pokazały, że wydajność nie zmienia się ze zmianą wielkości obiektu, a z synchronous technology efekt edycji jest niemal natychmiastowy. Na wykresie poniżej można dostrzec niemal płaską linię czasu dla synchronous technology. Pracując w najnowszej edycji Solid Edge możesz edytować swoją pierwszą

operację tak szybko i łatwo jak ostatnio wprowadzoną. Pracy z danymi pochodzącymi z innych systemów do projektowania – poruszanie się w świecei multi-CAD

Jeśli chcesz projektować szybciej niż twoja konkurencja musisz być zdolny do edycji danych pochodzących z różnych systemów do projektowania. Dlaczego nie miałbyś posiadać tej zdolności już dziś? Większość systemów CAD może wymieniać dane miedzy sobą poprzez tzw. neutralne formaty. Te najbardziej popularne to JT, X_T, STEP i IGES. Upraszczając translację niektóre systemy potrafią odczytać dane w formatach macierzystych swoich konkurentów, ale w ten sposób przeskakujemy jedynie krok: Zapisz jako i tu kończy się uławienie. Aby manipulować geometrią musisz posiadać możliwość szybkiej selekcji jej elementów. Ponieważ etap eksportu „gubi” cechy modeli, wymagany jest szybki i automatyczny sposób wyboru geometrii.

Wysoce zaawansowany Menadżer Selekcji w Solid Edge umożliwia automatyczną selekcję w oparciu o funkcje geometryczne. To narzędzie odnajduje grupy ścian, które „wyglądają” jak żebro, wyciągnięcie czy wycięcie. Może również odnaleść elementy, które są równoległe, prostopadłe

a nawet cylindryczne i o równej średnicy. Menadżer Selekcji, co warte podkreślenia, pracuje tak samo na macierzystych plikach jak i zaimportowanych danych, a zatem użytkownik nie jest zobowiązany do poznania jakiś specjalistycznych narzędzi dedykowanych tylko dla importowanych modeli. Odnaleziona geometria może być dodatkowo zapisana jako cecha w bibliotece użytkownika dla późniejszego wykorzystania.

Przykłady z naszych wdrożeń, demonstracji i szkoleń pokazują jak firmy korzystające z Solid Edge w/Synchronous Technology mogą zaoszczedzić ponad 100 000,-PLN rocznie poprzez wyeliminowanie przestojów i oczekiwania na zmieniony model od dostawcy.

BODYCOTE jest jedn¹ z najwiêkszych miêdzynarodowych rm świadcz¹cych us³ugi w zakresie obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej znan¹ na ca³ym świecie.Wybór naszej rmy jako kompetentnego partnera w obróbce cieplnej pozwala uzyskaæ dostêp do sze-rokiego spektrum najnowocześniejszych technologii obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. Bodycote oferuje Pañstwu ró¿norodne procesy obróbki cieplnej, technologii obróbek powierzchniowych oraz kompleksowe badania materia³owe.Nasz zespó³ wysoko wykwali kowanych pracowników jest do Pañstwa dyspozycji.

Świadczymy us³ugi obróbki cieplnej w zakresie: • Azotowania gazowego Nitreg® :

elementów form wtryskowych i odlewniczych, matryc do wyciskania pro li aluminiowych oraz do kucia na gor¹co, narzêdzi t³ocznych i wykrawaj¹cych ze stali do pracy na zimno, elementów dla przemys³u maszynowego i motoryzacyjnego.

• Azotowania antykorozyjnego Nitreg-ONC®:z kontrol¹ potencja³u azotowego i sk³adu fazowego warstwy elementów, daj¹ce warstwy od-porne na ścieranie i korozjê (kolor pokrycia czarny).

• Azotonawêglania niskotemperaturowego Nitreg (cyjanowanie):Celem azotonaweglania jest uzyskanie utwardzonej odpornej na ścieranie warstwy wierzchniej ma-teria³u praktycznie bez deformacji kszta³tu i zmian wymiarowych obrabianego narzêdzia lub detalu.

• Hartowania i odpuszczania w jednym cyklu w piecach pró¿niowych:z wysokociśnieniowym ch³odzeniem w azocie: elementów form odlewniczych, matryc kuźniczych, ma-tryc do wyciskania aluminium, narzêdzi t³ocznych i wykrojników oraz narzêdzi ze stali szybkotn¹cych.

• Nawêglania i wêgloazotowania gazowego: z kontrol¹ potencja³u wêglowego: elementów ze stali konstrukcyjnych np. kó³ zêbatych ,wa³ków, sworzni.

• Nawêglania pró¿niowego:charakteryzuj¹cego siê eliminacj¹ wewnêtrznego utleniania, brakiem cementytu w nawêglonej powierzchni, pe³n¹ automatyzacj¹ i powtarzalności¹ procesów.

• Lutowania pró¿niowego:dziêki procesom dyfuzji i dodatkom stopowym uzyskuje siê ³¹cza o wysokiej wytrzyma³ości, które wykazuj¹ lepsze w³asności ni¿ ³¹cza spawane.

• Wymra¿ania:w obróbce podzerowej elementy uzyskuj¹ podwy¿szon¹ wytrzyma³ośæ i twardośæ oraz stabiliza-cjê wymiarow¹ a zawartośæ austenitu szcz¹tkowego spada poni¿ej 7%

OBRÓBKA CIEPLNA

BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Czêstochowie

Al. Armii Krajowej 19 C42-200 Czêstochowa

tel.: +48 (34) 365 50 35fax: +48 (34) 365 47 48

e-mail: [email protected]

BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Świebodzinie

ul. Świerczewskiego 7666-200 Świebodzin

tel.: +48 (68) 382 85 10fax: +48 (68) 381 98 94


BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Kozerkach

Kozerki, ul. Merkurego 4805-825 Grodzisk Maz.

tel.: +48 (22) 792 05 84tel./fax: +48 (22) 724 16 77


BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Che³mnie

ul. S³owackiego 3a86-200 Che³mno

tel.: +48 (56) 676 28 67tel./fax: +48 (56) 676 29 33


BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Zabrzu

ul. Handlowa 241-807 Zabrze

tel.: +48 (32) 273 82 74, 273 82 75fax: +48 (32) 273 83 00


BODYCOTE POLSKA Sp. z o.o.Oddzia³ w Warszawie

ul. Wó³czyñska 13301-919 Warszawa

tel.: +48 (22) 834 97 17fax: +48 (22) 834 97 17 wew. 107e-mail: [email protected]

Gdy

dos

kona

łość

sta

je s

ię re

gułą

...

Fabryka Automatów Tokarskich S.A. Ul. Grabiszyńska 281 53-234 Wrocław

Tel: 071 360 94 12 [email protected] Fax: 071 360 91 21 www.fathaco.com

UNIWERSALNE TOKARKI NUMERYCZNE - TUR MN• seria tokarek TUR MN odzwierciedla wspaniałą reputację i jakość wyrobów FAT • szeroki zakres toczenia nad łoŜem • długość toczenia elementów osadzonych w kłach od 1 m do 12 m • nowe sterowanie- SIEMENS SINUMERIK 840 D sl �Shop Turn” • łatwość opanowania tajników i zasad programowania • róŜne metody programowania maszyny: tryb dialogowy, tryb kontur • minimalizujące drgania dwupryzmowe łoŜe z hartowanymi prowadnicami • głowica 8 narzędziowa o osi poziomej z moŜliwością pracy narzędzi obrotowych • duŜy moment obrotowy w całym zakresie obrotów wrzeciona

CENTRA TOKARSKO FREZARSKIE • Wysokiej klasy obrabiarka skutecznie konkurująca na wymagających rynkach

Europejskich • kontynuacja i rozwój bogatych tradycji FAT Wrocław w produkcji maszyn skrawających • duŜe średnice toczenia nad łoŜem: 700 mm lub 1000 mm • zakres długości toczenia: 1100 mm do 4500 mm • nowe sterowanie – SIEMENS SINUMERIK 840 D sl �Shop Turn” • nowoczesna konstrukcja osłoniętego skośnego łoŜa o łatwym spływie wiórów • napędzane narzędzia głowicy narzędziowej, zintegrowane z osią C i dwufunkcyjnym

hamulcem do realizacji skomplikowanych zadań frezowania i wiercenia nie osiowego • opcjonalna 2-zakresowa przekładnia zwiększająca elastyczność pracy maszyny

Zapraszamy do odwiedzenia prezentacji naszych maszyn w trakcie targów �STOM” w dniach 25-27 marca 2009 r. w Kielcach !!!


34

Kontrola jakości odkuwek i matryc / archiwizacja i regeneracja

Słowa kluczowe: kontrola jakości, inżynieria od-wrotna, regeneracja i archiwizacja matryc, frezowanie CNC, CAM.

System pomiarowy: Skaner 3D ATOS Wstęp

Coraz więcej kuźni wykorzystuje z powodzeniem oprogramowanie wspomagające projektowanie tech-nologii. Wirtualna technologia bardzo przyspiesza wpro-wadzanie innowacji do procesów kucia, jednak przede wszystkim znacznie obniża koszt wdrażania nowego asortymentu odkuwek, wcześniej nie produkowanych. Jeśli przykładowo cykl prób przemysłowych trwał kil-ka tygodni, to wykorzystując technikę skanowania ma-tryc, proces wdrażania nowej technologii skraca się do kil-ku dni.

Technikę skanowania 3D można również z powo-dzeniem wykorzystać w systemach kontroli jakości odku-wek i matryc. Zwłaszcza przemysł motoryzacyjny, który jest głównym odbiorcą odkuwek matrycowych, jest bar-dzo wymagającym partnerem i klientem branży kuźni-czej.

KONTROLA JAKOŚCI ODKUWEK I MATRYCWysoka jakość danych, duża liczba punktów pomia-

rowych, informacje o całej powierzchni mierzonego wy-robu oraz bezpośrednie porównanie z danymi CAD są podstawowymi zaletami przy wyborze optycznej meto-dy pomiarowej. Wynikiem pomiaru odkuwki lub matry-cy skanerem ATOS jest zoptymalizowana siatka trójką-tów w formacie *.STL. (zdj. 1) Następnie do oprogramo-wania ATOS importowane są dane CAD (zdj.2), do któ-rych bazuje się zmierzony detal (np. najlepsze dopasowa-nie). Wynikiem porównania danych pomiarowych z da-nymi CAD jest czytelna i prosta do interpretacji kolory-styczna mapa odchyłek (zdj. 3). Zimne kolory oznaczają, że występuje ubytek materiału względem modelu CAD, ciepłe - naddatek materiału. Dodatkowo mapa może być wzbogacona o załączone w dowolnych miejscach punkty inspekcyjne, które informują o liczbowej wartości odchył-ki. Istnieje również możliwość zwymiarowania najważ-niejszych cech odkuwki wg rysunku 2D (kąty, odległości, rozstawy otworów itp.)

Wynikiem analizy może być profesjonalnie przy-gotowany raport pomiarowy, który można wyeksporto-wać do popularnych formatów (*.pdf, HTML, *.doc, itp.) Dzięki darmowemu oprogramowaniu ATOS Viewer, ist-nieje możliwość podglądu wyników skanowania na wie-lu komputerach na raz.

Zdj. 1. Wynik skanowania matrycy.

Zdj. 2. Dane CAD

Zdj. 3. Porównanie z danymi CAD matrycy – kolory-styczna mapa odchyłek z punktami inspekcyjnymi.

ARCHIWIZACJA I REGENERACJA MATRYCKolejnym ciekawym zastosowaniem skanowania 3D

jest archiwizacja i regeneracja matryc. Bardzo często zda-rza się, że kuźnie dysponują starymi matrycami, nie posia-dają jednak danych potrzebnych do wyfrezowania kolej-nych matryc. W konwencjonalny sposób pomiar matrycy jest bardzo utrudniony (bardzo dużo powierzchni swo-bodnych). Z pomocą przychodzi szybkie skanowanie 3D.

Cały proces wygląda następująco:1. SKANOWANIE 3D I OBRÓBKA DANYCHWynikiem digitalizacji jest siatka trójkątów (zdj. 6 i 7),

która zawiera informacje o całej powierzchni skanowa-nej matrycy. Po skanowaniu matrycę trzeba odpowiednio bazować i wyeksportować dane do postaci *STL.

Zdj .4. Matryce przygotowane do skanowania.

Zdj.5. Skanowanie matrycy skanerem 3D ATOS II.

2. IMPORT DANYCH I PISANIE ŚCIEŻKI FREZOWANIA W PROGRAMIE CAM

Dzięki bardzo dobrej jakości danych możliwe jest bezpośrednie frezowanie z pliku *STL na centrach obrób-

czych CNC. Technolog musi zaimportować odpowiednio przygotowane dane pomiarowe, następnie oblicza się ścieżkę frezowania w programie CAM (np. WORKNC)

Zdj. 7. Siatka trójkątów STL.

FREZOWANIE NARZĘDZIAPrzygotowaną ścieżkę frezowania importuje się do

obrabiarki numerycznej i wykonuje się kopie matrycy na centrum obróbczym CNC.

Z usług firmy ITA od ponad dwóch lat korzysta kuź-nia metali nieżelaznych LEIBER POLAND mieszcząca się w Rudzie Śląskiej. Dziękujemy Panu Emilowi Zielińskiemu z kuźni Leiber za udostępnienie materiałów.Więcej informacji zastosowań optycznych systemów po-miarowych:www.ita-polska.com.plwww.gom.comFirma ITA istnieje na rynku polskim od 1999 r. Przedmio-tem działalności firmy jest dostarczanie kompleksowych rozwiązań z dziedziny zaawansowanych systemów po-miarowych i narzędziowych.

Oferujemy:- sprzedaż urządzeń pomiarowych i narzędzi czołowych producentów światowych - specjalistyczne doradztwo w zakresie doboru odpo-wiedniego produktu - szkolenia dotyczące obsługi wybranego przez klien-ta urządzenia - montaż urządzenia bezpośrednio u klienta - serwis gwarancyjny i pogwarancyjny - pomoc w realizacji dużych projektów inwestycyjnych.Firma ITA świadczy usługi w zakresie:Przestrzennego skanowania detali o różnych ga-barytach skanerem ATOS II firmy GOM • Porówna-nie detalu zmierzonego z modelem CAD – kolorystyczna mapa odchyłek • Zwymiarowanie detalu wg rysunku 2D • Kontrola wymiarowa pierwszej sztuki • Wspoma-ganie regenerowania form • Wirtualne złożenia współ-pracujących elementów – detekcja kolizji • Pomiary ele-mentów o dużych gabarytach systemem fotograme-trycznym TRITOP • Pomiary deformacji statycznej sys-temem fotogrametrycznym TRITOP • Export wyników skanowania w popularnych formatach (*.STL, *.IGS, *.VDA, *.ASCII) oraz wykonanie profesjonalnych ra-portów pomiarowych dla działów Kontroli Jakości • Przygotowania plików do CAD na podstawie skanowa-nia – inżynieria odwrotna • Pisania programów do ob-rabiarek numerycznych CNC

Swoją działalność usługową prowadzimy w swoim laborato-rium pomiarowym lub, jeśli to konieczne, na miejscu u klienta.

Kontakt w sprawie usług skanowania 3DTomasz Danyluk, Tel: 500-130-320,

e-mail: [email protected]. Pollak; M. Wieczorowski Sp.J.

ul. Świerzawska 1/57, 60-321 Poznań www.ita-polska.com.pl,

office: +48 61 843 10 60, fax: +48 61 861 11 71Zdj. 6. Wynik skanowania matrycy.


36

Wzrost zapotrzebowania na nisko seryjną produkcję podzespołów wy-konywanych z aluminium 6081 na 4 osiowych centrach obróbkowych dla od-biorców z Norwegii postawił przed nami wyzwania związane zarówno z in-westycjami w park maszynowy jak i zmianą podejścia do technologii wyko-nywania detali.

Odbiorcy detali wymagali dostaw kompletów podzespołów w jednorazowych ilościach nie przekraczających 300 kompletów składających się kilku różnych detali.

Naszą reakcja na ww. wymagania było skonstruowanie i wykonanie oprzyrzą-dowania technologicznego umożliwiającego obróbkę kompletu detali w jednej ope-racji obróbkowej jako tzw. makro. Rozwiązanie powyższe okazało się skuteczne na-tomiast nie rozwiązywało problemu długotrwałości procesu wymiany detali w przy-rządzie – sięgającej 40% czasu obróbki.

Odwiedzając stoisko firmy Oberon na targach w Poznaniu rozpoczęliśmy roz-mowy na temat wprowadzenia w miejsce obecnie posiadanego oprzyrządowania do mocowania detali na stole obrabiarki systemu mocowania modułowego Delphin szwedzkiej firmy System 3R.

Po przeanalizowaniu wszystkich „za” i „przeciw” zdecydowaliśmy się na zakup i uzbrojenie jednego z centrów obróbkowych w dwie płyty bazowe z dwoma zaciska-mi Delphin PHP i wykonanie kompletu oprzyrządowania do wykonywania detali Side Wall. Już w trakcie procesu projektowania oprzyrządowania okazało się, że jesteśmy w stanie połączyć wszystkie operacje technologiczne w jednym programie obróbko-wym co z kolei umożliwia nam wykonanie 8 sztuk detali „na gotowo”.

Należy zaznaczyć przy tym, że jednorazowo na stole maszyny znajduje się 48 detali w 6 operacjach obróbkowych.

Dzięki systemowi mocowania Delphin jesteśmy w stanie dokonać wymiany 48 detali na obrabiarce w czasie 2 minut z uwagi na to, iż wymiana detali na pale-tach odbywa się poza obrabiarką w czasie maszynowym (w trakcie obróbki detali).

Oceniamy, że dzięki takiemu rozwiązaniu podwoiliśmy ilość wykonywanych de-tali w tej samej jednostce czasu.

Należy również wspomnieć o innej nie mniej ważnej zalecie zastosowania syste-mu modułowego Delphin. Otóż znacznemu zredukowaniu uległ czas przygotowania obrabiarki do zmiany wykonywanych detali. Korzystając z zamontowanych na sta-łe płyt bazowych setup maszyny polega jedynie na wprowadzeniu niezbędnych na-rzędzi i wczytaniu baz obróbkowych. Nie ma potrzeby ponownego pozycjonowania oprzyrządowania – cały proces ustawczy sprowadza się do korekty narzędzi – co na-szym zdaniem skraca czas Tpz o 50%. Skutkuje to możliwością zwiększenia różno-rodności wykonywanych detali bądź ich ilości bez konieczności zakupu kolejnej ob-rabiarki. Zwłaszcza, że uzbrajając kolejne centra w system Delphin uzyskujemy moż-liwość wyboru dowolnej obrabiarki stosując jeden zestaw oprzyrządowania. Jest to wyjątkowo skuteczne w planowaniu i zarządzaniu procesem produkcji z uwagi na mobilność tego rozwiązania.

Ponadto różnorodność wymiarowa oferowanych palet Systemu 3R dała nam możliwość zastosowania osi obrotowej wraz z systemem szybkiej wymiany palet. Na stole maszyny udało się umieścić zarówno paletę z detalami jak podzielnicę bez konieczności zmiany położenia płyt bazowych systemu Delphin.

Kolejną zaletą Systemu 3R jest łatwość w dostosowaniu istniejącego oprzyrzą-dowania do współpracy z płytami bazowymi Delphin. Zakup czopów montażowych (pinów) i ich prosty montaż na istniejącym oprzyrządowaniu wyeliminował koniecz-ność budowy nowych przyrządów.

Reasumując: uważamy, że decyzja zakupu systemu mocowania modułowe-go Delphin była trafną inwestycją która umożliwiła nam rozwiązanie problemu wą-skich gardeł w gnieździe obrabiarek sterowanych numerycznie poprzez przyspiesze-nie procesu produkcji bez konieczności inwestowania w kolejne obrabiarki.

Wskazane wyżej zalety sytemu wraz z możliwościami adaptacji oprzyrządowa-nia do wymagań produkcyjnych uelastyczniły proces poprzez: zmniejszenie ilości de-tali produkowanych w seriach minimalnych, zmniejszenie stanów magazynowych detali przeznaczonych do późniejszego montażu, ograniczenie jednorazowych ilo-ści zamawianych materiałów.

Piotr Effenberg

System mocowania modułowego Delphin firmy system 3R.

w firmie FMiUT Polmatex Wolma S.A. w Zduńskiej Woli.

system 3RZwiększ produktywność swojej firmy

system 3ROBERON

® Robert Dyrda

88-100 Inowrocław, ul Cicha 15tel (052) 35-424-00, fax (052) 35-424-01

[email protected]; www.oberon.pl


38

Co roku, od piętnastu lat, na początku zimy odbywają się we Frankfurcie nad Menem targi EUROMOLD. Jechałem na nie z myślą, że kończy się niezły rok, jakieś upominki rodzinie kupię, na autostradzie wypróbuję jak szybko może jechać moje auto. Miał być to relaks w pierwszych dniach grudnia. Powitanie w wykonaniu Emmanuela Ambrosetto z POCO lekko mnie zaskoczyło: „Robert, dwa miesiące temu świat się zmienił, nic już nie będzie tak samo…”. Moje pierwsze skojarzenia były jednoznaczne : „ Facet źle się czuje i w ogóle o czym on mówi?” Dopiero później sytuacja się wyjaśniła. Emmanuel mówił o tym, czym zachodnia Europa żyła od kilku miesięcy, a co miało do nas dopiero nadejść w końcu grudnia : o zmianach kursów, cen, popytu, recesji czyli kryzysie gospodarczym.

Wystawa EUROMOLD to może nie tak wielkie targi jak EMO, ale skupiają dużo

światowych firm i doskonale pokazują co się dzieje w małym światku producentów

form do tworzyw sztucznych. Podczas pierwszego przejścia po halach wystawowych

zobaczyłem dużo mniej firm designerskich oraz mniej niemieckich szkół wyższych,

które trzy lata temu z dumą przedstawiały prace swoich młodych projektantów.

W tym roku też były wystawiane postery z naprawdę super pomysłami, modele

czekające na sponsora i produkcję, ale ledwie w połowie hali. Oglądałem te popisy

pomysłowości i nowego spojrzenia na stare przedmioty z radością, bo jest to jedna

z ulubionych moich rozrywek na tych targach, ale ten deser po obiedzie skończył się

tego roku bardzo szybko – szkoda.

Wracając do rozmów z partnerami handlowymi czy po prostu znajomymi

słuchałem jak to za oceanem zwalnia się 30% załogi, a firmy chylą się ku bankructwu.

Wzbudziło to mój pewien niepokój. Przecież ja żyję w Polsce jakby na wyspie

szczęśliwości wśród zamętu czasów! Dlaczego oni tak straszą ? I tu widać jak

znakomicie nasz premier Donald uspokoił mnie wtedy, na początku grudnia , mówiąc,

że ależ skąd, Polska przed kryzysem jest zabezpieczona. Opowieści o redukcjach,

spadkach, obcinaniu powierzchni na targach zdominowały ten wyjazd, który miał być

miłym oddechem po roku pracy, a upłynął pod hasłem jak z gospodarczego horroru:

„Przygotuj się na 50% obrotu w następnym roku”. To tyle tytułem przydługiego

wstępu.

Moja branża macierzysta, czyli sprzedawcy stali narzędziowych i innych

materiałów metalowych dla narzędziowni prześcigali się w pokazywaniu co mogą

zrobić dla klienta. Osobiście, bardziej podobał mi się element naprawdę dużego

stempla ze stali PLAST 320 pokazywany przez ThyssenKrupp z Krefeld, niż świeżo

malowane gołe modelki na stoisku Uddeholm. Modelki były raczej miękkie, nie

stalowe i dziwiłem się, że tak dobra huta jak Uddeholm szuka promocji opartej na

podstawowych emocjach. Natomiast stal PLAST 320 to stal na formy produkowana

w wielkich blokach, o dużej grubości i zahartowana już w hucie na wskroś, do 360HB.

Dodatki stopowe i specjalne obróbki hutnicze powodują, że skrawa się tak dobrze jak

2311 o twardości 300 HB, a nie ma znaczącego spadku twardości w środku przekroju.

Warto na to zwrócić uwagę, nie każdy bowiem kupujący stal na zasadzie „tania

tańsza i najtańsza” wie, że na przykład gatunek 40HM z oznaczeniem T jest twardy

na powierzchni – ma wtedy około 300 HB, ale rdzeń przy grubościach już 200 mm

ma 190HB. Jeżeli taka jest intencja kupującego, to dobrze, gorzej, jak mu się środek

matrycy zacznie „nie wiedzieć czemu” szybciej zużywać.

Z moich obserwacji: bardzo zdziwiłem się podczas miłej rozmowy na stoisku

dużej, niemieckiej firmy z olbrzymim magazynem, sprzedającej stale narzędziowe.

Rozmawialiśmy z Rolfem Orth z ESCHMANN STAHL o koniunkturze, kosztach itp.,

i okazało się, że tak duża firma wystawia się tylko na jednych targach w Niemczech,

właśnie na targach EUROMOLD. Przypomnieli mi się niektórzy nasi krajowi wystawcy

jeżdżący na prawie każde targi w Polsce. Nie wart marki, kto nie szanuje feniga – jak

mawiali przed wejściem do Euro przyjaciele zza zachodniej granicy. Możemy się sporo

od nich uczyć - przede wszystkim oszczędności!

Systemy referencyjne pokazywały stoiska stosowne do udziału w rynku,

to znaczy System 3R i Erowa duże, reszta była prawie niedostrzegalna. Ciekawy,

trójwymiarowy (na bazie różnych polaryzacji dla każdego oka) film pokazywała

Erowa. Wrażenie, że ramię robota zaraz zahaczy o przechodzące osoby było bardzo

silne. Niestety, poza filmem nie było na stoisku wiele więcej. System 3R poszedł za to

zdecydowanie w stronę pokazywania, jak doskonały jest w mocowaniu przedmiotów

w wydajnym frezowaniu, oraz jak różnorodne mogą być te mocowania. Skoro

dużo więcej drążarek nie da się już wyposażyć, bo w narzędziowniach króluje HSM

EUROMOLD 2008 widziane z bliskaRobert Dyrda

Tu można sprawdzić moc silnika.

„Kawałek” obrobionej przez Deutche Edelstahlwerke stali.

Zachęcające klientów przykłady obrobionych detali.

FN


39

(High Speed Machining), to dział wdrożeń opracowuje nowe uchwyty i palety

z coraz większymi siłami mocowań i coraz lepszym tłumieniem drgań dla wydajnych

zastosowań produkcyjnych. Innych systemów mocowań, małych i innych odmian

dawnych uniwersalnych przyrządów składanych było sporo. Różne dokładności

dostosowano do potrzeb i zasobności kieszeni kupującego. Szwedzi z System 3R

zaprezentowali Macro w dodatkowych odmianach (dokładnościach) – NANO

o dokładności 1μm i LOCX o dokładności 3μm czyli zawsze mogą być albo bardziej

dokładni od konkurencji, albo tańsi. Z 3 R nikt nie wygra ! To konkurencja będzie

droższa lub mniej dokładna.

Rynek grafitu do drążenia, oprócz tego, że prawie upada z tytułu wspomnianego

frezowania HSM, zaczął normalnieć dla sprzedawców z USA i Europy, bo japońskie

jeny zdrożały o 90% w pół roku, w związku z czym Tokai czy Toyo Tanzo nie robią

już zamieszania. CARBON LORAINNE, POCO, SGL odzyskują rynki utracone na

rzecz chwilowo tańszych grafitów japońskich. Widać jednak pewną specjalizację

: POCO Graphite odeszło jakiś czas temu od produkcji grafitów gruboziarnistych,

skupiając się na bardzo drobnoziarnistych, takich, które trudno zastąpić innymi

ekonomicznymi obróbkami. Firma ta jest samotnym liderem z grafitami o ziarnie

1μm. Reszta firm dopiero próbuje zreorganizować produkcję w tym kierunku. Jest

to dość trudne, bowiem produkcja bloku grafitu trwa ponad rok i gwałtowne zmiany

rynkowe nie są tym, co ta branża lubi najbardziej. Dodatkowo producentom grafitu

może z powrotem wyrosnąć (przynajmniej dla niektórych zastosowań) konkurencja

w postaci miedzi, której ceny, jak i ceny aluminium i jego stopów lecą od sierpnia

2008 w dół. Grafit pozostaje jednak nadal bezkonkurencyjny przy drążeniu dużymi

elektrodami, albo drążeniu cienkimi kształtami, które w miedzi mogą się giąć.

A grafity impregnowane miedzią są niezastąpione przy drążeniu kształtów w brązach

stosowanych przy produkcji form wtryskowych.

Innym ciekawym elementem targów były przedstawiane tam maszyny do

tworzenia szybkich prototypów, drukowania elementów 3D, często w różnych

kolorach, z różnych materiałów. Niezbyt miłym widokiem były szczęki i mostki

dentystyczne produkowane przez zgrzewanie laserem proszków stalowych,

ale wszystkim dużym chłopcom podobały się modele maszyn oraz budynków

drukowane trójwymiarowo w wielu kolorach. Firma OBJET pokazywała łączenie

materiałów o bardzo różnych właściwościach mechanicznych, czyli np. funkcjonalny

model szczotki – z miękkim włosiem, twardą rączką, wszystko w różnych kolorach.

Nadszedł czas na listę laureatów targów EUROMOLD 2008. Nagrodę główną

zdobyła firma Huntsman Advanced Materials za Araldite® Digitalis , która pokazała,

że potrafi zrobić w krótkim czasie, seryjnie, wiele identycznych kopii tak nietrwałych

elementów jak choćby kwiat róży. Bardzo sugestywny był marketing firmy. Stoisko

ozdobiono pięknymi żółtymi różami ( moimi ulubionymi), do tego uśmiechnięte

Japonki ( nie mogę napisać, że żółte dziewczęta)… nic dziwnego, że naprawdę

niezależne jury załamało się - widocznie też spodobał się im ten kolor. Swoją

drogą jak to możliwe, że tak wielkie targi miały tylko 3 laureatów ? To było zupełne

przeciwieństwo długich listy zwycięzców, do których przyzwyczajają nas polscy

organizatorzy wszelkich wystaw. A może to dlatego, że w Niemczech cena udziału

w konkursie jest zaporowa? Chyba nie, dla tych, którzy nie wiedzą – udział kosztuje 350 €,

i całą uzyskaną tą drogą kwotę od wystawców organizator targów, firma DEMAT

Gmbh przekazuje na cele charytatywne. W każdym razie starannie wybrani przez

jury laureaci otrzymali złotą, srebrna i brązową nagrodę EUROMOLD czyli statuetkę

stylizowanych dwu postaci. A oto oni:

HUNTSMANN ADVANCED MATERIALS – złota nagroda – za światową premierę

Araldite® Digitalis – maszyny Araldite® do tworzenia szybkich prototypów (gorąco

polecam film na YouTube pokazujący „jak to działa”),

EMTEC – srebrna nagroda - za elektrochemiczne mikro frezowanie,

HELUT DIEBOLD Gmbh & Co Goldring Werkzeugfabrik za Diebold Coolant

Module – system chłodzenia wrzecion.

Na targach widziałem kilkanaście firm z Polski, głównie narzędziowni. Może

się mylę, ale zbiorcze stoisko, niedaleko „chińskiej dzielnicy” alejek targowych nie

wydaje mi się dobrym pomysłem. Chyba lepiej jednak wystawiać się indywidualnie

i przykuwać uwagę klienta produktem, a nie biało-czerwonym logiem. Jednak nie

mnie sądzić o efektach tego typu wystawiania się. Wobec tego proszę o zabranie

głosu wystawców z Polski na targach EUROMOLD - chętnie zacytuję ich uwagi

w następnym numerze FN OBERON.

Ogólnie podsumowując te targi, które mimo recesji odwiedziło blisko 60.000 gości,

z czego 1/3 spoza Niemiec, mogę powiedzieć, że w Niemczech widać specjalizację

imprez targowych. Ze względu na spore koszty, firmy starannie wybierają

przedsięwzięcia, w których chcą brać udział i liczą dokładnie korzyści, które przynosi

dana impreza. Nie było stoiska, by nie proszono mnie choć po krótkiej rozmowie

o wizytówkę. Mogłem przecież być potencjalnym klientem. Ponieważ była to już

piętnasta edycja tych targów, profil uczestniczących firm (łącznie ponad 1500 firm

z 38 krajów) czy liczba gości nie były dla nikogo niespodzianką. Byłem pełen podziwu

dla prognozy określającej ilość odwiedzających: stan przewidywań ze stanem

faktycznym rozminął się o około 2% - niemiecka precyzja ! Polecam wszystkim,

aby choć raz wybrali się na EUROMOLD i to nie jako wystawcy, ale jako zwykli

goście. Można wówczas spokojnie zobaczyć nie tylko wymierne efekty współczesnej

myśli technicznej, ale również doskonałą organizację jednych z największych

światowych targów. Obie rzeczy na pewno sprawią dużo satysfakcji odwiedzającym.

O ile kurs euro nie będzie zaporowy, a pogoda sprzyjająca (czyli bez kataklizmów

klimatycznych) zamierzam wybrać się na te targi ponownie.

Przedświąteczny Frankfurt nocą.

Złota nagroda za seryjną produkcję szybkich prototypów – szkoda, że róże nie były tak żółte, jak oryginały na stoisku.

Wielka nagroda za robienie małych detali, czyli za frezowanie elektrochemiczne.

ul. Spacerowa 12/4 ul. Kolista 25 00-592 Warszawa 40-486 Katowice Tel. +48 22 848 24 46 Tel. +48 32 735 0 376 Fax. +48 22 849 87 57 Fax. +48 32 735 0 375e-mail: [email protected] www.galika.pl

STOM 2009e 25-27.03.2009KIEIEIIIIielc

Tokarki uchwytowe, automaty tokarskie jedno- i wielowrzecionowe, centra tokarsko-frezarskie

Obrabiarki do produkcji wielkoseryjnej

Grupa producentów szlifierek

Szlifierki do płaszczyzn i szlifowania kształtowego

Szlifierki bezkłowe

Uniwersalne szlifierki do wałów i otworów

Prasy krawędziowe, gilotyny hydrauliczne, urządzenia plazmowe do przecinania, prasy do wykrawania

Współrzędnościowemaszyny pomiarowe CNC

Tokarki uchwytowe, automaty tokarskie, centra tokarsko-frezarskie



Uniwersalne szlifierki do wałków, szlifierki do otworów

Centra frezarskie, frezarki specjalizowane,systemy i linie produkcyjne

Machines

Prasy do tuszowania form, przenośniki taśmowe

Urządzenia do obróbki cieplnej

Centra frezarskie Wiertarki

Zapraszamy do naszego stoiska D - 94

Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. ul. Głogowska 14, 60-734 Poznań, tel. 061 869 22 82, e-mail: [email protected]

Więcej szczegółów na: www.epla.pl

Serdecznie zapraszamy!

plastic&more

01-04. 02. 2010

Poznań

DU¯Y SK£AD, DORADZTWO, REGULACJA DR¥¯AREKR

OBERON - Robert Dyrda, 88-100 Inowroc³aw, ul. Cicha 15,

tel./fax (052) 35-424-00, fax (052) 35-424-01

e-mail: [email protected] http://www.oberon.pl

,

NARZÊDZIOWA JAKOŒCIOWA

KWARTALNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY · 5/12/2005 · rzetelnych informacji podwójnie mi przykro,...

Documents

Transcript of KWARTALNIK INFORMACYJNO-TECHNICZNY · 5/12/2005 · rzetelnych informacji podwójnie mi przykro,...