KURS 15.04.2016 Szczecinek

DIETA

W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK

dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw.

Katedra Żywienia Klinicznego

Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych

Gdański Uniwersytet Medyczny

NIEDOŻYWIENIE

OCENA STANU ODŻYWIENIA

Główne cele terapii żywieniowej

w PChN

Ograniczenie produkcji toksyn

mocznicowych

Zapobieganie niedożywieniu /

Leczenie niedożywienia

Hamowanie progresji niewydolności

nerek

Przyczyny niedożywienia chorych

z przewlekłą chorobą nerek

Ograniczenia dotyczące diety

Zatrucie mocznicowe

Kwasica metaboliczna

Przewlekły stan zapalny

Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia gastroenterologiczne

Narzędzia do oceny stanu

odżywienia ABCD

Antropometria

Badania laboratoryjne

Clinical assessment (ocena kliniczna)

Dieta – ocena

Diagnostyka niedożywienia

Ocena dziennego spożycia

3-dniowy wywiad żywieniowy

Dzienniczki spożycia

Masa ciała i BMI

Wpływ nawodnienia

Diagnostyka niedożywienia

Białka osocza

Albumina – ważny prognostyk śmiertelności

Stan nawodnienia, stan ostrej fazy, wzrost przepuszczalności naczyń

Transferyna – gospodarka żelazem, stan ostrej fazy

Prealbumina

Cholesterol

CRP – białko C-reaktywne

Diagnostyka niedożywienia

Metoda kliniczna

SGA (Subjective Global Assessment)

Subiektywna Ocena Stanu Odżywienia

– proste, łatwe do wykonania, tanie badanie

Typy niedożywienia – PChN (wg Stenvinkel et al. 2000)

Typ I Typ II

Albumina niska/prawidłowa niska

Współchorobowość rzadko powszechnie

Cechy zapalenia nie tak

Dieta niedostateczna niedostateczna/

prawidłowa

Katabolizm zmniejszony zwiększony

Odwracalność tak nie

PEW (protein energy wasting)

Hemodializa – przyczyny niedożywienia

Anoreksja

Toksyny mocznicowe

Czynniki społeczne i ekonomiczne: samotność,

ubóstwo, leki, depresja

Hemodializa

Hiperkatabolizm (błony dializacyjne) – Il-2, TNFa,

prostaglandyny, IGF-2

Utrata aminokwasów (4–9 g; 0,6–1,5g N)

Utrata peptydów (2–3 g; 0,3–0,5g N)

Niedostateczna dializa

Hiperkatabolizm związany z chorobami

towarzyszącymi

Hemodializa – przyczyny

niedożywienia

Nieprawidłowa dieta

< 1,2 g/kg m.c./d – zagrożenie

niedożywieniem

Nieadekwatna dializa

Dializa otrzewnowa – przyczyny

niedożywienia

Anoreksja

Duża podaż glukozy z płynem dializacyjnym

Wypełnienie jamy brzusznej

Utrata wolnych aminokwasów: 1,2–3,4g/d [0,2–0,5g N/d]

Utrata białka: 5–15g/d [0,8–2,4]

Zapalenie otrzewnej: + 50–100%

Przewlekły stan zapalny otrzewnej –zwiększony katabolizm

Zmniejszona aktywność fizyczna

Ocena stanu odżywienia KDOQI (Kidney

Disease Outcomes Quality Initiative);

NKF (HD i dializa otrzewnowa)

Stężenie albuminy przed dializą: co miesiąc

Stężenie albuminy powinno wynosić ≥ 40 g/l

(metoda zieleni bromokrezolowej)

Masa ciała: procent zwykłej masy ciała po dializie

(HD) lub bez płynu dializacyjnego (dializa

otrzewnowa): co miesiąc

Masa ciała: procent w stosunku do standardowej

masy ciała (NHANES II): co 4 miesiące

SGA: co 6 miesięcy

Wywiad żywieniowy i /lub dzienniczek spożycia

nPNA: co 6 miesięcy

Ocena stanu odżywienia

wg EBPG

Stężenie albuminy: po miesiącu od rozpoczęcia HD,

a następnie co 3 miesiące; powinno wynosić ≥ 40 g/l

Stężenie transtyretyny powinno wynosić > 300 mg/l,

a cholesterolu – być wyższe niż najniższe wartości

referencyjne dla danego laboratorium

Średnia podializacyjna masa ciała oraz procentowa

zmiana średniej masy ciała: co miesiąc; BMI > 23,0

Wywiad żywieniowy: co 6–12 miesięcy lub co 3 mies.

u pacjentów > 50 r.ż. lub dializowanych > 5 lat

nPNA: po miesiącu od rozpoczęcia HD, a następnie

co 3 miesiące

nPNA powinno wynosić ≥ 1,0 g/kg/d

Ocena stanu odżywienia – leczenie

zachowawcze

Guideline 23. Panels of Nutritional Measures for

Nondialyzed Patients: For individuals with CRF

(GFR 20 mL/min)

(1) albumina

(2) masa ciała /SGA

(3) (nPNA) lub wywiad żywieniowy

Regularnie – co 6 miesięcy?

według zaleceń K/DOQI (Kidney Disease Outcomes Quality Initiative)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ