KURIERSTRAŻACKI - straz.lodz.pl · Scenariusz ćwiczeń przewidywał akcję ratowniczo-gaśniczą...

32
Czasopismo strażaków województwa łódzkiego LIPIEC–WRZESIEŃ 2016 KURIER STRAŻACKI NR 189-191 ISSN 1644 - 4086 CZADOWA AKCJA EDUKACYJNA STRONA 12 bezpieczeństwo imprez masowych STRONA 20 WWW.STRAZ.LODZ.PL / [email protected] / FACEBOOK.COM/KURIERSTRAŻACKI strażak w drużynie mistrzów STRONA 24 NIEBEZPIECZNA GRA STRONA 28 płonący skarb miasta STRONA 16 na straży Światowych dni młodzieży 2016 STRONA 6

Transcript of KURIERSTRAŻACKI - straz.lodz.pl · Scenariusz ćwiczeń przewidywał akcję ratowniczo-gaśniczą...

Czasopismo strażaków województwa łódzkiego LIPIEC–WRZESIEŃ 2016

KURIERSTRAŻACKINR 189-191

ISSN 1644 - 4086

CZADOWA AKCJA EDUKACYJNASTRONA 12

bezpieczeństwo imprez masowychSTRONA 20

WWW.STRAZ.LODZ.PL / [email protected] / FACEBOOK.COM/KURIERSTRAŻACKI

strażak w drużynie mistrzówSTRONA 24

NIEBEZPIECZNA GRASTRONA 28

płonący skarb miastaSTRONA 16

na straży Światowych dni młodzieży 2016STRONA 6

KURIERSTRAŻACKIREDAKCJA

ul. Wólczańska 111/113, 90-521 Łódźtel. 42 63 15 167

[email protected]

facebook.com/kurierstrażacki

REDAKTOR NACZELNYwz. Anna Sobótka

RADA REDAKCYJNAst. kpt. Adam Antczak

st. str. Iwona Cłapamł. kpt. Dominik Głowacki

mł. bryg. Dariusz Hałat st. kpt. Michał Kłosiński

st. kpt. Arkadiusz Makowskist. kpt. Jędrzej Pawlak

kpt. Jacek Rusmł. asp. Dawid Smażek

st. bryg. Jacek Szeligowski mł. bryg. Jarosław Wasylik st. bryg. Paweł Woźniak

SKŁADAnna Sobótka

WYDAWCAKomenda Wojewódzka PSP w Łodziul. Wólczańska 111/113, 90-521 Łódź

Rada redakcyjna zastrzega sobie prawo do stosowania zmian i skrótów

w sieci

na facebooku

REDAKCJAul. Wólczańska 111/113, 90-521 Łódź

tel. 42 63 15 [email protected]

facebook.com/kurierstrażacki

REDAKTOR NACZELNYwz. Anna Sobótka

RADA REDAKCYJNAst. kpt. Adam Antczak

st. str. Iwona Cłapamł. kpt. Dominik Głowacki

mł. bryg. Dariusz Hałat st. kpt. Michał Kłosiński

st. kpt. Arkadiusz Makowskist. kpt. Jędrzej Pawlak

kpt. Jacek Rusmł. asp. Dawid Smażek

st. bryg. Jacek Szeligowski mł. bryg. Jarosław Wasylik st. bryg. Paweł Woźniak

SKŁADAnna Sobótka

WYDAWCAKomenda Wojewódzka PSP w Łodziul. Wólczańska 111/113, 90-521 Łódź

Rada redakcyjna zastrzega sobie prawo do stosowania zmian i skrótów

4 5 6

1214

1618

202428

InterwencjeZ życia komend Na straży Światowych Dni MłodzieżyCzadowa akcja edukacyjna ... i zawody najtwardszych strażaków

Płonący skarb miastaWypadek cysterny na A2

Bezpieczeństwo imprez masowychStrażak w drużynie mistrzów

Niebezpieczna gra

4 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Łódź: żrąca substancja w sądzie rejonowym

22 sierpnia 2016 r. o godzinie 9:27 dyżurny Stanowiska Kierowania KM PSP w Łodzi odebrał zgłoszenie od Policji o rozlaniu w sądzie rejonowym przy ul. Kościuszki 107/109 w Łodzi substancji nieznanego pochodzenia. Na miejsce zadysponowano dwa zastępy z JRG 3 oraz zastęp rozpoznania chemicznego z JRG 4.

Po przybyciu na miejsce okazało się, że kobieta czekająca przed jedną z sal na rozprawę została oblana żrącą substancją. Przed przyjazdem zastępów PSP poszkodowana została przetransportowana przez ZRM do jednego z łódzkich szpitali.

Działania PSP polegały na zabezpieczeniu miejsca zdarzenia, ewakuacji 9 osób oraz identyfikacji rozlanej cieczy. Po wstępnej analizie okazało się, że jest to substancja o charakterze kwasowym.

Karpin (powiat łódzki wschodni): śmiertelna ofiara pożaru

28 sierpnia tuż przed godziną 4 rano do Stanowiska Kierowania Komendanta Powiatowego PSP powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach wpłynęło zgłoszenie o pożarze budynku gospodarczego w miejscowości Karpin (gm. Brójce, pow. łódzki wschodni).

Po przybyciu na miejsce pierwszych zastępów PSP okazało się, że płonie budynek inwentarsko-gospodarczy z garażem, pokryty eternitem. Ogniem objęta była część garażowa bez stropu, w której znajdowały się trzy samochody osobowe oraz część inwentarska pod dachem – na betonowym stropie znajdowała się słoma w belkach. Pożar zagrażał bezpośrednio budynkowi stodoły oraz pośrednio budynkowi mieszkalnemu. Przed przybyciem straży pożarnej z budynku inwentarskiego właścicielom udało się ewakuować 15 sztuk cieląt.

Po częściowym ugaszeniu pożaru i oddymieniu budynku okazało się, że w garażu w spalonym samochodzie w fotelu kierowcy znajdują się zwęglone szczątki ludzkie. Ustalono, że prawdopodobnie w pożarze zginął 28-letni mieszkaniec posesji.

Spłonęła część garażowa budynku i poddasze w części inwentarskiej. Spaleniu uległy także przedmioty zgromadzone w budynku: trzy samochody osobowe, 300 litrów oleju napędowego, 1000 szt. belek słomy.

Prokuratura wraz z Policją bada przyczyny i okoliczności powstania tego pożaru. W akcji gaśniczej brało udział 8 zastępów PSP i OSP (48 strażaków).

Chojne (powiat sieradzki): duży pożar złomowiska

1 września około godziny 21.55 do Stanowiska Kierowania Komendanta Powiatowego PSP w Sieradzu wpłynęło zgłoszenie o pożarze na złomowisku w Chojnem. Ogień objął skład zezłomowanych pojazdów osobowych ułożonych w pryzmie. Zagrożone było sąsiednie składowisko oraz pobliskie budynki.

W działaniach ratowniczych, którymi kierował komendant powiatowy PSP bryg. Albert Romek, brało udział 18 zastępów gaśniczych PSP i OSP z powiatu sieradzkiego. Podano 12 prądów wody oraz 2 prądy piany ciężkiej. Spaleniu uległo 200 ton złomu z karoserii samochodowej.

INTERWENCJE LIPIEC–WRZESIEŃ 2016

Tekst i fot.: Komenda Powiatowa PSP powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach.

Tekst i fot.: Komenda Miejska PSP w Łodzi.

Tekst: redakcja Kuriera Strażackiego.Fot.: https://www.youtube.com/watch?v=tsg7rPMhJqI

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 5

Sulejów (powiat piotrkowski): burmistrz podziękował strażakom

5 sierpnia 2016 r. w Miejskim Ośrodku Kultury w Sulejowie burmistrz miasta Wojciech Ostrowski uroczyście podziękował wszystkim służbom i instytucjom biorącym udział w usuwaniu skutków nawałnicy, która w nocy 11 lipca br. przeszła nad gminą Sulejów. Wyraził wdzięczność za działania ratownicze prowadzone przy zaangażowaniu dużych sił i środków oraz sprawnie koordynowane przez Komendę Miejską PSP w Piotrkowie Trybunalskim, dzięki którym udało się szybko i bezpiecznie poradzić sobie z konsekwencjami anomalii pogodowych.

Na spotkaniu obecni byli przedstawiciele służb, instytucji oraz firm biorących udział w podjętych w trakcie nawałnicy i po jej zakończeniu działaniach, którzy z rąk burmistrza otrzymali pamiątkowe tabliczki z podziękowaniami. Wśród z nich znalazł się komendant miejski PSP w Piotrkowie Trybunalskim st. bryg. Włodzimierz Kapiec oraz zastępca dowódcy JRG mł. bryg. Maciej Dobrakowski.

Ćwiczenia „OPOCZNO WOO 2016”

23 września 2016 r. na terenie Lasów Państwowych Nadleśnictwa Opoczno odbyły się ćwiczenia szczebla wojewódzkiego z zakresu walki z pożarami, ratownictwa technicznego i medycznego. Wzięły w nich udział siły i środki PSP z KP PSP w Opocznie, Kompanii Gaśniczej „RADOMSKO”, wchodzącej w skład WOO ŁBO, oraz Ochotniczych Straży Pożarnych w KSRG z powiatu opoczyńskiego. Z jednostkami KSRG współdziałały siły i środki policji, służb leśnych, w tym samolot gaśniczy Dromader, służby PKP oraz zespoły ratownictwa medycznego.

Scenariusz ćwiczeń przewidywał akcję ratowniczo-gaśniczą podczas pożaru kompleksu leśnego oraz usuwanie skutków miejscowych zagrożeń związanych z powalonymi drzewami (jednym z wątków był wypadek samochodu osobowego w lesie, przygniecionego powalonym drzewem).

Podsumowania ćwiczeń dokonał bryg. Grzegorz Janowski – zastępca łódzkiego komendanta wojewódzkiego PSP w Łodzi, który podziękował wszystkim obecnym za udział w ćwiczeniach przeprowadzonych z wielkim rozmachem – wzięło w nich udział ok. 150 ratowników z poszczególnych służb i inspekcji.

Anielin (powiat łaski): ćwiczenia „SKANSKA”

26 września br. na terenie Wytwórni Mas Bitumicznych „Skanska” w Anielinie (gm. Łask) odbyły się powiatowe ćwiczenia jednostek ochrony przeciwpożarowej funkcjonujących w KSRG oraz innych służb ratowniczych i współdziałających. Poprzedzono je omówieniem charakterystyki i działalności zakładu oraz przedstawieniem zagrożeń pożarowych występujących na jego terenie.

W ćwiczeniach wzięło udział 10 zastępów z Komendy Powiatowej PSP w Łasku i Ochotniczych Straży Pożarnych z powiatu łaskiego, a także policja i zespół ratownictwa medycznego „Falck”. Scenariusz ćwiczeń przewidywał gaszenie pożaru zbiornika z ciekłym asfaltem i ładowarki kołowej, a ponadto prowadzenie działań przedmedycznych i medycznych wobec dwóch osób poszkodowanych, w tym jednej znajdującej się na wieży technologicznej.

Ćwiczenia były okazją do sprawdzenia stanu gotowości bojowej zastępów PSP oraz jednostek OSP włączonych do KSRG i doskonalenia współdziałania pomiędzy służbami.

Z ŻYCIA KOMEND LIPIEC–WRZESIEŃ 2016

Tekst i fot.: KM PSP w Piotrkowie Trybunalskim..

Tekst: bryg. Andrzej Śpiewak, KP PSP w Opocznie.Fot.: mł. kpt. Dominik Głowacki, KW PSP w Łodzi.

Tekst i fot.: KP PSP w Łasku.

6 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Światowe Dni Młodzieży (w skrócie ŚDM) to wyjątkowy czas spotkań młodych katolików pochodzących z różnych kontynentów oraz kultur ze sobą nawzajem i z aktualnie urzędującym papieżem. Jako wydarzenie międzynarodowe odbywają się co dwa–trzy lata, naprzemiennie – w Europie i na pozostałych kontynentach. Zapoczątkowane zostały z inicjatywy Jana Pawła II w 1985 roku. Zaszczyt organizacji XXXI edycji tego wspaniałego międzynarodowego spotkania przypadł po raz drugi Polsce – w 1991 roku Światowe Dni Młodzieży odbyły się w Częstochowie, a w 2016 roku w Krakowie.

Centralne obchody miały miejsce od 26 do 31 lipca

2016 r. w Krakowie, jednak na terenie całego kraju zorganizowano wydarzenia o charakterze religijnym i kulturalnym, poprzedzające główne spotkanie. Również w województwie łódzkim między 15 a 25 lipca br. pielgrzymi z całego świata brali udział w uroczystościach diecezjalnych przygotowanych z okazji ŚDM. Głównymi organizatorami wydarzeń na tym szczeblu w naszym regionie były:

• Archidiecezja Łódzka,

• Archidiecezja Częstochowska,

• Diecezja Włocławska,

Na straży Światowych Dni MłodzieżyStrażacy z Łódzkiego brali aktywny udział w zabezpieczeniu wydarzenia na skalę światową, jakim była wizyta papieża Franciszka w Polsce i obchody Światowych Dni Młodzieży. Prowadzili różnego rodzaju działania zarówno na terenie województwa łódzkiego, jak i w regionie małopolskim – w centrum głównych wydarzeń.

AUTORZY: st. kpt. Michał Kłosiński, Anna Sobótka E-MAIL: [email protected]

ZDJĘCIA: st. kpt. Michał Kłosiński; mł. asp. Robert Manios; Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP

• Diecezja Łowicka,

• Diecezja Radomska,

• Wspólnota Chemin Neuf,

• Ojcowie Jezuici MAGIS,

• Ojcowie Klaretyni.

W obchodach ŚDM w województwie łódzkim udział wzięło ok. 10 tys. zagranicznych pielgrzymów, pochodzących głównie z Europy (m.in. Francji, Włoch, Węgier, Hiszpanii, Ukrainy, Białorusi, Rosji, Słowenii), ale również z Ameryki Północnej i Ameryki Południowej (m.in. Kanady, Brazylii) oraz Azji (m.in. Kazachstanu, Korei Południowej). Wśród nich znalazło się ok. 500 wolontariuszy, którzy wspierali działania organizatorów oraz służb i instytucji państwowych.

Zabezpieczenie operacyjne Światowych Dni Młodzieży 2016 w Łódzkiem

Ze względu na organizację w naszym województwie wielu wydarzeń diecezjalnych dla pielgrzymów przed Państwową Strażą Pożarną postawiono zadanie zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ŚDM podczas ich pobytu w Łódzkiem. W regionie zrealizowano zatem operację wojewódzką, której podlegały 22 operacje powiatowe. Wysoka liczba tych

ostatnich, pokrywająca się z liczbą powiatów, może dziwić, ponieważ wydarzenia w ramach ŚDM odbywały się jedynie w kilku miejscowościach. Należy jednak pamiętać, że zabezpieczenie operacyjne dotyczyło nie tylko obiektów, w których pielgrzymi zostali zakwaterowani, i samych wydarzeń w ramach ŚDM, ale i szlaków komunikacyjnych – drogowych i kolejowych.

Trzeci poziom zabezpieczenia operacyjnego stanowiły podoperacje w liczbie 57 w całym województwie, które przeprowadzono:

• w obiektach,

• w miejscach pobytowych (hotelach, szkołach, bursach, internatach),

• w tymczasowych miejscach pobytowych (na polach namiotowych, kempingach),

• podczas uroczystości plenerowych,

• w portach lotniczych, na dworcach kolejowych i autobusowych,

• na przejściach granicznych,

• na parkingach,

• na szlakach komunikacyjnych,

• w odpowiedzi na prośbę innych służb (np. PRM, Policji,

Spo

tkan

ie p

apie

ża F

ranc

iszk

a i p

ielg

rzym

ów –

Brz

egi k

. Kra

kow

a

Pielgrzymi w Krakowie

8 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Straży Granicznej, BOR-u) o wsparcie,

• na terenie działania komend powiatowych lub miejskich PSP.

Obiekty zabezpieczano według zasad dysponowania, z kolei podczas wydarzeń odbywających się w przestrzeni otwartej musiały być obecne co najmniej dwa zastępy ratowniczo-gaśnicze.

Trasy komunikacyjne, takie jak autostrady i drogi krajowe, zabezpieczano zgodnie z planami ratowniczymi (o ile były opracowane). W przypadku innego rodzaju tras musiała być przestrzegana zasada możliwości dotarcia na miejsce i wkroczenia do działań ratowniczych najpóźniej 15 minut od momentu zadysponowania sił pierwszego rzutu w składzie: co najmniej średni samochód gaśniczy oraz samochód ratownictwa technicznego lub samochód gaśniczy z modułem technicznym.

Jako wystarczające zabezpieczenie danego wydarzenia uznawano siedzibę jednostki ratowniczo-gaśniczej lub posterunek stały, o ile czas dojazdu zastępów nie przekraczał 8 minut. W przeciwnym razie konieczne było utworzenie posterunku czasowego lub specjalistycznego posterunku czasowego. Jednostki PSP wspierały ponadto działania innych służb, jeśli zostało zgłoszone takie zapotrzebowanie.

Warto zaznaczyć, że w kwestii zabezpieczania wydarzeń w ramach ŚDM gromadzących dużą liczbę osób przyjęto następujące standardy:

• Jeśli w spotkaniu uczestniczyło poniżej 3000 osób, działania PSP nie były rekomendowane, chyba że komendant powiatowy/miejski zadecydował ina-czej. Jednak zabezpieczenie takiej imprezy nie mogło generować dodatkowych kosztów.

• Jeśli w zgromadzeniu brało udział od 3001 do 5000 osób, decyzja o jego zabezpieczeniu podejmowana była po dokonaniu analizy zagrożenia oraz oceny ryzyka, przeprowadzonej na podstawie rozpoznania oraz karty obiektu/terenu.

• Jeśli liczba uczestników spotkania przekroczyła 5000, konieczne było jego zabezpieczenie zgodnie z określonym minimalnym standardem.

Udział łódzkich strażaków w zabezpieczaniu Światowych Dni Młodzieży 2016 w Krakowie

Funkcjonariusze PSP województwa łódzkiego pełnili służbę również podczas wydarzeń centralnych ŚDM, które stanowiły wielkie wyzwanie ze względu na liczbę pielgrzymów odwiedzających Kraków i okolice oraz uczestniczących w mszach świętych odprawianych przez papieża Franciszka. Dlatego też służby województwa małopolskiego potrzebowały wsparcia kolegów z innych części Polski. O skali przedsięwzięcia, jakim było zabezpieczenie operacyjne wydarzeń centralnych ŚDM, świadczy fakt uruchomienia aż 10 operacji na poziomie wojewódzkim i 198 podoperacji.

Do działań na terenie Małopolski skierowano siły i środki w liczbie 13 zastępów PSP (44 ratowników) z następujących jednostek województwa łódzkiego:

• JRG KP PSP w Bełchatowie,

• JRG nr 4 KM PSP w Łodzi,

• JRG nr 6 KM PSP w Łodzi,

• JRG nr 7 KM PSP w Łodzi,

• JRG nr 11 KM PSP w Łodzi,

• JRG KP PSP w Pabianicach,

• JRG KM PSP w Piotrkowie Trybunalskim,

• JRG KP PSP w Radomsku,

• JRG KP PSP w Sieradzu,

• JRG KP PSP w Tomaszowie Mazowieckim,

• JRG KP PSP w Zgierzu.

Brały one udział w operacji „Kraków”, „Wieliczka” i „Oświęcim”. Przykładowo, zadaniem zastępu GBA VOLVO wraz z 4 ratownikami z JRG KP PSP w Pabianicach, wzmocnionego dodatkowo 2 kadetami ze Szkoły Aspirantów w Krakowie, oraz zastępu GBA z JRG KP PSP w Tomaszowie Mazowieckim było zabezpieczenie medyczne wskazanego rejonu w Brzegach oraz wykonanie

Obozowisko Punktu Przejęcia Sił i Środkówprzy JRG nr 5 KM PSP w Warszawie

Praca w sztabie KW PSP w Krakowie

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 9

w razie potrzeby punktu do dekontaminacji. Zastępy z Łódzkiego miały swój posterunek przy przejeździe pod drogą ekspresową S7 w Brzegach (przemieszczała się tamtędy duża liczba pielgrzymów).

Praca w sztabie koordynującym zabezpieczenie operacyjne centralnych obchodów ŚDM

Ponadto jeden z funkcjonariuszy PSP, służący na co dzień w Komendzie Wojewódzkiej PSP w Łodzi na stanowisku zastępcy naczelnika Wydziału Operacyjnego, st. kpt. Michał Kłosiński, wszedł w skład zespołu analiz i prognoz w sztabie zajmującym się koordynacją przygotowania działań jednostek organizacyjnych PSP podczas wydarzeń centralnych ŚDM oraz koordynacją zabezpieczenia wizyty papieża Franciszka w Polsce. Sztab został powołany decyzją komendanta głównego PSP Decyzją nr 46 z dnia 20 lipca 2016 r.

St. kpt. Michał Kłosiński znalazł się w centrum wydarzeń, ponieważ wytypowano go również jako członka grupy wyjazdowej KG PSP, która działała w sztabie małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP w Krakowie. 25 lipca zespół przybył do stolicy Małopolski, a swoją pracę zakończył 2 sierpnia. Do jego zadań należało:

• skorygowanie prac związanych z planem ewakuacji w Brzegach (miejscu, w którym odbywały się uroczystości ŚDM) pod kątem doboru sposobu, trybu ewakuacji, oznakowania sektorów, a także sprawdzenie infrastruktury obiektów tymczasowych bezpośrednio związanych z ŚDM;

• koordynacja i nadzór nad operacjami powiatowymi oraz podoperacjami na terenie województwa;

• utrzymywanie łączności oraz współpraca ze sztabem KG PSP;

• nadzór nad siłami Centralnego Odwodu Operacyjnego;

• organizacja funkcjonowania odwodów taktycznych w celu zapewnienia stałej gotowości ich użycia;

• dokonywanie bieżących ustaleń ze stanowiskami kierowania Komendy Głównej PSP w Warszawie

i Komendy Wojewódzkiej w Krakowie oraz szkołami w zakresie szczegółów dotyczących dysponowania sił COO;

• wsparcie informatyczne pod kątem opracowanego wcześniej modułu sztabowego, przygotowanego do pracy w tzw. „chmurze”;

• pełnienie dyżurów w komponencie medycznym podczas uroczystości ŚDM;

• współpraca w zakresie opracowywania projektów decyzji, rozwiązań poprawiających funkcjonowanie procesu zabezpieczenia ŚDM.

Dla sprawnego zabezpieczenia centralnych obchodów Światowych Dni Młodzieży duże znaczenie miało wykorzystanie zaprojektowanej w Wydziale Operacyjnym Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi platformy cyfrowej. Służyła ona do wymiany informacji między strażakami, stanowiskami kierowania i sztabami. Po raz pierwszy w tak szerokim zakresie uruchomiony został system mapowy do pełnego planowania i zarządzania zasobami ratowniczymi, zarówno na poziomie województwa, jak i kraju. Dzięki funkcjonowaniu wszystkich niezbędnych narzędzi w chmurze danych, możliwa była wymiana informacji między użytkownikami, a zatem koordynacja pracy wielu osób odpowiedzialnych za różne aspekty zabezpieczenia operacyjnego uroczystości i sprawne dysponowanie sił i środków PSP.

Łódzcy strażacy brali zatem aktywny udział w zabezpieczeniu wydarzenia na skalę światową, jakim była wizyta papieża Franciszka w Polsce i obchody Światowych Dni Młodzieży. Prowadzili różnego rodzaju działania zarówno na terenie województwa łódzkiego, jak i w regionie małopolskim – w centrum głównych wydarzeń. Mieli możliwość poznania specyfiki służby podczas uroczystości gromadzących tysiące, a nawet miliony osób, co było dla nich zapewne ważnym i ciekawym doświadczeniem, przede wszystkim zawodowym, ale i życiowym.

Posterunek strażaków z Łódzkiego w pobliżu drogi ekspresowej S7w Brzegach k. Krakowa

Pamiątkowe zdjęcie strażaków z Łódzkiego i pielgrzymów –posterunek w pobliżu drogi S7 w Brzegach k. Krakowa

10 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

powiat bełchatowski

218 powiat piotrkowski

46

Piotrków Trybunalski

167

powiat radomszczański

304

powiat pajęczański

364

powiat wieluński

346

powiat wieruszowski

0

powiat łaski

100

powiat zduńsko-wolski

55

powiat pabianicki

110

łódzkiwschodni

powiat

216

powiat brzeziński

214Łódź

6000

powiat tomaszowski

91

powiat rawski

50

powiat skierniewicki

400

Skierniewice

305

powiat opoczyński

170

powiat łowicki

400

powiat kutnowski

100

powiat zgierski

140

powiat łęczycki

47

powiat poddębicki

60

powiat sieradzki

100

Jamajka, Kuba, Korea Płd., Francja, Polinezja Francuska, Włochy, Filipiny

Szwecja, Francja, USA, RPA, Kanada, Karaiby, Meksyk, Korea Płd., Chorwacja

Korea Płd., Karaiby, Szwecja, Meksyk, Rosja, Kanada

Francja, Włochy

Francja, Włochy

Włochy

Włochy, Słowenia

Rosja, Białoruś

Francja, Korea Płd.

Włochy, Węgry

Ukraina, Hiszpania

Włochy

Korea Płd.

Włochy, Hiszpania

Włochy

Węgry, Hiszpania, Kanada, USA

Korea Płd., Ukraina

Francja, Węgry, Haiti

Francja, Węgry, Ukraina

Francja, Meksyk

Słowenia, Węgry, Włochy, Litwa, Paragwaj, Irlandia, Bliski Wschód

Włochy

Angola, Belgia, Brazylia, Burkina Faso, Burundi, Czechy, Egipt, Filipiny, Francja, Gujana, Haiti, Hiszpania, Holandia, Indie, Irlandia, Izrael, Kanada, Kolumbia, Kongo, Liban, Litwa, Łotwa, Madagaskar, Martynika, Mauritius, Niemcy, Nikaragua, Nowa Kaledonia, Reunion, Rosja, Seszele, Słowacja, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Tajwan, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania, Włochy, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zimbabwe

ŚWIATOWE DNI MŁODZIEŻY 2016 w województwie łódzkim

UCZESTNICY ZAGRANICZNI

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 11

Miejsce: Radomsko (Park Solidarności)Data: 22.07.2016 r.Liczba uczestników: 1500 osób Organizator: Archidiecezja Częstochowska

Radomsko

Miejsce: Wieluń (stadion)Data: 22.07.2016 r., godz. 17.00Liczba uczestników: 1000 osób Organizator: Archidiecezja Częstochowska

Wieluń

Łódź

Miejsce: Łódź (Atlas Arena)Data: 24.07.2016 r., godz. 15.00Liczba uczestników: 13 000 osób Organizator: Archidiecezja Łódzka

Miejsce: Łódź (Park im. J. Słowackiego, Bazylika im. św. S. Kostki)Data: 22.07.2016 r., godz. 15.00Liczba uczestników: 1500 osób Organizator: Archidiecezja ŁódzkaMiejsce: Łódź (Hala MOSiR)

Data: 15–17.07.2016 r.Liczba uczestników: 2000 osób Organizator: MAGIS

Miejsce: Łódź (Park im. J. Poniatowskiego, Hala Expo, Hala MOSiR, lodowisko “Bobmbonierka”)Data: 19–25.07.2016 r.Liczba uczestników: 5000 osób Organizator: Wspólnota Chemin Neuf

Miejsce: Świnice WarckieData: 22.07.2016 r.Liczba uczestników: 3000 os. Organizator: Archidiecezja Włocławska

Świnice Warckie

Łowicz

Miejsce: Łowicz (Stary Rynek)Data: 23.07.2016 r., godz. 15.00Liczba uczestników: 3500 os. Organizator: Diecezja Łowicka

Łęczyca

ŚWIATOWE DNI MŁODZIEŻY 2016 w województwie łódzkim

WYDARZENIA

Mapy opracowano na podstawie map zamieszczonych w publikacji „Światowe Dni Młodzieży w województwie łódzkim” Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, z wykorzystaniem danych Wojewódzkiego Zasobu Geodezyj-nego i Kartograficznego dla obszaru województwa łódzkiego oraz Wydziału Infrastruktury ŁUW w Łodzi.

12 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Wątkiem przewodnim wydarze-nia były losowania czujników dymu i tlenku węgla, odbywające się co godzinę. Takie urządzenia instalowane w mieszkaniach ostrzegają donośnym sygnałem o zagrożeniu pożarowym lub ulat- nianiu się czadu, a więc mogą uratować życie domowników.

Dlatego też celem Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi, organizatora finału akcji edukacyjnej, było prze-kazanie czujników, pozyskanych dzięki wsparciu finan-sowemu WFOŚiGW, mieszkańcom województwa. Osoby chcące wygrać urządzenie musiały wypełnić kupon, udzielić

odpowiedzi na proste pytanie związane z PSP i wrzucić go do jednego ze specjalnie oznaczonych pojemników, udostępnianych przez strażaków z patrolu „Ale czad”.

Uczestnicy konkursu, oczekując na kolejną szansę zdobycia głównej nagrody, nie mogli się nudzić. Na scenie działo się wiele, podobnie jak na stoiskach ulokowanych

Czadowa akcja

edukacyjna...

24 września br. łódzcy strażacy po

raz kolejny zaprosili mieszkańców Łodzi i województwa na festyn edukacyjny, dzięki

któremu dzieci i dorośli mogli dowiedzieć się, jak zadbać o swoje bezpieczeństwo, a przy okazji skorzystać z wielu atrakcji przygotowanych

przez jednostki PSP i instytucje współpracujące. Na rynku Manufaktury rozpoczęła się wojewódzka akcja „Ale czad”, objęta patronatem

komendanta głównego PSP oraz marszałka województwa łódzkiego.

Opr. redakcja “Kuriera Strażackiego”

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 13

dookoła. Strażacy przy-

gotowali kilka stref, w których udzielali m.in. porad prawnych z zakresu

ochrony przeciwpożarowej i pierwszej pomocy. Można było uzyskać poradę kominiarzy w zakre-sie bezpiecznej eksp-loatacji przewodów kominowych i wen-tylacyjnych oraz in-nych ważnych as-pektów dotyczących b e z p i e c z e ń s t w a w naszych domach. Znalazło się także wie-lu małych śmiałków, którzy przy odpow-iednim zabezpie-czeniu ratowników wdrapywali się na specjalną ściankę wspinaczkową.

Innymi atrakcjami festynu były:

• prezentacje grup ratowni- czych Państwowej Straży

Pożarnej,

• pokaz dla najmłodszych

(gaszenie chatki Puchatka i udzielenie pomocy poszkodowanym misiom

oraz ratowanie rodziny misiów, która uległa wypad-kowi samochodowemu) – Fundacja Mała Straż

• występy strażackiego zespołu Kapela PSP Sieradz• przedstawienie Teatru Piccolo,• fitness wspólnie z trenerami Strefy Ruchu,

• konkursy plas-tyczne Fundacji Ogień Zabija,• dmuchaniec Firefighter Combat Challenge dla dzieci,• pokazy baniek, spacery szczudlarza i wiele innych atrakcji w wykonaniu pra-cowników sali zabaw LEO.

Na scenie akcji „Ale czad” pojawili się również goście specjalni: łódzki ko-mendant wojewódzki PSP w Łodzi bryg. Jarosław Wlazłowski,

jego zastępca bryg. Grzegorz Janowski, p.o. komendanta miejskiego PSP w Łodzi mł. bryg. Grzegorz Wąsik oraz przedstawiciel Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego Zbigniew Osiciński.

Czadowa akcja

edukacyjna...

14 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Jednocześnie na rynku Manufaktury od 23 września odbywała się inna strażacka impreza – ogólnopolskie zawody Firefighter Combat Challenge 2016, wieńczące zmagania Pucharu Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. Cieszące się ogromną popularnością mistrzostwa strażaków zawodowych, ochotników i przedstawicieli zakładowych służb ratowniczych zgromadziły dużą widownię z zapartym tchem oglądającą zawodników rywalizujących w wyczerpujących konkurencjach turnieju. Zadaniem uczestników było:

• wbiegnięcie z pakietem węży strażackich na 12-metrową konstrukcję imitującą klatkę schodową,

• wciągnięcie na szczyt wieży przy pomocy linki ratowniczej zwiniętych węży pożarniczych,

• zbiegnięcie z konstrukcji i przesunięcie specjalnego metalowego elementu konstrukcyjnego poprzez wielokrotnie uderzanie 5-kilogramowym młotem,

• rozciągnięcie nawodnionej linii gaśniczej oraz strącenie prądem wody specjalnej tarczy,

...i zawody najtwardszych

strażaków

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 15

• przeciągnięcie 80-kilogramowego manekina do linii mety.

Zwycięzcy w klasyfikacji indywidualnej, sztafecie, tandemie i drużynie otrzymali puchary, medale i nagrody z rąk m.in. przedstawiciela Biura Szkolenia Komendy Głównej PSP w Warszawie bryg. Piotra Kalinowskiego, łódzkiego komendanta wojewódzkiego PSP w Łodzi bryg. Jarosława Wlazłowskiego, p.o. komendanta miejskiego PSP w Łodzi mł. bryg. Grzegorza Wąsika oraz członka Zarządu Oddziału Wojewódzkiego OSP RP w Łodzi Sławomira Emanuela.

Osiągnięcia strażaków z Łódzkiego podczas zawodów FCC 2016

Puchar Komendy Głównej PSP4 miejsce – Łukasz Kotarski (Komenda Powiatowa PSP w Zgierzu)

Kategoria OPEN7 miejsce – Łukasz Kotarski (Komenda Powiatowa PSP w Zgierzu)9 miejsce – Radosław Mrówczyński (Komenda Powiatowa PSP powiatu łódzkiego wschodniego zs. w Koluszkach)

Drużyna PSP4 miejsce – Komenda Powiatowa PSP w Zgierzu9 miejsce – Komenda Powiatowa PSP w Tomaszowie Mazowieckim10 miejsce – Komenda Miejska PSP w Łodzi

Tandemy OPEN4 miejsce – PAULINA TEAM: Łukasz Kotarski, Tomasz Matusiak

(KP PSP w Zgierzu)

16 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

O godz. 13.32 do Stanowiska Kierowania Komendy Miejskiej PSP w Łodzi wpłynęło zgłoszenie o zdarzeniu. Natychmiast zadysponowano osiem zastępów PSP, które po przybyciu na miejsce otrzymały informację od osób odpowiedzialnych za ochronę budynku i ewakuację pracowników, że wszyscy znajdujący się w obiekcie opuścili go przed przyjazdem funkcjonariuszy PSP. Okazało się, że dach rektoratu objęty jest ogniem w całości, KDR uznał siły i środki za niewystarczające i zgłosił zapotrzebowanie na dodatkowe wsparcie.

Funkcjonariusze PSP przystąpili do zabezpieczenia

miejsca zdarzenia i walki z pożarem. Podano 6 prądów wody w natarciu na palący się dach budynku, używając do tego celu drabin mechanicznych. Parter oraz obydwie kondygnacje były zadymione w stopniu pozwalającym na wprowadzenie do budynku rot w aparatach ODO, których zadaniem było sprawdzenie pomieszczeń i gaszenie pożaru od wewnątrz. Zastępy PSP dokonały również prac rozbiórkowych części dachu i poddasza, a pomieszczenia objęte pożarem oddymiono i przewietrzono.

Zakończenie działań ratowniczych nastąpiło o 17.51. Ogółem uczestniczyło w nich 15 pojazdów PSP i 40 funk-

Płonący skarb miastaOPRACOWANIE: redakcja “Kuriera Strażackiego” ZDJĘCIA: Anna Sobótka, Wikimedia Commons, UMŁ

8 lipca 2016 roku zapisał się dramatycznie w historii naszego miasta. Rok po pożarze, który niemal całkowicie pochłonął drewniany kościółek w Mileszkach, Łódź była bliska utraty kolejnego bezcennego zabytku architektury. 8 lipca około godziny 13 na remontowanym dachu willi Reinholda Richtera (siedziby rektoratu Politechniki Łódzkiej) w parku Klepacza, u zbiegu ulic Wólczańskiej i Skorupki, pojawiły się płomienie.

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 17

cjonariuszy, a ponadto jednostki policji, pogotowia ener-getycznego i Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budow-lanego.

Wyjaśnieniem przyczyn pożaru zajęła się Prokuratura Rejonowa Łódź-Polesie. Przyjęto dwie hipotezy: zaprószenie ognia przez ekipę dekarską, która remontowała dach, lub zwarcie instalacji elektrycznej.

Pożar dokonał dużych zniszczeń. Były one tym bardziej dotkliwe, że zaplanowane prace remontowe były zakończone w 80%, a całkowita finalizacja przedsięwzięcia miała nastąpić do końca września. Niestety tak się nie stało. Remontowany dach niemal doszczętnie spłonął, płomienie pochłonęły w całości ozdobną wieżyczkę, która musiała zostać rozebrana (wiadomo jednak, że zgodnie z decyzją łódzkiego konserwatora zabytków zostanie ona odtworzona). Na szczęście ogień nie naruszył konstrukcji budynku. 28 lipca zakończono zabezpieczanie siedziby rektoratu PŁ. Ustawiono nad nią największe w kraju rusztowanie mierzące 27 m i można było rozpocząć remont, który potrwa około dwóch lat.

Willa Reinholda Richtera to jeden z najpiękniejszych i najbardziej rozpoznawalnych zabytków Łodzi. Charakterystycznym obrazem kojarzącym się z naszym miastem jest fotografia rektoratu PŁ wśród kwitnących wiosną w parku im. bp. Klepacza cebulic.

Piękna rezydencja potomka jednego z łódzkich rodów fabrykanckich (jego dziadek – Józef Richter – przybył do

Łodzi w 1825 roku) została wybudowana w latach 1903–1904. Projekt autorstwa Ignacego Stebelskiego nawiązywał XVIII-wiecznych angielskich wzorów, wśród których królowała nieregularność, łączenie brył różniących się wielkością i kształtem. Inspiracja ta jest wyraźnie widoczna w budowie willi. Oglądając budynek z różnych stron, zobaczymy inny gmach.

Ignacy Stebelski uzyskał wspaniały efekt, łącząc w projekcie jednej budowli różne style architektoniczne – swoją obecność zaznaczył gotyk, renesans, manieryzm, barok, a także secesja. Można przypuszczać, że tak odważne posunięcie miało na celu podkreślenie wielowiekowej przeszłości rodu Richterów, sięgającej korzeniami średniowiecza.

Pałacyk o tak ciekawej architekturze znalazł szczególne miejsce w sercach łodzian i zapadał w pamięć turystów odwiedzających Łódź. Widząc rusztowania nad pięknym budynkiem, obserwując postęp prac remontowych, powoli wszyscy odzyskujemy nadzieję, że perła naszego miasta odzyska świetność po ataku niszczycielskiego żywiołu.

Bibliografia:

• A. Gronczewska, „Czy uda się po pożarze przywrócić piękno willi Reinholda Richtera?”, „Dziennik Łódzki”, 15.07.2016, dodatek „Kocham Łódź”, s. 8–9.

• Ivon, „Pożar zabytkowej willi Richtera w Łodzi”, 8.07.2016, [dostęp: 19.10.2016], <http://nowyzabytek.pl/pozar-willi-richtera/>.

Wypadek cysterny na A2AUTOR: mł. bryg. Wiesław Grzybowski E-MAIL: [email protected] ZDJĘCIA: mł. bryg. Wiesław Grzybowski

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 19

5 lipca 2016 roku, ok. godziny 1400 doszło do zdarzenia drogowego w miejscowości Kozanki Wielkie (gmina Uniejów). Samochód ciężarowy marki Renault z naczepą typu cysterna na 307 km. autostrady A2 w kierunku Warszawy zjechał na pas oddzielający jezdnie, prawdopodobnie w wyniku pęknięcia lewej przedniej opony w ciągniku siodłowym, przewrócił się na bok, po czym uderzył w środkowy filar wiaduktu.

Na skutek uderzenia doszło do rozerwania płaszcza cysterny, nastąpił wyciek 12,5 m3 etyliny, co przy sprzyjających warunkach atmosferycznych mogło stanowić duże zagrożenie wybuchowe.

Działania ratownicze trwały ponad 10 godzin i polegały na przepompowaniu pozostałości etyliny do zbiornika zastępczego oraz na podniesieniu przewróconego zestawu.

Kierowca i zarazem jedyny podróżujący, pomimo poważnych uszkodzeń ciągnika siodłowego, opuścił pojazd o własnych siłach jeszcze przed przybyciem służb ratowniczych. Po dokonaniu wstępnych medycznych czynności ratunkowych lekarz podjął jednak decyzję

o przewiezieniu kierowcy do szpitala w Poddębicach. Ruch na autostradzie A2 został wstrzymany w obu

kierunkach na czas przepompowywania etyliny oraz odholowywania zniszczonego zestawu. W wymienionych czynnościach brało udział 11 zastępów Państwowej Straży Pożarnej: z KP PSP w Poddębicach i Łęczycy, ze specjalistycznych grup ratownictwa chemiczno-ekologicznego i ratownictwa technicznego z Łodzi, a także trzech jednostek ochotniczych straży pożarnych KSRG z powiatu poddębickiego i łęczyckiego. Podczas działań ratowniczych korzystano również ze specjalistycznego dźwigu pomocy drogowej.

Każde zdarzenie drogowe należy potraktować indywidualnie. Dzięki zgodnej współpracy, sprawnemu przepływowi informacji oraz dużemu zaangażowaniu wszystkich służb ratowniczych akcja ratownicza przebiegła pomyślnie, a skutki zdarzenia zostały zminimalizowane. Jednak za najważniejszy należy uznać fakt, iż pomimo całkowitego zniszczenia pojazdu kierujący doznał jedynie niewielkich obrażeń.

20 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Konferencję patronatem honorowym objęli:

• Zbigniew Rau – wojewoda łódzki,• bryg. Jarosław Wlazłowski – łódzki komendant

wojewódzki PSP,• insp. Andrzej Łapiński – komendant wojewódzki

Policji w Łodzi.

Celem konferencji było wskazanie organizatorom i uczestnikom imprez masowych zagrożeń, jakie niosą ze sobą przedsięwzięcia skupiające w jednym miejscu dużą liczbę ludzi. Wnioski płynące z wygłoszonych przez ekspertów i wykładowców referatów z różnych dziedzin szeroko pojętego bezpieczeństwa miały pozytywnie wpłynąć na organizację tego typu imprez, w tym Światowych Dni Młodzieży.

Aby zapewnić bezpieczne uczestnictwo gości w imprezach masowych konieczne są nie tylko działania ze strony organizatora, ale także współpraca wielu formacji, takich jak Policja, Państwowa Straż Pożarna,

pogotowie ratunkowe oraz służby bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego. Dlatego też aktywna obecność przedstawicieli tych instytucji podczas konferencji była nieodzowna. Referaty wygłosili m. in. pracownicy Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego i Policji. Nie zabrakło oczywiście funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej na co dzień zajmujących się opiniowaniem organizacji imprez masowych, pracowników jednostek samorządu terytorialnego i innych instytucji, odpowiadających za przygotowanie wydarzeń przeznaczonych dla dużej liczby ludzi.

Akcja ratownicza podczas otrzęsin na uczelni w Bydgoszczy

Jednym z głównych tematów konferencji była analiza akcji ratowniczej przeprowadzonej podczas otrzęsin zorganizowanych 15 października 2015 roku na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym im. Jana

15 czerwca 2016 r. Oddział Łódzki Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa zorganizował konferencję szkoleniową nt. „Zagrożenia wynikające z organizacji imprez masowych na terenie kraju”.

Bezpieczeństwo imprez masowychAUTOR: mł. bryg. Wojciech Wieloch E-MAIL: [email protected] ZDJĘCIA: Anna Sobótka; materiały prelegentów

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 21

Wskazał m. in. na konieczność zapewnienia sprawnego działania osób odpowiedzialnych za utrzymanie porządku oraz nieprowokowanie agresywnych zachowań, które obok paniki stanowią największe zagrożenie ze strony tłumu. Przedstawiciel policji przekazał też ważne zasady panowania nad gromadą ludzi, m. in. konieczność przerwania wewnętrznego systemu komunikacji czy też usuwanie wąskich gardeł.

Zagrożenie terrorystyczne a imprezy masowe

Ciekawym zagadnieniem okazało się postępowanie w przypadku podłożenia ładunku wybuchowego na terenie, na którym miałaby zostać zorganizowana impreza masowa. Przedstawiciel Samodzielnego Pododdziału Antyterrorystycznego Policji w Łodzi zaprezentował rodzaje materiałów wybuchowych, ich budowę oraz skutki oddziaływania. Omówił również cele i sposoby przeprowadzania ataków terrorystycznych, szczególnie w dużych skupiskach ludzi. Prowadzący wielokrotnie

i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy. To zagadnienie przedstawił dowódca Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 2 w Bydgoszczy. Analiza akcji pozwoliła na wyciągnięcie głównych wniosków:

• służby bezpieczeństwa i ratownicze nie posiadały wiedzy dotyczącej organizacji imprezy,

• osoby zgłaszające nie określiły właściwie sytuacji na miejscu zdarzenia,

• brak informacji o zdarzeniu od służb porządkowych,• niedostosowanie wielkości terenu imprezy do liczby

ludzi, którzy się na niej znaleźli,• sprzeczne informacje co do ilości uczestników.

Jak zapanować nad tłumem?

Przedstawiciel Oddziału Prewencji Policji w Łodzi poprowadził panel dyskusyjny, na którym omówiono sposób zapanowania nad tłumem podczas niekontrolowanego zdarzenia w czasie imprezy masowej.

Opiniowanie imprez masowych przezPaństwową Straż Pożarną

Bezpieczeństwo imprez masowych

Zadania administracji publicznej w kontekście organizacji imprez masowych

Przedstawiciel Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi

Postępowanie w przypadku podłożenia ładunku wybuchowego na terenie przeznaczonym do organizacji imprezy masowej

Analiza akcji ratowniczej prowadzonej w październiku 2015 roku podczas otrzęsin zorganizowanych przez Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

Krzysztof Sobieszek – Zastępca Naczelnika Wydziału Kontrolno-Rozpoznawczego KM PSP w Łodzi

kpt. Piotr Cholerzyński – Dowódca Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 2 PSP w Bydgoszczy

Zapanowanie nad tłumem podczas niekontrolowanego zdarzenia w czasie imprezy masowej

Przedstawiciel Oddziału Prewencji Policji w Łodzi

Przedstawiciel Samodzielnego Pododdziału Antyterrorystycznego Policji w Łodzi

Doktryna zdarzeń masowych w praktyceKrajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego

lek. med. Ignacy Baumberg – specjalista ratownictwa medycznego Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi

Dobre praktyki przy organizacji imprez masowych

Przedstawiciel Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi

P R O G R A M KO N F E R E N C J I

22 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

posługiwał się przykładami i doświadczeniami z lat ubiegłych, które w znaczący sposób wpłynęły na sposób postrzegania problemu zabezpieczenia imprez z udziałem znacznej liczby uczestników. W trakcie wykładu można też było się zapoznać z podstawowymi zasadami postępowania w przypadku podłożenia lub podejrzenia podłożenia ładunku wybuchowego. W takiej sytuacji należy:

• bezwzględne poinformować odpowiednie służby,

• zabezpieczyć miejsce zdarzenia przed dostępem osób postronnych,

• bezwzględne podporządkować się poleceniom działających służb,

• nie dotykać i omijać w dużej odległości podejrzane elementy, pakunki.

Prelegent zwrócił również uwagę na konieczność stworzenia systemu edukacji dla społeczeństwa

zapewniającego wiedzę w zakresie zagrożeń terrorystycznych.

Działania podmiotów KSRG podczas zdarzeń masowych

Specjalista ratownictwa medycznego Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi przeprowadził wykład dotyczący zdarzeń masowych w praktyce Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Zwrócił uwagę przede wszystkim

na znaczenie pojęcia „zdarzenie masowe” i związane z nim następstwa. Szczególnie ważne jest właściwe przygotowanie do ewentualnego przeprowadzenia segregacji, tak by w miarę możliwości pomóc wszystkim poszkodowanym. Prowadzący przedstawił też zasady organizacji miejsca zdarzenia, w tym punktu przyjęcia sił i środków czy wyznaczenia lądowiska dla śmigłowca Lotniczego Pogotowia Ratunkowego.

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 23

Zadania administracji publicznej a imprezy masowe

Reprezentant Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego omówił „Dobre praktyki przy organizacji imprez masowych”. Referent podkreślił znaczenie i konieczność

organizowania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa imprez masowych. Przypomniał również, że przy wojewodzie łódzkim funkcjonuje Wojewódzki Zespół Interdyscyplinarny do spraw Bezpieczeństwa Imprez Masowych, który składa się z przedstawicieli wielu instytucji.

W trakcie prelekcji reprezentant Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego przedstawił również zadania administracji publicznej w kontekście organizacji imprez

masowych. Tematyka ta miała szczególne znaczenie, przede wszystkim z uwagi na rodzaj odbiorców konferencji, tj. organy samorządowe przygotowujące wydarzenia gromadzące wiele osób.

Ostatni referat wygłosił przedstawiciel Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Łodzi, który omówił kwestię wydawania zezwoleń na przeprowadzenie imprezy masowej. Wskazał on niezbędne czynności, które musi wykonać takiego wydarzenia, oraz procedury obowiązujące przed, w trakcie i po

zakończeniu imprezy.

Oprócz zdobytej wiedzy uczestnicy konferencji otrzymali komplet przedstawianych

prezentacji i materiałów, tak by w przyszłości organizując imprezę masową, móc skorzystać z fachowej wiedzy i doświadczenia osób uczestniczących w przygotowywaniu tego typu wydarzeń.

24 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

Piękne krajobrazy miejscowości Blackpool Sands w południowo-zachodniej Anglii stały się scenerią trudnych dwudniowych zmagań 168 sześcioosobowych drużyn – 1008 zawodników, m.in. ze Szwecji, Walii, Norwegii, Holandii. Polskę reprezentowały dwa zespoły – łódzki, który ostatecznie okazał się zwycięzcą, oraz wrocławski, startujący po raz pierwszy.

Drużyna z Łodzi, mająca w swoim składzie strażaka z JRG nr 2 KM PSP w Łodzi, brała udział w Tribal Clash po raz trzeci i z każdym rokiem szybowała coraz wyżej w końcowej klasyfikacji – od 34 miejsca w 2014 i 4 w 2015 roku, aż po tytuł mistrzowski w tegorocznych zawodach. Na ich sukces złożył się całoroczny trening indywidualny każdego członka drużyny, ale także

zgranie całego zespołu, zastosowanie przemyślanej strategii podczas wykonywania kolejnych zadań.

Ł ó d z k ą ekipę stworzyli sportowi p a s j o n a c i , którzy bardzo

Strażak w drużynie

mistrzów!

Dawid Gazdecki, funkcjonariusz JRG nr 2 KM PSP w Łodzi

i crossfitter, wraz ze swoją drużyną wywalczył zwycięstwo

w prestiżowych zawodach Tribal Clash 2016 w Wielkiej

Brytanii, największym outdoorowym (odbywającym się na

świeżym powietrzu) turnieju crossfit w Europie.

AUTORZY: Anna Sobótka, st. asp. Dawid Gazdecki E-MAIL: [email protected]

ZDJĘCIA: Active Stills, RXD Photography, archiwum prywatne

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 25

długo t renowal i

w jednym klubie, brali udział w tych samych

zawodach. Znali się dobrze i wiedzieli, że każdy z osobna i wszyscy razem mają duże

możliwości. Trzy kobiety i trzech mężczyzn postawiło sobie za cel powalczyć o zwycięstwo. Z tą myślą 20 sierpnia w Balckpool Sands rozpoczęli zmagania w czterech wymagających konkurencjach przedstawionych poniżej.

Sobota, 20 sierpnia

1. workout:

• Grupowy bieg z drewnianym balem na dystansie 1 km po plaży.

• 4-kilometrowy bieg po lesistym terenie o zróżnicowanym ukształtowaniu powierzchni.

Na trasie znajdował się zbiornik wodny, który można było obiec lub przepłynąć.Ok. 5-minutowa przerwa.

2. workout:

• Przenoszenie worków z piaskiem w szybkim tempie na odległość ok. 20 m, wrzucanie ich do jednego dużego worka i powrót po następne worki.

• Wspólne przeniesienie w jedną i w drugą stronę dużego wora wypełnionego workami z piaskiem za pomocą dwóch bali.

26 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

3. workout:

Przejście każdego zawodnika po równoważni, a następnie wykonanie przez całą drużynę 30 synchronicznych przysiadów z plastikowym słupem zawierającym 70 litrów wody. Czas trwania konkurencji: 12 minut.

Przy tej konkurencji ważne było odpowiednie wyważenie ciężaru słupa, wykonywanie przysiadów w równym tempie, by belka znajdowała się cały czas na tej samej wysokości.

4. workout:

Wspinanie się każdego z zawodników po linie w 3 rundach po 21, 15 i 9 powtórzeń. Po zakończeniu każdej rundy wspinaczki zadaniem uczestników było wspólne przerzucanie ponad głową krótkich drewnianych bali połączonych liną i robienie z nimi przysiadów. Workout zaczynał się i kończył synchronicznymi wykrokami z balami na ramieniu.

Po każdej z konkurencji ogłaszano ranking drużyn, podobnie na zakończenie pierwszego dnia zawodów. Po 4 pierwszych workoutach łódzki zespół uplasował się na 5 miejscu.

Niedziela, 21 sierpnia

Na niedzielny poranek, 21 sierpnia, organizatorzy zaplanowali 2 workouty, w których udział mieli brać wszyscy uczestnicy Tribal Clash, bez względu na wyniki.

1. workout:

Przepłynięcie dystansu ok. 100 m przez jedną osobę z grupy, w czasie gdy pozostali wspólnie trzymali w górze oponę. Następnie zawodnik, który przepłynął obowiązkową odległość, wykonywał muscle up on rings, kolejny uczestnik biegł płynąć, a reszta grupy trzymała oponę. Na wynik konkurencji składała się ilość przepłynięć i wykonanych muscle up on rings. Czas trwania konkurencji: 12 minut.

Po wykonaniu tego zadania przez łódzką drużynę

(startowali w pierwszym heat) pojawiły się pewne niejasności co do omówionych standardów. Niestety przed rozpoczęciem konkurencji organizatorzy nieprecyzyjnie określili wymagania – nasi zawodnicy sądzili, że opony nie można podtrzymywać na ramionach, co nie było prawdą. Organizatorzy przyznając się do błędu, pozwolili drużynom z pierwszego heat wykonać jeszcze raz to zadanie i dzięki temu łodzianie osiągnęli lepszy wynik, choć wykonali o jeden workout więcej.

2. workout:

Drużyna musiała przechodzić nad drewnianym balem, na wysokości ponad 2 metrów, aby następnie przerzucać kamienne kule (o różnej wadze – od 35–75kg) za siebie.

Z uwagi na zmieniające się warunki pogodowe organizatorzy zrezygnowali z jednego workoutu, choć nie omieszkali włączyć go do zadania finałowego. Uczestników dopiero następnego dnia, w ostatecznym starciu, czekał wyścig na morzu na paddle boards (specjalne deski plus wiosła).

PÓŁFINAŁ TRIBAL CLASH

W półfinale brało udział 20 najlepszych grup, łódzki zespół

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 27

Kilka pytań do kapitana łódzkiej drużyny Dawida Gazdeckiego o…:

…poziom tegorocznej edycji Tribal Clash.Poziom drużyn był wysoki, walczyły o każdy punkt. Co roku organizatorzy podnoszą poziom trudności konkurencji, a przecież zawody same w sobie wymagają dużego wysiłku i umiejętności ze względu na bardzo przekrojowe zadania. W tym roku było jeszcze trudniej, bo warunki pogodowe nas nie rozpieszczały – deszcz i wiatr pokazały, co potrafią.

…najtrudniejszą i ulubioną konkurencję.Najtrudniejsze okazały się synchroniczne przysiady ze słupem wypełnionym wodą – lekkie uniesienie ramion z jednej strony powodowało, że woda spływała do drugiego końca i cały ciężar obciążał jednego zawodnika. W pierwszej rundzie zrobiłem 30 przysiadów praktycznie z całym obciążeniem, co bardzo odczułem. W tym workoucie wypadliśmy słabo.

Trudno o ulubioną konkurencję, kiedy zadania wykonuje się drużynowo. Na pewno lubię zmagać się z przerzucaniem kamiennych kul czy biegiem trialowym w terenie – wtedy mam do wykonania indywidualne zadanie i wszystko spoczywa na mojej głowie.

…skład drużyny.Drużyna zawsze składa się z trzech dziewczyn i trzech chłopaków. Ważne, żeby wszyscy byli mocni, bo drużyna jest tak silna, jak najsłabsze ogniwo. Osobiście wierzyłem w ten skład, gdyż znam wszystkich i wiem, jak intensywnie trenują przez cały rok i ile serca wkładają w swoje przygotowania. Wciąż czując lekki niedosyt po czwartym miejscu w ubiegłym roku, w tym wiedziałem, że jedziemy tam walczyć tylko o zwycięstwo, a nie dobrą pozycję. Wiadomo, zawody rządzą się swoimi prawami, ale jeśli mieliśmy je wygrać, to właśnie w tym składzie.

…plany zwycięskiej drużyny na najbliższy czas.Trudno odpowiedzieć teraz na to pytanie. Na pewno każdy z nas startuje w indywidualnych zawodach crossfit w różnych miejscach, bo turniejów przybywa. Jeśli się pojawią kolejne drużynowe wyzwania, jest szansa, że ponownie się skrzykniemy w tym czy innym składzie, by móc rywalizować, bo to nakręca nas najbardziej.

startował z 4 miejsca. Zadanie polegało na przeciąganiu liny przez dwie drużyny – pary łączono według schematu 1 miejsce – 20 miejsce; 2 miejsce – 19 miejsce itd.

W tej konkurencji duże znaczenie miała nie tylko siła, ale także przemyślane ustawienie zawodników, odpowiednia taktyka i rytm ciągnięcia liny. Wygrana pozwoliła łódzkiej drużynie wejść do finałowej dziesiątki.

FINAŁ TRIBAL CLASH

Wreszcie nadeszła chwila decydującego starcia z rywalami o maskę Tribal Clash. Finaliści mieli do wykonania kilka trudnych zadań, wśród których pojawiały się nowości, ale i działania znane z wcześniejszych konkurencji.

Po przedstawieniu wytycznych organizatorzy pozwolili zawodnikom przez 5 minut omawiać taktykę, a następnie dali sygnał do rozpoczęcia wyścigu po zwycięstwo.

W pierwszym epizodzie poszczególne drużyny miały podzielić się na 3 pary, które tworzyły „ludzkie taczki” – jedna osoba poruszała się na rękach, a druga szła za nią, trzymając ją za nogi.

Następnie wszyscy pobiegli po deski z wiosłami (paddle boards) – ich środki transportu podczas „gonitwy morskiej”. Zawodnicy mieli wykonać na morzu slalom miedzy bojami. To była prawdziwa „walka plemion”, dramatyczna batalia o każdą sekundę i jak najlepszą pozycję na wodzie, starcie z silnymi konkurentami, twardo nacierającymi ze wszystkich stron.

Po wyjściu na brzeg z deską łódzka drużyna znalazła się na trzecim miejscu – to ją zmobilizowało do jeszcze większego wysiłku. Przed nimi był już tylko bieg z przeszkodami, a następnie z obciążeniami – do mety. Mieli do wyboru przedmioty znane z poprzednich konkurencji – kamienne kule, drewniane krótkie belki na linie, kanistry z wodą, worki z piaskiem – musieli zdecydować w drużynie, kto weźmie który ciężar.

Ruszyli do boju i zwyciężyli! Jako pierwsi dotarli na metę, a to oznaczało, że maska mistrzów Tribal Clash należała do nich. Radość łódzkiej drużyny była ogromna – organizatorzy stwierdzili, że po raz pierwszy widzieli, by ktoś tak bardzo cieszył się ze zwycięstwa.

„Przyznam, że dla mnie jako kapitana drużyny zdobycie maski, możliwość wzięcia jej w ręce i wzniesienia do góry w geście zwycięstwa było przeżyciem mistycznym. Wojna

plemion o to trofeum została wygrana” – podsumował tamtą

szczególną chwilę Dawid Gazdecki.

Trzydniowe szkolenie miało na celu przygotowanie uczestników w sposób teoretyczny i – co szczególnie istotne – praktyczny do podjęcia skutecznej interwencji psychologicznej w przypadku konieczności udzielenia wsparcia osobie, której zachowanie zdradza uzależnienie od gier hazardowych.

Problem ten dotyka różnych grup społecznych, może więc dotyczyć również funkcjonariuszy PSP. Badania CBOS z 2012 r. mówią o 3,7% dorosłych Polaków niebezpiecznie angażujących się w gry hazardowe – 0,2% spośród nich zmaga się już z poważnym problemem na tym tle. W grupie ryzyka znajdują się młodzi ludzie, liczący sobie nie więcej niż 34 lata, mieszkańcy małych miejscowości, osoby niezamożne. Najczęściej ofiarą uzależnienia od hazardu padają mężczyźni.

Jaka jest natura tego problemu, skąd się bierze? Jakie symptomy pojawiające się w zachowaniu danej osoby powinny zaniepokoić otoczenie? Gdzie leży granica między nieszkodliwą aktywnością a nałogiem?

Gry hazardowe mogą stanowić rozrywkę – jeśli gracz panuje nad częstotliwością i formą oddawania się tej aktywności, nie usiłuje za jej pomocą zrekompensować sobie niedostatków emocjonalnych, uzależnienie, przynajmniej na razie, mu nie grozi. Jeśli jednak gra – typowanie zakładów bukmacherskich, odwiedziny w kasynie czy w pubie z automatami w rodzaju „jednorękiego bandyty” itp. – staje się

Niebezpieczna gra

W dniach 19–21 września br. psychologowie i księża kapelani Państwowej Straży Pożarnej uczestniczyli w ciekawych i przydatnych warsztatach w Ośrodku Szkolenia KW PSP w Toruniu. Pod kierunkiem specjalistów z Fundacji Studio Psychologii Zdrowia przyjrzeli się bliżej problemowi uzależnienia od gier hazardowych i zapoznali się z formami wsparcia udzielanego osobom dotkniętym tym nałogiem.

AUTORKI: Anna Kacperczyk, Anna Sobótka E-MAIL: [email protected], [email protected]

ZDJĘCIA: mł. bryg. Anna Łańduch, „Przegląd Pożarniczy”

28 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

coraz ważniejszą, a w końcu najważniejszą sprawą w życiu, hazard okazuje się równią pochyłą.

Osoby, które weszły na tę drogę, zaczynają zaniedbywać obowiązki rodzinne i zawodowe, gra pochłania coraz więcej ich czasu i pieniędzy. Własne zasoby finansowe już nie wystarczają, więc konieczne stają się pożyczki. Pojawiają się długi, a wraz z nimi wiara w to, że jeśli zagra się jeszcze raz, dzięki wygranej uda się spłacić je z nawiązką.

Hazardzista, jeśli nie może w danym momencie grać, jest niespokojny i poirytowany. Za to kiedy siada za zielonym stołem w kasynie albo zbliża do jednorękiego bandyty, czuje przypływ euforii, wiary w swoje szczęście oraz własne możliwości. Gra wywołuje w nim ekscytację, oczekiwanie na wynik generuje przyjemne napięcie. Wzlot na skrzydłach złudzeń kończy się zwykle brutalnym zderzeniem z rzeczywistością.

Co gra daje osobie uzależnionej od hazardu? Jakie potrzeby zaspokaja – choć tylko na krótką chwilę? Dzięki grze nałogowcy uciekają od problemów, zapewniają sobie komfort emocjonalny, koncentrując się na kolejnym rozdaniu czy losowaniu, a nie na lęku, poczuciu bezradności i winy. Często mają

też zwiększone zapotrzebowanie na stymulację, więc urozmaicają sobie prozę życia, powierzając

ślepemu trafowi swoje pieniądze. Część uzależnionych „zakochuje się” w poczuciu

mocy, które nawiedza ich w chwili wygranej. Wzbogacają się podczas przyjemnej zabawy,

bez większego wysiłku. Niestety zwykle się okazuje, że ostatecznie tym sposobem

doprowadzają się do ruiny finansowej i życiowej.

Dlatego tak ważne jest, by psychologowie oraz kapelani wiedzieli, jak pomóc osobie zbliżającej się do niebezpiecznej granicy uzależnienia

lub takiej, która już ją przekroczyła. Warsztaty miały ich do tego przygotować.

Pierwszego dnia uczestnicy wzięli udział w wykładach, a drugiego wykorzystywali nabytą wiedzę w praktyce. W parach lub trzyosobowych grupach ćwiczyli dialog motywujący z osobami w różnych fazach uzależnienia. Pierwsza charakteryzuje się euforią, zachłyśnięciem „nowymi możliwościami”, które

Niebezpieczna gra

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 29

daje hazard, pozwala jednak jeszcze na zachowanie kontroli nad swoimi działaniami. Drugi etap cechuje się już wystąpieniem na tyle poważnych problemów życiowych, spowodowanych przez nałogowe granie, że uzależniony sam chce się leczyć.

Dialog motywujący polega przede wszystkim na zadawaniu takich pytań, które skłaniają rozmówcę do refleksji nad swoimi działaniami i ich konsekwencjami, analizy swojej sytuacji. Ważna jest również, tak jak podczas każdej profesjonalnej interwencji psychologicznej, postawa otwartości i nieoceniania, a także rozpoznanie, jakiej pomocy oczekuje osoba, która zwróciła się do psychologa czy duchownego.

Podczas warsztatów omówione zostały formy leczenia z uzależnienia od hazardu. Najczęściej stosuje się w takich przypadkach psychoterapię indywidualną. Uzależniony może również zdecydować się na ośrodek stacjonarny, w którym przebywa podczas terapii. Bardzo pomocne mogą być grupy Haz-Anon, funkcjonujące na wzór grup Al-Anon, których członkowie podczas spotkań wspierają się w walce z nałogowym uprawianiem hazardu. Zdarza się również, że osoby uzależnione wymagają dodatkowej pomocy ze względu na inne problemy zdrowotne związane z nałogiem – np. depresję. Wówczas może być konieczna interwencja

lekarza psychiatry lub innego specjalisty – włączenie terapii farmakologicznej.

Podczas trzydniowych warsztatów w Łubiance psychologowie i kapelani PSP zdobyli podstawowe informacje o uzależnieniu od hazardu, jego diagnozie, profilaktyce i metodach działania, które mają do dyspozycji w sytuacji, gdy zwróci się do nich funkcjonariusz lub pracownik cywilny PSP z prośbą o pomoc. Wszyscy uczestnicy zajęć otrzymali materiały porządkujące nabytą wiedzę oraz dane kontaktowe do specjalistów prowadzących warsztaty, by w razie potrzeby mogli się do nich zwrócić z pytaniami.

Warsztaty okazały się ważnym i użytecznym doświadczeniem dla uczestników. Dzięki nim będą w stanie pomóc osobie wikłającej się w uzależnienie lub już uzależnionej od gier hazardowych. W przypadku specjalistów działających w tak delikatnej sferze jak psychika ludzka, doskonalenie zawodowe jest szczególnie istotne. W obliczu coraz powszechniejszych zagrożeń dla emocjonalnego funkcjonowania człowieka, do których zaliczają się również uzależnienia, psycholog i kapelan muszą dysponować odpowiednią wiedzą i narzędziami wsparcia. Ma to duże znaczenie, zwłaszcza jeśli pracują z grupami zawodowymi narażonymi na duży stres w czasie służby.

Źródło: www.uzaleznieniabehawioralne.pl

Terapia osób uzależnionych od hazardu i współuzależnionych opiera się na modelu poznawczo-behawioralnym. To

oznacza, że najpierw przyglądamy się trudnościom emocjonalnym każdego pacjenta, a potem pracujemy nad tym, co jest przyczyną tych trudności.

Dla hazardzisty pieniądze to tylko środek do osiągnięcia określonego celu – odczuwania emocji, które

są tak naprawdę ważniejsze niż wygrana. Pożądany skutek to satysfakcja, wyższa samoocena, euforia. Uzależnieni nie czują tych emocji poza kasynem lub innym miejscem gry.

Źródło: www.uzaleznienie. com.pl

30 Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 www.straz.lodz.pl

9 ZASAD BEZPIECZNEJ GRY

• Ustalaj, ile czasu spędzasz na grze i ile pieniędzy na nią wydajesz.

• Akceptuj przegraną i nie próbuj jej odzyskać.

• Ciesz się z wygranej, ale zrozum – to kwestia przypadku.

• Zachowuj równowagę między hazardem i innymi przyjemnościami.

• Nie graj dla zarobku lub w celu spłacenia długu.

• Nie graj, kiedy jesteś pod wpływem alkoholu lub narkotyków.

• Nigdy nie pożyczaj pieniędzy i nie wydawaj inwestycji lub oszczędności rodzinnych na gry hazardowe.

• Pilnuj, by hazard nie był dla Ciebie ucieczką od problemów lub przykrych uczuć.

• Nie zaniedbuj rodziny, pracy, zdrowia, finansów lub reputacji na rzecz hazardu.

PRZYDATNE STRONY WWW

• www.uzaleznieniabehawioralne.pl

• www.uzaleznienie.com.pl

Niektórzy wierzą, że ich system gry zadziała, że szala szczęścia przechyli się na ich stronę, że nadszedł czas na wygraną.

Inni wierzą, że kontynuacja hazardu jest jedynym sposobem wyjścia z sytuacji, której się wstydzą. To iluzja i błędne koło!

Źródło: www.uzaleznieniabehawioralne.pl

www.straz.lodz.pl Kurier Strażacki LIPIEC–WRZESIEŃ/189–191 31