19

W BIEŻĄCYM NUMERZE

KURIERA SZACHOWEGO:

Od Redakcji ................................................................................................... 3 XLI Olimpiada Szachowa w Tromsø ............................................................ 4 47. Biel Chess Festival 2014 ....................................................................... 13 Borys Spasski – X Mistrz Świata ................................................................ 25 Borys Spasski i jego olimpijski debiut ........................................................ 27 Historia Olimpiad Szachowych ................................................................... 30 Prasa z dawnych lat… ................................................................................. 36 Praktyka szachowa ...................................................................................... 40 Galeria unikalnych zdjęć ............................................................................. 40 Panie grają w szachy…. .............................................................................. 42 Katastrofy szachowe… (1) ......................................................................... 43 Polacy i Polki grają w szachy… .................................................................. 43 Katastrofy szachowe… (2) ......................................................................... 44 Z kart historii - Mistrzostwa świata kobiet 1949 – 1950 ............................ 45 Historia Olimpiad Szachowych ................................................................... 58 � Zapraszamy do współpracy! � Okładka: Zwycięska drużyna Chin w Tromsø © Fot. fireyrook.blogspot.com � Rozwiązanie zagadki ze strony 30: 288. Walka potoczyła się tak: 18.Sb5! ab5 19.Gb5 Gc8 20.Wd6 (Grozi teraz 21.We6 fe6 22.He6 i mat) 20…Wg8 21.Whd1 Wg4 (Lep-sze było 21…Hg4) 22.Wc6! Wh4 23.Hd3 e4 24.He2 Gb7 25.g3! Hg4 26.Hg4 Wg4 27.Wc7 i czarne poddały się.

� Wydawca:

comrel@comrel.pl www.comrel.pl

© Wszelkie prawa zastrzeżone dla Comrel. Powielanie całości lub części artykułów zawartych w Kurierze Szachowym bez zgody Wydawnictwa jest zakazane! � Redaktor naczelny: Krzysztof Puszczewicz � Strona internetowa Kuriera Szachowego: http://szachy.comrel.pl/ � Kontakt z czytelnikami: kurier@comrel.pl

2

mailto:comrel@comrel.plhttp://www.comrel.pl/http://szachy.comrel.pl/mailto:kurier@comrel.pl

OD REDAKCJI

Witamy czytelników po wa-kacyjnej przerwie. Ósmy numer zawiera sprawozdanie z arcymi-strzowskiego turnieju w Biel, w którym znakomicie spisał się najlep-szy polski szachista Radosław Woj-taszek.

Proponujemy także krótkie sprawozdanie z Olimpiady Sza-chowej w Tromsø. Dokładne omó-wienie (ok. 1500 stron, komplet par-tii, wiele ciekawostek, sprawozdanie „godzinowe” runda po rundzie) uka-że się wkrótce w wydaniu książko-wym w serii Wielkiej Encyklopedii Olimpiad Szachowych.

W galerii mistrzów świata przyszedł czas na Borysa Spasskie-go. Podajemy mniej znane fakty z jego biografii oraz partie jakie ro-zegrał debiutując na Olimpiadzie Szachowej, jaka odbyła się w 1962 roku w Złotych Piaskach niedaleko Warny (Bułgaria). Dotarliśmy także do zdjęć dziesiątego mistrza świata z lat debiutu olimpijskiego.

W ramach przeglądu Olimpiad przedstawiamy zmagania, jakie mia-

ły miejsce w Sztokholmie w 1937 roku. Jako pierwsi po drugiej wojnie światowej publikujemy unikalne zdjęcie z VII Olimpiady Szachowej.

Także jako pierwsi w galerii unikalnych zdjęć prezentujemy foto-grafie wykonane w czasie nieoficjal-nej Olimpiady Szachowej, jaka od-była się w 1936 roku w Mona-chium. Ze względu, że jej organiza-torem były nazistowskie Niemcy i upływała pod znakiem hitlerow-skich emblematów, nie zdecydowa-liśmy się na jej ujęcie w ramach Wielkiej Encyklopedii Olimpiad Szachowych.

Proponujemy kolejną porcję nieznanych partii rozegranych przez panie w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Kontynuujemy sprawozdanie z pierwszych po wojnie indywidual-nych mistrzostw świata w kategorii kobiet. Nieznane zdjęcia i komplet partii z szóstej rundy, a także ko-mentarze do partii naocznych świad-ków wypełnią ten ciekawy artykuł.

Kurier Szachowy można pobierać bezpłatnie z dedykowanej strony

internetowej: http://szachy.comrel.pl Krzysztof Puszczewicz

3

http://szachy.comrel.pl/

XLI OLIMPIADA SZACHOWA W TROMSØ

* Wydawnictwo Comrel przygoto-wuje, w ramach Wielkiej Encyklo-pedii Olimpiad Szachowych, mo-nografię zawierającą ponad 1500 stron, zawierającą komplet opracowanych partii, dużą ilość zdjęć, tabel i sprawozdanie runda po rundzie, gdzie bę-dziemy zapoznawać się z wydarzeniami w Tromsø dosłownie z zegarkiem w ręku.

Obradujący w Chanty Man-syjsku na przełomie września i paź-dziernika 2010 roku, LXXXI Kon-gres FIDE stosunkiem głosów 95:47 zadecydował, że XLI Olim-piada Szachowa odbędzie się w Tromsø w sierpniu 2014 roku. Konkurencyjną ofertą była Bułgaria, która chciała rozgrywki przeprowa-dzić w Albenie. W trakcie „przetar-gu” Norwegowie obiecali, że w przypadku wygranej, zapewnią udział mistrza świata Magnusa Carlsena. Rada miejska Tromsø na-tychmiast po werdykcie FIDE roz-poczęła prace przygotowawcze.

Dyrektorem Olimpiady zo-stał Hans Olav Karde, który w la-tach 1989 – 2013 był dyrektorem banku i pełnił ważne funkcje w ad-ministracji państwowej.

Burmistrz Tromsø Arild Hausberg, gdy już było wiadomo,

że Tromsø będzie miejscem Olim-piady, obiecał, że organizacja Olim-piady będzie połączona z „komplek-

sowym programem kulturalnym, który będzie stanowił inte-gralną część Turnieju Nacji i na długo pozo-stanie w pamięci mieszkańców miasta i licznie przybyłych gości”. W 2014 roku, nowy burmistrz Jens Johan Hjort konty-nuował dzieło swoje-

go poprzednika. Jarle Heitmann objął opiekę

nad centrum prasowym. Do niego należało zwracać się ze wszelkimi pytaniami na temat wszelkich nowo-ści, filmów, zdjęć i informacji do prasy w trakcie trwania Olimpiady.

Na miejsce gry przeznaczo-no „Mackhallen”, ogromną salę znajdującą się w samym środku centrum miasta. Wcześniej było to miejsce działalności znanego na ca-łym świecie „Browaru Mack” istnie-jącego od 1877 roku. Dzięki prze-niesieniu się browaru do bardziej nowoczesnych obiektów, hala liczą-ca siedem tysięcy metrów kwadra-towych stała się dostępna dla organi-zatorów Olimpiady. Jej dodatko-wym atutem była odległość od wszystkich hoteli przeznaczonych dla zawodników: zaledwie kilkana-ście minut spacerowym krokiem!

4

Sala doskonale zdała egzamin. Było przestronnie, gustowne barierki od-dzielały widzów od graczy, a przy każdym meczu cztery monitory pre-zentowały na bieżąco sytuację na każdej szachownicy. Kibiców nie brakowało. Mieli nieskrępowany dostęp do każdego stolika, gdzie to-czył się bój. Każdej wchodzącej do sali „gwieździe” na firmamencie szachowym towarzyszył tłum foto-reporterów.

Dwa razy wisiała na włosku organizacja tej gigantycznej im-prezy. Pierwszy raz, gdy okazało się, że organizatorom zabrakło fun-duszy, ale rząd Norwegii w czerwcu 2014 roku dostarczył brakujące środki. Drugi przypadek miał miej-sce tuż przed rozpoczęciem turnieju, w lipcu 2014 roku. Otóż organiza-torzy nie chcieli przyjąć do roz-grywek dziesięć zespołów (Rosja, Gabon, Afganistan, Pakistan, Kambodża, Południowa Afryka, Wybrzeże Kości Słoniowej, Oman i Senegal), które dokonały rejestracji po terminie. Smaczku wydarzeniu nadawał fakt, że wśród tych zespo-łów była kobieca reprezentacja Ro-sji, która wygrała poprzednią Olim-piadę! Pamiętamy, że za Rosją w Europie w owym czasie nie „przepa-dano” ze względu na dramatyczny konflikt polityczny na linii Ukraina – Rosja, o którym oczywiście tu pisać nie będziemy. „Zalecę anulowanie Olimpiady Szachowej, jeśli to będzie konieczne” zagroził wówczas wice-prezydent FIDE Israel Gelfer i… „spóźnialscy” zostali zarejestrowani, co oficjalnie zatwierdził prezydent FIDE Kirsan Iljumżinow. Śledząc

poprzednie Olimpiady (chociażby Londyn 1927 czy też Siegen 1970), widzieliśmy, że m.in. ze względu na koszty organizatorzy nie dopuszczali zespołów, które albo były opóźnione w opłaceniu składek członkowskich czy też za późno zgłosiły chęć udzia-łu. Dobrze, że te czasy bezpowrotnie minęły!

XLI Olimpiada w Tromsø okazała się rekordowa. W dniu 31 lipca 2014 roku na liście startowej w grupie Open figurowało aż 179 ze-społów! Ostatecznie wystartowały 172 ekipy męskie, gdyż nie dojecha-ły Timor Wschodni, Gabon, Kongo, Mali, Turkmenistan. W przypadku pań nie pojawiły się Syria i Turkme-nistan i walczyły 134 zespoły. Do-piero od drugiej rundy grały Indone-zja, Gambia i Lesotho, a Malediwy i Suazi przyjechały dopiero na 3-cią.

Kiedy ruszyła Olimpiada, po-jawiła się nowa lista FIDE, datowa-na na 1 sierpnia 2014 roku, która spowodowała pewne przetasowania przy rozstawieniu ekip.

1. Rosja 2773, 2. Ukraina 2723, 3. Francja 2719, 4. Armenia 2705, 5. Węgry 2703, 6. USA 2701, 7. Chiny 2699, 8. Azerbejdżan 2694, 9. Izrael 2683, 10. Anglia 2681, 11. Holandia 2677, 12. Niem-cy 2677, 13. Kuba 2669, 14. Nor-wegia 2666 i Polska 2662.

W Olimpiadzie „męskiej” za-grało pięć pań, mianowicie Judyta Polgar (Węgry), Zhu Chen (Katar), Qianyun Gong (Singapur), Danitza Vazquez Maccarini (Puerto Rico) i Elvira Berend (Luksemburg).

Wyniki były sensacyjne. Po raz pierwszy w historii triumfowali

5

Chińczycy! Po srebrne medale się-gnęli Węgrzy. Pozbawiona najlep-szych graczy (nie przyjechali Anand i Harikrishna) reprezentacja Indii zdobyła brązowe medale! Aby zdać

sobie sprawę, jak nieoczekiwane pa-dły wyniki, w tabeli podajemy miej-sca zajęte na poprzednich Olimpia-dach przez triumfatorów z Tromsø

Kraj 2014 2012 2010 2008 2006 2004 2002 2000

Chiny 1 4 5 7 2 24 5 9 Węgry 2 9 4 8 5 31 2 4 Indie 3 35 18 16 30 6 29 8

Fotografia: Całe Tromsø zostało „opanowane” przez szachistów i szachistki. Wszę-dzie było widać motywy szachowe. Tromsø stało się na 2 tygodnie stolicą szachów!

Zdjęcie: ChessBrains.pl

6

Polacy zajęli miejsce do-kładnie takie, na jakim byli roz-stawieni. Walczyli pięknie i prak-tycznie cały czas szli „górą”. Dlate-go chyba po raz pierwszy po wojnie tak dużo i dobrze mówiono o młodej polskiej ekipie, a szczególnie oso-bom Radosława Wojtaszka i Jana Dudzie sprawozdawcy norwescy

i rosyjscy nie szczędzili słów uzna-nia. Stwierdzono, że „jak tak dalej będzie”, to w Baku 2016, Polacy bę-dą groźni dla każdego. Była szansa na medale, ale w ostatniej rundzie, grający na pierwszym stole Polacy, „spalili” się i przegrali z Chinami 1:3, co było ich jedyną tak wysoką porażką na przestrzeni Olimpiady.

Końcowe rezultaty (podajemy czołówkę, startowały 172 ekipy):

1. CHINY 19 422,5 31,5 2. WĘGRY 17 372,0 29,0 3. INDIE 17 371,5 30,5 4. ROSJA 17 352,0 28,5 5. AZERBEJDŻAN 17 345,0 28,0 6. UKRAINA 16 377,5 29,0 7. KUBA 16 361,0 29,5 8. ARMENIA 16 350,5 28,5 9. IZRAEL 16 348,0 28,0

10. HISZPANIA 16 334,5 28,0 11. BIAŁORUŚ 16 304,5 27,0 12. HOLANDIA 15 367,5 29,5 13. FRANCJA 15 357,5 28,5 14. USA 15 348,0 28,0 15. POLSKA 15 335,5 28,5 16. SERBIA 15 324,0 27,5 17. UZBEKISTAN 15 320,5 25,5 18. ARGENTYNA 15 316,0 28,0 19. PERU 15 313,0 28,0 20. RUMUNIA 15 310,0 27,5 21. TURCJA 15 295,5 27,5 22. BRAZYLIA 15 291,5 28,5 23. EGIPT 15 284,0 28,0 24. CHORWACJA 14 343,0 28,5 25. BUŁGARIA 14 335,5 26,5 26. CZECHY 14 324,5 27,0 27. WIETNAM 14 324,0 28,5 28. ANGLIA 14 314,0 27,0 29. NORWEGIA 1 14 309,5 25,5 63. NORWEGIA 2 12 261,0 24,0 101. NORWEGIA 3 10 190,5 22,0

19

Ekipa polska tuż przed pierwszą rundą

Od lewej: Gajewski, Soćko, Bartel, Wojtaszek, Mitoń (trener) i Duda Zdjęcie: Polski Związek Szachowy

Najsilniejszy szachista filipiński Wesley So

pojawił się w roli trenera zespołu USA Zdjęcie autora sprawozdania

8

253.Obrona sycylijska [B50]

Basil (Jordania) 2135 – GM Griszczuk (Rosja) 2795 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Gc4 Sf6 5.He2 Sc6 6.c3 Gg4 7.cd4 Sd4

8.Gf7? (Kuszący ruch, ale okazuje się, że czarne mają wszystko pod kon-

trolą) 8…Kf7 9.Hc4 Se6 10.Sg5 Ke8 11.Se6 Wc8! (Tego ruchu białe nie wzięły pod uwagę, gdy święciły na „f7”) 12.Ha4 Hd7 13.Hd7 Sd7 (Teraz „wiszą” figu-ry na „e6” i „c1”. Białe muszą ponieść straty materialne) 14.Sg7 Gg7 15.Sd2 Se5 16.f3 Gd7 i białe poddały się. Uwagi z biuletynu olimpijskiego.

254.Obrona królewsko – indyjska [E60]

FM Kojima (Japonia) 2373 – GM Mowsesian (Armenia) 2672 1.Sf3 Sf6 2.c4 g6 3.d4 Gg7 4.g3 0–0 5.Gg2 c6 6.Sc3 d6 7.0–0 Hb6 8.h3

Ha6 9.b3 b5 10.cb5 cb5 11.a4 b4 12.Sb5 Hb7 13.Se1 d5 14.Gf4 Sbd7 15.Wc1 a6 16.Sc7 Wa7 17.Sd3 Hb6 18.Sd5 Sd5 19.Gd5 Gd4 20.Gh6 Wd8 21.Sb4 Sf6 22.e4 Gh3 23.Sc6 Gf1 24.Kf1 e5 25.Gg5 Wd6 26.Sa7 Ha7 27.Wc8 Kg7

9

28.Hc1! Sd5 29.Gh6 Kf6 30.Gg5 Kg7 31.Gh6 Kf6 32.ed5 Kf5 33.f3 (Lub

33.g4 Ke4 34.Ke2 Kd5 35.Hc4 Ke4 36.f3 i mat) 33…Wd5 34.Hg5 (Najkrótszą drogą do zwycięstwa był ruch 34.Wc6 Wd6 35.Wd6 Ge3 36.g4 i mat) 34…Ke6 35.We8 Kd6 36.Gf8 Kc7 37.Hc1? (Należało grać 37.He7 Wd7 38.Hb4 ze śmier-telną groźbą Hc4) 37…Kb6 38.Wc8? Hd7 39.Hc4?? Hh3 40.Ke2 Hg2 (Mogło jeszcze nastąpić 41.Kd1 Hf3 42.Kc1 Hh1 43.Kc2 Hg2 44.Kc1 Ge3 45.Kb1 Wd1) i białe poddały się. Kojima zmarnował wielką szansę pokonania silnego ar-cymistrza.

255.Debiut czterech skoczków [C46] IM Agnelo (Angola) 2225 – GM Bartel (Polska) 2640

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Sc3 Sf6 4.g3 Gc5 5.Gg2 d6 6.0–0 a6 7.d3 h6 8.Ge3 Ge3 9.fe3 Ge6 10.Sh4 Se7 11.Sf5 Gf5 12.ef5 d5 13.d4 e4 14.He2 Hd7 15.Wf4 0–0–0 16.Waf1 Kb8 17.b3 Whe8 18.Sd1 Sc6 19.c3 h5 20.Sf2 He7 21.b4 Sa7 22.a4 Hd7 23.Wa1 Sc8 24.Sd1 Sd6 25.Sb2 Sf5 26.Gh3 Sd4 27.cd4 Hh3 28.b5 a5 29.Waf1 Wd6 30.Sd1 Hd7 31.Hd2 b6 32.Sc3 Wf8 33.Wf5 Wh8 34.h3 He7 35.Hf2 Hd7 36.Kg2 Ka8 37.Hf4 c5 38.bc6 Wc6 39.Sb5 Wc2 40.Kg1 Whc8 41.g4 hg4 42.hg4 Wc1 43.Wc1 Wc1 44.Kg2 Hc6 45.g5

45…Hc2 46.Hf2 Hd1 47.gf6 g6 48.Wd5 Hg4 49.Kh2 Wc8 50.Hg2 Hh4 i

białe poddały się.

10

Gajewski (po lewej) – Pascoal

Zdjęcie: Polski Związek Szachowy

Zhu Chen – Griszczuk; w głębi partia Karjakin – Nezad

Jeszcze głębiej, w tle gra Jan Niepomniaszczij; Zdjęcie: Paul Truong

11

256.Obrona holenderska [A04]

IM Urkedal (Norwegia 2) 2500 – GM Iwańczuk (Ukraina) 2744 1.Sf3 f5 2.d3 Sc6 3.d4 e6 4.g3 d5 5.Gg2 Wb8 6.0–0 Sf6 7.Gf4 b5 8.b3

Ga6 9.Hc1 Gd6 10.Sbd2 0–0 11.e3 Se4 12.We1 He7 13.a3 Sa5 14.Gf1 Wb6 15.c3 g5!? (Po partii Urkedal powiedział, że bardzo ucieszyło go dobrowolne osłabienie pozycji króla przez Iwańczuka)

16.Gd6 cd6 17.b4 Sb7 18.a4 Wc8 19.Se4 fe4 20.Sd2 Sd8 21.ab5 Gb5

22.Gb5 Wb5 23.Wa3

23…Wb4? (Czarne mające trzy grupy pionowe wobec silnych pionów

białych idą na uproszczenia, które okażą się dla nich zgubne) 24.cb4 Wc1 25.Wc1 Hb7 26.Wac3 Sf7 27.Wc8 Kg7 28.W1c7 Hb4 29.Sf1 (29…Sf1 a5 30.We8 Kg6 31.Wg8 Kf6 32.Wf8) i czarne poddały się. Uwagi na podstawie biuletynu olimpijskiego.

Wybór partii i omówienie Olimpiady Szachowej Kobiet w Tromsø zamie-

ścimy w następnym numerze.

12

47. BIEL CHESS FESTIVAL 2014

W dniach 12 – 25 lipca 2014 roku rozegrano już 47. Festiwal Szachowy w szwajcarskiej miejsco-wości Biel. My zainteresowaliśmy się główną atrakcją festiwalu, turnie-jem arcymistrzowskim, do którego zaproszono najsilniejszego polskiego szachistę Radosława Wojtaszka oraz aktualną mistrzynię świata Hou Yifan z Chin. Stawkę rywali dopełnili Hindus Pentala Harikrishna, Francuz Maxime Vachier-Lagrave, Holender Anish Giri i Rosjanin Aleksander Motylew. Już pierwsza runda przynio-sła niespodziankę. W pojedynku najmłodszych uczestników, 20. let-nia mistrzyni świata Hou Yifan bez problemów ograła równolatka Anis-ha Giriego. Młody Holender w fer-worze walki poświęcił gońca i ry-chło okazało się, że nie otrzymał w zamian żadnej rekompensaty. Moty-lew grał agresywnie w partii z Woj-taszkiem, poświęcił piona, ale potem szybko pomylił się i stracił jakość. Polak zrealizował wzorcowo uzy-skaną przewagę. Partia Vachier-Lagrave – Harikrishna, po wymianie hetmanów była korzystniejsza dla czarnych, ale Francuz bronił się do-kładnie wymuszając remis ofiarą skoczka. W drugiej rundzie Woj-taszek grał uważnie z Hou Yifan, gdyż mistrzyni świata, mimo czar-nego koloru, utrzymywała mikro-skopijną przewagę. Gdy wytworzyła się końcówka z różnopolowymi gońcami, podpisano remis. Taki sam

wynik miał miejsce w partii Vachier-Lagrave – Motylew. Znowu nie-szczęśliwie zagrał Giri, który po ru-chu 38…Wc8?? został natychmiast rozgromiony przez Harikrishnę i po dwóch rundach miał zerowe konto punktowe. W trzeciej rundzie wszystkie partie były rezultatywne! Po dwóch nieudanych partiach Giri pokonał Wojtaszka. Po świetnej grze Vachier-Lagrave wypunktował mi-strzynię świata i został samodziel-nym liderem. Giri po pokonaniu Mo-tylewa w czwartej rundzie uciekł z ostatniego miejsca i wszedł do grupy mającej 50%. Na ostatnim miejscu znalazł się mistrz Europy Motylew. Liderem pozostał Vachier-Lagrave po remisie z mistrzem Eu-ropy Motylewem. Runda piąta przyniosła Giriemu trzecie „zero” w starciu z Vachier-Lagrave, a w pozostałych partiach podpisano re-misy. Runda szósta rozpoczęła dru-gie koło. Wszystkie partie dały re-mis, ale grano w nich do wyczerpa-nia wszelkich możliwości. W partii Wojtaszek – Motylew, w trochę lep-szej pozycji, Polak nie chciał ryzy-kować i forsował remis poprzez po-wtórzenie posunięć. W siódmej rundzie wygrał tylko Vachier-Lagrave, który pokonał Motylewa. To zwycięstwo oczywiście umocniło Francuzowi pozycję lidera. Runda ósma niczego nie wniosła, gdyż dała same remisy. W ten sposób w dru-gim kole rozstrzygnięta była tylko jedna partia. Kiedy widzom groziło

13

„zaśnięcie” runda dziewiąta dała same rozstrzygnięcia! Pierwszy raz zaznał goryczy porażki Vachier-Lagrave. Pokonał go Giri. Mistrzyni świata Hou Yifan wygrała z Moty-lewem, a Wojtaszek zwyciężył z Ha-

rikrishną. W ostatniej rundzie pod-pisano dwa remisy, a Harikrishna wygrał z Hou Yifan. Szczegółowe wyniki podajemy w poniższych ta-belach.

Wyniki końcowe

Turniej arcymistrzowski, I Koło 1 2 3 4 5 6 P M

Vachier-Lagrave M. 2766 ½ 1 1 ½ ½ 3,5 I Motylew A. 2698 ½ ½ 0 0 1 2,0 V – VI Hou Yifan 2629 0 ½ 1 ½ ½ 2,5 II - IV Giri A. 2750 0 1 0 1 0 2,0 V – VI Wojtaszek R. 2733 ½ 1 ½ 0 ½ 2,5 II - IV Harikrishna P. 2726 ½ 0 ½ 1 ½ 2,5 II - IV

Turniej arcymistrzowski, II Koło

1 2 3 4 5 6 P R M Vachier-Lagrave M. 1 ½ 0 ½ ½ 2,5 6,0 I Motylew A. 0 0 ½ ½ ½ 1,5 3,5 VI Hou Yifan ½ 1 ½ ½ 0 2,5 5,0 V Giri A. 1 ½ ½ ½ ½ 3,0 5,0 IV Wojtaszek R. ½ ½ ½ ½ 1 3,0 5,5 II Harikrishna P. ½ ½ 1 ½ 0 2,5 5,0 III

Wyniki sumaryczne:

R SB Z M Vachier-Lagrave M. 6,0 28,25 3 I Wojtaszek R. 5,5 26,25 2 II Harikrishna P. 5,0 25,50 2 III Giri A. 5,0 24,50 3 IV Hou Yifan 5,0 23,75 2 V Motylew A. 3,5 18,25 1 VI

Oznaczenia: P – liczba punktów, M – zajęte miejsce, R – łączna suma punktów z obu kół, SB – punktacja Sonneborn-Bergera, Z – ilość wygranych partii W przypadku jednakowej ilości punktów, o zajętym miejscu decydowała w pierwszej kolejności punktacja Sonnenborn – Bergera, a w drugiej ilość wygra-nych partii

14

Wszystkie zdjęcia w artykule pochodzą ze strony: http://www.bielchessfestival.ch/en

Ceremonia otwarcia turnieju

Od lewej: Motylew, Harikrishna, Wojtaszek, Giri, Vachier-Lagrave i Hou Yifan

257.Debiut Trompowskiego [A45] Chess Festival, Biel 2014

14 lipca, runda 1

GM Vachier-Lagrave (Francja) 2766 – GM Harikrishna (Indie) 2726 1.d4 Sf6 2.Gg5 Se4 3.Gf4 d5 4.e3 Gf5 5.g4 e5 6.Ge5 Hh4 7.Hf3 Gg4

8.Hg2 Sd7 9.Gg3 He7 10.c3 c6 11.Sd2 Sg3 12.Hg3 Gf5 13.Gh3 Gh3 14.Sh3 g6 15.0-0-0 0-0-0 16.Kb1 Sf6 17.Sg5 h6 18.Sgf3 He6 19.He5 Gd6 20.He6 fe6 21.Wdg1 g5 22.Kc2 Wdf8 23.Kd1 Wf7 24.Ke2 Whf8 25.Wg2 b6 26.h3 c5 27.dc5 bc5 28.c4 Kb8 29.Se1 Wb7 30.b3 a5 31.Sd3 a4 32.Wb1 ab3 33.Wb3 Kc7 34.Wb7 Kb7 35.Wg1 Wa8 36.Wb1 Kc6 37.Wb2 h5 38.Wc2 Wa4 39.f3 Sd7 40.cd5 ed5 41.e4 Sb6 42.ed5 Sd5 43.Sc4 Wa2 44.Wa2 Sc3 45.Ke3 Sa2 46.Sd6 Kd6 47.Sc5 Kc5 48.Ke4 Sc3 49.Kf5 Se2 50.Kg5 Sg1 51.Kh5 Sf3 i remis.

15

258.Obrona sycylijska [B52] Chess Festival, Biel 2014

14 lipca, runda 1

GM Motylew (Rosja) 2698 – GM Wojtaszek (Polska) 2733 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.Gb5 Gd7 4.Gd7 Hd7 5.c4 Sf6 6.Sc3 g6 7.d4 cd4 8.Sd4

Gg7 9.b3 Sc6 10.Gb2 Hg4 11.Hg4 Sg4 12.Sc6 bc6 13.h3 Se5 14.0–0–0 Sd7 15.f4 Wg8 16.g4 0–0–0 17.h4 h6 18.g5 Wh8 19.e5 de5 20.Se4 Whg8 21.Whe1 hg5 22.Sg5 Sc5 23.Sf7 Sd3 24.Kb1 Wd7 25.fe5 Se1 26.We1 Wd2 27.Ga3 Wf2 28.e6 Gf6 29.Wg1 We2 30.h5 We6 31.Gc5 We2 32.hg6 Wb2 33.Kc1 Wa2 34.Wg4 Kd7 35.Ge3 Wb8 36.Gd4 Ke6 37.Gf6 ef6 38.Sh6 f5 39.Wg3 f4 40.Wf3 Wg2 i białe poddały się.

259.Obrona sycylijska [B51] Chess Festival, Biel 2014

14 lipca, runda 1

GM Hou Yifan (Chiny) 2629 – GM Giri (Holandia) 2750 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.Gb5 Sd7 4.d4 cd4 5.Hd4 a6 6.Ge2 Sgf6 7.0–0 e5 8.He3

d5 9.ed5 Gc5 10.Hd2 0–0 11.c4 e4 12.Sd4 Se5 13.b4 Ga7 14.Sc3 Gg4 15.c5 a5 16.a3 Sd5 17.Se4 Gb8 18.f3 Sf4 19.Sd6 Gd6 20.cd6 Se2 21.He2

21…Hd6 22.Sb5 Hf6 23.fg4 Sf3 24.Hf3 Ha1 25.Ge3 Hf6 26.Hf6 gf6

27.Sc7 Wac8 28.Sd5 i czarne poddały się.

16

260.Partia włoska [C50] Chess Festival, Biel 2014

15 lipca, runda 2

GM Harikrishna (Indie) 2726 – GM Giri (Holandia) 2750 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gc4 Gc5 4.Sc3 Sf6 5.d3 d6 6.Gg5 h6 7.Gf6 Hf6

8.Sd5 Hd8 9.c3 a6 10.d4 ed4 11.cd4 Ga7 12.Wc1 0–0 13.Ga6 We8 14.0–0 We4 15.Gd3 We8 16.Gb5 Ge6 17.Se3 Gd7 18.Sd5 Ge6 19.Se3 Gd7 20.Gc4 Wf8 21.We1 Se7 22.Hd3 c6 23.Gb3 b5 24.h3 Gb6 25.Gc2 f5 26.g4 g6 27.gf5 Sf5 28.Sf5 gf5 29.Gb3 Kh7 30.Ge6 Wf6 31.d5 cd5 32.Gd5 Wg6 33.Kh1 Wc8 34.Wc8 Hc8 35.Sd4 Hf8 36.Se6 Hf6 37.Hf3 Wg8 38.Sf4 Wc8??

39.Hh5?! (Natychmiast wygrywało 39.Hg3!! i po np. 39…Wa8 40.We7!

He7 41.Hg6 Kh8 42.Hh6 Hh7 43.Sg6 i mat) 39…Gd8 40.Wg1 Ge7 41.Wg6 i czarne poddały się.

261.Obrona sycylijska [B90] Chess Festival, Biel 2014

16 lipca, runda 3

GM Giri (Holandia) 2750 – GM Wojtaszek (Polska) 2733 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.h3 e5 7.Sde2 h5 8.g3 Ge6

9.Gg2 b5 10.0–0 Sbd7 11.Ge3 Sb6 12.b3 Ge7 13.Hd2 Hc7 14.a4 ba4 15.Sa4 Sa4 16.Wa4 0–0 17.Wfa1 Wfc8 18.c4 Wcb8 19.W4a3 Sd7 20.Sc3 Hc8 21.Hd1 Sf6 22.Kh2 h4 23.gh4 Sd7 24.h5 Sc5 25.Sa4 Sa4 26.Wa4 Wb7 27.Wc1 Wab8 28.Wc3 Wb4 29.Wb4 Wb4 30.f4 Kh7? 31.f5! Gd7 32.h6 g6 33.Hd5 He8 34.fg6 fg6 35.Hd2 Ge6 36.Wd3 Wb7 37.Ha5 Hc6 38.Hd2 Gf8 39.Gg5 Wf7 40.He1 Hb6 41.Ge3 Hc7 42.Hg3 a5 43.Gd2 a4 44.ba4 Hc4 45.a5 Ha2 46.He3 d5 47.ed5 Gf5 48.Wb3 e4 49.Hc3 Gd6 50.Kh1

17

50…e3 51.He3 We7 52.Hc3 Ge5 53.Wa3 Gc3 54.Wa2 We2 55.a6 Gd2

56.Gf3 We1 57.Kg2 Ge3 58.a7 Ga7 59.Wa7 Kh6 60.h4 We3 61.Kf2 Wd3 62.Wf7 Wd4 63.Kg3 Gc2 64.Wf4 Wd2 65.Wb4 Gd1 66.Ge4 g5 67.Wb6 Kh5 68.Gg6 Kh6 69.Ge4 Kh5 70.hg5 Kg5 71.Wg6 Kh5 72.Kf4 Wf2 73.Ke5 We2 74.Wc6 Ga4 75.Wc8 Kh6 76.Wc7 Ge8 77.Wh7 Kg5 78.Wg7 Kh6 79.Wg3 We1 80.d6 Kh5 81.Kf4 Kh6 82.Wg8 Ga4? (82…Wf1) 83.Wg6 Kh5 84.We6 i czarne poddały się.

Trwa partia Anish Giri (po prawej) – Radosław Wojtaszek

18

262.Partia włoska [B51] Chess Festival, Biel 2014

16 lipca, runda 3

GM Hou Yifan (Chiny) 2629 – GM Vachier-Lagrave (Francja) 2766 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.Gb5 Sd7 4.0–0 a6 5.Gd3 Sgf6 6.c3 b5 7.Gc2 Gb7

8.We1 e6 9.d4 Ge7 10.Sbd2 Hc7 11.Sf1 0–0 12.Sg3 Wfe8 13.h3 Wac8 14.Gd3 Gf8 15.Gd2 g6 16.He2 Gg7 17.a4 e5 18.d5 c4 19.Gc2 Sc5 20.Sh2 Wb8 21.Wa3 Gc8 22.ab5 ab5 23.Sg4 Gg4 24.hg4 Wa8 25.Wea1 Wa3 26.Wa3 Hb7 27.g5 Sfd7 28.Hd1 Wa8 29.Ha1 Wa3 30.Ha3 Gf8 31.Ge3 Ge7 32.Sf1 Gd8 33.Sd2 Gb6 34.Sb1 Gc7 35.Sd2 Gb6 36.Sb1 Gc7 37.Sd2 Kg7 38.g3 Gb6 39.Sb1 Sd3 40.Gb6 Hb6 41.Gd3 cd3 42.Sd2 Hd8 43.c4 Hg5 44.Hd3 b4 45.Sb3 h5 46.Kg2 h4 47.Kh3 hg3 48.fg3 Hd8 49.Kg2 Ha8 50.Hc2 Ha7 51.Hd2 Sf6 52.He2 Ha2 53.Sc1 Hb1 54.Sd3 b3 55.Sf2 Hc1 56.Kf3 Sh7 57.Kg2 Sg5 58.g4 Kf6 59.Hd3 Hb2 60.c5 dc5 61.d6 Hd4 62.d7 Hd3 63.Sd3 Ke7 i białe poddały się.

Anish Giri w trakcie czwartej rundy

19

263.Partia hiszpańska [C67] Chess Festival, Biel 2014

16 lipca, runda 3

GM Motylew (Rosja) 2698 – GM Harikrishna (Indie) 2726 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sf6 4.0–0 Se4 5.d4 Sd6 6.Gc6 dc6 7.de5 Sf5

8.Hd8 Kd8 9.h3 Gd7 10.Wd1 Ge7 11.c4 Kc8 12.Sc3 Sh4 13.Sh4 Gh4 14.b3 b6 15.Gb2 a5 16.a4 Gf5 17.Se2 Kb7 18.g3 Ge7 19.g4 Gc2 20.Wd7 Gc5 21.Ga3 Ga3 22.Wa3 Whe8 23.Wd2 Ge4 24.f4 Wad8 25.Waa2 g5 26.Sc3 Gd3 27.Wa1 Wd7 28.Se4 Wed8 29.Sg5 Kc8 30.We1 b5 31.e6 fe6 32.Se6 We8 33.f5 bc4 34.bc4 Wd6 35.Wed1 Gc4 36.Wd6 cd6 37.Wd6 Ge6 38.Wc6 Kd7 39.We6 We6 40.fe6 Ke6 41.Kf2 Kd5 42.Ke3 Kc4 43.g5 Kd5 i czarne poddały się.

264.Obrona słowiańska [D12] Chess Festival, Biel 2014

17 lipca, runda 4

GM Giri (Holandia) 2750 – GM Motylew (Rosja) 2698 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Sf3 Sf6 4.e3 Gf5 5.Sc3 e6 6.Sh4 Gg6 7.Hb3 Hc7 8.Sg6

hg6 9.g3 Sbd7 10.Gg2 Ge7 11.0–0 0–0 12.cd5 ed5 13.f3 b5 14.Se2 Hb6 15.Kh1 c5 16.Hd1 Wfe8 17.g4 Wad8 18.Gd2 g5 19.a4 b4 20.a5 Hb8 21.dc5 Gc5 22.Sd4 Se5 23.b3 Wc8 24.Wa2 Sc6 25.Wc2 Sa5 26.Hb1 Gb6 27.Wc8 Wc8 28.Sf5 Gc5 29.Hb2 Gf8 30.e4 de4 31.Gg5 ef3 32.Gf3 Hb5 33.Wd1 Wd8 34.Wg1 Wd3 35.He2 Sh7 36.Sd4 Hd7 37.Hd3 Sg5 38.Wd1 Gc5 39.Sc6 Hd3 40.Wd3 Sc6 41.Gc6 Se6 42.Wd7 Gb6 43.Gd5 Sd8 44.We7 Kf8 45.We4 a5 46.Kg2 g5 47.Kf3 f6 48.h3 Gc7 49.Wc4 Gb6 50.We4 Gc7 51.We2 Ge5 52.Wa2 Gc7 53.Wc2 i czarne poddały się.

265.Partia hiszpańska [C67]

Chess Festival, Biel 2014 18 lipca, runda 5

GM Vachier-Lagrave (Francja) 2766 – GM Giri (Holandia) 2750 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 Sf6 4.0–0 Se4 5.We1 Sd6 6.Se5 Ge7 7.Gf1 Se5

8.We5 0–0 9.Sc3 Se8 10.Sd5 Gd6 11.We2 c6 12.Se3 Gc7 13.Sf5 d5 14.Se7 Kh8 15.Sc8 Wc8 16.d3 f5 17.g3 Hf6 18.Gd2 Sd6 19.Gc3 d4 20.Gd2 Sf7 21.f4 Wce8 22.Gg2 Sd6 23.a3 Gb6 24.We8 We8 25.Hf1 Kg8 26.We1 We6 27.a4 a6 28.Gf3 g6 29.Kg2 Kf7 30.We6 He6 31.Ha1 Gc5 32.b4 Gb6 33.Ge1 Sc8 34.Gf2 Hd7 35.h3 h5 36.b5 ab5 37.ab5 cb5 38.Ha8 Gc5 39.Gb7 Sb6 40.Ha2 Kg7 41.Ha6 b4 42.Gf3 Kf8 43.Ha5 He7 44.Kf1 Kf7 45.Kg2 Kf8 46.g4 hg4 47.hg4 fg4 48.Gg4 Hc7 49.Gf3 Kg7 50.Hb5 Sc8 51.Hc4 Hb6 52.Hd5 Hd6 53.He5 He5 54.fe5 Sa7 55.Gd5 Sb5 56.Gh4 g5 57.Gg5 Kg6 58.Gd8 Kf5 59.e6 Sa3 60.Gb3 Sc2 61.Gc2 Ke6 i czarne poddały się.

20

Partia Vachier-Lagrave (po lewej) – Giri

266.Obrona sycylijska [B90] Chess Festival, Biel 2014

21 lipca, runda 7

GM Motylew (Rosja) 2698 – GM Vachier-Lagrave (Francja) 2766

1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Ge3 Sg4 7.Gg5 h6 8.Gh4 g5 9.Gg3 Gg7 10.Ge2 h5 11.h4 Sc6 12.Sb3 gh4 13.Gh4 Ge6 14.Hd2 Hb6 15.Sd5 Gd5 16.ed5 Sd4 17.c3 Sf5 18.Gg4 hg4 19.Hg5 e6 20.Hg4 Gf6 21.de6 Sh4 22.0–0–0 Hf2 23.Wd6 Wd8 24.Wd8 Gd8 25.Sd2 He3 26.ef7 Kf7 27.Wf1 Gf6 28.Hd7 He7 29.Hd3 Kg7 30.Se4 Ge5 31.He2 Sg6 32.g3 We8 33.Hg4 He6 34.Hh5 Ha2 35.Sc5 Ha1 i białe poddały się.

21

267.Obrona królewsko – indyjska [E60] Chess Festival, Biel 2014

23 lipca, runda 9

GM Giri (Holandia) 2750 – GM Vachier-Lagrave (Francja) 2766 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.f3 e6 4.e4 d5 5.cd5 ed5 6.Sc3 de4 7.fe4 Gb4 8.Gd3 Se4

9.He2 0–0 10.Ge4 We8 11.Sf3 Gf5 12.Gg5 Gc3 13.bc3 f6 14.Sd2 fg5 15.0–0 Sd7 16.Hc4 Ge6 17.Gd5 Gd5 18.Hd5 Kh8 19.Wae1 c6 20.Hb3 Sb6 21.Sf3 We1 22.We1 Hf6 23.He6 He6 24.We6 g4 25.Se5 Sd5 26.c4 Sf4 27.We7 Se2 28.Kf2 Sd4 29.Wb7 a5 30.Sd7 Se6 31.Kg3 Wd8 32.Sf6 Sg5 33.Kg4 h6 34.Sd7 Sf7 35.Kf4 g5 36.Ke3 Sd6 37.Wb8 Wb8 38.Sb8 Sc4 39.Kd4 Sb6 40.Sc6 a4 41.Kc5 Sc8 42.Kb4 Sb6 43.Kc5 Sc8 44.Kb4 Sb6 45.Kb5 Sd5 46.Ka4 Kg7 47.Sb4 Se3 48.Kb5 Kf7 49.a4 Ke6 50.a5 Kd7 51.a6 Kc8 52.Kc5 i czarne poddały się.

268.Obrona Grünfelda [D85] Chess Festival, Biel 2014

23 lipca, runda 9

GM Wojtaszek (Polska) 2733 – GM Harikrishna (Indie) 2726 1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 d5 4.cd5 Sd5 5.e4 Sc3 6.bc3 Gg7 7.Gb5 Sc6 8.Sf3

0–0 9.0–0 Sa5 10.Gf4 Gd7 11.Ge2 c5 12.d5 Gg4 13.e5 Hd7 14.We1 Wad8 15.h3 Gf5 16.c4 e6 17.Hd2 b6 18.d6 Ge4 19.Sg5 Gb7 20.Wad1 Kh8 21.He3 Sc6 22.Sf3 Sb4 23.Wd2 Ha4 24.Gd1 Ha6 25.Gg5 Wd7 26.Gf6 Gf6 27.ef6 Gf3 28.Gf3 Hc8 29.He4 Wg8 30.a3 Sa6 31.Gd1 Sb8 32.Ga4 Wdd8 33.g4 Ha6 34.Hc2 Hb7 35.Hc3 Sc6 36.Gc6 Hc6 37.We6 Wgf8 38.He5 Hf3 39.He3 Hc6 40.We7 Wd7 i czarne poddały się.

269.Obrona Caro – Kann [B18] Chess Festival, Biel 2014

23 lipca, runda 9

GM Hou Yifan (Chiny) 2629 – GM Motylew (Rosja) 2698 1.e4 c6 2.d4 d5 3.Sc3 de4 4.Se4 Gf5 5.Sg3 Gg6 6.S1e2 Sf6 7.Sf4 e5

8.Sg6 hg6 9.de5 Ha5 10.Gd2 He5 11.He2 Sbd7 12.0–0–0 0–0–0 13.He5 Se5 14.h3 Gc5 15.f4 Sed7 16.Gc4 Gf2 17.Sf1 Whf8 18.Gb4 Gc5 19.Gc5 Sc5 20.Sg3 b5 21.Wd8 Kd8 22.Ge2 Kc7 23.Wd1 Sd5 24.Wf1 f5 25.Gf3 Sf4 26.Gc6 Sfd3 27.cd3 Kc6 28.Kc2 We8 29.Kd2 Wd8 30.Wf3 Sb7 31.Se2 Sd6 32.Sf4 Sc4 33.Kc2 Se5 34.We3 Kd6 35.Wg3 Wf8 36.d4 Wc8 37.Kd1 Sd7 38.Wg6 Sf6 39.Wg7 Wc4 40.Se2 Wa4 41.a3 b4 42.ab4 Wb4 43.Kc2 Sd5 44.g3 Se3 45.Kd3 Sd1 46.b3 Sf2 47.Kc3 a5 48.Wa7 Sd1 49.Kd2 Sf2 50.Kc2 i czarne poddały się.

22

Hou Yifan oczekuje Motylewa

270.Obrona sycylijska [B90] Chess Festival, Biel 2014

24 lipca, runda 10

GM Harikrishna (Indie) 2726 – GM Hou Yifan (Chiny) 2629 1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sf6 5.Sc3 a6 6.Gc4 e6 7.0–0 Sc6 8.Sc6

bc6 9.He2 d5 10.Gb3 Ge7 11.Ga4 Gd7 12.e5 Sg8 13.Hg4 g6 14.Se2 h5 15.Hf3 Sh6 16.Gh6 Wh6 17.c4 Kf8 18.Sd4 Wc8 19.Wac1 c5 20.Gd7 Hd7 21.Se2 d4 22.b4 h4 23.bc5 Wh5 24.Wfd1 We5 25.Sd4 He8 26.Hf4 Wcc5 27.Sb3 Wf5 28.Hh6 Kg8 29.Sc5 Gc5 30.Wc2 Ge7 31.He3 Hc6 32.Kh1 Kh7 33.Wd4 Kg7 34.He4 Hb6 35.Wd1 Gf6 36.He3 Hc6 37.c5 Kh7 38.h3 Ge7 39.Wd4 Kg8 40.Wdc4 a5 41.Hc3 Wd5 42.Hf3 Hd7 43.Wc1 Wf5 44.c6 Wf3 45.cd7 Wd3 46.Wc7 Gd8 47.Wb7 Kf8 48.Kg1 Ke7 49.Kf1 Wd2 50.Wc8 g5 51.Ke1 Wd5 52.Ke2 f5 53.Ke3 Wd1 54.Ke2 Wd4 55.Wbb8 Wd7 56.Wc3 Wd4 57.Wd3 We4 58.Kd2 Wf4 59.f3 Gc7 60.Wb7 Wc4 61.Wc3 Wc3 62.Kc3 Kd6 63.Kc4 Kc6 64.Wa7 Gb6 65.Wa8 Gc7 66.Wa7 Kb6 67.Wa8 Kc6 68.a4 Kd7 69.Wa6 Gd8 70.Kb5 Gc7 71.Kc5 Gd8 72.Wa7 Gc7 73.Wb7 i czarne poddały się.

23

Zwycięzcy turnieju arcymistrzowskiego

Od lewej: Wojtaszek, Vachier-Lagrave i Harikrishna

Triumfatorzy turnieju mistrzowskiego (nie omawiamy jego przebiegu)

Od lewej: Michalewski, Baskaran (zwycięzca) i Bartel

24

BORYS SPASSKI – X MISTRZ ŚWIATA

Borys Spasski urodził się 30

stycznia 1937 roku w Leningradzie (aktualnie Petersburg). Nauczył się grać w szachy w wieku pięciu lat. Stało się to w 1942 roku, trakcie ewakuacji jednego z domów dziecka rejonu Kirowskiego. Cztery lata później rozpoczął regularny trening w pałacu pionierów pod kierunkiem W. Zaka. Mając zaledwie czterna-ście lat, w 1951 roku wziął udział w ćwierćfinale XX Mistrzostw ZSRR, jakie odbyły się w Rydze. Podzielił 7 – 8 miejsce. Rok później Borys Spasski jest już kandydatem na mi-strza. Po raz pierwszy zagrał w mi-strzostwach miasta i zajął drugie miejsce.

W dniach 26 stycznia – 26 lu-tego 1953 roku Borys Spasski gra w międzynarodowym turnieju w Buka-reszcie, gdzie podzielił 4 – 6 miejsce i wypełnił normę na mistrza między-narodowego.

Rok 1955 był dla niego nie-zwykle udany. Po raz pierwszy wal-czył w finale mistrzostw ZSRR i za-jął znakomite 3 – 6 miejsce, co dało mu przepustkę do turnieju między-strefowego. W tymże roku został wstawiony do składu ekipy walczą-cej w akademickich mistrzostwach świata. W Antwerpii został mi-strzem świata juniorów, a w Gö-teborgu wywalczył awans do turnie-

ju pretendentów. Koniec roku 1955 przyniósł mu tytuł arcymistrza!

Na Olimpiadzie Szachowej zadebiutował w 1962 roku w Zło-tych Piaskach (Bułgaria). Grał na trzeciej szachownicy ekipy ZSRR i uzyskał 11 punktów z 15. partii. Dwa lata później (Tel Awiw 1964) na dalekiej drugiej szachownicy re-zerwowej uzyskał 10,5 punktu z 13 partii. był to jego najwyższy wynik procentowy (81%) w historii jego olimpijskich występów. W zespole ZSRR zagrał jeszcze w Hawanie 1966, Lugano 1970, Nicei 1974 i Buenos Aires 1978 roku. Na prze-strzeni lat 1962 – 1978 przegrał tyl-ko jedną partię! Stało się to w piątej rundzie Olimpiady w Buenos Aires, gdzie pokonał go arcymistrz angiel-ski Anthony Miles.

W latach 1984 – 1988 był li-derem drużyny francuskiej. Na tym etapie kariery „olimpijskiej” znowu tylko jeden raz zaznał gory-czy porażki. Zabawne, że wydarzyło się to ponownie w piątej rundzie! Było to w trakcie Olimpiady Sza-chowej w Salonikach w 1984 roku. Tym razem jego „pogromcą” był jugosłowiański arcymistrz Lubomir Ljubojević. W zespole francuskim Spasski nie miał wybitnych wyni-ków. W latach 1984 – 1988 aż 31 partii zremisował, a wygrał tylko 9.

25

Borys Spasski

Szachmaty w ZSRR, numer 4/1962

26

BORYS SPASSKI I JEGO OLIMPIJSKI DEBIUT

271.Partia hiszpańska [C93]

XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

IM Pietzsch (NRD) – GM Spasski (ZSRR) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 Ge7 6.We1 b5 7.Gb3 0–0

8.c3 d6 9.h3 h6 10.d4 We8 11.d5 Sa5 12.Gc2 c6 13.dc6 Hc7 14.a4 Ge6 15.Sbd2 b4 16.c4 Hc6 17.b3 Sb7 18.Sf1 Sc5 19.He2 a5 20.Kh2 Hb7 21.g4 Gd7 22.Sg3 Gc6

(Czarne skupiły się na opanowaniu centrum, a białe wiązały swoje na-

dzieje z atakiem na skrzydle królewskim) 23.g5!? hg5 24.Gg5 Sh7 25.Gd2 g6 26.Wg1 Kh8 27.He3 Se6 28.Se2 Wg8 29.Wg3 Sc5 30.Hh6 (Desperacki atak białych, czarne odparują bez problemów) 30…Ge4 31.Sg5 Wg7 32.Wg4 Gc2 33.Wh4 Gg5 34.Gg5 Se4 35.Wg1 Seg5 i białe poddały się. Pierwsza olimpij-ska partia w karierze Spasskiego.

Uwagi: A. Koblenc, Szachy Ryga, numer 21/1962 r.

272.Obrona sycylijska [B48] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

GM Spasski (ZSRR) – IM Darga (NRF)

1.e4 c5 2.Sf3 Sc6 3.d4 cd4 4.Sd4 e6 5.Sc3 Hc7 6.Ge3 a6 7.a3 b5 8.Ge2 Gb7 9.f4 Sf6 10.Gf3 d6 11.0–0 Sa5 12.He2 Sc4 13.e5 Se3 14.He3 de5 15.fe5 Sd7 16.Gb7 Hb7 17.Hf4 Sb6 18.Wad1 Sa4 19.Sa4 ba4 20.Kh1 Gc5 21.Se6 fe6 22.Ha4 Hb5 23.Hg4 Hc6 24.Hg7 Wf8 25.Wf8 Gf8 26.Hh7 Wc8 27.Hg6 i czarne poddały się.

27

273.Obrona sycylijska [B77] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

Boysan (Turcja) – GM Spasski (ZSRR)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 Ge7 6.We1 d6 7.c3 Gg4 8.Gc6 bc6 9.d4 Sd7 10.Sbd2 0–0 11.Ha4 Sb6 12.Hc2 f6 13.Hd3 Kh8 14.h3 Ge6 15.c4 Sd7 16.b3 c5 17.d5 Gg8 18.g4 c6 19.dc6 Sb8 20.Sf1 Sc6 21.Sg3 Ge6 22.Ge3 g6 23.Wad1 a5 24.Sd2 Hd7 25.f3 f5 26.Gf2 Wf7 27.Kg2 Waf8 28.Wf1 Gg5 29.Gg1 Sd4 30.Gd4 cd4 31.Wde1 Ge3 32.Sb1 fg4 33.fg4 Wf2 34.Wf2 Wf2 35.Kh1

35…Gg4 36.We3 de3 37.He3 Gf3 38.Kg1 Wg2 39.Kf1 Hh3 i białe pod-

dały się.

274.Obrona sycylijska [B46] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

GM Spasski (ZSRR) – Kinzel (Austria)

1.e4 c5 2.Sf3 e6 3.d4 cd4 4.Sd4 Sc6 5.Sc3 a6 6.Ge3 Sf6 7.Gd3 e5 8.Sde2 d5 9.ed5 Sd5 10.Sd5 Hd5 11.0–0 f5 12.g4 Hf7 13.gf5 Gf5 14.Gf5 Hf5 15.Sg3 Hg6 16.c3 h5 17.Hb1 Hf7 18.He4 h4 19.Sf5 g6 20.Sd4 Sd4 21.He5 Se6 22.Hh8 g5 23.He5 0–0–0 24.Wad1 We8 25.Gb6 Gc5 26.Gc5 Sf4 27.Gb6 Sh3 28.Kg2 Sf4 29.Kh1 i czarne poddały się.

28

275.Obrona Benoni [A43] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

GM Spasski (ZSRR) – GM Schmid (NRF)

1.d4 c5 2.d5 d6 3.e4 g6 4.Sf3 Gg7 5.Ge2 Sf6 6.Sc3 Sa6 7.0–0 Sc7 8.We1 0–0 9.a4 a6 10.Gg5 h6 11.Gf4 Gd7 12.Hd2 b5 13.e5 de5 14.Ge5 b4 15.Gf6 Gf6 16.Se4 Gg7 17.Sc5 Gb2 18.Wad1 Gf5 19.Hh6 Gg7 20.Hh4 Hd6 21.Sg5 Wfe8 22.Gd3 Hc5 23.Gf5 Sd5 24.Ge6 i czarne poddały się.

276.Obrona królewsko – indyjska [E80] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

GM Spasski (ZSRR) – GM Evans (USA)

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.f3 c6 6.Ge3 a6 7.Hd2 b5 8.0–0–0 bc4 9.Gc4 0–0 10.h4 d5 11.Gb3 de4 12.h5 ef3 13.hg6 hg6 14.Gh6 fg2 15.Wh4 Sg4 16.Gg7 Kg7 17.Hg2 Sh6 18.Sf3 Sf5 19.Wh2 Hd6 20.Se5 Sd7 21.Se4 Hc7 22.Wdh1 Wg8 23.Wh7 Kf8 24.Wf7 Ke8 25.Hg6 Se5 26.Wf8 i czarne poddały się. Jedna z najwspanialszych partii nie tylko tej Olimpiady!

277.Obrona Grünfelda [D78] XV Olimpiada Szachowa, Złote Piaski 1962

GM Spasski (ZSRR) – Hoen (Norwegia)

1.d4 Sf6 2.Sf3 g6 3.g3 Gg7 4.Gg2 0–0 5.0–0 c6 6.c4 d5 7.Sa3 Sbd7 8.cd5 cd5 9.Gf4 Sh5 10.Gg5 Sb8 11.Sb1 Sc6 12.Sc3 h6 13.Ge3 Ge6 14.Sa4 b6 15.Se5 Wc8 16.f4 Sf6 17.Sc3 Se5 18.de5 Sg4 19.Gd4 f6 20.ef6 Sf6 21.Hb3 Gf7 22.Wad1 e6 23.e4 Hc7 24.e5 Sd7 25.Sb5 Hb8 26.Sd6 Wc6 27.Ha4 Hc7 28.Sb5 Wc4 29.Hb3 Hb8 30.He3 Kh7 31.Sd6 Wc6 32.b4 Wc2 33.a3 Gg8 34.Wc1 Wc7 35.Wc7 Hc7 36.Wc1 Hb8 37.Gf1 Wd8 38.Ga6 Gf8 39.Sb5 Ge7 40.Wc7 Gf7 41.Hc3 g5 42.Hc6 i czarne poddały się.

Borys Spasski, Szachy Ryga, numer 24/1962

29

HISTORIA OLIMPIAD SZACHOWYCH

VII Olimpiada Szachowa

Sztokholm 1937

Kolejna Olimpiada Szachowa odbyła się, jak zawsze latem, w Szwecji, a opiekę nad imprezą roztoczył król Gustaw V. Po raz pierwszy w historii zabrakło Au-strii i Francji. Ta pierwsza nie mo-gła brać udziału w imprezach pod patronatem Międzynarodowej Orga-nizacji Szachowej FIDE, ponieważ wraz z Niemcami została z niej wy-kluczona. Niemiecki Związek Sza-chowy był wówczas podporządko-wany władzom sportowym hitlerow-skich Niemiec i nadal prowadził, również na polu szachowym, dys-kryminację rasową. Za to, po dłuż-szej przerwie, znowu można było zobaczyć silną drużynę Holandii.

Komitet Organizacyjny two-rzyli: przewodniczący Ludwig Col-lijn, wiceprzewodniczący Erik Ol-son, dyrektor turnieju Gustaf Col-lijn (brat Ludwiga, działacz szacho-wy i wybitny szwedzki dramaturg!), notariusz Carlen i szef tzw. Komite-tu Powitalnego Folke Rogard (póź-niejszy prezydent FIDE!). Te infor-macje nie są znane. My je odkryli-śmy w Tidskrift För Schack z 1937 roku.

Rekord warszawski nie został pobity i w Szwecji zameldowało się dziewiętnaście zespołów. Przy sto-likach szachowych ujrzano doskona-łych szachistów jugosłowiańskich:

weterana Kosticia, młode wschodzą-ce „gwiazdy” w osobach Pirca i Tri-funovicia (nie przyjechał natomiast Vidmar). Zespół węgierski repre-zentowali znajomi z Warszawy Li-lienthal (już na pierwszej szachow-nicy!), Szabo i Havasi. Po pewnej przerwie znowu wystąpili Andre Steiner i Arpad Vajda. Ten ostatni, pominąwszy VI Olimpiadę brał udział we wszystkich pozostałych, przy czym sztokholmska była ostat-nia, na której wystąpił. W barwach Argentyny zadebiutował dwudzie-stoczteroletni Carlos Guimard, póź-niejszy czołowy arcymistrz. Nie-zwykle silnie prezentowała się ekipa USA! Główni faworyci wystąpili w składzie: Reshevsky, Fine, Kash-dan (dopiero na III szachownicy!), weteran Marshall oraz Horowitz. Nieoczekiwanie zabrakło rewelacji poprzedniej Olimpiady – Dake’a, ale federacja amerykańska miała na-prawdę, w kim wybierać! Zespołowi Czechosłowacji przewodził Flohr. Uzyskany przez niego wynik zrobił tak wielkie wrażenie, że został ofi-cjalnie uznany za pierwszego pre-tendenta do walki o szachową koro-nę! Holandię reprezentował mistrz świata Max Euwe, Łotwę – Pie-trow, zaś Estonię – Keres, sławny mimo bardzo młodego wieku (na VII Olimpiadzie miał zaledwie 21 lat!).

30

Gospodarzy reprezentowała prak-tycznie niezmieniona względem po-przedniej Olimpiady silna czwórka rutyniarzy w osobach Stahlberga, Lundina, Stoltza i Danielssona. Jedynie słabszego Larssona zastąpił Jonsson (ale też bez większego efektu).

Na czele zespołu polskiego stanął ponownie Tartakower. Fry-dman i Najdorf zamienili się sza-chownicami względem Olimpiady warszawskiej. Po przerwie znów za-grali Appel i Regedziński. Na IV Mistrzostwach Polski, w międzyna-rodowej obsadzie (!), w Juracie w 1937 roku, zwyciężył Tartakower, Najdorf był drugi, Appel – trzeci, Regedziński – czwarty, w kategorii Polaków, zaś Frydman nie wystąpił.

Były to, notabene, ostatnie mistrzo-stwa przed piekłem II wojny świa-towej.

Oprócz ekipy USA za fawo-rytów uważano oczywiście Szwecję (we własnym domu nawet ściany pomagają!), Polskę, Czechosłowa-cję, Jugosławię i zespół Węgier. Niespodzianki można było oczeki-wać po zespole Holandii.

Autorowi VII Olimpiady Sza-chowej, Sztokholm 1937, wyd. Co-mrel, udało się jednak dotrzeć do partii i fotografii nigdzie dotych-czas nie publikowanych! Zatem, jest to najszersza na świecie mono-grafia tej Olimpiady. Jak ją kupić, można dowiedzieć się ze strony http://szachy.comrel.pl.

278.Gambit hetmański [D36]

VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 1 Lilienthal (Węgry) – Herseth (Norwegia)

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Sbd7 5.cd5 ed5 6.e3 Ge7 7.Gd3 0–0 8.Hc2 h6 9.Gh4 c6 10.Sge2 We8 11.0–0–0 Se4 12.Ge7 He7 13.Ge4 de4 14.g4 Sf6 15.h3 Sd5 16.Sd5 cd5 17.Kb1 Ge6 18.Sf4 Wec8 19.He2 Wc4 20.h4 Wac8 21.g5 Hd7 22.Whg1 hg5 23.hg5 g6 24.Hd2 Hc6 25.Wc1 Kf8 26.Wc4 Hc4 27.Wh1 Ke7 28.b3 Hc3 29.Hc3 Wc3 30.Wh8 Wc7 31.Kb2 Kd6 32.Se2 Wc8 33.Wh1 Gd7 34.Sc3 Gc6 35.Wh4 Wf8 36.Wf4 f5 37.Wh4 b6 38.Se2 Wf7 39.Sf4 Wg7 40.Wh6 Ge8 41.Wh8 Gf7 42.Ka3 Gg8 43.Kb4 a6 44.a4 Kc6 45.a5 Kb7 46.Wh1 Gf7 47.Wh6 Kc7 48.ab6 Kb6

31

49.Sh5 a5 50.Ka3 Wg8 51.Sf6 Wd8 52.Wh7 Ge6 53.Wg7 f4 54.Wg6 fe3 55.fe3 Kc7 56.Se4 Gf5 57.Wg7 Kc6 58.Sf6 Wh8 59.We7 Wh2 60.Sd5 Wg2 61.Sf4 Wf2 62.We5 Gb1 63.Wa5 i czarne poddały się. Storm Herseth wystąpił na Olimpiadzie tylko jeden raz. Niestety nie zdołał wygrać żadnej partii (prze-grał ich aż dwanaście).

279.Obrona Grünfelda [D70]

VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 3 Kavlie-Jörgensen (Norwegia) – Fine USA)

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.f3 d5 4.cd5 Sd5 5.e4 Sb6 6.Ge3 Gg7 7.Sc3 0–0 8.Wc1 f5 9.Hd2 Sc6 10.d5 Se5 11.Gb6 ab6 12.f4 Gh6 13.g3 fe4 14.Se4 Gg4 15.Ge2 Ge2 16.Ke2 Hd7 17.Wc3 Hb5 18.Kf2 Wa2 19.Se2 Wb2 20.Wc2 Sg4 21.Kf3 Hb3 22.Wc3 Se5 23.Kf2 Hb4 i białe poddały się.

Końcowe rezultaty:

1. USA 54,5 2. WĘGRY 48,5 3. POLSKA 47,0 4. ARGENTYNA 47,0 5. CZECHOSŁOWACJA 45,0 6. HOLANDIA 44,0 7. ESTONIA 41,5 8. LITWA 41,5 9. JUGOSŁAWIA 40,0

10. SZWECJA 38,5 11. ŁOTWA 37,5 12. FINLANDIA 34,0 13. ANGLIA 34,0 14. WŁOCHY 26,5 15. DANIA 25,5 16. ISLANDIA 23,0 17. BELGIA 22,5 18. NORWEGIA 19,5 19. SZKOCJA 14,0

32

280.Gambit hetmański [D52] VI Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 5

Frydman P. (Polska) – Vistaneckis (Litwa) 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Sbd7 5.e3 c6 6.Sf3 Ha5 7.cd5 ed5 8.Gd3

Se4 9.0–0 Sg5 10.Sg5 Hd8 11.f4 Sf6 12.e4 h6 13.Sf3 de4 14.Se4 Sd5 15.Se5 Gf5 16.Hh5 g6 17.Hf3 Gg7 18.g4 Sf4 19.Sf7 Hd4 20.Kh1 Hd3 21.Sed6 Ke7 22.gf5 Hf3 23.Wf3 g5 24.We1 Kf6 25.Wf4 Gf8 26.We6 Kg7 27.Wg6 Kh7 28.Se4 Gg7 29.Sh6 i czarne poddały się. Jedyna rezultatywna partia meczu!

Nieznane zdjęcie: otwarcie Olimpiady.

Marshall (po prawej) losuje numer startowy dla USA. Stoi po lewej Ludwig Collijn.

Siedzą od lewej: Folke Rogard i Gustaf Collijn Zdjęcie Tidskrift För Schack, 1937

33

281.Obrona hetmańsko – indyjska [E15]

VI Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 5 Kashdan (USA) – Steiner A. (Węgry)

1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sf3 Gb4 4.Gd2 Gd2 5.Hd2 b6 6.g3 Ga6 7.Hc2 c5 8.Gg2 Sc6 9.dc5 bc5 10.0–0 0–0 11.Sbd2 Wb8 12.b3 Wb6 13.Wfe1 Sb4 14.Hc3 d6 15.a3 Sc6 16.Wab1 Hb8 17.Sg5 Wc8 18.Sde4 Se4 19.Ge4 h6 20.Sf3 Gb7 21.Gc2 Hc7 22.Hd3 g6 23.h4 h5 24.Wbd1 Wd8 25.He3 Kg7 26.Wd2 e5 27.Kh2 Sd4 28.Sd4 cd4 29.Hg5

29…Wb3 30.f4 d3 31.Wd3 f6 32.Wd6 fg5 33.Wg6 Kf7 34.fg5 Wf3

35.ef3 Wd2 36.Kh3 Wc2 i białe poddały się. Jedyna porażka Kashdana!

282.Gambit hetmański [D61] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 8

Vuković (Jugosławia) – Frydman P. (Polska) 1.d4 Sf6 2.c4 e6 3.Sc3 d5 4.Gg5 Sbd7 5.e3 c6 6.a3 Ge7 7.Sf3 0–0 8.Hc2

dc4 9.Gc4 Sd5 10.Ge7 He7 11.0–0 Sc3 12.Hc3 b6 13.Wfd1 Gb7 14.e4 c5 15.He3 a6 16.Wac1 b5 17.Ga2 c4 18.Gb1 Wac8 19.Hc3 Sb6 20.We1 Sa4 21.Hc2 f5 22.d5 Sc5 23.ef5 Gd5 24.fe6 Sd3 25.We3 Gf3 26.gf3 Wc5 27.f4 Wf4 28.Wd3 cd3 29.Hc5 d2 30.Gh7 Kh8 31.Hc8 Wf8 32.Hf8 Hf8 33.Wd1 Kh7 34.Wd2 Hf3 35.Wd4 He2 36.b4 He6 37.Wd3 g5 38.h3 Kg6 39.We3 Hd5 40.Kh2 Kf5 41.Wg3 Ke4 42.Kg1 Kd4 43.Kh2 Kc4 44.Kg1 Hf5 45.Kg2 Hd5 46.Kg1 He5 47.Kg2 a5 48.ba5 Kc5 49.We3 Hd4 50.Wg3 Hd5 51.Kh2 Kc6 52.Kg1 Kb7 53.Kh2 Ka6 54.Kg1 Ka5 55.Kh2 Ka4 56.Kg1 Hd1 57.Kg2 He1 58.Wg5 He4 59.Kh2 Hf4 60.Wg3 Hf2 61.Wg2 He1 62.Wg3 Hd2 63.Wg2 Hd6 64.Wg3 Hf4 65.Kg2 Hd2 66.Kg1 Hb2 i białe poddały się.

34

283.Pozycja z partii VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 9

Pleci (Argentyna) – Zita (Czechosłowacja)

37...c3?? (Równowagę zapewniało 37…Se5) 38.Wd3! c2 39.Wc3 Wa1 40.Wcc2! i czarne poddały się.

284.Pozycja z partii VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937 - Runda 17

Thomas (Anglia) – Gauffin (Finlandia)

45.Sb5 Wc4 46.Sa7 Wc3 47.Ke2 Wa3 48.Sc8 Wa4 49.Sb6 Wa2 50.Ke3 Wh2 51.Sf4 Wb2 52.Sbd5 Wb3 53.Sd3 Wb1 54.Kd4 f4 55.Sc3 Wb3 56.Kc4 Wa3 57.b5 f3 58.b6 Wa8 59.Kb5 Wc8 60.Se4 Kg6 61.b7 Wd8 62.Kc6 i czarne poddały się.

35

PRASA Z DAWNYCH LAT…

Idąc tropem numeru 8 z 1910

roku „Tidskrift För Schack” znaleź-liśmy sprawozdanie z Festiwalu w Hamburgu, jaki miał miejsce w dniach 16 lipca – 6 sierpnia 1910 roku. W jego ramach rozegrano tur-

niej mistrzowski, turniej A oraz tur-niej B. Ten ostatni w dwóch gru-pach. Współcześnie turniej mi-strzowski jest odpowiednikiem tur-nieju z udziałem super arcymi-strzów!

19

285.Obrona francuska [C00]

Hamburg 1910

Tartakower (Austro-Węgry) – Marshall (USA) 1.e4 e6 2.c4 d5 3.ed5 ed5 4.cd5 Hd5 5.Sc3 Hd8 6.Gc4 Gd6 7.d4 Sf6 8.Sf3

0–0 9.0–0 Gg4 10.h3 Gh5 11.g4 Gg6 12.Se5 c5 13.Sg6 hg6 14.dc5 Gc5 15.Hd8 Wd8 16.Gg5 Sc6 17.Wad1 Wd4 18.Wd4 Gd4 19.Se2 Wc8 20.b3 Se4 21.Sd4 Sd4 22.Ge3 Sf3 23.Kg2 Sfd2 24.Wc1 Sc4 25.Wc4 Wc4 26.bc4 a6 27.Kf3 Sc3 28.Gd2 Sa4 29.Ke4 Kf8 30.Kd5 Ke7 31.c5 Kd7 32.g5 Sb2 33.f4 Sa4 34.h4 Sb2 35.a3 f6 36.Ge3 Ke7 37.Kd4 Ke6 38.Gg1 Kf5 39.Kc3 Sa4 40.Kb3 Sc5 41.Gc5 Kf4 42.Kb4 Ke4 43.Ka5 Kd5 44.Kb6 f5 45.Gf2 Kc4 46.a4 f4 47.a5 f3 48.Kb7 Kb5 49.Gb6 f2 50.Gf2 Ka5 51.Gd4 i czarne poddały się.

286.Obrona staroindyjska [A53] Hamburg 1910

Salwe (Rosja) – Tartakower (Austro-Węgry)

1.d4 Sf6 2.c4 d6 3.Sc3 Sbd7 4.e3 e5 5.g3 Ge7 6.Gg2 0–0 7.Sge2 We8 8.0–0 c6 9.h3 Hc7 10.b3 Sf8 11.Gb2 Gd7 12.Wc1 Wad8 13.d5 Sg6 14.Kh2 h6 15.f4 ef4 16.ef4 Gf8 17.Sd4 c5 18.Sc2 Gf5 19.Hd2 Se4 20.Se4 Ge4 21.Wce1 Gg2 22.Kg2 Hd7 23.f5 We1 24.Se1 Se7 25.g4 We8 26.Sd3 b5 27.Sf4 bc4 28.f6 c3 29.Gc3 g6 30.fe7 Ge7 31.Hd3 Gg5 32.Wf3 Kh7 33.Se2 We7 34.Sg3 He8 35.Gf6 Gf6 36.Wf6 We3 37.Wf7 Hf7 38.He3 Hd5 39.Kh2 Hf7 40.h4 Hd7 41.g5 hg5 42.hg5 Hc7 43.Hf4 He7 44.Se4 d5 45.Hh4 Kg7 46.Hh6 Kf7 47.Hh7 Ke6 48.Hg6 Ke5 49.Sg3 Hf8 50.Kg2 a5 51.Hd3 Hf4 52.g6 c4 53.bc4 dc4 54.Hc3 Ke6 55.He1 Kd7 56.Ha5 Hf6 57.Hf5 Ke7 58.Hf6 Kf6 59.a4 c3 60.Se2 Kg6 61.a5 i czarne poddały się.

287.Partia hiszpańska [C77] Hamburg 1910, turniej A

Nyholm (Szwecja) – Hromadka (Austro-Węgry)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.Sc3 Ge7 6.0–0 0–0 7.d3 b5 8.Gb3 d6 9.h3 Sa5 10.Se2 c5 11.Sg3 Sb3 12.ab3 Se8 13.Gd2 f5 14.Ga5 Sc7 15.ef5 Gf5 16.Sf5 Wf5 17.He2 Wf4 18.g3 Wf8 19.He4 Hc8 20.Kg2 Se6 21.Sg1 Kh8 22.f4 ef4 23.Wae1 Wf6 24.gf4 Gf8 25.Gc3 d5 26.He5 Hc6 27.Gd2 Gd6 28.He2 Gf4 29.Wf3 Sd4 30.Wf4 Se2 31.Wf6 gf6 32.We2 Wg8 33.Kf1 d4 34.Wf2 Hh1 i białe poddały się.

37

Ze względów historycznych podajemy wyniki turnieju A:

W turnieju B wzięło udział 60 za-wodników podzielonych na 10 grup. Najlepsi z grup awansowali do fina-łów, których wyniki zamieszczamy

poniżej. Na końcu został rozegrany mecz Barasz – Johner złożony z trzech partii, który zakończył się remisem.

38

Nagrody (marki niemieckie) Turniej mistrzowski:

• Schlechter – 2 000 M, • Duras 1 500 M, • Nimzowitsch – 1 000 M, • Spielmann – 700 M, • Marshall i Teichmann po-

dzielili się równą sumą 600 M plus 500 M,

• Alechin i Chotimorski po-dzielili się sumą 400 M plus 300 M,

• Fleischmann i Tarrasch otrzymali po 200 M.

Nagrody specjalne za najlepszy wy-nik z nagrodzonymi otrzymali Le-onhardt i Tartakower – po 100 M

Turniej A

• Rotlevy (Łódź) – 500 M, • Carls (Brema) – 400 M, • Ahues (Charlottenburg) i

Hromadka (Praga) podzielili się sumą 300 M plus 250 M,

• Edward Lasker (Berlin) – 150 M i Conde (Antwerpia) i Rosenthal (Monachium) – po 100 M, oraz

• Mayer (Temesvar) – 75 M. Turniej B (finały) Nagrodzono wszystkich! Oto wyso-kość nagród: I miejsce – 300 M, II miejsce – 187,50 M, III miejsce – 137,50 M, IV miejsce – 95 M, V miejsce – 75 M i VI miejsce – 65 M.

39

PRAKTYKA SZACHOWA

288.Pozycja z partii Mistrzostwa ZSRR 1973

Zacharow (ZSRR) 2200 – Anikajew (ZSRR) 2465

Posunięcie białych. Jak dalej należy poprowadzić atak? Rozwiązanie wewnątrz numeru

GALERIA UNIKALNYCH ZDJĘĆ

Kolejny wielki rarytas, czyli

zdjęcia z nieoficjalnej Olimpiady Szachowej w Monachium 1936

roku. Poniżej oglądamy na zdjęciach mecz Niemcy – Szwecja.

40

Partia Ahues (po lewej) – Lundin

Partia Engels (po prawej) – Stoltz

Tidskrift För Schack, numer 8 – 12/1936

41

PANIE GRAJĄ W SZACHY….

Zamieszczamy, jako pierwsi nieznane partie kobiet rozegrane w turnie-

jach w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku! Partii nie publikowano, bowiem panie grały wówczas dość słabo i „podstawki” były na porządku dziennym!

289.Debiut czterech skoczków [C47] Zagrzeb 1955

WIM Lazarević (Jugosławia) – Kattinger (Austria)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Sc3 Sf6 4.d4 ed4 5.Sd5 Sd5 6.ed5 Sb4 7.Gc4 He7 8.Kd2 Hd6 9.We1 Ge7 10.He2 c5 11.Kd1 Kd8 12.a3 b5 13.Gf4 Hf4 14.He7 Kc7 15.Hc5 Kd8 16.ab4 i czarne poddały się.

290.Gambit sycylijski [B21]

Zagrzeb 1955

WIM Lazarević (Jugosławia) – WIM Langos (Węgry) 1.e4 c5 2.d4 cd4 3.c3 dc3 4.Sc3 a6 5.Gc4 e6 6.Gf4 b5 7.Gb3 Gb7 8.He2

Hb6 9.Sf3 Se7 10.Wc1 Sg6 11.Ge3 Hd8 12.h4 Gb4 13.h5 Se7 14.h6 g6 15.Gd4 0–0 16.Gf6 Sbc6 17.0–0 Hb6 18.Wfd1 Wad8 19.e5 d6 20.ed6 Wd6 21.Wd6 Gd6 22.Gg7 Sf5 23.Gf8 Gf8 24.Ge6 Scd4 25.Sd4 Sd4 26.He3 He6 27.Hd4 Gh6 28.Wd1 Hc6 29.Sd5 Gg5 30.He5 Gd8 31.f3 Hc5 32.Kh1 Gd5 33.Hd5 Hd5 34.Wd5 Gf6 35.b3 i czarne poddały się.

291.Gambit hetmański [D46] Mistrzostwa USA 1955

Selenska (USA) – Winz (USA)

1.Sf3 Sf6 2.d4 d5 3.c4 e6 4.e3 c6 5.Gd3 Sbd7 6.Sc3 Ge7 7.0–0 0–0 8.He2 dc4 9.Gc4 Sd5 10.e4 Sc3 11.bc3 Hc7 12.e5 c5 13.Gg5 Sb6 14.Ge7 He7 15.Gd3 cd4 16.He4 g6 17.cd4 Sd5 18.Wac1 Gd7 19.h4 Gc6 20.Hg4 Wad8 21.h5 f5 22.ef6 Sf6 23.Hg5 Gf3 24.gf3 Wd5 25.He3 Sh5 26.Wfe1 Sf4 27.Wed1 Wh5 28.Wc5 Hh4 29.Wh5 Hh5 30.He5 Hh3 31.Hg5 Hf3 i białe poddały się.

42

KATASTROFY SZACHOWE… (1)

292.Partia angielska [A28] VIII Olimpiada Szachowa, Buenos Aires 1939

Baender (Boliwia) – Yanofsky (Kanada)

1.c4 e5 2.Sc3 Sf6 3.Sf3 Sc6 4.d4 ed4 5.Sd4 Gb4 6.g3 Se4 7.Hd3 d5 8.Sc6 bc6 9.cd5 Hd5 10.Hd5 cd5 11.Gd2 Sd2 12.Kd2 d4 13.Gg2 Wb8 14.Wab1 Ga5 15.b4 Wb4 16.Kc2 Wc4 i białe poddały się.

POLACY I POLKI GRAJĄ W SZACHY…

Publikujemy, zapewne również jako pierwsi, nieznane partie szachistów oraz szachistek polskich rozegrane

w turniejach w latach pięćdziesią-tych ubiegłego wieku!

293.Partia hiszpańska [C82] Półfinał mistrzostw Polski 1955

Solecki (Polska) – Piechota (Polska)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 Se4 6.d4 b5 7.Gb3 d5 8.de5 Ge6 9.c3 Gc5 10.Hd3 0–0 11.Sbd2 f5 12.ef6 Sf6 13.Sg5 Hd7 14.Sde4 Se4 15.Se6 Wf2 16.Sc5 Wf1 17.Kf1 Wf8 18.Kg1 Sc5 19.Hd5 Kh8 20.Hc5 i czarne poddały się.

294.Obrona Grünfelda [D70] Półfinał mistrzostw Polski 1955

Kwilecki (Polska) – Witkowski (Polska)

1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.f3 d5 4.cd5 Sd5 5.e4 Sb6 6.Sc3 Gg7 7.Ge3 0–0 8.f4 Sc6 9.d5 Sb8 10.a4 a5 11.Sf3 Sa6 12.Ga6 Wa6 13.0–0 e6 14.Hb3 ed5 15.Sd5 Sd5 16.ed5 We8 17.Gc5 We2 18.Wfe1 Wb2 19.He3 Gd7 20.Se5 Gf8 21.Gf8 Kf8 22.Sd7 Hd7 23.Hc3 Wg2 24.Kg2 Hd5 25.Kg3 We6 26.Wad1 i czarne pod-dały się.

43

KATASTROFY SZACHOWE… (2)

295.Obrona Bogoljubowa [E11]

VIII Olimpiada Szachowa, Buenos Aires 1939

Opsahl (Kanada) – Rodriguez J. (Boliwia) 1.d4 Sf6 2.Sf3 e6 3.c4 Gb4 4.Gd2 He7 5.e3 d5 6.a3 Gd2 7.Sbd2 Sbd7

8.Gd3 b6 9.0–0 Gb7 10.cd5 Sd5 11.Wc1 c5 12.dc5 Sc5 13.Gb5 Sd7 14.Se5 Gc8 15.Wc8 Wc8 16.Gd7 i czarne poddały się.

296.Partia hiszpańska [C86] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937

Becker (Niemcy) – Roux-Cabral (Urugwaj)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 b5 6.Gb3 Ge7 7.He2 d6 8.c3 Sa5 9.Gc2 c5 10.d4 Hc7 11.h3 0–0 12.Gg5 ed4 13.cd4 Sc6 14.dc5 dc5 15.e5 Sh5 16.Ge7 Se7 17.He4 i czarne poddały się.

297.Gambit hetmański [D30] VII Olimpiada Szachowa, Sztokholm 1937

Cordova (Boliwia) – Castillo (Chile)

1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sf3 Sf6 4.Gg5 h6 5.Gh4 Gb4 6.Sbd2 dc4 7.Ha4 Sc6 8.e3 Gd7 9.Wc1 g5 10.Gg3 g4 11.Se5 Gd2 12.Kd2 Se5 13.Hc2 Sd3 14.Gd3 cd3 15.Hc7 Se4 16.Kd1 Hc7 i białe poddały się.

298.Obrona Caro – Kann [B13] VIII Olimpiada Szachowa, Buenos Aires 1939

Czerniak (Izrael) – Vassaux (Gwatemala)

1.e4 c6 2.d4 d5 3.ed5 cd5 4.Gd3 Sc6 5.c3 Sf6 6.Gf4 Gg4 7.Hb3 Hd7 8.Sd2 a6 9.Sgf3 e6 10.Se5 Se5 11.de5 Sh5 12.Ge3 Ge7 13.h3 Gf5 14.Ge2 d4 15.cd4 Wc8 16.Gh5 b5 17.Gd1 i czarne poddały się.

44

Z KART HISTORII - MISTRZOSTWA ŚWIATA KOBIET 1949 – 1950

Fakty nieznane…

Odcinek 7 (K. Puszczewicz)

W pojedynku na „szczycie” Chaude de Silans pokonała Gresser i została nową liderką. Karff przegrała trzeci raz z rzędu. Ku wielkiej rado-

ści licznie zgromadzonej publiczno-ści, wszystkie Rosjanki wygrały swoje partie.

Runda 6 – 30 grudnia 1949 r.

Wyniki VI rundy:

1. Mora 0,0 : 1,0 Biełowa 2. Tranmer 1,0 : 0,0 Karff 3. Rudenko 1,0 : 0,0 Langos 4. Rubcowa 1,0 : 0,0 Larsen 5. Hruškova-Belska 0,0 : 1,0 Heemskerk 6. Benini 0,0 : 1,0 Keller 7. Hermanowa 0,0 : 1,0 Bykowa 8. Chaude de Silans 1,0 : 0,0 Gresser

Po sześciu rundach nową li-

derką została Chaude de Silans. Bie-łowa, Rudenko i Rubcowa skróciły stratę do prowadzącej do pół punktu.

Mona Karff przegrała już trzecią partię i praktycznie przestała się li-czyć w walce o najwyższe miejsce.

Stan po VI rundzie:

1 Chaude de Silans 4,5 2 – 5 Gresser, Bielowa, Rudenko i Rubcowa 4,0

6 Heemskerk 3,5 7 – 10 Benini, Keller, Langos i Tranmer 3,0 11 – 13 Bykowa, Karff i Mora 2,5

14 Hruškova-Belska 2,0 15 Hermanowa 1,5 16 Larsen 1,0

45

VI runda upłynęła pod zna-kiem sukcesów szachistek sowiec-kich. Jako pierwsza zakończyła się partia Hermanowa – Bykowa. Białe słabo rozegrały wymienny wariant gambitu hetmańskiego i już wykonu-jąc dziewiąty ruch (9.Se5?) popełni-ły błąd. W jego wyniku Bykowa nie tylko zdobyła piona, ale i otrzymała znakomitą pozycję. W dalszej fazie gry Polka nie najlepiej, co pozwoliło czarnym już w 28. ruchu wygrać jeszcze dwa piony i doprowadzić do znacznej redukcji materiału. Czarne, na skrzydle hetmańskim, dyspono-wały falangą złożoną z trzech wol-nych pionów. Hermanowa poddała się. W wariancie wymiennym par-tii hiszpańskiej Mora, grająca z Biełową, nie zdołała uzyskać przewagi debiu-towej. Czarne otrzymały ak-tywną pozycję z perspektywą ataku na królew-skim skrzydle. W wyniku błęd-nego posunięcia (18.Se4) białe straciły piona. Manewrująca precyzyjnie Bie-łowa wymusiła wymianę het-manów i, wyko-rzystując parę gońców, wywar-ła silny nacisk wzdłuż odkry-tych linii „e”

i „h”. W efekcie czarne wieże wtar-gnęły na drugą linię stwarzając bia-łemu królowi matowe groźby. W 35. ruchu, nie widząc dostatecznej obro-ny, kubańska szachistka zrezygno-wała z dalszej gry. Dunka Larsen, grająca czar-nymi z Rubcową obronę Caro – Kann, także nie sprostała wymaga-niom debiutowym. Białe otrzymały przewagę pozycyjną i zaczęły przy-gotowania do ataku czarnego króla, który nie zdążył jeszcze zroszować. Nieostrożny ruch Rubcowej 15.b2 – b4, silnie osłabiający jej skrzydło hetmańskie, znacznie zmniejszył jej przewagę pozycyjną. Jednakże so-wiecka szachistka nie straciła zimnej krwi i szybko znalazła drogę do dal-szego kontynuowania ataku. Nor-malny przebieg partii został wypa-czony błędnym ruchem czarnym

Trwa partia Mora (po lewej) – Biełowa

19

28…Kd8 – e7, po którym czarna wieża na polu „c7” stała się bez-bronna. Rubcowa chętnie przyjęła ten „noworoczny prezent” i Larsen szybko poddała się. Rudenko doskonale rozegra-ła partię z węgierską szachistką Langos. W partii pionem hetmań-skim ona szybko zdobyła przewagę zajmując obie centralne linie. Wy-muszając wymianę hetmanów, Lan-gos zdołała neutralizować groźby

białych. Jednakże, w dalszej fazie partii Rudenko „oszukała” swoją przeciwniczkę. Niszcząc strukturę czarnych pionów ona przedarła się królem do osłabionych pionów na skrzydle hetmańskim. Partia została odłożona w końcówce skoczkowej, w której Rudenko miała sporą prze-wagę. W dogrywce ona dokładnie realizowała swoją przewagę i osią-gnęła zwycięstwo.

Trwa partia Rubcowa (po lewej) – Larsen

Oba zdjęcia: N. Siemienowa

47

Francuska szachistka Chaude de Silans jest znana z atakującego stylu gry. Sztukę takiego sposobu walki zademonstrowała w partii z Gresser. W gambicie budapeszteń-skim grająca białymi Chaude de Si-lans szybko oddała gambitowego piona, ale zachowała przewagę de-biutową i szybko uzyskała możli-wość ataku na królewskim skrzydle. Dalszą część partii białe rozegrały niezwykle precyzyjnie. Uciekając przed atakiem, czarny król rozpoczął wędrówkę na hetmańskie skrzydło. W czasie tej ucieczki czarne na po-czątku straciły piona, potem jakość, a w końcu, w wyniku błędu, jeszcze całą wieżę. W 36. ruchu triumfowała Chaude de Silans. W partii Hruškova-Belska – Heemskerk (obrona Caro – Kann) przez dłuższy czas walka była wy-równana. Licząc na swoją parę goń-ców, Hruškova-Belska postanowiła rozpocząć szturm pionowy na krótką roszadę czarnych. Holenderska sza-chistka skutecznie odparowała wszelkie groźby, wygrała piona na hetmańskim skrzydle i zdołała znacznie uprościć pozycję. W walce samotnego białego gońca z takimż czarnym skoczkiem górą okazał się skoczek. W efekcie jeden z czarnych pionów awansował na hetmana. Po stracie gońca Hruškova-Belska pod-dała się. W partii z Benini, Keller ro-zegrała obronę staroindyjską i do-kładnie grając przechwyciła inicja-tywę. Białe figury były ścieśnione i nie stwarzały możliwości kontry.

Czarne przeprowadziły korzystne dla siebie wymiany, po czym zaczęły wygrywać jeden po drugim, cztery piony. Mimo różnopolowych goń-ców przewaga materialna była oczywiście wystarczająca do zwy-cięstwa. Partia była odłożona, ale Benini poddała się nie przystępując do dogrywki.

Angielska szachistka Tranmer rozpoczęła turniej od dwóch pora-żek. jednakże w kolejnych czterech rundach pokazała wysoki poziom gry. W szóstej rundzie Tranmer spo-tkała się z Karff. Został rozegrany skomplikowany wariant partii hisz-pańskiej. Gra środkowa przebiegała

Sala gry w trakcie szóstej rundy

Zdjęcie: N. Siemienowa

48

w pozycyjnym stylu. Walka toczyła się głównie o czarnego piona „d5”. W momencie przerwania partii, białe zdołały wygrać piona przy bardzo ostrej pozycji. W dogrywce Tranmer przeprowadziła interesującą ofiarę jakości i otrzymała dwa silne, połą-czone wolne piony i jeden z nich

awansował na hetmana. Karff pod-dała się. Autorem sprawozdania z szóstej rundy był tym razem zasłużony mistrz sport Nikołaj Zubariew. (Tłumaczenie z rosyjskiego K. Pusz-czewicz).

Dyskusja w centrum prasowym; zdjęcie N. Siemienowa

299.Partia pionem hetmańskim [D04] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Rudenko (ZSRR) – Langos (Węgry)

1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.e3 c6 4.Gd3 g6 5.Sbd2 Gg7 (Czarne rozwinęły gońca królewskiego za pomocą fianchetto, co w wybranym wariancie jest w pełni do-bre. Przy zamkniętym centrum ten goniec może stać się bardzo aktywny) 6.e4 de4 7.Se4 0–0 8.Sg3 Sd5 9.c3 Gg4 (Czarne dążą do wymiany hetmańskiego gońca za skoczka „f3”) 10.h3 Gf3 11.Hf3 e5 12.de5 Ge5 (Silniejsze było 12…Sbd7) 13.Gh6 Gg7 (Zasługiwało na uwagę 13…We8 zachowujące królew-skiego gońca. Teraz osłabia się pozycja czarnego króla) 14.Gg7 Kg7 15.0–0–0

49

(Białe mogły roszować także w krótką stronę, ale one wybierają bardziej ostry plan gry na wygraną, licząc na słabości czarnych na skrzydle królewskim) 15…Sd7 16.Whe1 Hg5 17.Kc2 Se5 18.He4 Sd3 19.Wd3 (Czarne zdołały wy-mienić skoczka za gońca białych, ale w tym czasie białe zdążyły opanować w centrum otwartą linię „e”) 19…a5 20.h4 Hf6 21.Wf3 Hd6 22.Hg4 Kh8 (Grozi-ło 23.Sf5) 23.Hd4 f6 (Wymuszone, ponieważ w przypadku 23…Kg8 możliwe było także 24.Sf5! gf5 25.Wg3 itd.) 24.Kc1 (Unikając 24…Sb4) 24…Wae8 25.Wd1 He5 26.h5 Hd4 27.Wd4 (Mimo uproszczeń pozycja białych także w końcówce jest lepsza, bowiem czarne mają osłabioną strukturę pionów na obu skrzydłach) 27…f5 28.hg6 hg6 29.Kd2 Kg7 30.c4 Sf6 31.Wa3 Wa8 32.f3 Wfd8 33.Se2 Kf7 34.Wad3 Wd4 35.Sd4 Wd8 36.Sb3 Wd3 37.Kd3 (Pozycja jeszcze bardziej się uprościła. Jednakże przewaga białych nie tylko nie zmniej-szyła się, a nawet wzrosła. Nie jest łatwo bronić osłabione piony na hetmańskim skrzydle, co Ludmiła Rudenko szybko udowadnia) 37…b6

38.c5! (Białe w doskonałym momencie osłabiają czarne piony. Pozycja

czarnych stała się „krytyczna”) 38…a4 (Jeżeli 38.Sd7, to 39.cb6 a4 40.Sa5) 39.Sd4 Sd7 40.Sc6 (W przypadku 40.cb6 możliwe było 40…c5 41.Sc6 Sb6 i czarne bronią się skutecznie) 40…Sc5 41.Kc4 Ke6 42.f4! (Białe, zbliżywszy króla do pola „c4”, zagroziły czarnym pionom na hetmańskim skrzydle; w tym czasie one zabezpieczają pole „e5” dla skoczka i stwarzają groźbę na drugim skrzydle) 42…Kd6 43.Se5 g5 44.Sf7 Kc6 45.fg5 (Czarne zdołały wybronić się na hetmańskim skrzydle, ale na królewskim straciły piona. Ten fakt decyduje o zwycięstwie białych) 45…Se6 46.g6 Sg7 47.Kd4 Kd7 48.Ke5 Ke7 49.Sh6 Se8 50.g7 Sg7 51.Sf5 Sf5 52.Kf5 (Rudenko dokładnie gra końcówkę. Sprowadzając grę do końcówki pionowej, ona szybko osiąga zwycięstwo) 52…Kf7 53.g4 i czarne poddały się. Uwagi: mistrz Władimir Ałatorcew. (Tłumaczenie z języka rosyjskiego K. Puszczewicz)

50

Rudenko (po prawej) – Langos; zdjęcie N. Siemienowa

300.Partia pionem hetmańskim [A47] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Benini (Włochy) – Keller (NRD)

1.d4 Sf6 2.Sf3 b6 3.g3 Gb7 4.Gg2 e6 5.0–0 c5 6.c3 Ge7 7.b3 0–0 8.Gb2 d5 9.Sbd2 Sc6 10.c4 Wc8 11.Wc1 dc4 12.Sc4 b5 13.Se3 Hb6 14.Sc2 Wfd8 15.dc5 Gc5 16.He1 Se4 17.e3 b4 18.Sfd4 Se7 19.Kh1 e5 20.Sf3 f6 21.h3 Sf5 22.Kh2 a5 23.Wd1 Sfd6 24.Sd2 Sd2 25.Wd2 Se4 26.Wd8 Wd8 27.f3 Sg5 28.Hc1 Hd6 29.Se1 Gb6 30.Wf2 Wc8 31.Wd2 Wc1 32.Wd6 We1 33.Wb6 Sf3 34.Gf3 Gf3 35.g4 We3 36.Gc1 Wc3 37.Gd2 Wc2 38.Wd6 Wa2 39.Kg3 Ge4 40.g5 Kf7 41.Ge3 Wb2 42.h4 Wb3 43.Kf2 a4 44.h5 a3 45.h6 gh6 46.Wf6 Kg7 47.We6 hg5 48.We5 We3 i białe poddały się.

51

301.Gambit budapeszteński [A52] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Chaude de Silans (Francja) – Gresser (USA)

1.d4 Sf6 2.c4 e5 3.de5 Sg4 4.Sf3 Gc5 5.e3 (Najbardziej praktyczna kon-tynuacja w tym debiucie: nie starając się zachować przewagę piona, białe otrzymują silne pionowe centrum i lepszy rozwój) 5…Sc6 6.Sc3 Sge5 7.Se5 Se5 8.Ge2 0–0 9.a3 a5 10.0–0 d6 11.f4 Sc6 12.Kh1 We8? (Konieczne było 12…f5, hamujące marsz niebezpiecznych centralnych pionów. Na przykład: 12…f5 13.e4 Hh4 z groźbami w przypadku Wf8 – f6 – h6 lub Gc5 – f2 – g3) 13.e4 Sd4 14.f5 Gd7 15.Gd3 (Na 15.f6 czarne nie mogą odpowiedzieć 15…gf6 z powodu 16.Sd5 lub 15…g6 z powodu 16.Hd2. Jednakże kontynuacja 15.f6 Se2 16.He2 Ge6! 17.Gg5 Gd4 zapewniała czarnym skuteczną obronę) 15…c6 16.Hg4 f6 (Nic nie dawało 16…Sb3 z zamiarem po 17.Wb1 Sc1 wymiany niebezpieczne-go gońca, gdyż po 16…Sb3 białe odpowiedziałyby 17.Gh6 Hf6 18.Gg5 He5 19.Gf4 Hf6 20.Wad1) 17.Gf4 He7 18.Wad1 (Pozycja czarnych jest „zamuro-wana” i białe bez pośpiechu kończą rozwój) 18…Wad8 19.Gb1 Gc8 20.Hh4 Hf8 21.Wd3 h6? (Prowadzi do szybkiej porażki, ponieważ teraz białe figury opanują osłabione pole „g6” z groźbą ofiary gońca na „h6”. Lepsze szanse da-wało w tej trudnej sytuacji 21…We7 i wówczas dla białych było związane z ryzkiem 22.Wh3 ze względu na 22…g5. Jednakże grając 22.g4 z następnym 23.Wg3, białe zachowywały silny atak) 22.Wg3 Kf7 (Czarny król salwuje się ucieczką, ale jego własne figury utrudniają mu ten plan) 23.Wg6 We7 24.Hh5! Ke8 (Czarnym brak dobrych ruchów. Jeżeli 24…Wc7, to 25.Wg7, a na 24…Kg8 nastąpi 25.Gh6) 25.Wf6 (Można było grać także 25.Wg7 Kd7 26.We7 He7 27.Hh6 z wygraną dwóch pionów, ale ruch w tekście jest silniejszy, bo-wiem nie pozbawia białe ataku) 25…Wf7 26.Wg6 Kd7

52

27.Sa4! (Decydujące uderzenie. Teraz po wymianie gońca „c5” czarny król nie znajdzie bezpiecznego schronienia) 27…Wf6 (Groziło 28.Sc5 dc5 29.Wd6) 28.Sc5 dc5 29.e5 Wg6 30.Hg6 Kc7 31.e6 Kb6 32.Hg3 (Z groźbą 33.Gc7, czemu trudne jest się przeciwstawić, gdyż na 32…He7 nastąpi 33.Ge5 z wygraną piona „g7” i uzyskaniem dwóch połączonych wolnych pionów) 32…Ka6 33.Gc7 Se6 (Ruch rozpaczy. Nic nie daje także 33…We8 z powodu 34.Gd6 Hf6 35.Ge5) 34.Gd8 Hd8? (Pomyłka w niedoczasie. Jednakże czarne miały i tak przegraną pozycję) 35.fe6 Ge6 36.Gd3 Hd4 i czarne poddały się. Uwagi: Władimir Panow (Tłumaczenie z języka rosyjskiego K. Puszczewicz)

Uczestniczki żeńskich mistrzostw świata Hruškova-Belska

(Czechosłowacja) i Langos (Węgry) wysyłają noworoczne telegramy Zdjęcie: N. Siemienowa

302.Gambit hetmański [D35]

Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Hermanowa (Polska) – Bykowa (ZSRR) 1.d4 Sf6 2.Sf3 d5 3.c4 e6 4.cd5 ed5 5.Sc3 c6 6.Hc2 Ge7 7.e4 de4 8.Se4

Sbd7 9.Se5 Se5 10.de5 Ha5 11.Sc3 He5 12.Ge2 0–0 13.0–0 Gf5 14.Gd3 Gd6 15.g3 Gd3 16.Hd3 Wad8 17.Hf3 Wfe8 18.Gf4 Hf5 19.Se2 Gf4 20.Wad1 Wd1 21.Wd1 Hc2 22.Sf4 Hb2 23.Hd3 Ha2 24.Hd8 h6 25.Hc7 Hb3 26.Wd8 Wd8 27.Hd8 Kh7 28.He7 Hb1 i białe poddały się.

53

303.Obrona francuska [C10]

Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Rubcowa (ZSRR) – Larsen (Dania) 1.e4 c6 2.d4 d5 3.Sc3 de4 4.Se4 e6 5.Sf3 Sd7 6.Gd3 Sgf6 7.c3 c5 8.Gg5

cd4 9.Sd4 Hb6 10.Sf6 gf6 11.Gc1 f5 12.He2 Ge7 13.0–0 Sc5 14.Gc2 Gd7 15.b4 Sa4 16.Gd2 Wg8 17.Wfe1 Wc8

18.Sf5 Sc3 19.Gc3 Wc3 20.Se7 Ke7 21.Gh7 Wgc8 22.a3 Hd4 23.Wad1

Hg7 24.Ge4 W8c7 25.Hd2 Wa3 26.Hd6 Kd8 27.g3 Wa6 28.Hf4 Ke7 29.Hc7 i czarne poddały się.

304.Obrona Caro – Kann [B11] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Hruškova-Belska (Czechosłowacja) – Heemskerk (Holandia)

1.e4 c6 2.Sc3 d5 3.Sf3 de4 4.Se4 Gg4 5.h3 Gf3 6.Hf3 e6 7.Gc4 Ge7 8.0–0 Sf6 9.We1 Sbd7 10.d3 Se4 11.de4 Se5 12.Hc3 Gf6 13.Gb3 0–0 14.Hg3 Sg6 15.c3 Gh4 16.Hf3 Se5 17.He2 Hf6 18.Ge3 Wfd8 19.Wad1 b6 20.Wd8 Wd8 21.Wd1 c5 22.f4 Sg6 23.e5 He7 24.Hf3 Hc7 25.g3 Ge7 26.h4 c4 27.Gc2 Wd1 28.Gd1 Sf8 29.h5 h6 30.Gc2 Gc5 31.Kf1 Ge3 32.He3 Hc6 33.Ge4 Ha4 34.Hd2 Ha2 35.g4 Ha1 36.Kg2 Ha5 37.Kh3 Hc5 38.Kh4 a5 39.Kg3 Hg1 40.Hg2 Hg2 41.Gg2 Sd7 42.Kf3 Sc5 43.Gf1 Sa4 44.Gc4 Sb2 45.Ga2 Sd1 46.c4 Sc3 47.Gb3 a4 48.Gc2 a3 49.Gb3 a2 50.Ga2 Sa2 51.Ke3 Sb4 52.Kd4 Sc6 53.Kc3 Kf8 54.Kb3 Ke7 i białe poddały się.

54

305.Partia hiszpańska [C85] Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Mora (Kuba) – Biełowa (ZSRR)

1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 Ge7 6.Gc6 dc6 7.Se5 Se4 8.d4 0–0 9.Ge3 f6 10.Sd3 Gf5 11.Sd2 Sg5 12.Sf4 Hd7 13.We1 Gd6 14.c3 Hf7 15.Hb3 Se6 16.Se6 Ge6 17.Hc2 Wae8 18.Se4

18…Ga2 19.Sd2 Ge6 20.Wa5 Hg6 21.Hg6 hg6 22.Waa1 We7 23.Se4

Wfe8 24.Sc5 Gc8 25.g3 Kf7 26.Kf1 g5 27.Ke2 Wh8 28.Wh1 Gg4 29.Kd2 Gf3 30.Whg1 b6 31.Sa6 Wh2 32.c4 f5 33.Gg5 Wf2 34.Kd3 Wee2 i białe poddały się.

306.Partia hiszpańska [C86]

Mistrzostwa świata kobiet, Moskwa 1949 – 1950

Tranmer (Anglia) – Karff (USA) 1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.0–0 b5 6.Gb3 Ge7 7.He2 0–0

8.c3 d6 9.Wd1 Sa5 10.Gc2 c5 11.d3 Hc7 12.Sbd2 Gb7 13.Sf1 Wae8 14.Sg3 d5 15.Sf5 Gd8 16.Gg5 We6 17.b4 cb4 18.cb4 Sc6 19.a3 Se7 20.Sg3 h6 21.Gf6 Wf6 22.Wdc1 Sg6 23.Sh5 We6 24.Gb3 Hd6 25.Ha2 Se7 26.Sg3 Wf6 27.Hb2 Gb6 28.He2 Wd8 29.Wd1 Wc8 30.Wac1 Wc1 31.Wc1 g5 32.Sh5 We6 33.g4 Kh7 34.Se1 Kg6 35.Hf3 Hd7 36.Sg2 Wd6 37.ed5 f5 38.gf5 Hf5 39.Hf5 Sf5 40.Sg3 Sg3 41.hg3 g4 42.Kf1 Kg5 43.Ke2 Wf6

55

44.Wc5 Gc5 45.bc5 h5 46.Se3 h4 47.gh4 Kh4 48.Sf1 Wf3 49.c6 Gc8

50.d6 e4 51.de4 Wb3 52.d7 Gd7 53.cd7 Wb2 54.Sd2 b4 i czarne poddały się.

Tak wyglądała tabela wyników po sześciu rundach (w języku rosyjskim):

56

- Z wielkim smutkiem myślę, że już wkrótce będę musiała opuścić Moskwę. Tu zobaczyłam coś, czego nie widziałam dotychczas. Przede wszystkim byłam zachwycona nowo-roczną choinką postawioną w sali Domu Związkowym. Rozmach i piękno tego święta, radosne buzie małych dzieci na zawsze pozostaną w mojej pamięci. Nie miałam pojęcia, że tak wiele uwagi można poświęcać dzieciom. - Jestem absolwentką Uniwersytetu Kolumbijskiego w USA. Ukończyłam wydział nauk politycznych. Kilka lat pracowa-łam w różnych organizacjach kulturalnych. Od dawna gram w szachy. W krajowych turniejach niejednokrotnie zdobywa-łam tytuł mistrzyni kraju. Tak było w latach 1938, 1942, 1946 i 1948. - Miałam okazję uczestniczenia w meczach. W roku 1941 zostałam triumfatorką meczu o tytuł mistrzyni USA zwycię-żając Rivero Belcher, mistrzynię USA z 1940 roku. - W 1941 roku zajęłam pierwsze miejsce w żeńskim paname-rykańskim turnieju. Żeńskie mistrzostwa świata z moim udziałem to: Sztokholm 1937 i Buenos Aires 1939.

Sylwetki uczestniczek:

Mona Karff

Która z uczestniczek mi-

strzostw świata ma największe szan-se na zwycięstwo? W tym momencie Rubcowa, Chaude de Silans i Gresser. Ta „prognoza” jest tylko

przybliżona – do końca zawodów pozostało jeszcze dziewięć rund, w czasie których jeszcze wiele może się zmienić.

Ciąg dalszy nastąpi

57

HISTORIA OLIMPIAD SZACHOWYCH

Od 2011 roku dostępna jest stale wzbogacana seria: Wielka Księga Olimpiad Szachowych, które zawierają często nieosiągalne zdjęcia, partie i opowieści z tych wyjątkowych imprez szachowych. Autor prowadzi narrację każdej Olimpiad tak, aby czytelnik miał poczucie współuczestniczenia w tych imprezach mimo, że od ich zakończenia często minęło wiele lat. Dotychczas ukazały się poniższe olimpiady:

I Olimpiada II Olimpiada III Olimpiada IV Olimpiada V Olimpiada

Londyn 1927

Haga 1928

Hamburg 1930

Praga 1931

Folkestone 1933

VI Olimpiada VII Olimpiada VIII Olimpiada I Kobieca Olimpiada

Warszawa 1935

Sztokholm 1937

Buenos Aires 1939

Emmen 1957

Kolejne części w przygoto-waniu.

Dalsze olimpiady są systematycznie opracowywane i wydawane zgodnie z ich chronologiczną kolejnością. Bliższe informacje: http://szachy.comrel.pl

58

http://szachy.comrel.pl/

59