Ewa Białek*

KRYTERIA OCE�Y RELEWA�T�OŚCI WY�IKÓW W WYSZUKIWARKACH I�TER�ETOWYCH I ICH

WYKORZYSTA�IE DO PROMOCJI WITRY� REGIO�AL�YCH

Streszczenie

W pracy przedstawiono kryteria, którymi kieruje się Google przy ocenie

relewantności wyników wyszukiwania dla zapytań zadawanych do wyszukiwarki

przez internautów. Dokonano podziału tych kryteriów na statyczne oraz

dynamiczne - wewnętrzne i zewnętrzne. Stwierdzono, że jeśli wymienione

kryteria zostaną uwzględnione przy tworzeniu i promocji witryny WWW w sieci

internet, to witryna osiągnie wysokie pozycje w rankingach wyszukiwarki

Google. Osiągniecie tych wysokich pozycji zapewni dobrą widoczność witryny,

co spowoduje wysoką jej oglądalność.

1. Wprowadzenie Jeszcze do niedawna świat biznesu traktował internet jako ciekawostkę.

Dziś pytaniem nie jest „czy” ale „jak” najefektywniej wykorzystać nowe

możliwości internetu jako medium masowej komunikacji, masowego przekazu i

promocji [1]. Do najważniejszych działań promocyjnych w sieci zalicza się:

sieciowe public relations, szeroko pojętą reklamę, komunikację prowadzoną za

pośrednictwem poczty elektronicznej oraz promocję w katalogach i

wyszukiwarkach internetowych [2]. Podstawę tych działań stanowi firmowa

strona WWW.

2. Sformułowanie problemu Wyszukiwarki internetowe wykonują w sieci trzy podstawowe

zadania: roboty wyszukiwarek znajdują i przeszukują strony WWW, budując

listę słów i wyrażeń znalezionych na każdej z nich; wyszukiwarki przechowują

spis słów i wyrażeń znalezionych na każdej stronie WWW, którą były w stanie

przeszukać; użytkownicy wyszukiwarek mogą następnie przeszukać utworzone

spisy pod kątem określonych słów i wyrażeń kluczowych [3]. Wyszukiwarki

starają się dopasować informacje wprowadzone przez użytkownika jako

zapytanie, do stron, które informacje te mogą zawierać. Wyszukany dokument

* mgr inż., Wyższa Hanzeatycka Szkoła Zarządzania, Katedra Informatyki,

ul. Kozietulskiego 6, 76-200 Słupsk, ewa@bicom.pl

Ewa Białek

2

spełniający oczekiwania użytkownika nazywany jest relewantnym. Relewantny

to pozostający w logicznym związku z, odnoszący się do, stosujący się do;

dostarczający dowodu słuszności albo niesłuszności sprawy; istotny dla [4].

Relewantne dla danego zapytania strony WWW wyświetlane są w postaci listy

nazywanej rankingiem wyszukiwarki.

W systemach wyszukiwania informacji do oceny efektywności

wyszukiwania stosowane są dwie miary: kompletność (ang. recall) i dokładność

(ang. precision). Kompletność określa jak skuteczny jest dany algorytm w

znajdowaniu jak największej liczby relewantnych elementów. Dokładność - jak

skuteczny jest dany algorytm w zwracaniu wyłącznie relewantnych elementów.

Ze względu na dynamiczny wzrost liczby dokumentów gromadzonych w

internetowych systemach wyszukiwania informacji nie jest możliwe określenie

statycznego zbioru wszystkich dokumentów dotyczących danego zapytania.

Istnieje również problem z określeniem liczby wszystkich dokumentów

relewantnych dla danego zapytania. Przyjęte jest więc określanie efektywności

wyszukiwania dla pierwszych 10, 20 lub 30 pozycji rankingu wyszukiwarek [5].

Uzasadnione jest to również zachowaniem użytkowników wyszukiwarek

internetowych - 62% z nich wybiera linki znajdujące się na pierwszej stronie

wyników wyszukiwania, 90% podczas szukania nie wychodzi poza 3 stronę

wyników wyszukiwania [6].

Internauta subiektywnie ocenia wyniki wyszukiwania i dlatego do oceny

wyszukiwarek pod kątem relewantności zwracanych wyników stosuje się często

metody eksperymentalne. Na stronie WebmasterBrain.com użytkownikom

internetu umożliwiono zadanie zapytania jednocześnie do trzech największych

systemów wyszukiwawczych [7]. W ocenie użytkowników relewantne

dokumenty najczęściej znajdowane były na listach rankingowych wyszukiwarki

Google (rys. 1).

Rysunek 1 Wyniki eksperymentu WebmasterBrain.com

Kryteria oceny relewantności wyników w wyszukiwarkach internetowych

3

Również w naszym kraju serwis wyszukiwawczy Google cieszy się

dużym zaufaniem, a poziom jego wykorzystania wciąż wzrasta. Zgodnie z

wynikami badania gemiusTraffic, na początku bieżącego roku udział Google

w liczbie wizyt z wyszukiwarek dokonywanych przez internautów z Polski na

polskich witrynach równy był 82% - zaś w ostatnim tygodniu sięgnął 86% [8].

Przy tworzeniu list rankingowych wyszukiwarki uwzględniają wiele

kryteriów oceny relewantności trafiających na nie stron WWW. Z opinii

internautów wynika, że Google dobiera te kryteria najtrafniej. Pojawia się więc

pytanie: Jakie kryteria oceny relewantności stosuje Google przy tworzeniu

własnych list rankingowych dla zapytań kierowanych do wyszukiwarki przez

internautów?

3. Opis obszaru badań Za obszar badań wybrano, niekomercyjną witrynę WWW, znajdującą

się w sieci internet pod adresem www.ewa.bicom.pl. Swoim charakterem

przypomina ona multimedialną czytelnię. Część stron witryny ma charakter regionalny – prezentowane są na nich informacje o Słupsku. Witryna ta

powstała na początku 2003r. i od tej pory nieprzerwanie wykorzystywana jest w

celach dydaktyczno – naukowych. Na początku 2007r. 2650 stron tej witryny

było zindeksowanych przez Google. W okresie tym średnia dzienna ilość

odwiedzin wyniosła około 8 tys. a liczba przeglądanych stron to 35-40 tys.. W

wyniku własnych badań przeprowadzonych przy użyciu narzędzi Google dla webmasterów [9] stwierdzono, że do wejścia na tą witrynę internauci użyli w

ciągu tygodnia 946 niepowtarzalnych zapytań. Pozycja witryny dla 689 zapytań

z tej listy plasowała się na miejscach 1-10, czyli na pierwszej stronie wyników

wyszukiwania Google. Dla 84 fraz były to miejsca w drugiej dziesiątce, dla

kolejnych 34 fraz w trzeciej.

Z powyższych danych wynika, że strony witryny www.ewa.bicom.pl zajęły wysokie pozycje w rankingach Google dla znacznej ilości zapytań

kierowanych do wyszukiwarki przez internautów. Uznano to za wystarczające

do przeprowadzenia badań.

4. Kryteria oceny relewantności wyników Jak wspomniano wcześniej cechą wyszukiwarek internetowych jest

zdolność do wyszukiwania dokumentów relewantnych. Algorytm szereguje

strony znajdujące się w indeksie wyszukiwarki według oceny będącej

połączeniem wielu czynników. Dokładna specyfikacja algorytmów

rankingujących nie jest jawna. Nie oznacza to jednak, że nie podejmuje się prób

Ewa Białek

4

znalezienia najistotniejszych czynników warunkujących wysokie pozycje w

rankingach wyszukiwarek [10].

Przyjęto, że kryteria, którymi kieruje się Google przy ocenie

relewantności wyników wyszukiwania można podzielić na dwie grupy:

statyczne i dynamiczne [11].

4.1. Kryteria statyczne

Kryteria statyczne nie są bezpośrednio powiązane z zapytaniami

zadawanymi do wyszukiwarki przez użytkownika. Odzwierciedlają one

natomiast ważność, autorytet (ang. authority) strony WWW. Google

wykorzystuje do oceny strony pod tym kątem algorytm PageRank (PR), który

jest rozwinięciem znanej od dawna heurystyki, wedle której jakość tekstu jest

proporcjonalna do liczby tekstów powołujących się na niego [12].

Rysunek 2 W sieci internet do strony www.ewa.bicom.pl

prowadzi 4779 odnośników a na witrynę - 37920 [13]

Ulepszenie zaproponowane przez autorów Google polega na ważeniu

jakości odnośników wskazujących na rozpatrywaną stronę WWW ich własną

wartością PR. Innymi słowy: jeśli na daną stronę powołuje się artykuł lub inna

strona mająca wysoką ocenę, ma to większe znaczenie, niż gdy na tą samą stronę

powołuje się inna mniej popularna strona. Dodatkowo wartość PR rośnie, jeśli

na rozpatrywaną stronę powołują się strony relewantne tematycznie.

Rysunek 3 Strony powiązane tematycznie (ang. related)

z witryną www.ewa.bicom.pl

Kryteria oceny relewantności wyników w wyszukiwarkach internetowych

5

Wartość PR nie jest ustalana dla całej witryny a indywidualnie dla

każdej ze stron wchodzących w jej skład [14]. Wysokość noty Google PR

można ustalić za pomocą Google Toolbar (rys.4), lub narzędzi on-line

dostępnych w sieci internet [15, 16].

Rysunek 4 Google Toolbar PR=4 dla strony www.ewa.bicom.pl

Zakres PR wskazywany przez te narzędzia wynosi od 0 do 10

i odwzorowuje rzeczywistą wartość PR danej strony WWW [17]:

PR w Google Toolbar

Rzeczywisty PR

0

1

2

3

4

0-10

10-100

100-1 000

1 000-10 000

10 000-100 000 itd.

Jak widać z powyższego zwiększenie wartości PR strony od 1 do 2 jest

zdecydowanie prostsze niż od 3 do 4. Dla popularnych polskich portali (Interia,

WP) Google ustaliło wartość PR=6.

Witryna WWW posiadająca wysoki PR i zajmująca pierwsze miejsce w

wynikach wyszukiwania Google wyróżniana jest dodatkowo poprzez

wyświetlanie odnośników do innych sekcji serwisu (tzw. sitelinks), jeżeli

zostaną one uznane przez algorytm wyszukiwarki za wartościowe i użyteczne

(rys.5, p.4).

4.2. Kryteria dynamiczne

W odróżnieniu od statycznych, kryteria dynamiczne powiązane są z

zapytaniami (słowami kluczowymi) kierowanymi do wyszukiwarki Google.

Wśród nich wydzielić można kryteria wewnętrzne i zewnętrzne.

Ewa Białek

6

4.2.1. Kryteria dynamiczne wewnętrzne

Kryteria wewnętrzne służą do oceny strony WWW, pod kątem

występowania na niej słów kluczowych relewantnych zapytaniom kierowanym

przez użytkowników wyszukiwarek.

Rysunek 5 Strona www.ewa.bicom.pl w rankingu wyszukiwarki Google

dla zapytania „ewa białek”

Aby strona zajęła wysokie pozycje w rankingach Google słowa

kluczowe powinny znaleźć się między innymi:

- w tytule strony (rys.5, p.1). Tekst widoczny jako tytuł umieszcza się

w kodzie strony pomiędzy tagiem <tittle> a </tittle>. Jest

on znaczący dla wszystkich wyszukiwarek, co oznacza, że jest on

indeksowany i przypisywana jest mu duża waga. Powinien on

informować odbiorców, że mają do czynienia z witryną lub stroną,

na której znajdą informacje związane ze słowami szukanymi przez

nich w przeglądarce [3].

- w opisie strony (rys.5, p.2). Jako opis strony w wynikach

wyszukiwania Google wykorzystuje zawartość metatagu

description znajdującego się pomiędzy tagiem <head> a

</head>. Ze względu na wagę, jaką przywiązują użytkownicy

wyszukiwarek do tego opisu powinien być on trafny,

przekonywujący i zachęcać do odwiedzenia strony.

- w tekście na stronie. Nasycenie tekstu strony słowami kluczowymi.

nie powinno przekraczać 3%-7% (rys.6). Ważne jest także miejsce

występowania tych słów. Powinny znajdować się one na początku

strony (rys.7) [18,19].

Kryteria oceny relewantności wyników w wyszukiwarkach internetowych

7

Rysunek 6 �asycenie strony www.ewa.bicom.pl słowami kluczowymi

- w wyróżnionym tekście na stronie (rys.7). Tekst na stronie dzieli

się na spójne tematycznie części i dodaje do nich nagłówki

wyróżniane za pomocą tagów <h1> ... <h6>. Fragmenty tekstu

wyróżnia się dodatkowo używając tagów <strong>, <em>,

<b>, <i>.

Rysunek 7 Słowa kluczowe „ewa białek” wyróżnione na stronie www.ewa.bicom.pl

za pomocą tagu <b>

- w opisie alternatywnym (rys.8). Opis tekstowy umieszczany w

kodzie strony wewnątrz tagów img (atrybut alt) wyświetlany jest

Ewa Białek

8

w miejscu elementów graficznych, które nie zostały załadowane lub

nie mogą być wyświetlone.

Rysunek 8 Opis alternatywny elementu graficznego na stronie www.ewa.bicom.pl

- w adresie URL (rys.5, p.3).

4.2.2. Kryteria dynamiczne zewnętrzne

Kryteria dynamiczne zewnętrzne służą do oceny strony WWW, pod

kątem relewantności zsyłających się na nią dokumentów. W algorytmie Google

przyjęto, że jeśli w odnośniku (ang. link) do strony zawarty jest jakiś tekst, to

istnieje prawdopodobieństwo, że strona ta zawiera informacje związana z tym

tekstem.

Rysunek 9 �ajczęściej pojawiające się słowa w odnośnikach

do strony www.ewa.bicom.pl [13]

Kryteria oceny relewantności wyników w wyszukiwarkach internetowych

9

Prawdopodobieństwo to wrasta, gdy zwiększa się ilość podobnych

odnośników. Rośnie ono zdecydowanie szybciej, gdy odnośniki te znajdują się

na stronach z wysokim PR.

Aby zapewnić stronie WWW uzyskanie wartościowych odnośników

należy:

- stworzyć unikalną zawartość, która zachęci użytkowników

internetu do umieszczania odnośników na własnych stronach WWW

(rys. 10).

Rysunek 10 Odnośnik do strony www.ewa.bicom.pl na jednym z blogów

- umieszczać informacje o stronie w popularnych katalogach

związanych z treścią strony (rys.11).

Rysunek 11 Wpis w katalogu WP dla www.ewa.bicom.pl

Ewa Białek

10

- publikować artykuły na stronach o tematyce związanej z

promowaną stroną. Umieszczać w nich łącza tekstowe zawierające

słowa kluczowe relewantne zapytaniom, dla których strona ma

osiągnąć wysokie pozycje w rankingach wyszukiwarki. Łącze

tekstowe to słowo lub wyrażenie umieszczone pomiędzy tagiem

<a> i </a> oraz adres URL występujący wewnątrz tagu <a>

[3] (rys.12).

Rysunek 12 Wpis na forum miłośników poezji z łączem tekstowym

do strony www.ewa.bicom.pl

- zamieszczać łącza tekstowe oraz banery reklamowe w innych

serwisach, tematycznie powiązanych z zawartością promowanej

strony (rys.13).

Rysunek 13 Baner do strony www.ewa.bicom.pl

na stronie www.zosia.piasta.pl

5. Wnioski Przeprowadzone badania potwierdzają, że po to, by strona WWW

uznana została za relewantną do zapytania zadanego wyszukiwarce internetowej

i tym samym znalazła się na wysokiej pozycji w jej rankingu niezbędne jest

osiągnięcie odpowiedniego udziału trzech komponentów [3]:

- popularności – ocenianego przy pomocy kryteriów statycznych,

Kryteria oceny relewantności wyników w wyszukiwarkach internetowych

11

- tekstowego – ocenianego przy pomocy kryteriów dynamicznych wewnętrznych,

- łączy – ocenianego przy pomocy kryteriów dynamicznych zewnętrznych.

Witryna www.ewa.bicom.pl charakteryzująca się obecnością tych

trzech komponentów o połączonym działaniu osiągnęła wysokie pozycje w

rankingach Google dla wielu zapytań kierowanych do wyszukiwarki przez

internautów. Dzięki temu dotarła do milionów użytkowników internetu na całym

świecie, na trwałe znalazła miejsce w ich świadomości, co powoduje, że jej

oglądalność jest stale bardzo wysoka.

Literatura [1] Leśniewska A., Reklama Internetowa, Wyd. HELION, Gliwice 2006.

[2] Maciejowski T., Firma w internecie, budowanie przewagi konkurencyjnej,

Wyd. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.

[3] Thurow S., Pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych, Wyd. HELION,

Gliwice 2004. [4] Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wyd. WP,

Warszawa 1983.

[5] Indyka – Piasecka A. , Model użytkownika w internetowych systemach wyszukiwania

informacji, Praca doktorska, Wrocław 2006.

[6] http://www.websearchworkshop.com.au/research5.php

[7] http://www.webmasterbrain.com/

[8] Biuletyn ranking.pl z dnia 28.06.2007. [9] https://www.google.com/webmasters/tools/

[10] Frontczak T., Marketing internetowy w wyszukiwarkach, Wyd. HELION,

Gliwice 2006.

[11] Сергей Людкевич, Евгений Есипов, "Промо.Текарт", 14.11.2003.

[12] http://www.google.com/technology/

[13] https://www.google.com/webmasters/tools/

[14] http://pr.efactory.de/e-pagerank-algorithm.shtml

[15] http://www.prchecker.info/check_page_rank.php

[16] http://www.pagerank.net/pagerank-checker/

[17] http://www.iprcom.com/papers/pagerank/

[18] http://www.keywordcount.com/

[19] http://www.live-keyword-analysis.com/