Krishi jagran marahti magazine october 2015

70
www.krishijagran.com o"kZ 2 vad 10 vDVwcj 2015 é. 35/- Mh>sy iEi Mh>sy iEi gksaMk fl;y gksaMk fl;y 'ksrkae/;s fgjokbZpk uok dk le`¼hpk 'ksrkae/;s fgjokbZpk uok dk le`¼hpk MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok H$mJXr qb~y ’$i~mJoMo ~ha ì¶dñWmnZ "S´>°JZ ’$i' eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ H$nmerdarb H$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo {Z`§ÌU MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok H$mJXr qb~y ’$i~mJoMo ~ha ì¶dñWmnZ "S´>°JZ ’$i' eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ H$nmerdarb H$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo {Z`§ÌU ^‘ksrdjh] oSKkfud o O;olkf;d ,d= ,dk eapkoj* ^‘ksrdjh] oSKkfud o O;olkf;d ,d= ,dk eapkoj*

description

Krishi Jagran, India's No.1 (Agriculture Media Group) How to grow more agri-production with latest scientific methods Events, news, information, product- launch, sports, politics, Entertainment etc. Right choice for agriculture fraternity

Transcript of Krishi jagran marahti magazine october 2015

Page 1: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

o"kZ 2 vad 10 vDVwcj 2015é.

35/-

Mh>sy iEiMh>sy iEi

gksaMk fl;y gksaMk fl;y

'ksrkae/;s fgjokbZpk uok dk� le`¼hpk

'ksrkae/;s fgjokbZpk uok dk� le`¼hpk

MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok H$mJXr qb~y ’$i~mJoMo ~ha ì¶dñWmnZ

"S´>°JZ ’$i' eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ

H$nmerdarb H$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo {Z`§ÌU

MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok H$mJXr qb~y ’$i~mJoMo ~ha ì¶dñWmnZ

"S´>°JZ ’$i' eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ

H$nmerdarb H$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo {Z`§ÌU

^‘ksrdjh] oSKkfud o O;olkf;d ,d= ,dk eapkoj*^‘ksrdjh] oSKkfud o O;olkf;d ,d= ,dk eapkoj*

Page 2: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 3: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 4: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 5: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 6: Krishi jagran marahti magazine october 2015

AZwH«$_{UH$m

^maVmMo AJ«oga H$m¡Qw>§{~H$ _m{gH$ H¥$fr OmJaU

o’kZ 2 vad 10 vDVwcj 2015] :i;s 35

www.krishijagran.comAZwH«$_{UH$m

laiknd ,e-lh- Mksfefudlapkyd 'kkbuh bekuqoy ,e-th- okludk;Zdkjh laiknd Mk- ds-Vh- pkaMh jfoUnz rsofr;k pUnzeksgulaikndh; leUo;d lat; dqekjfoi.ku eq[kh ih-,l- lSuhmi egkO;oLFkkid Qjgk [kkuofj"B laoknnkrk :ch tSui=dkj vfudsr dqekj dfudk pkSgku bejku [kkuO;oLFkkid ds-ts- ljU;kfoi.ku lgk;d lkjk [kku es?kk 'kekZ vQlkuk efyd pqaxh HkwfV;k iwue fo'odekZ f”kQkyh egktu y{eh ik.Ms iwue iz/kku ,Xul eSjh jspy >sfo;j fodkl R;kxh forjd izeq[k fu”kkar VkWdlgk;d O;oLFkkid pUnj nso HkV~V lqtkrk xkSre fizrh pkSgku dapu flag iou vktxs ujsaæ “ksjrkVs vkj-,u- pkScs Ñ".kk fcgkjh f”kodkUr mikè;k; jkgqy flag vt; dqekj lqdqekj nykbZ vCnql len xhrk jkor fjadh iqUMhj v:.kk tkuk gjeuizhr flag daxys[kkiky ds-ch- bafnjkfMtkbfuax /kesZUnz dqekj ;ksxs'k dqekj fdj.k xksjysdk;kZy; lgk;d nsosUnz flag izse dqekj jatu

06 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Subscribe

Krishi Jagran

Magazine

Marathi, Gujarati Hindi,

Punjabi, Kannada,

Telugu, Bengali & English

Nishant Taak

09953756433

dqy ist 70

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñ"kh tkxj.k % 60@9 frljk etyk] ;wlqQ ljk; ekdZsV] xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku toG] uoh fnYyh&110016

}kjk ,p-Vh- ehfM;k izslch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½

*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA;k if=dsr çdkf'kr ys[k vkf.k fopkj ys[kdkaPks O;fDrxr

vkgsr- çdk'kd@laiknd R;kyk tokcnkj ukghr-

, 45503170

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e- lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016

ds }kjk ,p-Vh- ehfM;k izslch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½

*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhAbl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA

çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

Ñ"kh ckrE;k------10

daiuh ckrE;k----20

jCchph iw.kZ r;kjh& Ñ"khea=h-------------29

;’kksxkFkk------------30

H¥$fr ì¶dgm¶mVrb {dÎm ì¶dñWmnZ.....31

H$go H$amb ‘emJVr¶ H$sS> ì¶dñWmnZ...........34

H$nmerdarbH$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo{Z`§ÌU...............38

MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok-----------------40

Cgmdarb nmo¸$m ~m|J amoJmMo ì¶dñWmnZ...........42

"S´>°JZ ’$IeoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ............44

H¥$fr {dH$mgmVrc Zdo n`m©` Am{U V§ÌkmZ................47

H$mJXr qb~y’$i~mJoMo ~ha ì¶dñWmnZ......51

O¡{dH$ ~waerZmeHo$ d {H$S>ZmeHo$ dmnaUo H$mimMr JaO........54

OJmgmR>r ~hþCn¶moJr Jm¶......58

vki.k ns'kkyk —"khç/kku cuow---60

ImZm-IOmZm........62

amOH$maU ............64

H«$sS>m {df¶H$.........66

{gZo‘m-{gZo‘m.......67

Page 7: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 8: Krishi jagran marahti magazine october 2015

laikndh;

& ,e-lh- MksfefudEmail: [email protected]

[kjhQ ekSle esa ty&lja{k.k dks izkFkfedrk nhft,

laikndh; www.krishijagran.com

^lQsn* yk lQsnus dkGs dsys rd&;kapa ika<js lksus Eg.kts dkilkP;k'ksrhph ika<&;k ek'khus ikj /kwG/kk.k

mMoyh- i atkcP;k ekGok çns'kkrhy dkilkP;k nksu r`rh;ka'k fidkps uqdlku >kY;kus 4200 dksVhaph gkuh >kY;kpk vankt orZfo.;kr vkyk-

txkr 18 VDD;kalkscr dkiwl mRiknukr phuuarj Hkkjrkpk Øekad nqljk vkgs- dkilkP;k 'ksrhus tkLr {ks=QG O;kiysys vlwugh dkilkps mRiknu deh gksrs-

dsaæh; dkiwl la'kks/ku laLFkk] ukxiwjus dkiwl fc;k.kkaph uoh tkr fodflr dsyh vkgs- ek= visf{kr ifj.kke fnlys ukghr- 'ksrd&;kauh frpk Lohdkj dsyk ukgh- vkarjjk"Vªh; daiU;ka}kjs ̂chch d‚Vu* fc;k.kkapk ifj.kke Qk;|kpk Bjyk ukgh- R;koj ^ika<jh ek'k h *pk gYyk >kyk] i q Ugk udyh dhVduk'kd Qokjyh xsyh- R;keqGs lxGa eqlG dsjkr xsys vkf.k 'ksrd&;kauk vkRegR;k dj.;kokpwu i;kZ; mjyk ukgh-

ftFks iatkckr 12 yk[k dkilkps ihd lkrR;kus ^vesfjdu dhM* vkf.k ika<jh ek'kh ;kapk çknqHkkZokpk gks.;kpk /kksdk c&;kp o"kkaZiklwu vkgs- dkj.k ikÅl deh >kY;kus lkrR;kus xjeh vkf.k vknZrseqGs dhVd nql&;k jkT;kae/;s ok<.;kph 'kD;rk vkgs-

Hkkjrkr dkilkph 'ksrh iatkc] g f j; k . k k ] j ktLF k ku ] x qtj kr ] egkjk"Vªklkscr nf{k.ksr rsyax.kk vkf.k dukZVdkr gksrs- vkrk dsaækus dkilkpk fdeku geh Hkko 4100 #i;s fDoaVy Bsoyk] 'ksrd&;kauh ekx.kh dsysY;k 5000 #i;kaP;k ekx.khis{kk rks deh vkgs-

dkiwl lYykxkj ekxZn'kZdkaP;k vuqlkj 2013&14 e/;s iatkc vkf.k gfj;k.kkr 704 vkf.k 702 fdyks dkiwl mRiknu çrh gsDVj eku.;kr vkys- ek= ljdkj}kjs fu;fer dk;ns y{kkr ?k srY;kl Hkkjrkr ftFk s 'k srdjh ^vUunkrk* Eg.kwu vksG[kyk tkrks] frFksp r k s Lor:P; k d qV q a c ky k n k s u Hkkd&;ka,o<s deow 'kdr ukgh- v'kk fLFkrhr gh ljdkjh mnklhurk R;kyk vdkyh e`R;qP;k nkjkoj mHkk djsy-

ljdkjyk osGhp tkx vk.k.;kph gh ;ksX; osG vkgs- R;kauh vls dk;ns r;kj dsys ikfgtsr T;ke/;s fdeku geh Hkko egkxkbZP;k rqyusr vuq:i vlsy vkf.k udyh dhVduk'kdkaiklwu cpko gks.;kP;k mís'kkus dBksj vkf.k dMd f u;e rl s p l jd k jy k — " k h foLrkjkdfjrk Lor:P;k daiuhph vko';drk vkgs-

loZ okpdkauk nhikoyhP;k eaxye; loZ okpdkauk nhikoyhP;k eaxye; l.kkfufeÙk vkxkÅ gkfnZd 'kqHksPNk l.kkfufeÙk vkxkÅ gkfnZd 'kqHksPNk

'ks

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com � �

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroDThe Pulse of Rural India

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

08 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 9: Krishi jagran marahti magazine october 2015

gksaMk fl;y Mh>sy iEi

izR;sd Fksackr

ns’kkpk iai

gksaMk fl;y Mh>sy iEi

izR;sd Fksackr

iailap

lknj v

kgs

'kfä'kkyh baftu deh otu us&vk.k lksih

20% deh rsy [kpZ*20% tkLr cpr#

3 o"kkaZe/;s fdaer olwy tkLr ik.kh

900 fyVj çrhfefuV

cktkjkr miyC/k - lkekU; iaikP;k rqyusr

vkarfjd ifj{k.kkoj vk/kkfjr

Honda Office: Honda Siel Power Products Ltd., Ph.: 0120-2341050-59

Missed Call — 18002004007

'ksrkae/;s fgjokbZpk uok dk� le`¼hpk

Page 10: Krishi jagran marahti magazine october 2015

jrkr MkGhaps ihd foiqy çek.kkr fidrs- l.kklqnhP;k dkGkr R;kaps nj 10&15 VDD;kauh o/kkjrkr- gk fu"d"kZ m|ksx la?kVuk vlkspeus dsysY;k ,dk vH;klkvarh tkjh dj.;kr vkyk vkgs- R;ke/;s fyfg.;kr vkys vkgs dh] ekUlwu njE;ku deh ikÅl >kY;kus fofo/k mRiknd jkT;kae/;s MkGhaP;k mRiknukps çek.k ?kljys- R;keqGs 2-7 dksVh VukP;k ?kjxqrh ekx.khP;k rqyusr LFkkfud mRiknu 1-7 dksVh Vu jkfgY;keqGs ns'kkr lk/kkj.ki.ks ,d dksVh Vu MkG vk;kr djkoh ykx.;kph 'kD;rk vkgs-

R;ke/;s vls lkax.;kr vkys vkgs dh] fnokGh rksaMkoj vlY;kus MkGhaph ekx.kh ok<sy vkf.k fderhae/;s dehr&deh 10&15 VDD;kaph rsth ;sÅ 'kdrs- fofo/k jkT;karwu ekx.kh ok<Y;kus MkGhaph foØh 90 #i;s rs 145&150 #i;kP;k fg'ksckus vlw 'kdrs- nql&;k

o"khZ ekUlwu Eg.kkok rlk >kysyk ukgh- ;k vfu;ferrspk QVdk eD;kP;k mRiknukyk clyk vkgs- vFkkZr ns'kHkjkrhy mRiknd Hkkxkrwu isj.khps eksBs vkdMs feGkys vkgsr- —"kh vkf.k lgdkj foHkkxkP;k vkdMsokjhuqlkj lIVs acj

MkG mRiknu >kys deh

ns'kkarwu MkGhaph vk;kr ;ko"khZ egkx vlw 'kdrs- dkj.k mRiknd ns'kkr ihd tksekus vkysys ukgh- ;k dkj.kkeqGs R;kauh foØh nj ok<oys vkgsr-

eD;kps mRiknu deh rj fderhr ne efgU;kP;k e/;s 75-9 yk[k gsDVje/;s isj.kh dj.;kr vkyh gksrh- rj ekxP;k o"khZ 74-6 yk[k gsDVje/;s eD;kph isj.kh >kyh- rkfeGukMw] vka/kzçns'k] egkjk"Vª vkf.k e/;çns'klkj[;k mRiknd jkT;kae/;s vfu;fer itZU;ekukeqGs edk mRiknu 2 dksVh Vu vlsy v'kh vk'kk vkgs- gk ekxP;k ikp o"kkaZpk fdeku vkdMk vkgs- Hkkjr ljdkjP;k —"kh vkf.k lgdkj foHkkxkP;k pkSF;k vuqekukuqlkj ekxP;k o"khZ mRiknu 236-7 yk[k Vu gksrs- deh mRiknukP;k vuqekukeqGs eD;kps nj fLFkj jkg.;kph vk'kk vkgs- uO;k fidkeqGs iq<P;k efgU;kr fderhaoj ncko ok<w 'kdrks vlk vankt O;ä dsyk tkrks vkgs- ek= R;kuarj fderh fLFkj jkg.;kph vk'kk vkgs- dkj.k mRiknu 20 VDD;kus ?klj.;kph vk'kk vkgs-

gks.;kpk vankt vkgs- rj iwokZuqekukuqlkj 73-5 yk[k Vu vl.;kph vk'kk orZoyh tkr s vkg s - ek slekP;k lq#okrhyk dkj[kkU;kadMs lqekjs 96 yk[k Vukpk LV‚d vlsy] tks ekxP;k o"khZ 75 yk[k VukP;k rqyusr cjkp tkLr gksrk-

lk[kjsr ?klj.k Dvkscj efgU;kiklwu lq: gks.kk&;k o"kZ 2015&16 e/khy lk[kjekslekr mRiknukiwohZpk vankt vkgs dh 280 yk[k Vukgwu

deh vl.;kpk vankt vkgs- ns'kkrhy lokZr eksBh mRiknd jkT;a egkjk"Vª vkf.k dukZVde/;s ikÅl deh >kY;kpk gk ifj.kke vkgs-

fderhae/;s ok< gks.;kph vk'kk dkgh eksBîk lk[kj daiU;kaP;k 'ksvj njkr rsth vkY;kus ikgk;yk feGkyh- cyjkeiwj lk[kjspk 'ksvj 11-5 VDds ok<wu 53-45 #i;kaoj can >kyk- rj js.kqdk 'kqxlZ 4-6 VDD;kauh osx ?ksÅu 7-73 #i;kaoj can >kyk- Hkkjrh; lk[kj dkj[kkuk la?k ¼bLek½ P;k vuqlkj o"kZ 2015&16 e/;s egkjk"Vªkrwu 90 yk[k Vu lk[kjsps mRiknu gks.;kpk vankt O;ä dsyk tkrks vkgs- rj iwokZuqeku 97 yk[k Vubrds gksrs- dukZVdkr 46 yk[k Vu lk[kj mRiknu gks.;kps ladsr gksrs- rj vkrki;aZr ;ko"khZ 50 yk[k Vu lk[kj mRiknu gks.;kpk gksjk O;ä dj.;kr vkyk gksrk- okLrfod ns'kkr lk[kjsps lokZr eksBs mRiknd jkT; vlysY;k mÙkj çns'kkr o"kZ 2015&16 njE;ku vuqekukP;k rqyusr pkaxY;k mRiknukph vk'kk gksrh- bLek vuqlkj ;ko"khZ lqekjs 75 yk[k Vu lk[kj mRiknu

єkh ckrE;k www.krishijagran.com

Hkk

;k

v‚

10 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 11: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 12: Krishi jagran marahti magazine october 2015

[kk| rsy gksÅ 'kdrs egkx jdkjus [kk| rsykP;k vk;krhoj ykx.kkjs 'kqYd ok<oys vkgs- foÙk ea=ky;kus dPps rsy vkf.k fjQkbaM rsykoj 5 VDds 'kqYd ok<oys- rj nqljhdMs ljdkjus mpyysY;k ikoykeqGs 'ksrd&;kauk fnyklk feG.;kph 'kD;rk vkgs- ek= gk fu.kZ; y{kkr ?ksÅu fdjdksG cktkjkr [kk| rsykaP;k fderh ok<fo.;kph 'kadk vkgs- dsaæh; mRiknu vkf.k lhek lqYd ok<fo.;kP;k laca/kkr vf/klwpuk tkjh dsyh vkgs] T;k vuqlkj dPpk rsykoj 'kqYd 7-5 VDD;kauh ok<wu 12 - 5 VDd s dj.; kr vky s v kg s - H k k jr kr o " k k Zy k 1-8&1-9 dksVh Vu [kk| rsy fodys tkrs- rj Hkkjrkr eksBîk çek.kkoj [kk| rsykph vk;kr eysf'k;k vkf.k baMksusf'k;krwu gksrs- ;k

fu.kZ;kuarj rsykoj vk;kr 'kqYd 15 VDD;kauh ok<wu 20 VDds dj.;kr vkyk- m|ksx {ks=kP;k vuqlkj ;ko"khZ [kk| rsykph vk;kr ok<wu 1-4 dksVh Vu gksÅ 'kdrs- rh ekxP;k o"khZ 1-16 dksVh Vu gksrh-

Ñ"kh mRiknu deh gksÅ 'kdrs

;ko"khZ [kjhi gaxkekr MkG mRiknu deh gks.;kph vis{kk vkgs] T;k varxZr rqjMkG mRiknu lokZr deh gksbZy- ;k njE;ku ns'kkrhy dkgh jkT;kae/;s vkrk ekUlwu lØh; >kyk vkgs- ikolkpk osx lq/kkjyk vkgs- T;keqGs [kjhi fidkapk Qk;nk gks.;kph vk'kk orZoyh tkrs vkgs-

o"khZ ns'kkr ekUlwu njE;ku ikÅl ia/kjk VDds deh gksrks vkgs- T;keqGs ns'kkrhy vusd jkT;kae/;s nq"dkGl–'; fLFkrh mRiUu gksr vkgs- ik.;kP;k derjrsus [kjhQ ihd lqdrs vkgs T;keqGs ;ko"khZ [kjhi ekslekr mRiknukr 1-76 VDds ?kV gks.;kph vis{kk vkgs-

y{kkr Bsok ;ko"khZ Hkkjrkr ekUlwu njE;ku 15 VDD;kais{kk vf/kd çek.kkr itZU;eku deh jkfgys vkgs- gaxkeh fida lqdw ykxr vkgsr- gh fLFkrh ikgrk —"kh ea=ky;kps vkdMs tkjh dsys vkgsr- T;k varxZr ;ko"khZ [kjhi gaxkekr —"kh mRiknu 1-76 VDds Eg.kts 22-6 yk[k Vu brds ?kVwu 12-45 dksVh Vu jkg.;kps ladsr vkgsr- ekxP;k o"khZ [kjhi gaxkekr ihd mRiknu 12-62 dksVh Vu gksrs-

dqaMhrY;k vuulkyk QG ykxr uOgrs] ek= frus ik.kh ?kky.ks lksMys ukgh- >kMkoj dkgh vkBoMîkaiwohZ QqyysY;k okaxh jaxkP;k Qqykauh R;kauk vfr'k; [kq'k dsys- tsOgk Qwy lqdys rsOgk QGkus vkdkj ?ks.;kl lq#okr dsyh- dkgh fnolkauh rs vuulkçek.ks fnlw ykxys- tsOgk R;kaps irh fjpMZ ;kauk gh xks"V lkafxryh dh] vki.k dqaMhr vuul mxoys- R;kauk vfr'k; glw vkys- tsOgk QG lqekjs pkj bap eksBs >kys] rsOgk R;kauh rs >kMko:u dk<ys- rqdMs dkiys vkf.k vkiY;k ukroaMkuk [kk.;klkBh fnys- R;kaP;k 'kstkjP;kauh lkafxrY;kuqlkj gs QG cktkjkr feG.kk&;k QGkaP;k rqyusr Lokfn"Vî gksrs- QG rksaMkr ?kkysi;aZr dkFk la'k;h gksR;k- ek= tsOgk rs [kkYys rsOgk rs vR;ar jlj'khr vkf.k Lokfn"V; fu?kkys-

.kR;kgh QGkP;k jksikyk ?kjkrhy lkekU; vkdkjkP;k dqaMhr mxo.ks vfr'k; dBh.k dke vkgs- vusd jksiVh rj v'kk fLFkrhr rxw 'kdr ukgh- rjhgh ,dk fczVh'k efgysus Hkjiwj /khjkus dqaMhr vuul mxoys vkgs- R;kyk vkrk QG ;sr vkgs- fczVue/;s jkg.kk&;k 66 o"kkaZph efgyk dkFk ifl,tus ?kjkrY;k dqaMhr vuulkP;k >kMkoj QG mxo.;klkBh 6 o"kZ okV ikfgyh- lsokfuo`Ùkh ?ksrY;kuarj x`fg.kh cuysyh dkFk cjkp dkG Fkkacyh-

fczVh'k efgysus dqaMhr mxoyk vuul

;k

dks

l

єkh ckrE;k www.krishijagran.com

12 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 13: Krishi jagran marahti magazine october 2015

2HDPE

4LDPE

ikWfyXyksOgikWfyXyksOgR

Page 14: Krishi jagran marahti magazine october 2015

400 dksVhph ns.kxh 'ksrd&;kalkBh

gkjk"Vªkrhy nq"dkGh fLFkrh'kh >xM.kk&;k 'ksrd&;kalkBh yksdkauh 400 dksVhaph ns.kxh fnyh- eq[;ea=h nsosaæ QM.kohl ;kaP;k vuqlkj ljdkjP;k egÙokdka{kh ;kstuk ty;qä f'kokj vfHk;kukraxrZ Hkjiwj jDde tursus ns.kxh Lo:i xksGk dsyh vkgs- ;k ;kstusraxZr 2019 i;aZr 25 gtkj xkokauk tksM.;kr ;sbZy vkf.k R;kaph nq"dkGkiklwu lqVdk dj.;kr ;sbZy- QM.kohl ;kauh vkiY;k ok<fnolkyk tqyS efgU;kr nq"dkGxzLrkuk vkfFkZd enr dj.;kr ;koh vls vkokgu tursyk dsys gksrs-

ljdkjps Eg.k.ks vkgs dh] ;k vkokgukuarj yksdkadMwu enr ;k;yk ykxyh- ns.kxh ns.kk&;k yksdkae/;s lkekU; ek.klkiklwu rs FksV fQYe LVkj v{k; dqekj vkf.k fØdsViVw vftaD; jkg.ks lkehy >kys- ljdkjh ekfgrhuqlkj ifgY;k

VII;krhy dke iw.kZ >kys vlwu 6180 xkokae/;s dke lq: >kys vkgs vkf.k 120485 çkstsDV iw.kZ >kys- lqekjs 3000 xkokae/khy yksdkauk enrLo:i 300 dksVhps dke iw.kZ >kys- egkjk"Vªkrhy ejkBokMk Hkkx nq"dkGxzLr vlwu ;ko"khZ vtwui;aZr 740 'ksrd&;kauh vkRegR;k dsY;k vkgsr-

æh; jLrs vkf.k ifjogu ea=h furhu xMdjh ;kauh HkkjrkP;k egkekxkZuk gfjr cufo.;kP;k mís'kkus gfjr jktekxZ ;kstusph ?kks"k.kk dsyh- ;k ;kstusraxZr jLR;kP;k dMsyk >kMs yko.;kr ;srhy- T;keqGs i;kZoj.kkps lao/kZu gksbZy- ;k ;kstusP;k ek/;ekrwu 5 yk[k yksdkauk jkstxkj feGsy- xMdjh ;kauh 'ksrdjh lewg] fcxj ljdkjh la?kVuk] [kklxh {ks= rlsp ou foHkkxkyk ;klkBh iq<s ;sÅu >kMa yko.;kps vkokgu dsys vkgs- rlsp >kMa yko.kk&;k yksdkapk tkxfrd i;kZoj.k fnolkyk iqjLdkj ns.;kph ?kks"k.kk dj.;kr vkyh vkgs-

gfjr jktekxZ /kksj.kkph lq#okr

'kkP;k 91 egÙokP;k tyk'k;kae/;s 30 lIVsacj 2015 yk 95-693 chlh,e ¼vCt ?ku ehVj½ ik.khlkBk vlY;kph ekst.kh >kyh- ;k tyk'k;kaph laxzg.kkph ,dw.k {kerk 61 VDds vkgs- 23 lIVsacj 2015 jksth jsd‚MZ dsysY;k 95-313 chlh,e lkBîkis{kk ,d VDdk vf/kd vkgs- 30 lIVsacj 2015 ik.khlkBk Lrj ekxP;k o"khZ ;kp dkyko/khr vlysY;k LrjkP;k rqyusr 77 VDds gksrk- gk ekxP;k ngk o"kkaZP;k ljkljh tylkBîkP;k 77 VDds vkgs-

;k tyk'k;kaph ,dw.k {kerk 157-799 chlh,e vkgs- th ns'kkP;k vankts lkBk {kerk 253-388 chlh,eP;k lqekjs 62 VDds vkgs- xqtjkr rlsp egkjk"Vªkr 27&07 chlh,e lkBk {kerk vlysys 27 tyk'k; vkgsr- ;k tyk'k;kaph ,dw.k {kerk 16-83 chlh,e vkgs- th ;k tyk'k;kaP;k ,dw.k {kersP;k 62 VDds vkgs- ekxP;k o"khZ ;k dkyko/khr ;k tyk'k;kaph lkBk {kerk 83 VDds gksrh- ;kçdkjs ekxP;k o"khZ ;k dkyko/khP;k rqyusr pkyw o"kkZr lkBk deh vkgs- ekxP;k o"khZP;k vkdMsokjhP;k rqyusr ljkljh lkBîkis{kk deh vkgs-

ekxP;k o"khZ ;kp dkyko/khP;k rqyusr T;k jkT;kae/;s lkBk fLFkrh pkaxyh gksrh] rh jkT;a Eg.kts fgekpy vkf.k f=iqjk- ekxP;k o"khZ ;k dkyko/khP;k rqyusr T;k jkT;kae/;s tylkBk deh gksrk] rh jkT;a Eg.kts iatkc] >kj[kaM] jktLFkku] vksMh'kk] NÙkhlxM] if'pe caxky] xqtjkr] egkjk"Vª] mÙkj çns'k] mÙkjk[kaM] e/; çns'k] vka/kz çns'k] rsyax.kk ¼nksUgh jkT;kae/;s nksu feJ ;kstuk½ dukZVd] dsjG rlsp rfeGukMw ;kapk lekos'k vkgs-

ekUlwueqGs tyk'k;kaoj ladV

e

dsa

ns

єkh ckrE;k www.krishijagran.com

14 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 15: Krishi jagran marahti magazine october 2015

foyx] dk;Z'khy] mtkZoku js.kw

cgqi;ksxh i'kq[kk| iqjd100% uSlfxZd vkS"k/kh; çdYi L=ksr

tSfod {khj

R

fo"keqä

mÙke nqX/k mRiknu mÙke vkjksX;

^bdksxksYM* ck;ks{khjps Qk;nsÛ nqX/k mRiknu ok<ors ¼1-5 fyVj rs 2-0 fyVj çrh xk; çrh fyVj½

Û nqX/ktU; fLuX/krk ok<ors ¼3-3 esn rs 3-8 fdaok 3-8 rs 4-3½

Û i'kqaP;k ,dw.k vkjksX;kr lq/kkj.kk-

Û tukojkauk uSlfxZd m".kpØkr lgHkkxh gks.;kl lkádkjd-

Û uSlfxZd —ehuk'kd@vWUVhgsyfeuhVhd-

Û tSfod nqX/k mRiknukP;k fn'ksus ifgys ikÅy-

vkEgh ,taV]

vk;krnkj] forjdkauk

vkeaf=r djr vkgksr-

;keqGs esa<h] cd&;k] MqDdj] cSy b- loZçdkjP;k tukojkaps otu ok<wu vfrfjä ekal mRiknu 'kD;-

'kgjkuqlkj Mhyj'khi vko';d —i;k laidZ lk/kk-

Page 16: Krishi jagran marahti magazine october 2015

bZV ¶yk; ¼lQsn ek'kh½ P;k gYY;kus gfj;k.kkr ekxP;k rhuo"kkaZiklwu dkilkP;k fidkps Hkjiwj uqdlku gksrs vkgs-

oSKkfud vkf.k —"kh çkf/kdj.kkP;k dkF;kdqVkuarj frl&;k o"khZ gfj;k.kk vkf.k iatkce/;s dkilkP;k fidkoj lQsn ek'khus gYyk p<oyk- okLrfod 'ksrd&;kauh vkrk dkilkP;k ns'kh çdkjkdMs oGys ikfgts-

gfj;k.kk —"kh foHkkxkps Eg.k.ks vkgs dh jkT;kr 5-84 yk[k gsDVj tkxsr dkilkph isj.kh dj.;kr vkyh- T;ke/;s ns'kh dkiwl lkehy gksrk- lq#okrhyk fjiksVZP;k vuqlkj 25 VDds Hkkxkr ika<&;k ek'khpk çHkko vf/kd fnlyk- rj 75 VDds fidkps dkghls uqdlku >kys- lsUVªy bULVhVîqV Q‚j d‚Vu fjlpZ ¼lhvk;lhvkj½] fljlkps lapkyd M‚- fnyhi eksaxk ;kaps Eg.k.ks vkgs dh] gfj;k.kk vkf.k iatkc ljdkj}kjs cufo.;kr vkysY;k lferhps dkiwl fidk'kh fuxMhr

vkdMsokjh tefo.;kps dke lq: vkgs- vkEgh yodjp jkT; ljdkjyk ;k lanHkkZr vgoky lknj d:- R;kauh lkafxrys dh] 'ksrd&;kauh fdVdkaP;k gYY;kiklwu okp.;kdfjrk ns'kh çdkjkdMs oGys ikfgts-

ijns'kkr Hkkjrh; HkkT;k

gkjk"Vª ljdkjus brj ns'kkae/;s Hkkjrh; HkkT;kaP;k ekx.khyk ikgwu HkkT;kaph fu;kZr dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk vkgs- ;k ;kstuse/;s egkjk"VªkP;k lkr ftYákar Eg.kts lkrkjk] Bk.ks] iky?kj] tGxko]

ukf'kd] ykrwj vkf.k chMph fuoM dj.;kr vkyh- ;k ftYákaP;k 3120 'ksrd&;kauk ;kstusraxZr HkkT;k fidfo.;kps çf'k{k.k ns.;kr ;sbZy- T;keqGs HkkT;kaph fu;kZr gksÅ 'kdsy- ekxP;k dkgh o"kkaZiklwu Bk.;kP;k ,d 'ksrd&;kus DyLVj 'ksoxk 'ksax vesfjdsph daiuh Hkkjrkrwu vk;kr djrs- ;k mRiknukpk okij vkS|ksfxd {ks=kr dsyk tkrks- ljdkjus uO;k uhfr varxZr if'pe vkf'k;kbZ ns'kkae/;s HkkT;k fu;kZr dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk vkgs- —"kh ea=h ,dukFk [kMls ;kaP;k vuqlkj ljdkjus 21]145 Vu HkkT;k fu;kZrhps y{; Bsoys vkgs- ;k ;kstuseqGs 'ksrd&;kauk mRiknuklkBh cktkjkoj voyacwu jkg.;kph vko';drk jkg.kkj ukgh- R;keqGs jkT;kP;k vkfFkZd vFkZO;oLFksr lq/kkj.kk gksbZy vkf.k uO;k yksdkadfjrk jkstxkjkph la/kh miyC/k gksbZy-

ÅlkP;k xGhr gaxkekph lq#okr gkjk"VªkP;k ejkBokMk {ks=kr lk[kj dkj[kkU;kr 2015&16 ÅlkP;k xGhr gaxkekph lq#okr 15 fnol mf'kjkus Eg.kts 1 uksOgsacjiklwu gksbZy- osLVuZ bafM;k 'kqxj feYl vlksfl,'kuP;k ,dk vf/kdk&;kus ;kckcr ekfgrh fnyh- gk fu.kZ; vlksfl,'kuP;k ykrwj ;sFkhy ,dk cSBdhr ?ks.;kr vkyk- rj moZfjr egkjk"Vªkr lk[kj dkj[kkus xGhr gaxkekph lq#okr 15 v‚DVkscjiklwu djrhy-

osLVuZ bafM;k 'kqxj feYl vlksfl,'kups v/;{k ch- ch- Bksacjs ;kaps Eg.k.ks vkgs dh] ejkBokMk {ks=kr 76 dkj[kkus vkgsr- T;kiSdh 54 lØh; vkgsr- ekxP;k o"khZ Hkkxkrhy lk[kj dkj[kkU;kauh 190 yk[k Vu Ålkps xkGi dsys- uO;k gaxkekr ek= gs çek.k ?kVys vlwu dsoG 125 yk[k Vu brdk Ål xGhrklkBh fu?k.;kph 'kD;rk vkgs- R;kauh lkafxrys dh] ejkBokMk Hkkxkr ;ko"khZ itZU;eku deh >kys] ik.kh iqjsls u feGkY;kus Ålkph isj.kh deh >kyh-

vFkkZr ekxP;k dkgh fnolkar iMysY;k ikolkeqGs Hkkxkrhy fi.;kph leL;k dkgh çek.kkr deh >kyh- Ål vkf.k ik.kh ;kaph miyC/krk ?kVY;kus ÅlkP;k xGhrkpk gaxke m'khjk lq: dj.;kpk fu.kZ; ?ks.;kr vkyk vlY;kps R;kauh lkafxrys-

'ksrd&;kauh ns'kh lqrhçdkjkdMs oGkos Ogk

e

e

єkh ckrE;k www.krishijagran.com

16 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 17: Krishi jagran marahti magazine october 2015

Bksl vkd"kZd ,d lkj[ka]vyhZ tknw@rstph ghp vkgs vksG[k Bksl vkd"kZd ,d lkj[ka]vyhZ tknw@rstph ghp vkgs vksG[k

SOMANI KANAK SEEDZ PVT LTDC-91/7, SECOND FLOOR, WAZIRPUR INDUSTRIAL AREA , NEW DELHI - 110 052

Ph- 011 47503925, 011 47505228

Page 18: Krishi jagran marahti magazine october 2015

;w fderhoj bjk.klkscr djkj >kY;kuarj Hkkjr [krkps dkj[kkus yko.kkj vkgs- ;k okVk?kkVhuarj lqekjs ,d yk[k dksVh xqaro.kqdhph 'kD;rk vkgs- Hkkjr lqekjs 80&90 dksVh Vu uk;Vªkstu [krkps vk;kr djrks- bjk.ke/;s [kr mRiknu >kY;kus [kr vuqnkukr 80 gtkj dksVh #i;kaph ?kV gks.;kph 'kD;rk vkgs- rsgjku nkS&;kuarj dsaæh; okgrwd ea=h furhu xMdjh ;kauh ?kks"k.kk dsyh dh Hkkjrkph loZ canjs vk/kqfud ra=Kkukus ;qä dj.;kr ;srhy- bjk.kP;k ok;w eq|koj okVk?kkVh >kY;kuarj frFkyh canjs fodflr dj.;kP;k

eqí~;koj djkj >kyk- R;keqGs [kr vkf.k brj oLrwaph okgrwd dj.;kl leqæ ekxkZph lkárk feG.kkj vkgs-

'kjn iokj ;kauh eksnhaoj mpyys cksV dik v/;{k ;kauh ujsaæ eksnh vkf.k —"kh ea=h ;kaP;k dkekoj ç'u mBor lkafxrys dh] laiqvk ljdkjP;k dkGkr dkilkpk Hkko 5000 gksrk vkf.k vkrk 3900 çrh fDoaVy vkgs- 'ksrd&;kauk ;ksX; Hkko feGowu ns.;kdfjrk ljdkjyk yodjkr yodj Bksl ikÅys mpykoh ykxrhy- lk[kjsps Hkko ns[khy 3500 us ?kl:u 2200 oj vkys vkgsr- v'kk ifjfLFkrhr l| ljdkj 'ksrd&;kalkBh dk; fopkj djrs vkgs] ;klkBh iokj ;kauh dVksy {ks=kr lks;kchu 'ksrhph ikg.kh d:u 'ksrd&;kaph HksV ?ksryh-

cbZ mPpU;k;ky;kus egkjk"Vªkrhy nq"dkGh ifjfLFkrh ikgwu xaHkhj fpark O;ä dsyh vkf.k ljdkjyk funsZ'k fnys dh] ljdkjus eyhu ik.;kps 'kq)hdj.k d:u brj dkekr R;kpk iquokZij djrk ;sbZy- çkeq[;kus nq"dkGkP;k fLFkrhr ik.;kpk okij 'ksrkr flapuklkBh dsyk tkÅ 'kdrks- U;k;ewrhZ Ogh- ,e- dkuMs ;kaP;k [kaMihBkus egkjk"Vªkrhy nq"dkG fLFkrhoj fpark O;ä dsyh gksrh-

eyhu ik.;kpk iquokZij flapuklkBh

'ksrdjh vkrk Lor: vkiY;k fidkph lfoLrj ekfgrh Lor: ljdkjyk nsrhy- T;keqGs R;kauk ihd foek ;kstuspk Qk;nk deh osGsr feGsy-

rdjh vkrk vkiY;k fidkph lfoLrj ekfgrh Lor: ljdkjyk ns.kkj vkgsr- T;keqGs R;kauk ihd foek ;kstuspk Qk;nk deh osGsr feGw 'kdsy- dsaæh; —"kh jkT;ea=h latho dqekj cky;ku ;kauh vkt bFks 'ksrdjh ;kstuk vkf.k xkjk vWfIyds'ku tkjh dsys- 'ksrd&;kauk gs uos vWfIyds'ku vkiY;k eksckbZy Qksue/;s MkÅuyksM d:u xkjko`"Vhus fidkyk >kysY;k uqdlkukpk QksVks FksV blzksyk ikBork ;sbZy- dsaæh; jkT;ea=h latho ckfy;ku Eg.kkys dh] Þpkyw [kjhi gaxkek njE;ku pkj ftYákar Eg.kts flouh ¼e/;çns'k½] ;orekG ¼egkjk"Vª½] f'keksxk ¼dukZVd½] dq#{ks= ¼gfj;k.kk½ e/;s Hkkr o dkiwl 'ksrkr çk;ksfxd vH;klkps dke gksbZy- jCch l=kr ;kp jkT;kaP;k 8 ftYákae/;s xgw vkf.k Tokjhpk vH;kl dj.;kr ;sbZy-ß

'ksrdjh ;kstuk vkf.k xkjk vWfIyds'ku tkjh

bjk.ke/;s [kr dkj[kkus lq: dj.kkj & Hkkjr

ok

jk

'ks

eqa

єkh ckrE;k www.krishijagran.com

18 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 19: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 20: Krishi jagran marahti magazine october 2015

jrkph frljh lokZr eksBh o loZçFke gsoh MîwVh VªWDVj fuekZrk daiuh lksukfydk baVjuW'kuy VªWDVj fyfeVsMus vyhdMsp ,pMh,e ¼gsoh MîwVh ek;yst½ fljhtP;k uO;k Mhvk; 750 III VªWDVj y‚Up dsys- gk uok VªWDVj vf}rh; ek;yst vkf.k vQykrwu osxkps vQykrwu feJ.k vkgs- 55 ,pih oxkZP;k ;k VªWDVje/;s vusd vMOgkUl QhplZ vkf.k fnek[knkj yqd vkgs- [kkld:u v'kk 'ksrd&;kalkBh ts nh?kZ dkGki;aZr VªWDVje/;s gsoh MîwVhpk okij djr vkgsr-

uO;k Mhvk; 750 III VªWDVj loksZÙke e‚MuZ fM>kbZu vkf.k tkxfrd Lrjkojhy ra=Kkukps feJ.k vkgs] ts dh ;kyk dBh.k ifjfLFkrhr lapkfyr Bsorks- 2000 fdyksxzke otu mpyk;ph {kerk vkf.k 4 flysaMj 2000 vkjih,e baftuP;k ;k VªWDVjyk loZ çdkjP;k tehu ifjfLFkrhr tM vkf.k eksBh veyctko.kh ;'kLohjhR;k pkyfo.;kph {kerk çkIr vkgs- ;k fljhtps VªWDVlZ 15 VDds deh ba/ku [kpZ djrkr vkf.k 10 VDds vf/kd {ks= iw.kZ djrkr- R;keqGs 'ksrd&;kauk vf/kd mRiUu vkf.k vf/kd cprhph la/kh feGrs- VªWDVjpk baftu VªkUlfe'ku vkf.k gk;MªksfyDl v'kkçdkjs fM>kbZu dsys vkgs dh ;ke/;s ?k"kZ.kkus gks.kkjh gkuh deh gksbZy- çR;sd Hkkx fo'ks"kr: baftfuvfjax ra=Kkukuqlkj r;kj dsys vkgsr- ;kyk dks.kR;kgh çdkjP;k tM lapkyukf'kok; dks.kR;kgh czsdMkÅu fdaok nkckps dke dj.;kph {kerk fnysyh vkgs-

;k çlaxh lksukfydk baVju'kuy VªWDVlZ fyfeVsMP;k foØh vkf.k

foi.ku foHkkxkps lapkyd Jh- Mh- ,y-

jk.kk Eg.kkys dh] vkepk uok Mhvk; 750

III VªWDVj vktP;k dBh.k ifjfLFkrhr dBh.k dke dj.kk&;k {kersP;k VªWDVjph ekx.kh c?krk fM>kbZu dsys vkgs- gk çnh?kZ dkyko/khdfjrk dke dj.;kdfjrk l{ke vkgs- rs Eg.kkys dh] vkeps gsoh MîwVh ek;yst fljht VªWDVlZ ,dnk iqUgk vkeP;k ckaf/kydhps mnkgj.k vkgs- vkEgh vkeP;k xzkgdkaP;k xjtkaoj fo'ks"k y{k Bsoys vkgs- v k E g h v k e p h m R i k n u s m Ù k e cufo.;kdfjrk dVhc) vkgksr-

oksZR—"V xq.koÙksP;k tksjkoj tkxfrd Lrjkoj tSu bfjxs'kuyk IysDl dkSfUlyP;k rhu leqgkr ifgyk fu;kZr iqjLdkj eqacbZrhy xz¡M g;kre/;s vk;ksftr ,dk dk;ZØekr IysDl dkSfUlyps iwokZ/;{k M‚- fg: ,u- iVsy ;kaP;k gLrs ns.;kr vkyk- daiuhyk ,DLiksVZ çeks'ku dkSfUlyps 2013 o 14 vkf.k 2014 o 15 ;k nksu foÙkh; o"kkaZps ,dw.k lgk leqgkps çFke iqjLdkj nsÅu lUekfur dj.;kr vkys-

—"kh o —"kh mRiknu {ksrkP;k txçfl) o vxzx.; tSu bfjxs'kuyk IykfLVd mRiknukP;k fu;kZrhr mPpkad jk[kr 2013 o 14 lkBh ihOghlh 'khV] ihOghlh ikbZi o g‚lsl] lw{e flapu foHkkxkyk

l

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

lksukfydkph usDLV tujs'ku VªWDVj fljht Hkk

tSu bfjxs'kuyk lgk ikfjrksf"kds

ifgys ikfjrksf"kd nsÅu lUekfur dj.;kr vkys- vkfFkZd o"kkaZr daiuhus ekxhy o"kkaZuqlkj vkiys opZLo jk[kr fu;kZr {ks=kr Js"BRo dk;e Bsoys- daiuhP;k cktwus ;k çlaxh eq[; :ikus ofj"B lgdkjh Jh- lh- ,- tks'kh] çoh.k dqeV] v'kksd vxzoky] foosd Mkaxjhdj] ihMh xksjs vkf.k oklqnsou mifLFkr gksrs- daiuhps O;oLFkkidh; lapkyd Jh vfuy tSu Eg.kkys dh] gk iqjLdkj daiuh}kjs lrr loksZR—"V mRiknu fufeZrh vkf.k mRiknu fuekZ.k daiuh 'kd&;kaP;k vikj esgurhps QG vkgs- R;kauh lkafxrys dh] daiuh —"kh ikbZiklfgr fBcd flapu mRiknu] MkGhac o dsG~;kph fV';wdYpj jksia] vkack çfØ;k v'kk {ks=kr txkr ifgY;k o dkank vkf.k Hkkth çfØ;k nql&;k Øekadkoj vkgs-

20 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 21: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 22: Krishi jagran marahti magazine october 2015

tjkr ljdkj}kjs dWIVu VªWDVlZ çk;OgsV fyfeVsM jktdksVyk buksos'ku bu VsDuksy‚th Q‚j U;w çksMDV v¡M çkslsl MsOgyiesaV iqjLdkjkus lUekfur dj.;kr vkys- daiuhyk gk iqjLdkj R;kaP;k e‚Msy 200 Mhvk; ¼20 ,pih Js.kh½ VªWDVjP;k la'kks/kukdfjrk fnyk vkgs- Hkkjrkr loZçFke feuh VªWDVj cufo.;kr gh daiuh ekxP;k 17

lapkyd Jh 'kSys'kHkkbZ ;kauk xqtjkrP;k ekuuh; eq[;ea=h Jherh vkuanhcsu iVsy ;kaP;k 'kqHkgLrs iqjLdkjkus xkSjfo.;kr vkys-

yd‚e VsDuksy‚thl çkbOgsV fyfeVsM ¼bZVhih,y½ fLoR>ya ZMP;k yk;dk ft;ksflfLVEl ,thph lg;ksxh daiuh vlwu Hkkjrkr ys>j ra=KkukP;k ek/;ekrwu loZ~gs{k.k vkf.k eki.khps dke rs djrkr- bZVhih,y brj ns'kkae/;s vkiY;k lsok iqjors- bZVhih,y LohMuP;k gsDlkx‚u leqgkph lg;ksxh daiuh yk;dk ft;ksflLVhEl ,thps fofo/k çdkjs LFkkiuk tls dh ft;ksMslh] gk; ,aM thih,l o vk;,e,l vkf.k brj mPp MsfQus'ku loZ~gs flLVheps çfrfuf/kRo djrs- yk;dk mRiknukaf'kok; daiuh ekxsyu g¡M gsYM thih,l] fjxy 3 Mh ys>j LdWfuax flLVhe] U;qd‚u v‚IVhDl ys>j jsat QkbaMj o mPp {kersps VsyhLdksi/ nqfcZ.kh] uksok Vsy thih,l] Mh,eVh xk;jksesV bR;knh mRiknus vkf.k ra=Kku cufo.;kr lkádkjh vkgs- bVhih,y uhu vk;keuk uoh fn'kk çHkkohi.ks fØ;k'khy dj.;kr dk;Zjr vkgsr- ,yd‚edMwu osGksosGh feG.kkjs mik; xzkgdkaP;k tVhy leL;k lqyHk djrkr- gsp dkj.k vkgs dh] ,yd‚e VsDuksy‚thl'kh la/kku lk/k.kk&;k xzkgdkauk vf/kd Qk;|klkscr vf/kd mRiknu o ;'k çkIr gksrs-

gsDlkx‚u gh ,d tkxfrd Lrjkojph ra=Kku fo"k;k'kh lacaf/kr daiuh vkgs] gh dk Sr qdkph ckc vkgs - th cktkjkr

eki.;klkBh okijys tk.kkjs ra=Kku vkf.k i‚yhelZdfjrk vksG[kyh tkrs- lewgklkscr lqekjs 9400 dk;ZdrkZ tksMys xsys vkgsr- lqekjs 30 ns'kkae/;s rs lsok nsr vkgsr- daiuhpk usV lsy vankts 2 fcfy;u brdk vkgs- yk;dk ft;ksflLVhe] ,th] fLoR>yaZM vkf.k uksokVsy ,DlDyqflOg ;q,l, v'kk çfl) daiU;k vkgsr] gsDlkx‚u ;kp daiU;kaph lgHkkxh daiuh vkgs- ,yd‚e VsDuksy‚thlus 1998 iklwu dke djk;yk lq#okr dsyh- daiuhus ;k –"Vhdksuklkscr cktkjkr ikÅy Bsoys- xzkgdkauk uO;k mRiknukaph ekfgrh vkf.k ra=Kkukus tksM.;klkBh çfl) vkgs- ekxP;k 10 o"kkaZe/;s daiuhus vkiY;k etcwr vfLrRoklkscr ,d LFkku fuekZ.k dsys vkgs- ;k daiuhP;k ;'kkr ok< gksrs vkgs- bZVhih,ydMs dq'ky] mRlkgh vkf.k vuqHkoh Vhe vkgs- Hkkjrkr loZ~gs{k.k d:u ifjfLFkrh n'kZors- daiuhps eq[;ky; xqjxko ;sFks vlwu eqacbZ] dksydkrk] psUubZ] caxGw: ;sFks LFkkfud dk;kZy;s vkgsr-

Jh fçUl esgrk ;kauh lkafxrys dh] ,yd‚e VsDuksy‚thlus yk;dk ft;ksflfLVEl mRiknukaP;k ek/;ekrwu 'ksrkae/;s vf/kd {kerslkscr dke dj.;kps vkiys LoIu iw.kZ dsys vkgs- ;kaps ys>j ra= dekyhps vkgs- R;keqGs 'ksr f>jks ysOgy Eg.kts vxnh lekarj cuo.ks 'kD; >kys- R;keqGs ihd mRiknukr ok< >kyh- ,o<sp uOgs rj daiuhus vusd mRiknukaph fufeZrh dsyh- mnkgj.kkFkZ] 3Mh ys>j LdWuj vkf.k thih,l flLVhe fodflr >kY;kus —"kh {ks=kyk uohu vk;ke feGkyk vkgs- daiuhus dsoG —"kh {ks=kr uOgs rj ,vjLisl] ,vjcksuZ lsalj] dULVªD'ku ystlZ] fQYM vkf.k eksckbZy lksY;w'kUl] thvk;,l vlsV dysD'ku o eWustesaV] thih,l jsQjUl usVodZ~l] thih,l flLVhe] ,pMh,l ys>j LdWuj] ys>j fMLVUl ehVj] ys>j ysUl QkbaMj] ys>j VªWDVj flLVhe] yk;dk dIVhosV] yk;dk ¶ysDlykbu Iyl] yksdsVlZ] ,pMh,l ys>j LdWulZ] ys>j fMLVsUl ehVj] ys>j jsat e'khu daVªksy bR;knh {ks=kr dke djrs-

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

o"kkaZiklwu ns'k vkf.k ijns'kkr eksBîk çek.kkr VªWDVjph foØh djr vkgs- vyhdMsp daiuh}kjs 25 ,pih Js.khP;k 4 Oghy MªkbZOg VªWDVj y‚Up d:u çeq[k LFkku feGoys vkgs- dWIVu VªWDVlZps çR;sd e‚Msy eksBîk ,pih VªWDVlZçek.ks dke d: 'kdrs- T;keqGs fofo/k dkea gksrkr dkj.k lqfo/kkdkjd gks.;klkBh vksG[kys tkrs-

dWIVu VªWDVlZ çk;OgsV fyfeVsM xqtjkr ;sFkhy vR;k/kqfud fuekZrk çdYikr loZ VªWDVlZpk eksBk ekud ç.kkyhus mRiknu djrkr- gh daiuh 2 Oghy MªkbZOg vkf.k 4 Oghy MªkbZOg VªWDVjlkscr R;kP;k'kh tksMysY;k gR;kjkaps mRiknu djrs- vkt d W IVuph mRiknu a vk/ k q fud 'ksrhdfjrk cgqi;ksxh lk/ku Bjr

vkg sr- mRiknukr okij.;kr ;s.kk&;k loZJs"B dPP;k lkfgR;kpk okij tkxfrd ntkZ çkIr d:u nsrks- dWIVu VªWDVlZ ijns'kkr ns[khy fu;kZr dsys tkrkr- dWIVu VªWDVlZ ç k; Og sV fyfeV sMyk çR; sd 'ksrdjhcka/ko] xzkgd] O;kikjh] iqjoBknkj vkf.k daiuhP;k loZ deZpk&;kaps laiw.kZ lká feGkys- gsp dkj.k vkgs dh dWIVu VªWDVlZus gk ea iVdkoyk vkgs vkf.k vkiY;k xzkgdkaP;k eukr tkxk fuekZ.k dsyh vkgs-

xq

O;oLFkkid lapkyd Jh jkts'kHkkbZ eksofy;k ;kauk Hkkjrkps ekuuh; iarç/kku Jh ujsaæHkkbZ eksnh ;kaP;k

'kqHkgLrs iqjLdkjkus lUekfur dj.;kr vkys-

dWIVu VªWDVlZ ljdkj}kjs lUekfur

f>jks ysOgy ys>j ra=Kkukus 'ksra >kyh lekarj & esgrk

,

22 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 23: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.ashirvad.com

MAHARASHTRA : 9881302258

Page 24: Krishi jagran marahti magazine october 2015

;kchu o jkbZ mRikndkadfjrk vkuanokrkZ vkgs- e‚ulsUVks o ch ,-,l-,Q-us ,d vls 'kfä'kkyh feJ.k r;kj dsys vkgs] T;kP;k mi;ksxkus ;k nksUgh fidkae/kwu vf/kd mRiknu ?ksrys tkÅ 'kdrs-

dWuMkP;k ch-,-,l-,Q- o e‚ulsUVksus vyhdMsp la;qä mRiknuk}kjs vlk 'kfä'kkyh æko cuoyk vkgs] T;kiklwu xktj xoruk'kd ¼gjchlkbZM½ o cjq 'khuk'kd ¼Qxa hlkbMZ ½P;k #ikr lgk¸;d vlY;ku s ;kikluw gk.s kk&;k vktkjkikluw lVq dk gkÅs 'kdr-s

vkxkeh 2016 e/;s ;k 'kfä'kkyh æko.kkus vxksnjiklwu mRiknhr fç;kDl] ykUl] uohu ykUl ,th ts ,d cqj'khuk'kd vkgs] ;kpk mi;ksx tsOgk tsU;qVh] jkmaMvi jsMh] duksyk ok;ij] ,Mhoh xktj

ruxj —"kh fo|kihBk}kjs v‚DVkscj efgU;kr vk;ksftr dj.;kr ;s.kk&;k vf[ky Hkkjrh; —"kh esGkO;kr Jh- eukst] ,-oh-ih-] çhr VªWDVlZ vkf.k R;kaP;k Vheus d sy s Y; k mÙ ke lknj hdj. k kl kB h mÙkjk[kaMps eq[;ea=h ekuuh; gjh'k jkor ;kauh lUekfur dsys- esGkO;kr daiuhus vkiys 'kfä'kkyh vkf.k etcwr VªWDVlZps

xoruk'khlkscr okijY;kus lks;kchu vkf.k jkbZ mRiknukr ok< gksÅ 'kdrs-

dWuMkrhy e‚ulsUVk sp s tsfuQj vxudho] Ø‚i çksVsD'ku ekdsZVhax eWustjus ch- ,- ,l- ,Q-lkscr vkiY;k la;qä ç;Rukaph ç'kalk dsyh- gs uohu 'kfä'kkyh feJ.k fidkP;k ok<hlkBh lkádkjh Bjsy ;kcíy R;kauh lek/kku O;ä dsys-

lknjhdj.k dsys- çhr VªWDVlZ 'ksrhP;k ç;ksxkr okij.;kr ;s.kkjh midj.ks fo'ks"k d:u gkosZLVj vkf.k VªWDVjps eksBs fuekZrk rlsp fu;kZrdkP;k #ikr vksG[kys tkrkr- çhr VªWDVlZpk ns[kHkky [kpZ vR;ar deh vlrks- ,[kknk 'ksrdjh lgt gk [kpZ d: 'kdrks- dEckbZu gkosZLVje/;s vxzx.; Hkwfedk ctkoY;kuarj çhr VªWDVj Hkkjrh; vkf.k vkarjjk"Vªh; cktkjkr ns[khy vxzx.; VªWDVj daiuh cuyh vkgs- ;k daiuhus 'ksrd&;kapk fo'okl laikfnr dsyk vkgs-

;k daiuhph loZ mRiknus Lo;apfyr la;=kus fuekZ.k dsyh vkgsr- rh vR;k/kqfud ra=kus ;qä vkgsr- çhr daiuh tkxfrd lqfo/kk vkf.k vuqHkoh ra=KkaP;k lkákus dke djrs- gh daiuh vkiyh mPp xq.koÙkk mRiknus vkf.k pkaxY;k lsosdfjrk çfl) vkgsr- vkt ;kp [kkfl;rheqGs çhr VªWDVj ,d czWUMuse cuys vkgs- daiuh lqekjs 25 ns'kkae/;s vkiys VªWDVj fu;kZr djrs-

;ktsuus HkkjrkP;k 'ksrd&;kalkBh vkiY;k mRiknukauk l[kksyla'kks/kukuarj 'ksrd&;kalkBh miyC/k d:u fnys vkgs-

vkeP;k tSu [krkaP;k varxZr vusd mRiknus v'kh vkgsr] T;keqGs ekrhph [kr {kerk dk;e jkgrs- rlsp vkiY;k mRiknukP;k lQyrsP;k ek/;ekrwu vusd 'ksrd&;kauk ;k [krkph ekfgrh >kyh- 'ksrd&;kauh jklk;fud [krkaP;k csNwV okijkus ekrhpk dl fc?kMoyk- vkEgh vkeP;k mRiknukaP;k ek/;ekrwu ekrhpk dl ok<fo.;klkscr fidkP;k pkaxY;k mRiknukojns[khy y{k dsaæhr dsys- vkEgh i;kZoj.kkP;k vuqdwy mRiknukaph fufeZrh dsyh- T;keqGs vkt ns'kkr vusd 'ksrd&;kauk Qk;nk feGrks vkgs- vkEgh vkeph mRiknus

Js.kh vuqlkj r;kj dsyh vkgsr- çkeq[;kus le`) [kr] lw{e iks"kd] tSfod [kr] ihd fo'ks"k iks"kdkP;k varxZr vkEgh vkeP;k mRiknukaoj y{k dsafær dsys vkf.k ihd tksekus ok<ys- vkEgh ;kpk okij eq[; :ikus Hkkr] d‚Qh] ukjG] Ål] gGnh] vkya] dsGs] æk{ks v'kk fidkaP;k ok<hlkBh dsyk-

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

ch-,-,l-,Q- o e‚ulsUVksps la;qä 'kfä'kkyh feJ.k lks

çhr VªWDVjpk çFke iqjLdkjkusxkSjo

ia

fØ;ktsu tSfod [krkrhy uacj 1 daiuh fØ

24 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 25: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 26: Krishi jagran marahti magazine october 2015

;kchu ekuoh; iks"k.k vkf.k vkjksX;klkBh ,d cgqi;ksxh [kk|inkFkZ vkgs- jk"Vªfirk egkRek xka/kh ;kauh lks;kchuyk lqo.kZ 'ksax

v'kh mik/kh fnyh gksrh- dkj.k gh iks"k.k rRokauh ifjiw.kZ vkgs vkf.k vkjksX;klaca/kh Qk;|kalkBh mi;qä vkgs- ;ke/;s lqekjs 40 VDds çksVhu Eg.kts çfFkus vlrs- MkGhae/;s rs vf/kd çek.kkr vlrs- çfFkukaph xq.koÙkk mÙke vlwu fdaer deh vlrs- lks;kchu gs ,d egÙoiw.kZ vUu L=ksr vkgs- ;kps eq[; ?kVd çfFkus] dcksZnds ¼dkcksZgk;MªsM½ vkf.k esn vkgsr- lks;kchue/;s 33 VDds çfFkus] 22 VDds esn vkf.k 21 VDds dcksZnds vlrkr- R;kr 12 VDds vkærkZ vlrs vkf.k 5 VDds HkLe vlrs- lks; çksVhu ekuoh jäkrhy dksysLVª‚y deh dj.;kr enr djrs- lks;kP;k ;kp oSf'k"Vîkus vksG[kr lks;kiklwu nw/k mRiknus] lks;kiklwu iuhj o VksQw rlsp ;kaP;k'kh lacaf/kr çsl] xzkbaMj] fQYVj fufeZrhdfjrk vackyk ;sFks 2008 e/;s ^iq"ikatyh vWxzks baMLVªht*ph LFkkiuk Jh foosd xks;y ;kauh dsyh-

—"kh tkxj.k Vheyk R;kauh lkafxrys dh rqEgh jfookjh vkykr gs mÙke >kys- eh rqEgkyk nk[korks dh] vkEgh d'kkçdkjs 30 rs 40 'ksrdjh o brj ;qodkaP;k lkákus lks;k e'khu}kjk lks;k mRiknukaph fufeZrh djrks- gs Lo;ajkstxkjkps lk/ku vkgs-

Jh jfoaæ flag gs lapkyd vlwu R;kauh o R;kaP;k lkFkhnkjkauh feGwu OghMhvks fQYe] i‚oj i‚baV çs>saVs'ku}kjs okLrfod Lo#ikr R;kaP;k }kjs mRiknhr e'khujh vkf.k lkfgR;kP;k lkákus rhu rkl loZ dkedkt nk[koys- ts ;qod 'ksrh djr ukghr] R;kauk ;k ek/;ekrwu Lo;ajkstxkj miyC/k >kyk vkgs- iq"ikatyh vWxzks baMLVªhtus midj.kkaP;k ek/;ekrwu nw/k] iuhj] VksQw r;kj d:u Lo;ajkstxkjkph fn'kk rj fnyhp ;kf'kok; yksdkaP;k vkjksX;kP;k –"Vhus fopkj dsyk-

njst vWxzksoWV fyfeVsMps y{; 2020 i;aZr dukZVdkr okVysY;k ftYákrlqekjs 2000 gsDVj {ks= rkM mxok;ps vkgs- daiuhyk vkrk csGxko] nf{k.k

dUuM vkf.k mMqih ftYgk /kkjokM ftYákr nksu rkyqds vkf.k mÙkj dUuM ftYákarhy rhu rkyqD;kar okVi feGkysys vkgs- dukZVd ljdkjus rkMP;k 'ksrhdfjrk mi;qä tfeuhP;k #ikr 2-5 yk[k gsDVj tfeuhps loZ~gs{k.k dsys- l/;k ;k 13000 gsDVj tfeuhoj mxoys tkrkr- ljdkj lkoZtfud vkf.k [kklxh Hkkxhnkjh e‚Msy varxZr ;k laHkkfor {ks=kapk fodkl gksrks vkgs- rkMP;k fodklkP;k i)rhalkBh ikp ,tUlhuh fof'k"V ftYákaps okVi dsys- xksnjst vWxzksoWV R;kiSdh ,d vkgs- daiuhph Hkwfedk rkM jksia fodflr dj.ks] 'ksrh {ks=kpk foLrkj] —"kh foLrkj gkypkyh] jkT; ljdkj}kjs fuf'pr fderhaoj mRikndkadMwu ,Q ,Q ch [kjsnh dj.ks-

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

xksnjst vWxzksoWVps y{;& 20 gtkj rkM

flatsaVk yfuaZx lsaVlZph lq#okr gkjk"Vªkrhy 'ksrd&;kauk çxr 'ksrh vkf.k —"kh jlk;u [kr ;kaps ;ksX; çek.k okijY;kus flatsaVkps O;oLFkkidh; lapkyd fcihu lksyadh ;kauh lqekjs 1]00]000 'ksrd&;kauk çf'kf{kr dj.;kps y{; Bsoys vkgs- ;k çf'k{k.k dk;ZØekr 'ksrd&;kauk 'ksrh {ks=kr mi;ksx dj.;kr ;s.kk&;k çR;sd cktwP;k ckcrhr ekfgrh feGsy- ekrhps ifj{k.k d:u mÙke tkrhP;k fc;k.kkapk mi;ksx dj.;kP;k r a=Kkukp s çf'k{ k.k fny s tkb Zy- egkjk"VªkP;k vkSjaxkckn ;sFks flatsaVkus

la'kks/ku vkf.k —"kh {ks=kr fodklklkBh okf"kZd 70 dksVh [kpZ dsys tkrkr- ;kçdkjs xqtjkre/;s flatsaVkus 0-5 gsDVje/;s ,l- ,y- lh- ,l- çf'k{k.k dsaækph LFkkiuk dsyh vkgs- v'kk 4 ,l ,y lh ,l xqtjkre/;s lq: vkgs& jktdksV] vgenkckn] lkcjdkaBk vkf.k cMksnkP;k ftYákr ,d&,d-

,l- ,y- lh- ,l& ,l- ,y- lh-,l ¼flatsaVk yfuaZx lsaVlZ½ çf'k{k.k dsaækr vkEgh —"kh {ks=krhy ckjdkbZP;k vH;klkrwu dsys vkgs- T;keqGs vkEgkyk vkeP;k la'kks/kukr enr feGkyh vkf.k vkEgh çR;sd ygku&ygku xks"Vhaoj y{k Bsoys- T;ke/;s eq[; vkgs dh] iqjs'kk çek.kkr flapu] dhVd vkf.k jksxkaps gYys] pqdhps iks"kd rRo O;oLFkkid vkf.k jksikaP;k fodklkr lkádkjh gksÅ 'kdrks- ;k lxG~;k dk;ZØekr ,l- ,y- lh- ,lP;k ek/;ekrwu 'ksrd&;kauk çf'kf{kr dj.;kps y{; Bsoys vkgs-

e

xks

lks;keqGs Lojkstxkj pk ç;Ru ^iq"ikatyh vWxzks baMLVªht*

lks

26 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 27: Krishi jagran marahti magazine october 2015

OgkP;k mÙke mRiknuklkBh fidkyk cqj'khiklwu okpo.ks vko';d vkgs- gh xks"V y{kkr Bsowu dksjkseaMy baVjuW'kuy fyfeVsM daiuhus gsXtkus'ku i)rhyk 'ksrd&;kalkBh lknj dsys vkgs- gs dsoG fidkyk cqj'khiklwu okpow 'kdr ukgh rj ihd fodklkr lká djsy- rls ikgrk cktkjkr vusd mRiknus vkgsr- ek= fof'k"V :ikus xOgkP;k mÙke mRiknukdfjrk gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iyl vyhdMsp cktkjkr vkys vkgs- T;kps Js; dksjkseaMy baVjuW'kuy fyfeVsM daiuhyk tkrs- gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iyl mRiknukaP;k okijkoj Hkj fnyk- daiuhps lgO;oLFkkid lhihlh mÙkj] Jh lrh'k frokjh ;kauh lkafxrys dh] 'ksrd&;ka}kjs eksBîk ifjJekus mxo.;kr ;s.kk&;k fidkps cqj'khiklwu gks.kk&;k uqdlkukiklwu okpo.;kr gh nksu mRiknus egÙokph Hkwfedk ctkorhy-

Jh frokjh Eg.kkys dh] gsXtkLV‚i vFkkZr xgw o Hkkr fidkoj 20 rs 25 fnolkar ifgY;kank [krklkscr gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iylpk okij dj.;keqGs fidkoj cqj'kh ;sr ukgh- dkj.k gsXtkLV‚i ,d vkarjçokgh cqj'khuk'kd vkgs- th Hkkr xOgkr ykxysyk jksx nwj djrs- Hkkr vkf.k xgw vkjksX;nk;h Bso.;kr lgk¸;d vkgs- daiuhP;k fo'ks"k rTKkaps vls eku.ks vkgs dh] gsXtkus'kuus vkjksX;nk;h o ykac eqGkauk pkaxY;k çdkjs 'käh feGrs- fidkP;k eqGkaph Vksda vLrkO;Lr iljy;kl ykac eqGkae/;s ik.kh deh vlY;kus ihd lqdwu tkrs- ;qfj;k gGqgGw lksMY;kl [krkpk iw.kZ vkf.k pkaxyk okij gksrks- R;keqGs mRiknu ok<rs vkf.k nk.ks pednkj gksrkr- rs Eg.kkys dh] gsXtkLV‚Il Hkjiwj ifj.kkedkjd vkgs- T;ke/;s lØh; rRokP;k #ikr Fkk;ksQusV feFkkbZy lekfo"V vlrs- xOgkr ykx.kk&;k jksxkiklwu ;keqGs cpko gksrks- dkj.k rs vf/kd dkG jksikaoj jkgrs- mRiknu o nk.;kph ped ok<fo.;kr lkádkjh Bjrs-

Jh frokjh ;kaps Eg.k.ks vkgs dh] QsUVsd Iyl ,d jksio/kZd vkS"k/k vkgs] T;keqGs jksikaph eq[; xjt iw.kZ gksrs- ;ke/;s fOgVWehu] vfeuks vWflM] fefujy vkf.k ,UtkbZe vkgs- Hkkr o xOgkr ;kpk mi;ksx

Coromandel

www.krishijagran.comdEiuh ckrE;k

xOgkP;k mÙke mRiknukdfjrk Lohdkjk ^gsXtkus'ku*

Ñ’kh tkxj.k if=dk dks ?kj&?kj esa ys tkus ds fy, CykWd Lrj ij eSustj] ,fDlD;wfVo dh vko”;drk gSA

osru o vU; vkd’kZd iSdstftyk foi.k.k vf/kdkjhLukrd ¼3&4 o’kZ vuqHko½

CykWd ,fDlD;wfVo10oha ikl ¼vuqHko & fdlkuksa ls esytksy½

lEidZ djsa % fu’kkUr Vkd@pUnj nso HkV~V] vkWy bafM;k ljdqys”ku vf/kdkjh] Qksu % 09953756433] 0989126326360@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016] nwjHkk"k % 011& 26511845] 26517923

E-mail: [email protected], [email protected], Website: www.krishijagran.com, www.kjcommoditynews.com

єkh tkxj.k2020YEARS2020

(1996-2015)

www.krishijagran.com

KRISHI JAGRAN

arming Commng F unrvi itySe

lq#okrhyk 20 rs 25 fnolkar lq#okrhyk [kr vkf.k gsXtkLV‚i lkscr felGwu dsyk ikfgts- ;kP;k okijkus dYY;kaph la[;k ok<rs vkf.k jksia 'kfä'kkyh rlsp fgjohxkj cufo.;kr egÙokph Hkwfedk fuHkkors- R;kauh lkafxrys dh] QsUVsd IylP;k okijkus jksikae/;s fofo/k çdkjps r.kko lgu dj.;kph 'käh ok<rs- jksikaps varxZr rkieku] vknZrk oxSjs iklwu lao/kZu dj.;kph 'käh nsrs- ,o<sp uOgs rj jksikaP;k varxZr dks"kkae/;s uk;Vªkstups çek.k ok<ors- jksika}kjs lw{e iks"kd rRokaph dkGth ?ksÅu ikus rlsp dk"B rarw Eg.kts tkbZye] Vîwc fdaok uyhdkaph fufeZrh rlsp fodkl 'kD; gksrks- gsXtkLV‚i vkf.k QsUVsd Iylyk [krkr felGwu Qokjk- 20 rs 25 fnolkar ;k mRikn~ukalkscr ;qfj;kpk okij djkok- R;keqGs fidkaps mRiknu pkaxys gksrs- 250 xzke gsXtkLV‚i lkscr 100 feyh QsUV sd Iyl ;qfj;klk scr felGwu okijY;kus ihdkoj cqj'kh ok<r ukgh- mRiUu pkaxys gksrs-

daiuh}kjs 'ksrdjh o LçseuP;k lqj{kslkBh ,d ls¶Vh Vªsfuax vosvjusl çksxzke Q‚j fjLi‚UlfcyhVh Lçsbax ¼LVklZ½ ns[khy pkyoys tkrs- Qokj.kh djrkuk dks.kR;k eq[; xks"Vhaoj y{k Bsok;ps gs f'kdoys tkrs-

x

27H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 28: Krishi jagran marahti magazine october 2015

odjp Hkkjrkrhy 5 yk[k xkokae/;s deh fderhr cz‚Mc¡M ra=Kku vorj.kkj vkgs- R;keqGs xkokr LoLr njkr baVjusV lqfo/kk miyC/k gksbZy vkf.k xkodjh uO;k ra=Kkuk'kh tksMys tkrhy- gh xks"V ek;Øksl‚¶Vps lhbZvks lR;k uMsyk ;kauh vfregRokdka{kh fMftVy bafM;k dk;ZØekr lgHkkxh gks.;kph bPNk orZor lkafxryh- iarç/kku ujsaæ eksnh ;kaP;k lUekukr vk;ksftr dj.;kr ;s.kk&;k ,dk fMuj dk;ZØekP;k çlaxh cksyrkuk R;kauh gh ekfgrh fnyh- rs Eg.kkys dh] Hkkjr ljdkjlkscr Hkkxhnkjhr 500000 xkokae/;s deh fderhr cz‚Mc¡M dusDVhfOgVh miyC/k d:u ns.;kph ek;Øksl‚¶Vph ;kstuk vkgs-

lR;k Eg.kkys] vkeps vls er vkgs dh deh fderhr cz‚Mc¡M dusDVhfOgVh vkf.k MsVkus miyC/k gks.kk&;k DykÅM dEI;qVhax baVsfytUlyk ,d= d:u ljdkj vkf.k NksVîk&eksBîk m|ksxkr ltZu'khyrk] dk;Z{kerk vkf.k mRiknu'khyrsyk pkyuk ns.;kl enr gksbZy-

www.krishijagran.com

R;kaP;k vuqlkj ;kpk ifj.kke vlk gksbZy dh Hkkjrkr lokZr vf/kd fdQk;r'khj njkr mRiknu vkf.k lsok feGw 'kdrhy- R;klkscr v‚DVkscj efgU;kr ek;Øksl‚¶V Hkkjrh; MsVk lsaVjlkscr vkiyh DykbZM lfoZl dk;kZfUor dj.;kps tkghj djsy-

ls ikgrk ch,eMCY;wP;k xkMîk vkf.k eksVjckbZd txHkjkr çfl) vkgsr- ek= R;kaP;k eWDlh LdwVlZpk cjkp cksyckyk >kyk- ;k xks"Vhph cjhp ppkZ gksrs vkgs dh] ch,eMCY;w ;k LdwVlZ iq<P;k efgU;kr Hkkjrkr vk.ksy-

ch,eMCY;wP;k eWDlh LdwVlZ lh 650 vkf.k lh 650thVh ;k nksUgh LdwVlZps fM>kbZu ,fyV DyklP;k xjtk y{kkr Bsowu cuoys vkgs- lh 650 LiksVZ uO;k fM>kbZuP;k bULVªqesaV Mk;y vkf.k g¡Myckj Vªhelkscr ;srs- ch,eMCY;wP;k ;k nksu LdwVj rhu jaxkae/;s miyC/k vkgsr- lh 650 LiksVZ osysfUl;k v‚jsat esVfyd] ykbZVOgkbZV u‚u esVfyd vkf.k CyWdLVª‚e esVfyd jaxkr miyC/k vkgs- rj lh 650 thVh CyWdLVª‚e esVfyd] Ýkstu czk¡> esVfyd vkf.k ykbZVOgkbZV u‚u esVfyd jaxkr feG.kkj vkgs- lh 650 LdwVlZe/;s 647 lhlhps 2 flysaMj bu ykbZu baftu clfo.;kr vkys vkgs- ;k baftukeqGs deh çnw"k.k gksrs- R;keqGs ckdh LdwVlZP;k rqyusr i;kZoj.kkps uqdlku deh gksrs- LdwVlZP;k lk;yUljyk vR;ar vkd"kZd yqd fnyk vkgs- ;k LdwVlZ ,oh,l vkf.k ,l,llhlkscr ;srkr- T;keqGs czsfdax njE;ku

fdeku l q j { k k vk f . k deky ,Dlyjs'ku feGrs- Hkkjrkr ;k LdwVlZps y‚fUpax v‚DVkscj 2015 e/;s Ogk;ps vkgs- R;kaph fdaer lqekjs 6 yk[k #i;kaiklwu iq<s vlw 'kdrs-

dh] gh dkj l/;k tfeuhoj lokZf/kd osxkr /kko.;kpk jsd‚MZ eksMsy- l/;k gk foØe fczVuP;k FkzLV ,l,llhP;k ukokoj vkgs- frus 1997 e/;s 1228 fdeh/rkl osxkus /kko.;kpk foØe dsyk gksrk- gh dkj cufo.kk&;k Vheps y{; ;k dkjyk 1287 rk'kh fdeh osxkus /kkoM.;kps vkgs- gs dke Vheyk v‚DVkscj efgU;ki;aZr iw.kZ djk;ps vkgs- ek= Vhe CyMgkmaMyk ,o<îkojp Fkkack;ps ukgh- Vheyk gh dkj 1000 eSy rk'kh osx ¼1610 rk'kh fdeh½ xkBk;pk vkgs- Vheyk vk'kk vkgs dh gs mfí"Vî 2017 i;aZr iw.kZ gksbZy- dkjph gk; LihM VsLVhax nf{k.k vkfÝdsr gks.kkj gksrh- ek= rh jí >kyh- lokZr vxksnj ;k dkjyk lokZf/kd osxkr Eg.kts 322 rk'kh fdeh osxkus pkyfo.;kr ;sbZy- iq<P;k o"khZ gh dkj lokZf/kd osxoku dkj gks.;kpk foØe djsy gh vk'kk CyMgkÅl ,l,llhP;k ik;yVyk vkgs- ;k dkjph VsLV nf{k.k vkfÝdsP;k okGoaVkr gks.kkj gksrh- ek= j‚dsV flLVhee/;s fc?kkM >kY;kus rh jí dj.;kr vkyh-

Egh v'kk dkjph dYiuk d: 'kdrk dk ftpk osx 1500 rk'kh fdehis{kk vf/kd vlsy\ tj v'kh dYiuk dsyh ulsy] rj ,sdk! l/;k v'kh dkj yaMu ;sFkhy ,dk çn'kZukr Bso.;kr vkyh vkgs- ;k dkjps baftu vkf.k j‚dsV la;qä Lo#ikr lqekjs 135000 g‚lZ i‚oj {kerk fuekZ.k djrs- gks] rqEgh cjkscj ,sdyr! CyMgkÅl lqijl‚fud dkjP;k fM>kbZu Vheus gh dkj yaMuP;k dujh o‚QZ çn'kZukr Bsoyh vkgs- gh cufo.;kr 8 o"kkaZpk dkyko/kh ykxyk- dkjP;k fuekZR;kauk vk'kk vkgs

çkWMDV ykWUp

ikp yk[k xkokae/;s iksgksp.kkj ek;Øksl‚¶V

CyMgkmaM lqijl‚fud dkj

rq

ch,eMCY;w eWDlh LdwVj Hkkjrkr r

y

28 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 29: Krishi jagran marahti magazine october 2015

Cch gaxkekph lq#okr gksrkp —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea=ky;kus vkiyh laiw.kZ r;kjh dsyh vkgs- ekxP;k dkgh fnolkar ns'kkps 'ksrdjh [kjhi gaxkekr uSlfxZd vkiÙkh vkf.k vodkGh ikolkP;k dkj.kkeqGs =Lr vkgsr- ek= ,d uoh lq#okr djr —"kh ea=;kauh ns'kkP;k 'ksrd&;kalkBh jCch gaxkekr ekxhy ifjfLFkrh c?kr vusd uO;k ;kstukaph lq#okr dsyh-

—"kh tkxj.k okrkZgj vfudsr flUgk vkf.k bezku ;kaP;k'kh lk/kysY;k fo'ks"k laHkk"k.kkr dsaæh; ea=h jk/kk eksgu flag ;kaP;klkscr —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea=ky;kP;k 2015&16 jCch gaxkekP;k ;kstukacíy ppkZ >kyh-

jCch gaxkekP;k ekslekr 'ksrkr —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea=ky;kps çeq[k mfí"Vî dks.krs\

[kjhi gaxkekr ekxP;k leL;k ikgr —"kh vkf.k 'ksrdjh dY;k.k ea=ky;kus 'ksrdjh fodkl QGh lq: dsyh vkgs- T;keqGs 'ksrd&;kaP;k fodklkps 'kD; rs ç;Ru dsys tkrhy- ns'kkP;k 'ksrd&;kaP;k fgrkdfjrk ea=ky;kus vusd Hkkoh ;kstuk ykxw dj.;kpk fu.kZ; ?ksryk vkgs- vkxkeh gaxkekr /kkU; vkf.k rsy fc;k.kkaP;k mRiknukoj çeq[k tksj ns.;kr ;sbZy-

ns'kkr 'ksrdjh vusd leL;ka'kh >qat nsr vkgsr- mnkgj.kkFkZ uSlfxZd vkiÙkh vkf.k dtkZrwu d/kh lqVdk feGsy\

uSlfxZd vkiÙkh rj nsokph ns.kxh vkgs- T;kiklwu dks.khgh okpw 'kdr ukgh- ijarq ea=ky;kus 'ksrd&;kauk fnyklk feGkok ;kdfjrk çR;sd 'kD; ç;Ru d:u ikfgyk- [kjhikr gokekukpk ekj >sy.;kdfjrk 'ksrd&;kaP;k uqdlkukps voyksdu dsY;kuarj uqdlku HkjikbZph jDde fnyh vkgs- ;sR;k dkGkr 'ksrd&;kalkBh dtkZiklwu laj{k.k Ogkos Eg.kwu ea=ky; ukckMZ vkf.k brj lgdkjh laLFkkaP;k ek/;ekrwu dtkZlaca/kh ;kstuk lqyHk cuoY;k tkrhy- lkscr ihd foeklaca/khr tutkx`rh dk;ZØekyk çksRlkgu fnys tkbZy- —"kh foKku dsaækP;k oSKkfudkalkscr ,d= ;sÅu vki.k vls ç;Ru d: dh tfeuhph mRikndrk ok<sy- vkrk rj —"kh oSKkfud ns[khy xkokauk nÙkd ?ksr vkgsr- T;keqGs 'ksrd&;kauk 'ksrhph uohu ekfgrh feGr jkghy-

/kkU; mRiknukr çeq[k vlwugh vkiY;kyk MkGhaph vk;kr dk djkoh ykxrs\

ns'kkr ekxP;k dkgh o"kkaZe/;s gokekukr cny >kys] T;kpk

ifj.kke dkgh jkT;karhy —"kh mRiknukoj >kyk- ;k gokekukpk eq[; ifj.kke [kjhi mRiknukoj >kyk- R;keqGs dkgh jkT;kae/;s /kkU; fidkaps uqdlku >kys- vkxkeh jCch gaxkekr ljdkjus /kkU; vkf.k rSyh; mRiknukoj tksj nsr /kkU;kr 1-3 dksVh Vu o rsy fc;k.kke/;s 1-10 dksVh Vu brD;k mRiknukps y{; Bsoys vkgs-

'ksrd&;kalkBh çeq[k ;kstuk dks.kR;k vkgsr\

'ksrd&;kaP;k fgrkr iarç/kkukauh y{k n sr vu sd ;k stuk a P;k ek/;ekr wu 'ksrd&;kauk lqfo/kk ns.;kpk ç;Ru dsyk- çkeq[;kus e`nk ifj{k.k dsaæ vkrk çR;sd —"kh foKku dsaækr miyC/k gksbZy- ftFks 'ksrdjh ca/kw R;kaP;k {ks=krhy ekrhps ifj{k.k —"kh foKku dsaækr djrhy- iarç/kku —"kh flapu ;kstusP;k varxZr nq"dkGxzLr jkT;kr flapu lqfo/ksdfjrk dkyO;kaps fuekZ.k vkf.k u|kauk ijLij tksMwu ik.;kpk okij flapukdfjrk dsyk tkbZy- ijaijk —"kh fodkl ;kstusraxZr tSfod 'ksrhyk pkyuk fnyh tkbZy- ;k i)rh varxZr 'ksrd&;kaP;k tfeuhpk dl {kerk ok<sy- R;ke qG s mRiknu ok< sy- mRiknu fod.;klkBh cktkj eaMbZuk v‚uykbZu dsys tkbZy- R;keqGs 'ksrd&;kyk ,dkp fBdk.kh vkiY;k mRiknukph ;ksX; fdaer feGsy-

'ksrd&;kalkBh lans'k

vkiY;k ns'kkP;k 'ksrd&;kalkBh Hkkjr ljdkj 'kD; rs ç;Ru djr vkgsr- R;klkBh 'ksrd&;kaps lgdk;Z vko';d vkgs- T;keqGs ns'kkr vUunkR;kP;k fLFkrhr lq/kkj.kk gksbZy- dsaæ ljdkjph vusd ea=ky;a 'kD; rs ç;Ru djr vkgsr- mnkgj.kkFkZ mtkZ] ra=Kku] vkjksX; foHkkx ns[khy xzkeh.k {ks=kr 'ksrd&;kalkscr xkod&;kauk lqfo/kk miyC/k d:u ns.;klkBh ç;Ru'khy vkgsr-

1 2vfudsr flUgk ] bezku [kkui=dkj] Ñ"kh tkxj.k

1 2eks- % 9891335460 ] 9582957538Email: [email protected],

[email protected]

www.krishijagran.comeyk[kr

jCchph iw.kZ r;kjh & Ñ"khea=h j

29H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 30: Krishi jagran marahti magazine october 2015

tLFkkuP;k ikyh ftYákrhy lkstr rglhyP;k djekokl iêk xkoP;k 60 o"khZ; çxrh'khy 'ksrdjh iq[kkjke pkS/kjh tSfod 'ksrhr uO;k i)rhpk voyac d:u iq<s tkr vkgsr- R;kaP;ktoG 34 fc?ks tehu vkgs] R;krhy 14 fc?ks flapuk[kkyh vkgs rlsp 20 fc?ks flapuk[kkyh ukgh- iq[kkjke ;kaP;k ?kjkr ikp&lgk i'kq vkgsr vkf.k nq/kkpk O;kikj djrkr- rs 'ksrhe/;s eksBîk çek.kkr esganh] ftjs] xokj] HkkT;k] eksgjhph 'ksrh] xOgkph 'ksrh djrkr- rs [kr Eg.kwu ?kjkrhy tukojkaP;k 'ks.kkpk okij d:u okijrkr- iq[kkjke lkaxrkr dh] tSfod [kr gk fVdkÅ 'ksrhpk vk/kkj vkgs- eh 'ks.k [krkps egÙo tk.kys vkgs- tSfod [kr gkp fVdkÅ 'ksrhpk vk/kkj vkgs- R;keqGsp dk;e esganhe/;s 'ks.kkpk mi;ksx dsyk tkrks- pkaxY;k i)rhus lMysY;k [krkP;k okijkus okGoh&dljhpk çknqHkkZo gksr ukgh-

iq[kkjke ;kauh uohu i)rhr ekxP;k rhu o"kkaZe/;s nksu xkaMwG[kr ;qfuV —"kh foHkkxkP;k ekfgrhus ykoys vkgsr- ,dk ;qfuVOgh fdaer 5500 #i;s vkgs] ek= jkT; ;kstukae/;s feGkysY;k loyrhP;k dkj.kkLro ,d ;qfuV 4200 #i;kaps vkgs ¼xkaMwG[kr ;qfuV QksVksr nk[koys vkgs½ ;k ;qfuVe/;s 'ks.k[krkr xkaMwG ?kkrys vkgsr] T;keqGs xkaMwG [kr feGrs- rs 'ksrkr okijY;kus fidkps mRiknu ok<rs- rlsp jklk;fud [krkaph

www.krishijagran.com

vko';drk Hkklr ukgh- R;kr ik.kh ?kkrY;kl ,dk HkkaMîkr o:u okg.kkjk xkaMwGkuh lksMysyk oehZokl lkBoyk tkrks- oehZoklps feJ.k fidkaoj QokjY;kus mRiknu ok<rs- rlsp dhVd jksxkapk çknqHkkZo gksr ukgh- 'kstkjhy 'ksrd&;kauh ;k xkaMwG[kr ;qfuVyk HksV fnyh vkf.k Lor:P;k 'ksrke/;s ns[khy mRiknu ok<fo.;kpk fopkj dsyk-

iq[kkjke ;kauh lkafxrys dh] ikp o"kkaZiwohZ VªkbZdksMekZ fojhMh ukokph fe= cqj'kh t;iwjgwu ekxowu 'ksrkr Vkdwu uok ç;ksx dsyk- esganh] xokj] ftjs bR;knh fidkae/;s eqGkaoj ;s.kkjk m[kVk jksxkP;k leL;siklwu lqVdk gks.;kdfjrk VªkbZdksMekZ ck;ks,taV xq.kdkjh fl) >kys vkgs- ,d fdyks VªkbZdksMekZ 40 fd- xzk- 'ks.k [krke/;s 15 fnolkai;aZr >kdwu Bsokos vkf.k 'ksrkr esganh] xokj] ft&;kP;k fidkr okijys- T;keqGs eqGkoj ;s.kk&;k] ewG lMo.kk&;k vkf.k m[kVklkj[;k jksxkaps fu;a=.k dsys-

fidkr dhVd fu;a=.kklkBh iq[kkjke 'ksrkr [kG] dMqfyackph ikus] fyEcksGh vdZ okijrkr- ft&;kr eks;yk fdVdkps fu;a=.k dj.;klkBh fioG~;k vksylj ik'kpk mi;ksx djrkr- R;koj dhVd fpdVwu ejrkr- fdVdkapk çknqHkkZo vf/kd çek.kkr >kY;kl oehZokl rlsp dMqfyac vk/kkfjr fyEcksGh jlkpk okij dsyk tkrks- vktqcktwps 'ksrdjh ns[khy tSfod 'ksrh th fVdkÅ 'ksrh vkgs; frpk voyac djrkr- ¼tSfod 'ksrh çf'k{k.kkr vkiys vuqHko 'ksrd&;kauk ns.kkjs iq[kkjke QksVksr½ vf/kd ekfgrhdfjrk ys[kdkP;k 9414921262 eksckbZyoj rlsp iq[kkjke ;kaP;k 9414817350 eksckbZyoj laidZ d: 'kdrkr-

;’kksxkFkk

tSfod 'ksrhiklwu iq<s tkr vkgsr % iq[kkjke jk

M‚- r[krflag jktiqjksfgr lsokfuo`Ùk çk/;kid] jktLFkku —"kh fo|kihB

34] bejfr;k csjk] ikoVk lh jksM]tks/kiwj& 342010 ¼jktLFkku½

eks- 9414921262 bZ&esy [email protected]

30 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 31: Krishi jagran marahti magazine october 2015

{dÎm ì¶dñWmnZ www.krishijagran.com

n¡em§Mm nwadR>m. eoVrgmR>r eoVH$è`mbm {d{dY H$maUmH$[aVm n¡emMr JaO AgVo. eoVrVrb JwV§dUyH$ doJdoJù`m {Zdrð>m {dH$V KoÊ`mgmR>r H$amdr bmJVo. {h ^m§S>dbr Jw§VdUyH$ àË`jmV CËnmXZH$m`m©gmR>r Ho$bobr AgVo. `m Jw§VdUwH$sMo H$mbmdYrÀ`m AZwf§JmZo VrZ JQ> nmS>bo OmVmV:A) AënH$mbrZ, Am) ‘Ü`‘H$mbrZ, B) XrK©H$mbrZ. eoVr {h Oer EH$ ì`dgm` Amho VgmM EH$ H$m¡Qw>§{~H$ JaOm ^m{dÊ`mgmR>rgwXYm {dÎmnwadR>çmMr JaO AgVo. H¥$frì`dgm`mV eoVH$è`m§Zm nwT>rb VrZ H$maUmgmR>r {dÎm nwadR>çmMr Amdí`H$Vm

aVr` AW©ì`dñWm {h eoVràYmZ Amho. ~hþg§»` bmoH$ J«m‘rU ^mJmV amhVmV d Ë`m§Mm à‘wI ì`dgm` eoVr hmM Amho. eoVr ì`dgm`mMr àJVr hmoÊ`mgmR>r eoVrbm nwaoem à‘mUmV {dÎmnwadR>m hmoUo Amdí`H$ Amho. eoVrÀ`m H$mOm©nwadR>`mMm {dMma H$aVm eoVrbm H$Om©Mr h§Jm‘r JaO AgVo. H$Om©Mm dmna eoVH$ar CËnmXH$ H$m‘mgmR>r VgoM AZwËnmXH$ H$m‘mgmR>r H$aVmo. øm{edm` Aën, ‘Ü`‘ d XrK© H$mimgmR>r eoVH$è`mbm H$Om©Mr JaO AgVo. hm H$O©nwadR>m ~±H$m, {dÎmr` g§ñWm øm§À`mH$Sy>Z Ë`mMà‘mUo gmdH$ma, {‘Ì, ZmVodmB©H$ øm§À`mH$Sy>Z H$aÊ`mV `oVmo. J«m‘rU ^mJmV g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>çmÀ`m àgmam‘wio gmdH$mamH$Sy>Z hmoUmam d {~Ja g§ñWmË‘H$ nwadR>m H$aÊ`mV `oVmo, Ë`mV AZoH$ Xmof {XgyZ `oVmV. ì`mOXma OmñV bmdUo, eoVH$è`m§À`m AkmZmMm ’$m`Xm KoD$Z H$Om©Mr a¸$‘ OmñV XmI{dUo, ’o$S>boë`m H$Om©Mr Zm|X Z H$aUo, eoVH$è`mbm H$O©’o$S>rgmR>r YÝ`m{dH«$sMr gº$s H$aUo, BË`mXr. ho Xmof Xya H$aÊ`mgmR>r d eoVH$è`m§Zm dmOdr XamV H$O©nwadR>m hmoÊ`mgmR>r ^maVmV g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>çmMm {dH$mg H$aÊ`mV Ambm. g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>çmÛmao H$O©nwadR>m H$aVmZm Ho$di ì`mOmMm {dMma H$aÊ`mV ̀ oV Zmhr Va eoVr{dH$mg, H$‘Hw$dV JQ>, amoOJma{Z{‘©Vr Aem Am{W©H$ {dH$mgmg gmhmæ`^yV R>aUmè`m Jmoï>rMm {dMma H$aÊ`mV `oVmo. ^maVmV ì`mnmar ~±H$m, ñQ>oQ> ~±H$ Am°’$ B§{S>`m, ghH$mar joÌmVrb {dÎmr` g§ñWm, BË`mXr g§ñWm‘m’©$V Aem VèhoMm {dÎmnwadR>m H$aÊ`mVH¥$fr {dÎmì`dñWmnZmMo ‘hÎd : {dÎmnwadR>m åhUOo eoVrVrb Jw§VdUy{H$H$m[aVm bmJUmam

H¥$fr ì¶dgm¶mVrb H¥$fr ì¶dgm¶mVrb {dÎm ì¶dñWmnZ{dÎm ì¶dñWmnZH¥$fr ì¶dgm¶mVrb {dÎm ì¶dñWmnZàm. à{Xn ‘Iao, àm. {dH«$‘ H$moaS>o, àm. í`m‘ ~¡amJr

ghmæ`H$ àmÜ`mnH$, H¥$fr AW©emó {d^mJH$ H$ dmK H¥$fr d H¥$fr ì`dgm` ì`dñWmnZ

‘hm{dÚmb`, Zm{eH$

^m

31H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 32: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

H¥${f OmJaU Am°³Q>mo~a 201532

H$aVm ̀ oB©b:1) ImOJr AWdm {~Ja g§ñWmË‘H$ òmoV…, 2) g§ñWmË‘H$ òmoV…1) I mOJ r AWd m {~Ja g§ñWmË‘H$ òmoV… ho òmoV… d¡`{º$H$ ñdê$nmMo AgyZ Ë`m§Mo ì`dhma H$m`ÚmZo ~m§Ybobo ZgVmV. Ë`m§À`mH$Sy>Z {‘iUmao H$O© H$mhr ‘{hÝ`mgmR>r åhUOoM Aën ‘wXVrMo AgVmV.1) eoVH$è`m§Mr ~MV

ì`mnmar Am{U AmS>V XwH$mZXma2) ZmVodmB©H$, {‘Ì, BË`mXr

ImOJr {dÎmnwadR>m : JwU d Xmof eoVrjoÌmg nydu Am{U AmOhr {d{dY

‘mJmªZr {dÎmnwadR>m hmoVmo. {dÎmnwadR>çmV ì`{º$JV Am{U g§ñWmË‘H$ Ago XmoÝhr ‘mJ© ̀ oVmV. Joë`m H$mhr XeH$m§Mm d Img H$ê$Z ñdmV§Í`Z§VaÀ`m nÞmg dfm©Mm {dMma Ho$bm Va g§WmË‘H$ {dÎmmnwdm©R>çmV dmT> Pmbr ho Iao Amho. nU ì`{º$JV {dÎmnwadR>m AmOÀ`m H$mimVhr {Q>Hy$Z am{hbm {VVHo$M Iao. ImOJr {dÎmnwadR>çmMo JwU 1) JaOnwVu 2) H$O©àmárVrb gwb^Vm 3) ì`{º$JV ‘mJ©Xe©Z d AmYma 4) H$O©’o$S>rMr gwb^Vm ImOJr {dÎmnwadR>çmVrb ÌwQ>r: Joë`m H$mhr dfm©V {dÎmmg§ñWmMm Omo {dH$mg hmoV Jobm Ë`m§À`m nmœ©^y‘rda ho Xmof àH$fm©Zo OmUdy bmJbo. ì`{º$JV {dÎmnwadR>m nÕVrbm n`m©` åhUyZ g§ñWmË‘H$ {dÎm nwadR>çmMm {dH$mg Pmë`mZo {h VwbZm AQ>iM R>aVo.ì`{º$JV {dÎmnwadR>m nÕVrV nwT>rb V¥Vr AmT>iyZ ̀ oVmV:

AgVo: 1) C Ën m XZ mg m R > r , 2) {dnUZmgmR>r, 3) Cn^moJmgmR>r 1) C Ë n m X Z m g m R > r {dÎmnwadR>m : `mV AënH$mbrZ 15 ‘{hÝ`mn`ªV, ‘Ü`‘H$mbrZ 15 ‘{hZo Vo 5 dfm©n`ªV Am{U {XJm©H$mbrZ 5 dfm©nojm OmñV H$mbmdmYrgmR>r {dÎmnwadR>m H$aÊ`mV ̀ oVmo. A ë n H $ m b r Z {dÎmnwadR>`mMr JaO: {~`mUo, IVo, Mmam, I§S>, doVZ, O‘rZ ‘hgyb, H$a ewëH$, nmUr IaoXr, n§nmMo ̂ mS>o, ObqgMZmMm BVa IM© Am{U eoVrVrb BVa Mmby IMm©gmR>r `m {dÎmmnwìR>çm©Mr JaO AgVo. ‘Ü`‘H$mbrZ {dÎmnwadR>`mMr JaO : OZmdam§Mr IaoXr, O‘rZ gwYmaZm, eoVrMr AdOmao, `§Ìo, dmhVwH$sMr gmYZo, eoVrVrb B‘maVr, OZmdam§Mo JmoR>o d Ë`m§Mr XwéñVr, {d{har, Ompëg§MZmÀ`m gmYZmMr XwéñVr, BË`m{XgmR>r ̀ m {dÎmmnwaR>çmMr JaO AgVo.XrK©H$mbrZ {dÎmnwadR>`mMr JaO: O‘rZ IaoXr, ’$i~mJm§Mr bmJdS>, ZdrZ {d{har ImoXUo, eoVrMr AdOmao, ̀ §Ìo, dmhVwH$sÀ`m gmYZmMr IaoXr, O{‘ZrMr H$m`‘ ñdénmMr gwYmaUm BË`m{XgmR>r ̀ m {dÎmmnwadR>çmMr JaO AgVo.2) {dnUZmgmR>r {dÎmnwadR>m : hm AënH$mbrZ 1 dfm©Mm {dÎmnwadR>m AgVmo. hm {dÎmnwadR>m dmhVyH$, gmR>dU, ‘mbmÀ`m MT>CVmamMr ‘Owar, ~mOmamVrb IM©, Om{hamV àXe©Z, BË`mXrgmR>r {‘iVmo.3) Cn^moJmgmR>r {dÎmnwadR>m : AënH$mbrZ 1 dfm©gmR>r AgVmo. hm {dÎmnwadR>m H$nS>o, Am¡fYnmUr, {ejU, KamMr IaoXr, ~m§YH$m‘, XwéñVr, {ddmh, gZ, XmJXm{JZo IaoXr, OwÝ`m H$Om©Mr naV’o$S>, H$moQ>©H$Moar, BË`mXrgmR>r àmá hmoVmo. eoVH$è`m§À`m JaOm§Mr {d{dYVm darb {ddoMZmdê$Z ñnï> hmoVo. øm gd© JaOm nyU© H$aÊ`mBVHo$ Am{W©H$ ~i eoVH$è`m§H$S>o ZgVo. n[aUm‘r ‘moR>çm à‘mUmdarb Am{W©H$ JaO ̂ mJ{dÊ`mgmR>r Ë`mbm AZoH$ ì`º$s Am{U {dÎmg§ñWm øm§À`mH$Sy>Z H$O©ê$nmZo n¡em§Mr Amdí`H$Vm AgVo. hm n¡gm ghOnUo `mo½` doir Am{U nwaogm {‘ùÊ`mdaM eoVr CËnmXZMo `emn`e Adb§~yZ AgVo. eoVrì`mìgm`mÀ`m àJVrgmR>r {dÎmnwadR>m hm Ë`m‘wioM ‘hËdmMm KQ>H$ ‘mZbm OmVmo. H¥$frì`dgm`mV {dÎmnwadR>m H$aÊ`m‘mJrb AS>MUr :

eoVrMo {‘l d Jw§VmJw§VrMo ñdê$n

eoVr‘mS>rb A{Z{üVVm

VmaUmMm àý

KaIMm©gmR>r H$O© H¥$frgmR>r {dÎm nwa{dUmè`m g§ñWm : H¥$frgmR>r {dÎm nwa{dUmè`m g§ñWmMo dJuH$aU XmoZ JQ>mV

{dÎm ì¶dñWmnZ

Jh- v'kksdjko n'kjFk ik-Hkkdjs ¼lj½eksck- 9881373606

9423005922

Jh Lokeh leFkZ ulZjh

/kkeksjh ¼ek;xkao pkSQyh½ rk- dksijxkao] ft- vgenuxj/kkeksjh ¼ek;xkao pkSQyh½ rk- dksijxkao] ft- vgenuxj

Jh Lokeh leFkZ ulZjhvkeP;kdMs VkseWVks] dksch] ¶ykWoj]

fejph] <kscGh fejph okaxs] dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] >saMq] Vjcqt o

mlkps ntsZnkj o m| izfrps jksis ;ksX; njkr feGrhy

vkeP;kdMs VkseWVks] dksch] ¶ykWoj] fejph] <kscGh fejph okaxs]

dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] >saMq] Vjcqt o mlkps ntsZnkj o m| izfrps

jksis ;ksX; njkr feGrhy

Page 33: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

Aer H$m‘o {dÎmr` g§ñWm H$aVmV.

^maVmV AZoH$ {dÎmr` g§ñWm§Zr "eoVH$s A{YH$mar' Zo‘bobo AmhoV.

eoVH$è`mbm Ë`mÀ`m H$m‘H$mOmV ‘XV hmoB©b Aem gyMZm XoUo ho Ë`m§Mo H$m‘ Amho. ho H$arV AgVmZm eoVrMm Am{U n`m©`mZo XoemMm {dH$mg gmYmdm Aer ì`mnH$ Am{U ̂ y{‘H$m Ë`m§Mr AgVo. ^maVmVrb g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>m:

EVÔoer` ~±H$g©

ghH$mar joÌmVrb g§ñWm

ñQ>oQ> ~±H$ Am°’$ B§{S>`m

ì`mnmar g§ñWm

AJ«Ur ~±H$m

joÌr` J«m‘rU ~±H$m

eoVH$ar godm g§K

amï´>r` H¥$fr d J‘uZ {dH$mg ~±H$ boIH$ - àm. à{Xn ‘Iao

àm. ghmæ`H$ àmÜ`mnH$, H¥$fr AW©emó {d^mJH$ H$ dmK H¥$fr ì`dgm` ì`dñWmnZ ‘hm{dÚmb`, Zm{eH$.

’$moZ Z§.: 9579244218Email- pradipmakhare07gmail.com

1) A`mo½` H$m`©nÕVr 2) VmaUmMo à‘mU 3) YmÝ`{dH«$sMr gº$s 4) eoVH$è`m§Mr AS>dUyH$ g§ñWmË‘H$ òmoV… AmYw{ZH$ H$mimV eoVrbm bmJUmao AmYw{ZH$ V§ÌkmZ {dMmaV KoVm Jw§VdUwH$sÀ`m JaOm nydunojm AZoH$ nQ>tZr dmT>ë`m AmhoV. Ë`m‘wio gmdH$ma qH$dm BVa ì`{º$JV ‘mJm©Zo {‘iUmao H$O© Anwao R>ê$ bmJbo. ho òmoV… ì`º$s ZgyZ g§ñWm AgVmV. Ë`m§Mo gd© ì`dhma H$m`ÚmÀ`m Mm¡H$Q>rV MmbVmV. `m g§ñWmH$Sy>Z Omo {dÎmnwadR>m hmoVmo, Ë`mÀ`m ì`mOmMm Xa d¡`{º$H$ òmoVmZr AmH$maboë`m ì`mOXamnojm H$‘r AgVmo. H$mO©ìæhmamMr ì`dpñWV Zm|X Ho$bobr AgVo.g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>mMo ’$m`Xo :

g§ñWmË‘H$ {dÎmnwadR>çmV {dH$mgmgmR>r `mo½` Aem àH$ënm§Zm H$O© nwadUo, H$O© XoVmZm Ho$di ì`mOmMm {dMma Z H$aUo, H$O©’o$S> H$aÊ`mMr nmÌVm bjmV KoUo `m§gma»`m Jmoï>rMm {dMma H$aÊ`mV ̀ oVmo.

{dÎmnwadR>m H$arV AgVmZm Am{W©H$Ñï²>`m Xw~©b AWdm H$‘Hw$dV JQ>mVrb ì`º$sbm {dÎmr` g§ñWm àmYmÝ` XoD$ eH$VmV.

eoVH$ar {H$dm§ CÚmoOH$mÀ`m H$m‘mda àË`j ^oQ> XoUo, Ë`mÀ`m AS>MUr g‘OmdyZ KoUo, Ë`m gmoS>{dÊ`mg ‘mJ©Xe©Z H$aUo

{dÎm ì¶dñWmnZ

,d ikÅy vk.k[kh iq<+s!vkrk ladfjr fc;k.ks ns[khy!

PVT. LTD.

PVT. LTD.

vWxzksuksok,d ikÅy vk.k[kh iq<+s!

vkrk ladfjr fc;k.ks ns[khy!

jax fulxkZps] vWxzksuksokP;k laxs

33H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 34: Krishi jagran marahti magazine october 2015

H$sS> ì¶dñWmnZ www.krishijagran.com

amoJm§n¡H$s H$mhr H$mhtMm àgma hm {~`mÊ`m‘m’©$V hmoVmo. H$mhr amoJm§Mr

~waer {~`m§À`m n¥ð>^mJmda {MH$Qy>Z AgVo Va H$mhr am oJm §Mr ~waer ^¥UH$m ofmV AgVo. `m XmoÝhr àH$maÀ`m

~waetMm Zm`ZmQ> H$aUoH$[aVm {~`mÊ`mg ~rO à{H«$`m

H$aUo Amdí`H$ R>aVo. CîUO b ~rO à{H«$`m, gm¡aCOm© dmnê$Z ~rO à{H«$`m

Am{U ~waerZmeH$ dmnê$Z Ho$bobr ~rO à{H«$`m Ago ~rO à{H«$`oMo doJdoJio àH$ma AmhoV.4) eoUIVmMm ^anya à‘mUmV dmna H$aUo : a m ` P m o Š Q > m o { Z ` m , ñŠboamo{e`‘ qH$dm â`wO°[a`‘

`mgma»`m O{‘Zr‘Ü`o dmñVì` H$aUmè`m ~waetMo {Z`§ÌU H$aÊ`mH$aVm

^anya à‘mUmV dmna H$amdm. àVr hoŠQ>ar

në`m XoemVrb ‘w»` {nH$mda AmT>iUmè`m à‘wI amoJm§n¡H$s ~a oMg o am oJ {Za{Zamù`m àH$maÀ`m ~waer‘wio hmoVmV. H $ dH $ m ‘ wi o h m o U m è ` m amoJm§n¡H$s H$mhtMm àgma hdo‘m’©$V, {~`mÊ`m‘m’©$V, ‘mVrÛmam hmoVmo Va H$mhr amoJm§Mm àgma hm eoVmVrb amoJQ> amonQ>çm‘m’©$V hmoV AgVmo. ‘emJVr` H$sS> ì`dñWmnZm‘wio Aem àH$maÀ`m amoJm§Zm {Z`§ÌUmV AmUVm ̀ oB©b. ̀ m‘Ü`o Imbrb Jmoï>tMm g‘mdoe H$aVm ̀ oB©b.1. e oVmVrb YgH$Q > o ,

amoJQ> nmZo, H$mS>rH$Mam OmiyZ Zï> H$aUo.

2. ‘o ‘{hÝ`mV eoVmMr Imob Zm§JaUr H$aUo.3. {~`mÊ`mg ~rO à{H«$`m H$aUo.4. eoUIVmMm ̂ anya à‘mUmV dmna H$aUo.5. `mo½`doir noaUr H$aUo. 6. amgm`{ZH$ IVm§Mm ̀ mo½` à‘mUmV dmna H$aUo.7. ~waerZmeH$mMr ’$dmaUr H$aUo.8. {nH$m§Mr ’o$anmbQ> H$aUo.9. nmÊ`mMo {Z`moOZ H$aUo.10. noaUrgmR>r amoJ à{VH$maH$ dmUm§Mr {ZdS> H$aUo.11. O¡{dH$ amoJ {Z`§ÌU H$aUo.1) eoVmVrb YgH$Q>o, amoJQ> nmZo, H$mS>rH$Mam OmiyZ Zï> H$aUo : {nH$mMr H$mnUr Pmë`mZ§Va eoVmVrb nmbmnmMmoim, {nH$mMr d VUm§Mr YgH$Q>o Jmoim H$amdrV. nmbmnmMmoim d YgH$Q>o eoVmMo ~mhoa BVaÌ ’o$Hy$Z Z XoVm EH$m {R>H$mUr Jmoim H$amdrV d OmiyZ Q>mH$mdrV. OoUoH$ê$Z nmbmnmMmoim d YgH$Q>o `m‘Ü`o amoJm§Zm H$maUr^yV R>aUmar ~waer nwT>rb h§Jm‘mn`ªV {Od§V amhUma Zmhr d amoJm§Mm àgma Q>miVm ̀ oB©b. 2) ‘o ‘{hÝ`mV eoVmMr Imob Zm§JaUr H$aUo : {nH$mdarb H$mhr amoJm§Mr ~waer O{‘ZrV dmñVì` H$aVo. ‘mVrÛmam hmoUmam àgma Q>miÊ`mH$[aVm eoVmMr ‘o ‘{hÝ`mV Imobda Zm§JaUr H$amdr OoUoH$ê$Z Zm§JaUr Ho$ë`m‘wio O{‘ZrMo AmV AgUmar ~waer O{‘ZrMo n¥ð>^mJmda `oB©b d CîU Vmn‘mZm‘wio ~waerMm Zm`ZmQ> hmoB©b.3) {~`mÊ`mg ~rO à{H«$`m H$aUo : H$dH$m‘wio hmoUmè`m

A‘mob {dO` {eVmoio, JUoe ’${H$am ì`dhmao

dZñnVr amoJemó {d^mJ, S>m°. n§Om~amd Xoe‘wI H¥$fr {dXçmnrR>, AH$mobm - 444104.

‘mohZ gwaoe ~§S>Ja

dZñnVr amoJemó d AZwOrdemó {d^mJ, ‘hmË‘m ’w$bo H¥$fr {dX`mnrR>, amhþar -413722.

H$go H$amb ‘emJVr¶ H$sS>

ì¶dñWmnZ

A‘mob {dO` {eVmoio

Am

34 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 35: Krishi jagran marahti magazine october 2015

H$sS> ì¶dñWmnZ www.krishijagran.com

9) nmÊ`mMo {Z`moOZ H$aUo : {nH$mÀ`m dmT>rÀ`m gd©M Q>ß`mda nmÊ`mMo ̀ mo½` ì ` d ñ W m n Z A g U o Amdí`H$ AgVo. OoUoH$ê$Z nmÊ`mA^mdr {nH$mÀ`m dmT>rda {dnarV n[aUm‘ Z hmoVm CËnZmV KQ> hmoUma Zmhr.10) noaUrgmR>r amoJ à{VH$maH$ dmUm§Mr {ZdS> H$aUo : H$mhr amoJm§H$[aVm {d{eð> amoJà{VH$maH$ dmUm§Mr {e’$mag Ho$bobr Amho. gÚ n[apñWVrV gd© amoJm§Zm EH$ dmU à{VH$ma H$aob Ago dmU CnbãY Zmhr.11) O ¡ {dH $ a m oJ {Z` §ÌU H$aU o : ‘ wiH w $O (am`PmoŠQ>mo{Z`m qH$dm ñŠboamo{e`‘ ~waet‘wio hmoUmam amoJ) `m amoJmÀ`m {Z`§ÌUmH$[aVm Q´m`H$moS>‘m© ìhrarS>r `m ~waerMm dmna H$aVm ̀ oVmo.

Amol Vijay Shitole Ph.D. Scholar,

Dept. of Plant Pathology, Dr. P.D.K.V., Akola

(Mob.: 9405865690) E-mail : [email protected]

25 Vo 30 ~¡bJmS>çm Mm§Jbo Hw$Obobo eoUIV Q>mH$mdo. eoUIVm‘wio ñQ´oßQ>mo‘m`grZ Am{U ~°grbg g~Q>rbrg `m OrdmUy§Mr g§»`m dmT>Vo. ho OrdmUy ‘mVrV {Z‘m©U H$arV Agboë`m àVr O¡{dH$m‘wio O{‘ZrVrb amoJH$maH$ ~waetMo {Z`§ÌU hmoVo.5) `mo½`doir noaUr H$aUo : H¥$fr {dÚmnrR>mZo gwM{dë`mà‘mUo `mo½`doir noaUr Ho$ë`m‘wio ‘wiHw$O, ImoS>Hw$O, nmZm§darb H$anm B©. amoJm§Mo {Z`§ÌU hmoVo. VgoM noaUrMo A§Va ̀ mo½` R>odë`mg {nH$m‘Ü`o hdm IoiVr amhrb d `mo½` Vmn‘mZ amhÊ`mg ‘XV hmoB©b.6) amgm`{ZH$ IVm§Mm `mo½` à‘mUmV dmna H$aUo : ZÌ`wº$ amgm`{ZH$ IVm§Mm OmñV à‘mUmV dmna Ho$ë`mg {nH$ amoJmg ~ir nSy> eH$Vo. Ë`mgmR>r amgm`{ZH$ IVm§Mm `mo½` à‘mUmV dmna H$aUo Amdí`H$ AgVo.7) ~waerZmeH$mMr ’$dmaUr H$aUo : Á`m amoJm§Mm àgma hdo‘m’ © $V hm oVm o . Aem am oJm §À`m {Z`§ÌUmH$[aVm ~waerZmeH$mMr ’$dmaUr H$aUo Amdí`H$ AgVo.8) {nH$m§Mr ’o$anmbQ> H$aUo: ‘yiHw$OUo ̀ m amoJmMr ~waer ({n{W`‘) O{‘ZrV dmñVì` H$aV Agë`m‘wio gVV EH$M EH$ {nH$ KoVë`mg `m ~waerMo à‘mU dmT>Vo. ~waerMo à‘mU H$‘r H$aÊ`mH$aVm {nH$m§Mr ’o$anmbQ> H$aUo Amdí`H$ Amho.

tkM vkf.k pednkj etcwr vkf.k vf/kd çs'kj;qä iaEi

,DLiksVZ DokfyVhph rkMi=h LVWUMMZ daiuhP;k çR;sd çdkjP;k iaikph fo'kky Js.kh

vWxzks LVkj Ýh gkse fMfyOgjh

1800 3000 7345

gk;Vsd iai] cWVjh iaEi] gSUMy iaEi

vkiY;k xkokr ?kjclY;k gkse fMyhojh feGok

okVjizwQ etcqr vkf.k dkG;k jaxkphmUgkG;kr vkf.k ikolkG;kr

loZ izdkjP;k vkdkjkr miyC/k

vf/kd ekfgrhlkBh & fel dkWy djk

okij.;klkBh ;ksX;

35H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 36: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 37: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 38: Krishi jagran marahti magazine october 2015

H$nmerdarb amoJ d {Z¶§ÌU www.krishijagran.com

VobH$Q>, H$minQ> S>mJ nS>VmV. ~m|S>o C‘bV ZmhrV. ~m|S>mVrb H$mnyg {ndim nSy>Z Ë`mMr àV ImbmdVo.{Z`§ÌU : {Z`§ÌUmH$[aVm H$ma~mopŠPZ (ìhrQ>°ìh°Šg) 1 J«°‘ + Wm`a‘ 3 J«°‘ à{V {H$bmo {~`mUo `mà‘mUo ~rOà{H«$`m H$amdr. Xwæ`‘ g§gJ© Q>miÊ`mgmR>r 1 J«°‘ ñQ´oßQ>mogm`pŠbZ + 25 J«°‘ H$m°na Am°pŠgŠbmoamBS> + 10 {bQ>a nmUr `m à‘mUmV KoD$Z ’$dmaUr H$amdr. amoJmMo à‘mU d Vrd«Vm AmQ>moŠ`mV Z Amë`mg 10 Vo 12 {Xdgm§À`m A§VamZo nwÝhm ’$dmaUr H$amdr. ~mJm`Vr {nH$mda amoJmMo à‘mU d Vrd«Vm OmñV AmT>iyZ ̀ oV Agë`m‘wio Mma ’$dmaÊ`m H$aUo Amdí`H$ R>aVo qH$dm amoJ AmT>ië`mZ§Va 10 {XdgmÀ`m A§VamZo 5 % qZ~moir AH$m©À`m VrZ ’$dmaÊ`m Ho$ë`mg Vo AZwOrdr H$anm am oJmMo {Z`§ÌUmgmR>r ñQ´ oßQ>m ogm`pŠbZ + H$m °na Am°pŠgŠbmoamBS>`wº$ ~waerZmeH$mBVHo$M à^mdr R>aVo qH$dm gwS>mo‘moZmg âbyamogÝg nr. E’$.- 1, 10 J«°‘ à{V {H$bmo ~rO àH$s`ogmo~V 20 J«°‘ à{V 10 {bQ>a nmUr `m à‘mUmV VrZ ’$dmaÊ`m CJd{ZZ§Va 30, 60 Vo 90 ì`m {Xder H$amì`m.

nmer ho {dX^m©Vrb EH$‘od ZJXr {nH$ Amho. H$mnyg CËnmXZmÀ`m Ñï>rZo Ë`mdarb amoJ d Ë`m§Mo amoJ {Z`§ÌU H$aUo ‘hËdmMo Amho. H$nmerÀ`m {nH$mda {d{dY àH$maMo amoJ `oVmV. amoJQ> {~`mÊ`m§Mm dmna Ho$ë`mg H$nmerMr CJdU {dai hmoVo. hoŠQ>ar PmS>m§À`m g§»`oV KQ> ̀ oVo d Ë`m‘wio CËnmXZmV ‘moR>r KQ> ̀ oVo. amonmdarb {~OXbmda AWdm nmZm§da MÅ>o d ‘moR>mbo S>mJ nS>VmV. `m{edm` ‘wim§Mr dmT> ZrQ> hmoV Zmhr. Aer amoJQ> ‘wio hiyhiy dmT>VmV `m‘wio Ë`m§Zm ’w$bmoam d ~m|S>o bmJÊ`mg Cera hmoVmo. {H$Ë`oH$ doim amonm§Mr ‘a XoIrb hmoVo. {~`mUo amoJQ> hmoÊ`mMr AZoH$ H$aUo AmhoV. H$nmerÀ`m ~m|S>mda {d{eï> amoJ nS>ë`mg Ë`mMr bmJU {~`mÊ`mg hmoD$ eH$Vo. `m{edm` {~`mUm§Mr gmR>dUyH$ Mm§Jbr Z Pmë`mg amoJm§Mm àmXw^m©d hmoVmo. AZoH$ àH$maÀ`m ~waer VgoM OrdmUy, gyú‘O§Vy {~`m§Zm Xw{fV H$aVmV d H$nmerMr ~m|S>gS> gwÕm hmoVo.H$mhr OmñV à‘mUmV ̀ oUmao amoJ

1. AZwOrdr H$anm

bjUo : hm amoJ P°ÝWmo‘moZmg Am°ŠP°ZmonmoS>rg n°Wmoìhmoa ‘mbdm{g`ma‘ ̀ m AZwOrdm‘wio hmoVmo. amoJmMm àgma amoJJ«ñV {~`mUo AWdm amoJJ«ñV O{‘ZrVyZ hmoVmo. amoJm‘wio nmZmda àW‘ H$moZmË‘H$, VobH$Q> ñdê$nmMo d Z§Va H$miga Vn{H$ar a§JmMo {R>nHo$ {XgVmV. nmZmÀ`m {eam d PmS>mÀ`m ’$m§Úm H$mù`m nS>VmV. H$mbm§VamZo nmZo JiyZ nS>VmV, ~m|S>mda

H$nmerdarbH$mhr ‘hËdmMo amoJ d Ë`m§Mo {Z`§ÌU

‘Zrfm gmob§H$s, amoeZ Jmoao, {Zem§V H$S>Jo

S>m°. n§. Xo. H¥$. dr, AH$mobm

H$

38 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 39: Krishi jagran marahti magazine october 2015

H$nmerdarb amoJ d {Z¶§ÌU

2. nmZmdarb S>mJ/MÅ>o

bjUo : `m amoJmg ‘m`amoWo{e`‘ ao{S>`‘, AëQ>Zoar`m ‘°H«$moñnmoam d gaH$moñnmoam BË`mXr ~waer H$maUr^yV AgVmV. `m amoJm‘wio nmZmda Jmob, nm§T>ao, a§JrV H$S>m AgUmao, Vn{H$ar H$minQ> a§JmMo A{Z`{‘V ñdê$nmMo {R>nHo$ nS>Uo d nmZm‘Ybm ̂ mJ JiyZ nS>Uo BË`mXr bjUo {XgVmV.{Z`§ÌU : à{V~§YH$ {Z`§ÌU åhUyZ ~waerZmeH$mMr ~rO à{H«$`m H$amdr (à‘mU da gm§{JVë`mà‘mUo). amoJJ«ñV {nH$mda ‘°ÝH$moPo~ `m ~waerZmeH$mMr 25 J«°‘, 10 {bQ>a nmUr ̀ m à‘mUV KoD$Z ’$dmaUr H$amdr.3. X{h`m

bjUo : hm amoJ a°å`wb°[a`m Jm°{gnm°` `m ~waer‘wio hmoVmo. amoJmMm àgma ~waerMr aoZw’$io EH$m {R>H$mUmnmgyZ Xwgè`m {R>H$mUr hdoÛmao àgm[aV hmoD$Z hmoVmo. nmZmda Xhr qenS>ë`mgmaIo nm§T>ao {R>nHo$ nS>VmV. OmñV àmXw^m©d Pmë`mg nmZo, nmË`m, ’w$bo d Aarn¹$ ~m|S>o JiyZ nS>VmV.{Z`§ÌU :

A. {Z`mÝÌmZogmR>r CnbãYVoZwgma 300 ‘oe J§YH$mÀ`m ^wH$Q>rMr hoŠQ>ar 20-25 {H$bmo `m à‘mUmV YwaiUr

www.krishijagran.com

H$amdr qH$dm nmÊ`mV {‘giUmao J§YH$ 25 J«°‘, 10 {bQ>a nmUr ̀ m à‘mUmV KoD$Z gH$mir qH$dm XwnmaZ§Va ’$dmaUr H$amdr qH$dm H$m~}ÝS>oPr‘ 10 J«°‘ 10 {bQ>a nmUr ̀ m à‘mUV ’$dmaUr X`mdr.

~. CÝhmù`mV O{‘ZrMr Imob Zm§JaUr H$ê$Z O‘rZ Vmny XoUo.

H$. amoJJ«ñV Adeofm§Mm Zm`ZmQ> H$aUo. V§Vy{dahrV Ho$boë`m {~`mÊ`mMm noaUrgmR>r Cn`moJ H$aUo.

S>. ZÌ`wº$ IVm§Mm AdmñVd dmna Wm§~{dUo. {nH$m§Mr ’o$anmbQ> H$aUo.

B. {‘l/ Am§Va{nHo$ KoUo, `m gd© ~m~r H$nmer amoJ ì`dñWmnZmV ‘hËdmÀ`m d ’$m`Xoera R>aVmV.

Roshan P. GoreSatyadeo Nagar, At Post. Gudadhi,

Tal. Dist. Akola - 444 006 (Maharashtra)Mob No.:9503717676

E-mail : [email protected]

39H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 40: Krishi jagran marahti magazine october 2015

fGac gs 'kq"d vkf.k v/kZ'kq"d {ks=kr mRiknhr gks.kkjs egÙoiw.kZ QG vkgs- T;kph mRiÙkh bjk.ke/;s >kyh- Hkkjrkr ;kph O;kolkf;d 'ksrh egkjk"Vª] NÙkhlxM] dukZVd] xqtjkr] jktLFkku] vka/kz çns'k vkf.k rkfeGukMw tkrhph vkgsr- lokZf/kd mRiknu vkf.k {ks=QGkP;k çdj.kkr egkjk"Vª ¼66 VDds½ Øekad ,doj vkgs- MkfGackP;k QGkaps ljcr vfr'k; LQwrhZnk;h vkf.k vkjksX;iw.kZ vlrs- ;kiklwu tsyh] jl ns[khy cuoyk tkrks- diMs jaxfo.ks R;kpk mi;ksx gksrks] rlsp lkykiklwu iksVnq[khr vkjke feGrks- ;kiklwu feG.kkj~;k VWuhuP;k mi;ksxkus peZ m|ksxkr ns[khy okij dsyk tkrks- QGkae/;s foiqy çek.kkr d thoulRo

vkf.k Q‚LQjl vlrs- ;k QGkr [kkYY;k tk.kk-;k Hkkxkyk jlnkj ch vkoj.k Eg.krkr- Hkkjrkr 2012&13 e/;s MkGhackP;k 'ksrhrwu lqekjs 745 esVªhd Vu mRiknu feGkys- vankts 250 Vukph fu;kZr >kyh- R;krwu lqekjs 8-50 dksVh #i;kaph feGdr >kyh- 2009&10 e/;s 125 gtkj gsDVje/;s 'ksrh >kyh] T;krwu 820 esVªhd Vups mRiknu >kys- gs Li"V vkgs dh mRikn~uklkscr {ks=QG deh >kys- R;kekxps çeq[k dkj.k Eg.kts fdMh vkf.k jksx- çkeq[;kus mdBk] ';keo.kZ] Mk;csd vkf.k brj fodkjkaph vksG[k o Kkukpk vHkko- ;klkBh vkEgh 'ksrdjh cka/kokuk ;kckcrph ekfgrh osGhp d:u ns.;kps fuf'pr dsys- ;k lkákus ;kps O;oLFkkiu d:u vf/kd ykHk 'ksrdjh fe= feGow 'kdrhy-

foYV fdaok mdBk fdaok Eykuh jksx

gk jksx fdMhP;k çknqHkkZokus gksrks- dod fljsVkslk;Vhl fQefcz,Vk}kjs gksrks- ;k jksxkP;k

çknqHkkZokeqGs jksiVîkaph eqGs fp:u ikfgY;kl rlsp r.kkaP;k [kkypk Hkkx djMîk] dkG~;k jaxkpk gksrks- tj rks vf/kd djMk >kyk rj rks ¶;qtsfj;e fcYV jksx vkgs] vls ekukos- ;k jksxkyk cGh iMysys jksi fioGs gksrs- ikus lqdrkr vkf.k iMrkr- jksi mH;k&mH;kus lqdwu tkrs- tj eqGkoj ygku&ygku fNæ vlrhy rj 'kwV gksy cksjjeqGs ¼?kVd½ foYV gksrs vkf.k tj lq=—ehph xkB cuyh rj foYV] lw=—eh}kjs gksrs-

foYV ilj.;kps dkj.k

1- IykfUVax eVsfj;y vkf.k ekrh] 2- m?kMh ¼¶yM½ flapu rlsp ikolkP;k ik.;kus] 3- eqGkyk gkuh] 4- dhVd] 5- baVj dYpj v‚ijs'ku ¼varjd"kZ.k fØ;k½] 6- —rZu fdaok NkVuh votkjkus] 7- l?ku :V xzk¶V dkj.kkeqGs-

foYVlkBh vuqdwy ?kVd

tsOgk rkieku 18 rs 30 va'k lsaVhxzsM vlrs] rsOgk ekrhr vknZrk tkLr vlrs] ikÅl tkLr gksrks] jksia

www.krishijagran.com

MkfGac m|ksxkyk jksxkaiklwu okpok Mk

MkfGac m|ksxkyk

40 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 41: Krishi jagran marahti magazine october 2015

l?ku gksÅ ykxrkr] dkGh ekrh vkf.k vf/kd çek.kkr jklk;fud [krkapk mi;ksx >kY;kl jksx çpaM :i ?ksrs-

O;oLFkkiu jksikauk l?ku ykow u;s] jksia 10 QwV x 15 QqVkaoj

ykok- 'ksrkr lq;ksX; ty fudkl rlsp lsaMhykse ¼cyqbZ

nkseV½ ekrh mi;qä vlrs- jksxxzLr jksia m[kMwu ik.kh |kos] ckxsr Bsow u;s- [kìs 4-6 vkBoMs m?kMs Bsokos ¼lksyjkbZt½ [kìs

Hkjrkuk dkcksZjhy MLV fdaok Dyksjksik;jhQ‚l fdaok fFkesV 50 xzWe çek.kkr Hkjkos- çR;sd [kM~Mîkr 100 xzke dWY'kh;e gk;ksDyksjkbZM Vkdkos-

jksi yko.;kiwohZ Mªsaphax çksihdksuktksy ¼0-15 VDds 1-5 feyh fyVj½ fdaok dkcsZUMkfte ¼0-2 VDds½ fdaok VªkbZMekQZ ¼0-15 VDds½ + Dyksjksik;jhQ‚l ¼0-25 VDds½ us djk-

jksxkph y{k.ks fnlY;kl dkcsZUMkfte ¼0-1 VDds½ fdaok çksihdkuktksy ¼0-15 VDds½ fdaok VªkbZMsekQZ ¼0-15 VDds½ + Dyksjksik;jhQ‚l ¼0-25 VDds½ us djk-

tj jksxkph y{k.ks fnlyh] dkcsZUMkfte ¼0-1 VDds½ fdaok çksisdksuktksy ¼0-15 VDds½ fdaok VªkbZMsekQZ ¼0-15 VDds½ ph Qokj.kh djk- Qokj.kh 15&20 fnolkauh iqUgk djkoh-

ekrhe/;s 500 xzke çrh jksi ;k çek.kkr dMwfuac [kG felGkoh- :VuksV ¼ewG xzaFkh½ fuesVksMps O;oLFkkiu dj.;kdfjrk >saMw ¼gtkjk½ ps jksi ykokos-

ck;ks ,taV VªkbZdksMekZ fojhMh] L;qMkseksukl ¶yksjlsUl] isflfy;k ekbZlht foYV fu;a=.kkdfjrk çHkkoh vkgs- ;kyk 2&5 fdyks çrh gsDVj çek.kkr 'ks.kkr felGwu ekrhr felGkos-

dsadj vkf.k Vksdkoj ;s.kkjk {k; ¼Mk;csd½

;k jksxkph y{k.ks Eg.kts lq#okrhyk Qka|kaoj nh?kZ o`Ùkkdkj vkf.k dkG~;k jaxkP;k MkxkP;k #ikr fnlrkr- R;kuarj jksx iMysyh tkxk dkgh'kh piVh fnlrs- e/kyk Hkkx dkghlk ncysyk fnlrks- Vksdkyk gk Hkkx mBysyk fnlrks- jksx fuekZ.k >kysyh lky lqdwu QkVrs- T;keqGs [kkyps ykdwM xMn djMîk fdaok dkG~;k jaxkaps gksrs- jksx vlysY;k tkxsoj Qka|k lqdw ykxrkr- gk jksx dod lsUFkksiksjk QkbZyksfLVdk}kjs iljrks- gs dod jksxh >kMkoj ijthoh cuwu jkgrs-

jksx O;oLFkkiu

jk sxV Qk a|k NkV wu osxG~;k djk- dki.khuarj dkiysY;k fBdk.kh cksMksZ isLV ykokoh-

�jksxkaph y{k.ks fnlY;kl doduk'kh eSUdkstsc ¼0-3 VDds½ph Qokj.kh djkoh- vko';drsuqlkj 3&4 osGk Qokj.kh dsY;kuarj 10

rs 15 fnolkaP;k varjkus iqUgk gkp ç;ksx djkok-

,UFkjsdukst fdaok ';keo.kZ

gk jksx dod XyksLiksjkbV~l}kjs iljrks- v‚xLr vkf.k lIVsacj efgU;kr rkieku 20&27 lsaVhxzsV vlrs rlsp okrkoj.kkr eksBîk çek.kkoj vknZrk vlrs- rsOgk gk jksx çpaM :i ?ksrks- ;k jksxkr ikus vkf.k QGkaoj vfu;fer dkGs Mkx r;kj gksrkr- dkykarjkus gs Mkx QGkaojgh fnlw ykxrkr-

O;oLFkkiu

çfrjks/kd tkr gLrs fdaok vacs cgkj ykokoh- jksxxzLr ikus vkf.k Qka|k

,df=r tkGkO;k- fdVkthu 48 bZ-lh- 1-5 eh-

fy- çrh fyVj ik.;kr felGwu Qokj.kh djkoh- 10&15 fnolkuarj iqUgk gk ç;ksx djkok-

QG ykxrsosGh esUdkstsc 0-2 VDds fdaok csuysV 0-1 VDds Qokjkos-

QG QkV.ks ¼ÝqV ØWfdax½

gk ,d fodkj ¼fMlv‚MZj½ vkgs] tks cksj‚u rRokph derjrk vkf.k ckx cjkp dkG lqdysY;k voLFksr BsoY;kus gksrks- f'kok; vf/kd çek.kkr flapu dj.ks] rkiekukr eksBk cny >kY;keqGs ns[khy QG QkVw 'kdrs- cksj‚uph derjrk vlY;kus QGa NksVh] dBksj] vfu;fer ¼vWcu‚eZy½ ns[khy gksrkr-

O;oLFkkiu c k s j s Dl 0 - 1 V D D; kp h

Qokj.kh djkoh fdaok 20 xzke çrh >kM ;k fg'ksckus cksjsDl ekrhr felGkos-

ckxsps fu;fer Lo#ikr flapu djkos- QG QkV.;kl vVdko dj.kk&;k tkrh csnku o

tkyksj lhMyslph ykxoM mi;qä Bjrs-

lu cfuaZx fdaok lu LdkYV

gk ns[khy ,d çdkjpk fodkj vkgs] T;ke/;s lw;kZP;k FksV çdk'kkus QG [kjkc gksrkr- ;keqGs çfuaxeqGs jksikaoj v'kkçdkjs lkoyh r;kj djk dh FksV lw;Zçdk'k ykx.kkj ukgh- dsvksyhu ¼5-0 VDds½ gs ,d çdk'kjks/kd vkgs] gs QG fodflr gks.;kph voLFksr 2&3 Qokj.kh djk vkf.k ;k QGkuk cVj isijus >kdkos-

M‚- nhid dqekj tSu, M‚- vkuan flag tks/kk vkf.k M‚- egs'k pkS/kjh

—"kh foKku dsaæ]cMxko] mn;iwj ¼jkt-½

eks- 09414489997Email: [email protected]

www.krishijagran.comMkfGac m|ksxkyk

41H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 42: Krishi jagran marahti magazine october 2015

eoVr {df¶H$ www.krishijagran.com

Cgmdarb nmo¸$m ~m|J amoJmMo ì¶dñWmnZnmo¸$m ~m|J ¶m amoJmMm àgma : ¶m amoJmMm àgma hdo‘m’©$V VgoM nmUr, nmD$g d {H$Q>H$m§Ûmao gwÕm hmoVmo. ‘mÌ ~oʶmÛmao amoJmMm àgma hmoV Zmhr.amoJ {Z¶§ÌUmMo Cnm¶ :1. amoJm‘wio e|S>o Hw$O d nm§Jem ’w$Q>bobo D$g eoVmVyZ doJio

H$mT>yZ Zï> H$amdoV, ˶m‘wio amoJmÀ¶m àgmamV H$mhr à‘mUmV Amim ~gVmo.

2. {nH$mda amoJmMm àmXÿ^m©d AmT>iyZ Amë¶mZ§Va bJoMM Imbr gw{dë¶mà‘mUo ~waerZmeH$mÀ¶m ’$dmaʶm H$amì¶mV.

‘°ÝH$moPo~ 0.3 Q>¸o$ (EH$ {bQ>a nmʶ§mV VrZ J«°‘) qH$dm H$m°naAm°³gr ³bmoamB©S> 0.3 Q>¸o$ (EH$ brQ>a nmʶmV XmoZ J«°‘) qH$dm H$m~}ZS>°Pr‘ 0.1 Q>¸o$ (EH$ brQ>a nmʶmV EH$ J«°‘) amoJmMr bmJU {XgyZ Amë¶mZ§Va ¶mn¡H$s EH$m ~waerZmeH$mMr 10 Vo 12 {XdgmÀ¶m A§VamZo XmoZ Vo VrZ ’$dmaʶm H$amì¶mV. EH$ EH$amg ‘moR>çm ~m§YUrZ§Va ’$dmaUrgmR>r 200 brQ>a ÐmdU bmJob. ’$dmaUrÀ¶m ÐmdUmV pñQ>H$a {‘gimdo. nmdgmÀ¶m CKmS>rZ§Va gH$mir qH$dm gm¶§H$mir ~waerZmeH$mMr ’$dmaUr H$amdr. ‘mVr n[ajUmZwgma amgm¶{ZH$ IVm§Mr ‘mÌm doioda d ¶mo½¶ à‘mUmV Úmdr. eoVmV nmʶm‘wio XbXb hmoUma Zmhr ¶mMr H$miOr ¿¶mdr, nmʶmMm ¶mo½¶ nÕVrZo {ZMam H$amdm.

- amOHw$‘ma H$moR>rH$aH${Zð> g§emoYH$ ghm¶H$, H¥${f{dÚm {d^mJ,H¥${f ‘hm{dÚmb¶ (S>m°. n§XoH¥${d), {dÚmnrR>

J«m§Wmb¶mg‘moa, ‘hmamO~mJ amoS>, ZmJnya - 440001‘mo~m.: 9175933959,

E-mail : [email protected]

dgmim gwé Pmë¶mZ§Va nmo¸$m ~m|J ¶m ~waerOݶ amoJmMr bmJU D$gm‘ܶo {XgyZ ¶oVo. ˶mZ§Va gVVÀ¶m nmdgm‘wio Am{U eoVmV nmUr gmMë¶mZo {nH$m‘ܶo gmnoj AmЩVm dmT>Vo, Vmn‘mZ H$‘r hmoVo Aem n[apñWVrV ¶m amoJmMr ~waer H$‘r H$mbmdYrV ‘moR>çm à‘mUmda dmTy>Z amoJmMm àmXþ©^md dmT>Vmo. amÁ¶mV H$mo-68032, H$mo E‘ 0265, H$mogr 671, H$mo 8014, H$mo 94012, H$mo pìhEgAm¶ 9805, pìhEgAm¶ 434, H$mo 7527, H$mo 7219 Am{U H$mo 419 ¶m D$gmÀ¶m OmVrda ¶m amoJmMm àmXÿ^m©d {XgVmo.nmo¸$m ~m|J ¶m amoJmMr bjUo :1. nmdgm‘wio hdoV AmЩVm dmT>ë¶m‘wio nmo¸$m ~m|J ¶m

amoJmg H$maUr^yV AgUmè¶m â¶wOm[a¶‘ ‘moZmobr’$m°‘u ¶m hdoÛmao ngaUmè¶m ~waerMr bmJU D$gmÀ¶m e|S>çmVrb H$modù¶m nmZm§da {XgyZ ¶oVo.

2. gwédmVrg nm|½¶mVrb {Vgè¶m d Mm¡Ï¶m nmZm§À¶m ~oM³¶mV (nmZmÀ¶m d XoR>mÀ¶m OmoS>mÀ¶m {R>H$mUr) nm§T>aQ> - {ndgiga nÅ>o {XgyZ ¶oVmV. amoJmMr bmJU Pmboë¶m nmZm§da gwaHw$˶m nSy>Z nmZo AmH$gVmV, VgoM ˶m§Mr bm§~r KQ>Vo. amoJmMr Vrd«Vm dmT>ë¶mZ§Va D$gmMr nmZo gS>VmV, Hw$OVm d Z§Va JiyZ nS>VmV qH$dm EH$‘oH$mV Jwa’$Q>VmV.

3. nmZo Hw$Oë¶mZo qH$dm Jwa’$Q>ë¶mZo H$m§S>çm§Mo nmofU hmoV Zgë¶mZo H$m§S>çm AmIyS> d doS>çmdmH$S>çm hmoVmV. H$YrH$Yr amoJmMr {Vd«Vm dmT>ë¶mda nm|Jm ‘a qH$dm e|S>mHw$O {XgyZ ¶oVo.

4. H$mhr doiog amoJJ«ñV D$gmÀ¶m H$m§S>çm§da H$m§S>r H$mn (ZmB©’$ H$Q>) bjUo {XgyZ ¶oVmV. e|S>mHw$O d H$m§S>r H$mn Pmboë¶m D$gmVrb e|S>çmMm Omo‘ Zï> hmoVmo. ˶m‘wio D$gmdarb S>moù¶mVyZ nm§Jem ’w$Q>VmV, H$mbm§VamZo Ago D$g dmiVmV.

5. amoJQ> D$gmÀ¶m H$m§S>çm AmIwS> Pmë¶mZo d nm§Jem ’w$Q>ë¶mZo D$gmÀ¶m CËnmXZmV KQ> ¶oVo. amoJm‘wio D$gmÀ¶m ~oQ>mVrb amoJJ«ñV D$gmMoM ZwH$gmZ hmoVo, VWm{n ~m{YV Z Pmboë¶m D$gmMo ZwH$gmZ hmoV Zmhr.

amOHw$‘ma H$moR>rH$a, {à¶m AmÌm‘H${Zð> g§emoYZ ghmæ¶H$, H¥${f ‘hm{dÚmb¶, ZmJnya

S>m°. ‘rZm H$moMoghmæ¶H$ àmܶmnH$, lr {edmOr H¥${f ‘hm., A‘amdVr

nm

42 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 43: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 44: Krishi jagran marahti magazine october 2015

{hadirMo IV www.krishijagran.com

* ñWm{ZH$ Am{U Am§Vaamï´>r¶ ~mOmanoR>oV àM§S> ‘mJUr.

Cn¶moJ :

* "S´>°JZ ’$i' ‘Yw‘oh {Z¶§{ÌV H$aVo.

* H$moboñQ>oam°b H$‘r hmoʶmg ‘XV hmoVo.

* g§{YdmV amoIʶmg ‘XV H$aVo.

* X‘m amoIʶmg ‘XV hmoVo.

* ¶m‘ܶo OrdZgËdo, I{ZOo d à{WZo ̂ anya à‘mUmV

CnbãY AgVmV.

bmJdS>rÀ¶m nÕVr d Amdí¶H$Vm :

O‘rZ : ¶m ’$i {nH$mgmR>r O‘rZ ¶mo½¶ {ZMam Agbobr, hbH$s Vo ‘ܶ d O‘rZrMm gm‘y 6.1 Vo 7.5 À¶m Xaå¶mZ Agmdm.

O‘rZrMr nyd©‘emJV : ¶m‘ܶo Zm§JaUr ‘ܶ‘ Imob H$amdr d VU‘wº$ H$amdr. O‘rZrMr ZrQ> C^r AmS>dr Zm§aQ> H$ê$Z Hw$idmÀ¶m AmS>ì¶m Cä¶m XmoZ nmù¶m XoD$Z, YgH$Q>o, VU doMyZ O‘rZ ñdÀN> d ̂ wg^werV H$ê$Z ¿¶mdr.

bmJdS>rMr nÕV : S´>°JZ ’$imMr bmJdS> gdm©V gm‘mݶ nÕVrZo åhUOoM "H§$Q>rJ'Zo Ho$br OmVo. ‘mÌ {~¶mUo dmnyaZ XoIrb bmJdS> H$aVm ¶oVo. ‘mÌ {~¶mUo nÕVrbm Iyn doi bmJVmo d ‘mV¥ dZñnVrMo JwU OmñV H$mi {Q>H$V ZgVmV, ¶m H$maUm‘wio {~¶mUo nÕVrMm dmna ì¶mdgm{¶H$ eoVrgmR>r Ho$bmO OmVm Zmhr.

H§$Q>rJ ho ‘mV¥ dZñnVrnmgyZ {‘iVmV. H§$Q>rJMr bm§~r gmYmaUV: 20 go‘r n¶ªV Agmdr. H§$Q>rJMr {ZdS> H$aVm§Zm Vr amoJ‘wº$ d {H$S>‘wº$ Agmdr. H§$Q>r½O qH$dm H$mS>rMr bmJdS>

"S´>°JZ ’$i' ho 21 ì¶m eVH$mVrb "AmíM¶©H$maH$ ’$i' åhUyZ AmoiIbo OmVo. ^maVr¶ ’$bmoËnmXZ gÚpñWVr‘ܶo EH$ H«$m§Vr KS>dyZ AmUbr Amho. eoVH$ar Am{U J«mhH$m§Zm EH$ daXmZ R>abo Amho. ‘wbV: g|Q´>b A‘o[aHo$nmgyZ Vo Wm¶b§S>, ‘bo{e¶m, pìhEVZm‘, lrb§H$m, ~m§½bmXoe ¶m {R>H$mUr ¶eñdr[a˶m ì¶mnmar nrH$ åhUyZ KoVbo OmVo. Am{U AmVm Vo ̂ maVmV ¶oD$Z nmohMbo Amho.

n[aM¶ :

"S´>°JZ ’$i' ho ‘wimV EH$ {ZdSw>§J dob Amho. ¶m ’$imMo CJ‘ñWmZ g|Q´>b A‘o[aH$m ho AgyZ nU AmVm Img CîUàXoer¶ Xoem§‘ܶo OJ^amV KoVbo OmVo. hr dob N>Ìr gmaIr {XgVo d ¶mbm dmT>rgmR>r Ðmjm§à‘mUo AmYmamMr JaO AgVo. gmYmaUV: ¶m dobrMr Am¶w¶m©Xm 15 Vo 20 df} EdT>r AgVo. dmT>rgmR>r d AmYmamgmR>r ñV§^ (nmob) d Jmob H$S>çm ¶m§Mr {ZdS> ‘hÎdmMr Amho. ‘wbV: nmofH$ O{‘Z d {Z¶§{ÌV d {Z¶{‘VnUo IVo {Xë¶mg ¶mo½¶ CËnÞ KoVm ¶oVo. CîUàXo{e¶ dmVmdaUm‘ܶo ho ’$i KoUo ng§V Ho$bo OmVo.

R>iH$ d¡{eîQ>ço :

* nmUr {H$‘mZ Amdí¶H$.

* XoI^mb {H$‘mZ Amdí¶H$.

* ^maVr¶ hdm‘mZ nmofH$.

* 2 Vo 3 dfm©V Jw§dVUyH$ naV.

* H$Q>tJ qH$dm d§ed¥Õr nwÝhm dmnabr OmD$ eH$Vo.

"S´>°JZ ’$i' eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZàm. Vm¶S>o ^yfU ^JdmZ, àm. åhoÌo ¶moJoe XÎmm̶,

àm. {dYmVo g§{Xn ^mJrZmW

H$.H$m. dmK CÚmZ{dÚm ‘hm{dÚmb¶, n§MdQ>r, Zm{eH$.‘mo~m.: 9766808324 / 7350407254

44 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 45: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 46: Krishi jagran marahti magazine october 2015

{hadirMo IV

¶mo½¶ dmnamgmR>r {R>~H$ qgMZ nÕVrMm à^mdrnUo dmna Ho$bm OmD$ eH$Vmo.

{H$Q>H$ d amoJ : S´>°JZ ’$im‘ܶo Hw$R>ë¶mhr àH$maMo {H$S> d amoJ AÚmn AmT>ibobo Zmhr. nU H$mhr Xoem‘ܶo ~waerOݶ amoJ AmT>ibobo AmhoV.

’$i H$mT>Ur : S´>°JZ ’$imbm n{hë¶mM dfm©nmgyZ ’$bYmaUm gwê$ hmoVo. ¶m ’$iPmS>mbm ‘o Vo OyZ ‘ܶo ’w$bYmaUobm gwédmV hmoVo d Am°JñQ> Vo {S>g|~a ¶m H$mimV ’$iYmaUm hmoVo. gmYmaUV: ’w$bYmaUoÀ¶m EH$m ‘{hݶmZ§Va "S´>°JZ’$i' VmoS>UrgmR>r qH$dm H$mT>UrgmR>r V¶ma hmoVo. An[an¹$ ’$imMm a§J {hadm AgVmo d Ooìhm ’$i H$mT>Urbm ¶oVo Voìhm ’$imMm a§J bmb hmoVmo.

CËnmXZ : S´>°JZ ’$imMo CËnmXZ EH$ar gamgar 5 Vo 6 Q>Z Ano{jV Amho. S´>°JZ ’$i bmJdS>rZ§Va 18 Vo 24 ‘{hݶmZ§Va gmYmaUnUo ’$io ¶oVmV. à˶oH$ ’$i 300 Vo 400 J«°‘ dOZmMo AgVo. AemàH$mao S´>°JZ ’«w$Q> ho eoVH$è¶m§gmR>r EH$ daXmZ R>aUmao ’$inrH$ Amho, ¶mV e§H$mM Zmhr.

nm°Q>‘ܶo H$aVmV. ˶mgmR>r nm°Q>‘ܶo ‘mVr eoUIV dmiy ¶mMo 2:1:1 qH$dm eoUIV : ‘mVr : dmiy 1:2:1 à‘mU KodyZ H§$Q>r½O bmdmì¶mV d ho nm°Q> gmdbr‘ܶo R>odmdrV.

bmJdS>rMo A§Va :

XmoZ PmS>mVrb d AmoirVrb A§Va 2 ‘r x 2 ‘r Agmdo d bmJdS>rgmR>r 60 x 60 x 60 go.‘r. AmH$mamMo IÈ>o KodyZ ˶mV ‘mVr eoUIV d 100 J«°‘ ’$m°ñ’o$Q>Zo ̂ ê$Z ¿¶mdr.

dZñnVr KZVm : EH$m EH$am‘ܶo Odinmg 1700 amono/dZñnVr qH$dm dobr KoVm ¶oVmV.

dmT> d AmH$mamgmR>r ~m§YUr :

S´>°JZ ’$imMr ¶mo½¶ dmT> Am{U {dH$mg H$aʶmgmR>r R>mog qH$dm bmH$S>r ñV§^mMr ~m§YUr H$aUo Amdí¶H$ AgVo. n‘©Z§Q> ñV§^mgmR>r Ama.gr.gr. {g‘|Q> H«$m±H«$sQ> nmob C^mabr OmVmV. Anarn¹$ ImoS> ñV§^mZm ~m§YmMr d ~mOw§Mr (b°Q>ab) ImoS>o hr ‘¶m©{XV R>odyZ ‘w»¶ 2 Vo 3 ImoS>m§Mr dmT> H$amdr.

IVo d Cd©aHo$ ì¶dñWmnZ :

S´>°JZ ’$imÀ¶m dmT>rgmR>r eoUIV qH$dm g|Ðr¶ IV ‘hËdmMr ^y{‘H$m nma nmS>VmV. à˶oH$r dZñnVrbm qH$dm dobrbm 10 Vo 15 {H$bmo eoUIV qH$dm g|Ðr¶ IV Úmdo. ˶mZ§Va Xadfu g|Ðr¶ IVm‘ܶo 2 {H$bmoZo dmT> H$amdr. S´>°JZ ’$imbm g|Ðr¶ IVmà‘mUoM AO¡{dH$ IVm§Mr gwÕm Amdí¶H$Vm AgVo. ~mød¥ÕrgmR>r d amonmÀ¶m dmT>rgmR>r nmoQ>°e : ’$m°ñ’o$Q> : d ¶war¶m 40:90:70 ¶m à‘mUmV S´>°JZ ’$imbm Úmdr.

nmUr ì¶dñWmnZ : S´>°JZ ’$imbm BVa ’$im§À¶m VwbZoV H$‘r nmUr Amdí¶H$ Amho. ‘mÌ bmJdS>rÀ¶m H$mimV, ’w$bmoam d {dH$mg Q>߶mV VgoM Ja‘, H$moaS>o CîU hdm‘mZmÀ¶m doir nmʶmÀ¶m dma§dma nmù¶m Amdí¶H$ AmhoV. VgoM nmʶmMm

o’kZ vad fdaer lwV fdaer 1 12 420 40 3802 24 840 140 7003 36 1260 260 10005 60 2100 600 1500

60 / 9 frljk etyk] ;qlqQ ljk; ekdsZV] xzhu ikdZ esVªks LVs'ku toG] uoh fnYyh& 110016 Tel. 011-26511845, 26517923, 45503170 • Mob: +91-9953756433, 9891263263

Email: [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

psd / MhMh vkf.k euhv‚MZj eSd —"kh tkxj.k P;k ukokus ikBokok- uoh fnYyhr ns; vlkok-

—"kh tkxj.k ¼lnL;rk 'kqYd½

www.krishijagran.com

46 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 47: Krishi jagran marahti magazine october 2015

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ www.krishijagran.com

nÜXVrMm eoVH$ar AOyZhr ‘moR>çm à‘mUmda dmna H$arV AmhoV. {nH$m§Zm nmUr XoÊ`mEodOr O{‘Zrcm nmUr XoV AmhoV. H$mhr doim g§nyU© eoVmV nmUr ‘moH$io ñd¡a gmoS>co OmVo Va qH$dm H$mhr eoVH$ar gar, da§~m, ZmJ‘moS>r garZo, cm§~ garZo qH$dm Amio nÜXVrZo Amnë`m {nH$m§Zm nmQ>nmUr nÜXVrZo qgMZ H$arV AmhoV øm nÜXVrV nmUr dmna H$m`©j‘Vm 30 Vo 35 Q>ŠHo$ {‘iVo åhUOo øm nÜXVrV hr 65 Vo 70 Q>ŠHo$ nmUr dm`m OmVo. {edm` g§nyU© O{‘Zrcm qgMZ Ho$ë`m‘wio VUm§Mm àmXw^m©d dmT>Vmo, AÞÐì`m§Mm {ZMam hmoVmo, ‘Owar IMm©V dmT> hmoVo. Amnë`m Xoem‘Ü`o ~mJm`Vr joÌ 40 Q>ŠHo$ Amho Va amÁ`mV 18 Q>ŠHo$ Amho åhUOoM XoemV 60 Q>ŠHo$ Am{U amÁ`mV 82 Q>ŠHo$ joÌ ho O{‘Zr øm nmÊ`mdmMyZ VhmZcoë`m AmhoV, joÌ H$moaS>dmhÿ Amho. EH$sH$S>o O{‘ZrMo joÌ H$‘r hmoV Amho Am{U XwgarH$S>o cmoH$g§»`m dmT>V Amho, {nH$m§Mo A{YH$ CËnmXZ dmT>dÊ`mgmR>r A{YH$ H$m`©j‘Vm AgUmar qgMZ nÜXVrMm Adc§~ H$aUo H$mimMr JaO Amho. A{YH$ H$m`©j‘Vm AgUmar qgMZ nÜXVr åhUOoM gwú‘ qgMZ nÜXVr hmo`. øm‘Ü`o Vwfma qgMZ nÜXVr‘Ü`onmUr dmna H$m`©j‘Vm 70 Vo 75 Q>ŠHo$ Va {R>~H$ qgMZ nÜXVr‘Ü`o 90 Vo 95 Q>ŠHo$ nmUr dmna H$m`©j‘Vm {‘iVo. 1970 À`m H$mimV Oar {R>~H$ qgMZ V§Ìmg gwadmV Pmcr Var Iar XoemV 1988/89 nmgyZ O¡Z B[aJoeZ OiJm§dZo doJmZo àgma H$aÊ`mg gwadmV Ho$cr. AmVmn`ªV XoemV 70 cmI hoŠQ>a gwú‘qgMZmImcr Amco Amho; Ë`mV {R>~H$ qgMZmImcr 33 cmI Am{U gwú‘qgMZmImcr 37 cmI hoŠQ>a joÌ Amho. Va amÁ`mV gwú‘qgMZmImcr 16 cmI hoŠQ>a joÌ Amco Amho Ë`mV {R>~H$ V§ÌmImcr 11.5 cmI hoŠQ>a Am{U Vwfma qgMZmImcr 4.5 cmI hoŠQ>a joÌ Amco Amho. H$m oUVohr {nH$ / dZñnVr O{‘ZrV Amocmdm Agë`m{edm` dmTy> eH$V Zmhr. Amocmdm åhUOo dm’$gm, {MIc Zìho ho AOyZhr ‘moH$mQ> qgMZ nÜXVr Adc§~ H$aUmè`m eoVH$è`m§À`m cjmV `oV Zmhr. nmQ>nmUr nÜXVrV gX¡d dm’$gm amIUo H$Xmnr eŠ` Zmhr Vo Ho$di {R>~H$ qgMZ Am{U Vwfma qgMZ nÜXVr ‘Ü`oM eŠ` hmoVo. amÁ`mV nmÊ`mMr Q>§MmB©, {dOoMr Q>§MmB© Am{U ‘Owam§Mr Q>§MmB© ‘moR>çm à‘mUmV ̂ mgV Amho Ë`mda gwú‘ qgMZ nÜXVr EH$ CÎm‘ Cnm` Amho. Ë`m‘wio gwú‘ qgMZ nÜXVr dmna Ho$coë`m {nH$m§À`m CËnmXZmV ^ard dmT>

aV hm H¥$fràYmZ Xoe AgyZ XoemVrc 68Q>ŠHo$ cmoH$g§»`m eoVrda Adc§~yZ Amho. Xa dfu O{‘ZrMo joÌ dmT>Vr ehao, J«m‘rU ^mJ, CÚmoJ Y§Xo, nwc, añVo, ‘hm‘mJ©, YaUo, H°$Zmc, BË`mXr ~m~r ìXmao H$‘r H$‘r hmoV Mmcco Amho, O{‘ZrMo joÌ H$Xmnr dmT>Uo eŠ` Zmhr. EH$m ~mOyg O{‘ZrMo joÌ H$‘r hmoV Amho Va Xwgè`m ~mOycm ‘mÌ cmoH$g§»`m doJmZo dmT>V Amho. Ë`m‘wio ømnwT>o Amnë`mcm H$‘r O{‘ZrVyZ CËnmXZ A{YH$ H$mT>Ê`m{edm` n`m©` Zmhr. ho ‘moR>o AmìhmZ Amnë`m g‘moa Amho. ñdmV§Í`mnydu AgUmar 35 H$moQ>r cmoH$g§»`m ~KVm ~KVm AmVm 122 H$moQ>r n`ªV H$Yr nmohMcr ho H$icM§ Zmhr. AmnU AmVm Oar AÞYmÝ`mÀ`m ~m~VrV ñd`§nyU© åhUV Agcmo Var AÞ gwajoMm àíZ J§^ra Amho. øm H$arVmemgZ AÞ gwajm ‘mohr‘ogmR>r eoVr‘Ü`o H$mhr `moOZm am~drV Amho. øm AZwf§JmZo XoemVrc A{U amÁ`mVrc eoVH$è`m§Zr Amnë`m eoVr‘Ü`o ~Xc H$aÊ`mMr JaO Amho. ho ‘moR>çm à‘mUmda H$aÊ`mg JaO Amho. nydu Amnë`m JaOo BVHo$ YmÝ`, ^mOrnmcm H$S>YmÝ`, Voc~r`m Amnë`m eoVrVyZ H$mT>V AgV Am{U Amnë`m JaOm ^mJ{dV Ago. Var hr Ë`mdoir gd© OU g‘mYmZr Am{U gwIr hmoVo. H$maU Ë`mdoir O{‘ZrMo joÌ A{YH$ hmoVo, cmoH$g§»`m H$‘r hmoVr, amhUr‘mZ gmYmaU hmoVo, JaOm H$‘r hmoË`m. H$mimZwê$n eoVr‘Ü`o Am‘wcmJ« ~Xc hmoV Joco Amho Ë`m doir qgMZmdoir qgMZm gmR>r {dhrar hmoË`m, Ë`m IynImoc ZgV. ̂ yJ^m©VyZ nmÊ`mMm A{YH$ Cngm hmoV Zgo. Ë`m doir ~¡cìXmao ‘moQ>oZo nmUr H$mTy>Z qgMZ Ho$co OmV, Ë`m Z§Va qgMZmgmR>r B§OrZìXmao qgMZmg gwédmV Pmcr. KaMo {~`mUo dmnaco OmB©. Ë`m Z§Va H¥$fr {dÚmnrR>m§Mr ñWmnZm Pmcr, ‘moR>çm à‘mUmda H¥$fr g§emoYZ gwê$ Pmco, h[aV H«$m§VrMm OÝ‘ Pmcm, gwYmarV OmVr Z§Va g§H$arV OmVtMm emoY cmJcm, g§H$arV OmVr Z§Va Ë`m§Mo CËnmXZ dmT>Ê`mgmR>r amgm`{ZH$ IVm§Mm dmna gwê$ Pmcm. {dhrar, ~moAadoëg ‘moR>çm à‘mUmda hmoD$ cmJcm. {S>Poc, B§{OZ ~amo~a qgMZmgmR>r BcoŠQ´>rH$ ‘moQ>a n§nMm Cn`moJ

hmoD$ cmJcm. øm KS>m‘moS>r ‘mÌ Iyn doJmZo Pmë`m. 1960 Vo 1970 hm H$mi XoemVrc eoVrMm gwdU©H$mi åhQ>cm OmVmo. ømM H$mimV BómB©c ‘Yrc {g‘Mm ãcmg øm B § {O{ZAaZo {R >~H$ qgMZmÀ`m V§ÌmMm emoY cmdcm. Am{U øm V§ÌmMm {nH$m§gmR>r dmnamg gwadmV Pmcr. eoVm‘Ü`o {nH$m§Zm n m U r X o Ê ` m g m R > r / qgMZmgmR>r ‘moH$mQ> qgMZ nÜXV rZ o / n m Q > n mU r

H¥$fr {dH$mgmVrc Zdo n`m©` Am{U V§ÌkmZlr. ~r. S>r. OS>o

darð> H¥$fr Vk, O¡Z B[aJoeZ {gpñQ>åg²

{c. OiJm§d.‘mo~m. 9422774981

{g‘Mm ãcmg

^m

47H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 48: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

{nH$mÀ`m eoVmV OmÊ`mMr JaO Zmhr. Am°Q>mo‘oeZìXmao àË`oH$ {nH$mgmR>r Ë`mÀ`m JaOo BVHo$ qgMZ H$aVm ̀ oVo. Ë`m‘wio amÌrhr V§VmoV§V qgMZ H$aVm `oUo eŠ` Pmco Amho. {dOoMm, nmÊ`mMm Anì`` Q>icm, ‘Oyar IMm©V ~MV Pmcr, Am{U eoVH$ar ñd`§McrV {R>~H$ qgMZ V§Ìm ~amo~a ’${Q©>JoeZ V§ÌmMm D$g, Ho$ir, Ðmjo, S>mit~, g§Ìm, harV J¥hmVrc ’y$ceoVr Am{U ^mOrnmcm øm H$arVm dmna H$arV AmhoV. Vwfma qgMZm‘Ü`o aoZJZ Am{U aoZnmoQ>© ho V§Ì hr CncãY Pmco AmhoV. aoZ nmoQ>©, {‘Zr pñà§H$cg© Mm Cn`moJ H$m§Xm, ~Q>mQ>m. amondmQ>rH$m, Amco, hiX B. {nH$m H$arVm eoVH$ar dmna H$ê$ cmJco AmhoV. Á`m eoVH$-`m§Zm H$‘r OmJoV, J¡a ‘mog‘r ’y$co, ^mOrnmcm, ñQ´>m°~oar BË`mXtMo CËnmXZ ¿`md`mMo Amho AemgmR>r harVJ¥h (J«rZ hmD$g / nm°cr hmD$g) eoS> ZoQ> (eoS> hmD$g) V§Ì eoVH$è`m§gmR>r CncãY Pmco Amho. eoVH$ar Jwcm~, H$mZ}eZ, Oa~oam, A¡Wwar`‘, Am°{H©$S>, Q>mo‘°Q>mo, T>mo~ir {‘aMrMo øm V§ÌmMm dmna H$ê$Z {dH«$‘r CËnmXZ KoV AmhoV. Ë`m‘wio H$‘r OmJoV A{YH$ Am{W©H$ Z’$m eoVH$è`m§Zm {‘i{dUo eŠ` Pmco Amho. 1993 Am{U 1994 øm dfm©‘Ü`o ’${Q©>JoeZ, J«rZ hmD$g, V§Ìm~amo~aM {Q>í`wH$ëMa V§ÌkmZ hr eoVH$è`m§Zm CncãY H$ê$Z {Xë`m‘wio Ë`m‘wio Ho$irÀ`m CËnmXZmV {dH«$‘r dmT> Pmcr, {nH$ H$mT>Ê`mMm H$mcmdYr H$‘r Pmcm. 28 Vo 30 ‘{hÝ`mV Ho$irMo {Q>í`wH$ëMa V§ÌmZo VrZ {nHo$ KoUo eŠ` Pmco Oo

hmoVo, JwUdÎmm Mm§Jcr {‘iVo, nmUr dmnam‘Ü`o, {dOoMr, ‘Owar IMm©Mr, amgm`{ZH$ IVm§Mr ~MV hmoVo, Ë`m‘wio gwú‘qgMZ nÜXVrMm Adc§~ H$aUo AmVm H$mimMr JaO Amho. øm§Mm dmna ’$i~mJm, ^mOrnmcm, ZJXr {nHo$ (D$g, H$mnyg) ’w$ceoVr øm H$arVm hmoV Amho. `m V§ÌmMm ‘moR>çm à‘mUmda dmna hmoÊ`mMr JaO Amho. V¥UYmÝ`o, H$S>YmÝ`o, Voc~r`m ømÀ`m H$arVm {R>~H$ qgMZmÀ`m dmnaÊ`mÀ`m ~m~VrV H$Yr {dMma hr ‘ZmV Amcm ZìhVm na§Vw Ádmar, ~mOar, ‘H$m, Jhÿ ^yB©‘wJ, gy`©’y$c, Ea§S>r, Vya, ha^am, gmo`m~rZ øm H$arVm eoVH$è`m§Zr {R>~H$ qgMZmMm Cn`moJ Ho$cm Am{U nma§nmarH$ cmJdS>rnojm {dH«$‘r CËnmXZ {‘imë`mMm AZw^d eoVH$è`m§Zr KoVcm. Ë`mMm AZw^d A{YH$ eoVH$è`m§n`ªV nmohMÊ`mMr JaO Amho. amÁ`mV H$mnyg {nH$m‘Ü`o {R>~H$ qgMZ V§ÌmMm dmna doJmZo dmT>V Amho. nmUr ì`dñWmnZ H$arVm eoVH$ar gwú‘qgMZmMm Adc§~ H$arV AgVm§Zm eoVr‘Yrc {nH$ CËnmXZmMm ‘YrcXwgam AË`§V ‘hËdmMm KQ>H$ hm amgm`{ZH$ IVo hm Amho. AOyZhr eoVH$ar nmQ>nmÊ`mà‘mUo nmUr Am{U IVo O{‘Zrg XoV AmhoV. nma§nmarH$ nÜXVrZo amgm`{ZH$ IVo dmnam‘io Ë`m§Mr IV dmna H$m`©j‘Vm 40 Vo 50 Q>ŠHo$ {‘iVo. åhUOo amgm`{ZH$ IVm§darc 50 Vo 60 Q>ŠHo$ IM© Va dm`m OmVmoM {edm` O{‘ZrV jma gmMVmV Ë`m‘wio Ë`m§Mm {nH$m§Mm CËnmXZmda hr n[aUm‘ hmoVmo ho Aä`mgyZ ’${Q©>JoeZ V§ÌmMm OÝ‘ Pmcm. 1992 cm ’${Q©>JoeZ V§Ì eoVH$è`m§gmR>r CncãY Pmco Amho. gwú‘ qgMZ nÜXVrgmo~V nmÊ`mV {daKiUmè`m IVo dmnamÀ`m V§Ìmg ’${Q©>JoeZ V§Ì Ago åhUVmV. øm V§Ìm‘wio IVo dmna H$m`©j‘Vm 80 Vo 90 Q>ŠHo$ {‘iVo. ìh|Mwar qH$dm ’${Q©>cm`Pa Q>±Ho$, Ý`wQ´>rHo$Aa ìXmao {R>~H$ ‘YyZ nmÊ`mV {daKiUm-`m IVm§Mm {nH$m§Zm Cn`moJ H$aVm ̀ oVmo. Á`m eoVH$è`mH$S>o 10 EH$amhÿZ A{YH$ eoVr Amho, eoVmV {nH$m§Mr g§»`m A{YH$ Amho AemgmR>r ñd`§M{cV {R>~H$ / gwú‘qgMZ V§Ì eoVH$è`m§Zm CncãY Pmco Amho, AemgmR>r eoVmV {R>~H$ qgMZmMo ìhmëd Mmcw ~§X H$aÊ`mgmR>r Ë`m

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

48 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Jh n=k=h xoyh eks-% 9822869508

v{knk ulZjh

v{knk ulZjh

ljLorh jksM] jsyos xsV ua- 102]eq-iks- mxko] rk- fuQkM

Page 49: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

dmVmdaUm‘Ü`o nm°crhmD$g AWdm eoS>ZoQ>‘Ü`o Aem V§ÌmMm dmna H$ê$Z `mo½` Ë`m {nH$m§Mr cmJdS> H$ê$Z A{YH$ CËnmXZ Am{U A{YH$ Am{W©H$ Z’$m {‘i{dUo eŠ` hmoUma Amho. H$mimÀ`m àdmhmZwgma nma§nmarH$ eoVr‘Ü`o ~Xc hmoV Joco AmhoV. eoVmVrc H$m‘o H$aÊ`mgmR>r ~¡cOmoS>rÛmao MmcUmè`m Am¡Omam§Mm Cn`moJ Ho$cm OmV Ago VgoM eoV‘mc dmhVwH$sgmR>r ~¡cJmS>rMm Cn`moJ Ho$cm OmB©. Ë`mMr OmJm Q>°´ŠQ>aZo KoVcr.

eoVmVrc ~arMer nyd© ‘emJVrMr Am§Va‘emJVrMr VgoM dmhVyH$sMr H$m‘ AmVm Q´>°ŠQ>aZo Ho$cr OmV Amho. Q´>°ŠQ>a McrV Am¡Omao nyd©‘emJVrMr gmYZo, amoQ>°doQ>a, JmXrdm’$m V`ma H$aÊ`mgmR>r ~oS> ’$m°‘©a VgoM noaUr `§Ì hr CncãY Pmco Amho. Am§Va‘emJV H$aÊ`mgmR>r chmZ Q´>°ŠQ>a d nm°da {Q>ca CncãY Pmco AmhoV. {H$Q>H$ZmeHo$, ~waerZmeH$m§Mr ’$dmaUrMo H$m‘ gmÜ`m ’$dmaUr n§nmZ§Va nm°da ñàoaÛmao hmoD$ cmJco Amho. ‘moH$ù`m eoVmV gnmQ> dm’$m, JmXrdmâ`mda hmoUmar ^mOrnmë`mMr amondm{Q>H$m AmVm eoS>ZoQ>‘Ü`o nm°cr Q´>o‘Ü`o hmoD$ cmJcr Amho. KaJwVr {~`m§Umdê$Z H¥$fr {dÚmnrR> Am{U ImOJr {~`mUo H§$nÝ`mZr gwYmarV OmVt, g§H$arV OmVr emoYyZ H$mT>ë`m. Ë`m~amo~a gwú‘ qgMZ nÜXVrMm dmna, cmJdS> V§Ìm§‘Ü`o cmJdS>rÀ`m A§Vam‘Ü`o ~Xc, {nH$m§Mr JmXr dmâ`mda cmJdS>, nm°crWrZ ‘ëMtJ {’$ë‘Mm dmna, {R>~H$ qgMZmVyZ {dÐmì` IVm§Mm dmna ’$Q>uJoeZ V§ÌmMm dmna,ImOJr H§$nÝ`mZr {Z{‘©Vr Ho$coco Z{dZ Z{dZ {H$Q>H$ZmeHo$, ~waerZmeHo$, VUZmeHo$, g§{OdHo$, gwú‘ AÞÐì`o, Am¡Omao, D$g VmoS>Ê`mgmR>r D$g VmoS>Ur`§Ì, YmÝ`mÀ`m ‘iUrgmR>r ‘iUr `§Ì CncãY Pmcoco AmhoV. VgoM h[aVJ¥hmVrc ^mOrnmcm, ’w$co `m§À`m cmJdS>rMo V§Ì AmVm eoVH$ar AmË‘gmV H$ê$ cmJcoV.

nma§nmarH$ nÜXVrZo Ho$di XmoZ {nHo$ KoUo eŠ` hmoVo. CËnmXZmV XwßnQ> dmT> Pmcr. Ho$itÀ`m amonm§~amo~aM 2007/08 nmgyZ S>mit~mMr {Q>í`wH$ëMa V§ÌmZo {Z{‘©Vr Ho$cocr amono eoVH$è`m§gmR>r CncãY H$ê$Z XoV Amho. hr amono ImÌrera amoJ‘wŠV Agë`m‘wio eoVH$ar ‘moR>çm à‘mUmda {Q>í`wH$ëMa V§ÌmZo {Z{‘©Vr Ho$cocr Ho$ir Am{U S>mit~ amonm§Mm Amnë`m eoVm‘Ü`o dmna H$arV AmhoV. Ho$ir, S>mqi~ ~amo~a {Q>í`wH$ëMa V§ÌmZo ñQ´>m°~oar Mr amono hr AmVm O¡Z B[aJoeZZo CncãY Ho$cocr AmhoV. Ë`m‘wio naXoemVyZ amono AmUÊ`mMm Ìmg dmMcm. â`wMa ’$m‘vJ AWm©V ‘mVr {dZm eoVr - eoVH$ar eoVr‘Ü`o gwú‘qgMZ nÜXVr, ’$Q>uJoeZ, {Q>í`wH$ëMa, J«rZ

hmD$g øm àJV V§ÌmMm Amnë`m {d{dY {nH$m§‘Ü`o Cn`moJ H$arV AmhoV. EH$sH$S>o O{‘ZrMo joÌ eoVrgmR>r H$‘r hmoV Mmcco Va XwgarH$S>o cmoH$g§»`m dmT>V Amho. AgoM gwê$ amhrco Va H$‘r O‘rZ {nH$mÀ`m cmJdS>rgmR>r {e„H$ amhrc Am{U AÞYmÝ`mMr ‘mJUr hr dmT>oc Aer g‘ñ`m {Z‘m©U hmoB©c. Ë`mH$arVm ‘mVr {dZm hr eoVr H$aVm `oB©c Ago V§ÌkmZ AmVm {dH$grV hmoD$ cmJco AmhoV. Ë`m‘Ü`o hm`S´>monm°{ZŠg, Eamonm°{ZŠg, ìhQ>uH$c ’$m‘vJ, H¥${Ì‘ AWdm Z¡g{J©H$ ‘mÜ`‘ dmnê$Z {Z`§{ÌV

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

49H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 50: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

Eamonm°{ZŠg, ìh{Q©>H$c ’$m‘vJ hr gd© àJV V§ÌkmZ O¡Z {hëg `oWrc H¥$fr g§emoYZ, {dH$mg Am{U àmË`m{jH$ àjoÌmda Am{U Q>mH$aIoS>m `oWrc O¡Z {Q>í`wH$ëMa nmH©$ `oWo {d{dY {nH$m§gmR>r àmË`m{jH$ åhUyZ Adc§~ àË`jnUo Ho$cocm Amho. VgoM øm gd© V§ÌkmZmMo A{YH$ ‘m{hVrgmR>r à{ejU H|$Ð hr C^maco Amho. OJmVrc gd© àJV V§ÌkmZ eoVH$-`m§gmR>r CncãY Pmcoco Amho. nma§nmarH$ eoVr H$aÊ`mMo AmVm {Xdg amhrco ZmhrV. àË`oH$mMr OrdZ e¡cr ~Xccr Amho, amhUr‘mZ C§MmdV Amho øm H$arVm n¡gm hdm Amho. eoVrVyZ A{YH$ Z’$m {‘idÊ`mgmR>r H$‘r joÌm‘Ü`o A{YH$ CËnmXZ {‘i{dÊ`mgmR>r darc gd© àJV V§ÌmMm dmna H$aUo hr H$mimMr JaO Amho.

B. D. JadeMob.: 09422774981

E-mail : [email protected]

øm‘wioM {nH$m§À`m CËnmXZmV ^ard dmT> hmoV AgyZ CÎm‘ JwUdÎmmhr {‘iV Amho. eoVH$è`m§Zr ’$io, ̂ mOrnmcm øm§Mo g§K ñWmnZ Ho$co AgyZ Ë`mÛmao Ë`m§Mr H$m‘o gwê$ AmhoV. emgZ ñVamda nUZ~moS>© eoVH$è`m§Zm ‘XV H$arV Amho. H$moëS> ñQ>moaoOgmR>r ‘XV H$arV Amho. eoVH$ar ñdV: Amncm ‘mc AmH$f©H$ n°H$s¨J H$ê$Z ñWm{ZH$ ~mOmamV VgoM naXoemV hr {dH«$s H$ê$ cmJco AmhoV. JQ>mZo eoVrMr H$m‘ hmoD$ cmJcr AmhoV. gmIa H$maImZo, gwV{JaÊ`m, {OqZJ àogtJ, Xmc{‘c, Am°B©c {‘c gmaIr à{H«$`m CÚmoJ gwê$ PmcoV. Amnë`m amÁ`mV ’$io, ^mOrnmcm ømda à{H«$`m H$aÊ`mg ‘moR>m dmd Amho. O¡Z B[aJoeZZo XoemVrc gdm©V ‘moR>o ’$io, ^mOrnmcm à{H«$`m CÚmoJ C^maco AgyZ Ë`mMr CËnmXZo naXoemV {Z`m©V H$arV AmhoV; ’$im§‘Ü`o Am§~m, Ho$ir, noê$, S>mit~, Amdim `mda à{H«$`m H$arV AgyZ VgoM ^mOrnmcm‘Ü`o Q>mo‘°Q>mo, H$m§Xm Am{U cgyZ `mda à{H«$`m H$arV Amho. `m àJV V§ÌmÀ`m dmnam‘wio eoVH$è`m§Mo Am{W©H$ CËnÞmV dmT> hmoV Amho. ̀ m àJV V§ÌmMm dmna ‘moR>çm à‘mUmV hmoÊ`mgmR>r H¥$fr {d^mJ eoVH$è`m§Zm gmVË`mZo àmoËgmhZ XoV Amho. eoVr‘mc {dH«$sgmR>r H¥$fr CËnÞ ~mOma g{‘Vr, ImOJr ~mOma, ‘m°ëg CncãY AmhoV. eoVr‘mcmda à{H«$`m H$aUmao CÚmoJ gwê$ Pmco AmhoV. H$mimÀ`m àdmhmZwgma {dOoÀ`m Q>§MmB©À`m g‘ñ`mMm {dMma Ho$ë`mZ§Va Am{U amÁ`mVrc 82 Q>ŠHo$ eoVH$ar H$moaS>dmhÿ AmhoV ømMm J§^ra {dMma Ho$cm, O¡Z B[aJoeZZo Ë`mgmR>r gm¡a CO}da AmYmarV gmoca n§n ~gdyZ H$moaS>dmhÿ eoVH$ar Amnë`m {nH$mgmR>r {R>~H$ qgMZ V§ÌmMm Cn`moJ H$ê$ eH$Vrc. hr g§H$ënZm AmUcr. ̀ mÀ`m dmnamMr AmVm gwadmV Pmcocr Amho. gm¡a CO}da AmYmarV gmoca n§n eoVH$è`m§gmR>r CncãY Ho$co AmhoV. H¥$fr {d^mJmZo AZwXmZrV Ho$coë`m eoVVù`m§da gmoca n§n ~gdyZ H$moaS>dmhÿ eoVH$ar Amnë`m {nH$m§gmR>r {R>~H$ qgMZ V§ÌmMm Cn`moJ H$ê$ eH$Vrc. ømMm dmnamMr AmVm gwadmVM Pmcocr Amho. {dOoMr Q>§MmB©Mr g‘ñ`m ~KyZ ~m`moJ°g Am{U gm¡a CO}da AmYmarV {dO {Z{‘©Vrcm hr Amåhr AmVm gwê$dmV Ho$cocr Amho. eoVH$è`m§Zm {R>~H$ qgMZ, ’${Q©>JoeZ, {Q>í`wH$ëMa, J«rZ hmD$g, gmoca {S´>n, VgoM â`wMa ’$m‘vJ ‘Yrc h¡S´>monm°{ZŠg,

hm`S´>monm°{ZŠg Eamonm°{ZŠg ìhQ>uH$c ’$m‘vJ

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

fnid /kk=deks- 9970311115

Hkkthikyk jksis&VkseWVks] <kscGh fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh] >saMw] ¶ykWoj] dksch]

iibZ 786] æk{k bR;knh-

iÙkk % olqa/kjk gk;Vsd ulZjh] fnaMksjh jksM]

eq- iks- <dkacs] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd-

50 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 51: Krishi jagran marahti magazine october 2015

’$i~mJoMo ì¶dñWmnZ www.krishijagran.com

1 Q>¸$m nmoQ>°{e`‘ Zm`Q´oQ>Mr ’$dmaUr Ho$ë`mg ’w$bmoè`mMo à‘mU dmTy>Z CËnmXZmV dmT> hmoVo. ~ha {Z`moOZmdoir ‘mVr n[ajUmZwgma {e’$maerV `mo½` IV ‘mÌ Úmdr. ~ha Amë`mnmgyZ ’$io n¹$ hmoÊ`mg gmYmaUnUo 5 Vo 6 ‘{hZo bmJVmV. `m H$mimV qb~mda doJdoJù`m {H$S>tMm d amoJmMm CnÐd hmoV AgVmo, Ë`m‘wio ’$im§À`m JwUdÎmoda n[aUm‘ hmoVmo d CËnmXZmVXoIrb KQ> ̀ oVo. ̀ mgmR>r {H$S>tÀ`m àmXw^m©dmMr d amoJm§Mr bjUo AmoiIyZ ̀ mo½` doir {Z`§ÌUmMo Cnm` Ho$bo, Va Mm§Jbo CËnmXZ {‘iy eH$Vo.qb~y {nH$mdarb ‘hËdmÀ`m {H$S>r-

1) nmZo nmoIaUmar Air- {H$S>rMr Air A§S>çmVyZ ~mhoa {ZKVmM nmZm§À`m ImbÀ`m nmnwв`mV {eaVo d Ë`m‘wio VoWo ZmJ‘moS>r M‘H$Xma db`o {XgwZ `oVmV. `m {H$S>rÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r B{‘S>mŠbmoam oàrS> 0.25 {‘br qH$dm S>m`{‘WmoEQ> 1.5 {‘br à{V {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ ’$dmamdo. 2) H$mir ‘mer- H$mir ‘mer H$mù`m a§JmMr d bhmZ A m H $ m a m M r AgVo. {n„o d àm¡T> nmZmVrb a g emofU H$aVmV, Ë`m‘wio n mZ o gwH$VmV d Vn{H$ar

a§JmMr hmoVmV. ag em ofU H o $ë`m‘ wi o

~ydJu` ’$iPmS>m‘Ü`o H$mJXr qb~y ho EH$ ‘hËdmMo ’$i{nH$ Amho. H$mJXr qb~y ’$imMm dmna gd©M h§Jm‘m‘Ü`o hmoV Agbm Var CÝhmù`m‘Ü`o OmñV hmoV AgVmo. qb~y {nH$mbm ~ma‘mhr AmobrV bmJV Agë`mZo dfm©VyZ VrZ doim åhUOoM OyZ-Owbo, gßQ>|~a- Am°ŠQ>mom~a Am{U OmZodmar-’o$~«wdmarV ’w$bmoam ̀ oVmo. qb~y {nH$mV {d{eï> ~ha YaUo eŠ` Agbo Var Am{W©H$Ñï²>`m Vo ’$m`Xoera R>aV Zmhr H$maU EImÚm {d{eï> ~hmamgmR>r VmU {Xbm Va Ë`mdoir AJmoXaÀ`m ~hamMr ’$io An¹$ pñWVrV JiyZ nS>Vm, åhUyZ {VÝhr ~ham§nmgyZ ’$imMo CËnmXZ ¿`mdo. qb~mbm CÝhmù`m‘Ü`o Mm§Jbm Xa {‘iVmo d ’$im§Zm ‘mJUr OmñV AgVo åhUwZ E{àb- ‘o ‘{hÝ`mV ’$im§Mo CËnmXZ KoÊ`mgmR>r hñV ~hamMo {Z`moOZ H$amdo. gßQ>|~a-Am°ŠQ>moo~a‘Ü`o ’w$bmoè`mMo à‘mU ’$º$ 10 Vo 15 Q>¸o$ AgVo. ’w$bmoè`mMo à‘mU dmT>{dÊ`mgmR>r Am°JñQ>-gßQ>|~a ‘{hÝ`m‘Ü`o Šbmoa‘o¹$mQ> ŠbmoamB©S> `m g§OrdH$mMo 1000 nrnrE‘ Vrd«VoÀ`m XmoZ ’$dmaÊ`m EH$ ‘{hÝ`mÀ`m A§VamZo XoD$Z hñV ~ha ¿`mdm. Am°ŠQ>mom~a ‘{hÝ`m‘Ü`o 10 Vo 15 nr. nr. E‘. `m à‘mUmV EZ. E. E `m amgm`{ZH$ g§OrdH$mMr ’$dmaUr H$amdr. S>m°. n§Om~amd H¥$fr {dÚmnrR> AH$mobm, ‘hmË‘m ’w$bo H¥$fr {dÚmnrR>, amhþar Am{U ApIb ^maVr` g‘Ýd`rV qb~ydJu` ’$i g§emoYZ àH$ën, {VénVr `oYo `oÊ`mV Amboë`m à`moJmV hñV ~ha‘Ü`o ’w$bmoè`mMo à‘mU dmT>{dÊ`mgmR>r OyZ ‘{hÝ`mV 50 nr.nr. E‘. {O~«o{bH$ A°{gS>, gßQ>|~a ‘{hÝ`m‘Ü ` o 1000 nr.nr.E‘ gm`H$mogrb d Am °ŠQ > m o‘~a ‘{hÝ`m‘Ü`o

H$mJXr qb~y’$i~mJoMo

~ha ì¶dñWmnZ

Za|Ð OmYd, àjoÌ ì`dñWmnH$

H$mOb OmYd, {df` {deofk (H¥$fr ‘¥Xm d agm`Zemó)

H¥$fr {dkmZ H|$Ð, ‘mohmoi, {O. gmobmnya

EZ. ~r. OmYd

qb

51H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 52: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

S>m`~°H$J«ñV {XgVo. `m amoJmÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r O m ñ V à m X w ^ m © d Zgboë`m ~mJ oVrb amoJJ«ñV ’$m§Úm N>mQy>Z, Jimbobr H±H$aJ«ñV

nmZo d ’$io Jmoim H$ê$Z Zï> H$amdr. ’$m §Xr N>mQ>boë`m {R>H$mUr

~moS>m} noñQ> (1 {H$. ‘moaMyX + 1 {H$. MwZm + 10 {bQ>a nmUr)

bmdmdr. ñQ´oßQ>mo‘m`grZ 1 J«°‘ + H$m°na Am°pŠg ŠbmomamB©S> 30 J«°‘ à{V 10 {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ amoJmÀ`m Vrd«VoZwgma VrZ Vo Mma ’$dmaÊ`m ‘{hÝ`mÀ`m A§VamZo H$amì`mV. 2) {Q´ñQ>oPm - hm {dfmUyOÝ` amoJ Odinmg gd© qb~ydJu` ’$iPmS>m§Zm Anm`H$maH$ Amho. PmS>mdarb ZdrZ ’y$Q> AnyU© qH$dm nyU©nUo X~yZ amhVo Am{U Amboë`m nmbdr‘Ü`o {d{dY ~oa§Jr N>Q>m {XgVmV. nmZmVrb {eam gy`©àH$memÀ`m {XeoZo ~{KVë`mg era nmoH$i Pmë`mgma»`m {XgVmV, nmZo AmVrb ~mOyZo Hw$air hmoVmV, VgoM ImoS>mÀ`m qH$dm ‘moR>çm ’$m§XrÀ`m gmbrImbrb bmH$S>mda gwB©Zo Q>moH$aë`mgmaIo Imob d«U qH$dm ñQ>o‘ {nQ²g {XgVmV. ZdrZ nmbdrMo nmofU ZrQ> Z Pmë`m‘wio nmZo {ZñVoO hmoD$Z nmZJi hmoVo. nmZJi Pmë`mda ZdrZ nmbdr ’$maM Aën à‘mUmV `oVo, VgoM ’$im§Mm a§Jhr MQ>H$Z ^S>H$ hmoVmo. ’$iYmaUm hmoD$Z H$mbm§VamZo Ji hmoVo, qH$dm PmS>mdaM An¹$ pñWVrV dmiVmV Am {U Amb obr ’ $i o {ZH ¥ $ ï > XOm ©M r AgVmV.g§gJ©Xy{fV PmS>mVrb AÞdmhH$ noer ‘aVmV, ‘wim§n`ªV AÞ dmhUmè`m à{H«$`oV AS>Wim Amë`m‘wio ‘wim§Mr Cnmg‘ma hmoVo Am{U PmS>m§Zm nmUr CnbãY hmoV Zmhr. ‘wio ‘aÊ`mMr qH$dm OI‘ hmoÊ`mMr AdñWm ‘moR>çm ‘wimn`ªV OmVo. O{‘ZrVrb Amob H$‘r Pmë`mda ZdrZ nmZo MQ>H$Z dmiVmV d Aer PmS>o EH $ mH $ s H$m ogiVmV, `mbmM O b X è h m g åhUVmV. `m a m o J mÀ`m {Z`§ÌUmgmR>

nmZm§da ‘YmgmaIm {MH$Q> Ðd òdVmo d Ë`mda H$mù`m ~waerMr dmT> hmoVo. Ë`mg H$moier' amoJ Agohr åhUV mV . ` m { H $ S > r À` m {Z`§ÌUmgmR>r A°{g’o$Q> 1.5 J«‘ à{V {bQ>a nmÊ`mV ’$dmaUr H$amdr.3) gm`bm- bhmZ AmH$ma, Vn{H$ar a§J, Q>moH$Xma S>moHo$ d `m§À`m earamMr ‘mJMr ~mOy da CMbbobr AgVo. {n„o d àm¡T> nmZo, ’w$bo d H$modù`m ’$m§Úm§‘YyZ ag emofU H$aVmV, Ë`m‘wio nmZo JiyZ nS>VmV d H$modù`m ’$m§Úm dmiyZ OmVmV. Or bhmZ ’$io Ambobr AgVrb, VrgwÕm JiyZ nS>VmV. `m {H$S>rÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r ZdrZ nmbdr ’w$Q>Ê`mÀ`mdoir {¹$Zmb’$m°g 1 {‘br qH$dm A°{g’o$Q> 1 J«‘ qH$dm S>m`{‘WmoEQ> 2 {‘br à{V{bQ>a nmÊ`mV ’$dmaUr H$amdo.4) {nR>`m T>oHy$U- hr H$sS> PmS>m§Mm ag emofVmV, Ë`m‘wio ’$iJi hmoVo, PmS>o Xw~©b hmoVmV. {Z`§ÌUmgmR>r H$sS> {XgyZ Amë`mda {H«$ßQ>mo{b‘g ‘m°ÝQ´mo{PAarMo Mma Vo nmM ̂ w§Joao qH$dm Aù`m àË`oH$ PmS>mda gmoS>mì`mV, VgoM ‘°b°WrAmZ 2 {‘br qH$dm Šbmoan`[a’$m°g 2.5 {‘br à{V {bQ>a nmÊ`mV ’$dmaUr H$amdr.5) ‘mdm- {n„o d àm¡T> H$modir nmZo, ’$m§ÚmVrb ag emofVmV. Ë`m§À`m earamVyZ òdmUmè`m ÐdmVyZ H$mù`m ~waerMr bmJU hmoVo. ̀ m {H$S>rÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r A°{g’o$Q> 1.5 J«‘ à{V {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ ’$dmamdo.qb~y {nH$mdarb ‘hËdmMo amoJ-

1) H±H$a / I¡è`m - gd© H$mJXr qb~y ’$io bmJdS> joÌmV ̀ m amoJmMm àmXw^m©d {XgyZ `oVmo. gwadmVrg nmZm§da bhmZ, Jmobga, JX© {hado {R>nHo$ nmZmÀ`m Imbrb ̂ mJmda {XgVmV. H$mbm§VamZo ho {R>nHo$ Ia~arV Am{U Vm§~yg a§JmMo hmoD$Z nmZmÀ`m XmoÝhr ~mOyg AmT>iVmV. {R>nŠ`m§ ^modVr {ndù`m a§JmMo VobH$Q> db` {XgVo, Oo H$mbm§VamZo Zmhrgo hmoVo. {R>nŠ`m§ Mr dmT> nmZmÀ`m {eaoda qH$dm XoR>mda Pmë`mg nmZJi hmoVo. ’$im§darb {R>nŠ`mm§Zm {ndio db` ZgVo; na§Vw {R>nHo$ ’w$Qy>Z Vn{H$ar IÈo> OmñV ñnï> {XgVmV. ’$io Iam~ hmoD$Z VS>H$VmV, Ë`m§Mr AH$mbr Ji hmoVo Am{U Aem ’$im§Zm ~mOmamV ‘mJUr ZgVo. e|S>çmH$S>rb ’$m§Úm§Mr ‘a hmoD$Z PmS>m§Mr dmT> Iw§Q>Vo d ’$io H$‘r `oVmV. {R>nHo$ nwT>o ’$m§Úm§da, ~w§Ü`m§da Am{U H$Yr H$Yr ‘wim§dagwÕm `oVmV. PmS>mdarb nmZo Am{U ’$im§da XodrÀ`m d«UmgmaIo Ag§»` {R>nHo$ Xyadê$Z {XgVmV. PmS> IwaQ>ë`mgmaIo qH$dm

’$i~mJoMo ì¶dñWmnZ

52 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 53: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

Úmdo, ~mJoV Mm§Jbm {ZMam AgmdmAm{U PmS>mImbrb n[aga Zoh‘r VU{da{hV ñdÀN> Agmdm. ‘yiHy$OJ«ñV ‘wio N>mQy>Z Ë`m {R>H$mUr 2.5 J«°‘ H$m°na Am°pŠgoŠbmoVamB©S> à{V {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ ‘wim§da Q>mHy$Z ‘mVrZo ‘wio PmH$mdrV. 20 J«°‘ ‘oQ>°b°ŠPrb A{YH$ ‘±H$moPo~ (g§`wº$ ~waerZmeH$) à{V 10 {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ àË`oH$ PmS>mÀ`m ImoS>meoOmar Amdpí`H$Voà‘mUo S´oqMJ H$amdo. nmdgmù`mnydu d Z§Va nm`Hy$OJ«ñV ̂ mJ MmHy$Zo IaSy>Z Ë`m {R>H$mUr ~moS>m} noñQ> (EH$ {H$bmo ‘moaMyX + EH$ {H$bmo MwZm + 10 {bQ>a nmUr) bmdmdr, AWdm nmdgmù`mnydu 30 J«°‘ ’$mogoQ>rb E-Eb à{V 10 {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr. nmdgmù`mZ§Va O{‘ZrnmgyZ 90 g|.‘r. C§Mrn`ªV ImoS>mda noñQ> bmdmdr. 4) e|S>o‘a -{d{dY àH$maMo amoJO§Vy, gyÌH¥$‘r, AÞÐì`m§Mr H$‘VaVm, O{‘ZrV OmñV H$mi nmUr gmMUo `m KQ>H$m§À`m n[aUm‘m‘wio e|S>o‘a amoJmMm àmXw^m©d hmoVmo. OwÝ`m d Xwb©{jV ~mJoV `m ì`mYrMo à‘mU A{YH$ AmT>iVo. ZdrZ d n¹$ ’$m§Úm§dê$Z Imbn`ªV dmiÊ`mg gwadmV hmoVo, Ë`mda nm§T>aQ> dmT> hmoD$Z ~waerMo H$miga {R>nHo$ {XgVmV. H$moboQ>moQ´m`H$‘ ~waerÀ`m àmXw^m©dm‘wio nmZmda àW‘ {hadQ> H$miga {R>nHo$ nSy>Z Z§Va nmZJi hmoVo. ’$m§Úm§Mr ‘a ~w§Ü`mn`ªV OmD$Z S>m`~°H$Mr bjUo {XgVmV. PmS>mÀ`m noet‘Ü`o ~waer {Zürb AdñWoV dmñVì` H$aVmV, Aem noer Ooìhm Aeº$ hmoVmV qH$dm ‘aVmV, Voìhm hr ~waer g{H«$` hmoVo. `m amoJmÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r nmdgmù`mnydu d Z§Va amoJJ«ñV ’$m§Úm N>mQy>Z Ë`m {R>H$mUr ~moS>m} noñQ> bmdmdr; VgoM ~ha KoVmZm àË`oH$ doiog PmS>mVrb e|S>o‘aJ«ñV ’$m§Úm§Mr N>mQ>Ur H$amdr. PmS>m§da 10 J«°‘ H$m~}ÝS>m{P‘ qH$dm 20 J«°‘ ‘±H$moPo~ qH$dm 30 J«°‘ H$m°na Am°pŠgPŠbmo amB©S> à{V 10 {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ AmbQy>Z nmbQy>Z VrZ Vo Mma ’$dmaÊ`m H$amì`mV.

’$i~mJoMo ì¶dñWmnZ

r {dfmUyJ«ñV PmS>o CnQy>Z Zï> H$amdr. ‘mdm {H$S>rÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r ZdrZ nmbdr Amë`mda 10 {‘.{b. S>m`‘oWmoEQ> qH$dm 10 {‘.{b. {‘{Wb {S>‘oQ>m°Z à{V 10 {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ ’$dmaUr H$amdr.3) ‘yiHy$O, nm`Hy$O d qS>Š`m -qb~ydJu` ’$iPmS>m§‘Ü`o ’$m`Q>moßWmoam amoJO§Vy§‘wio gd© dmT>rÀ`m AdñWoV amoJmMm àmXw^m©d {XgVmo. PmS>mÀ`m ImoS>mda qH$dm O{‘ZrnmgyZ daÀ`m gmbrg g§gJ©Xmof Pmë`m‘wio Ë`mda ~marH$ {Mam {XgVmV. Ë`mVyZ ^anya qS>H$mMm òmd hmoVmo. hm qS>H$ nmdgmù`mZ§Va Zmhrgm hmoVmo; na§Vw H$moaS>çm hdm‘mZmV ZOaog `oVmo. Vrd« n[apñWVrV Agm ^mJ doT>bm OmVmo. ‘moR>çm ’$m§Úm§Vrb Hy$O doT>br Joë`mZo Ë`m dmiVmV; na§Vw ImoS>mdarb Hy$OJ«ñV gmbrMm ^mJ doT>ë`mZo PmS>o ‘aVmV. nm`Hy$O‘wio PmS>mÀ`m Omo‘mda {dnarV n[aUm‘ hmoVmo. A{V amoJJ«ñV PmS>m§Mr nmZo {ZñVoO {XgVmV. nmZmVrb era {ndir {XgVo. d`ñH$a PmS>m§‘Ü`o ~è`mM ImoS>m§darb Hy$OJ«ñV MQ²>Q>çm§Mm Koa A§eV… AgVmo, Á`m‘wio nmZJi hmoVo, e|S>o ‘a AmT>iVo, ZdrZ nmbdr Iw§Q>bobr AgVo qH$dm PmS>o AMmZH$nUo ‘aVmV. ~waer ‘wim§À`m gmbrda g§gJ© H$ê$Z V§Vw‘` ‘wim§Mr Hy$O hmoVo. PmS>m§‘Ü`o nwaogo nmUr Am{U AÞÐì`m§Mo J«hU hmoV Zmhr. PmS>mMo ‘w»` gmoQ>‘yi Hw$OVo Am{U ‘wim§Mr aMZm O{‘ZrV CWi Imobrn`ªV ‘`m©{XV amhVo. PmS>o Hw$nmofUJ«ñV hmoVmV, Á`m‘wio nmbdr {’$¸$Q> {hadr amhVo. Aem PmS>m§Zm nmÊ`mMm VmU ~gë`mg ‘a amoJmgmaIr bjUo {XgVmV. PmS>m§Zm Zdr nmbdr `oV Zmhr. PmS>m§Zm nmUr {Xë`mZ§Va ’w$bmoam ^anya `oVmo; na§Vw ’$iYmaUm Iyn H$‘r hmoVo. `m amoJmÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r A{V^mar d {ZMam Zgboë`m O{‘ZrV bmJdS> H$ê$ Z`o. Amdí` H$Vonojm OmñV nmUr PmS>mg XoD$ Z`o, ImoS>mg nmUr bmJy XoD$ Z`o, Ë`mgmR>r PmS>mg Xwhoar Amio nÕVrZo nmUr

53H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 54: Krishi jagran marahti magazine october 2015

nmʶmMr àV www.krishijagran.com

`m H$sQ>H$ namonOrdr {‘Ì~waerMr à`moJemioV H¥${Ì‘ ‘mÜ`‘mda dmT> H$ê$Z {‘br~J, ^w§Joao hþ‘{Z , gm|S>{H$S>o, nmZo ImUmar Air, Ho$gmiAir, ImoS>{H$S>m, Air dJu` {H$S>tÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r A{Ve` à^mdrnUo dmnaVm ̀ oVo. à‘mU- 5 Ja‘ / ir. nmUr 2-2.5 {H$bmo/ hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r qH$dm 5 {H$bmo / hoŠQ>ar O{‘ZrVyZ X`mdo.4. ìh{Q©>{g{b`‘ boH°$Zr :- hr gwÕm H$sQ>H$ namonOrdr {‘Ì~waer Amho. {‘br~Jgh BVa agemofH$ {H$S>tÀ`m (‘mdm, nm§T>ar ‘mer VwS>VwS>o ’w$b{H$S>o bmbH$moir d ImdboH$sS>) {Z`§ÌUmgmR>r Vr ’$m`Xoera Amho. à‘mU- 5 J«m‘ /br. nmUr qH$dm 2-2.5 {H$bmo hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r. 1 {H$bmo ìh{Q©>{g{b`‘ boH°$Zr nmdS>a 5 br. nmÊ`mV {‘giyZ 4- 6 Vmg nmÊ`mV {^OdyZ Z§Va JmiyZ ¿`mdo. Xwgè`m 5 br. H$mo‘Q> nmÊ`mV {‘giyZ ¿`mdo. W§S> Pmë`mda XmoZr ÐmdUo EH$Ì H$ê$Z 40 {‘br. pñQ>H$a {‘gimdo.gXa 10 br. ÐmdU 190 br. nmÊ`mV {‘giyZ 1 EH$a joÌmda ’$mdmaUr H$amdr.5. ‘oQ>mam`{P`‘ A{Zgmo{nbr :- ^w§JoamdJu` {H$S>tÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r VgoM nV§JdJu` {H$S>r, ^w§Joao hþ‘{Z, gm|S>{H$S>o, nmZo ImUmar Air, Ho$gmiAir, `m§À`m O¡{dH$ {Z`§ÌUmgmR>r ‘oQ>mam`{P`‘ A{Zgmo{nbr ~waerMm dmna hmoVmo. O{‘ZrVyZXoIrb `m ~waerMm dmna Ho$ë`mg ’$m`Xm hmoVmo. `m ~waerMm dmna Ho$ë`mZ§Va ̂ w§Joè`m§À`m earamda {haì`m a§JmMr ~waer dmT>VmZm {XgyZ ̀ oVo. à‘mU- 5 J«m‘ / br. nmUr qH$dm 2-2.5 {H$bmo hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r qH$dm 5 {H$bmo. / hoŠQ>ar O{‘ZrVyZ Úmdo.6. Ý`w‘mo[a`m [abo - AirdJu` {H$S>tÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r `m ~waerMm dmna H$amdm. `m ~waerÀ`m àmXw^m©dm‘wio ñnmoS>moßQ>oam {bQ>çwam, ho{bH$moìhnm© Am{‘©Ooamgma»`m Aù`m amoJJ«ñV hmoD$Z {hadQ>-amImS>r a§JmÀ`m hmoD$Z ‘aVmV. à‘mU- 5 J«m‘ / br. nmUr qH$dm 2-2.5 {H$bmo hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r dmnamdo.

{Ð` eoVrV {‘Ì~waer, {OdmUy§Mm dmna ’$m`ÚmMm R>aVmo. H$maU amgm`{ZH$ H$sQ>H$ZmeH$mZÀ`m ~ogw‘ma dmnam‘wio {H$S>rÀ`m amoJà{VH$maH$ j‘VoV dmT> d dmVmdaUmda Xwîn[aUm‘ hmoV Amho. `m‘wio O¡{dH$ {H$S>ZmeH$ d ~waerZmeH$ dmnaUo ’$m`ÚmMo R>aVo. Q´m`H$moS>‘m©, ñ`wS>mo‘moZmg âbwamogÝg, {~ìho[a`m ~°{g`mZm `m§gma»`m gyú‘Ordm§da AmYm[aV KQ>H$m§Mm (O¡{dH$) dmna H$ê$Z Mm§Jë`m àH$mao H$sS>-amoJ{Z`§ÌU H$aVm ̀ oVo. A) {‘Ì~waer

1. Q´m`H$moS>‘m© :- {h ~waer ‘mVrV dmT>Umè`m amoJH$maH$ ~waetÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r Mm§Jë`m àH$mao H$m`© H$aVo. {h {‘Ì~waer ‘a, ‘yi Hw$O , am°Q>, H$moS>Hw$O B. amoJmda n[aUm‘H$maH$ R>aVo. {h namonOrdr ~waer åhUOo g|{Ð` nXmWmªda dmT>Umar Amho. O{‘Zrda amoJH$maH$ Adeof Ogo nmZo, N>mQ>UrZ§VaÀ`m H$mS>çm nS>boë`m AgVmV. Ago Adeof ‘mVrÀ`m gm{ÞÜ`mV Hw$Oy bmJVmV, na§Vw Ë`m~amo~a AgUmao amoJH$maH$ ~waerMo ~rOmUyXoIrb {VWoM dmT>VmV. N>mQ>UrZ§Va AemM Adeofm§nmgyZ ~waerOÝ` amoJm§Mr bmJU hmoVo. Aem O{‘ZrVrb, O{‘ZrbJVÀ`m amoJH$maH$ ~waetMo {Z`§ÌU Q´m`H$moS>‘m©Ûmao H$aVm ̀ oVo. à‘mU- 250 J«m‘/ 10 {H$bmo {~`mÊ`mgmR>r, 50 {‘br / {bQ>a nmUr qH$dm 1-2 {H$bmo / hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r qH$dm 5 {H$bmo hoŠQ>ar O{‘ZrVyZ Úmdo.2. n°{gbmo‘m`{gg {bb°{gZg :- O{‘ZrV gyÌH¥$‘tMm àmXw^m©d dmT>VmZm {XgV Amho. {nH$m§À`m ‘wim§da gyÌH¥$‘tÀ`m JmR>r {XgyZ Amë`mg qH$dm Ver bjUo {Xgë`mg ̀ m ~waerMm dmna {Z`{‘VnUo H$amdm. à‘mU - 10 J«m‘ / 10 {H$bmo {~`mUo ({~Oà{H$`m), 50 J«m‘ /PmS> qH$dm 10 {H$bmo/ hoŠQ>ar eoUIVmgmo~V 1 : 40 à‘mUmV O{‘ZrV yZ X oÊ`mgmR> r 10 {H$bm o n°{gbmo‘m`{gg {bb°{gZg nmdS>a 400 {H$bmo eoUIVmV {‘giyZ Ë`mda 1-2 {H$bmo JwimMo ÐmdU H$ê$Z qenS>mdo. 3. {~ìho[a`m ~°{g`mZm :-

O¡{dH$ ~waerZmeHo$ d {H$S>ZmeHo$ dmnaUo H$mimMr JaO

ghm. àm. gXJra ‘XZ, ghm. àm. A‘mob JUmoao

H$. H$m. dmK. CÚmZ{dÚm ‘hm{dÚmb`. Zm{eH$.‘mo. Z§.9765532630, 8108284499

g|

54 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 55: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

nV§JdJu` {H$S>tÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r hmoVmo. à‘mU-: 60 hOma /hoŠQ>a àgmaU. JaOoZwgma 3 Vo 4 àgmamZo H$amdrV.3) EZH$m{e©`m: ho namonOrdr H$sQ>H$ ~hþVm§e ̂ mOrnmbm, ’$iPmS>o, ’w$bPmS>o d nm°{bhmCg‘Yrb {nH$m§darb ag emofH$ {H$S>r (nm§T>ar ‘mer, ‘mdm, Cgmdarb bmoH$ar ‘mdm B . ) À ` m {Z`§ÌUmgmR>r Cn`wº$ AmhoV. à ‘ m U - Z w H $ g m Z H $ m a H $ {H$S>tMm àmXw^m©d {Xgy bmJVmM `m H$sQ>H$m§Mo àgmaU H$amdo.4) E{narH°${Z`m : ho {‘Ì H$sQ>H$ Cgmdarb ZwH$gmZH$maH$ nm`arbm `m {H$S>rÀ`m {n„o d àm¡T> AdñWm§da CnOr{dH$m H$aVmV. `m H$sQ>H$m§‘wio nm`arbmda à^mdr {Z`§ÌU hmoVo. à‘mU- 50 hOma A§S>r qH$dm 5 hOma H$moe / hoŠQ>a, JaOoZwgma nwT>rb àgmaZo H$amdrV.5) An|Q>mbrg (H$moQ>o{e`m): ^mOrnmbm {nH$m§Vrb e|S>m d ’$io nmoIaUmar Air, Cgmdarb ImoS>{H$S>r, H$m§S>r H$sS>, ~m|S>Air, KmQ>oAir B. À`m {Z`§ÌUmgmR>r `m {H$Q>H$mMm Cn`moJ hmoVmo. à‘mU- : 50 hOma àm¡T>/ hoŠQ>a.

6) ~«oH$m°Z : H$nmerdarb ~m|S>Air, ~Q>mQ>çmdarb

~) {OdmUy

1. gwS>mo‘moZmg âbwamogÝg :- `mMm Cn`moJ ‘mVrV dmT>Umè`m ~waer VgoM ‘a, ‘yi Hw$O, am°Q>, H$moS>Hw$O, S>mD$Zr, ^warÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r `m {OdmUyMr ’$dmaUr ’$m`ÚmMr {XgyZ ̀ oV Amho. à‘mU- `mMm XoIrb dmna O{‘ZrVyZ EH$ar EH$ {H$bmo qH$dm {bQ>a ̀ m à‘mUmV H$amdm. ’$dmaUrgmR>r nmM J«°‘ qH$dm {‘.{b. à{V {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ H$amdmVgoe 10 J«m‘ / {H$bmo {~`mUo BVH$s {~Oà{H$`m H$amdr.2. ~°{gbg g~{Q>brg :- `mMm dmnahr ñ`wS>mo‘moZmg âbwamogÝg à‘mUo H$amdm. H$) {dfmUy :-Aù`m§À`m earamV {dfmUy§Mr dmT> hmoD$Z Aù`m ‘aVmV.1) Eg Eb EZ nr ìhr - `m Mm Cn`moJ nmZo ImUmè`m AirÀ`m ( ñnmoS>moßQ>oam) {Z`§ÌUmgmR>r hmoVmo. à‘mU - 250-500 {‘br/ hoŠQ>ar ’$dmaUrgmR>r dmnamdo.2) EM E EZ nr ìhr - ̀ m {dfmUw§Mm Cn`moJ nmZo ImUmè`m KmQ>o Air, e|Jm nmoIaUmar Air, ’$io nmoIaUmar Air ~m|S> AirÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r ha^am , Vya H$mnyg, Q>‘mQ>o dm§Jr B.qnH$m‘Ü`o hmoVmo. à‘mU- KmQ>o Air, e|Jm nmoIaUmar Air Am{U ~m|S> AirÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r 500 {‘br/ hoŠQ>a. ’$io nmoIaUmar AirgmR>r 250 {‘br/ hoŠQ>a à‘mU ’$dmaUrgmR>r dmnamdo.3) Eg E EZ nr ìhr- `m {dfmUw§Mm Cn`moJ Ho$gmi AirÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r gw`©’w$b, ̂ wB©‘yJ B.qnH$m‘Ü`o hmoVmo. à‘mU - 500 {‘br/ hoŠQ>ar à‘mU ’$dmaUrgmR>r dmnamdo.S>) namonOrdr H$sQ>H$

1) Q´mB©H$moJ«m‘m: `m namonOrdr {H$Q>H$mMm Cn`moJ D$g, ^mV, ‘H$m Ádmardarb ImoS>{H$S>r ,H$m§S>rH$sS>, H$nmerdarb ~m|S>Air, ^mOrnmb, {nH$m§Zdarb e|S>m d ’$io nmoIaUmar Air, KmQ>o Air, S>mqi~mdarb gwagm, H$mo~rVrb Mm¡H$moZr {R>nŠ`mMm nV§J B. {H$S>tÀ`m {Z`§ÌUmgmR>r hmoVmo. à‘mU- EH$m Q´mB©H$moJ«m‘mda gw‘mao 20 hOma namonOr{d`wº$ A§S>r AgVmV. Aem Q´mB©H$moH$mS>©Mo 5 Vo 10 àVrhoŠQ>a à‘mUmV Va àm¡T>m§Mo 50000 àm¡T>/ hoŠQ>a `mà‘mUo àgmaU H$amdo. {H$S>rÀ`m àmXw^m©dmZwgma AmR>dS>çmÀ`m A§VamZo 4 Vo 5 àgmaZo H$amdr.2) MrbmoZg: `m namonOrdr {H$Q>H$mMm Cn`moJ ~Q>mQ>çmdarb nmH$moir, H$nmerdarb ~m|S>Air d BVa

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

vkse xk;=h ulZjh

Ph: 02550-244111Mob: 07507771631/ 3207507771633

E-mail: [email protected] • www.omgayatrinursary.com

vkeP;k ;sFks mPp izfrps Hkkthikyk jksis Vªs e/;s feGrhy-

iibZ] Ål] >sMq] dydÙkk >saMq] dkyhZ] HkksiGk] fejph] <kscGh fejph] Vjcqt] [kjcqt] dkdMh] VkseWVks] okaxh] dksch] ¶ykWoj] b- jksis feGrhy-

mxkao] oulxkao jksM]rk- fuQkM] ft- ukf’kd ¼egkjk”Vª½

‘kk[kk% fiaiG ¼jkekps½] mikluk ykWUl leksj]

rk- fuQkM] ft- ukf’kd ¼egkjk”Vª½

55H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 56: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

`m H$sQ>H$mÀ`m Air d àm¡T> AdñWm ‘mdm, nm§T>ar ‘mer, VwS>VwS>o, H$m oir, ’ w $b{H$S > o , {nR>çm T>oHw$U, Idbo {H$S > r `m §À`m gd © AdñWm d ~m|S>AirMr A§S>r, àWm‘mdñWoVrb Aù`m ImVmV. h o H$sQ>H$ H$mnyg, ‘H$m, H$S>YmÝ`o d ^mOrnmbm {nH$ m §‘Ü` o ‘m oR >çm à‘mUmda AmT>iVmV. à‘mU - 5 hOma A§S>r /hoŠQ>a qH$dm 10 hOma Aù`m /hoŠQ>a.3) à m W © Z m H$sQ>H$ : ho H$sQ>H$ {ZgJm©V AmT>iyZ `oVmV.ho H$sQ>H$ n V § J d J u ` {H$S>tÀ`m Aù`m ImD$Z Ë`m §Mr g§»`m {Z`§{ÌV R>odVmV.

4) S > r ’ $ m E{’$S>rdmoam (H$moZmo~mWam) : ho {‘Ì O¡{dH$ {Z`§ÌUmVrb EH$ CËH¥$ï> CXmhaU Amho. Cgmdarb bmoH$ar ‘mì`mÀ`m O¡{dH$ {Z`§ÌUmgmR>r øm§Mm Cn`moJ hmoVmo. nyU© {dH${gV Air 300 nojm OmñV ‘mdm {H$S>r ImVo. EH$ Air nmZmdarb bmoH$ar ‘mdm 3 Vo 5 {Xdgm§V g§ndVo. à‘mU - bmoH$ar ‘mì`mMm àmXw^m©d {XgyZ `oVmM 50 H$mof/ Jw§R>m qH$dm 1000 Aù`m à{V hoŠQ>a gmoS>mì`mV.5) na^jr H$moir (Eåãbr{g`g) : ho {‘Ì H$sQ>H$ ^mOrnmbm, ’w$bPmS>o d nm°brhmCg‘Yrb {nH$m§darb ZwH$gmZ H$aUmè`m bmb H$moir d XmoZ {R>nŠ`m§À`m H$moir {Z`§ÌUmgmR>r AË`§V Cn`wº$ Amho.6) {ga’$sS> ‘mer : ̀ m na^jr H$sQ>H$m§Mr Air ‘w»`Vm: ‘mdm `m ag emofH$ {H$S>rbm ’$ñV H$aVmV. `m H$sQ>H$m§Mm Cn`moJ Cg, Ádmar, ‘H$m, ^mOrnmbm {nH$m§‘Ü`o hmoVmo. ho {‘Ì H$sQ>H$ {ZgJm©V: ‘moR>çm à‘mUmda CnbãY AgVmV.

n m H $ m o i r , ^|S>rdarb e|S>m d ’$io nm oIaUmar Air, ^mV , ‘H$m d C g m d a r b I m o S > { H $ S > m , Z m a i m d a r b H$mù`m S>moŠ`mMr A i r d B V a n V § J d J u ` { H $ S > t À ` m

{Z`§ÌUmgmR>r ̀ m {H$Q>H$mMm Cn`moJ hmoVmo. à‘mU- : 50 hOma àm¡T>/ hoŠQ>a.

7) H$monrS>mogmo‘m : ho {‘Ì ~Q>mQ>çmdarb nmH$moirÀ`m O¡{dH$ {Z`§ÌUmgmR>r Cn`wº$ Amho. à‘mU- 5 hOma Aù`m/hoŠQ>a, JaOoZwgma 4 Vo 5 doim àgmamZo H$amdrV. gmR>dUrV 20 Aù`m/ q¹$Q>b ~Q>mQ>o.8) EZm{g`g: ho namonOrdr H$sQ>H$ AgyZ ‘moR>çm à‘mUmda CnÐd H$aUmè`m {nR>çm T>oHw$U ({‘br~J) `m {H$S>rÀ`m Z¡g{J©H$ {Z`§ÌUmV øm H$sQ>H$m§Mm ‘w»` gh^mJ hmoVm.~) na^jr H$sQ>H$: ho H$sQ>H$ ZwH$gmZH$maH$ {H$S>rnojm AmH$mamZo ‘moR>o d geº$ AgVmV. EH$ na^jr H$sQ>H$ AZoH$ {H$S>tMm Zm`ZmQ> H$aVmo.

1) boS>r ~S>© ~rQ>b (T>mb {H$S>o) : ho na^jr H$sQ>H$ {nH$m§darb ag emofUmè`m ‘mdm, VwS>VwS>o ,nm§T>ar ‘mer

,’w$b{H$S>o d {nR>çm T > o H w $ U B . Z w H $g mZH $ m a H $ { H $ S > t d a C n O r { d H $ m H$aVmV. ‘H$ m, Ádmar, H$mn yg, D$g, H$S>YmÝ`o, ^ m O r n m b m B.{nH$m§da ho {‘Ì H$ sQ >H $ ‘m o R >ç m à ‘ m U m d a AmT>iVmV.

à‘mU - 2500 / hoŠQ>a.

2) J«rZ bog qdJ/H«$m`gmonm ({hadm OmirXma nV§J) :

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

56 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 57: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.com

4) ‘wXV g§nÊ`mÀ`m H$mbmdYrÀ`m AmV `m KQ>H$m§Mm eoVmV dmna H$amdm, VgoM ‘wXV~mø CËnmXZo IaoXr H$ê$ Z`o.

5) ~waerOÝ` H$sS>ZmeH$m§Mr ’$dmaUr H$aVmZm gmnoj AmЩVm 60-80 Q>¸²$`mn`ªV d Vmn‘mZ 25-30 A§e gopëgAg EdT>o Agmdo, OoUoH$ê$Z AZwHy$b dmVmdaUmV ~waetÀ`m ~rOmUy§Mr dmT> Mm§Jë`m àH$mao hmoB©b.

6) ~waer`wº$ O¡{dH$ H$sS>ZmeH$m§Mm dmna H$aÊ`mnydu d Ho$ë`mZ§Va amgm`{ZH$ ~waerZmeH$m§Mm dmna 10-15 {Xdgm§gmR>r eŠ`Vmo H$ê$ Z`o. ~waerZmeH$m§À`m XmoZ ’$dmaUr Xaå`mZÀ`m H$mimV ̀ m O¡{dH$ H$sS>ZmeH$m§Mr ’$dmaUr H$aÊ`mMm {ZU©` ¿`mdm.

7) O{‘ZrVyZ O¡{dH$ H$sS>-am oJZmeH$m §Mm dmna H$amd`mMm Pmë`mg AJmoXa {R>~H$ g§M VnmgyZ ¿`mdm. AÝ`Wm, ‘OwamH$Sy>Z AmidUr (S´|qMJ) H$ê$Z ¿`mdr.

{‘Ì~waer d {‘Ì{H$Q>H$ {‘iÊ`mMo EH$‘od ImÌrera

{R>H$mU-H$. H$m. dmK dmK H¥$fr ‘hm{dÚmb` Zm{eH$-

O¡{dH$ H$sS> {Z`§ÌU à`moJemim g§nH©$ - Vwfma CJbo - 8275273668

E‐mail : [email protected]

O¡{dH$ KQ>H$m§Mm dmna H$aÊ`mgmR>r H$amd`mÀ`m à{H«$`m- 1) ~waerOÝ` O¡{dH$ KQ>H$m§Mm dmna H$aÊ`mnydu Ë`mg

JwimMr à{H«$`m Ho$ë`mg ~waerÀ`m ~rOmUy§À`m H$m`©j‘VoV dmT> hmoVo. `m gmR>r ~waerOÝ` H$sS>ZmeH$mÀ`m nm{H$Q>mVrb EH$ {H$bmo nmdS>a qH$dm ~mQ>brVrb EH$ {bQ>a ÐmdU 200 J«°‘ Jwim~amo~a nmM {bQ>a nmÊ`mV {‘giyZ amÌ^a ßb°pñQ>H$À`m ~mXbrV {^OV R>odë`mg ~rOmUy§Mr H$m`©j‘Vm H$‘mbrMr dmT>Vo. JwimMo nmUr CH$iyZ W§S> Ho$ë`mg Vo {ZOªVwH$ Pmë`m‘wio O¡{dH$ ~waerÀ`m dmT>rg H$moUVmhr AS>Wim {Z‘m©U hmoV Zmhr.

2) O¡{dH$ KQ>H$m§gmo~V eŠ`Vmo BVa H$moUË`mhr amgm`{ZH$ KQ>H$m§Mm dmna H$ê$ Z`o. ~waerOÝ` H$sS >ZmeH$m §À`m dmnamXaå`mZ amgm`{ZH$ ~waerZmeH$m§Mm dmna H$Q>mjmZo Q>mië`mg O¡{dH$ KQ>H$m§Mm ’$m`Xm A{YH$ H$mbmdYrn`ªV {‘iVmo.

3) O¡{dH$ H$sS>- amoJZmeH$m§Mm ’$dmaUr H$aVmZm eŠ`Vmo Xwnma Z§VaMr g§Ü`mH$mir H$amdr. ~mJoVrb gmnoj AmЩVm 60 Q>¸²$`m§n`ªV Agë`mMr ImÌr H$ê$Z ‘JM ’$dmaUrMm {ZU©` ¿`mdm. OoUo H$ê$Z O¡{dH$ KQ>H$m§Mm n[aUm‘ A{YH$ H$m`©j‘nUo {‘iVmV.

4) O¡{dH$ H$sS>ZmeH$m§À`m dmnamnydu ’$dmaUrgmR>r dmnaÊ`mV gd© gmYZo, n§n, Q>mH$s, Zir nmÊ`mZo YwD$Z ~waerZmeH$m§À`m A§e{da{hV H$amdoV.

5) O¡{dH$ H$sS>ZmeHo$ Jm§Sy>i IV, qZ~moir n|S>, Mm§Jbo Hw$Obobo eoUIV `m‘Ü`o {‘giyZ dmnaë`mg O¡{dH$ KQ>H$m§À`m dmT>rg MmbZm {‘iVo.

6) eoUmÀ`m ñbargmo~V O¡{dH$ H$sS>ZmeHo$ dmnamd`mMr Pmë`mg ñbar Am§~dyZ Pmë`mda ñbar‘Ü`o OmñVrMo nmUr {‘gimdo. Ë`mZ§Va O¡{dH$ H$sS>ZmeHo$ JwimMr à{H«$`m H$ê$Z ‘JM ñbar‘Ü`o {‘gimdrV.

7) [a‘{P‘ nmD$g, T>Jmi, AmЩVm`wº$ dmVmdaUmV ~waer`wº$ H$sS>ZmeH$m§Mr ’$dmaUrgmR>r {ZdS> H$amdr.

O¡{dH$ KQ>H$m§Mm dmna H$aVmZm ¿`md`mMr H$miOr - 1) {H$S>r‘Ü`o amoJ CÎnÞ H$aUmao {dfmUy ho Á`m Ë`m

{H$S>rÀ`m AirgmR>r à^mdr AgVmo.2) O¡{dH$ H$sS>ZmeH$ ho H|$Ðr` H$sS>ZmeH$ ‘§S>i

`m§À`mH$S>o Zm|XUrH¥$V Ho$bobo Agmdo. nm{H$Q>mda O¡{dH$ KQ>H$m§Mm gr.E’$.`y. hm {ZX}{eV Ho$bobm Agmdm.

3) `m O¡{dH$ KQ>H$m§Mr gmR>dUyH$ H$moaS>çm d W§S> OmJr H$amdr.

Zdo V§Ì Am{U V§ÌkmZ

izfo.k lkuieks- 9373255061

Hkkthikyk jksis&VkseWVks] <kscGh fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh] >saMw]

¶ykWoj] dksch] iibZ 786] æk{k-

egkjk"Vª vkjksX; foKku fo|kihBk 'kstkjh] lkui eGk] eq-iks- <dkacs] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd

Email : [email protected]. : www.sanapnursery.com

R

57H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 58: Krishi jagran marahti magazine october 2015

~hþn¶moJr Jm¶ www.krishijagran.com

O{‘ZVr Q>mH$ë¶mg O{‘Z gwnrH$ ~ZVo. JmB© Amnë¶m AmhmamVrb ~hþVm§e OrdZgËd Jmo‘yÌ d eoUm‘ܶo gmoS>Vo. eoe‘ܶo ‘moR>çm à‘mUmV ’$m°ñ’$ag, Zm¶Q´>moOZ AgVo. ˶m‘wio O‘rZ gwnrH$ ~ZVo. Ho$ai‘ܶo EHo$ {R>H$mUr eoU, Imo~ao d H$Sw>qb~ øm§Mo IV Q>mH$ë¶mda O{‘ZrMr CËnmXZj‘Vm dmT>ë¶mMo AmT>ibo. S>oAar [agM© BpÝñQ>Q>çwQ>, EbrZ~°H$, pìh³Q>mo[a¶m ¶oWoU AgmM {ZîH$f© {ZKmbm. Am‘À¶m AmgnmgÀ¶m gd©M eoVH$è¶m§Zm eoUIVmMm Mm§Jbm AZw^d nydunmgyZM Amho.JmB©nmgyZ ‘mZdmMo nmofU hmoVo : AmO OJm‘ܶo {H$˶oV, AãOmhÿZ A{YH$ Hw$nmofrV bmoH$ AmhoV. JmB©Mo XþY nyU© AÞ Amho. àmMrZH$mir F$fr‘wZr Ho$di JmB©À¶m XþYmdaM OJV. JmB©À¶m XþYmV ‘w~bH$ à‘mUmV pìhQ>°‘rZ "S>' d H°$ëer¶‘ Amho. pìhQ>°‘rZ "Ho$' Mo gËd Amho. ho gd© hmS>o ‘O~wV H$aVmV. bhmZ ‘wbo d d¥Õ 춺$s ¶m§Zm ho A˶mdí¶H$ Amho. JmB©À¶m XþYmV Am¶moS>rZ Amho. JmB©À¶m XþYmV gm¶~moâboìhrZ d pìh°Q>‘rZ ~r-12 Amho. pìhQ>°‘rZ "A' Amho. Oo à{VH$maj‘Vm dmT>dVo. nmoQ>°{e¶‘ Amho Oo

¶mà‘mUo bhmZnUr Amnë¶mbm nm¡ï>rH$ Amhma Amnbr AmB© XoVo, ˶mà‘mUo ˶mZ§VaÀ¶m H$mimV JmB© øm Amnë¶mbm nm¡ï>rH$ Amhma XoVmV. åhUyZ JmB© øm Amnë¶m AmB© AmhoV. g§ñH¥$V‘ܶo JmB©bm H$m‘YoZy åhQ>bo Amho. H$maU JmB©nmgyZ {‘iUmao XþY Am{U ˶mMm ¶mo½¶ dmna Ho$ë¶mg AmnUmg Iwn ’$m¶Xm hmoD$ eH$Vmo. JmB©Mo XþY KamVrb gd©OU hdo VodT>o {ndy eH$Vm. amÌr XþYmbm {daOZ Q>mHy$Z Xhr bmdVm ¶oVo. Xþgè¶m {Xder Amnë¶m KamVrb gd©OU hdo VodT>o Xhr Imdy eH$Vmo. Cabobo Xhr EH$m ^m§S>çmg gmR>dyZ Am{U Z§Va ˶mbm KwgiyZ AmnU ˶mnmgyZ bmoUr d VmH$ {‘idy eH$Vmo. bmoʶmbm {dVidyZ Vwn ~ZdVm ¶oVo. JmB©Mo Vyn AZoH$ df© {Q>H$Vo. VmH$ OodUmgmR>r dmnê$ eH$Vm. OmñVrMo Vwn eham‘ܶo {dH$Vm ¶oVo. AemàH$mao AmnU Amnë¶m Hw$Qw>§~mMr VgoM Amnë¶m XoemMr Am{W©H$ g‘¥Õr dmT>dy eH$Vmo Am{U Vr Z¸$sM dmT>Vo. JmB©nmgyZ {‘iUmao eoU q^Vr-O‘rZ gmadʶmgmR>r VgoM eoVm‘ܶo IV Am{U eoU ho {ZOªVyH$ Agë¶mZo Kahr Amamo½¶Xm¶r ~ZVo. Jmo‘yÌ Amamo½¶Xm¶r AmhoM d ˶mMm Am¡fYr ~Z{dʶmgmR>r dmna H$aVm ¶oVmo. ‘¥V JmB©Mr ËdMm nmXÌmZo qH$dm BVa dñVy ~Z{dʶmgmR>r dmnaVm ¶oVo.JmB©‘wio O{‘ZrMr CËnmXZj‘Vm dmT>Vo, O{‘Z gw{nH$ ~ZVo : AmO g§nyU© OJ^a O‘rZ ZmnrH$ Pmbr Amho. A{YH$m{YH$ amgm¶{ZH$ IVo dmnaë¶mZo O‘rZ Iam~ hmoV Amho. g§emoYZmA§Vr {gÕ hmoV Amho H$s, JmB©-~¡bm§Mo eoU

OJmgmR>r ~hþCn¶moJrJm¶

àm. g§{Xn {dYmVo / àm. ¶moJoe JmdH$a

ghmæ¶H$ àmܶmnH$, Ho$. Ho$. dmK. CÚmZ{dÚm ‘hm{dÚmb`. Zm{eH$.

‘mo. Z§. 9923973436 / 9028455204

Á

58 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 59: Krishi jagran marahti magazine october 2015

ñd¶§nmH$mgmR>r JmB©Mo eoU : eoU gdm}ËH¥$ï> B§YZ Amho. ˶mnmgyZ H$gbrhr XþJªYr ¶oV Zmhr d ˶mnmgyZ g‘ CîUVm {‘iVo. Oa H$moií¶mEodOr eoUmÀ¶m Jmodè¶m§Mm dmna Ho$bmVa AãOmdYr én¶m§Mr ~MV hmody eH$Vo. JmB©À¶m eoUmÀ¶m Jmodè¶m df©^a {Q>H$VmV. VgoM ñd¶§nmH$mgmR>r Jmo~a J°gMm dmna Ho$ë¶mg Iwn ~MV hmoVo. Jmo~a J°g ßbm§Q>‘ܶo eoU d nmUr Q>mH$ë¶m OmVo. ˶mVyZ {‘WoZ J°g V¶ma hmoVmo. (Hw$Oë¶m‘wio {S>H§$nmo{PeZ) øm J°gMm dmna ñd¶§nmH$mgmR>r B§YZ åhUyZ, {Xdo bmdʶmgmR>r d JmS>r Mmb{dʶmgmR>rnU H$aVm ¶oVmo.JmB© / ~¡b d dmhVyH$ : ^maVmV AOyZhr 1.5 H$moQ>r ~¡bJmS>çmÛmao Xadfu 15 AãO Q>Z ‘mbmMr dmhVyH$ Ho$br OmVo. {dH$gZerb XoemV eoVmVrb 2/3 H$m¶© ~¡bmÛmao Ho$bo OmVo. ~¡b D$gmÀ¶m JwèhmimV d VobmÀ¶m KmʶmVhr H$m¶© H$aVmo. Oa ~¡bmMm dmna nwU©V: ~§X Pmbm Va Xoembm 30 AãO S>m°bg©hÿZ A{YH$ aH$‘oMm ’$Q>H$m ~gob. ̂ maVr¶ O‘rZ d eoVH$è¶m§Mr Am{W©H$ pñWVr nm{hbr Va ^maVr¶ eoVH$è¶m§Zr eoVrgmR>r ~¡bmMm dmna H$aUo gdm}Îm‘ Amho. Aë~Q>© AmBZñQ>mB©Z EH$m nÌmÛmao gr. ìhr. a‘U øm§Zm { b { h V m V , "^maVr¶ bmoH$m§Zm gm§Jm H$s Oa ˶m§Zm OJm¶Mo Agob d OJmbm OJdm¶Mo Agob Va ˶m§Zr Q ´ > °³Q >aMm dmna eoVrgmR>r Z H$aVm, nma§nm[aH$ nÕVrZo ~ ¡ b m Û m a o e o V r H$amdr.'

aº$m{^gaU d öX¶mgmR>r Mm§Jbo Amho. JdV ImUmè¶m JmB©À¶m XþYmV CLA (Conguated

Lenolcic Acid) Zmdo VËd Amho. Oo AZoH$ àH$maÀ¶m H°$ÝgaMm àmXþ^m©d Q>miVo. JmB©À¶m XþYmV ‘moZmoH°$àrZ ZmdmMo VËd Ago. Á¶m‘ܶo O§VwZmeH$ JwU AgVmV. JmB©Mo Vyn Iwn nm¡ï>rH$ AgVo. ˶mMo AZoH$ Cn¶moJ AmhoV. JmB©Mo Xhr ho Am¶wî¶ d¥Õr H$aUmao d nmoQ>mMo AZoH$ {dH$ma Xÿa H$aUmao Amho. Jm¶ hr dmgamMr Am¶ AgVo, b§JS>çmMm nm¶ AgVo, gwYmdaMr gm¶ AgVo, åhUyZM Jm¶ hr Amnë¶m gdmªMr Am¶ Amho.~¡bmMm dmna d noQ´>mobMr ~MV : AmO ~hþVoH$ H$m¶© noQ´>mobÀ¶m e{º$da Adb§~yZ Amho. nU noQ´>mob, H$moig, J°g øm§Mo gmR>o ‘¶m©{XV AmhoV. AmOhr J«m‘rU ^mJmV 50% eoVrMr H$m‘o ~¡bmÛmao Ho$br OmVmV ~¡bmZo eoVr Ho$ë¶mZo O‘rZ A{YH$ gwnrH$ hmoVo d n¶m©daUhr ewÕ amhVo. ~¡bmÛmao dmhVwH$ Ho$ë¶mZo N>moQ>o eoVH$ar Iwn ’$m¶ÚmV amhVmV. Ymݶ CËnmXZmVhr ~¡bmMm dmna hmoVmo. ˶mÛmao ‘erZMm IM© Q>miVm ¶oVmo. Q´>°³Q>aZo O‘rZ Zm§Jaë¶mg O‘rZ X~ë¶m OmVo d {VMr CËnmXH$Vm H$‘r hmoVo. nydu ~m§YH$m‘ B. H$m¶} H$aʶmgmR>r ~¡bmMmM dmna hmoV Ago. Á¶m‘wio {H$VrVar àXÿfU Q>iV Ago. noQ´>mob, H$moigm, J°g øm§Mo gmR>o g§në¶mda OJmgm‘oa n¶m©¶M CaUma Zmhr, nU AmOM AmnU ~¡bmMm dmna gwê$ Ho$ë¶mg Iwn ~MV hmoUma Amho.Jm¶ Am{U Ka ~m§YUr : nydunmgyZ ^maVmV ‘mVrMr Kao AgV d Vr eoUmZo gmadbr OmV. JmB©À¶m eoUm‘wio {H$S>çm§Mm ~§Xmo~ñV hmoV AgVo. W§S>rÀ¶m doiog eoU q^VrVrb ^oJm§‘ܶo OmdyZ dmVmdaU Ja‘ R>odV Ago eoUm‘wio ‘ÀN>am§Mm àmXþ^m©dhr H$‘r hmoV Ago. Ymݶm§À¶m H$moR>çm§Zmhr eoUmZo qbnbo OmV Ago.

~hþn¶moJr Jm¶ www.krishijagran.com

59H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

QG>kMs&æk{k] vkack] fpDdq] is#] flrkQy] jkeQy o brj loZ izdkj

Ñ"kh ulZjh

Dattu Rambhau Dhage M. : 9823220199Manager- M. 9049475999

Add. Nashik-Trimbakeshwar Highway, Trimbak Vidya Mandir, Belgaon Dhaga,

Tal. Dist. Nashik-422 213. (Maharashtra)Email : [email protected]

Green Dream

AA Å ue% f'kok; AA¡

buMksvj IyWUV vkÅVMksvj IyWUV xkMZu fM>k;fuax

xkMZu MsOgYiesaV xkMZu esaVuUl o brj lsok

osG & 1 ls 6 jfookj can

Page 60: Krishi jagran marahti magazine october 2015

www.krishijagran.comeyk[kr

j.kkaps leFkZu vkf.k yksdkae/;s tkx:drk iljfo.;klkBh ,dk laLFksph LFkkiuk vktiklwu 15 o"kkaZiwohZ dj.;kr vkyh- frps uko Vkl vFkkZr VªLV Q‚j vWMOgkUlesaV v‚Q vWxzhdYpj lk;Ulsl vls vkgs- gokeku] xfjch vkf.k vUu lqj{kk bR;knh fo"k;kauk xkaHkh;kZus ?ksr laLFksus ;'kLoh dke dsys vkgs-

Vkl gh laLFkk vkgs th —"kh {ks=kr ,d fof'k"V ;ksxnku nsrs vkgs- ;k laLFksph LFkkiuk o"kZ 2001 e/;s vk;,vkjvk;P;k çkax.kkr M‚- ijksnk ;kaP;k v/;{krs[kkyh vk;ksftr bafM;u lk;Ul d‚axzslP;k LFkkiusiklwu lokaZP;k lgerhus >kyh vkgs- ;k laLFksps eq[; y{; vUu iks"kdrk vkf.k okrkoj.kh; lqj{kk Bso.;kr vkys vkgs- ;k –"Vhdksukph ;kstuk ekth iarç/kku vVy fcgkjh oktis;h ;kaP;k }kjs tkjh dj.;kr vkyh vkgs- vk;lh,vkjps ekth lglapkyd Hkkjrh; —"kh f'k{k.k vkf.k la'kks/ku foHkkx ¼Msvjh½ps lfpo Eg.kwu dke dsysys M‚- vkj- ,l- ijksnk gs VªLV Q‚j vWMOgkUlesaV v‚Q vWxzhdYpj lk;Ulsl ¼Vkl½ ps lq#okrhiklwu v/;{k jkfgys gksrs- M‚- ijksnk ;kaP;k'kh —"kh tkxj.kus laidZ lk/kwu tk.kwu ?ksrys dh] Vkl 'ksrd&;kaP;k fgrkdfjrk dks.kR;k uO;k ;kstuk dk;kZfUor djr vkgsr- rs Eg.kkys dh] vki.k dk;ep —"khç/kku ns'kkcíy cksyr vlrks- ek= vkrk xjt vkgs rh ns'k —f"kç/kku cufo.;kph- dkj.k vkiY;kdMs uokpkjklkscr uohu ra=Kku rj vkgs ek= vki.k R;kpk mi;ksx ;ksX; çdkjs djr ukgh- vkt 'ksrd&;kauk v'kk ra=Kkukph vko';drk vkgs] T;ke/;s xqaro.kwd deh vlsy vkf.k Qk;nk vf/kd- R;keqGs mi;qä i)rh tls dh] IPM] INM] climate smart agriculture yk pkyuk fnyh ikfgts- ;kpk Qk;nk 'ksrd&;kauk gksbZy- M‚- ijksnk Eg.kkys dh] Vkl gh ,dk fFkad Vad i)rhus dk;Z djrs vkgs- T;keqGs /kksj.kkaph veyctko.kh vkf.k uO;k la'kks/kukoj Hkj fnyk tkrks- ;ksX;osGh ;ksX; ekfgrh feGkyh rj 'ksrdjh ns[khy vkiY;k mRiUukr ok< d: 'kdrhy- Vkl gs 'ksrd&;kalkBh lkekU; i)rhus dke djrs- vkEgh czsu LVksfeaZxps dke djrks- 'ksrd&;kyk d'kkçdkjs ;ksX; ekfgrh iqjowu l{ke djrk ;sbZy ;kdMs vkeps vf/kd y{k vlrs- 'ksrd&;kaph HkjHkjkV gksbZy v'kh dks.krh ek/;ea vkgsr rs igkrks- Vklph dke dj.;kph i)r vxnh osxGh vkgs- vkEgh çkeq[;kus 'ksrd&;kaP;k fgrkdfjrk dke djrks- R;kaP;k —"kh leL;k lksMfo.;kdfjrk osGksosGh çf'k{k.k dk;Z'kkGk] txHkjkrhy —"kh leL;kaps lek/kku dj.;klkBh ppkZl=] ifjlaokn] ppkZ vkf.k la'kks/kukdfjrk vkeph jk"Vªh; —"kh la'kks/ku ;a=.kk vR;ar lq–< vkgs-

M‚- ijksnk ;kauh gs ns[khy lkafxrys dh] Vkl Lor: 'ksrhlaca/kh dks.kR;kgh çdkjps la'kks/ku djr ukgh- —"kh oSKkfud T;k leL;kaps fujkdj.k 'kks/krkr] R;kp leL;k 'ksrd&;kauk vlrkr- tls dh gokekukr cny] çksVhu iks"kd rRokph derjrk] iqjsls çek.k ul.ks] —"kh tehu bR;knh leL;kaoj ppkZ

dj.;kdfjrk Vkl ifjlaoknkps vk;kstu djrs- ;k ppkZl=kr çkeq[;kus tkxfrd Lrjkojhy oSKkfudkaps ifjlaokn gksrkr- Vkl gh ,d v'kh laLFkk vkgs] th vkfFkZd enrhlkBh ljdkjoj voyacwu ukgh- rh Lora=i.ks dke djrs- Vklus fof'k"V oSKkfudkalkBh vkthou lnL;Rokph lq#okr dsyh vkgs- R;kaP;k}kjs vk.k[kh ,dk laLFksP;k lnL;Rokph lq#okr vyhdMsp dj.;kr vkyh- VklP;k loZ dk;kaZe/;s lgHkkxh gksrk ;sbZy vkf.k R;kr ekfgrh feGw 'kdrs- R;kf'kok; VklrQsZ ,e- ,l- LokfeukFku iqjLdkj ns[khy fnyk tkrks- T;k oSKkfudkauh —"kh {ks=kr vkiys egÙoiw.kZ ;ksxnku fnys vkgs vkf.k ,dk uO;k f'k[kjkoj iksgkspoys vkgs] R;kauk ;k çfr"Bhr iqjLdkjkus xkSjoys tkrs- vkrki;aZr v'kk çdkjps iqjLdkj ns.;kr vkys vkgsr-

M‚- vkj- ,l- ijksnk ;kauh th,e vFkkZr tsusVhdyh e‚MhQkbZM fdaok vuqokaf'kd ifjorZu ihd ra=Kkukcíy lkafxrys dh] th,e ihd ,d uos vkf.k vR;ar dkekps ra=Kku vkgs- ;k ek/;ekrwu HkkjrkP;k 'ksrd&;kauh vkt dkilkps pkaxys ihd ?ksrys vkgs- ek= nqHkkZX; Eg.kts lektkus R;kpk fojks/k dsyk- ;kP;k okijkus uqdlku gksrs] gk ,d pqdhpk fopkj lektkr iljyk vkgs- vki.k vkiY;k jsX;qysVjh flLVheyk vk.k[kh lq–< dsys ikfgts- vkiY;k ns'kkr 'ksrd&;kauk vkt th,e ra=Kkukph vko';drk vkgs- ;k ra=KkukeqGs vkt ns'k iq<s tkrks vkgs vkf.k ;kpk ykHk vki.k ?ksryk ikfgts- vusd 'ksrdjh vktgh vk/kqfud 'ksrhpk voyac djrkuk fnlr ukghr- R;kpk ifj.kke R;kaP;k 'ksrh mRiknukoj gksrks] R;kaps mRiknu deh gksrs- vxnh deh osGsr vf/kd mÙke ihd dls ;sbZy rs

vki.k ns'kkyk —"khç/kku cuow M‚- vkj- ,l- ijksnk

/kks

60 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 61: Krishi jagran marahti magazine october 2015

dk;e vko';d vlrs- R;klkBh vkEgh dk;e dke djr jkgw- gs y{; leksj Bsowu vkeP;k 'ksrd&;kauh uos ra=Kku voxr dj.ks vko';d vkgs- R;klkBh oSKkfudkauh 'ksrd&;kauk ,d= ?ksÅu ikVhZlhisVjh fjlpZdMs y{k ns.ks vko';d vkgs- ts.ksd:u vkiyk ns'k ,d Hkwdeqä ns'k cuw 'kdsy- 'ksoVh 'ksrd&;kalkBh R;kauh lkafxrys dh] vkrk osG vkyh vkgs] 'ksrd&;kauh dkghrjh osxGk fopkj dj.;kph! R;keqGs dkekP;k i)rhr osxGsi.kk ;sbZy- gh fofHkUurk vk.k.;klkBh R;kauh Lor:yk cktkjk'kh tksMys ikfgts- Lor: KkuktZu d:u l{ke cuoys ikfgts- R;kauh vlsgh EgVys dh] 'ksrhlaca/kh iw.kZ ekfgrh vl.ks vko';d vkgs- ;kosGh xjt vkgs rh efgyk l'kähdj.kkph- —"kh {ks=kr ;qodkauk iq<s ;sÅu lgHkkxh gks.;kph vko';drk vkgs- T;keqGs Hkkjr iq<s tkÅu ,d le`) ns'k cusy-

'ksrd&;kauh ifgys ikfgts- ns'kkr [kk| mRiknukP;k iqjoBîkph leL;k laiok;ph vlsy rj 'ksrd&;kauh uO;k ra=Kkukpk ç;ksx dsyk ikfgts- R;keqGs pkaxys mRiknu gksbZy vkf.k xq.koÙkkiw.kZ ihd gkrh ykxsy- R;kauh efgyk l'kähdj.kkoj çdk'k Vkdyk- rs Eg.kkys dh] efgykauh 'ksrh {ks=kr iq<s ;k;yk gos- rlsp ;qodkauh ns[khy vkiys ;ksxnku —"kh {ks=kyk ns.;kph vko';drk vkgs- R;klkBh R;kauk O;kolkf;d çf'k{k.k vkf.k uO;k i)rhaph ekfgrh ns.ks xjtsps vkgs- vkt 'ksrd&;kauh pkaxY;k ifj.kkeklkBh vuq:i dke dj.;kph vko';drk vkgs- 'ksrd&;kauk ;ksX; ekfgrh ulY;kus vusd —"khoy pqdhP;k i)rhus dhVduk'kd vkf.k brj vkS"k/kkapk mi;ksx djrkr- R;keqGs ihd [kjkc gksrs- 'ksrd&;kauk ;kcíy ekfgrh ulrs] c&;kpnk rs ,Dlik;jh MsVph dhVduk'kd fodr ?ksrkr vkf.k R;kapk okij djrkr- R;kpk foijhr ifj.kke fidkoj gksrks- R;kf'kok; R;kauk lsrh lacaf/kr Qkj ekfgrh ulY;kus eksBîk ladVkapk lkeuk djkok ykxrks- R;klkBh ljdkjyk VhOgh] jsfM;ks vkf.k if=dkaP;k ek/;ekrwu ;ksX; ekfgrh iksgkspo.ks vko';d vlrs- —"kh ekflds vkf.k dk;ZØekP;k ek/;ekrwu ;ksX; ekfgrh iksgksp.ks vR;ko';d vlrs- T;keqGs 'ksrdjh R;kpk ;ksX; Qk;nk ?ksÅ 'kdrhy- Vkl fOgtu 2001 iklwu fu/kkZfjr dj.;kr vkys vkgs-'ksrd&;kaP;k fgrklkBh dke dj.ks

1 2#ch tSu ,oa bejku [kku1 2ofj"B i=dkj] i=dkj] —"kh tkxj.k

eks- 9999142633] 9582957538bZ&esy , [email protected]@krishijagran.com

www.krishijagran.comeyk[kr

61H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 62: Krishi jagran marahti magazine october 2015

ImZm-IOmZm www.krishijagran.com

gm{hË` : 4 dmQ>r {^Obobo Vm§Xyi, AYm© {H$bmo- ‘Q>U, 2 dmQ>µ`m H$moqW~ra, 4 Vo 5 {haì`m {‘aÀ`m, 5 Vo 6 H$mir{‘ar, 2 dobMr, V‘mbnÌ, AYm© M‘Mm ehm{Oao, AYm© H$n Xhr, 1 qb~mMm ag, 2 M‘Mo nw{XZm, 4 ‘moR>o M‘Mo Vob, 2 ‘moR>o H$m§Xo C^o {Mabobo, AYm© M‘Mm hiX , 1 M‘Mm Amb§-bgyU noñQ>, 2 CH$S>bobr A§S>r, ‘rR> MdrZwgma.H¥$Vr : ‘Q>Um‘Ü`o ‘rR> d hiX Q>mHy$Z Hw$H$a‘Ü`o 4 {eQ>µ`m H$ê$Z KoUo. EH$m ‘moR>µ`m nmVoë`m‘Ü`o Vob Q>mHy$Z Ë`mV ehm{Oa§, dobMr, Xmb{MZr, H$mir{‘ar Q>mH$mdr. IS>m ‘gmbm ^ê$Z Pmë`mZ§Va Ë`mV H$m§Xo bmbga naVyZ ¿`mdoV. {‘Šga‘Ü`o Amb§-bgyU noñQ>, H$moqW~ra, {haì`m {‘aÀ`m dmQy>Z Vo {‘lU Ë`m nmVoë`mV Q>mH$Uo. XmoZ Vo VrZ {‘{ZQ>o ho {‘lU naVë`mZ§Va Ë`mV Vm§XimÀ`m XwßnQ> nmUr Q>mH$Uo. ho {‘lU CH$ië`mZ§Va Ë`mV Ho$di {^Obobo Vm§Xyi, ’o$Q>bobo Xhr, ~marH$ {Mabobm nw{XZm, qb~mMm ag Q>mHy$Z ^mV {eOyZ R>odUo. ^mV AYm© {eOë`mZ§Va Ë`mV {eObobo ‘Q>U Q>mH$Uo. ̂ mV {eOV Amë`mZ§Va J°gda Vdm Ja‘ H$aUo d ‘§X AmModa PmH$U bmdyZ ̂ mV ‘wam`bm R>odUo. Xhm {‘{ZQ>mZ§Va J°g ~§X H$aUo. CH$S>boë`m A§S>çmZo ̂ mV Jm{Z©e H$aUo.

J«rZ ‘Q>Z ^mV

gm{hË` : 500 J«°‘ H$modir bhmZ dm§Jr, AYu dmQ>r Imo~`m©Mm H$sg, 2 Q>o ñny. Vri, 2 Q>o. ñny. e|JXmÊ`mMm Hy$Q>, 2 Q>o. ñny. YZo-{OaonyS>, 2 Q>o. ñny. H$mim ‘gmbm, bmb {VIQ>, ‘rR>, hiX, 1 Q>o. ñny. {H$gbobm Jyi, ’$moS>UrgmR>r ({Oao, ‘mohar, H$T>rnÎ`mMr nmZ§, qhJ, ‘oWrXmUo) AYu dmQ>r Imodbob§ Imo~a§ Am{U H$moqW~ra.H¥$Vr - Imo~è`mMm H$sg d Vri I‘§J ̂ mOyZ nyS> H$amdr. e|JXmÊ`mMm Hy$Q>, Imo~`m©Mr nyS>, Vri nyS>, YZo- {OaonyS>, H$mim ‘gmbm, MdrZwgma bmb {VIQ>, ‘rR>, Jyi, hiX gd© {‘Šg H$ê$Z ho {‘lU nmUr Q>mHy$Z ~marH$ dmQy>Z ¿`md§. dm§½`mMr XoR>§ H$mTy>Z dm§Jr C^r Mma ’$mH$m hmoVrb Aem nÕVrZ§ Ë`mbm {Mam Úmì`m. dm§Jr nyU© H$mny Z`o. dm§Jr {Mam XoD$Z {‘R>mÀ`m nmÊ`mV Q>mH$mdr. dm§Jr nmÊ`mVyZ H$mTy>Z dmQ>bobm ‘gmbm Ë`mV Xm~yZ ^amdm. H$T>B©V Vob VmndyZ ’$moS>UrM§ gm{hË` Q>mHy$Z Ë`mV ̂ abobr dm§Jr Q>mH$mdrV. dm§Jo Mm§Jbo naVyZ KoD$Z Cabobm ‘gmbm Q>mHy$Z Vo naV naVmdo. nmUr Q>mHy$Z {eOy Úmdo. gmYmaU KÅ> añgm Pmë`mda Imodbob§ Amob§ Zmai d H$moqW~ra Q>mHy$Z J°g ~§X H$amdm.

gm{hË` : {ZdSy>Z ñdÀN> YwVbobr d {Mabobr H$moqW~ra 1 H$n ^ê$Z, ~ogZ 1 H$n d 2 M‘Mm Vm§XimMr {nR>r, 5 {haì`m {‘aÀ`m, 1 VwH$S>m Amb§, OmS>ga dmQy>Z, hiX, qhJ, ‘rR> EH$ M‘Mm gmIa, 1 M‘Mm qb~mMm ag, 2 M‘Mm Vob. H¥$Vr : {Mabobr H$moqW~ra Amobga Agmdr. Ë`mV ‘rR>, gmIa, qb~mMm ag Kmbm. WmoS§> nmUr gwQ>ë`mda qhJ, hiX, Vob, dmQ>bob§ Amb§ B. gd© Kmbm. ‘mdob VodT>§M nrR> KmbyZ hbŠ`m hmVmZo ‘iyZ ¿`m. EImÚm Mm¡H$moZr S>ã`mV qH$dm WmirV, VobmMm hmV bmdyZ AYm© B§M OmS> Wmnm. nrR> ’$ma KÅ> Agy Z`o. T>moH$ù`mà‘mUo dm’$dyZ ¿`m. Jma Pmë`mda Vim. dm’${dÊ`mnydu WmoS>r IgIg da ^wa^wamdr. H$mhrdoim dS>r ViVmZm VwQ>VmV. Voìhm H$m°Z©âbm°da d nmÊ`mMr nmVi noñQ> ~ZdyZ Ë`mV dS>r ~wS>dyZ Vim.

^abr dm§Jr

H$moqW{~arMr dS>r

62 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 63: Krishi jagran marahti magazine october 2015

Hkkjr dh vxz.kh Ñf”k ikfjokfjd if=dk ikap Hkk”kkvksa esan?Zw-J/-;h- feqPh ikroD AGRICULTURE WORLD

egkcht] eghdks flMl~] ;'kksnk gk;czhM flMl~

uqftfoMq flMl~] nIrjh vWxzks izk- fy-] ck;l ØkWi lk;Ulsl

;w-,l- vWxzh flMl~] dkosjh flMl~] ukFk flMl] ukFk flMl~

vftr flMl~] vWMOgkUVk flMl~] lh-ih- flMl~

;kaps vf/kÑr forjd

es- Hkxorh Ñ"kh ,tUlhtBhagwati Krishi Agencies

Bhagchand Complex, Basement, Near Dindori Naka, Panchvati, Nashik -3Tel: 0253-2514731, Fax : 02353-2511730

Email : [email protected]

Bhagwan KhairnarC 94222 47646

Vjcqt] 'ksoxk

Jh- lkgscjko xoGh9657302338

mxkao] ljLorh jksM] xoGh oLrh] mxkao] rk- fuQkM

'kkarh lkxj ulZjh'kkarh lkxj ulZjhVkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh]

okaxh] dksch] ¶ykWoj] Vjcqt] iibZ b- Hkkthikyk jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

VkseWVks] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] dkjyh] okaxh] dksch] ¶ykWoj] Vjcqt] iibZ b- Hkkthikyk

jksis Vªs e/;s ;ksX; njkr feGrhy-

'kkarh lkxj ulZjh'kkarh lkxj ulZjh

'kk[kk % Hkjol QkVk ;soyk jksM] lR;Hkkek ykWUl leksj]rk- fuQkM] ft- ukf'kd

єkh tkxj.k forjd izeq[k

Ñ"kh tkxj.k 60@9 frljk etyk]

;qlqQ ljk;] ekdsZV] xzhu ikdZ esVªks LVs'ku] uoh fnYyh&110016

Qksu u-& 011-26511845]

265117923

eks- 9953756433] 9891263263Email: [email protected],

[email protected]

www.krishijagran.com

vt; yks.kkjh9657303903

iou vktxs8411889826

Jh- Kkus'oj tk/ko+91-9822123034+91-9766970740+91-9623136497

ikusokMh jksM] jsYosxsV ua- 102 toG] mxkao] rk- fuQkM]ft- ukf'kd

mPp ra=Kkukpk okij dj.kkjh egkjk"Vkªrhy ukoktysyh ulZjhvkeP;kdMs VkseWVk] okaxh] dksch] ¶ykWoj] f'keyk fejph] fidkMksj fejph]flrkjk fejph] >saMw] Vjcqt] dkdMh] dkjys] HkksiGk] 'ksoxk] iibZ o brj

HkkthikY;kph ntsZnkj o fo'oluh; jksis Vªs e/;s ;ksX; Hkkokr feGrh;-?kjiksgp lsok

Whatsup : +91-9822123034, Email : [email protected] : Shital Hi-tech Nursery

Ñf"kHkw"k.k f'koukFk cksjls96232 33111

ulZjhfnid cksjls %

86055 88111

jksi tksenkj ! rj fid tksenkj !!---

xk;=h gk;Vsd ulZjh

Hkks;sxkao] rk- pkanoM] ft- ukf'kd&423101

VkseWVks] okaxh] fejph] >saMw] dkjys] dksch] ¶ykWoj] 'ksoxk] Vjcqt]

iibZ] Ål b- jksis feGrhy

xk;=h gk;Vsd ulZjhVkseWVks] okaxh] fejph] >saMw] dkjys]

dksch] ¶ykWoj] 'ksoxk] Vjcqt] iibZ] Ål b- jksis feGrhy

xksfiukFk cksMds98226637009823529945

vkeP;kdMs loZ izdkjps mPp izrhps Hkkthikyk jksis r;kj o vkWMZj izekus r;kj d#u feGrhy

xV ua- 217] ukf'kd&fnaMksjh jksM] Vksy ukD;k toG] <dkacs-

>saMq] VkseWVks] <kscGh fephZ] Tokyk fephZ] fidWMksj fephZ] dkjyh] HkksiGk] okaxh]

dksch] iibZ 786] Vjcwt dfyaxM

Jh lIrJa`xh ulZjh

Jh lIrJa`xh ulZjh

www.krishijagran.comoxhZd`r

63H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

AA Jh Lokeh leFkZ AAHkkLdj gfjHkkÅ frMds9881182528

lfpu HkkLdjjko frMds9823690738

foHkk gk;Vsd ulZjhfoHkk gk;Vsd ulZjhvkeps ;sFks mPp izrhps Hkkthikyk jksis Vªs e/;s r;kj d:u feGrhy-

fejph] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] >saMw] VkseWVks] okaxh] ¶ykWoj] dksch o brj loZ izdkjph jksis vkWMZjizek.ks r;kj d:u feGrhy-

x-ua- 307] frMds eGk] fnaMksjh jksM] eksgkMh] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd-bZ&esy % [email protected]

HkkÅlkgsc xksfoan tk/koMob.: 9371526694, 9423102264

fiaiGxkao [kkac] okynsoh unhfrjh] egknso eafnu toG] rk-ft- ukf'kd-

okynsohjksiokfVdk

egkjk"Vª 'kklu ekU;rk izkIr

okynsohvkeP;kdMs mPp izrhps loZ izdkjps Hkkthikyk Vªs e/khy gfjrx`gkrhy

[kk=h'khj r;kj jksis feGrhy

VkseWVks] fejph] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] flrkjk fejph] >saMw] dkjyh] HkksiGk] okaxh] ¶ykWoj]dksch] b- jksis miyC/k

ulZjh&o.kh jksM] lsou LVkj leksj] fiaiGxkao ¼c-½] ft- ukf'kd

AA Jh nÙk AA vfuy [kksMs eks- % 9921218872

9011770047

vkeps ;sFks mPp izrhps Hkkthikyk jksis feGrhy-

y{eh nqxkZ ulZjhy{eh nqxkZ ulZjh

Prop. A. M. PanditM. : 9326988100

9156831029

GLORIOUS ENTERPRISESGLORIOUS ENTERPRISESGLORIOUS ENTERPRISESMfg. Agriculture Product, Sparay Pump, Nozzle & Pump,

Spare Parts, Cable, H.T.P. Piston Submersible Cable, Aluminum Cable

Chandrama Build, Shop No. 4, Near Amrut Garden Hotel, Trimbak Road, Pimpalgaon Bahula, Nashik

vkeps ;sFks mPp izrhps Hkkthikyk jksis feGrhy-

lkbZ ulZjh

eaxs'k [kksMs9823928589

ek/ko [kksMs9860813614

lkbZ ulZjhVkseWVks] fejph] <kscGh fejph] fidWMksj fejph] Tokyk fejph]

>saMw] dkjyh] HkksiGk] okaxh] ¶ykWoj]dksch] Vjcwt

ulZjh % o.kh jksM] lsou LVkj leksj] fiaiGxkao ¼c-½] rk- fuQkM] ft- ukf'kd

vkeP;kdMs loZ izdkjps Hkkthikyk jksis] <kscGh fejph] dkjys] HkksiGs] >saMq] ¶ykWoj]okaxs] fidWMksj o jklk;fud [krs] fdVduk'kd] lsafæ; [krs] vkS"k/ks ;ksX; njkr feGrhy-

,dosG vo'; HksV |k- dkekph osG % ldkGh 1 rs 5 oktsioZr

'kqØokj lqêh izksizk % Mh-ch- dkBs

Jhfuokl gk;Vsd ulZjhÑ"khlsok dsaæ

AA Jh Lokeh leFkZ AA

Jhfuokl gk;Vsd ulZjhÑ"khlsok dsaæ

iÙkk % eq- iks- tkuksjh] rk- fnaMksjh] ft- ukf'kd-

eks-% 9960057305] 8805405961

Page 64: Krishi jagran marahti magazine october 2015

amOH$maU www.krishijagran.com

amï´>dmXrZo ndmam§Mo ‘Z a‘mdo `mgmR>r '‘w§Jim ‘w§Jim' ho JrV njmMo A{YH¥$V JrV åhUyZ dmOdmdo Ago gUgUrV Q>mobmhr Ë`m§Zr bJmdbm. {dXoer åhUyZ Á`m§À`m{damoYmV ~m|~m ‘maë`m Ë`mM gmo{Z`m Jm§Yt~amo~a 10 df© gÎmoMm BQ>m{b`Z {nÂPm Im„m Aer ~moMar Q>rH$mhr Ë`m§Zr ¶mdoir ndmam§da Ho$br Amho.

eaX ndmam§Zr ‘w§~B©V ̀ oD$Z ‘w§Jim ‘w§Jim ̀ m JmÊ`mda ~mam‘Vr N>mn H°$~«o Ho$bm AgyZ Xwgè`m§Zm ‘w§Jio åhUÊ`mnydu ndmam§Zr AmË‘narjU H$amdo Agm Q>mobm {edgoZm njà‘wI CÕd R>mH$ao `m§Zr bJmdbm Amho. gÎmm Zgë`mZo ndmam§Mm H$m|S>‘mam hmoV Mmbbm AgyZ amï´>dmXr H$m±J«og åhUOo amÁ`mMo aº$ emofUmao JmoMrS> Amho Aer KUmKmVr Q>rH$mhr Ë`m§Zr ¶mdoir Ho$br. eaX ndma `m§Zr ‘w§~B©V nÌH$mam§er g§dmX gmYVmZm amÁ`mVrb `wVrMo gaH$ma nS>Uma Zmhr. gÎmoÀ`m JwimMr Md {O^oda Amho Vmon`ªV ‘w§Jio JwimÀ`m T>onobm {MH$Qy>Z amhVmV Ago åhQ>bo hmoVo. ndma `m§À`m {dYmZmMm gm‘ZmÀ`m AJ«boImVyZ Ianyg g‘mMma KoÊ`mV Ambm Amho. gÎmo{edm` ndmam§Mo gmao OrdZ ì`W© AgyZ AmVm gÎmm Zgë`mZo Ë`m§Mm H$m|S>‘mam hmoV Amho. `mda CVmam emoYon`ªV

‘hmamï´>mV ^mOn-{edgoZm `wVr A~m{YV AgyZ XmoÝhr nj EH$moß`mZo H$m‘ H$arV AmhoV, Agm ñnï> {Zdm©im ‘w»`‘§Ìr Xod|Ð ’$S>Udrg ̀ m§Zr {Xbm.

^mOn - {edgoZoXaå`mZ g§~§Y AgyZ {edgoZoÀ`m ‘wInÌmVrb AJ«boImda ‘r à{V{H«$`m XoUma Zmhr. {edgoZm njà‘wIm§Zr H$mhr åhQ>ë`mdaM ‘r à{V{H«$`m XoB©Z, Ago ‘w»`‘§Ìr ’$S>Udrg `m§Zr {X„rV nÌH$mam§er dmVm©bmn H$aVmZm gm§{JVbo.

{edgoZm `wVrVyZ ~mhoa nS>ob qH$dm ^mOnM {edgoZoer ’$maH$V KoB©b, Aem VH©${dV©H$m§Zm CYmU AmUUmè`m àgma ‘mÜ`‘mVrb d¥Îmm~m~V ‘w»`‘§Ìr ’$S>Udrg ̀ m§Zr n{hë`m§XmM ñnï> à{V{H«$`m {Xbr. `wVrV H$mhr g‘ñ`m Oéa AmhoV; na§Vw, Amåhr EH$Ì AmhmoV. AÝ` ^mJmV ñdV§ÌnUo ‘hmnm{bHo$Mr {ZdS>UyH$ bT>{dUma Agbmo Var ‘w§~B©, nwUo Am{U AÝ` ‘hmnm{bHo$Mr {ZdS>UyH$ ‘mÌ EH$ÌM bT>{dUma AmhmoV. ImVo dmQ>nmdê$Z XmoÝhr njm§V ‘V^oX ZgyZ, {~hma‘Yrb {ZdS>UwH$sZ§Va amÁ`‘§{Ì‘§S>imV ’o$a~Xb Ho$bm OmB©b, Agohr Ë`m§Zr ñnï> Ho$bo.

`wVr g§nwï>mV AmUÊ`mg am. ñd. g§KmMm {damoY Agë`mZo ‘hmamï´>mV ^mOn-goZm `wVr A~m{YV amhrb, Aer ñnï>moº$s XoV ‘w»`‘§Ìr ’$S>Udrg `m§Zr Cnamoº$nUo ̀ m d¥Îmmbm XwOmoamM {Xbm Amho.

^mOnm-{edgoZm `wVr A~m{YV - ‘w»`‘§Ìr

amÁ`mMo aº$ emofUmao JmoMrS> åhUOoM amï´>dmXr - CÕd R>mH$ao

‘wgb‘mZ `m XoemV amhÿ eH$VmV nU ̀ mgmR>r Ë`m§Zm ~r’$ gmoS>mdo bmJob H$maU ^maVmV Jm` hr lÕm d AmñWoMo à{VH$ Amho Ago dmXJ«ñV {dYmZ h[a`mUmM o ‘ w»`‘ §Ìr ‘Zmohabmb IÅ>a `m§Zr Ho$bo Amho. ‘Zmoha bmb IÅ>a `m§À`m {dYmZmda AmVm {damoYH$m§H$Sy>Z Q>rHo$Mr PmoS> gwé Amho.

^maVmVrb ~hþVm§er bmoH$m§Mr Jm`rda AmñWm Amho Am{U ‘wpñb‘ ~r’$ ImUo gmoSy>Z Ym{‘©H$ {dœmg VmoS>Uma ZmhrV. nU ‘wpñb‘m§Zm `m XoemV amhm`Mo Agob Va Ë`m§Zm ~r’$ gmoS>mdoM bmJob H$maU BWo Jmo‘mVobm ‘mZbo OmVo Ago Ë`m§Zr Z‘yX Ho$bo. EImÚmZo ~r’$ Im„²`mZo Xwgè`m Y‘m©À`m ^mdZm XwImdUma AgVrb Va ho g§{dYmZmMo C„§KZ R>aVo.

XoemV amhÊ`mgmR>r ‘wpñb‘m§Zm ~r’$ gmoS>mdo bmJob - IÅ>a

64 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 65: Krishi jagran marahti magazine october 2015

KRISHI JAGRAN MEDIA GROUP OF PUBLICATIONS

Editorial Staff

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be

graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different

Languages will be an added advantage.

Freelance Journalist: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as

portal. The remuneration will be attractive.

Ñf"k tkxj.k] fo'o dh lcls yksdfiz;] lcls T;knk fcdus okyh ,oa ?kj&?kj esa i<+s tkus okyh Ñf"k ikfjokfjd fgUnh] iatkch] ejkBh] xqtjkrh] déM+] rsyxq] caxkyh] vleh if=dk gSA gekjh if=dk vius bDdloas o"kZ esa izos”k dj pqdh gS vkSj gj eghus N% yk[k ls T;knk ?kjksa esa igqaprh gSA Ñf"k tkxj.k if=dk dks izxfr”khy fdlkuksa rd ys tkus ds fy, ftyk Lrj ij eSustj] ,DthD;wfVo dh vko”;drk gSA

ftyk foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk@vuqHko ¼3&5 o"kZ½

vkosnd de ls de Lukrd gks ,oa Ñf"k esa fo”ks"k dj cht] dhVuk”kd] [kkn ,oa Ñf"k midj.kksa vkfn ds foi.ku esa de ls de 3 ls 5 lky dk vuqHko j[krs gksaA vkosnd dk izxfr”khy fdlkuksa ls esy&tksy ,oa tkudkjh gksuk vko”;d gSA osru ,oa vU; iSdst yxHkx ,d yk[k #i;s okf"kZd gksaxsA

LFkkuh; foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk ,oa vuqHko½

vkosnd LFkkuh; fdlkuksa ls ckrphr djus esa l{ke gksA yksxksa rd vius fopkj igqapkus dh dyk esa ekfgj gksA de ls de 10oha d{kk mÙkh.kZ gksA osrueku 75000@& #- okf"kZdA vuqHko de gksus ij Hkh vxj vki esa dke djus dh n`<+ bPNk ”kfDr gS rks vki Hkh vkosnu dj ldrs gSaA

viuk vkosnu bZ&esy djsaA

ftyk Lrj ds fy, eSustj] ,Dth+D;wfVo dh vko';drk gS

resume to : [email protected]

resume to : [email protected]

KRISHI JAGRAN60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 10016

Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: [email protected], www.krishijagran.com

Marketing

resume to : [email protected]

Krishi Jagran Media Group is World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Monthly with brand leadership in a variety of Media products like Mac Krishi Jagran Hindi, Mac Krishi Jagran Punjabi, Krishi Jagran Gujarati, Krishi Jagran Marathi, Krishi Jagran Kannada, Krishi Jagran Telugu, Krishi Jagran Bengali, Krishi Jagran Assamese and Agriculture World

To strengthen our space marketing division, we are looking for.

Trainee Executives (40)

Space Marketing Executives (30)

Space Marketing Managers (6)

General Manager (2)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills and fluent in Hindi and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must.

Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing.

If you think you are right person.

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণKRISHI JAGRAN

Whatsaap No.

+91-9313301029

Be with

KRISHI JAGRAN

Social Media Network

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণ কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

Page 66: Krishi jagran marahti magazine october 2015

H«$sS>m {df¶H$ www.krishijagran.com

^maVr` {H«$Ho$Q>‘Yrb gdm}ËH¥$ï> doJdmZ Jmob§XmOm§n¡H$s EH$ Agbobm Phra ImZ ̀ mZo Am§Vaamï´>r` {H«$Ho$Q>‘YyZ {Zd¥Îmr Omhra Ho$br. Ah‘XZJa {OëømVrb lram‘nya `m JmdmVyZ H$ma{H$Xubm gwédmV H$aUmè`m 37 dfmªÀ`m PhraMr Joë`m VrZ-Mma dfmªV amï´>r` g§KmV `o-Om gwê$ hmoVr. gVVÀ`m OI‘m§‘wio eara gmW XoV Zgë`mMr H$~wbr Ë`mZo {Xbr Amho. 2011 À`m {dœMfH$mV ^maVmH$Sy>Z gdm©{YH$ 21 ~ir KoV OoVonXmV ‘mobmMr H$m‘{Jar H$aUma Phra ImZ åhUmbm, "{H«$Ho$Q>‘Ü`o gdmªV H$R>rU {ZU©` {Zd¥ÎmrMm AgVmo. Vwåhr AmoTy>ZVmUyZ Ioiy BpÀN>Vm; nU EH$ doi Aer `oVo, H$s eara gmW XoV Zmhr. 2011 À`m {dœ{dOoË`m g§KmMm IoimSy> AgUo Amnë`m H$ma{H$XuVbm gwdU©jU hmoVm. ‘r {H«$Ho$Q>gmR>r H$mhr H$ê$ BpÀN>Vmo; nU gÜ`mVar `m~m~V {ZU©` KoVbobm Zmhr.' H$ma{H$XuV àmoËgmhZ XoUmè`m Am{U ‘mÂ`m j‘Voda {dœmg amIUmè`m gd© H$U©Yma Am{U H$moMogMm ‘r Am^mar Amho. 2000 ‘Ü`o nXmn©U Ho$ë`mnmgyZ AZoH$m§Zr ‘bm gmW {Xbr. Ë`m§À`m ~imdaM ‘r XoemgmR>r Mm§Jbr H$m‘{Jar H$ê$ eH$bmo. Hw$Qw>§~r` Am{U ghH$mar IoimSy§>Mo VgoM ‘mVm{nVm d ^mD$ {PemZ d A{Zg `m§Mo XoIrb PhraZo Am^ma ‘mZbo. Vmo åhUmbm, "S´oqgJê$‘‘Ü`o ‘r H$mhr

^maVr` Á`w{Z`a hm°H$s g§KmZo nmMì`m gwëVmZ Omohmoa H$n hm°H$s ñnY}À`m gmIir bT>VrV AO]{Q>Zmda 3-2 Zo {dO` Zm|X{dbm. ^maVr` AmH«$‘H$ ’$irZo gwédmVrnmgyZ AmH«$‘H$

Phra ImZMm "am‘-am‘'"am‘-am‘'Am§Vamï´>r` {H«$Ho$Q>bm Phra ImZMm "am‘-am‘'

YmoaU am~{dV AmKmS>r {‘i{dbr. AO]{Q>ZmÀ`m ~Mmd ’$irbm ^maVmMo h„o Wmon{dÊ`mV An`e Amë`mZo {Vgè`m {‘{ZQ>mbm n{hbm Jmob Pmbm. Aa‘mZ Hw$aoer `mZo n{hbm Am{U JwaO§VqgJ `mZo AmR>ì`m {‘{ZQ>mbm Xwgam Jmob Zm|X{dbm. Aa‘mZ, JwaO§V, gw{‘VHw$‘ma Am{U naqdXaqgJ `m§Zr AO]{Q>ZmMr ~Mmd’$ir pIipIir Ho$br hmoVr. ^maVmbm 34 ì`m {‘{ZQ>mbm {‘imbobm noZëQ>r H$m°Z©a ‘mÌ ì`W© Jobm. CÎmamYm©V AO]{Q>Zmbm 39 ì`m {‘{ZQ>mbm {‘imboë`m noZëQ>r H$m°Z©ada ‘oBH$mo gmgobm `mZo Jmob Zm|X{dbm. àË`wÎmamV ^maVmZoXoIrb 50 ì`m {‘{ZQ>mbm noZëQ>r H$m°Z©a {‘i{dV Jmob Ho$bm. ZrbH$m§V e‘m© ̀ mÀ`m Jmob‘wio 3-1 Ago A§Va hmoVo.

J§‘VrO§‘Vr H$arV Agë`mZo AZoH$ OU ‘mPo {‘Ì ~Zbo. `m{edm` Joë`m XmoZ XeH$mV S>moŠ`mda KoUmè`m bmImo ^maVr` MmhË`m§MmXoIrb ‘r F$Ur Amho.''

AO]{Q>Zmda ^maVmMr 3-2 Zo ‘mV

^maVr` IoimSy> nr. ìhr. qgYy {hZo B§S>moZo{e`mMr ‘m[a`m ’o$~o {hMm gbJ Jo‘‘Ü`o ghO nam^d H$arV S>oÝ‘mH©$ AmonZ ~°S>q‘Q>Z ñnY}Mr Jwédmar Xwgar ’o$ar JmR>br.

qgYyZo 33 {‘{ZQ>m§V gm‘Zm g§ndrV ’o$~oda 21-13, 21-11 Zo {dO` gmOam Ho$bm. qgYybm nwT>rb ’o$arV Mm`ZrO V¡noB©Mr {Vgar ‘mZm§{H$V VoB© Á`y {dJ {hÀ`m{déÕ Ioimdo bmJob.

qgYy Xwgè`m ’o$arV

66 H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 67: Krishi jagran marahti magazine october 2015

{gZo‘m-{gZo‘m www.krishijagran.com

Ogo H$mhr {gZo‘o AM§{~V H$ê$Z OmVmV ˶mVbmM "‘w§Jim' hm {gZo‘m. Añgb J«m‘rU ^mJmda hm {MÌnQ> ~Z{dʶmV Ambm Amh o. X wîH$mir n[apñWVrda, nmÊ`mgma»`m J§^ra {df`mbm hm {gZo‘m hmV KmbVmo. ho H$aVmZm {MÌnQ>mMr Or nH$S> Amho Ë`mZo hm "‘w§Jim' gag Pmbm Amho. AYyZ‘YyZ Mohè¶mda hmñ¶ ’w$Q>ob Aer ¶moOZm Ho$bobr AgyZ ˶mM~amo~a ¶mo½¶ {R>H$mUr ‘m{‘©H$ {M‘Q>o H$mT>bobo AmhoV. ¶mMm n[aUm‘ åhUOo {gZo‘mMm Ame¶ ‘Zmda Vm~m KoVmo. ‘mUgmÀ`m ‘ZmV Agboë¶m XwîH$mimMm g§~§Y WoQ> {ZgJm©Vë¶m XwîH$mimer OmoS>ë¶m‘wio {gZo‘m X‘Xma dmQ>Vmo. ¶m {gZo‘mVrb H$Wm åhUOo EH$m XwîH$mir JmdmV {nÊ`mÀ`m nmÊ`mMr dmZdm AgVoo. ehamVë`m ~oH$marbm d¡VmJyZ {H$gZ hm VéU Ë`mÀ`m JmdmV naV `oVmo; na§Vw JmdmVhr gJimM XwîH$mi Agë`mMo Ë`mbm H$iyZ MwH$Vo. XwîH$mir n[apñWVr‘wio JmdH$è`m§Zm MH$mQ>çm {nQ>Ê`m{edm` H$mhr CÚmoJ ZgVmo. {H$gZhr ‘J JmdÀ`m nmamda ~gyZ {‘Ìm§gmo~V CZmS>Š`m H$arV amhVmo. Aem pñWVrV EH$Xm

M§Ðmda nmUr gmnS>ë`mMr ~mV‘r JmdmV ngaVo Am{U {H$gZÀ`m S>moŠ`mV AMmQ> g§H$ënZm ‘yi Yê$ bmJVo. JmdmV dmhÿ bmJboë`m {ZdS>UwH$sÀ`m dmè`mMm nwaonya Cn`moJ H$ê$Z KoV Vmo JmdmVbm XwîH$mi g§ndÊ`mgmR>r ^ÞmQ> e¸$b bT>dVmo. bmoHo$e Jwáo, Á`moVr Omoer, gwhmg nierH$a, JUoe `mXd, MoVZ Xidr, OZmX©Z na~, XrnH$ H$a§OrH$a, ‘¥Um{bZr Om§^io, Jm¡ar Xoe‘wI ̀ m§À`mgh BVa H$bmd§Vm§À`m A{^Z`mVbr ghOVm A{Ve¶ gw§Xa Amho.

"XJS>r Mmi' `m ZmdmVM ~aoM H$mhr Amho. ‘J Ë`mdaMm {gZo‘mhr Ë`mbm emo^UmamM hdm. AWm©V {gZo‘mÀ`m erf©H$mbm gmOogm Agm Wama Va AmhoM; na§Vw Ë`mbm ào‘mMr hbH$r N>Q>mhr Amho. hmZm‘mar, ^mB©{Jar, Wama Am{U A°ŠeZMm PUPUrV VS>H$m XoV EH$ H$Wm ‘m§S>Ê`mMm {MÌnQ>mMm hoVy gmW© Pmbm Amho. AnKmVmZo AZoH$ Jmoï>r KS>VmV qH$dm {~KS>VmV gwÕm! ‘mUgmÀ`m Am`wî`mbm AZoH$Xm AnKmVmZo doJioM diU bmJVo. H$Yr Vo Mm§Jbo R>aVo, Va H$Yr Ë`mVyZ Am`wî` CÕ‰ñV

hmoVo. Ago AnKmV Ü`mZr‘Zr ZgVmZm OrdZmMm EH$ ̂ mJ ~ZyZ g‘moa `oVmV Am{U Ë`mZo H$Yr H$Yr ‘mUyg nma ~XbyZ OmVmo. `m {gZo‘mMm H$mi 1996 Mm KoVbm AgyZ ‘w§~B©Vë`m J±Jdm°aMr H$Wm Amho ho OmUdVo. EH$m MmirV amhUmam gy`m© hm EH$m nmobrg hdmbXmamMm ‘wbJm AgVmo Am{U Vmo EH$m J°aoO‘Ü`o H$m‘mbm AgVmo. MmirV Zì`mZo amhm`bm Amboë`m gmoZber Ë`mMr ̂ oQ> hmoVo Am{U gmh{OH$M Vmo {VÀ`m ào‘mV nS>Vmo. EH$Xm H$mhr Jw§S> gmoZbMr N>oS>>VmV Am{U gy`m©bm Ë`m Jw§S>m§er hmZm‘mar H$aÊ`mMr doi `oVo. ho Jw§S> S°>S>r Zm‘H$ XJS>r MmirÀ`m S>m°ZMo AgVmV. gy`m©bm YS>m {eH$dÊ`mgmR>r S°>S>rMm amBQ> h°ÝS> ‘m‘m gy`m©À`m hmV YwdyZ ‘mJo bmJVmo. `m AnKmVr àg§JmZo gy`m©À`m Am`wî` ‘moR>r H$bmQ>Ur KoVo. nwT>o gy`m© H$mhr {ZU©` KoV OmVmo Am{U ̀ m Jmoï>rbm AOyZM doJio diU {‘iVo. {X½Xe©H$ M§ÐH$m§V H$Ugo `m§Zr XJS>r MmirMm S>m°Z Agbobm S°>S>r Am{U gy`m© ̀ m VéUmMr gw§Xa Aer gm§JS> KmbV hm Wama A{Ve¶ Mm§Jë¶m nÕVrZo a§Jdbm Amho. `m XmoÝhr ì`{º$aoIm§gmR>r Ë`m§Zr H$bmd§Vm§Mr AMyH$ {ZdS> Ho$bobr Amho Am{U BWoM Ë`m§Zr ~mOr ‘mabr Amho. gwaoe gmd§V d Zaoe naXoer `m§À`m H$Woda AmXoe AOw©Z d M§ÐH$m§V H$Ugo `m§Zr {b{hbobr nQ>H$Wm X‘Xma Amho. S°>S>rÀ`m ^y{‘Ho$V ‘H$a§X Xoenm§S>oZo A{Ve` H$‘r g§dmXm§Mm Cn`moJ H$ê$Z Oo H$mhr C^o Ho$bo Amho Vo ̂ ÞmQ> Amho. Ë`mMr ZOa Am{U Ë`mMm EHy$UM dmda `m ^y{‘Ho$bm AMyH$ Ý`m` XoUmam Amho. A§Hw$e Mm¡YarZo `mV gy`m© a§JdVmZm {Ve¶ gw§Xa Aer H$m‘{Jar Ho$br Amho. g§O` ImnaoZo ̀ mV gmH$mabobm Jw§S> ‘m‘m {VVH$mM Omo‘Xma Amho.

67H¥$fr OmJaU Am°³Q>mo~a 2015

Page 68: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 69: Krishi jagran marahti magazine october 2015
Page 70: Krishi jagran marahti magazine october 2015

Publised on 25th & Posted on 27th & 28th of Every Month RNI. NO.: DELMAR/2014/54725 Postal Reg. No. DL-SW-1/4180/14-16