KOSMOS CZYLI WSZECHŚWIAT

CO TO JEST KOSMOS?

● KOSMOS – to cała otaczająca nas przestrzeń. Materię znajdującą się w nim tworzą :

● GWIAZDY● PLANETY● KSIĘŻYCE● PLANETOIDY● KOMETY● METEORY● PYŁ GWIEZDNY

W kosmosie znajdują się też obiekty umieszczone tam przez człowieka:

● SATELITY● SONDY KOSMICZNE● STACJE KOSMICZNE

GWIAZDA

● GWIAZDA – to gazowa kula o bardzo wysokiej temperaturze, która dochodzi do milionów stopni Celsjusza. Dzięki reakcjom jądrowym zachodzącym w jej wnętrzu, gwiazda świeci.

● MILIARDY GWIAZD TWORZĄ WIELKIE SKUPISKA, CZYLI GALAKTYKI

PLANETA

● PLANETA – zgodnie z definicją Międzynarodowej Unii Astronomicznej – obiekt astronomiczny okrążający gwiazdę lub pozostałości gwiezdne, w którego wnętrzu nie zachodzą reakcje termojądrowe, wystarczająco duży, aby uzyskać prawie kulisty kształt oraz osiągnąć dominację w przestrzeni wokół swojej orbity. W odróżnieniu od gwiazd, świecących światłem własnym, planety świecą światłem odbitym.

● Planety dzielone są na dwie kategorie: duże gazowe olbrzymy oraz mniejsze planety skaliste.

PLANETY SKALISTE :

MERKURY ZIEMIA MARS

WENUS

PLANETY SKALISTE

● Planeta skalista, planeta typu ziemskiego – typ planety, która ma skalną

lub skalno-lodową powłokę jądra metalicznego. Charakteryzuje ją duża gęstość w porównaniu z gazowymi olbrzymami, stała powierzchnia i niewielka masa – do kilku lub kilkunastu mas Ziemi.

MERKURY

Merkury – najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako planeta wewnętrzna znajduje się dla ziemskiego obserwatora zawsze bardzo blisko Słońca, dlatego jest trudna do obserwacji. Mimo to należy do planet widocznych gołym okiem i była znana już w starożytności. Merkurego dojrzeć można jedynie tuż przed wschodem lub tuż po zachodzie Słońca.

WENUS

● Wenus – druga pod względem odległości od Słońca planeta Układu Słonecznego. Jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim widocznym na niebie, po Słońcu i Księżycu. W związku z tym, że Wenus jest bliżej Słońca niż Ziemia, zawsze jest ona widoczna w niewielkiej odległości od niego.

ZIEMIA

● Ziemia− trzecia, licząc od Słońca, a piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego. Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego. Ziemia jest zamieszkana przez miliony gatunków, wliczając w to człowieka, jest jedynym znanym miejscem we Wszechświecie, w którym występuje życie.

MARS

● Mars – czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny – Marsa. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji z Ziemi wydaje się rdzawo-czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień wynika stąd, że powierzchnia planety zawiera tlenki żelaza. Mars jest planetą wewnętrzną z cienką atmosferą, o powierzchni usianej kraterami uderzeniowymi.

PLANETY OLBRZYMY:

JOWISZ SATURN URAN

NEPTUN

PLANETY OLBRZYMY

● Gazowy olbrzym (planeta olbrzym) – typ planety, która nie ma stałej powierzchni, a skały nie stanowią znacznej części jej masy. Ma ona gęstą atmosferę, może być zbudowana głównie z gazu lub lodu; ma także niewielkie metaliczne, skalne lub skalno-lodowe jądro. Cechą takich obiektów astronomicznych jest ich bardzo duży rozmiar i stosunkowo mała gęstość (w porównaniu z planetami skalistymi).

JOWISZ

● Jowisz – piąta w kolejności oddalenia od Słońca i największa planeta Układu Słonecznego[3]. Jego masa jest nieco mniejsza niż jedna tysięczna masy Słońca, a zarazem dwa i pół raza większa niż łączna masa wszystkich innych planet w Układzie Słonecznym. Wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem tworzy grupę gazowych olbrzymów, nazywaną czasem również planetami jowiszowymi.

SATURN

● Saturn – gazowy olbrzym, szósta planeta Układu Słonecznego pod względem oddalenia od Słońca, druga po Jowiszu pod względem masy i wielkości. Charakterystyczną jego cechą są pierścienie, składające się głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych; inne planety-olbrzymy także mają systemy pierścieni, ale żaden z nich nie jest tak rozległy ani tak jasny. Według danych z lipca 2013 roku znane są 62 naturalne satelity Saturna.

URAN

● Uran − gazowy olbrzym, siódma w kolejności od Słońca planeta Układu Słonecznego. Choć jest widoczny gołym okiem, podobnie jak pięć innych planet, umknął uwadze starożytnych obserwatorów ze względu na niską jasność i powolny ruch po sferze niebieskiej.

NEPTUN

● Neptun – gazowy olbrzym, ósma, najdalsza od Słońca planeta w Układzie Słonecznym. Nazwa planety pochodzi od rzymskiego boga mórz Neptuna. Neptun jest ponad 17 razy masywniejszy od Ziemi i trochę masywniejszy od swojego bliźniaka, Urana, który ma masę prawie 15 razy większą od masy Ziemi. Krąży wokół Słońca w odległości około 30 razy większej, niż dystans Ziemia-Słońce.

PLANETY KARŁOWATE

Porównanie rozmiarów Ziemi i planet karłowatych krążących poza orbitą Neptuna.

PLANETY KARŁOWATE

● Planeta karłowata – rodzaj obiektu astronomicznego, pośredni między planetami a małymi ciałami niebieskimi. Planety karłowate, wbrew nazwie, nie zaliczają się do planet.

Planetą karłowatą jest obiekt, który:

1. znajduje się na orbicie wokół Słońca,

2. posiada wystarczającą masę, by własną grawitacją pokonać siły ciała sztywnego tak, aby wytworzyć kształt odpowiadający równowadze hydrostatycznej (prawie kulisty),

3. nie oczyścił sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie dużych obiektów,

4. nie jest satelitą planety lub innego obiektu niegwiazdowego.

KSIĘŻYC

● Księżyc – jedyny naturalny satelita Ziemi . Jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Przeciętna odległość od środka Ziemi do środka Księżyca to 384 403 km, co stanowi mniej więcej trzydziestokrotność średnicy ziemskiej. Średnica Księżyca wynosi 3474 km, nieco więcej niż 1/4 średnicy Ziemi.

PLANETOIDA

● Planetoida , asteroida , planetka – ciało niebieskie o małych rozmiarach – od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające Słońce, posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową, bardzo często – przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i mało masywnych – o nieregularnym kształcie, często noszącym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami.

KOMETA

● Kometa – małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje koma, czyli gazowa otoczka.

Kometa

Kometa McNaughta Kometa Hale'a-Boppa

METEOR

● Meteor – świecący ślad, jaki zostawia po sobie meteoroid lecący w atmosferze ziemskiej. Jasny ślad powstaje w wyniku świecenia par ulatniających się z powierzchni meteoroidu oraz z nagrzanych i zjonizowanych gazów atmosfery wzdłuż trasy jego przelotu. Niektóre meteoroidy pozostawiają za sobą ślad złożony z „dymu”, który powstaje z jego cząstek oderwanych od jego powierzchni. Meteory są potocznie nazywane „spadającymi gwiazdami”.

PYŁ GWIEZDNY \ KOSMICZNY

● Pył kosmiczny – materia wypełniająca przestrzeń kosmiczną złożona z cząstek o wielkości od kilku atomów do 0,1 mm średnicy.

● Zależnie od jego lokalizacji astronomicznej wyróżnia się między innymi pył międzygalaktyczny, pył międzygwiazdowy, pył okołoplanetarny, pył międzyplanetarny, chmury pyłowe wokół innych gwiazd, czy większość międzyplanetarnych składników pyłowych (tzw. międzyplanetarne obłoki pyłowe) złożonych w Układzie Słonecznym głównie z pyłu komet i pyłu planetoid.

SATELITA

● Satelita (naturalny) − każde ciało o względnie małej masie, obiegające inne ciało, o większej masie. Tor ruchu tego ciała nosi nazwę orbity.

● Satelity dzielą się na:

sztuczne, takie jak np. satelity telekomunikacyjne

naturalne, zwane księżycami

● Sztuczny satelita – satelita wykonany przez człowieka poruszający się po orbicie wokół ciała niebieskiego. Pierwszym sztucznym satelitą był Sputnik 1, wyniesiony na orbitę wokół Ziemi przez Związek Radziecki w 1957.

SONDA KOSMICZNA

● Sonda kosmiczna – bezzałogowy, prawie zawsze zautomatyzowany statek kosmiczny przeznaczony do prowadzenia badań naukowych w przestrzeni pozaziemskiej.

Artystyczne wyobrażenie sondy Pioneer Sonda kosmiczna

Venus 1 na orbicie Wenus

KOSMICZNY TELESKOP HUBBLE'A

● Kosmiczny Teleskop Hubble'a (ang. Hubble Space Telescope, HST) – teleskop kosmiczny poruszający się po orbicie okołoziemskiej, nazwany na cześć amerykańskiego astronoma Edwina Hubble'a. 24 kwietnia 1990 roku został wyniesiony na orbitę przez prom kosmiczny Discovery podczas misji STS-31.

STACJA KOSMICZNA

● Międzynarodowa Stacja Kosmiczna, MSK – pierwsza stacja kosmiczna wybudowana z założenia przy współudziale wielu krajów. Składa się obecnie z 15 głównych modułów i umożliwia jednoczesne przebywanie sześciu członków stałej załogi (trzech do roku 2009).

KONIEC

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ

PREZENTACJĘ WYKONAŁA

● ZUZANNA SZTAJNERT KL. I A G