DLA TRWAŁOŚCI ŻYCIA

Znaczenie różnorodność

biologicznej

dla dobrostanu ludzkości

Anna Kalinowska

Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem

Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem

Natura 2000-naszą szansą Soczewka 2014

Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą” dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

Konferencja pn. „Natura 2000 – naszą szansą”

Różnorodność biologiczna a

trwałość życia ludzkości

Życie ludzkości zależy od tego co zapewnia

różnorodność biologiczna- żywe bogactwo

planety.

Zachowanie tego bogactwa wiąże się ściśle z

zasadą zrównoważonego rozwoju-tylko

umiarkowane korzystanie z bioróżnorodności

zapewnia utrzymanie sieci życia

Ile gatunków żyje na Ziemi?

• Najnowsze szacunki: ok. 8,7 milionów

• Opisano zaledwie ok. 1,5 miliona

• W tym: ok.1miliona zwierząt (w tym 751

tys. owadów), 250 tys. roślin wyższych,70

tys. grzybów, pozostałe to mikroorganizmy

• 2,2 miliona żyje w oceanach, 6,5 na lądach

Ile gatunków jest zagrożonych?

• W Czerwonych Księgach

Międzynarodowej

• Unii Ochrony Przyrody

(IUCN) opisano ponad 60

tysięcy zagrożonych

gatunków z których

niemal połowa jest na

granicy wymarcia

Lądy- to tereny upraw, lasów i miast-

różnorodności biologicznej grozi tu:

• Zniszczenie i fragmentacja

siedlisk

• Rozprzestrzenianie się

miast

• Gatunki inwazyjne

• Zatrucie gleby i wód

• Pustynnienie

• Zniszczenie w wyniku

nadmiernej eksploatacji

• Zmiany klimatu

Morza i oceany –najbardziej zagrożone

nieznane gatunki

Morza i oceany

dostarczają ludzkości

20% białka i leków- tu

też obserwuje się

najszybsze tempo

zmian w wyniku

skażenia,

przełowienia, zmian

klimatu

Każdy gatunek jest cenny- nie ma gatunków

niepotrzebnych

Cenne są- nawet zanikające chwasty bo są nośnikiem informacji genetycznej

Zawierają cenne substancje ważne w ziołolecznictwie

Stanowią pożywienie dla ptaków, które chronią plony przed owadami

Są świadkami historii rolnictwa i kultury

Cele Milenijne ONZ na których spełnienie

ma wpływ różnorodność biologiczna

• Zmniejszenie liczby ludzi

którzy cierpią głód

• Zmniejszenie liczby ludzi

pozbawionych dostępu do

czystej wody

• Zmniejszenie umieralności

dzieci

• Powstrzymanie

rozprzestrzeniania się malarii i

innych groźnych chorób

Usługi zaopatrzeniowe

Zapewnienie budulca Zapewnienie pożywienia

Substancje medyczne zawarte w

zjadanych pokarmach

• Przeciwutleniacze

w owocach i

warzywach

• Kwasy

tłuszczowe-

omega w mięsie z

bydła wypasanego

• Substancje

zapobiegające

zawałom w

skórce winogron

Korzyści z ekosystemów-usługi

świadczone przez ekosystemy USŁUGI REGULACYJNE-

to regulacja i ochrona

zachodzących procesów:

Oczyszczanie powietrza

Oczyszczanie wody

Zapobieganie powodziom

Oczyszczanie gleby

Modyfikowanie klimatu

Usługi regulacyjne

Ochrona gleb przed erozją Zatrzymywanie wody

Korzyści z ekosystemów- świadczone

usługi wspierające rolnictwo

• Produkcja

pierwotna

• Krążenie

pierwiastków

• Zapylanie

Monokultury zagrażają

różnorodności biologicznej

Zapylanie- najbardziej zagrożona usługa

wspierająca

Nepal- Ręczne zapylanie tam

gdzie użyto pestycydy

Potrzebna jest

praca 25 ludzi

aby zapylić 100

drzew jabłoni- to

zadanie

wykonuje jeden

ul pszczół

Przyrodnicze i ekonomiczne znaczenie raf

koralowych

• Pod względem

różnorodności wodny

odpowiednik

tropikalnych lasów -

4000 gatunków ryb

• najistotniejsze

usługi - pochłanianie

CO2, dostarczanie

żywności, osłabianie

sztormów , zyski z

turystyki

Ekonomiczny i społeczne znaczenie raf

koralowych

• Korzyści ekonomiczne z raf

(rozwój turystyki, zasilanie

łowisk narybkiem,

pożywienie, produkty

medyczne) czerpie ponad 500

milionów ludzi .

• Zyski z samej turystki w Azji

Wschodniej to ponad 2700

dolarów na hektar rocznie

• źródło utrzymania i

zachowania tożsamości

kulturowej ludności lokalnej

Pseudopterogorgia elisabethae (fot R.Lasker)- zawiera pseudopterozynę o działaniu przeciwzapalnym

Zrównoważone korzystanie z zasobów. Naturalna populacja z Wysp Bahama

kompensuje eksploatację odbudowując się w ciągu 18 miesięcy

Usługi ekosystemów-niewymierne korzyści

poza materialne

• Przeżycia estetyczne

• Inspiracja twórcza

• Badania naukowe

• Wypoczynek

• Rozwój duchowości

Produkty lokalne- poprawa jakości życia

mieszkańców i korzyści dla bioróżnorodności

• Odtwarzanie miejscowych

ras zwierząt

gospodarskich i odmian

roślin

• Poprawa warunków

finansowych

mieszkańców

• Ochrona krajobrazu

rolniczego i związanych z

nim gatunków

Warunkiem zachowania różnorodność biologicznej jest

podtrzymywanie różnorodności kulturowej i odwrotnie-

destrukcja przyrody grozi destrukcją kultur lokalnych

• Na wzór wprowadzonej przez

IUCN Czerwonej Księgi

Zagrożonych Gatunków

UNESCO prowadzi Czerwone Księgi

Zagrożonych Języków

• Konwencja o różnorodności

biologicznej –nakaz wspólnych

działań ochrony przyrody i kultury

Palma olejowa-

największe zagrożenie

bioróżnorodności

Wycinanie lasów pod

plantacje

Wypalanie

Pestycydy

Nawozy

Zniszczenie środowiska

Innych gatunków

Niekontrolowane pożary

Powstawanie „Brunatnej

chmury”

A to wszystko by…

chronić klimat

Zdrowo się odżywiać

Jako konsumenci odpowiadamy za

różnorodność na całej Ziemi

Różnorodność biologiczna

skarbem ludzkości

Wyobraźmy sobie świat bez:

korzyści świadczonych przez

• Drzewa chininowe i

wierzby

• Wróble

• Pszczoły i motyle

• Tropikalne lasy

deszczowe

• Hiacynty wodne

• i…

kolorów i zapachów

Różnorodność biologiczna poradzi

sobie bez nas- my bez niej NIE