1

Co firmy sądzą o odpowiedzialności społecznej

biznesu?

Porównanie postaw i praktyk na Węgrzech, w Polsce i na Słowacji

Konferencja Odpowiedzialny Biznes 2005, 7 - 8 listopada 2005

Enabling a Better Environment for CSR in CEE Countries Project

2

• Celem projektu jest nawiązanie i podtrzymanie dialogu w Europie Środkowej i Wschodniej, dotyczącego wartości i sposobów promowania odpowiedzialności społecznej firm

• Badanie przeprowadzono w ostatnim kwartale 2004 roku i pierwszym kwartale 2005

• W badaniu wzięły udział 154 firmy z Polski, 150 firm z Węgier oraz 150 firm ze Słowacji. Przedsiębiorstwa zostały wybrane z grupy 500 firm o najwyższym obrocie i/lub liczbie pracowników

• Wśród polskich firm 84% to firmy prywatne, a 16 % jest własnością skarbu państwa

Informacje o badaniu

3

Rozumienie koncepcji odpowiedzialności społecznej firm - główni interesariusze

0 %

%

20 % 40 % 60 % 80 %

Akcjonariusze

Klienci

Pracownicy

Społeczność lokalna

Rz ąd

OrganizacjePozarz ądowe

Inne

Polska W ęgry S łowacja

4

Rozumienie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw

0 % 20 %

%%

40 % 60 % 80 %

%%

100 %

Etyczne działanie

Przejrzystość działań

Działania zgodne z przepisami

Partnerstwo z interesariuszami

Ochrona środowiska

Rozwiewanie obaw interesariuszy

stakeholders concerns Public Relations

Niwelowanie nierówności społecznych

Polska

Węgry Słowacja

5

Polska – kodeksy etyczne

Czy w Pana (Pani) firmie istnieje kodeks etyczny postępowania pracowników?

Badanie 2003

Tak, niespisany 34%

Nie

32%

Tak, spisany 23%

Nie wiem 11%

Badanie 2005

Tak, spisany

22%

Nie wiem 6%

Nie

20%

Tak, niespisany 34%

6

Kodeksy etyczne - korzyści postrzegane przez polskie firmy

poprawa relacji z pracownikami

poprawa reputacji

przestrzeganie obowiązujących przepisów

przetrwanie firmy w długim okresie

poprawa zarządzania ryzykiem

wyższa wartość firmy dla akcjonariuszy

poprawa relacji ze społecznością lokalną

przewaga konkurencyjna

działanie zgodne z trendami w branży

obniżenie kosztów

poprawa relacji z rządem

lepszy dostęp do nowych rynków

0% 1000%

taknie wiemnie

7

Polska – roczne raporty społeczne oraz środowiskowe

Roczne raporty finansowe

Roczne raporty środowiskowe

Roczne raporty społeczne

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90100

W ciągu najbliższych 5 latW ciągu ostatnich 3 lat

8

Korzyści płynące z wdrażania praktyk odpowiedzialnego biznesu

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Polska Węgry Słowacja

Brak korzyści zewnętrznych

Inne

Wpływ polityczny

Lojalność klientów

Korzyści niem aterialne

Upublicznienie

Solidarność ze społecznością lokalną

Ochrona środowiska

Zrównoważony rozwój kraju

Reputacja

Badanie 2003Polska

Badanie 2005

Poprawa wizerunku i reputacji

Większa szansa na długofalowe powodzenie firmy

Wpływ na kształtowanie polityki państwa

Lepsze warunki prowadzenia biznesu

Łatwiejszy dostęp do mediów

Zwiększenie lojalności klientów

Promowanie zasad rozwiązywanie konfliktów społecznych

Zrównoważony rozwój kraju, regionu

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

9

Główne bariery na drodze do wdrażania praktyk odpowiedzialnego biznesu

0 20 40 60 %

Brak odpowiednich przepisów

Łączny koszt

Brak przełożenia na sukces finansowy

Brak zaangażowania rządu

Skupienie na korzyściach krótkoterminowych

Zmienna polityka rządu

Brak widocznych wyników

Bieżąca polityka rządu

Brak odpowiednich instytucji

Różnice kulturowe

Opór kierownictwa

Opór pracowników

Inne

Polska Węgry Słowacja Badanie 2005

Brak zaangażowanie ze strony administracji państwa

Czeste zmiany polityki gospodarczej

Brak profesjonalnych organizacji pozarządowych

Brak właściwych przepisów prawnych

Nadmierna koncentracja na korzyściach krótkoterminowych

Brak powiązania z sukcesem finansowym

Brak programów wartych wsparcia

Niechęć ze strony pracowników i menedżerów

0 1020304050607080

Badanie 2003, Polska

10

Ryzyko związane z wprowadzeniem praktyk odpowiedzialnego biznesu

0 10 20 30 40 50 60 70%

Wyższe koszty operacyjne

Negatywny wpływ na rentowność

Zaostrzenie regulacji

Większe żądania interesariuszy

Pogorszenie konkurencyjności

Spadek wydajności

Wpływ na jakość

Inne

Żadne

Nie wiem

Polska Węgry Słowacja

11

Wsparcie ze strony rządu, organizacji pozarządowych, właścicieli i pracowników (3.5 = zdecydowanie pomocne, 1.5 = zdecydowanie niepomocne)

1.5 2 2.5 3 3.5

Właściciele

Pracownicy

Organzacje

pozarządowe Rząd

Polska Węgry Słowacja

Rola i oczekiwane wsparcie od kluczowych interesariuszy

Niskie oczekiwania polskich firm wobec rządu

12

Wpływ polityki rządu na inwestycje w działania z zakresu odpowiedzialnego biznesu

0%

10

%

20

%

30

%

40

%

50

%

60

%

70

%

80

%

90

%

100

%

Polska Węgry Słowacja

Polityka zdecydowanie zachęca do działań z zakresu odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw Polityka zachęca do działań z zakresu odpowiedzialności społecznej

Nie wiem

Polityka nie zachęca do działań z zakresu odpowiedzialności społecznej

Polityka zdecydowanie nie zachęca do działań z zakresu odpowiedzialności społecznej

Firmy z Polski najbardziej zdecydowanie wypowiadają się na temat braku istnienia odpowiedniej polityki rządu zachęcającej do inwestowania w działania z zakresu CSR

13

Działania umożliwiające poprawę praktyk odpowiedzialnych społecznie

0 20 40 60 80 100 %

Zachęty podatkowe

Uznanie

Zwiększenie kompetencji

samorządu lok. Dialog z NGOs.

Reforma prawa pracy

Przepisy o sprawozdawczości

Dialog z rządem

Wytyczne dotyczące EIA

Dotowane oprocentowanie

Interwencja rządu

Polska Węgry Słowacja

14

Wnioski z badania

• Polscy menedżerowie (80%) znacznie częściej niż w innych krajach postrzegają społeczną odpowiedzialność biznesu jako etyczne działanie

• Znacznie rzadziej (mniej niż 1/5 polskich respondentów) wskazują na rozumienie odpowiedzialnego biznesu jako relacje z interesariuszami i rozwiewanie ich obaw. Ten ostatni wynik był najczęściej wskazywany przez badanych menedżerów na Słowacji i Węgrzech.

• Bardzo podobnie w badanych krajach są definiowani główni interesariusze firmy. We wszystkich krajach pierwsze trzy wskazywane grupy to: akcjonariusze, klienci i pracownicy, choć występują nieznacznie różnice we wskazaniach procentowych.

15

Wnioski z badania cd.

 • Duże podobieństwa występują również w zakresie

definiowania głównych barier i ryzyka związanego z wprowadzaniem zasad odpowiedzialnego biznesu. Wskazywane zagadnienia są związane głównie z finansami: wyższe koszty, negatywny wpływ na rentowność czy brak przełożenia na sukces finansowy.

• Często wskazywany jest brak odpowiednich przepisów, co może dziwić w obliczu faktu, że badani menedżerowie właściwie w małym stopniu oczekują wsparcia rządu (najrzadziej jednak liczą na niego w Polsce).

• W Polsce też, mówiąc o wpływie polityki rządu na inwestycje w działania z zakresu odpowiedzialności społecznej biznesu, określa się go zdecydowanie negatywnej w porównaniu z innymi badanymi krajami.

16

www.odpowiedzialnybiznes.pl

Forum Odpowiedzialnego BiznesuWarszawa, ul. Myśliwiecka 10/2

e-mail: biuro@fob.org.pl