Konfederacja Szwajcarska

Confoederatio Helvetica, Schweiz,

Schweizerische Eidgenossenschaft

Geografia

Jeziora

Szkolnictwo

Stolica Ludność

Miasta

Religia

Kultura i sztuka

Kuchnia

Bibliografia Hymn

Ciekawostki

Zabytki

Wykonawcy

Geografia Powierzchnia kraju wynosi 41 290 km².

W czym 39 770 km² zajmuje ląd, a 1 520 km² woda. Graniczy z: Austrią (164 km ), Francją (573 km),

Liechtensteinem (41 km ), Niemcami (334 km ), Włochami (740 km ).

Całkowita granica wynosi 1 852 km.Nie posiada dostępu do morza.

Najwyższym punktem Szwajcarii jest Dufourspitze 4634 m n.p.m. zaś najniższym punktem

Jezioro Maggiore 195 m n.p.m.

Powrót

Jezioro Genewskie (Lac Léman, Lac de Genève) 581,3km² Jezioro Bodeńskie (Bodensee) 541,1km² Neuchâtel (Lac de Neuchâtel) 218,3km²

Maggiore(Lago Maggiore) 212,3km² Jezioro Czterech Kantonów (Vierwaldstättersee) 113,7km²

Jezioro Zuryskie (Zürichsee)90,1km² Lugano (Lago di Lugano)48,7km²

Thun (Thunersee) 48,4km² Bielersee (Lac de Bienne) 39,6km²

Zugersee 38,3km² Brienz (Brienzersee) 29,8km²

Walensee 24,1km² Murtensee (Lac Morat) 23,0km²

Najważniejsze jeziora w Szwajcarii:

Powrót

BERNOW Bernie zachował się zabytkowy zespół

staromiejski. Do ciekawych zabytków stolicy należy późnogotycka, wzniesiona w latach

1421-1575 bazylika p.w. Św. Wincentego oraz dwie stare wieże – symbol miasta. Są też

zabytkowe późnogotyckie budowle mieszczańskie i charakterystyczne, ozdobne

studnie. Atrakcją turystyczną są muzea. Stolica posiada uniwersytet założony w 1834 roku.

Powrót

Bellinzona Stolica włoskojęzycznego szwajcarskiego

kantonu Tessyn. Miasto położone jest na wschód od rzeki

Tessin. W mieście znajdują się średniowieczne

budowle warowne, które od 2000 r. należą do listy światowego

dziedzictwa UNESCO.

Powrót

Bazylea .

Do cennych zabytków Bazylei należą: romańsko-gotycka katedra z XI, XIV wieku, ratusz z początku XVI wieku,

budownictwo miejskie z XVI-XIX wieku

Powrót

Genewa

Cenne zabytki Genewy skupiają się na Starym Mieście, położonym po lewej stronie Rodanu, między jeziorem

Genewskim a rzeką Arve. Są to: katedra romańsko-gotycka z XII, XIV wieku, gotyckie kościoły, ratusz z XVI, XVIII

wieku, pałace z XVIII wieku, uniwersytet z XIX wieku. Po prawej stronie Rodanu, poza centrum miasta mieszczą się klasycystyczne budowle organizacji międzynarodowych. W

mieście znajduje się oryginalny pomnik krzewicieli reformacji o około 100 m długości, fontanna na Rodanie, u jego wypływu z

jeziora.

Powrót

Fryburg Miasto położone nad rzeką Sarine, na styku dwóch wielkich regionów etnicznych i językowych w Szwajcarii. Założono je w 1157 roku. Najstarsza część miasta leży

na skalistym cyplu, opadającym stromymi stokami ku głęboko wciętej dolinie Sarine.

W mieście na uwagę turystów zasługuje dobrze zachowane średniowieczne Stare Miasto, z gotycką, katedrą St. Nicolas zbudowaną w latach 1283-1490. Katedra jest znana z witraży Józefa Mehoffera. Miasto

jest także siedzibą założonego w 1889 roku Uniwersytetu Katolickiego. Warto także zobaczyć zamek

w Péyrolles z XVI wieuku, oraz pałac La Poya z początku XVIII wieku

Powrót

Lozanna

W Lozannie znajduje się katedra z XII, XIII w.

wzniesiona w stylu gotyckim, należąca do najwspanialszych budowli tego okresu w kraju.

Wspaniałym zabytkiem jest gotycki zamek biskupi z XIV, XV wieku, a także gmach

uniwersytetu z XVI-XVIII w., ratusz z XVII wieku. Zachowały się zabytkowe domy

mieszczańskie starego miasta.

Powrót

Lucerna Najbardziej znanymi zabytkami miasta są: ratusz z XVII

wieku, barokowy kościół jezuitów, kryty most drewniany (Kappellbrucke).

Powrót

Zurych W mieście zachowały się cenne zabytki m.in. bazylika

romańska z XI-XIII wieku, budownictwo mieszczańskie, domy cechowe z XVI-XVIII wieku.

Powrót

Interlaken W mieście warto obejrzeć fragmentu zamku i kościoła protestanckiego w dzielnicy Unterseen. Interlaken jest

punktem wypadowym wycieczek w Alpy Berneńskie.

Powrót

Müstair

To tu znajduje się opactwo Benedyktynów założone między 780 a 790 należące do listy światowego

dziedzictwa UNESCO.

Powrót

Sankt Gallen

W mieście warto zwiedzić późnobarokowy zespół budynków opactwa pochodzący z XVIII w. bibliotekę klasztorną z cennymi zbiorami

manuskryptów średniowiecznych oraz kościoły Św.Magnusa, Św. Wawrzyńca.

Powrót

Montreux

To tu co roku odbywa się jazzowey festiwal Montreux Jazz Festiwal. Dodatkowo na głównym placu miasta

można zobaczyć pomnik legendarnego lidera zespołu Queen, Freddiego Mercury.

W Montreux od 1960 aż do śmierci w 1977 żył w jednym z hoteli znany rosyjski pisarz, Władimir Nabokow.

Powrót

Jezioro Genewskie Leży w Szwajcarii i Francji, między Alpami i Jurą. Powierzchnia jeziora wynosi 581,4 km2 a głębokość maksymalna 310 m. Jezioro tradycyjnie dzieli się na

dwie części, Małe Jezioro oraz Wielkie Jezioro.

Do jeziora wpływa kilkaset rzek i rzeczek, z których największą jest Rodan, który jest jedyną rzeką

wypływającą z jeziora.

Nad jeziorem leży kilka miast, między innymi Genewa, Lozanna i Nyon oraz liczne ośrodki turystyczne i

uzdrowiskowe Montreux, Vevey, Thonon-les-Bains, Morges.

Powrót

Lodowiec Aletsch Największy i najdłuższy lodowiec Alp, leżący w Alpach

Berneńskich, w kantonie Valais w Szwajcarii. Zajmuje powierzchnię 87 km2. Lodowiec jest objęty rezerwatem znajdującym się na liście

światowego dziedzictwa UNESCO wraz ze szczytami Bietschhorn i Jungfrau.

Powrót

Szczyt Jungfrau Jungfrau to szczyt w Alpach Berneńskich w Szwajcarii,

na którego szczyt prowadzi najwyżej położona w Europie kolejka zębata. Góra wraz z rezerwatem znajduje się na

liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Powrót

Bietschhorn Zwany Królem Valais to szczyt w Alpach Berneńskich na

terytorium Szwajcarii. Zarówno północno-wschodnie jak i południowe stoki góry są rezerwatem znajdującym się na

liście światowego dziedzictwa UNESCO, wraz ze szczytem Jungfrau i lodowcem Aletsch.

Powrót

• http://skarby-swiata.pl/szwajcaria-zabytki/szwajcaria• http://przewodnik.onet.pl/1253,1629,spin.html• Wyszukiwarka google (obrazy)• http://pl.wikipedia.org

Powrót

Hymn „Schweizer Psalm” Tekst hymnu powstał w 1843 roku, jego autorem

był Leonhard Widmer. Melodia została zapożyczona z religijnego hymnu Diligam, te

Domine, popularnego w okresie renesansu. Na podstawie różnych wersji utworu w 1841 roku

adaptacji dokonał Alberik Zwyssig. Jako hymn państwowy pieśń została

zatwierdzona w 1961 roku. Do tego czasu Szwajcaria nie posiadała oficjalnego hymnu, a

każdy kanton miał swój własny. Zwyczajową rolę ogólnego hymnu pełnił utwór Rufst, du mein

Vaterland? będący wersją God save the Queen.

Powrót

• Trittst im Morgenrot daher,Seh' ich dich im Strahlenmeer,Dich, du Hocherhabener, Herrlicher!Wenn der Alpen Firn sich rötet,Betet, freie Schweizer, betet.Eure fromme Seele ahnt,eure fromme Seele ahntGott im hehren Vaterland!Gott, den Herrn im hehren Vaterland!

• Kiedy poranne niebo promieniejeTy, Panie jesteś na nim w jasnościTy, najsławniejszy, najwspanialszy.Kiedy Alpy promienieją chwałąMódlcie się Szwajcarzy, módlcie się.Czujemy i rozumiemyCzujemy i rozumiemyBoga w naszej OjczyźnieBoga, Pana w naszej Ojczyźnie.Powrót

• nowy rekord w konsumpcji sera: każdy Szwajcar (średnio) skonsumował 20 kg tego specjału.

• najczęściej fotografowany szczyt na świecie jest Matterhorn

• szwajcarskie linie lotnicze nadały samolotom nazwy najwyższych lub też najbardziej znanych szczytów górskich

Powrót

Ludność Według spisu powszechnego ludności z 2000 roku struktura

ludności ze względu na język ojczysty przedstawia się następująco:

• Niemiecki – 4 801 148 (72,8%) • Francuski – 989 606 (13,0%)

• Włoski – 470 961 (6,5%) • Serbsko-chorwacki – 103 350 (1,4%)

• Albański – 94 937 (1,3%) • Portugalski – 89 527 (1,2%) • Hiszpański – 76 750 (1,1%) • Angielski – 73 422 (1,0%) • Romansz – 35 072 (0,5%)

• Inne – 58 431 (0,7%) Szwajcarzy nie stanowią ani językowo, ani religijnie jedności,

mają jednak wspólną historię i ideały.

Powrót

Miasta Największe miasta Szwajcarii:• Zurych - 371 767 mieszk. • Genewa - 185 524 mieszk. • Bazylea - 165 847 mieszk. • Lozanna - 129 000 mieszk. • Berno - 128 041 mieszk.

Powrót

Religia Chrześcijaństwo jest dominującą religią w Szwajcarii, z podziałem pomiędzy katolicyzm (41,8% całej populacji w

2000 roku) a różne odmiany wyznań protestanckich (34,9%), z których najwięcej wyznawców liczy kalwinizm.

Imigracja spowodowała powstanie pewnej liczby wyznawców islamu (4,3%) i prawosławia (1,8%).

Szwajcaria jest także krajem o jednej z największych w Europie liczbie buddystów, chociaż procentowo stanowią

oni mniej niż 0,5% populacji. W tamtejszych Alpach znajduje się nawet klasztor buddyjski. Ponadto w Szwajcarii żyje dość sporo wyznawców judaizmu,

hinduizmu i innych niechrześcijańskich religii lub sekt, którzy łącznie stanowią 1,5% populacji kraju. 16,3%

Szwajcarów nie należy do żadnej wspólnoty religijnej, z czego 4,3% to wolnomyśliciele

Powrót

Szkolnictwo

Szwajcaria była jednym z pierwszych na świecie państw, które wprowadziło powszechne nauczanie elementarne. Szkoły podstawowe i średnie w Szwajcarii są bezpłatne;

w wielu kantonach bezpłatne są także obiady oraz podręczniki. Za państwowe szkoły wyższe płaci się około 560 franków szwajcarskich za semestr. Dla studentów z

ubogich rodzin występują jednak stypendia. Dyplomy prywatnych szkół szwajcarskich nie są uznawane przez

państwo; mogą być jednak uznawane przez firmy prywatne

Powrót

Kultura i sztuka • Język • Literatura

Powrót

Język Istnieją cztery języki urzędowe: niemiecki, francuski,

włoski oraz romansz (retoromański). Nauczanie w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach odbywa się w jednym z tych języków w zależności od kantonu.

Na uniwersytecie studiuje się po francusku bądź niemiecku (i włosku w kantonie Ticino). Absolwent wyższej uczelni powinien móc porozumiewać się

przynajmniej w trzech językach. Język angielski, mimo że nie należy do języków urzędowych, staje się coraz

bardziej popularny w środowisku przemysłowym i świecie reklamy. W Szwajcarii znajduje się wiele

prywatnych szkół, które słyną z wysokiego standardu kształcenia.

Powrót

Język codzienny Szwajcarów w kantonach niemieckojęzycznych to dialekt alemański

(Schwyzerdütsch) poważnie różniący się od podręcznikowej niemczyzny – jeśli mimo znajomości niemieckiego nie rozumiemy naszego rozmówcy, to wyraźnie poprośmy, aby mówił w Hochdeutsch. W Szwajcarii języki francuski i włoski, mimo drobnych odmienności np. w niektórych liczebnikach oraz w wymowie, nie różnią się od standardowego języka.

Język romansz jest używany tylko w niektórych gminach kantonu Gryzonia, gdzie dominuje Schwyzerdütsch.

Powrót

LiteraturaLiteratura szwajcarska powstaje w języku niemieckim,

francuskim, włoskim i retoromańskim, lecz największe znaczenie mają dzieła literackie w pierwszych dwóch

językach. Najbardziej znani pisarze szwajcarscy to Max Frisch i Friedrich Dürrenmatt. Bardzo ważną postacią był także filozof i psycholog Carl Gustav Jung. W Szwajcarii

żył i tworzył, chociaż częściowo także we Francji, w Niemczech i we Włoszech, niemiecki filozof i filolog

klasyczny Fryderyk Nietzsche, przez kilka lat był profesorem Uniwersytetu w Bazylei i jednocześnie

nauczycielem w miejscowym gimnazjum klasycznym.

Powrót

Znani pisarze

Gottfried Keller Jeremias Gotthelf

Conrad Ferdinand Meyer Friedrich Dürrenmatt

Max Frisch Robert Walser

Charles Ferdinand Ramuz

Powrót

Kuchnia Tradycyjnym szwajcarskim specjałem jest fondue, które robione jest z roztopionego sera. Sery szwajcarskie takie jak gruyère

czy emmentaler podgrzewa się w specjalnym kociołku z dodatkiem pieprzu, czosnku, białego wina i likieru wiśniowego.

Do nabierania roztopionego sera używa się świeżego chleba. Szwajcaria oprócz

serów może pochwalić się doskonałą czekoladą (np. Lind) oraz piwem.

Powrót

Miasto zostało założone w 1191 roku przez ks. Bertolda v. Zahringen w zakolu rzeki Aare. W 1218 roku

otrzymało status wolnego miasta Rzeszy Niemieckiej. W 1353 roku przystąpiło do Konfederacji Szwajcarskiej. Po

uchwaleniu konstytucji w 1848 roku zostało stolicą Szwajcarii. Powrót

WykonawcyJoanna Bugieda

Monika Ulko Kl. Ia

Powrót