KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

Jednostkowa umiejętność używania języka odpowiednio

do odbiorcy oraz do okoliczności towarzyszących procesowi komunikacji.

Kompetencja ta oznacza więc umiejętność stosowania reguł gramatycznych,

konstruowania wypowiedzi poprawnych i adekwatnych do danej sytuacji.

POCZĄTKI

Pojęcie Kompetencji komunikacyjnej zaproponowane przez Della Hymesa w

latach 60., zadomowiło się na gruncie pragmatyki

językoznawczej, psycholingwistyki, socjolingwistyki i psychologii społecznej.

PODZIAŁ

W latach 80. M. Canale i M. Swain wyodrębnili z kompetencji komunikacyjnej cztery główne

komponenty: Gramatyczny: umiejętność posługiwania się elementami leksykalnymi i regułami gramatycznymi, Socjolingwistyczny: umiejętność tworzenia wypowiedzi odpowiednio do różnych kontekstów społecznych, Strategiczny: właściwe stosowanie strategii komunikacyjnych, Dyskursywny: umiejętność łączenia zdań zgodnie z regułami dyskursu.

Podstawową jednostką kompetencji komunikacyjnej jest wypowiedź czyli

komunikat najczęściej językowy, który przybiera postać pojedynczego zdania

lub zbioru zdań.

POROZUMIEWANIE SIĘ

Niezbędnym warunkiem życia wśród ludzi jest posiadanie umiejętności porozumiewania się. W komunikacji międzyludzkiej muszą uczestniczyć dwie osoby: nadawca, czyli ktoś, kto wysyła informację i odbiorca -ten, kto ją odbiera. Komunikacja może być jedno -lub dwu -kierunkowa. Jeśli nadawca, przekazując informację, nie oczekuje odpowiedzi, mówi się o komunikacji jednokierunkowej. Z kolei dwukierunkowość komunikacji oznacza, że nadawca otrzymał potwierdzenie przekazanego komunikatu, np. w formie pytania zadanego przez odbiorcę. Komunikację dzielimy na komunikacje werbalną i nie werbalną.

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (tak jak większość gestów - emblematów czy wiele wyrazów mimicznych). Komunikacja niewerbalna może odgrywać równie istotną (lub nawet większą) rolę, co komunikacja werbalna.

KOMUNIKACJA WERBALNA

Komunikacja z użyciem języka naturalnego, czyli mowy jako środka komunikacji. Jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej. W szczątkowej postaci komunikacja werbalna występuje także u zwierząt, np. u szympansów, które rozwinęły w niektórych przypadkach także zdolność posługiwania się metaforą. Aby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, muszą istnieć osoby: mówiąca i słuchająca. Posługują się one kodem (językiem), który musi być znany obu osobom.

Proces kształtowania umiejętności komunikacyjnych rozpoczyna się już w okresie niemowlęcym. Jedną

z pierwszych umiejętności jest odpowiadanie przez dziecko

za pomocą uśmiechu na zainteresowanie osób, które zwracają

się do niego za pomocą słów lub gestykulacji. W początkowej fazie

rozwoju dziecka (1-2 miesiąc życia) większość uśmiechów wywołują stany wewnętrzne np.: bycie najedzonym. Dopiero później dziecko reaguje na

opiekuna

ZABURZENIA KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ

Zaburzenia kompetencji komunikacyjnej notowane są w wielu grupach dzieci. Są one trudne do zdiagnozowania i kłopotliwe do terapii, często dotyczą dzieci, które wypowiadają się zgodnie z zasadami gramatyki. Dysponują artykulacyjnie poprawną wymową co powoduje , iż oczekiwania otoczenia wobec nich są znaczne. Nieprawidłowości w zakresie kompetencji komunikacyjnej sprawiają jednak, że grupa ta nie jest w stanie sprostać stawianym im wymaganiom. Zaburzając językowe funkcjonowanie w sytuacji rozmowy, nieprawidłowości te powodują, iż dzieci z tej grupy są negatywnie odbierane przez otoczenie. W znacznym stopniu utrudniają interakcje z rówieśnikami.

ROZWOJU KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ I JĘZYKOWEJ U DZIECI.

Rozwój ten realizowany jest podczas:  indywidualnej pracy z dzieckiem (m.in. uczymy prawidłowych

skojarzeń nazw i zjawisk; powtarzania i samodzielnego wypowiadania słów i formowania zdań; odpowiadania na pytania zamknięte i otwarte )

 w parze z rówieśnikiem ( m.in. uczymy inicjowania i podtrzymania dialogu; monologizowania podczas zabawy; zadawania i odpowiadania na pytania)

 podczas zabawy z grupą (m.in. wzmacniamy świadomość, że za pomocą komunikacji można kształtować swoje otoczenie; uczymy uważnego słuchania innych; włączania się do rozmowy; zgłaszania swoich potrzeb; uczymy jak o coś poprosić czy o coś zapytać)

 podczas opowiadania rodzicom „ Co dzisiaj działo się w przedszkolu” ( m.in. uczymy streszczania zdarzenia; ćwiczymy opowiadanie tego, co wydarzyło się w przedszkolu i wyławiania esencji znaczenia ważnej w funkcjonowaniu społecznym)

PRZEZWYCIĘŻANIE PROBLEMÓW W KOMUNIKOWANIU SIĘ.

W znacznym stopniu, nad trudnościami w komunikowaniu się pracuje logopeda i psycholog, ale ponieważ problem jest złożony, stawiamy na współdziałanie wszystkich ludzi i szukamy wspólnych obszarów oddziaływań w zakresie kompetencji komunikacyjnej oraz wspólnych tematów rozmów.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ! WYKONAŁY:

EWA BIDERMANKAROLINA BUSZ

MARTA GERLACH