Europejski kodeks walki z rakiem

I. Prowadzàc zdrowy styl ˝ycia, mo˝na poprawiç ogólny stan zdrowiai zapobiec wielu zgonom z powodu nowotworów z∏oÊliwych

1. Nie pal. JeÊli palisz, rzuç! JeÊli jeszcze nie rzuci∏eÊ, nie pal przy niepalàcych.2. Wystrzegaj si´ oty∏oÊci.3. Bàdê codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj çwiczenia fizyczne.4. Spo˝ywaj wi´cej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie.

Ogranicz spo˝ycie produktów zawierajàcych t∏uszcze zwierz´ce.5. Nie pij; jeÊli pijesz alkohol – piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe –

ogranicz jego spo˝ycie: m´˝czyêni do dwóch porcji* dziennie, kobiety dojednej porcji dziennie.

6. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie s∏oneczne. Szczególnie chroƒdzieci i m∏odzie˝. Osoby majàce sk∏onnoÊç do oparzeƒ s∏onecznych powinnyprzez ca∏e ˝ycie stosowaç Êrodki chroniàce przed s∏oƒcem.

7. Przestrzegaj ÊciÊle przepisów dotyczàcych ochrony przed nara˝eniem na znanesubstancje rakotwórcze. Przestrzegaj zaleceƒ krajowych oÊrodków ochronyradiologicznej.

8. Bierz udzia∏ w programach szczepieƒ ochronnych przeciwko wirusowemuzapaleniu wàtroby typu B.

II. Programy ochrony zdrowia publicznego, mogàce zapobiegaçrozwojowi nowotworów lub zwi´kszyç szanse ich wyleczenia

9. Kobiety po 25. roku ˝ycia powinny uczestniczyç w badaniach przesiewowychw kierunku raka szyjki macicy.

10. Kobiety po 50. roku ˝ycia powinny uczestniczyç w badaniach przesiewowychw kierunku raka piersi.

11. Kobiety i m´˝czyêni po 50. roku ˝ycia powinni uczestniczyç w badaniachprzesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

* Porcja alkoholu to 10 g czystego alkoholu. Jest to równowartoÊç 1 kieliszka wódki, 1 ma∏ego piwa lub1 kieliszka wina.

www.mz.gov.pl

9 788388 681868

ISBN 978-83-88681-86-8

Komiks_mlodzi_okladka v1.4 03/11/2011 14:08 Page 2

Kodekszdrowego ˝ycia

Rafa∏ Bàkowicz i Micha∏ Lebioda

Warszawa 2011

Komiks_mlodzi i dorosli v1.5 03/11/2011 13:56 Page 1

Scenariusz: Micha∏ Lebioda

Rysunki: Rafa∏ Bàkowicz

Copyright © by Rafa∏ Bàkowicz

All rights reserved

ISBN: 978-83-88681-86-8

Zadanie Prewencja pierwotna nowotworów jest finansowane przez Ministerstwo Zdrowiaw ramach Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych.

Realizator zadania: Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Sk∏odowskiej Curie, Warszawa 2011

Komiks_mlodzi i dorosli v1.5 03/11/2011 13:56 Page 2

Komiks_mlodzi i dorosli v1.5 03/11/2011 13:56 Page 3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

Europejski kodeks walki z rakiem

I. Prowadzàc zdrowy styl ˝ycia, mo˝na poprawiç ogólny stan zdrowiai zapobiec wielu zgonom z powodu nowotworów z∏oÊliwych

1. Nie pal. JeÊli palisz, rzuç! JeÊli jeszcze nie rzuci∏eÊ, nie pal przy niepalàcych.2. Wystrzegaj si´ oty∏oÊci.3. Bàdê codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj çwiczenia fizyczne.4. Spo˝ywaj wi´cej warzyw i owoców: jedz co najmniej 5 porcji dziennie.

Ogranicz spo˝ycie produktów zawierajàcych t∏uszcze zwierz´ce.5. Nie pij; jeÊli pijesz alkohol – piwo, wino lub napoje wysokoprocentowe –

ogranicz jego spo˝ycie: m´˝czyêni do dwóch porcji* dziennie, kobiety dojednej porcji dziennie.

6. Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie s∏oneczne. Szczególnie chroƒdzieci i m∏odzie˝. Osoby majàce sk∏onnoÊç do oparzeƒ s∏onecznych powinnyprzez ca∏e ˝ycie stosowaç Êrodki chroniàce przed s∏oƒcem.

7. Przestrzegaj ÊciÊle przepisów dotyczàcych ochrony przed nara˝eniem na znanesubstancje rakotwórcze. Przestrzegaj zaleceƒ krajowych oÊrodków ochronyradiologicznej.

8. Bierz udzia∏ w programach szczepieƒ ochronnych przeciwko wirusowemuzapaleniu wàtroby typu B.

II. Programy ochrony zdrowia publicznego, mogàce zapobiegaçrozwojowi nowotworów lub zwi´kszyç szanse ich wyleczenia

9. Kobiety po 25. roku ˝ycia powinny uczestniczyç w badaniach przesiewowychw kierunku raka szyjki macicy.

10. Kobiety po 50. roku ˝ycia powinny uczestniczyç w badaniach przesiewowychw kierunku raka piersi.

11. Kobiety i m´˝czyêni po 50. roku ˝ycia powinni uczestniczyç w badaniachprzesiewowych w kierunku raka jelita grubego.

* Porcja alkoholu to 10 g czystego alkoholu. Jest to równowartoÊç 1 kieliszka wódki, 1 ma∏ego piwa lub1 kieliszka wina.

www.mz.gov.pl

9 788388 681868

ISBN 978-83-88681-86-8

Komiks_mlodzi_okladka v1.4 03/11/2011 14:08 Page 2