Kobiety dyktatorów 2

Prawdziwe

historie

Kobiety

Diane

Ducret

Diane Ducret

Ko

bie

ty

d

yk

tato

ró

w

dyktatorów2 2

MSZALONE NAMIĘTNOŚCI,

NIEPOSKROMIONE AMBICJE, MROCZNE FATUM…

Marita nienawidziła kubańskiego dyktatora z całego ser-ca. Porzucił ją i skazał na śmierć ich dziecko. Więc za dwa miliony dolarów zgodziła się go otruć. Kiedy ujrza-

ła Fidela, wybuchnęła jednak płaczem, spędziła z nim ostatnią noc i wróciła, nie wykonawszy zadania.

Długie nogi Yun Hye-yong przyniosły jej nieszczęście. Kim Dzong Il wypatrzył ją podczas scenicznego występu i nie zamierzał przyjąć do wiadomości, że ma narzeczonego. Razem z ukochanym rzuciła się z dachu budynku – nie było innej drogi ucieczki.

„Gdybyś mnie nie poznał, zostałbyś co najwyżej piekarzem” – wy-rzucała Slobodanowi Mira. Negocjując z prezydentem USA pokój na Bałkanach, dzwonił do niej co chwilę, upewniając się, czy nie poczynił zbyt dużych ustępstw.

Pokochały zbrodniarzy z pierwszych stron gazet – Saddama Husaj-na, Osamę bin Ladena, Fidela Castro, Slobodana Miloševicia, Kim Dzong Ila, Chomejniego. Kobiety dyktatorów.

100 000 SPRZEDANYCH EGZEMPLARZY PIERWSZEJ CZĘŚCI! KOLEJNA KSIĄŻKA Z BESTSELLEROWEJ SERII!

Cena detal. 39,90 zł

BEST

SELL

EROW

A SE

RIA:

Diane Ducret

Wydawnictwo ZnakKRAKÓW 2013

przekład Anna Maria Nowak

Spis treści

Rozdział 1FIDEL CASTRO – DON FIDEL, CZYLI KAMIENNY GOŚĆ 9

Zakochany Castro 11Słowik Meksyku 32Kuba, ojczyzna zdrajczyń 50Żegnaj, Guevara 67

Rozdział 2SADDAM HUSAJN – ROPA ZA ŻYWNOŚĆ 73

Narzeczona Tygrysa 75Brunetki, blondynki… 104Jego wielka grecka kochanka 122Wilk i blondynka 127Alicja w krainie Saddama 131

Rozdział 3CHOMEJNI – IMAM SWOJEJ PANI 137

Dama niekameliowa 139Saga rodzinna 144Tajemnicza dama i jej poeta 163Pieśń nad pieśniami 178

Rozdział 4MIRA MARKOVIĆ – CZYLI RÓŻA WE WŁOSACH 181

Kiedy Slobo poznał Mirę 183Bałkańska Antygona 204Upadek 230

Rozdział 5KIM DZONGIL – CZYLI TRZY GRACJE 235

Czerwona madonna z dzieciątkiem 237Siódma muza 249Wojna tańczących gwiazd 270Pociąg zwany pożądaniem 288

Rozdział 6WOJNA I POKÓJ MIĘDZY ŻONAMI 293

Nadżwa musi zostać 295Dom otwarty 315Robotnice Kandaharu 332Wilczyca w owczarni 347

Przypisy 355Podziękowania 373

ROZDZIAŁ 1

FIDEL CASTRO DON FIDEL,

CZYLI KAMIENNY GOŚĆ

Jeśli jest takim samym przywódcąjak ojcem, współczuję Kubie!

Mirta Díaz-Balart, żona Castro

Zakochany Castro

Santiago de Cuba, rok szkolny 1944. W czasie przerwy na podwórku szkoły średniej jezuitów Colegio de Belén wybucha gwałtowna kłótnia.

– Zabraniam ci się z nią spotykać! – Stary, tego może mi zabronić jej ojciec albo ona. Na pewno nie ty!1

Przebrała się miara. Rywala trzeba przywołać do porządku. Zawsze poryw-czy, a teraz na dodatek zakochany Fidel postanawia udzielić mu natychmia-stowej lekcji. Tymczasem rozjuszony przeciwnik ubiega go i sprawia mu baty. Po kilku potężnych – bardziej męskich niż młodzieńczych – ciosach rzuca sie-demnastolatka na ziemię. Pokonany kipi z wściekłości. Nie widzi nic, słyszy jedynie szyderstwa kolegów, których cieszy jego publiczne upokorzenie. Wtem z rykiem zrywa się z ziemi i wyciąga pistolet. Nie na darmo nazywają go El Loco, Narwaniec. Trzyma na muszce konkurenta do wdzięków ślicznej panny San Pedro, gdy zostaje powalony przez dzielnego profesora.

Ten syn zamożnego plantatora trzciny cukrowej wciąż nie potrafi odna-leźć się w mieście ani przyswoić sobie tutejszych zwyczajów. Urodzony praw-dopodobnie w 1926 roku Fidel nie znosi, kiedy się z niego drwi. Jako trzeci z siedmiorga dzieci Angela, emigranta z hiszpańskiej Galicji, który przybył do niegdysiejszej kolonii w poszukiwaniu szczęścia, musi stale walczyć o swoją pozycję. Dom w Biranie, niewielkiej miejscowości w dzikim regionie Oriente

12 diane ducret | kobiety dyktatorów 2

na wschodzie Kuby, nieustanie rozbrzmiewa odgłosami sprzeczek rodzeństwa. Cztery siostry regularnie sprzymierzają się przeciwko Fidelowi i prowokują go, wymyślając dlań najdziwniejsze przezwiska. Z lubością wywołują u niego na-pady złości, po których albo szlocha, albo zapada w milczenie.

Sytuacja nie poprawia się także, kiedy Fidel śladem starszego rodzeństwa wyrusza do szkoły w Santiago. Natychmiast rozpoczyna wojnę z właścicielami bursy, w której mieszka, skarżąc się w listach: „Nie dają nam nic do jedzenia, wciąż chodzimy głodni. Mieszkanie jest paskudne, a gospodyni to ślamazara. Tylko tracimy czas”2.

Jednak w czerwcu 1945 roku Fidel Alejandro Castro Ruz zdaje maturę ze znakomitym wynikiem, budząc w matczynym sercu uzasadnioną dumę. Lina Ruz, typowa Kubanka, która jako szesnastolatka skromnie przekroczyła progi domu Angela Castro, rozpoczynając u niego służbę, straciła już nadzieję, że w końcu zobaczy w todze niesfornego syna, wielokrotnie wyrzucanego ze szkoły. Nigdy nie wyglądała piękniej niż w dniu rozdania świadectw, kiedy pojawiła się w ciemnej koronkowej sukni, starannie umalowana i uczesana, promiennie uśmiechnięta. Fidel dostarczył jej kolejnego powodu do dumy, zapisując się na uniwersytet w Hawanie, gdzie zamierza studiować prawo.

W kampusie, górującym nad miastem niczym sanktuarium niedostępne dla maluczkich, Fidel szybko odnajduje wolność, której tak mu brakowało w szkole średniej. Nie może narzekać na nudę. Dzieje się tu wiele, gorące dyskusje toczą się w łonie Federacji Studentów, prawdziwego przedsionka władzy, gdzie naj-tęższe głowy zaczynają karierę polityczną. Przeciwnicy nie posługują się jedynie argumentami słownymi. Dyskusje kończą się także wyciągnięciem rewolwerów, uprowadzeniami i zabójstwami. Na szczęście Fidel może liczyć na przewodnika po tym labiryncie: swojego nowego przyjaciela, pochodzącego z tej samej pro-wincji, Rafaela Diaza-Balarta.

Ten dawny i bliski współpracownik Fulgencia Batisty chętnie wyświadcza przysługi młodemu Castro, a pewnego dnia ukrywa go nawet w mieszkaniu swojej rodziny, kiedy to Fidel po nazbyt gwałtownym ataku na władzę musi salwować się ucieczką. Rafael postanawia wykorzystać zapał i niebywałą wręcz zuchwałość wichrzyciela i proponuje mu spotkanie ze swoim protektorem, któ-ry od 1940 roku rządzi wyspą. „Za duży demokrata”, krzywi się Fidel, któremu

131. Fidel Castro – Don Fidel, czyli kamienny gość

jezuici wpoili podziw dla hiszpańskiego dyktatora generała Franco. Przychyl-ność przyjaciela woli wykorzystywać w inny sposób: by dotrzeć do osobisto-ści najwyższej rangi, czyli jego siostry, jasnowłosej Mirty. Ta śliczna studentka fi lozofi i już wcześniej wpadła mu w oko. A przecież rozpoczynając studia, żył jak mnich, dochowując wierności postanowieniu, że nie będzie tracił czasu na swawole, że miłość może poczekać.

Mimo to aura spowijająca młodą kobietę oczarowuje rozpalonego Fide-la. „Była bardzo ładna, choć nie miała tradycyjnego kubańskiego typu urody, raczej skandynawski”3, wspomina znajomy z czasów uniwersyteckich. Mirta i Rafael bardzo wcześnie stracili matkę. Ojciec, wpływowy burmistrz Banes, ożenił się powtórnie. Macocha okazała się tyranką. Próbowała kontrolować każ-dy aspekt życia Mirty, która – w przeciwieństwie do braci – miała tylko jedną ucieczkę z tego więzienia: małżeństwo. Jeśli wierzyć zauroczonemu nią sąsia-dowi, mogła do woli wybierać: „Blondynka o zielonych oczach, najładniejsza dziewczyna pod słońcem, istna dusza Boga. Jej śmiech był jak promień słoń-ca… Uwielbiała tańczyć!”4. Mirta siała zatem spustoszenie w sercach uniwer-syteckich przyjaciół Rafaela. Troskliwy brat podsuwał jej pretendentów o od-powiednim statusie społecznym. „Poznałem ją nawet z młodym, przystojnym inżynierem, który potem zbił miliony w Wenezueli”, wspomina. Jednak serce Mirty pozostało niewzruszone.

W tamtym okresie gust Fidela jeszcze nie jest ukształtowany. „Naprawdę nie potrafi ę wybrać między blondynką a brunetką”5, wspomina. Jednak to nie wątłe istoty, takie jak Mirta, wywołują u niego silniejsze bicie serca. „Wole-liśmy nieco pełniejsze dziewczęta o szerokich biodrach. Mieliśmy dość prymi-tywny gust. Przedkładaliśmy ilość nad jakość. Wtedy jeszcze Wenus z Milo nie była naszym ideałem urody”, przyznaje szczerze. Nieskończenie nudne godziny u jezuitów Fidel wypełniał poetyckimi próbkami, w których rozpływał się nad ponętnymi kształtami młodej koleżanki o pełnych pośladkach. Pochłonięty tworzeniem panegiryku, nie zdążył go schować przed nauczycielem, który prze-chwycił wiersz i wygłosił surowe kazanie. „Przeżyłem taki wstyd i upokorzenie, gdy ksiądz odkrył me najbardziej intymne sekrety, że już na zawsze zarzuciłem poezję. (…) Chodziło o utwór o podtekście erotycznym. Ale nieprzekraczają-cym granic przyzwoitości”.


Fidel nie został więc poetą, ale któż by pamiętał o młodzieńczych upo-korzeniach? Zakochał się. Jego urok w mgnieniu oka podziałał też na Mirtę.

„Wydaje mi się, że to była miłość od pierwszego wejrzenia – wspomina Juanita Castro, młodsza siostra wytrawnego uwodziciela. – Przypuszczam, że uległa mu, ponieważ był naprawdę bardzo przystojny”, mówi dalej. Być może jednak przyczyny tej nagłej miłości należy szukać też gdzie indziej. „Sądzę, że wybrała Fidela, aby rozwścieczyć macochę”, precyzuje Rafael. Siedemnastoletnia Mir-ta zaręcza się w październiku 1946 roku. Wreszcie będzie mogła się wyrwać z oków rodzinnej niewoli.

Fidelowi tymczasem się nie spieszy. Mija rok, zanim przedstawi wybrankę swoim fi luternym siostrom. Spotkanie odbywa się w szkole urszulanek przy okazji pokazu tańców greckich, w którym biorą udział Juanita i Enma Castro. Fidel i Mirta oklaskują występ, po czym zapraszają dziewczęta na kolację w mie-ście, żeby lepiej się poznać.

– Chciałabym, Mirto, ale nie mogę zjawić się w restauracji w stroju Gre-czynki – waha się Enma.

– Nie przejmuj się, wstąpimy do mojego wuja, pożyczę ci ubranie. Będziesz tylko musiała zatrzymać sandały, bo moje buty nie będą na ciebie pasować – odpowiada narzeczona brata.

Ten przejaw kobiecej solidarności da początek znakomitym relacjom między dziewczętami. Enma zasiada do kolacji w eleganckiej niebiesko-białej garsonce, którą Mirta pozwala jej zatrzymać. Obie siostry są zauroczone uko-chaną brata. Już trójka przedstawicieli rodziny Castro znalazła się pod urokiem Mirty Diaz-Balart. Z dwiema sojuszniczkami u boku Fidel może ofi cjalnie przedstawić wybrankę rodzicom.

Zbliżają się wakacje, przyszli teściowie przysyłają Fidelowi pieniądze, by kupił bilety na pociąg do Biranu. On jednak, pochłonięty studenckimi walka-mi politycznymi, na śmierć o tym zapomina i muszą się zadowolić kuszetkami najgorszej klasy. „Oczywiście podróż była koszmarna. Nie mogliśmy zasnąć, dotarliśmy do Biranu wyczerpani, zwłaszcza Mirta, która – jako osoba dobrze wychowana – nie poskarżyła się ani słowem”, opowiada Juanita. Lina Ruz jest zachwycona grzeczną studentką o nienagannych manierach. Widzi w niej wymarzone lekarstwo na szalone pomysły syna, który właśnie oświadczył, że


zamierza obalić dyktaturę generała Trujillo na Dominikanie, deklarując, co gorsza, że jest gotów ponieść śmierć za sprawę. „Wiem, że kochasz Mirtę, a ona ciebie. Jesteście młodzi, czas już założyć rodzinę. Może się pobierzecie?” Mał-żeństwo zamiast śmierci – rozwiązanie spadło jak z nieba.

Trzeba tylko przekonać do tego rodziców Mirty. A to niebywale trudne zadanie. Kiedy narzeczona w mocnej asyście klanu Castro informuje ojca o za-ręczynach, ten zwolennik Batisty nieoczekiwanie wpada w furię. Doskonale zna krętą ścieżkę, jaką podążał Fidel, kierując związkami studenckimi. Sam już nie wiedział, co bardziej go oburza u jakże niepożądanego kandydata na zięcia: jego zmienność czy dorównująca jej zaciekłość, czy wreszcie związki z hawańskimi gangami. W każdym razie patriarcha rodu Díaz-Balart absolut-nie nie wyraża zgody na związek. Spłoszona Mirta widzi, jak uchylone drzwi klatki znów brutalnie się zatrzaskują. Pozostaje tylko jeden sposób złamania nieugiętego ojca: szantaż. Jeśli dalej będzie się sprzeciwiał, Mirta z pierwszym lepszym ucieknie do Stanów. Nie może liczyć na pomoc brata. O ile bowiem Rafael nie odmawia Fidelowi talentów oratorskich, o tyle dostrzega też słabo-ści jego charakteru: „Mirto, doskonale go znasz. Jest błyskotliwy, nie brak mu wyjątkowych zalet, ale równocześnie wiesz, jak łatwo popada w paranoję! Jed-nego dnia podaruje ci futro, a drugiego zepchnie z dziewiątego piętra!”6.

Na szczęście reakcja koleżanek utwierdza Mirtę w przekonaniu, że dobrze wybrała: wszystkie zazdroszczą jej narzeczonego. Jedna tak tłumaczy tę fascy-nację: „Był bardzo przystojny, typowy kubański macho. Robił na nas, nastolat-kach, olbrzymie wrażenie”7. Nauczycielka angielskiego Mirty również obser-wuje parę w domu państwa Diaz-Balart: „Był niezwykle wprost uwodzicielski. Całą uwagę skupiał na niej, a nas kompletnie ignorował”.

Fidel dokonał wyboru i już się nie wycofa. Okazuje się wytrwały, gotów za-akceptować przepych świata Mirty. Wszystko, by osiągnąć cel. W szykownym Klubie Amerykańskim, który upodobała sobie elita, usiłuje naśladować styl ży-cia burżuazji. „Przychodził tańczyć, ale nigdy nie tańczył”8, wspomina przyjaciel z tamtego okresu. Wytłumaczenie jest proste: „Nie nadawał się ani na tance-rza, ani na bawidamka. Niezgraba w królestwie tańca, nie lubił ani rumby, ani pachangi”9. Z obowiązku podreptał z Mirtą trochę po parkiecie i natychmiast wracał do stolika na męskie rozmowy o polityce.


Po długich miesiącach narzeczeństwa i obowiązkowych kontredansów bariera między Fidelem a przyszłym teściem wreszcie zostaje przełamana. Być może przeważyło to, że rodzinie Díaz-Balart – jednej z najbardziej zna-nych i szanowanych w Banes – rozpaczliwie brakowało pieniędzy. Tymcza-sem Angel Castro, uważany za wieśniaka bez manier, miał ich w kieszeni pod dostatkiem.

11 października 1948 roku Fidel żeni się z Mirtą Franciscą de la Caridad Díaz-Balart Gutiérrez. Po ślubie kościelnym odbywa się cywilna ceremonia w domu panny młodej. Zrezygnowanemu panu Díazowi-Balartowi humor poprawia kosztowny prezent ślubny od Batisty: para wielkich alabastrowych lamp. „Batista musiał sporo za nie zapłacić. Najwyraźniej chciał się pokazać.Ale, Bogiem a prawdą, wcale nie były ładne”, krytycznie zauważa Lina Ruz.

Fulgencio Batista przebywa właśnie w Stanach Zjednoczonych. Ten bez-kompromisowy żołnierz i jego junta wprowadzili na Kubie reżim proamery-kański, posuwając się aż do skopiowania Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Batista zaczynał karierę polityczną jako szef sztabu generalnego. W latach trzy-dziestych XX wieku był szarą eminencją kolejnych prezydentów. Wreszcie po wyborach w 1940 roku sam objął najwyższy urząd. Po porażce w następnych wyborach, cztery lata później, schronił się u swego mistrza i sąsiada. Jedne przegrane wybory nie zdołały przekreślić dziesięciu lat budowania wpływów: w 1948 roku Batista dostaje się do senatu i liczy na rychły powrót na szczyt oraz stanowisko skrojone dokładnie na jego miarę.

Ojciec pana młodego nie może uczestniczyć w ceremonii: lekarz kazał mu pozostać w łóżku. Angel jest zrozpaczony, że nie może zobaczyć ślubu swojego wybitnego syna. „Mój najdroższy Castro – pociesza go Lina – nie przejmuj się tak, bo sobie zaszkodzisz. Wyobraź sobie, że to zwykły wyjazd, taki jak inne. Zresztą wszyscy myślami będziemy przy tobie. Wezmę dziesięć tysięcy dolarów, twój prezent ślubny. Zobaczysz, dzieci ogromnie się ucieszą”.

Wesele, na które zaproszono elitę miasta, odbywa się w Klubie Amery-kańskim. „Ogromnie się ucieszyłam, bo pierwszy raz od bardzo dawna wi-działam Fidela zakochanego i szczęśliwego”, raduje się ta, która wciąż liczy, że z chwilą ożenku syn porzuci szaleńcze pomysły. Kulminacyjnym punktem jest ogłoszenie, że państwo młodzi spędzą miesiąc miodowy w Stanach Zjednoczo-


nych. Akcję „Odciągnąć Fide la od polityki” Lina kończy, wręczając młodej parze kasetkę od męża.

– Dziesięć tysięcy dolarów! Ależ, mamo, tata chyba oszalał! Nie mogę przyjąć takiej sumy.

– Siedź cicho i bierz, Fidel. Castro daje wam te pieniądze ze szczerego serca. Przydadzą się wam na podróż i twoją naukę w Nowym Jorku.

Mirta rzuca się teściowej na szyję. – To najpiękniejszy prezent, jaki dostaliśmy. I najbardziej przydatny.Do tej sumy dochodzi jeszcze czek na tysiąc dolarów od Batisty – błogosła-

wieństwo dla młodych, o których ślubie pisano we wszystkich kronikach towa-rzyskich. Upojeni tym nagłym zalewem dobroci Mirta i Fidel w asyście dwóch uzbrojonych ochroniarzy ruszają na niewielkie lotnisko. Fidela poszukuje szef miejscowego gangu, któremu młody polityk za bardzo zaszedł na skórę. Jego ludzie z pewnością będą czyhać na największych lotniskach wyspy, ale Mirta nic o tym nie wie10.

Tak oto w tajemnicy udają się do Miami Beach, gdzie już czeka na nich pokój w hotelu Wersal. Tam odkrywają dotychczas nieznane rozkosze. „Po raz pierwszy jadłem steki z kością, wędzonego łososia, przysmaki, które młody mężczyzna o zdrowym apetycie potrafi docenić”, wspomina Fidel11. Pierwszym wspólnym zakupem staje się niebieski lincoln za dwa tysiące dolarów, który do-wiezie ich aż do Nowego Jorku. „Nie martwcie się o nas, znakomicie się bawi-my – zapewnia teściów Mirta. – Nie jesteśmy sami. Fidel zaproponował moje-mu bratu Rafaelowi, żeby przyłączył się do nas z żoną. (…) Kiedy się zmęczy, Rafael zastępuje go za kółkiem i wszystko idzie znakomicie”. Wycieczka jest luksusowa, zatrzymują się w słynnym hotelu Waldorf Astoria. Dla Mirty życie małżeńskie zaczyna się pod najlepszymi auspicjami: nie tylko zdobyła wyma-rzoną wolność, ale jeszcze zyskała rodzinę, która kocha ją jak rodzoną córkę. „Twój ojciec jest najhojniejszym człowiekiem pod słońcem. Nikt nigdy nie dał mi tyle pieniędzy”, nie posiada się ze zdumienia i zachwytu.

Nowy Jork staje się źródłem nieustannych radości i odkryć. Przemierzają idealnie wytyczoną siatkę ulic. Dziecięcy zachwyt, z jakim Fidel podziwia gigan-tyczną choinkę, rozśmiesza jego żonę niemal do łez. Mnóstwo samochodów na ulicach, dynamizm wielkiego miasta – wszystko tutaj go zdumiewa. Młodzi nie


przyjechali tu jednak tylko zwiedzać. Muszą jeszcze zapisać się na uniwersytet. Przenoszą się do mieszkania Rafaela przy 82. Ulicy na Manhattanie.

Dwudziestojednolatek odkrywa w Nowym Jorku coś jeszcze: wolność sło-wa. Kupuje angielskie wydanie Kapitału Marksa, nie pojmując, jak Stany Zjed-noczone, które tak gorąco sprzeciwiają się komunizmowi, mogą zgadzać się na publikację dzieła zachęcającego do obalenia ich systemu gospodarczego. Ame-rykanie zdecydowanie mają dziwaczne obyczaje. Na kampusie Princeton z kolei szokuje go widok par, które bezwstydnie całują się na oczach wszystkich.

Jednak po dwóch miesiącach – dla Mirty pełnych odkryć, porażek dla Fidela – wsiadają do lincolna i wracają na Kubę, rezygnując z marzeń o studiach w Ameryce. Nie oznacza to, że zamierzają w ogóle rzucić naukę. Fidel proponu-je żonie coś jeszcze lepszego niż Nowy Jork. Paryż. „Następnym etapem, Mirto, będzie Sorbona. Wystąpię o stypendium i zamieszkamy w Paryżu”, obiecuje jej z przekonaniem. Mirta jest w siódmym niebie. Natychmiast pisze do teściów przekonana, że wybitne zdolności intelektualne męża rychło zapewnią im prze-prowadzkę do Europy. „Jak się domyślacie, na pewno z łatwością otrzyma sty-pendium. Skaczę z radości na samą myśl, że wkrótce wyjadę do Francji”. Lina podziela entuzjazm synowej: „Nie przejmuj się, gdyby nie dostał stypendium. Już rozmawiałam z mężem. Zdobędziemy się na dodatkowy wysiłek, byleby wa-sze pragnienie się ziściło”.

Mimo to zaraz po powrocie nowożeńców do Hawany obie kobiety szybko muszą pogodzić się z klęską swoich marzeń o odciągnięciu Fidela od polityki. Castro zrzuca na żonę troskę o urządzenie pokoju w hotelu przy ulicy San Lázaro, a sam czym prędzej angażuje się w działalność Partii Ludu Kubańskiego (PPC – Partido del Pueblo Cubano), nazywanej też Partią Ortodoksyjną. Ugrupowanie głosi konieczność moralnego uzdrowienia władzy i oczyszczenia kubańskiego systemu politycznego, przeżartego korupcją. Mirta nie wtrąca się do działalności politycznej męża. Podczas gdy on uczestniczy w kolejnych wiecach i podróżuje po kraju, godzinami wiernie czeka sama w samochodzie12.

Wkrótce przenoszą się do dzielnicy Vedado, gdzie wynajmują mieszkanie na rogu Drugiej i Trzeciej Ulicy. Fidel zapisuje się na uniwersytet jako wolny słuchacz. Obsesyjnie się uczy, więc młoda żona może zwierzyć się z typowych objawów ciąży jedynie szwagierkom, które odwiedzają ją co weekend.


Lato 1949 roku to dla przyszłej matki miesiące prawdziwej sielanki. W Biranie cała rodzina Fidela radośnie przyjęła nowinę, którą zwiastował jej zaokrąglony brzuch. Przyszły ojciec pracuje bezustannie, by – jak wierzy Mirta – zapewnić im świetlaną przyszłość. Wieczorami para chodzi na plażę, gdzie spotyka się z Rafaelem i jego paczką. Mężczyźni piją piwo, palą cygara i rozprawiają o polityce, grając w domino. Fidel unosi się, peroruje, podczas gdy Mirta słucha cierpliwie – często do późnej nocy. Wakacje kończą się naj-piękniejszym prezentem, jaki można sobie wyobrazić. 1 września przychodzi na świat Fidelito. „ Fidel dosłownie promieniał ze szczęścia”, wspomina Jua-nita. Kobiety z otoczenia błyskotliwego studenta wierzą, że odcięły łeb po-litycznemu smokowi. „Czegóż więcej możemy sobie życzyć, Castro? – pyta Lina męża. – Fidel ma syna, wkrótce zdobędzie dyplom, nie angażuje się już w działalność polityczną na uniwersytecie. (…) Mamy wszystko, czego nam potrzeba do szczęścia”.

Fidel tak skutecznie się kamufl ował, że nawet matka uwierzyła w jego przemianę w mola książkowego. Tymczasem on nie tylko prowadzi działal-ność polityczną, ale jeszcze wciąga brata Raula w kręgi marksistowskie i do Związku Młodych Komunistów. Jego postawa coraz bardziej się też radykali-zuje. Na znak protestu przeciwko Batiście zakazuje żonie przyjmowania upo-minków od Diazów-Balartów, choć te często mogły jej się przydać. Nawet jeśli prawość męża, wiernego swym zasadom, budzi w Mircie zachwyt, to musi ona stawić czoło rzeczywistości i pogodzić się z tym, że rodzina zmuszona jest żyć na garnuszku klanu Castro.

Chciałaś zobaczyć Paryż… Nie zobaczyliśmy Paryża

– Mirto, nie pojadę do Paryża. Nie tam jest moje miejsce. Postanowiłem, że nie będę studiował na Sorbonie. Zostanę tutaj, na Kubie. Będę walczył, by z ra-mienia partii trafi ć do Izby Reprezentantów jako delegat okręgu hawańskiego, tam będę działać, a pewnego dnia przejmę władzę.

– Ależ Fidelu, nie możesz, ot tak, zniweczyć wszystkich planów! Obieca-łeś twoim rodzicom i mnie, że pojedziemy do Paryża i tam dokończysz studia! Nie możesz teraz zrezygnować, Fidelu… Zrozum13.


Jedno zdanie męża niczym ostrze gilotyny ucina marzenia o życiu wśród paryskiego luksusu i cyganerii. Mirta łzami próbuje skruszyć Fidela, ale ten szybko poskramia żoniny bunt: chwyta lampę – prezent od Batisty – i ciska nią o ziemię. Nie czekając, aż obeschną łzy zawodu i rozpaczy, zostawia Mirtę, aby ustalać terminy wieców i oświadczeń dla prasy. „Fidel stał się gościem w domu, jego światem jest polityka i partia. Czuję się samotna i porzucona. Prawie wca-le nie rozmawiamy, całe dnie spędza na mieście. Nie wiem, jak wykarmiłabym siebie i Fidelita, gdyby nie Wasze pieniądze”, skarży się teściom. Lina załatwiła synowej kredyt w kilku hawańskich sklepach. Zabrała ją też do salonu meblo-wego i na pociechę zafundowała wymarzoną jadalnię w odcieniu perły.

Skończyły się też wieczory we dwoje. Nawet jeśli Mirta i Fidel gdzieś wy-chodzą, nieodmiennie towarzyszą im jego przyjaciele – a zwłaszcza przyjaciół-ki. Na przykład Martha Frayde, zamożna studentka medycyny, wspierająca walkę charyzmatycznego młodzieńca. „Już wtedy potrafi ł czarować kobiety”14, zauważa. Fidel często zabiera towarzystwo do najmodniejszego lokalu Hawany

„12 y 23”, gdzie – nasyciwszy się płomiennymi przemowami – można schru-pać kilka tartinek. A kiedy pozostali ruszają na parkiet, siedzi przy stoliku jak przykuty. Już nawet nie udaje, że porwie żonę w tany. Nawet wyjściami do kina rządzi polityka. Fidel wlecze drugą połówkę na swój ulubiony fi lm – Dykta-tora Chaplina15.

Przyciąga kobiety jak magnes. Szybko otacza go wianuszek zagorzałych wielbicielek. Conchita Fernández nie potrafi mu się oprzeć: „Natychmiast mnie oczarował. Pod każdym względem. (…) Wprost emanował magnetyz-mem, nawet jeśli stał odwrócony plecami”16. Fidel nauczył się czarować nie tylko głosem, ale i wyglądem. Młoda kobieta natychmiast wpada w sidła tego mężczyzny „w marynarce z szerokim krawatem w prążki”. On zaś tak bardzo interesuje się losem kobiet w nowym społeczeństwie, które będzie budował, że już na początku lat pięćdziesiątych dochowa się dwójki dzieci z nieprawego łoża. Tłumacząc się matce ze swojego „grzechu”, usprawiedliwia się działaniem sił nadprzyrodzonych: „Zobaczyłem ją na ulicy i po prostu nie mogłem się jej oprzeć. To spadło na mnie jak grom”.

Dalsze wydarzenia z jednej strony nadają rozpędu karierze Castro, z dru-giej zaś – coraz bardziej zagrażają trwałości jego małżeństwa. 16 sierpnia 1951


roku przywódca PPC, z którą Fidel był związany, popełnia spektakularne sa-mobójstwo, strzelając do siebie podczas audycji radiowej. Wraz ze śmiercią swojego politycznego protektora Fidel może pożegnać się z marzeniami o miej-scu w Zgromadzeniu Narodowym. 10 marca następnego roku, kilka miesię-cy przed wyborami prezydenckimi, Fulgencio Batista i jego wojskowi, witani entuzjastycznie przez żołnierzy, zajmują największe koszary na Kubie. Zostaje ogłoszony stan wyjątkowy i Batista bez najmniejszego oporu ze strony Kubań-czyków wprowadza się do pałacu prezydenckiego. Rafael Díaz-Balart dzwoni do szwagra, informując go o swoim poparciu dla nowego rządu i zachęcając, by Fidel też przeszedł na jego stronę. Wściekły Castro strąca aparat na podłogę i wypada z domu, skazując Mirtę na bezsenną, pełną niepokoju noc. Rano wystosowuje do niej list-ultimatum.

Najdroższa Mirto!Wydarzenia ostatnich godzin nie pozostawiają złudzeń co do postawy Two-jej rodziny. Postawy kłócącej się z tym, o co walczę. Nie wyobrażam sobie,że miałbym mieszkać pod jednym dachem z wrogami. Postanowiłem więc, że nie wrócę, dopóki Twoi bracia nie opuszczą domu.

Przez cały sierpień kolportuje ulotki zachęcające do wojny z Batistą. Przyjaciółki odwiedzające zdesperowaną Mirtę są przerażone warunkami, w ja-kich żyje dwudziestodwuletnia dziewczyna. Kiedy jedna z nich prosi, by po-zdrowiła Fidela, Mirta odpowiada: „Będzie przejeżdżał samochodem, to ci pomacha”17. To jedyny kontakt, jaki ma z mężem. Jej dobry nastrój znika bez śladu, żyje oddzielona od rodziny. „Całe dnie spędzam w mieszkaniu z Fideli-tem – pisze do teściowej – podczas gdy mój mąż walczy z tym, co najcenniej-sze dla mojego ojca i brata”.

Działaczki spod znaku Moncady

26 lipca 1953 roku Martha Frayde nie spodziewa się gości. Zbliża się kolejny wieczór cudownego kubańskiego lata. Wracając do domu, zauważyła kilka woj-skowych dżipów, ale w Hawanie to o niczym nie świadczy. Wtem ktoś zaczyna


się dobijać do drzwi. Martha otwiera. Widzi roztrzęsioną Mirtę z synem, która blada jak ściana bez słowa podaje jej gazetę wieczorną: Fidel z towarzyszami za-atakowali koszary Moncada w Santiago de Cuba, drugim mieście kraju.

Z pierwszych komunikatów wynika, że atak się nie udał, a straty wśród zamachowców są znaczne. Wiedząc, na jakie ubóstwo Fidel ostatnio skazywał żonę, Martha przede wszystkim niepokoi się o los przyjaciółki: „A czy chociaż opłacał składki, żebyś dostawała wdowią rentę?”. Wyczerpana Mirta przyzna-je, że nie ma pojęcia, co robił Fidel ani co się z nim dzieje. Ani słowem nie uprzedził jej o zama chu, od dłuższego czasu nie dostaje też od niego żadnych wiadomości. Kobiety postanawiają więc odwiedzić rodziny jego towarzyszy niedoli. Nie znajdują tam jednak życzliwości ani współczucia. Padają okrzyki: „Fidel to morderca! Zaprowadził naszych synów na śmierć!”. Niektóre matki i narzeczone grożą im nawet pobiciem.

Załamana Mirta dowiaduje się z radia, że wielu zamachowców rozstrze-lano zaraz po schwytaniu. Może jednak Fidel przeżył? Trzeba ubłagać żołnie-rzy, którzy będą polować na nielicznych ocalonych, żeby się nad nim zlitowali. Tylko duchowny może zmiękczyć serca wojskowych: Mirta błyskawicznie organizuje zbiórkę pieniędzy, które pozwolą wkupić się w łaski arcybiskupa Santiago i zachęcą do chrześcijańskiego miłosierdzia. Niestety, niezbadane są ścieżki Opatrzności… Poszukiwania Fidela trwają. Wreszcie dzięki wsparciu ojca zdesperowanej Mircie udaje się uzyskać od Batisty zapewnienie, że schwy-tają Fidela żywego.

Rozradowana Mirta uspokaja teściową, ujawniając treść rozkazu wysła-nego do wszystkich dowódców: „Do oddziałów poszukujących uczestników zamachu na Moncadę i jej okolice. Fidela i Raula Castro należy doprowadzić żywych”.

Wśród zaginionych znajdują się też dwie kobiety, które razem z Fide-lem uczestniczyły w akcji. Jedną z nich jest Haydée Santamaría, która uciekła z domu do Hawany, gdzie Fidel – tak bardzo zaangażowany w obronę uciśnio-nych – natychmiast wzbudził jej sympatię. Jej mieszkanie szybko stało się miej-scem tajnych spotkań ruchu18. Ona też przedstawiła swojego najnowszego guru najlepszej przyjaciółce. Uczucie między nimi wybuchło natychmiast. Melba Hernández, młoda absolwentka prawa, miała dobrą posadę w sądzie. „Już sam


uścisk ręki Fidela robi wrażenie. (…) Ma silną osobowość, której nie sposób się oprzeć. (…) A kiedy zaczął ze mną rozmawiać, po prostu musiałam słuchać. To było silniejsze ode mnie”19.

Castro potrafi przemawiać do tłumów, ale przede wszystkim do kobiet. Choć głosi ekstremistyczne poglądy, twarde przesłanie podaje głosem miękkim jak aksamit. „Fidel mówił cicho, krążył wśród słuchaczy, często zbliżał się do wy-branej osoby i zwracał się do niej, jakby powierzał jej sekret”, wspomina Melba Hernández, której Fidel wkrótce zaczyna dobierać lektury. Podsuwa jej fi lozo-fów „burżuazyjnych” – naturalnie nie bez ostrzeżenia: „Pamiętaj, by nie czytać bezkrytycznie. U niektórych autorów znajdziesz argumenty, które mogą wydać się przekonujące, ale ty, z twoją inteligencją, na pewno je odeprzesz”.

Trzy dni przed zamachem Fidel uprzedza swoją nową sojuszniczkę: „Melba, spakuj kilka drobiazgów; coś, co będziesz mogła udźwignąć. Ucieszysz się, bo tam, dokąd się wybieramy, spotkasz Haydée. A przede wszystkim zabierz to”. Pokazuje jej palcem skrzynkę z kwiatami, w której ukryją broń. Dzień przed atakiem sytuacja nieco się klaruje: „Kiedy już rozdaliśmy mundury, mężczyźni zaczęli ćwiczyć z bronią. Haydée i ja podeszłyśmy do Fidela, prosząc o instruk-cje. Kazał nam czekać (…) na dyspozycje. Byłyśmy ogromnie rozczarowane. Spodziewałyśmy się, że wyruszymy razem z nimi, tymczasem poczułyśmy się odsunięte na boczny tor. Zaczęłam protestować, tłumaczyć Fidelowi, że też je-steśmy rewolucjonistkami jak oni, że to zwykła dyskryminacja. Aż się zachwiał. Trafi łam w czuły punkt”20.

Wola kobiety – rzecz święta. W rezultacie cała czwórka – Fidel, Raúl, Haydée i Melba – zostaje zatrzymana i umieszczona w więzieniu o zaostrzo-nym rygorze na wyspie Pinos21. Tam obie kobiety zostają wystawione na ciężką próbę. Pewnego dnia wyjątkowo sadystyczny sierżant wkracza do celi i poka-zuje im jeszcze pulsujące ludzkie oko. „To oko twojego brata. Jeśli nie powiesz tego, czego nie chciał zdradzić, wyłupimy mu i drugie”. Haydée, która kocha-ła brata nade wszystko, odpowiada z godnością: „Skoro wyłupiliście mu oko, a on niczego wam nie powiedział, to i ja nie powiem”.

Wtedy sierżant gasi na jej ramieniu papierosa. „Nie masz już narzeczone-go. Jego też zabiliśmy”. „Nie umarł – odpowiada hardo kobieta – ponieważ ci, którzy oddają życie za ojczyznę, żyją wiecznie”. Fidel wpatruje się w nią jak


oniemiały, podziwiając jej oddanie dla sprawy. Od tej chwili staje się dla nie-go ideałem kobiety. „Nigdy przedtem Kubanki nie wspięły się na takie szczy-ty heroizmu i godności”22.

Wspominając pobyt w celi, Haydée po raz kolejny daje świadectwo przy-wiązania do tego, który z tamtą chwilą przeszedł do historii: „Nie pamiętam szczegółów, ale wiem jedno. Od aresztowania myślałam wyłącznie o Fidelu. (…) Resztę spowijała chmura dymu i krwi”23.

Mirta, która nie może rywalizować z taką bohaterką, rzadko korzysta z prawa do odwiedzin. Woli pozostać w cieniu i nie ustawać w wysiłkach o uwolnienie męża. Próbuje nawet wstawiać się u sędziego Nieto, który we wrześniu 1953 roku będzie przewodniczył procesowi: „Błagam tylko, by go nie zabijać. Nieważne, na ile lat pan go skaże. Może nawet i na sto, jeśli taka pańska wola”24.

16 października 1953 roku Fidel występuje przed sądem ze swoją płomien-ną mową obrończą, późniejszym bestsellerem Historia mnie uniewinni. Histo-ria – być może, ale nie sędzia Nieto, który skazuje go na piętnaście lat więzie-nia. Mirta zostaje bez grosza przy duszy, samotnie wychowując syna, podczas gdy jej mąż w więzieniu zmywa krew z dłoni.

Listonosz zrobiłby lepiej, dzwoniąc tylko raz

W więzieniu Fidel prowadzi ożywioną korespondencję z wielbicielkami. Ani przez chwilę nie podejrzewa, że może paść ofi arą intrygi, i bez zahamowań przelewa na papier płomienne wyznania – w tym także do pięknej nieznajo-mej. Zauroczona dziewczyna w odpowiedzi przysyła mu powieść Somerseta Maughama Cakes and Ale, nie zapominając umieścić w środku swojej fotografi i w wydekoltowanej sukni wieczorowej i w bardzo korzystnym oświetleniu. Fidel nie potrafi panować nad uczuciami, więc – oprócz listów poświęconych wy-łącznie kwestiom politycznym – pisze ogniste epistoły, w których otwarcie daje wyraz pragnieniu gorącej miłości.

Zamieszanie z pocztą burzy kruchą równowagę epistolarną. Pewnego ran-ka Mirta dostaje list przeznaczony dla roznamiętnionej korespondencyjnej ko-chanki. Fidel, który w listach do żony głównie czepiał się tego, jak kształci syna, nie wykazując przy tym żadnego zainteresowania jej sprawami, tu okazuje się


troskliwy i czuły. Tymczasem piękna nieznajoma czyta chłodne słowa skiero-wane do żony: „Wyobraźcie sobie, jaką kobietą musi być Mirta! Fidel napi-sał do niej nudny list, całkowicie pozbawiony poczucia humoru… Podczas gdy do mnie…”, chełpi się. Ktoś, komu zależało na wywołaniu skandalu, specjal-nie podmienił listy, wzbudzając słuszną wściekłość Mirty.

Gniew wybucha ze zdwojoną siłą, gdy okazuje się, że Mirta zna osobiście korespondentkę Fidela. „Rozmawiałam z tą zdzirą, nagadałam jej do słuchu – informuje teściów. – Jak można uganiać się za żonatym mężczyzną? A już szczyt szczytów: sama jest mężatką!”25.

Fidel musi natychmiast zrehabilitować się przed żoną za nieszczęsną wpadkę. Zadanie powierza zawsze oddanej Melbie Hernández. Sam podczas wizyty przy-padającej następnego dnia robi wszystko, by zyskać przebaczenie. Mirta opuszcza Pinos ze wspomnieniami namiętnych chwil przekonana, że małżeństwo zostało urato wane. Tymczasem już w następną sobotę słyszy w radiu Reloj przerażają-cą informację, jakoby złapano ją na przyjmowaniu łapówek i zwolniono ze sta-nowiska w rządzie. A przecież nigdy nawet nie przestąpiła progu pałacu Batisty. Wiadomość dotarła też do Fidela, który natychmiast pisze: „Mirto, właśnie usły-szałem w radiu, że minister odwołał Cię ze stanowiska. Nie pojmuję, jak mogłaś dopuścić, by w ogóle zasugerowano, że pracujesz w ministerstwie”.

Namawia, aby opublikowała ostre dementi, a nawet pozwała własnego bra-ta, który niemal na pewno maczał w tym palce. „Działaj zdecydowanie, nie wahaj się twardo walczyć. (…) Rozumiem, jak wielki smutek i ból przeżywasz, ale możesz niezachwianie polegać na mnie i na moim uczuciu”. Fidel czuje się tak zagubiony i zdruzgotany, że mówi dziennikarzowi: „Niech pan przekaże Rafaelowi, że odbiorę sobie życie”.

Mirta czuje się osaczona. Tego samego popołudnia ojciec i brat zjawiają się u niej z ultimatum: „Dość zabawy, Mirto. Rzuć to wszystko, wyjedź z nami. Musisz wybrać: mąż albo rodzina”. Przytłoczona, naciskana z każdej strony, stawia na rodzinę i razem z pięcioletnim Fidelitem ucieka do Stanów Zjedno-czonych. Nic nie zdoła opisać furii Fidela: „Nie dopuszczam myśli, że mój syn miałby spędzić chociaż noc pod jednym dachem z moimi najgorszymi, najbar-dziej odrażającymi wrogami; że ci żałośni judasze mieliby składać pocałunki na jego niewinnych policzkach”. Między Mirtą a Fidelem zaczyna się wojna.

Prawdziwe

historie

Kobiety

Diane

Ducret

Diane Ducret

Ko

bie

ty

d

yk

tato

ró

w

dyktatorów2

2

MSZALONE NAMIĘTNOŚCI,

NIEPOSKROMIONE AMBICJE, MROCZNE FATUM…

Marita nienawidziła kubańskiego dyktatora z całego ser-ca. Porzucił ją i skazał na śmierć ich dziecko. Więc za dwa miliony dolarów zgodziła się go otruć. Kiedy ujrza-

ła Fidela, wybuchnęła jednak płaczem, spędziła z nim ostatnią noc i wróciła, nie wykonawszy zadania.

Długie nogi Yun Hye-yong przyniosły jej nieszczęście. Kim Dzong Il wypatrzył ją podczas scenicznego występu i nie zamierzał przyjąć do wiadomości, że ma narzeczonego. Razem z ukochanym rzuciła się z dachu budynku – nie było innej drogi ucieczki.

„Gdybyś mnie nie poznał, zostałbyś co najwyżej piekarzem” – wy-rzucała Slobodanowi Mira. Negocjując z prezydentem USA pokój na Bałkanach, dzwonił do niej co chwilę, upewniając się, czy nie poczynił zbyt dużych ustępstw.

Pokochały zbrodniarzy z pierwszych stron gazet – Saddama Husaj-na, Osamę bin Ladena, Fidela Castro, Slobodana Miloševicia, Kim Dzong Ila, Chomejniego. Kobiety dyktatorów.

100 000 SPRZEDANYCH EGZEMPLARZY PIERWSZEJ CZĘŚCI! KOLEJNA KSIĄŻKA Z BESTSELLEROWEJ SERII!

Cena detal. 39,90 zł

BEST

SELL

EROW

A SE

RIA:

Kobiety dyktatorów 2

Documents

Transcript of Kobiety dyktatorów 2