Klauzula obejścia prawa podatkowego

Klauzula obejścia prawa podatkowego

Projektowane regulacje -nowe wyzwania dla podatników

kwiecień 2016

www.pwc.com

PwC

Agenda

1) Aktualny etap prac legislacyjnych – przewidywany moment wejścia w życie

2) Obejście prawa podatkowego w aktualnym stanie prawnym

3) Cel wprowadzenia klauzuli – zakres zastosowania

4) Mechanizm klauzuli zgodnie z projektem z 22 marca 2016 r.

5) Ograniczenia możliwości zastosowania klauzuli

6) Opinie zabezpieczające

7) Postępowania w sprawach z zastosowaniem klauzuli

8) Przepisy przejściowe

9) Ewolucja projektowanych przepisów

2Kwiecień 2016Klauzula obejścia prawa podatkowego

PwC

1. Aktualny etap prac legislacyjnych –przewidywany moment wejścia w życie

• 22 marca 2016 r. projekt ustawy wprowadzającejklauzulę został przekazany do Sejmu,

• 13 kwietnia 2016 r. odbyło się I czytanie i projektustawy został skierowany do dalszych prac w KomisjiFinansów Publicznych,

• 27 kwietnia 2016 r. podkomisja do monitorowaniasystemu podatkowego przystąpi do rozpatrywaniaprojektu,

• projekt przewiduje wejście w życie nowych przepisów poupływie 30 dni od daty publikacji nowelizacji,

• zgodnie z naszą wiedzą, projektodawcy przewidują, żenowe regulacje wejdą w życie jeszcze w II kwartale2016 r.

3Klauzula obejścia prawa podatkowego Kwiecień 2016

PwC

2. Obejście prawa podatkowego w aktualnym stanie prawnym


• klauzula obejścia prawa podatkowego nie funkcjonuje wpolskim systemie prawnym od ponad 10 lat, ale przezten czas organy podatkowe wypracowały inne metodyzwalczania agresywnego planowania podatkowego,

• w tym celu wykorzystywane są m.in.:

1) ogólne zasady ustalania kosztów podatkowych,

2) przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące obejścia prawa,

3) przepisy Ordynacji podatkowej dające organommożliwość oceny treści czynności prawnych,powiązane z wnikliwą oceną materiału dowodowego.

PwC

3. Cel wprowadzenia klauzuli – zakres zastosowania

• „Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania uporządkuje system prawa podatkowego, wyznaczając granice dopuszczalnej optymalizacji podatkowej oraz wzmocni autonomię prawa podatkowego wobec prawa cywilnego.” (uzasadnienie projektu ustawy),

• z treści projektowanych przepisów nie wynika, jakie grupy podatników są głównymi adresatami nowych przepisów –można zakładać, że klauzula będzie stosowana na takich samych zasadach zarówno wobec międzynarodowych korporacji, jak i małych i średnich przedsiębiorstw z polskim kapitałem,

• trudno również przewidzieć, co Ministerstwo Finansów rozumie przez „dopuszczalną optymalizację podatkową”, a tym samym czy klauzula będzie miała zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do najbardziej agresywnych metod optymalizacji podatkowej czy też również w innych, nie tak oczywistych, przypadkach.


PwC

3. Cel wprowadzenia klauzuli – zakres zastosowania

• ze stanowiska Ministerstwa Finansów wynika, że klauzula będzie miała charakter prewencyjny – tj. w założeniu powinna odstraszać podatników przed stosowaniem instrumentów umożliwiających unikanie opodatkowania,

• MF szacuje, że klauzula powinna dostarczyć ok. 50 mln zł dodatkowych wpływów budżetowych w 2017 r. i 100 mln zł w 2018 r. – jak wskazuje MF są to jednak bardzo ostrożne szacunki,


PwC

4. Mechanizm klauzuli zgodnie z projektem z 22 marca 2016 r.• z mocy prawa podatnik zostaje pozbawiony korzyści podatkowej

jeżeli podjął czynność przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, a jego sposób działania był sztuczny,

• działania podatnika uznaje się za sztuczne, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej,

• korzyścią podatkową w rozumieniu projektowanych przepisów jest niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego, obniżenie jego wysokości, powstanie lub zawyżenie straty podatkowej, powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.


PwC

4. Mechanizm klauzuli zgodnie z projektem z 22 marca 2016 r.• Przy ocenie, czy sposób działania podatnika był sztuczny,

organy podatkowe wezmą pod uwagę następujące okoliczności czynności:

1) nieuzasadnione dzielenie operacji,

2) angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego lub gospodarczego,

3) wykorzystanie elementów prowadzących do uzyskania stanu identycznego lub zbliżonego do stanu istniejącego przed dokonaniem czynności,

4) wykorzystanie elementów wzajemnie się znoszących lub kompensujących,

5) ryzyka ekonomicznego lub gospodarczego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe w takim stopniu, iż należy uznać, że rozsądnie działający podmiot nie wybrałby tego sposobu działania.


PwC

4. Mechanizm klauzuli zgodnie z projektem z 22 marca 2016 r.

• o ile dane czynności były sztuczne i ukierunkowane przede wszystkim na osiągnięcie korzyści podatkowej, ich skutki podatkowe będą oceniane na podstawie „odpowiednich czynności” (tj. takich, które podjąłby podatnik działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami),

• w sytuacji, gdy czynności są ukierunkowane wyłącznie na osiągnięcie korzyści podatkowych, skutki tych czynności określa się tak, jakby w ogóle ich nie dokonano.


PwC

4. Mechanizm stosowania klauzuli – możliwe kontrowersje

• projektowane przepisy zakładają, że klauzula będzie miała zastosowanie zarówno do poszczególnych czynności, jak i do zespołu czynności – nie jest jasne, czy zdarzeniem objętym klauzulą będzie operacja z wykorzystaniem czynności, które same w sobie nie generują jakichkolwiek korzyści podatkowych (np. wniesienie aportu) a mogą służyć optymalizacji podatkowej w połączeniu z innymi działaniami,

• skorzystanie z klauzuli nie stanowi samodzielnej podstawy do określania wysokości zobowiązania podatkowego tak długo jak organy nie stwierdzą, że odpowiednia czynność nie powodowałaby powstania zobowiązania podatkowego.


PwC

5. Ograniczenia możliwości zastosowania klauzuli• Klauzula nie będzie miała zastosowania:

1) jeśli korzyść podatkowa lub suma korzyści osiągniętych przez podmiot z tytułu jednej czynności lub zespołu czynności ukierunkowanych na obejście prawa podatkowego, nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100 000 zł, lub

2) do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą dotyczącą czynności – w zakresie objętym opinią, do dnia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej, lub

3) do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie (…) lub

4) jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.


PwC

5. Ograniczenia możliwości zastosowania klauzuli• przez „inne przepisy pozwalające na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania

można rozumieć:

1) tzw. „małe klauzule unikania opodatkowania” dotyczące m.in. nadużycia prawa do zwolnienia dla dywidend (art. 22c ustawy CIT), wyłączenia neutralności podatkowej przy braku uzasadnienia ekonomicznego łączenia lub podziału spółek (art. 10 ust. 4 ustawy o CIT) czy wymiany udziałów (planowany art. 10 ust 4 i 4a ustawy o CIT, który zgodnie z założeniami wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r.),

2) przepisy dotyczące cen transferowych,

3) klauzule nadużycia prawa znajdujące się w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania,

4) reguły opodatkowania CFC (opodatkowanie dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej),

5) inne przepisy, które w danej sytuacji mogą pełnić rolę taką samą jak klauzula (np. ogólne zasady zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodu),

6) klauzulę przewidzianą dla podatku VAT (obejmującą czynności ukierunkowane na osiągnięcie korzyści podatkowej, których przyznanie było sprzeczne z celem przepisów prawa podatkowego - w przypadku wystąpienia nadużycia czynności podjęte w celu obejścia prawa wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa.).


PwC

5. Przykładowe czynności potencjalnie podlegające przepisom o klauzuli• wykorzystywanie postanowień UPO w celu obniżenia podstawy

opodatkowania przy wykorzystaniu tzw. „zakładu”,

• korzystanie z trustów (usług powierniczych) i zagranicznych fundacji,

• wykorzystanie podmiotów tworzonych w tzw. rajach podatkowych w celu sztucznego transferu dochodu poprzez transfer praw autorskich, znaków towarowych czy know-how,

• konstrukcje z wykorzystaniem sztucznych podmiotów holdingowych (np. podmiotów cypryjskich, słowackich czy luksemburskich),


PwC

5. Przykładowe czynności potencjalnie podlegające przepisom o klauzuli• planowanie podatkowe z wykorzystaniem instrumentów

hybrydowych (wykorzystywanie odmiennego traktowania dochodów lub podmiotowości podatkowej przez prawo wewnętrzne innych państw),

• wykorzystanie instrumentów dłużnych w agresywnym planowaniu podatkowym, np. umowy o zakup długoterminowych (np. 20-letnich) obligacji „QDS” emitowanych w Singapurze.


PwC

6. Opinie zabezpieczające

• Minister Finansów nie będzie wydawać interpretacji dotyczących czynności, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą być ukierunkowane na unikanie opodatkowania lub stanowić nadużycie prawa na gruncie VAT,

• jeżeli podatnik uzyska interpretację indywidualną dotyczącą elementu czynności, która stanie się przedmiotem decyzji wydanej na podstawie przepisów o klauzuli, taka interpretacja nie będzie miała mocy ochronnej,

• podatnicy będą mieli jednak możliwość uzyskania „opinii zabezpieczającej”,

• wniosek o wydanie opinii będzie podlegać opłacie w wysokości 20 000 zł,

• postępowanie w przedmiocie wydania opinii będzie mogło trwać maksymalnie 6 miesięcy – po tym okresie odpowiednie zastosowanie będzie mieć instytucja tzw. „interpretacji milczącej”,

• wniosek o wydanie opinii powinien zawierać opis czynności wraz z ich ekonomicznym lub gospodarczym uzasadnieniem oraz opisem korzyści podatkowych uzyskanych w wyniku przeprowadzenia planowanej czynności,


PwC

6. Opinie zabezpieczające

• rozpatrując wniosek o wydanie opinii Minister Finansów powinien rozstrzygnąć, czy podstawowym celem opisanych przez podatnika czynności jest osiągnięcie korzyści podatkowej w rozumieniu projektowanych przepisów,

• jeżeli Minister Finansów wyda pozytywną opinię, klauzula nie będzie mieć zastosowania do czynności objętych wnioskiem podatnika,

• opinie zabezpieczające będą poddane kontroli sądów administracyjnych –biorąc pod uwagę, że opinie miały charakter de facto analizy ekonomicznej trudno ocenić, czy będzie to efektywny model kontroli,

• istnieje ryzyko, że wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej będzie pełnił rolę „autodonosu”.


PwC

7. Postępowanie w sprawach z zastosowaniem klauzuli• organem posiadającym kompetencje w zakresie zastosowania klauzuli

obejścia prawa podatkowego będzie Minister Finansów,

• MF będzie uprawniony do wszczęcia postępowania podatkowego w sprawach dotyczących obejścia prawa podatkowego,

• jeżeli w toku postępowania organ podatkowy bądź organ kontroli skarbowej stwierdzi, że podatnik mógł dopuścić się obejścia przepisów prawa podatkowego, MF przejmie takie postępowanie (w całości bądź w tej części, która dotyczy czynności ukierunkowanych na obejście prawa podatkowego),

• w toku postępowania MF będzie miał możliwość uzyskania opinii Rady ds. Unikania Opodatkowania (pełniącej rolę panelu eksperckiego) co do zasadności zastosowania klauzuli,

• w przypadku, gdy podatnik wraz z odwołaniem od decyzji wydanej w pierwszej instancji złoży wniosek o uzyskanie takiej opinii, Minister będzie miał obowiązek zasięgnięcia opinii Rady.


PwC

8. Przepisy przejściowe

• klauzula będzie miała zastosowanie wyłącznie do czynności dokonanych po dniu wejścia w życie proponowanych regulacji,

• wątpliwości może budzić, w jakiś sposób należy rozumieć „czynność” i czy można przeprowadzić jasne rozróżnienie miedzy czynnościami a ich skutkami podatkowymi,

• interpretacje uzyskane przed wejściem w życie klauzuli nie będą tracić swojej mocy ochronnej, nawet w przypadku gdy organ w toku postępowania ustali, że przedmiotem interpretacji była czynności podjęta w celu obejścia prawa podatkowego,


PwC

9. Ewolucja projektowanych przepisów

• w toku prac nad projektem można zauważyć stopniowe odchodzenie od najbardziej restrykcyjnych rozwiązań,

• pierwotne wersje nowelizacji Ordynacji podatkowej zakładały m.in. wprowadzenie karnej stawki podatku w wysokości 30 % uszczuplenia wpływów do Skarbu Państwa będących skutkiem zrealizowania zakwestionowanych czynności,

• istotnym zmianom w toku prac nad projektem podlegał skład Rady ds. Unikania Opodatkowania (z aktualnej wersji projektu w skład Rady będą wchodziły - 2 osoby wskazane przez MF, 1 osoba wskazana przez Prezesa NSA spośród sędziów w stanie spoczynku, 2 osoby powołane spośród pracowników szkół wyższych, osoba wskazana przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, 1 osoba będąca doradcą podatkowym wskazana przez Krajową Radę Doradców Podatkowych; 1 osoba wskazana przez Ministra Sprawiedliwości; 1 osoba wskazana przez Radę Dialogu Społecznego – we wcześniejszej wersji projektu większość członków Rady miała być wskazywanych przez organy administracji),

• z pierwotnego brzmienia projektowanych przepisów wynikało, że interpretacje indywidualne dotyczące czynności skutkujących obejściem prawa podatkowego będą traciły moc z wejściem w życie proponowanych regulacji.


PwC

www.pwc.pl/webinaria

2 czerwca 2016, godz. 10:00

Dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych oraz rozliczenia z PFRON. Praktyczne aspekty

TutajRejestracja

http://www.pwc.pl/pl/wydarzenia/webinaria/dofinansowania-do-wynagrodzen-osob-niepelnosprawnych.html

http://www.pwc.pl/pl/wydarzenia/webinaria/dofinansowania-do-wynagrodzen-osob-niepelnosprawnych.html

Klauzula obejścia prawa podatkowego

Business

Transcript of Klauzula obejścia prawa podatkowego