„Mentor zawodowy” to nowopowstający zawódWykonuje go wielu artystów, trenerów, pracowników sektora kultury i kreatywnego, którzy zajmują się nauczaniem zarówno w systemie formalnym jak i  metodami nieformalnymi w  celu wspierania rozwoju talentu młodych ludzi, nabywania przez nich umiejętności oraz otwierania im drzwi do kariery.

Rola, którą pełnią jest bardzo złożona, ale wciąż nie do końca zdefiniowana

Mentorzy zawodowi mogą dysponować wykształceniem z  zakresu nauk społecznych oraz psychologii, mogą również być szkoleniowcami-praktykami lub edukatorami z zakresu sztuki, mogą pracować z młodzieżą, być nauczycielami, doradcami zawodowymi albo doradcami rozwoju kariery. W  każdym z  krajów objętych programem Talent Matching Europe, odkrywaliśmy, że kontekst pełnionych przez nich ról jest odmienny.

We wszystkich krajach Europy sektory kultury i kreatywny rozwijają się szybko

Otwiera to szereg ekscytujących ścieżek kariery oraz perspektyw edukacyjnych dla utalentowanych młodych ludzi, niezależnie od poziomu ich wykształcenia w  sektorze, który dotychczas zdominowany był przez osoby z  formalnym wykształceniem kierunkowym. Wspólny dla wszystkich krajów jest fakt, że mentorzy zawodowi odgrywają istotną rolę we wprowadzaniu młodzieży w przestrzeń gospodarki kreatywnej.

Dlatego przekornie nazwaliśmy ich Fomentorami — inicjatorami zmian?

By móc skutecznie działać w kształtującym się dopiero środowisku, mentor zawodowy musi łączyć tradycyjne umiejętności mentorskie z  aspektami pracy nauczycieli, trenerów, tutorów, pracowników socjalnych pracujących z  młodzieżą oraz pracowników działów kadr. Mentor musi również rozumieć tajniki procesu twórczego oraz mieć świadomość dynamicznych zmian oraz trendów w  sektorze kultury i kreatywnym.

Przede wszystkim jednak, mentor zawodowy powinien stosować nowatorskie podejście skupione na swoich podopiecznych,

w ramach którego ich twórczy rozwój znajduje się w samym centrum jego działań wspierających.

5

Kim jest „mentor zawodowy”

w programie Talent Matching

Europe?

Dla kogo jest ten „playbook”?

Czy uważasz, że ty lub osoby, z którymi pracujesz pasujecie do opisu mentora

zawodowego — inicjatora zmiany?Może częściowo.

Rola ta ma wiele różnych aspektówW wielu europejskich krajach w zasadzie nie istnieje jeszcze jako zawód. A przecież wszyscy zaangażowani w jakikolwiek sposób w  rozwijanie talentów młodych ludzi poza edukacją formalną — przede wszystkim młodzieży z  utrudnionym dostępem do specjalistycznej edukacji — odkryją, że ten „podręcznik” ma im coś do zaoferowania.

Może nawet zrewolucjonizować ich myślenie!

6

Rozpoznać inicjatora zmiany. Czy jesteś „fomentorem”?Ponieważ jest to całkiem nowa rola czy też zawód pierwszym krokiem jest rozpoznanie jej — to trochę jak z ptakiem, którego się wcześniej nie widziało.

Czy jesteś mentorem czy kimś wspierającym rówieśników?Czy realizujesz formalne lub nieformalne zindywidualizowane wsparcie i doradztwo dla młodych twórczych ludzi, aby pomóc im w rozwijaniu ich talentów i budowaniu kariery?

Ten podręcznik pomoże Ci być bardziej zmotywowanym w Twojej pracy i umożliwi dostęp do materiałów do kształcenia ustawicznego oraz innych materiałów i standardów kompetencji w oparciu o akredytowaną rolę mentora zawodowego. W efekcie będziesz lepiej przygotowany, by dostrzegać i zaspokajać złożone potrzeby grup defaworyzowanych na kreatywnym rynku pracy, a przy okazji zwiększysz swoje szanse zatrudnienia i zakres umiejętności stricte biznesowych.

Czy jesteście organizacją młodzieżową lub działającą w sektorze kultury/kreatywnym?Ten podręcznik pomoże wam zintegrować “dobre praktyki” oraz nowe metodologie pracy z  kreatywną młodzieżą, szczególnie z  trudnych środowisk, zmuszoną pokonywać bariery by móc rozwinąć karierę w sektorze kultury i kreatywnym.W efekcie będziecie w stanie lepiej dostosować szkolenia i wsparcie zawodowe do potrzeb rynku pracy, a  przy okazji rozwiniecie transgraniczną współpracę szkolących i  szkolonych w  sektorze kultury oraz kreatywnym.

A może jesteś inwestorem lub członkiem zarządu organizacji?Ten podręcznik doda ci pewności w  nadzorowaniu oraz sponsorowaniu usług ze strony organizacji, które wykazują się innowacyjnym zestawem „dobrych praktyk”.

W efekcie będziesz w stanie lepiej dostosować szkolenia i wsparcie zawodowe do potrzeb rynku pracy, a  przy okazji rozwiniesz transgraniczną współpracę szkolących i  szkolonych w  sektorze kultury oraz kreatywnym.

Lub pracodawcą w przemysłach kultury czy przemysłach kreatywnych?Ten podręcznik pomoże ci zadbać o długotrwałe i wartościowe relacje z  osobami prowadzącymi wsparcie zawodowe oraz szkolenia, dostosowane do zapotrzebowania współczesnego rynku pracy, tym samym zapewniając Ci dostęp do młodych utalentowanych kreatywnych ludzi.

A  może jesteście organizacją prowadzącą szkolenia i wsparcie zawodowe?Podręcznik ten dostarcza licznych materiałów szkoleniowych i  przykładów dobrych praktyk, by rozwijać metody wsparcia zawodowego dostosowując je do potrzeb rynku pracy w rozwijającym się sektorze kultury i kreatywnym.A  przy tym przedstawia sposoby rozpoznawania oraz oceny umiejętności, wiedzy oraz doświadczenia osób zatrudnionych.

No i w końcu, może jesteś młodą, utalentowaną osobą?Projekt Talent Matching Europe zaprojektowany został z  myślą o  Twoich potrzebach, by wesprzeć cię w  procesie przejmowania kontroli nad rozwojem własnej kariery.

Zapewni ci kontakt ze społecznością mentorów zawodowych oraz mentorami-rówieśnikami, którzy znają tajniki branży kreatywnej i  sektora kultury i  pomogą ci uczyć się, wymieniać i  dzielić się umiejętnościami, wiedzą i doświadczeniem z innymi.

7

Audrey chciałaby nie tylko poszerzać swą sieć kontaktów oraz móc doświadczać innych kultur i pracy w różnych kontekstach, ale też chciałaby wprowadzać, trochę jakby eksportować, „Fomentorland” do innych krajów europejskich. Jest tak nakręcona i  dumna z  ciężkiej pracy jaką wykonali założyciele Fomentorlandu przez ostatnie pięć lat, że postanowiła dzielić się mentorskim doświadczeniem z ludźmi zza granicy. Zaczęła w  zeszłym roku dzięki Pablo (który jest jednym z  założycieli grupy i  był jej pierwszym mentorem), włożyła mnóstwo czasu w  poszerzanie grupy o  nowe pokolenie mentorów. No, choćby zaangażowała Camille, jedną ze swoich pierwszych podopiecznych, aby została mentorem i przyłączyła się do grupy.

No i w ubiegłym tygodniu Camille i Audrey rozmawiały o tym, że… ale chwila, przecież wy się jeszcze nie

poznaliście! Ale ze mnie nieuważny narrator… Kim jestem?(jakie zasoby i umiejętności już posiadam, a nad czym muszę jeszcze popracować!)

DYNAMISM

eclecticism

awareness

curiosity

discipline

uncontainable

23

Audreylat 27 — przyszła mentorka

Charakterystyka: uzależniona od pistacjowego lassi. Uwielbia oglądać filmy Wesa Andersona zajadając się chipsami w  łóżku i  nie przejmuje się okruszkami. Prysznic, to jedyne miejsce gdzie… śpiewa!Ulubione zdanie: „Naucz się zasad jak profesjonalista, by móc je potem łamać jak artysta” (Pablo Picasso)Młoda, twórcza i  stanowcza, szanuje różnorodność, indywidualność i uczucia wszystkich (w tym zwierząt i roślin).Jej mocną stroną jest komunikacja, a  celem jest wspieranie innych podobnych do niej młodych ludzi w  ich rozwoju zawodowym poprzez tworzenie relacji. Zdaje sobie sprawę ze stojących przed nią wyzwań. Aby osiągnąć swój cel, uczyła się jak rozwinąć samoświadomość oraz jak wypracowywać osobistą strategię rozwoju, aby nie bać się swoich emocji pracując jako facylitator i w efekcie stać się dobrym mentorem zawodowym.

Pablolat 34 - mentor

Charakterystyka: Ex-gwiazda rocka: lider zespołu “The Gurus”. Lubi wstawać rano i biegać ze swoim cocker spanielem Joe (marzy o  przebiegnięciu Maratonu Nowojorskiego).Ulubione zdanie: “Giant steps are what you take walking on the moon” (The Police).Podczas jednego z  festiwali uświadomił sobie, że sprawia mu ogromną przyjemność pomaganie młodzieży w  zakładaniu własnych zespołów oraz we wspieraniu młodych ludzi w rozwoju ich umiejętności mentorskich.

Camillelat 25 — mentorka

Charakterystyka: malarka i rzeźbiarka. Dużo podróżuje, o ile to możliwe chodząc boso, żeby czuć ziemię pod stopami. Ulubione zdanie: „Co to byłoby za życie, gdybyśmy nie mieli odwagi osiągnąć czegokolwiek” (Vincent van Gogh).Uczy sztuki chcąc zarazić młodych ludzi tą pasją. Jej szczególny sposób postrzegania świata sprawił, że rozpoczęła karierę mentora, aby inspirować młodych artystów do rozwoju.

24

Audrey pracuje w Fomentorlandzie jako freelancer z innymi mentorami z  całego kraju. Co dwa, trzy miesiące Audrey organizuje otwarte imprezy w lokalnym „hubie”, gdzie kandydaci na mentorów mogą spotkać się z  już doświadczonymi mentorami i ich podopiecznymi, a wszyscy mogą porozmawiać, wymienić się informacjami, doświadczeniami i  wiedzą. Te spotkania nazywają Talent Matching Work Cafe.

W sobotę 16-go września o  18:00 Audrey wraz z  grupą mentorów z  jej sieci poprowadzą pierwszą World Cafe w sezonie, a nowi podopieczni, którzy się pojawili… Czy ich też jeszcze nie przedstawiłem? Nie… no, to oto oni...

DYNAMISM

eclecticism

awareness

curiosity

discipline

uncontainable

vocation

courage

Coffe

Beer BeerBeerBeer BeerBeer

25

Lukelat 20 — podopieczny

Charakterystyka: uzależnienie od Fallouta 3. Bardzo lubi irlandzki zespół folkowy “The Dubliners”, a jego marzeniem z dzieciństwa było zostać graczem w Quidditch.Ulubione zdanie: “Nie pozwól, by mugole cię dołowali” (J. K. Rowling)Luke jest utalentowanym gościem, który zaczął tańczyć w wieku pięciu lat i dalej chciałby tańczyć zawodowo. Lubi grać na pianinie i śpiewać. Dość ciekawski i otwarty na nowe zawody, chce mieć pewność, że podejmuje słuszne decyzje.

Minalat 25 - podopieczna

Charakterystyka: Irytuje ją, gdy krój czcionki jest niedopasowany albo kiedy elementy pracy wizualnej są niepoukładane. Uprawia kaktusy i bulwy w doniczkach, które sama robi.Ulubione zdanie: “Keep calm and cmd+S, one sec can save your life” („zjednoczeni projektanci”)Skończyła wzornictwo przemysłowe, ale jej prawdziwą pasją są tekstylia i  tkaniny ręcznie robione. Chciałaby stworzyć markę modową oraz otworzyć studio jako projektantka mody.

26

Cliolat 39 - podopieczna

Charakterystyka: Lubi robić origami dla swojej trzyletniej córeczki Grace, jest też fotografem-samoukiem. Jej ulubioną bohaterką filmową jest Mała Syrenka. Ulubione zdanie: „Jeśli potrafisz coś wymarzyć, potrafisz to także osiągnąć” (Walt Disney)Ukończyła historię sztuki i  po wielu latach pracy jako kurator prowadzi swoją własną organizację kulturalną.

Virgillat 23 — podopieczny

Charakterystyka: Hobbystycznie gra w rugby, nigdy nie zdarzyło mu się przegapić meczu. Uwielbia też górskie wędrówki.Ulubione zdanie: „To nie górę podbijamy, ale samych siebie” (Edmund Hillary)Po ukończeniu liceum zaczął pracować jako hydraulik. Jest rzeźbiarzem-samoukiem pracującym w drewnie, żelazie i innych materiałach. Chciałby, żeby poznano się na jego talencie.

27

Scena 1 W sobotę 16-go września o 18:00 Audrey wraz z grupą mentorów z jej sieci prowadzą pierwszą Talent Matching Work Cafe w sezonie:

28

Luke:Co tu dużo mówić… Zasadniczo wciąż czekam na list z Hogwartu, a tymczasem próbuję przyjaźnić się z mugolami. Próbuję wybadać, kto należy do Gryffindoru, chodząc na koncerty – na przykład poznając fanów The Dubliners (trzeba być mugolem, żeby nie lubić irlandzkiego folku). Mam duszę artysty. Interesuje mnie muzyka i  taniec. Chciałbym uprawiać jakiś sport, np. Quidditch, ale chwilowo jestem raczej nerdem… Wpadał mi w  ręce Fallout i  się od niego uzależniłem… Hm…Co by tu jeszcze… Jestem dość ciekawy świata i myślę, że jestem ogólnie… Wspaniały… Ups! No, powiedzmy, wartościowy element ekipy!

Audrey:

a) No dobra, a tak serio, co robisz w życiu? b) Hahhahahaha Luke! To było zabawne! Nie zrozumiałam 90% z  tego, co powiedziałeś, ale nie bój nic, wierzę ci… Tylko te mugi – co to? Nie, no, w  sumie bez znaczenia, tak tylko pytałam, żeby rozładować atmosferę… A tak na serio...

c) Bystrzacha! Czyli artysta z Gryffindoru… I irlandzki folk, wow! To mi się podoba… I wiesz, co? Ja też nie jestem mugolem! Ha! A mógłbyś mi jeszcze powiedzieć, dlaczego chcesz wziąć udział w  naszym mentoringu?

Przyjrzyj się tej scenie (poprzednia strona), zwróć uwagę na mowę ciała, poszczególne osoby, kontekst, itd. a następnie zapoznaj się poniższymi dialogami.

W każdym z dialogów wejdź w rolę mentora i wybierz odpowiedź, która wydaje ci się najwłaściwsza. Zanotuj swoje wybory i spostrzeżenia, a potem porównaj je z kolejną częścią tego podręcznika.

1) Jak rozpocząć rozmowę

Luke:Cześć, jestem Luke. Chciałem dowiedzieć się czegoś o mentoringu, a potem może też spotkać się z jakimś mentorem… Czy jestem we właściwym miejscu? A może trzeba było się wcześniej umówić?

Audrey:

a) Cześć Luke. Bardzo mi przykro, ale mamy tu dziś okropny bałagan i jestem totalnie zawalona pracą… może umówimy się w przyszłym tygodniu? Mam nadzieję, że w  przyszłym tygodniu też nie będzie z tym problemu?

b) Cześć Luke, jestem Audrey. Jesteś we właściwym miejscu, a ja jestem mentorem! Nic nie musisz mówić, rozumiem, czego potrzebujesz. Dziś kluczowa jest współpraca z  prawdziwymi praktykami, a  tych oczywiście nigdzie nie ma. Wciąż trafiamy na początkujących, którzy robią błąd za błędem. A  nie możemy sobie pozwolić na błędy, bo w dzisiejszym społeczeństwie liczy się tylko sukces.

c) Dzień dobry, Luke, witaj! Nazywam się Audrey, jestem mentorem, a mój zakres pracy obejmuje pomaganie młodym twórcom zaistnieć na rynku pracy, szczególnie w  sektorze kultury i  kreatywnym. Możemy spotkać się w przyszłym tygodniu, żeby trochę lepiej się poznać, żeby zdefiniować twoje potrzeby i umiejętności, no i żebym mogła pomóc ci podjąć decyzje. Chętnie odpowiem na wszelkie pytania, jakie możesz mieć na temat mojej pracy. Tymczasem, możesz na początek opowiedzieć mi coś o sobie… w jakiś kreatywny sposób?

30

2) Jak prowadzić rozmowę

Luke:Nie do końca wiem, co powinienem zrobić… Bardzo lubię tańczyć, ale nie jestem pewien, jak zostaje się profesjonalistą, żebym mógł to wykonywać jako zawód. No, ale czwartek 16.00 mi pasuje.

Audrey:

a) A  może uniwersytet to jednak nie jest droga dla ciebie… Zdecydowanie powinieneś znaleźć sobie jakiś wzór do naśladowania. Co powiesz o Roberto Bolle albo Rudolfie Nuriejewie?

b) Absolutnie kluczowe jest, żebyś znalazł własną drogę… Jeśli będziesz zbyt długo zwlekał, wszystkie okazje przejdą ci koło nosa. Ach, będę musiała zmienić termin naszego spotkania. Zadzwoń do mnie w poniedziałek, to ci go potwierdzę.

c) Spędź kilka najbliższych dni zastanawiając się nad swoimi zainteresowaniami. Od tego zaczniemy nasze następne spotkanie. Miłego tygodnia!

Luke:Rozważam możliwość pójścia na uniwersytet i  jednocześnie znalezienia sobie jakiejś pracy jako tancerz, powiedzmy w jakimś teatrze… Tak naprawdę to moim problemem jest to, że nie do końca wiem, jaki wybór byłby dla mnie najlepszy. Mam doświadczenie sceniczne i jako tancerz, i jako muzyk.

Audrey:

a) Luke, przykro mi to mówić, ale sam rozumiesz: jeśli chodzi o zajmowanie się rzeczami, które wymieniłeś, jesteś bez szans. Zwróć uwagę, że uniwersytet cię tak naprawdę nie interesuje, zresztą już raz udało ci się polec na studiach. A tancerzem jesteś wciąż mizernym. Musisz się wziąć w garść i zacząć solidnie pracować i tyle w temacie.

b) Studia to dobry początek. Tylko, Luke, musisz jednak podjąć decyzję i nauczyć się wygrywać… Wszystko zależy od ciebie…

c) A  jakie są twoje odczucia, co do tych wyborów, o  których wspomniałeś? Myślałeś może o zrobieniu listy ich plusów i minusów? Może umówimy się, że przygotujesz ją na wtorek, na 16:00?

DYNAMISM

eclecticism

awareness

curiosity

discipline

uncontainable

vocation

31

3) Jak rozmawiać o działalności twórczej podopiecznych

Camille:W porządku. To jeśli nie masz nic przeciwko zaczęłabym od tego, co sprawia ci przyjemność, co lubisz robić?

Clio:Hmm… lubię fotografię. Jestem amatorką, ale idzie mi całkiem nieźle. Udało mi się zorganizować niewielką wystawę i wydaje mi się, że publiczności podobały się moje zdjęcia. A, nie wiem, czy to się liczy, ale… Uwielbiam też origami. Zainteresowałam się tym, kiedy byłam w ciąży, bo chciałam zrobić jakieś dekoracje do pokoju dziecięcego, ale potem przekonałam się jak bardzo lubię to robić. I tak zostałam przy tym hobby, bo w Japonii mają cudną tradycję i długą historię sztuki origami...

Camille:A jak sądzisz – czy mogłabyś wykorzystać swoje pasje w działalności swojej organizacji?

Clio:Hmm, no cóż… Chyba by się dało, jakoś… Nie wiem, Wydaje mi się, że fajnie byłoby zorganizować jakieś działania w  tym stylu… Nigdy nie rozważałam takiej możliwości. Zawsze skupiałam się na próbach zrozumienia, co interesuje innych… Tylko, jak sprawić, żeby to przynosiło jakieś zyski? W sensie – czy da się wykorzystać własną pasję jako działalność, która byłaby interesująca też dla innych?

Camille:Wydaje mi się, że możemy nad tym popracować. Jeśli nie masz nic przeciwko, mogłybyśmy się spotkać za kilka dni. Generalnie, sztuka sprawia ludziom przyjemność, lubią wiedzieć, co dzieje się za kulisami, wchodzić w relację z artystami i ich dziełami. Możesz trochę o  tym pomyśleć i  jeśli uznasz, że mentoring dalej cię interesuje, skontaktuj się ze mną, to wtedy ustalimy spotkanie. Tu masz mój numer telefonu…

Camille:Cześć, miło cię poznać. Jestem Camille, jak mogę ci pomóc?

Clio:Cześć, nazywam się Clio… szczerze mówiąc zaciekawił mnie ten mentoring… Tylko nie jestem pewna czy byłby dla mnie odpowiedni w mojej obecnej sytuacji...

Camille:A  dlaczego nie? Nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy się razem temu przyjrzeli. Zacznijmy od prostego pytania… Jaka jest twoja obecna sytuacja. Chodzi mi oczywiście o twoją twórczą aktywność zawodową.

Clio:No cóż… Mam 39 lat i  jestem mamą Grace. Prowadzę organizację kulturalną. Założyłam ją cztery lata temu, miałam już wtedy siedem lata doświadczeń jako niezależny kurator… Rok po tym, jak ją założyłam, urodziłam córeczkę, więc dzielę swój czas między pracę a dziecko. Teraz Grace już trochę podrosła, więc mogę znów skupić się na mojej organizacji, żeby zwiększyć trochę jej aktywność.

Camille:To bardzo ciekawe, czy możesz mi jeszcze powiedzieć, jakiego rodzaju aktywność masz na myśli?

Clio:No jasne. Teraz zajmujemy się po prostu organizacją różnych wydarzeń, na przykład wycieczkami po mieście, ale zależałoby mi, żeby rozszerzyć tę ofertę. No i dotrzeć do większej liczby ludzi. Tylko w tej chwili nie przychodzi mi do głowy, co mogłabym jeszcze zrobić… Realistycznie rzecz biorąc. Nie jestem pewna mojej docelowej grupy odbiorców ani tego, co mogłoby ich zainteresować...

32

4) Jak rozmawiać o mentoringu

Virgil:No tak… ale, czy może tu w  ogóle obowiązywać jakiś standard? Chodzi mi o  to, że… Mina i  ja rozmawialiśmy o naszych karierach, aspiracjach. Interesują nas różne rzeczy. Ona projektuje ubrania, a ja jestem rzeźbiarzem. Rozmawialiśmy też z innymi osobami, które oczywiście mają zupełnie inne zainteresowania i cele i zupełnie nie rozumiem, jak to mogłoby działać, ten proces… Przecież jesteśmy bardzo różni...

Pablo:

a) Podejście do każdego z was będzie inne.b) … ależ oczywiście! Każdy z  podopiecznych będzie miał swoje własne doświadczenie mentoringu.

c) Oczywiście, proces dopasowywany jest indywidualnie do każdego z uczestników. Podopieczny jest tak naprawdę kluczową postacią w procesie mentoringu, a sam mentor ma kwalifikacje, by pomagać mu w  rozwijaniu świadomości swoich umiejętności i  kompetencji, a  także w pracy nad uzupełnianiem braków lub w podejmowaniu decyzji, co do dalszej ścieżki kariery.

Mina:A… jak długo trwa taki proces mentoringu?

Virgil:Właśnie, czy jest jakaś ustalona liczba spotkań?

Pablo:

a) Nie, ale ja uważam, że 10 spotkań to minimum...b) Nie ma stałej liczby spotkań, ale im więcej ich zrobimy, tym lepiej dla was!

Pablo:

a) Cześć, o czym gadacie?b) Witam ludziska, o  czym gadacie? Zdaje się, że lepiej by było, gdybyście najpierw posłuchali, co ja mam do powiedzenia, a potem jakoś się do tego odnieśli…

c) Witajcie kochani, czy mogę wam jakoś pomóc?

Virgil:Zastanawialiśmy się, na czym polega mentoring… Czy mógłbyś nam dokładnie wyjaśnić, co musielibyśmy zrobić, jeśli zdecydujemy się w to zaangażować?

Pablo:

a) No, nie! Musicie najpierw zacząć, a potem to już sami będziecie wiedzieć, o co biega...

b) Hm… żeby uniknąć dłuższej przemowy: jestem mentorem, a wy podopiecznymi. Zasadniczo będziemy razem pracować nad tym, żeby znaleźć wam pracę.

c) Dobre pytanie. Spróbuję na nie odpowiedzieć. Zacznijmy od tego, że nasz mentoring sprowadza się do równej relacji mentora i podopiecznych. Kim jest taki podopieczny? To młody twórca, który chciałby pracować w  sektorze kreatywnym i  kultury. A  mentor? Mentor to praktyk, z  dobrymi umiejętnościami komunikacyjnymi, który dysponuje znajomością rynku pracy oraz branż kreatywnej i  kultury. Jeśli spróbujemy wspólnego mentoringu, to po prostu umówimy indywidualne spotkania, żeby porozmawiać o  waszej obecnej sytuacji, o  potrzebach i  kompetencjach. No a  od czasu do czasu umówimy dodatkowe spotkanie, żeby zająć się jakiś konkretnymi tematami.

33

DYNAMISM

eclecticism

awareness

curiosity

discipline

uncontainable

vocation

courage

4) Jak rozmawiać o mentoringu

Virgil:A co z samym mentorem? Czy każdy podopieczny ma tylko jednego czy może być ich więcej?

Pablo:

a) Jak mnie wybierzecie, będziecie mnie mieli do końca.b) Każdy podopieczny przypisany jest do jednego mentora, chyba że wystąpią jakieś trudności uniemożliwiające ich współpracę.

c) W  procesie mentoringu każdy ma jednego mentora, osobę kluczową dla danego cyklu. Może on zaproponować włączenie dodatkowego mentora, jeśli uzna to za wskazane. Podopieczny ma możliwość odrzucenia lub przyjęcia tej propozycji i podjęcia pracy nad konkretnym zagadnieniem u  innego mentora, zyskując tym samym podpowiedzi, porady oraz doświadczenie z  innego punktu widzenia.

c) Tak naprawdę, długość mentoringu zależy od waszych potrzeb. Mówiąc w skrócie – cały proces składa się z krótkiego cyklu spotkań, około 10-12 w  każdym cyklu. W  zależności od potrzeb liczba ta może ulec zmianie. Może okazać się, że wystarczą 4 albo potrzeba będzie 12, ponieważ specyficzne potrzeby poszczególnych osób w  programie są bardzo zróżnicowane. Po ukończeniu takiego cyklu, każdy może zdecydować, czy chce pracować nad kolejnym konkretnym zagadnieniem i w tym celu zacząć kolejny cykl. Z tym samym mentorem albo z innym…

Mina:A jak długo trwa spotkanie?

Pablo:

a) Całego dnia na jedno spotkanie to raczej nie mam.b) Spotkanie trwa 45 minut.c) Przeważnie trwają one od około 45 minut do godziny. Rzecz jasna w kontekście konkretnego zagadnienia mentor może ustalić z podopiecznym innym plan działania. Może również zaproponować inną farmę aktywności niż samo spotkanie. Tak jak mówiłem, wszystko zależy od danej sytuacji.

34

5) Mentorzy o mentoringu

Pablo:Tak, to faktycznie jeden z problemów. Dodatkowo pamiętać trzeba, że nie wszyscy mentorzy potrafią działać we wszystkich tych obszarach. Można skupić się na każdym z elementów osobno i w ten sposób budować swój proces uczenia się stopniowo. Mówiąc dalej o umiejętnościach, wiedzy oraz doświadczeniu, które wymagane są od mentorów - razem z pozostałymi założycielami Formentorlandu zaczęliśmy badać doświadczenie ludzi, będących mentorami, po to, aby stworzyć pełną listę kluczowych cech i kompetencji. Następnie spotkaliśmy się podczas warsztatów i  ograniczyliśmy je do tych, które uznaliśmy za priorytetowe. Wreszcie, przetestowaliśmy je oraz dokonaliśmy poprawek podczas konferencji profesjonalistów w Barcelonie, w której również brałaś zresztą udział.

Zresztą, sytuacja w różnych krajach europejskich jest inna. Wynika to z odmiennych systemów edukacyjnych, programów nauczania oraz podejścia władz każdego z krajów, a także z powodu odmiennych rynków pracy i wielu innych czynników. Audrey jest pionierem, wiesz jaki ma charakter, uwielbia wyzwania.

Camille:To prawda, spotkanie Audrey jest zawsze bardzo inspirujące. A co do materiałów szkoleniowych, czy podręcznik, który opracowaliśmy i  z  którego korzystamy w  pracy z  naszymi podopiecznymi i przyszłymi mentorami nie wisi na stronie Talent Matching Europe? Nie jestem pewna, czy David już go tam wrzucił.

Pablo:Jest już, jest. Korzystam z niego przy identyfikowaniu i  rozwijaniu swoich umiejętności, doświadczenia i  wiedzy, nad którymi praca nigdy się przecież nie kończy! Nawet teraz jako doświadczony już mentor wciąż uczę się na swoich doświadczeniach, od kolegów mentorów, od młodszego pokolenia…

Camille:Pablo, Audrey powiedziała mi, że chciałaby zdobyć doświadczenia zagraniczne w  mentoringu, ale mnie zastanawia kwestia różnic kontekstowych w tym… Czy masz informacje na temat roli mentora w Europie?

Pablo:To dobre pytanie, Camille. Rola mentora w  przemyśle kultury i kreatywnym nie jest ani dobrze rozwinięta, ani szeroko uznana. W  niektórych krajach europejskich niemal nie istnieje. Dlatego warto byłoby na początek, zdefiniować kim jest mentor i  czym się zajmuje. Tak samo, jak w przypadku każdego innego zawodu… Jaki byłby opis zawodu mentora?

Camille:Opis zawodu? Trudno to zawrzeć w  kilku słowach… Brałam udział w  badaniach, które trwały kilka lat. Zgromadziliśmy i  przeanalizowaliśmy przykłady z  sześciu krajów. Ostatecznie ustaliliśmy, że to złożona rola. Chcąc więc ułatwić zrozumienie tej kwestii, uznaliśmy, że najlepiej będzie podzielić zakres działań mentora na cztery obszary:

1. angażowanie kreatywnych, młodych ludzi

2. doradztwo oraz wsparcie mentorskie dla młodzieży rozpoczynającej karierę artystyczną

3. rozwój ich kompetencji przedsiębiorczych

4. współpraca z pracodawcami z sektora kreatywnego.

35

DYNAMISM

eclecticism

awareness

curiosity

discipline

uncontainable

vocation

courage

Coffe

Beer BeerBeerBeer BeerBeer

5) Mentorzy o mentoringu

Camille:To innowacja na polu nauczania, doradztwa i  przedsiębiorczości! A  skoro mowa o  nowych pokoleniach… Zastanawiałam się, czy mogę wskazać potencjalnym przyszłym mentorom dodatkowy zestaw lektur? Jeden z moich podopiecznych jest z natury bardzo opiekuńczy, a  do tego ma doświadczenie w  doradztwie i  myślę, że mógłby stać się bardzo dobrym mentorem. Sporo o  tym rozmawialiśmy i sądzę, że nadszedł czas, żeby dowiedział się więcej. Jak myślisz, co powinnam dać mu do przeczytania?

Pablo:Skoro już o  tym rozmawialiście, może rzeczywiście pora żeby dostarczyć mu nieco bardziej sformalizowanych informacji o  tym zawodzie. Mam na myśli ramy kompetencji, w  których mógłby znaleźć większość rzeczy, które już mu przekazałaś, ale wiesz… w trochę bardziej ustrukturyzowanej formie.

Camille:Tak, zdaje się, że na tym etapie powinien się zaznajomić z tego typu dokumentami. A to jest na naszej stronie?

Pablo:Jasne, ostatnio to nawet korygowaliśmy, zerknij na to przy okazji.

36

Które z  odpowiedzi – a), b) czy c) – wybierałaś/wybierałeś przeważnie podczas lektury możliwych odpowiedzi Audrey w Scence 1?

a) Powinieneś chyba ponownie rozważyć swoją chęć zostania mentorem.

b) Twoje podejście jest właściwe, powinnaś/powinieneś jednak poprawić swoje umiejętności komunikacyjne. Wystarczy trochę treningu i będzie lepiej, do roboty!

c) Jesteś na dobrej drodze, by zostać mentorem. Nie ustawaj, dbaj o rozwój!

KOMUNIKACJA I ROLA FACYLITATORA

W byciu mentorem bardzo ważne są umiejętności komunikacyjne. Ważne jest, by przekazywać naszym rozmówcom czytelne informacje oraz uprzejmie i  z  szacunkiem rozmawiać z  osobami potrzebującymi naszego wsparcia.

Relacje powinny być zawsze oparte na poszanowaniu różnorodności, indywidualności i brać pod uwagę szerszy kontekst procesu mentoringu. Dobry mentor powinien być również dobrym facilitatorem.Celem facilitatora jest wydobywanie tego co najlepsze z  podopiecznych, a  przy tym pomaganie im w  coraz lepszym uświadamianiu sobie ich indywidualnej perspektywy oraz wyrażaniu jej w coraz doskonalszy sposób.

Podczas relacji mentor-podopieczny należy pamiętać o stosowaniu się do poniższych sugestii:1. Staraj się aktywnie słuchać podopiecznych i stale koncentrować

na nich swoją uwagę

2. Bądź uprzejmy i staraj się zachęcać ich do wyrażania swoich idei

3. Podkreślaj pozytywny wkład swoich podopiecznych, a aspekty negatywne zmieniaj w pozytywne

Za kulisami( 1 )

37

• Odpowiedzialność, punktualność, niezawodność

• Tworzenie zdrowych relacji

• Profesjonalizm, ale też z budowaniem szacunku w artystycznej subkulturze

• Współpraca / praca zespołowa / współtworzenie

• Pozytywne nastawienie do partnerstwa i twórczej współpracy

• Tworzenie sieci z innymi organizacjami

• Entuzjazm oraz zdolność inspirowania i motywowania

• Korzystanie z narzędzi ICT, których używa młodzież

• Zaawansowana umiejętność rozdzielnia spraw prywatnych od zawodowych

• Umiejętność rozwiązywania konfliktów

• Pozytywne spojrzenie na siebie oraz konstruktywna samoocena

• Umiejętność formułowania strategii oraz programów lub/oraz wspólnego wypracowywania decyzji, wniosków i rozwiązań

Czy udało ci się odnaleźć wszystkie te kompetencje w scenkach? Tak, poprawna odpowiedź brzmi, że mentor musi rozwinąć wszystkie te umiejętności w procesie mentoringu.

Czy wśród powyższych kompetencji są takie, których nie odnalazłeś? Być może odnajdziesz je w kolejnych scenkach. Postaraj się zidentyfikować kompetencje, których nie wybrałeś podczas pierwszego etapu i poszukaj ich podczas lektury dalszej części historii.

4. Unikaj dogmatycznych sądów i niekonstruktywnej krytyki

5. Unikaj zdań w rodzaju „Musisz zrobić to i to…”

6. Unikaj spolaryzowanych ocen takich jak: dobrze-źle, prawda-fałsz, dobry-zły, wygrana-porażka, słaby-silny, itd.

7. Zamiast nich skup się na ocenie opcji pośrednich, takich jak zalety i wady, plusy i minusy

8. Nie tracąc z oczu celu mentoringu dokonuj krótkich podsumowań tego, co zostało powiedziane i uzgodnione

Moderuj dyskusje w  poszukiwaniu konkretów prosząc podopiecznych o  podawanie realnych przykładów z  ich własnego doświadczenia, aby uniknąć w  ten sposób zbyt wyobcowanego, abstrakcyjnego podejścia.Zanim będziesz kontynuował przygodę z Audrey, Lukiem i  ludźmi z  Fomentorlandu, przyjrzyj się raz jeszcze pierwszej scenie, dialogom i  temu, co tam się zdarzyło. Tym razem pomyśl szerzej o  Formentorlandzie, bohaterach, ich pracy oraz relacjach jakie stworzyli dzięki Talent Matching Work Cafe.

Zastanów się nad poniższymi punktami i  wybierz te kompetencje, które twoim zdaniem mentorzy powinni posiadać, by mogli świadczyć swoje usługi.

• Zdrowie i bezpieczeństwo

• Zrozumienie środowiska młodzieżowego oraz umiejętność dotarcia do młodych ludzi

• Zrozumienie oczekiwań młodych ludzi rozpoczynających karierę zawodową

• Znajomość sieci organizacji pracujących z młodzieżą

• Zalety i wady różnych metod komunikacji

• Umiejętność skutecznego komunikowana się

• Szacunek dla różnorodności

38