Kierunki Rozwoju LOT w kontekście współpracy z portami regionalnymi

Materiał na konferencję portów regionalnych

Kraków, 10 marca 2011 r.

2

Agenda

1. Linie lotnicze na świecie - trendy

2. Aspiracje i strategia LOT

3. Porty regionalne w strategii LOT

3

W kategoriach bezwzględnych, ruch jest zbliżony to tego przed kryzysem w 2007 r.

1 Z uwzględnieniem raportów przewoźników stowarzyszonych w Association of European Airlines. Zindeksowanie miesięczne do 2007 r.

ŹRÓDŁO: AEA

82

84

86

88

90

92

94

96

98

100

102

104

106

108

VIII IX X VII III IV V VI XI II I XII XI X IX VIII VII VI V IV III II I XII XI X IX VIII VII VI V IV III II I

Wpływ Eyjafjallajokull

EUROPA

Miesięczna liczba pasażerów AEA zindeksowana miesięcznie do 2007¹, w procentach

2008 2009 2010

4

Mimo iż popyt ze strony pasażerów rośnie, taryfy spadają nieustannie od 10 lat

ŹRÓDŁO: AEA

Wzrost ruchu członków AEA Liczba pasażerów w połączeniach międzynarodowych, Europa, W milionach

Spadające taryfy US cent/RPK1 w cenach rzeczywistych

1 Baza dla kursu walut: 2009, baza dla CPI: 1991

160172171

160150

143133135

141141

09 08 07 06 05 04 03 02 01 00

+5% p.a.

0

5

10

15

20

02 01 00

-6% p.a.

09 08 07 06 05 04 03

5

20 15 10 05 00 95 90

Inne

Azja

Europa

USA

30 25

Oczekiwany dalszy wzrost ruchu ze Wschodu (Azja)

Pasażeromile W miliardach

4,9%

5,6%

Pomimo cyklicznych wzlotów i spadków transport lotniczy pozostaje w długiej perspektywie rynkiem wzrostowym, pobudzanym przez rynki takie jak Azja

ŹRÓDŁO: Airline Monitor; Airbus

3,7%

4,7%

7,5%

6,0%

CAGR – wzrost średnioroczny

500

9.000

1.500

8.000

2.500

7.000

3.500

2.000

1.000

0

9.500

6.000

4.500

5.000

8.500

5.500

4.000

6.500

3.000

7.500

6 ŹRÓDŁO: OAG; Eurostat; analiza zespołu

1 Tylko przewozy rozkładowe linii czarterowych, w tym np. Tuifly, Monarch, Thomas Cook. Część wzrostu w latach 2005-2010 wynika również z tego, że coraz więcej przewozów czarterowych ma charakter rejsowy (tj. loty przechodzą z czarterowych w rejsowe, po czym pojawiają się w serwisie OAG)

Wewnątrz-europejskie ASK ogółem W miliardach

2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000

Tradycyjne linie

Hybrydy

Tanie linie

Czartery¹

2010 2009 2008

7,4 25,6

Niskokosztowi przewoźnicy zdobywają coraz większy udziały w rynku europejskim

Średnioroczna stopa wzrostu 2000-2005 W procentach

Średnioroczna stopa wzrostu 2005-2010 W procentach

-0,1 -0,8 Linie tradycyjne

0,8 1,8 Realny PKB

3,7 3,4 Ogółem

12,9 45,4

20,9 6,3 Czartery¹

Tanie linie

Hybrydy

0

200 000 000

400 000 000

600 000 000

800 000 000

1 000 000 0001000

800

600

400

200

0

7

Tanie linie lotnicze generują wzrost przewozów pasażerskich w Europie i zdominowały porty regionalne

Frankfurt

Lufthansa

LH – loty regionalne

Germanwings

Inne tanie linie

Inni przewoźnicy

100

80

60

40

20

0

Monachium

Dusseldorf

Hamburg

Stuttgart

Berlin1

Kolonia

Hanower

Huby Lotniska bez hubów

100

80

60

40

20

0

100

80

60

40

20

0

100

80

60

40

20

0

100

80

60

40

20

0

10 08 06 04 02 00

100

80

60

40

20

0

08 06 04 02 00 10

100

80

60

40

20

0

08 06 04 02 00 10

0

08 06 04 02 00 10

20

40

60

100

80

1 Schoenefeld + Tegel

ŹRÓDŁO: APGDat; analiza zespołu

Procentowy udział miejsc w Europie w ciągu roku Lufthansa

LH – loty regionalne

Germanwings

Inne tanie linie

Inni przewoźnicy

Lufthansa

LH – loty regionalne

Germanwings

Inne tanie linie

Inni przewoźnicy

8

W odpowiedzi na rosnącą konkurencję następuje konsolidacja w branży lotniczej

1 Fuzja doszła do skutku w listopadzie 2006 r., ale linie Virgin Express zostały przejęte przez właściciela SN Brussels Airlines (SN Airholding) w kwietniu 2005

2 Część linii Alitalia i całe linie Air One zostały przejęte przez konsorcjum Compagnia Aerea Italiana

ŹRÓDŁO: Prasa; informacje podane przez firmy

Fuzja

Firma przejmująca

Firma przejmowana

2008

2008

2008

2007 2007 2007

2006

20061

Po fuzji powstały linie lotnicze Brussels Airlines

2005 2004

2006

2003

2002

2009

2009

20082

2011

Po fuzji powstaną linie lotnicze LATAM

2010

2010

2009

2010

9

Zmiany w branży wymuszają poszukiwanie nowych modeli biznesowych, takich jak “national hybrid”

Potencjalne modele Opis Przykłady

„Premium hub airline”

• Duży nacisk na stworzenie dobrze rozwiniętego HUB o dużym współczynniku transferu w oparciu o obsługę lokalną

• Duża różnorodność samolotów odpowiadających zapotrzebowaniom w klasie ekonomicznej i biznes

„National hybrid”

• Niskie koszty oraz jakość obsługi aspirująca do najlepszych przewoźników

• Baza lotów w klasie ekonomicznej • Niektóre produkty i połączenia klasy biznes • Zorientowanie na połączenia bezpośrednie

„point to point”, ale dużo ruchu transferowego na wybranych trasach

Prawdziwy „low cost”

• Maksymalizacja wydajności • Loty tylko na lotniska regionalne

(drugorzędne) • Jedna klasa i jeden typ samolotu

ŹRÓDŁO: Analiza zespołu

10

Agenda

1. Linie lotnicze na świecie - trendy

2. Aspiracje i strategia LOT

3. Porty regionalne w strategii LOT

11

Cel firmy: Zapewnić zrównoważony, dochodowy i rozwijający się biznes

Zrównoważony

• Stworzenie przewagi konkurencyjnej z wykorzystaniem bazy Service Quality & LOT HUB

Zdobycie czołowej pozycji jako wschodnio-europejski przewoźnik sieciowy z bazą w Warszawie dzięki zrównoważonej sieci połączeń oraz wysokiej jakości obsłudze pasażera

Dochodowy

• Osiągnięcie marż operacyjnych na poziomie wyższym od IATA avg; dwucyfrowy wzrost rok do roku (przychody i zyski)

Rosnący

• Zdobycie pozycji najszybciej rozwijającego się wschodnio-europejskiego przewoźnika dzięki zrównoważonej sieci połączeń Wschód-Zachód i Północ-Południe

Cel firmy – wizja i cel firmy

12

LOT dziś nie reprezentuje ani modelu nisko-kosztowego ani premium HUB – mógłby realizować model hybrydowy

LOT

Lufthansa

Wizz Air

Hybrid

ŹRÓDŁO: Raporty firm; wycinki prasowe; analiza zespołu

Model niskokosztowy

Model hybrydowy

HUB premium

W wielu aspektach modele podobne

Fundamentalne różnice koncepcyjne

Przykłady

Wykorzystanie samolotów Maksymalne Średnie Niskie

Lokalizacja lotnisk Wyłącznie drugorzędne

lokalizacje W większości główne

lokalizacje Centra biznesowe

Wskaźnik transferu pasażerów

~0% średni wysoki

Programy lojalnościowe/ biznes klasa Brak Atrakcyjny p. lojal./

klasyczna k. biznes

P. lojalnościowy/k. biznes na wybranych trasach

Skuteczna hybryda

Łączny CASK (bez paliwa)

Sprzedaż online 100% Wysoki poziom niski

niski

Self/web check-in 100%

średni poziom

Rodzaje samolotów1 Tylko 1 Flota dość

jednolita Duże zróżnicowanie floty

Istotne zróżnicowanie

floty

Gęstość siedzeń Maksymalna Średnia, czasami

biznes Duża klasa biznes

Nis

kie

koszty

Zabez.

prz

ychodów

1 Tylko dla lotów na krótkich i średnich dystansach

13

Kierunki rozwoju LOT/MWB

Zabezpie-czenie

przychodów

Niskie koszty

Rozwój pracowników – wdrożenie silnej kultury przywództwa zorientowanej na wyniki, rozwój „nie-silosowych” interdyscyplinarnych praktyk zarządczych

Budowa Światowej Klasy Obsługi Klienta – stworzenie dogodnej, niezawodnej i profesjonalnej obsługi klienta oraz produktu (w ramach wszystkich punktów styczności z klientem) docenianego i nagradzanego przez klientów Wzrost sprzedaży i marży – poprawa fundamentów (Zarządzanie Siatką i Przychodami) poprzez optymalizację obecnej siatki połączeń, ekspansję geograficzną, atrakcyjną politykę cenową, w sposób efektywny kosztowo

Obniżenie kosztów – rygorystyczna kontrola kosztów, usunięcie elementów nieefektywnych w całej organizacji, tak aby operować na kosztach jednostkowych porównywalnych z tanimi przewoźnikami (LCC), zachowując zarazem „doskonałość operacyjną” i zdefiniowane standardy obsługi klienta

Wzrost wartości i generowania gotówki – aktywna realizacja starannie określonego planu inicjatyw podnoszących wartość naszej działalności i jej zdolności generowania gotówki

Pracownicy

14

Siatka połączeń: LOT powinien uczynić lotnisko w Warszawie portem transferowym pomiędzy Wschodem i Zachodem

Strategicznie ważne

• Loty w kierunku wschodnim są dla LOT strategicznie ważne

– Tylko dodatkowe loty na wschód (w nocy) mogą zwiększyć godziny blokowe i wspomóc ekonomikę latania na Zachód

– Na wschodnich połączeniach obserwowany wysoki wzrost ruchu pasażerskiego, przy jednocześnie ograniczonej konkurencji

• LOT powinien uczynić lotnisko w Warszawie portem transferowym pomiędzy Wschodem i Zachodem

Port transferowy Wschód-Zachód

Właściwe aktywa

• LOT posiada właściwe aktywa do realizacji planu

– WAW nowy terminal umożliwia dogodne przesiadki (właściwe sloty, infrastruktura) i już znacznie zwiększył ruch przesiadkowy

– LOT w WAW ma lepszą flotę i 3 godziny blokowe przewagi kosztowej ze względu na położenie geograficzne, żeby obsługiwać loty na wschód

– Nowa flota długodystansowa (B-787) da możliwość rentownego otwierania połączeń na Daleki Wschód (24 godz. tam z powrotem)

Poprawią zyskowność

• Loty na wschód poprawią zyskowność

– Ponieważ alternatywą jest brak wykorzystania samolotu, loty na Wschód to często loty nocne lub w środku dnia

15

Agenda

1. Linie lotnicze na świecie - trendy

2. Aspiracje i strategia LOT

3. Porty regionalne w strategii LOT

16

Przykłady europejskich linii lotniczych pokazują że sieciowe linie lotnicze rezygnują z tras regionalnych

ŹRÓDŁO: APGDat; analiza zespołu

Ewolucja tras europejskich, 2000-2011

Linie Swiss ograniczyły działalność w Genewie/Bazylei i skoncentrowały się na Zurychu

952868

Inne lotniska w Szwajcarii

2.790

Zurych

4.446

British Airways całkowicie wycofał się z regionów, koncentrując się wyłącznie na Londynie

2011

2000

221

2

869

Londyn

1.147

Inne lotniska w Wielkiej Brytanii

17

Katowice

Tradycyjni przewoźnicy: Lufthansa, Tanie linie: Wizz Air, Ryanair

Udział w rynku, %

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

Kraków

Tradycyjni przewoźnicy: Hahn Air, LH, Aer Lingus, BA, Czech, Alitalia Tanie linie: easyJet, Ryanair, SkyEurope, Norwe-gian, Jet2.com

Udział w rynku, %

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

17

Przewozy regionalne zdominowane przez przewoźników nisko-kosztowych. Nowe połączenia narażone na silną konkurencję typu low cost

Gdańsk

Wrocław

Kraków

Poznań

Katowice 7

81

11

Mainline LCC LOT

Wrocław

Traditional carriers : LH, LCCs : Ryanair, Wizz Air

Udział w rynku, %

12

76

12

Mainline LCC LOT

Poznań

Tradycyjni przewoźnicy: LH, SAS, Job Air Tanie linie: Ryanair, Wizz Air

Udział w rynku, %

17

70

13

LOT Mainline LCC

Udział w rynku, %

14

80

6

Mainline LCC LOT

18

72

10

Mainline LCC LOT

Styczeń 2011, udział w liczbie destynacji na trasach europejskich1

ŹRÓDŁO: APG; analiza zespołu

1 Tylko regularne trasy; tylko loty pon. 6 godz. (aby wyeliminować trasy transatlantyckie, na których nie latają tanie linie)

3

7

16

2

7

12

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

2

9

7

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

1

17

10

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

2

18

3

Warszawa

Tradycyjni przewoźnicy: Lufthansa, Swiss, Air France, Finnair Tanie linie: Wizz Air, Norwegian

Udział w rynku, %

291754

LOT Mainline LCC

Warszawa

Tradycyjni przewoźnicy: SAS, LH, Tanie linie: Wizz Air, Ryanair, Norwegian

62

2

17

Liczba destynacji, I 2011 obsługiwanych przez LCC i LOT

Gdańsk

18

Ekonomika działania tanich linii uniemożliwia osiągnięcie rentowności przez LOT na trasach regionalnych

2010 ANALIZA PRZYPADKU KRK-CDG

SZACUNKI

• Wynik LOT na trasie do Paryża jest negatywny

• Realizując ok. 700 lotów rocznie, LOT traci 1,8 milionów (700 * 3 tys. straty na przewozie pasażerów, dodatkowo ok. 300 tys. PLN przychodu z pozostałych źródeł)

• Osiągnięcie rentowności przez LOT wymagałoby podniesienia cen o ok. 60 PLN (9%), co przy obecnie wysokim poziomie jest mało prawdopodobne

• Wysokie koszty CASK powodują, że LOT jest wrażliwy na konkurencję ze strony Easy-jet. W dłuższej perspektywie brak potencjału na osiągnięcie rentowności przez tę trasę

Zysk/strata na rejs W tysiącach PLN

2,8

-3,0

70

156

Prz

ychody

Liczba miejsc

315 279

36

634 568 66

Przychód z pasażera PLN

81

71

Load factor W procentach

39,8

31,5

+26%

Przychód na rejs W tysiącach PLN

Bilet

Opłaty dodatkowe

19,0

39,4

Koszty

CASK Gr.

70

156

Liczba miejsc

37,0

34,4

+8%

Koszty na rejs W tysiącach PLN

1.249 km

Uwaga: Obejmuje wyłącznie przychody z przewozu pasażerów

ŹRÓDŁO: PaxIS; LOT; analiza zespołu

19

Podsumowanie

• Przeloty regionalne narażone są na konkurencję z tanimi liniami za wyjątkiem zasilania własnego lub partnerskiego portu

• Przykłady europejskich linii lotniczych pokazują że sieciowe linie lotnicze rezygnują z tras regionalnych albo wprowadzają własnego gracza niskokosztowego

• Połączenie regionalne LOT mogą być atrakcyjnym modelem biznesowym przy wykorzystaniu modelu nisko-kosztowego i/lub przy pokryciu straty poprzez innego rodzaju dofinansowania (np. od władz lokalnych)

• Przeloty regionalne będą rozwijane w miarę możliwości flotowych w ramach współpracy ze Spółką EuroLOT S.A.

• LOT zapewni dogodne połączenia pomiędzy portami regionalnymi a Warszawą, w tym optymalne możliwości transferowania w hubie warszawskim

Przeloty regionalne w strategii LOT

Doświadczenia z Europy

Połączenia regionalne mogą działać nisko- kosztowo lub/i przy pokryciu deficytu