Józef Ignacy Kraszewski

Józef Ignacy Kraszewski (1812-

1887)- polski pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz

społeczny i polityczny, autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii

literatury polskiej.

Bibliografia jego twórczości obejmuje:• ponad 220 powieści w 400 tomach,• około 150 opowiadań, nowel i obrazków,• przeszło 20 utworów dramatycznych,• około 10 tomów relacji z podróży i wspomnień,• około 10 książkowych pozycji publicystyki społecznej i politycznej,• ponad 20 tomów prac naukowych,• około 10 tomów i tomików poetyckich.

Józef Ignacy Kraszewski na fotografii Karola Beyera, źródło: CBN Polona

Życie Kraszewskiego

Herb szlachecki Kraszewskiego - Jastrzębiec

Józef Ignacy Kraszewski urodził się 28 lipca 1812r. w Warszawie w ziemiańskiej rodzinie Jana i Zofii z Malskich. Rodzina pieczętowała się herbem Jastrzębiec. Józef był najstarszy z pięciorga rodzeństwa. Kraszewski wychowywał się w Romanowie w powiecie włodawskim (obecnie powiat bialski), pod opieką babki Zofii Malskiej i prababki Konstancji Nowowiejskiej. Wyniósł stamtąd pierwsze zainteresowania kulturą i literaturą.

W latach 1822–1826 kształcił się w szkole wydziałowej w Białej Podlaskiej, zwanej wówczas Akademią Bialską, od 1826–1827 w szkole wojewódzkiej w Lublinie, wreszcie od 1827 do 1829 roku w gimnazjum w Świsłoczy, gdzie zdał egzamin dojrzałości.We wrześniu 1829 podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego, wkrótce przeniósł się na literaturę.

Brał aktywny udział w życiu studenckim, także w gronie spiskowców. 3 grudnia 1830 wraz z grupą młodzieży został aresztowany. Pobyt w więzieniu trwał do marca 1832.

Życie Kraszewskiego10 czerwca 1838r. zawarł związek małżeński z Zofią Woroniczówną. Mieli razem czwórkę dzieci: Konstancję (ur. 1839), Jana (ur. 1841), Franciszka (ur. 1843) i Augustę (ur. 1849).

Kraszewski przez lata mieszkał w miejscowościach takich jak: Dołha, Gródek, Hubin, Żytomierz, Warszawa, Drezno czy Lwów.

Pisarz odbył w swoim w życiu wiele podróży. Podróżował m.in. do Odessy, Kijowa, Belgii, Francji, Rosji, Włoch.

Józef Ignacy Kraszewski zmarł 19 marca 1887 roku w Genewie, został pochowany 18 kwietnia w krypcie zasłużonych na Skałce w Krakowie.

„Słowo jest czymś więcej niż serce, bo serca ja nie jestem panią, a słowu memu jam królową.”

– fragment powieści „Hrabina Cosel”

„W sercu człowieka, jak w świecie cieleśnym, uczucia są barwami: kilka ich składa całą gamę światła, ale nieskończone są ich odcienie, kombinacje i przemiany. Wyrazy języka, jak ołówek rysownika, ledwie potrafią zebrać tych uczuć główne kształty; wszystkie się szaro i ciemno malują pod niecierpliwą ręką, która żywego życia odtwarza tylko suche formy.”

– fragment powieści „Jaryna”„Z ludzi jak z kwiatów woń wychodząca na świat, niekoniecznie odpowiada temu, co się w nich w istocie znajduje. Pachnie często trucizna, odraża wonią dobroczynne ziele. Tak i sława ludzka nie pełna bywa i niesprawiedliwa, podnosi często to, co na to nie zasługuje, zapomina o tem, co najbardziej pamięci warto.”

– fragment powieści „Król chłopów”

„I ja tam byłem, miód, piwo piłem, bo każda stara baśń tak się przecie kończyć powinna.”

– fragment powieści „Stara baśń”

Cytaty z powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego

„Czego oczy nie widzą, to serce czuje, a gdy serce smutne, trudno być twarzy wesołą”

– fragment powieści „Stara baśń”

„Wy, ludzie złą cywilizacją zepsuci, przywykliście w każdym kwiecie wprzód niż zapachu i barwy szukać robaczka, co go toczy; z pyłków kielicha często tworzycie sobie potwory.”

– fragment powieści „Jaryna”

„Im dłużej karmim w sobie jakie uczucie, przekonanie, pojęcie, tym ciężej się z nim rozstać i długo człowiek oczywistości nawet się opiera, z prawdą walczy, fałszem żyć woli, niż wyrzec się tego, co już część jego istoty stanowi.”

– fragment powieści „Jaryna”

„To tylko prawdziwie piękne, co po latach wielu jeszcze się tak jak pierwszego dnia wydaje”

– fragment powieści „Hrabina Cosel”

„Słowo wiatr... ci co mówią wiele, zazwyczaj czynią mało.”

– fragment powieści „Król chłopów”

Kraszewski o sobie

Swoją rolę w literaturze XIX w. pisarz określił jako wypiekanie „chleba razowego dni powszednich” i uprawianie takiej formy pisarstwa, „która najłatwiej asymilujący się pokarm czytelnikom przynosi, mnogich czytelników tworzy i jest propedeutyką do myślenia i umysłowego zajęcia”. Kraszewski zmierzał ku realizmowi i tendencjom pozytywistycznym. Kiedy nadeszła zatem epoka pozytywizmu uważano go za prekursora.

Inni o Kraszewskim„Kraszewski dokonał wielkiego dzieła, bez którego nie podobna sobie wyobrazić współczesnej literatury polskiej, a mianowicie – podjął trud przerobienia poezji w powieść.”

- Maria Janion, polska historyk literatury, badacz polskiej kultury XIX i XX wieku

„Gdyby jego plon pisarski rozdzielić na dziesięć równych części i każdą z nich opatrzyć nazwiskiem innego człowieka , to każdy z tych dziesięciu miałby niezaprzeczalne prawo uchodzić w naszych oczach za literata pracowitego nad przeciętność”

- Józef Bachórz, polski filolog specjalizujący się w historii literatury polskiej XIX wieku

„Z każdej rzeczy, której się dotknął, wydobył jej ducha, oprawił w atramentowe ciało i wykopiował tak dokładnie, jakoby to była jaka kopia urzędowa, tylko że po niej powiał poezyą, powlókł kolorytem wdzięku i życia.”

- Wincenty Rapacki, polski aktor

„Jego imponujący dorobek literacki wywarł trwały wpływ na kulturę i literaturę polską oraz twórczość współczesnych mu i późniejszych pokoleń Polaków.”

- Tekst uchwały o ustanowienie 2012 roku rokiem J. I. Kraszewskiego

Muzeum Kraszewskiego w Romanowie

W Romanowie, miejscowości położonej w województwie lubelskim znajduje się Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego. Muzeum zostało otwarte w 1962r. Mieści się we dworze, w którym wychowywał się pisarz. Ekspozycja prezentuje dzieła i pamiątki związane z Kraszewskim. W parku znajduje się ławeczka – pomnik Józefa Ignacego Kraszewskiego.

Ławeczka Kraszewskiego w Białej Podlaskiej

Krypta Zasłużonych na SkałceCiało Kraszewskiego znajduje się w podziemiach kościoła oo. Paulinów na Skałce w Krakowie. Poeta pochowany jest w sarkofagu nr IV. W trumnie znalazło się również miejsce na ołowianą skrzynię, wypełnioną gazetami z artykułami o jego pogrzebie.

Bibliografia:1. Dorota Siwicka „Romantyzm 1822-1863”, Wydawnictwo Naukowe PWN2. Tomasz Januszewski „Słownik pisarzy i lektur dla szkół średnich”, Wyd. DELTA3. www.ignacy.kraszewski.pl4. pl.wikipedia.org

Dziękujemy za uwagę

Opracowały:Weronika

JastrzębskaDominika Giers