Jerzy Gaździcki Janusz Michalak Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej

Forum Geodetów Powiatowych Związku Powiatów PolskichWarszawa, 17-18 maja 2004 roku

STANDARYZACJA W GEOMATYCESTOSOWANIE NORM EUROPEJSKICH

W ZAKRESIE GEODEZJI I KARTOGRAFII ORAZ SYSTEMÓW I INFRASTRUKTUR DANYCH

PRZESTRZENNYCH

Jerzy Gaździcki

Janusz MichalakPolskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej

STANDARYZACJA W GEOMATYCE - JG

2

STANDARD

Standard – przyjęty w drodze uzgodnienia dokument zawierający zasady, wskazówki, definicje i kryteria, które mają na celu zapewnienie odpowiedniej jakości materiałów, produktów, procesów i usług.

Rodzaje: • Standardy oficjalne (normy), opracowane i zalecane

przez autoryzowane instytucje normalizacyjne na poziomie światowym, regionalnym lub państwowym,

• Standardy prawne, wprowadzone przepisami prawnymi,• Standardy de facto, powstałe i stosowane w wyniku

działalności firm i innych organizacji.


3

POLSKA NORMA

Norma wg PN-EN 45020:2000 – dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez upoważnioną jednostkę organizacyjną …

Polska Norma (PN):• może być wprowadzeniem normy europejskiej lub

międzynarodowej, także w języku oryginału,• stosowana jest dobrowolnie,• autorskie prawa do PN należą do PKN.


4

STANDARYZACJA

Znaczenie standaryzacji:• standardy mają większy wpływ na rozwój ekonomiczny niż patenty i

licencje,• standaryzacja przynosi gospodarce niemieckiej korzyści

oszacowane na około 15 miliardów dolarów rocznie.

Działalność standaryzacyjna prowadzona jest na poziomie:• globalnym (International Organisation for Standardisation,

International Electrotechnical Commission),• regionalnym (Comité Européen de Normalisation, The Pacific Area

Standards Congress, The North Atlantic Treaty Organisation),• państwowym (135 organizacji zrzeszonych w ISO w 1999 roku).

Globalizacja wydatnie zwiększa znaczenie standaryzacji na poziomie globalnym.


5

CELE STANDARYZACJI W GEOMATYCE

Zapewnienie odpowiedniej jakości:• danych geoprzestrzennych,• produktów geoinformacyjnych,• usług geoinformacyjnych,• procesów geomatycznych,

przy uwzględnieniu postępu technologicznego oraz rosnących wymagań ze strony zainteresowanych użytkowników i producentów geoinformacji.


6

STANDARDY W GEOMATYCE (1)

Rodzaje standardów:

GEOMATYCZNE STANDARDY SPECJALNEGO ZASTOSOWANIA

(DOTYCZĄCE DANEGO OBSZARU, ORGANIZACJI LUB TECHNOLOGII)

GEOMATYCZNE STANDARDY POWSZECHNEGO ZASTOSOWANIA

(DOTYCZĄCE OGÓLNIE DANYCH I SYSTEMÓW GEOINFORMACYJNYCH)

INFORMATYCZNE, TELEKOMUNIKACYJNE I INNE

STANDARDY POWSZECHNEGO ZASTOSOWANIA


7

STANDARDY W GEOMATYCE (2)

Organizacje:

ISO/TC211 Informacja geograficzna/Geomatyka

OPEN GIS CONSORTIUM (OGC)

NATO (STANAG)

IMO, IHO, IAG, ICA, ISPRS, FIG

CEN/TC287 Informacja geograficzna

KOMISJE 297 i 298 PKN, GUGIK

INSPIRE


8

GEOINFORMACYJNE SYSTEMY I INFRASTRUKTURY

INFRASTRUKTURA GEOINFORMACYJNA

(SDI)

SYSTEM GEOINFORMACYJNY

(GIS)

SPOŁECZEŃSTWO

TERYTORIUM

GRUPA UŻYTKOWNIKÓW

TEMATYKA


9

DEFINICJA SDI

SDI jest zespołem środków technicznych, politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystanie z nich.

SDI służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania tych danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego (nonprofit) oraz środowiska naukowego, a także przez obywateli w ogólności.

SDI wspiera racjonalne zarządzanie danymi przestrzennymi.

SDI = GIS + społeczeństwo informacyjne +

+ nowe technologie teleinformatyczne (internet …) +

+ nowa generacja standardów (współdziałanie systemów)


10

SDIs supportinguser needs

Regional/Multi-national

National

Global

E-Gov & E-BusinessHomeland SecurityDisaster ManagementLand Tenure Health MonitoringMarket Development and… many others

State, local Standards supporting Infrastructure & Applications

ISO, OGC, National

User Applications drawing on & supporting SDIs

GSDI VIEW


11

STANDARDY ESDI (INSPIRE)

Standardy infrastruktury europejskiej (ESDI) powstają na podstawie standardów ISO oraz specyfikacji OGC i będą dotyczyły:

• danych podstawowych (basic data),• danych tematycznych (commonly used thematic data),• dokumentacji danych (modele, metadane, języki, formaty),• usług realizowanych w ramach ESDI (wyszukiwania,

przeglądania, generowania map …)• obowiązujących krajowych i europejskich układów

współrzędnych (ETRS89, EVRF2000).ESDI wpłynie na standardy geomatyczne w Polsce.

STANDARYZACJA W GEOMATYCE - JM

12

Dlaczego standardy dotyczą głównie współdziałania (interoperacyjności) systemów GI?

• Informację (GI) można przechowywać w różny sposób, nie koniecznie standardowy

• Jednak wymiana informacji wymaga sposobu uzgodnionego, czyli standardowego

• Zamiana formy informacji z postaci niestandardowej na standardową niestety drogo kosztuje

• Z tego względu ekonomiczne przesłanki przemawiają za tym, aby również w systemie (np. w bazie danych) informacja była przechowywana w postaci standardowej


13

Czy warto dla przechowywania geoinformacji stosować standardy dotyczące interoperacyjności

systemów GI?

Baza A:GI w formie

niestandardowej

Baza B:GI w formie

standardowej

Wymiana geoinformacji zgodna ze standardami (np. ISO)

Skomplikowany,drogi interfejs

Bardzo prostyi tani interfejs

Retoryczne pytanie: co jest lepsze?


14

Dlaczego standardy międzynarodowe?

• Standardy te są tworzone zbiorowym międzynarodowym wysiłkiem:– pracuje nad nimi kilka tysięcy najlepszych

specjalistów z zakresu geomatyki– istnieje około 300 zespołów tematycznych

obejmujących instytucje rządowe, firmy, uczelnie i inne organizacje z wielu krajów

– dysponuje się dużymi funduszami w skali międzynarodowej

– prace trwają już ponad 10 lat

• Czy w tej sytuacji jest sens opracowywać normy krajowe dla GI? Czy nas na to stać?


15

Dlaczego standardy międzynarodowe?(2)

• W latach 90-tych w wielu krajach opracowywano standardy narodowe – głównie w zakresie formatów wymiany danych

• Następnie opracowywano metody konwersji z formatów narodowych do formatów międzynarodowych

• Obecnie znaczenie tych pierwszych jest już bardzo ograniczone – pytanie: dlaczego?

• Odpowiedź: bo również nikt nie opracowuje narodowych standardów dla internetu – to nie ma sensu!


16

Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczących standaryzacji

• Cena jednej normy (1 egzemplarza) z grupy ISO 19100 wynosi kilkaset zł

• Uwzględniając koszt tłumaczenia na język polski, jest to właściwie „za darmo” w porównaniu do kosztów opracowania takiej normy

• Norma to nie wszystko, a właściwie to dopiero początek problemów – trzeba do niej dostosować oprogramowanie i dane systemów geoinformacyjnych. To są wielkie koszty, a nawet może się okazać nierealne – pytanie: dlaczego?

• Odpowiedź: bo jest bardzo wątpliwe czy producenci oprogramowania będą skłonni uwzględnić wymagania polskich norm w rozwijanym przez siebie oprogramowaniu dla systemów GI

• Z pewnością uwzględnią normy międzynarodowe, bo tego będą wymagały warunki w jakie stwarza gra konkurencyjna na rynku oprogramowania


17

Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczących standaryzacji (2)

• W Polsce prace nad oprogramowaniem powinny się koncentrować nad przystosowaniem systemów do naszych potrzeb (na szczęście nie mamy z językiem takich problemów jak japończycy)

• Szczególnie dotyczy to Wolnego Oprogramowania (Open Source), którego dla zastosowań geomatycznych jest obecnie już dużo i w szybkim tempie ilość jego rośnie

– Oprogramowanie to jest dostępne bezpłatnie

– Dostępny jest dla wszystkich jego kod źródłowy, co ma zasadnicze znaczenie w przystosowywaniu go do konkretnych potrzeb

• Nowe projekty w zakresie Open Source są głównie ukierunkowane na spełnianie standardów międzynarodowych (ISO)


18


• Jeżeli nawet standardy są prawie „za darmo”, to jednak ich stosowanie kosztuje. Jak zmniejszyć te koszty?

• Kupując oprogramowanie dla systemów GI (najczęściej jest ono i było przedtem drogie) zgodność z międzynarodowymi standardami dostaniemy w formie „bezpłatnego dodatku”

• Analogia z internetem: gdyby ktoś chciał kupić urządzenie sieciowe niezgodne ze standardem internetu, to takiego nie znajdzie, nawet gdyby był gotów drogo za nie zapłacić

• Na szczęście gdy rozpoczynano w Polsce budowę internetu nikt nie zastanawiał się: czy opracować dla niego narodowy standard, czy przyjąć międzynarodowy?

• Co jeszcze w tym zakresie można dostać „za darmo” lub prawie „za darmo”? Odpowiedź: WIEDZĘ


19


• Jak zdobyć wiedzę o racjonalnych rozwiązaniach z zakresu systemów GI?

• Obserwować co robią inni – szczególnie ci, którzy mają większe doświadczenia i osiągnięcia niż my (oczywiście w żadnym przypadku bezkrytycznie)

• Dwa przykłady:– Zawansowane zastosowania rozwiązań opartych na standardach

ISO/TC 211 – brytyjski projekt MASTER-MAP: zastosowanie języka GML (norma ISO 19136) do danych geodezyjnych

– Integracja standardowych technologii gridowych ze standardowymi technologiami geoinformacyjnymi – projekt OZONE w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA): planowane projekty NASA, w nowej wersji Oracle 10g „g” oznacza „grid”


20

Brytyjski projekt MasterMap realizowany przez Ordnance Survey jest najbardziej zaawansowaną aplikacją języka

GML

[Źródło: http://www.ordnancesurvey.co.uk]


21

Fragment szczegółowej mapy zapisanej w języku GML (Geography Markup Language) – język ten jest przyjęty jako

standard ISO i obecnie jest stosowany w wielu systemach programowych dla GI

[Źródło: Porojekt Master Map, http://www.ordnancesurvey.co.uk] 21


22

[Źródło:raportprojektuDataGRID]

Przykład aplikacji DataGRID dla geoinformacjiEuropejska Agencja Kosmiczna – satelitarne pomiary zawartości ozonu w atmosferze


23

Integracja technologii gridowych z technologiami geoinformacyjnymi

• Drugi znaczący przypadek (obok telefonii GSM) przeniesienia za Atlantyk technologii opracowanej w Europie: GRIDY KOMPUTEROWE

• Gridy dla geoinformacji w USA: OGC i NASA – nowe koncepcje oparte na technologii europejskiej opracowanej w uniwersyteckich ośrodkach suprkomputerowych

• Oprogramowanie dla gridów ma status Open Source (jest „za darmo”)

• Obie technologie są ukierunkowane na usługi (jeden komputer robi coś na zamówienie drugiego)


24

Integracja technologii gridowych z technologiami geoinformacyjnymi (2)

• Obecnie jest budowanych wiele gridów dla różnych zastosowań w tym także dla geoingormacji

• Można spróbować utworzyć w Polsce grid złożony z istniejących już 373 powiatowych baz geoinformacyjnych

• Stworzy to podstawę technologiczną dla integracji zasobów geodezyjnych na poziomie powiatów – jako jednolita struktura horyzontalna zgodna ze standardami międzynarodowymi

• Można to osiągnąć z niewielkimi nakładami finansowymi i zgodnie z zasadami europejskimi zaangażować w tym przedsięwzięciu polskie uczelnie


25

Client Applications (JAVA / Linux / Windows)

Web Portal

Client Applications

SO

AP

W

rap

per

SO

AP

W

rap

per

OG

C W

eb

Serv

ices

MUIS ESA Catalogue

AMS ESA Data Archive

WCS / WFS / WMS

Catalogue (CSS)

GRID EngineDATAGRID

Computing

Elements

Storage Elements

GLOBUS 2.2

Computing

Elements

Storage Elements

GLOBUS 3

Computing

Elements

Storage Elements

Integracja technologii gridowych z technologiami geoinformacyjnymi – przykład:

(Źródło: archiwum Open GIS Consortium)

STANDARYZACJA W GEOMATYCE - JG i JM

26

LITERATURA

J. Gaździcki, J. Michalak, 2002 – Normalizacja w polskiej geomatyce: kierunki działania. Geodeta – magazyn geoinformacyjny, nr 9(88).

J.Gaździcki, 2003 – Kompedium infrastruktur danych przestrzennych. Części I-IV skróconej wersji polskiej podręcznika "The SDI Cookbook". Geodeta - magazyn geoinformacyjny, nr 2(93)-5(96).

J. Michalak, 2003 – Studium przypadku użycia: próba zastosowania normy PN-N-12160 w praktyce - czy Polska jest wyjątkiem? Geodeta – magazyn geoinformacyjny, nr 1(92).

J. Michalak, 2003 - Podstawy metodyczne i technologiczne infrastruktur geoinformacyjnych. Roczniki Geomatyki, t. 1, z. 2.

W. Pachelski, 2002-2003 – Działalność normalizacyjna w dziedzinie informacji geograficznej, cz. I-III: Logiczna konieczność, Metodyka i formalizm, Na razie normy CEN. Geodeta - magazyn geoinformacyjny, nr 11(90)-1(92).


27

INFORMACJA KOŃCOWA

Więcej informacji na poruszone tematy można znaleźć w witrynie Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej www.ptip.org.pl

http://www.ptip.org.pl/

Jerzy Gaździcki Janusz Michalak Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej

Documents

Transcript of Jerzy Gaździcki Janusz Michalak Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej