Janusz Korczak

Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, ps. Stary Doktor lub pan doktor (ur. 22 lipca 1878 w Warszawie, zm. około 6 sierpnia 1942 w komorze gazowej obozu zagłady w Treblince) – polski pedagog, publicysta, pisarz, lekarz, działacz społeczny żydowskiego pochodzenia.

Życie

Pochodził z zamożnej rodziny warszawskiej. Choroba psychiczna ojca i jego przedwczesna śmierć spowodowały, że wcześnie musiał zarabiać na utrzymanie matki, siostry i swoje by móc uczyć się w gimnazjum, a później ukończyć studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim.

Życie

Kilka miesięcy po uzyskaniu dyplomu lekarza powołano go do armii rosyjskiej i skierowano na front toczącej się wojny rosyjsko-japońskiej. Ponad pół roku pełnił obowiązki starszego lekarza w pociągach sanitarnych.

Po powrocie z zagranicy pracował w Szpitalu dla Dzieci Żydowskich im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie.

Lekarz

Prowadził aktywną działalność społeczną, m. in:

w ruchu bezpłatnych czytelni,w Towarzystwie

Dobroczynności, w Stowarzyszeniu „Pomoc dla

Sierot” (od 1907) oraz w Towarzystwie Kolonii

Letnich dla dzieci bez różnicy wyznania.

Lekarz - Pedagog

W 1912 objął kierownictwo sierocińca (Domu Sierot) dla żydowskich dzieci przy

ul. Krochmalnej w Warszawie (obecnie Dom Dziecka

nr 1 im. J. Korczaka). Podczas I wojny światowej został

wcielony do armii rosyjskiej jako lekarz. Po demobilizacji w 1917 organizował przytułki dla sierot wojennych pod Kijowem, tam spotkał Marynę Falską, z którą w 1919 założył sierociniec dla dzieci polskich „Nasz Dom”.

Lekarz

Korczak był zwolennikiem słuchania dziecka

i poszanowania jego praw. Samorządy wychowanków – małe parlamenty, imitowały świat dorosłych

i przygotowywały małych ludzi do życia dorosłego.

Lekarz Korczak opowiadał się za resocjalizacją oraz kompleksową i nowatorską opieką nad dziećmi z marginesu społecznego.

Pedagog

Dla Janusza Korczaka uznanie autonomii i godności dziecka było sprawą priorytetową,

przeciwstawiał się ówczesnej praktyce pedagogicznej „wpajaniu dyscypliny”,

wykluczał kary cielesne, potępiał praktyki zawstydzania

dziecka,wspierał wysiłek dzieci

związany z samodoskonaleniem, po prostu KOCHAŁ DZIECI.

Pedagog

Pozostawił bogatą spuściznę literacką i teoretyczną, obejmującą m.in.: literaturę dla dzieci:

„Król Maciuś Pierwszy”„Bankructwo Małego Dżeka”„Kiedy znów będę mały”„Kajtuś czarodziej”„Józki, Jaśki i Franki”„Sława”

Działalność literacka

W czasie wojny nosił polski mundur wojskowy i nie aprobował dyskryminacyjnego oznaczania Żydów niebieską lub żółtą Gwiazdą Dawida. Uważał, że było to bezczeszczenie symbolu.

Getto Warszawskie

Ostatnie trzy miesiące swojego życia (od maja 1942), spędził w Getcie warszawskim, sprawując opiekę nad dziećmi.

Getto Warszawskie

Zginął wraz z wychowankami – wywieziony w wagonie bydlęcym, z getta,

w początkach sierpnia 1942. Dobrowolnie towarzyszył im w drodze na śmierć w komorze gazowej obozu zagłady, w Treblince.

Ostatni Marsz

Żegnamy tych wszystkich, którzy już odeszli lub niezadługo odejdą, a by nie powrócić. Żegnamy ich przed długą i daleką podróżą. A imię tej Podróży - Życie. Wiele razy myśleliśmy nad tym, jak żegnać, jakich rad udzielić. Niestety, słowa biedne są i słabe. Nic wam nie dajemy. Nie dajemy Boga, bo Go sami odszukać musicie we własnej duszy, w samotnym wysiłku. Nie dajemy Ojczyzny, bo ją odnaleźć musicie własną pracą serca i myśli. Nie dajemy miłości człowieka, bo nie ma miłości bez przebaczenia, a przebaczać - to mozół, to trud, który każdy sam musi podjąć Dajemy wam jedno: Tęsknotę za lepszym życiem, którego nie ma, ale kiedyś będzie, za życiem Prawdy i Sprawiedliwości. Może ta tęsknota doprowadzi was do Boga, Ojczyzny i Miłości. Żegnajcie, nie zapominajcie.

Janusz Korczak „Pożegnanie „

Tymi słowami żegnał Janusz Korczak wychowanków Domu Sierot opuszczających zakład w 1919 roku.

Pomniki

Pomnik Janusza Korczaka w Warszawie przy Pałacu Kultury i Nauki

Pomniki

Pomnik Janusza Korczaka przy ul. Jaktorowskiej 6

Pomnik Janusza Korczaka w Warszawie na Cmentarzu Żydowskim

Koniec