Jan Matejko –"Często sprawia Bóg,

że wielkość zamyka w małym kształcie"

Bartek Kłósek i Jan Koryś

Trudne dzieciństwo

• Urodził się i żył w XIX wieku (1838-1893)

• Jan miał 10-ro rodzeństwa, jego matka zmarła kiedy miał zaledwie 7 lat, i raczej słabo się nim zajmowano po jej śmierci

• Ojciec Jana był surowy i nie akceptował malarskiej pasji swojego syna, bo uważał że mężczyzna nie utrzyma malarstwem rodziny

Lata szkolne

• W szkole Jan okazał się nieprzeciętnie uzdolniony z plastyki i słaby z pozostałych przedmiotów. Co więcej - dokuczali mu koledzy.

• Miał dużą wadę wzroku, a pomimo tego został wielkim malarzem

• Za swoje osiągnięcia w szkole otrzymał stypendium na studia w Monachium. To tam zdecydował poświęcić się malarstwu historycznemu

Pierwsze sukcesy artystyczne

• W wieku 24 lat namalował jeden ze swoich najwybitniejszych obrazów (przy okazji autoportret) – „Stańczyka”

• Pierwszym prawdziwym sukcesem artystycznym Matejki był obraz „Kazanie Skargi” (namalowany gdy miał 26 lat). Pieniądze zarobione w czasie wystawy tego obrazu Matejko przekazał sierotom. Sprzedawanie tego obrazu pozwoliło mu na małżeństwo z Teodorą Giebułtowską

Stańczyk

Kazanie Piotra Skargi

Matejko jako patriota i dobroczyńca

• Choć ojciec Jana był Czechem a jego matka pochodziła z rodziny polsko-niemieckich rzemieślników, wszystkie ich dzieci zostały polskimi patriotami.

• Dwaj bracia Jana walczyli w powstaniu styczniowym. Jan nie walczył w powstaniu z powodu słabego wzroku, za to pomagał powstańcom w inny sposób: woził broń i oddawał im swoje pieniądze

• Historia była największą pasją Jana Matejki. Oprócz malowania obrazów pomagał w konserwacji zabytków Krakowa (np. pomalował Kościół Mariacki w Krakowie), studiował różne źródła historyczne i stał się doskonałym znawcą historii Polski

• Często wystawiał swoje obrazy za darmo, pieniądze z wystaw dodawał ubogim, wiele z obrazów podarował np.– narodowi polskiemu, papieżowi, Francji

Życie rodzinne

• Żona Matejki, Teodora wkrótce po ślubie zachorowała na cukrzycę

• Urodziła 5 dzieci (jedno zmarło jako niemowlę)

• Matejko często portretował swoja żonę na swoich obrazach historycznych

• Żona i dzieci dostarczali mu sporo zmartwień

• Mieszkał z rodziną w Krakowie przy ulicy Floriańskiej 41– w tym domu mieści się teraz muzeum Jana Matejki

Portrety żony Teodory

Portrety dzieci

Autoportrety

Schyłek życia

• Matejko okazał się nie tylko wielkim malarzem, ale także doskonałym nauczycielem – wychował godnych następców - malarzy: Jacka Malczewskiego, Włodzimierza Tetmajera, Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mechofera

• Jan Matejko zmarł 1 listopada 1893 roku w wieku 55 lat.

• Jego ostatnie słowa brzmiały: „Módlmy się za ojczyznę! Boże błogosławiony”

• W czasie jego pogrzebu bił dzwon Zygmunta, który bije tylko przy pogrzebach najważniejszych osób, w pogrzebie wzięły udział tysiące krakowian.

Poczet królów polskich

Matejko „nadał twarze” postaciom historycznym – teraz wyobrażamy je sobie właśnie tak, jak je

namalował

Bitwa pod Grunwldem

Rejtan – upadek polski

Konstytucja 3-go maja

dlaczego Jan Matejko był wielkim Polakiem?

• Obrazy Matejki są bardzo „filmowe” – wiele się na nich dzieje, jest dużo postaci i dużo silnych emocji

• Dzięki Matejce wszyscy wyobrażamy sobie wielkie momenty naszej historii w podobny sposób – widząc sceny z jego obrazów.

• O Rejtanie czy Stańczyku dziś pewnie mało kto by pamiętał, gdyby nie stali się bohaterami jego obrazów…

Źródła:

• Hasło „Jan Matejko” http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Matejko

• Hasło „Teodora Matejko” http://pl.wikipedia.org/wiki/Teodora_Matejko

• Hasło „Dom Jana Matejki w Krakowie” http://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_Jana_Matejki_w_Krakowie

• Galeria Malarstwa polskiego http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Matejko/Index.htm

• Blog „Wszystko o Janie Matejce” http://wszystkoojaniematejce.blogspot.com/