JAN KARNOWSKIJAN KARNOWSKI

Pisarz, polityk Pisarz, polityk

i kaszubsko-i kaszubsko-pomorski działacz pomorski działacz regionalnyregionalny

Urodził się 16 maja 1886 Urodził się 16 maja 1886 roku w Czarnowie koło roku w Czarnowie koło

BrusBrus

Zdjęcie z lat dziecinnych Zdjęcie z lat dziecinnych w otoczeniu rodzinyw otoczeniu rodziny

Przyszły poeta stoi pośrodku, z dzieckiem na ręku siedzi matka - Anna

Rodzina Karnowskiego Rodzina Karnowskiego prawdopodobnie przybyła do parafii prawdopodobnie przybyła do parafii bruskiej ze wsi Dąbrówka koło bruskiej ze wsi Dąbrówka koło Wielkiej Komorzy w powiecie Wielkiej Komorzy w powiecie tucholskim , a rodzina być może tucholskim , a rodzina być może wywodzi się ze wsi Karnowo , wywodzi się ze wsi Karnowo , położonej około 5 km na północ od położonej około 5 km na północ od NakłaNakła

W 1898 rozpoczął naukę W 1898 rozpoczął naukę w Collegium Marianumw Collegium Marianum

Jan Karnowski siedzi jako pierwszy z lewej strony, Jan Karnowski siedzi jako pierwszy z lewej strony, z założonymi rękamiz założonymi rękami

W 1904 rozpoczął naukę w gimnazjum W 1904 rozpoczął naukę w gimnazjum w Chojnicachw Chojnicach

W 1906-1907 był W 1906-1907 był prezesem prezesem

samokształceniowego koła samokształceniowego koła „Mickiewicz”„Mickiewicz”

W latach 1907-1910 studiował W latach 1907-1910 studiował w Seminarium Duchownym w Seminarium Duchownym

w Pelpliniew Pelplinie

W latachW latach 1910-1913 studiował 1910-1913 studiował prawo we Fryburgu i Wrocławiu prawo we Fryburgu i Wrocławiu

W latach 1912-1913 odbywał W latach 1912-1913 odbywał służbę wojskową służbę wojskową

W latach 1920-1923 pracował W latach 1920-1923 pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Urzędzie Wojewódzkim

Pomorskim w Toruniu Pomorskim w Toruniu

W latach 1924-1925 był sędzią W latach 1924-1925 był sędzią w Czersku w Czersku

W połowie 1927 r przeniósł się W połowie 1927 r przeniósł się do Chojnic, gdzie pracował do Chojnic, gdzie pracował

jako sędzia jako sędzia

W tym budynku W tym budynku

przy ul. Młyńskiej 23, przy ul. Młyńskiej 23,

w pokoju z balkonem na w pokoju z balkonem na pierwszym piętrze pierwszym piętrze mieszkał mieszkał

przez kilka lat przez kilka lat

Od 1937 r. mieszkał Od 1937 r. mieszkał u rodziny w u rodziny w

Krostkowie nad Krostkowie nad Notecią pod Notecią pod WyrzyskiemWyrzyskiem

Zmarł 2 października Zmarł 2 października 1939r. 1939r.

w szpitalu w Wyrzysku w szpitalu w Wyrzysku

W grudniu 1947 jego W grudniu 1947 jego prochy przeniesiono na prochy przeniesiono na cmentarz w Brusach cmentarz w Brusach

CZERSKCZERSK

8 października 1923r.8 października 1923r.

J Karnowski dostał J Karnowski dostał dekret o przeniesieniu dekret o przeniesieniu do Czerska, gdzie miał do Czerska, gdzie miał objąć funkcję prezesa objąć funkcję prezesa Sądu Powiatowego Sądu Powiatowego

w Chojnicach w Chojnicach obejmującego swym obejmującego swym działaniem Czersk działaniem Czersk

i kilka gmin okolicznychi kilka gmin okolicznych

Karnowski wspominałKarnowski wspominał : „Czersk był : „Czersk był terenem trudnym do działania, zwłaszcza terenem trudnym do działania, zwłaszcza gdy się miało za zadanie przywrócenie gdy się miało za zadanie przywrócenie zaufania ludności do „sądu i sądownictwa”zaufania ludności do „sądu i sądownictwa”

Na Karnowskim jako jedynym Na Karnowskim jako jedynym przedstawicielu wymiaru sprawiedliwości, przedstawicielu wymiaru sprawiedliwości, spoczywał obowiązek łagodzenia sporów spoczywał obowiązek łagodzenia sporów

i tonowania nastrojów społecznych, z i tonowania nastrojów społecznych, z czym dał sobie zresztą znakomicie radę. czym dał sobie zresztą znakomicie radę.

W samym Czersku, był Karnowski W samym Czersku, był Karnowski członkiem miejscowej elity , wśród której członkiem miejscowej elity , wśród której było także kilka innych wybitnych osób. było także kilka innych wybitnych osób. Wymienić trzeba przede wszystkim Wymienić trzeba przede wszystkim Ignacego Klińskiego, ziemianina, Ignacego Klińskiego, ziemianina, działacza narodowego, od którego działacza narodowego, od którego Karnowski zaczerpnął wiele pomysłów Karnowski zaczerpnął wiele pomysłów przy pisaniu humorystycznego przy pisaniu humorystycznego opowiadania o życiu ks. Augusta Worzały.opowiadania o życiu ks. Augusta Worzały.

Ignacy Kliński z rodziną i Ignacy Kliński z rodziną i gośćmigośćmi

w dworku w Kłodni w dworku w Kłodni

PASJA TURYSTYCZNAPASJA TURYSTYCZNA

Karnowski założył oddział Karnowski założył oddział Polskiego Towarzystwa Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego , Krajoznawczego , wspomina po latach : wspomina po latach :

„ „ WW Czersku robiłem dużo Czersku robiłem dużo wycieczek wycieczek krajoznawczych w Bory krajoznawczych w Bory Tucholskie i zapoznałem Tucholskie i zapoznałem się gruntownie z terenem się gruntownie z terenem mojej pracy mojej pracy

Działalność Działalność polityczno-kulturalna polityczno-kulturalna

Karnowski stanął na czele Zarządu Towarzystwa Karnowski stanął na czele Zarządu Towarzystwa Czytelni Ludowych i zaangażował się w Czytelni Ludowych i zaangażował się w upowszechnianie postaw obywatelskich i narodowych upowszechnianie postaw obywatelskich i narodowych poprzez akcję odczytową i organizację okolicznych poprzez akcję odczytową i organizację okolicznych akademii. akademii. Przedstawił referat poświęcony Czerskowi i okolicy w Przedstawił referat poświęcony Czerskowi i okolicy w 13 i 14-tym stuleciu Dochód ze sprzedaży biletów 13 i 14-tym stuleciu Dochód ze sprzedaży biletów przeznaczony był na czytelnię w Czerskuprzeznaczony był na czytelnię w CzerskuKarnowski był współorganizatorem uroczystości Karnowski był współorganizatorem uroczystości związanych ze świętem Konstytucji 3 maja, związanych ze świętem Konstytucji 3 maja, gdzie wygłosił referat o konstytucji gdzie wygłosił referat o konstytucji

Publikacje Publikacje

Autor serii 15 artykułów Autor serii 15 artykułów pt. ”Starożytności czerskie”, pt. ”Starożytności czerskie”, opublikowanych na łamach opublikowanych na łamach Głosu LuduGłosu Ludu oraz w skróconej oraz w skróconej wersji w artykule wersji w artykule Czersk Czersk i okolice.i okolice.W okresie czerskim napisał W okresie czerskim napisał Karnowski po kaszubsku Karnowski po kaszubsku jeden tylko utwór literacki –jeden tylko utwór literacki –dramatdramat Zopis Mestwina Zopis Mestwina

KSIĄŻKIKSIĄŻKI

Twórczość Twórczość Jana KarnowskiegoJana Karnowskiego

Znôm cebie dobrze, mòja të mòwò -Znôm cebie dobrze, mòja të mòwò -Twoje jô pierszé uczułem słowo!Twoje jô pierszé uczułem słowo!Jak mnie cã matka ùczëła mòja,Jak mnie cã matka ùczëła mòja,

Z twojégò prosto czerpała zdroja. Z twojégò prosto czerpała zdroja.Naszô mòwa (fragment)Naszô mòwa (fragment)

Pôrã lëstków, pôrã kwiôtkówPôrã lëstków, pôrã kwiôtkówZ naszëch łąków, z naszëch sôdkówZ naszëch łąków, z naszëch sôdkówJô żem związôł w grónkò prosté…Jô żem związôł w grónkò prosté…Mòże zelskò, mòże òstëMòże zelskò, mòże òstëWkradłë sã tu pokryjomkù,Wkradłë sã tu pokryjomkù,Przëjim razem je w tim wiónku.Przëjim razem je w tim wiónku.

Prozba (fragment)Prozba (fragment)

Të je znôsz, jô wiém, te Të je znôsz, jô wiém, te kwiôtczi;kwiôtczi;To są wszëtkò twoje To są wszëtkò twoje dzôtczi,dzôtczi,Co tu rosłë w naszim Co tu rosłë w naszim słónkù.słónkù.A jak zelska sã tu stałë?A jak zelska sã tu stałë?Nie wiém… Wierã Muzë Nie wiém… Wierã Muzë spałë.spałë.

Prozba (fragment)Prozba (fragment)

Eżi na ji nótã bôczisz.Eżi na ji nótã bôczisz.Òne płaczą nad lëdzami,Òne płaczą nad lëdzami,Co ju dôwno grobë kriją…Co ju dôwno grobë kriją…Jejich żôle płina łzami,Jejich żôle płina łzami,Co jak rosa zemiã miją.Co jak rosa zemiã miją.

Płiną szeptë (fragment)

Płiną szeptë, płiną Płiną szeptë, płiną piesniepiesnieNad tą starą naszą Nad tą starą naszą zemią,zemią,Nad tim bòrem, gdze to Nad tim bòrem, gdze to drzémiądrzémiąDãbë, buci, chróstë Dãbë, buci, chróstë lesné.lesné.

Czëjesz të te skardzi, Czëjesz të te skardzi, żôle?żôle?Słuchają sã jak ciej Słuchają sã jak ciej pôcérz…pôcérz…Równé z zemią poznôsz Równé z zemią poznôsz bóle,bóle,

Płiną szeptë (fragment)Płiną szeptë (fragment)

Poznajemy Poznajemy KaszubyKaszuby

KŁODNIAKŁODNIA

STODÓŁKISTODÓŁKI

KWIEKIKWIEKI

DROGA DO KWIEKDROGA DO KWIEK

Niejednym naszym Niejednym naszym obywatelom p. obywatelom p.

Karnowski może służyć Karnowski może służyć jako wzór patrioty-jako wzór patrioty-

PolakaPolaka

OpracowanieOpracowanie

Aleksandra Kurkowska Aleksandra Kurkowska Patrycja PazdaPatrycja Pazda Anna Szygłowska Anna Szygłowska

Szkoła Podstawowa w Krzyżu klasa IIISzkoła Podstawowa w Krzyżu klasa III

Opiekun p. Lucyna Laska Opiekun p. Lucyna Laska