Iwona Rotter Samodzielna Pracownia Rehabilitacji...
Transcript of Iwona Rotter Samodzielna Pracownia Rehabilitacji...
Problemy neurologiczne dzieci i młodzieży w wieku szkolnym
Iwona Rotter
Samodzielna Pracownia Rehabilitacji
Medycznej PUM w Szczecinie
Okres rozwojowy dzieli się na:
Okres noworodkowy- 1 miesiąc życia
Okres niemowlęcy 1-12 miesiąc życia
Małe dziecko- 1-3 rok życia
Okres przedszkolny- 3-6 rok życia
Okres szkolny (faza przedpokwitaniowa,
pokwitanie i dojrzewanie płciowe)-7-18
rok życia
Problemy neurologiczne zaburzające rozwój dziecka
Mózgowe porażenie dziecięce
Przepukliny oponowo-rdzeniowe
Padaczka
Zaburzenia ruchowe- zespół tików
Choroby mięśni
Guzy ośrodkowego układu nerwowego
Choroby metaboliczne
Tiki- definicja
skoordynowane, nierytmiczne, pojawiające się nagle i
występujące okresowo ruchy mimowolne bądź zjawiska
akustyczne
Cechy charakterystyczne tików:
- odczuwalny przez pacjenta przymus wykonania ruchu lub wydania dźwięku, po którym następuje ulga
- nasilanie w sytuacjach stresowych
- wygaszanie w czasie snu
- złagodzenie w sytuacjach pochłaniających uwagę chorego
- możliwość krótkotrwałego zahamowania wystąpienia tików siłą woli
.
proste motoryczne- zaangażowane są pojedyncze grupy mięśniowe, objawiają się jako np.: potrząsania głową, mrugania, wysuwania języka, marszczenia nosa, wzruszania ramionami
proste wokalne- wydawanie pojedynczych dźwięków np.: chrząkanie, pociąganie nosem, pomruk, kaszel, szczekanie
złożone motoryczne- kilka grup mięśniowych, występują w postaci klaskania, spluwania, pocierania, podskakiwania, wymachiwania rękami, wykonywania gestów obscenicznych (kopropraksja), naśladowania ruchów innych osób, powtarzania ruchów własnych (echopraksja)
złożone wokalne- wydawanie więcej niż jednego dźwięku, np.: powtarzanie całych wyrazów lub sekwencji słów po sobie (echolalia) lub po kimś (palilalia), wypowiadanie słów obscenicznych (koprolalia)
Podział tików ze względu na morfologię
Epidemiologia tików
Częstość występowania:
5/10000 u mężczyzn,
3/10000 u kobiet
W populacji wieku rozwojowego tiki dotyczą
10-20% dzieci
Początek zazwyczaj ok. 5rż, największe nasilenie ok. 10rż., po 18 rż. zazwyczaj złagodzenie, a nawet ustąpienie objawów.
Problemy zdrowotne współistniejące z tikami:
1. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej
(ADHD)
2. Zachowania obsesyjno-kompulsyjne
3. Zaburzenia osobowości (labilność
emocjonalna, impulsywność, agresja)
4. Samookaleczenia (wyrywanie włosów,
przygryzanie języka, rozdrapywanie ran)
Etiopatogeneza
Nadmierna aktywność układu
dopaminergicznego w układzie
pozapiramidowym, co w efekcie
prowadzi do zaburzeń równowagi w
zakresie neuroprzekaźnictwa
Podłoże genetyczne ?
Nie wykryto genu odpowiedzialnego za dziedziczenie
Prawdopodobnie dziedziczenie autosomalne
dominujące z różnym stopniem penetracji
Penetracja jest skorelowana z płcią- dla chłopców jest prawie całkowita, dla dziewcząt 56%
Dziedziczenie po ojcu: tiki wokalne i nadpobudliwość ruchowa
Dziedziczenie po matce: złożone tiki motoryczne i natręctwa
Wpływ na ujawnienie się predyspozycji
genetycznych mają:
- konflikty w rodzinie
- nieprawidłowe postawy rodzicielskie
- przeciążeniowa sytuacja szkolna
- konflikty z grupą rówieśniczą
ROZPOZNANIE
Obserwacja dziecka
Wywiad: tło rodzinne, stan emocjonalny, charakter, nasilenie, czas pojawienia się tików
Konsultacja neurologiczna-wykluczenie tła organicznego
Konsultacja psychiatryczna/psychologiczna-ukierunkowana na ocenę występowania zaburzeń zachowania i osobowości
Diagnoza pedagogiczna
Błędy diagnostyczne
Konsultacje okulistyczne- mruganie
Konsultacje laryngologiczne- chrząkanie
Konsultacje alergologiczne- pociąganie
nosem
POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE
Zależy: od wieku dziecka
nasilenia zespołu tików
problemów współistniejących
POSTĘPOWANIE NIEFARMAKOLOGICZNE
Terapia behawioralne
Techniki relaksacyjne
Autohipnoza
Psychoedukacja
Grupy leków stosowane w leczeniu zespołów tikowych:
Neuroleptyki typowe
Neuroleptyki atypowe
Agoniści receptora adrenergicznego alfa 2 (klonidyna)
Leki nasilające transmisję GABA-ergiczną (baklofen)
Agoniści receptora dopaminergicznego (ropinirol,
pramipeksol)
Blokery kanałów wapniowych (flunaryzyna,
werapamil, nifedypina)
klonazepam
Padaczka
Chorobowość
Około 1% populacji choruje na padaczkę
Zapadalność- 40-70- nowych przypadków
na 100000 ludzi w krajach rozwiniętych
Zachorowalność- 50-60% przypadków
padaczki rozpoczyna się przed 16 rokiem
życia. Kolejny wzrost zachorowalności-
populacja geriatryczna.
Klasyfikacja padaczki
Objawowa- powstała w wyniku znanych,
rozpoznawalnych, wcześniej nabytych
uszkodzeń mózgu
Skrytopochodna- powstaje w wyniku
uszkodzeń mózgu, których się nie rozpoznaje
lub których przyczyna nie jest znana
(najczęstsza postać)
Samoistna- podłoże genetyczne, np. u dzieci
łagodna padaczka częściowa
Główne zespoły padaczkowe
Dziecięca padaczka z napadami nieświadomości-
początek między 3 a 10 rż, predyspozycja
genetyczna,stan neurologiczny prawidłowy, częściej
kobiety, napady wielokrotnie w ciągu dnia, często
współistnieją mioklonie powiek, w okresie dojrzewania
w 50% przypadków dołączają się napady kloniczno-
toniczne, charakterystyczna jest wrażliwość na
fotostymujacę i hiperwentylację, dobrze poddają się
leczeniu, napady ustępują zazwyczaj około 20 rż
Główne łagodne zespoły padaczkowe populacji w wieku szkolnym
Łagodna padaczka zakrętu Rolanda- częściowa z iglicami w okolicach centralno-skroniowych, początek-3-15 rż, zachorowalność roczna- 10-11 na 100000, napady częściowe obejmują twarz, struktury ustno-gardłowe, ramię, obserwuje się zatrzymanie mowy, drgania twarzy, wyciek śliny, dławienie, wymioty, występują głównie w nocy, stan neurologiczny prawidłowy, rokowanie dobre- ustępuje ok. 15 rż.
Zaburzenia emocjonalne w padaczce
Lęk
Zmiany nastroju
Gwałtowne reakcje emocjonalne
Napady padaczkowej jako czynnik zaburzający życie chorego
Nieprzewidywalność
Możliwość urazu
Działania niepożądane leków
p/padaczkowych
Stygmatyzacja
Migrena
Napadowy ból głowy trwający 4-72
godziny pojawiający się z różną częstością
Ból zazwyczaj pulsujący obejmuje połowę
lub całą głowę, jest połączony z
nudnościami i/lub wymiotami, fotofobią,
fonofobią, osmofobią, nasila się pod
wpływem aktywności fizycznej
Między napadami pacjent nie odczuwa
żadnych dolegliwości
Epidemiologia migreny
25% pacjentów zaczyna chorować w wieku
szkolnym
Choruje 10-15% populacji
Kobiety chorują 4x częściej
Ryzyko zachorowania wśród krewnych
osoby chorej na migrenę jest 5x wyższe niż
w populacji ogólnej
Typy migreny
Migrena bez aury (80-90% przypadków)- oprócz
objawów typowych mogą wystąpić: zawroty
głowy, poty, biegunka, kołatanie serca, omdlenie
Migrena z aurą (10-15%): ból głowy poprzedzony
jest objawami neurologicznymi jak np.:
zaburzenia widzenia, jednostronne parestezje,
niedowład połowiczy, zaburzenia mowy o typie
afazji.
Migrena podstawna: zazwyczaj występuje u
dziewcząt i młodych kobiet: dwojenie, zaburzenia
równowagi, dyzartria, utrata przytomności.
Przyczyna migreny
Nie jest do końca wyjaśniona
Na początku napadu występuje skurcz
naczyń
Następnie występuje rozszerzenie naczyń ze
zwiększeniem przepuszczalności i
obrzękiem okołonaczyniowym
Istotną rolę odgrywa serotonina
Leczenie migreny
Edukacja pacjenta
Unikanie czynników prowokujących
napady
Doraźne zwalczanie napadów
Leczenie profilayczne
Dziękuję za uwagę