istota rachunkowości, formalne i prawne podstawy prowadzenia ...

Stro

na1

ISTOTA RACHUNKOWOŚCI, FORMALNE I PRAWNE PODSTAWY PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI ,

NADRZĘDNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI Rachunkowośd to proces identyfikacji, pomiaru i komunikowania informacji ekonomicznych,

umożliwiających użytkownikom tych informacji (czyli różnym agentom) dokonywanie świadomych ocen i podejmowanie decyzji. Informacje generowane przez system rachunkowości służą wielu użytkownikom (agentom). Są nimi urzędy skarbowe, banki, wierzyciele, inwestorzy obecni i przyszli, zarząd firmy, pracownicy itd. Generalnie można ich podzielid na użytkowników zewnętrznych (w stosunku do jednostki gospodarczej) i użytkowników wewnętrznych.

Strumień

informacji

wejściowych

Proces

przetwarz

ania

Informacje

wyjściowe

Operacje

gospodarcze są dokumentowane,

analizowane, rejestrowane,

klasyfikowane

przekazywane w sprawozdaniach

finansowych zainteresowanym

użytkownikom

Użytkownicy wewnętrzni - w celu

zarządzania firmąUżytkownicy zewnętrzni

Rachunkowość

zarządczaRachunkowość

finansowa

Rachunkowość

podatkowa

Rachunkowość jako system informacyjny

Stro

na2

Uproszczone formy „rachunkowości”, czyli podatkowe formy rozliczania działalności

gospodarczej

Osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą

jednoosobowo lub jako wspólnicy spółek cywilnych,jawnych, partnerskich mogą rozliczad podatekdochodowy według jednej z możliwych zasad:

– Funkcją wielkości firmy i siedziby (ryczałt)

– Funkcją przychodu (ryczałt od przychodów)

– Funkcją dochodu (podatek dochodowy)

Opodatkowanie na zasadach ogólnych

• unormowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych,

• Podmioty zobowiązane są prowadzid

– podatkową księgę przychodów i rozchodów

– albo księgi rachunkowe

• Przy tej formie opodatkowania dochodem jest przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.

Stro

na3

Księga przychodów i rozchodów

• najczęściej wybierana forma rozliczeo z Urzędem Skarbowym

• Przychodami z działalności gospodarczej są, np.:– należności z tytułu sprzedaży towarów i usług; – świadczenia w naturze; – otrzymane dotacje i subwencje; – odsetki od lokat bankowych związanych z działalnością firmy; – należności z najmu lub dzierżawy urządzeo, samochodów i innych

składników majątku firmy, itp.

• Kosztami natomiast, m.in. są:– czynsz za media i lokal, w którym prowadzona jest działalnośd firmy; – wynagrodzenia pracowników; – wydatki na reklamę; – wydatki związane z zakupieniem urządzeo i maszyn niezbędnych do

prowadzenia działalności firmy.

Dla rozliczających się na zasadach ogólnych przewidziano dwie możliwości wyboru metody

opodatkowania:

1. skorzystanie z opodatkowania według progresywnej skali podatkowej– z kwotą wolną od podatku, – dającego możliwośd rozliczania się wspólnie z małżonkiem – oraz odliczania istniejących jeszcze ulg.

2. skorzystanie z opodatkowania według metody liniowej zzastosowaniem jednej stawki podatku tj. 19 %– wyłączenia możliwości zastosowania kwoty wolnej od podatku – oraz rozliczania się wspólnie z małżonkiem.

Stro

na4

Stawka podatku 2010

18 % do 85.528 zł 32 %pow. 85.528 zł

19 %

Przywileje małego podatnika

• metoda kasowa rozliczeo VAT,

• kwartalne rozliczenia VAT bez konieczności wpłacania zaliczek,

• jednorazowa amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych do wartości 100 000 euro (czyli w 2010 r. do 422.000 zł),

• możliwośd wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w formie kwartalnej

Stro

na5

Pełna księgowośd czyli księgi rachunkowe

• Przepisom ustawy o rachunkowości podlegają (tzn. prowadzą

tzw. księgi rachunkowe czyli pełną księgowośd):

– osoby prawne,

– a także osoby fizyczne prowadzące działalnośd

gospodarczą na własny rachunek i spółki cywilne osób

fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży

produktów, usług i towarów oraz przychody finansowe za

poprzedni rok obrotowy osiągnęły równowartośd w

walucie polskiej 1.200.000 euro• Jeżeli przychody nie przekroczyły 1200000euro jednostki stosują

uproszczone formy opodatkowania (ryczałt, karta podatkowa, książka

przychodów i rozchodów)

• Albo MOGĄ wybrad dobrowolnie pełną księgowośd

• Ustawa o rachunkowości z dnia 29

września 1994 r (Dz.U. nr 113, poz. 1186 z

późniejszymi zmianami)

• Krajowe Standardy Rachunkowości

• Międzynarodowe Standardy

Rachunkowości MSR/MSSF

Formalne i prawne podstawy

prowadzenia rachunkowości

Do jasnego i rzetelnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej firm oraz jej wyniku finansowego służą sprawozdania finansowe. Sprawozdanie finansowe składa się z:

bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowej.

Niektóre jednostki1 sporządzają także: zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych.

Dla zapewnienia porównywalności rezultatów działalności różnych przedsiębiorstw wprowadzono nadrzędne zasady rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, które narzucają pewne normy,

1Zgodnie z art. 64 ustawy o rachunkowości są to banki, ubezpieczyciele, spółki akcyjne, jednostki działające na podstawie

przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, jednostki działające na podstawie przepisów o publicznym

obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, a także

pozostałe jednostki, których zatrudnienie, aktywa bilansu i przychód netto osiągnęły wielkości wymienione w tym artykule.

Stro

na6

zarówno w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, jak i wykorzystywania informacji dostarczanych przez te księgi do sprawozdao finansowych. Nadrzędną zasadą rachunkowości jest zasada wiernego obrazu. Zobowiązuje ona jednostki gospodarcze do przedstawiania w sprawozdaniach finansowych informacji odzwierciedlających rzeczywistą ich sytuację majątkową i finansową. Do podstawowych zasad należą poza tym : –Zasada przewagi treści nad formą (art.4, ust.2) –Zasada kontynuacji działania (art. 5, ust.2) –Zasada jasnego i rzetelnego obrazu (art. 4, ust. 1) –Zasada memoriału (art. 6, ust. 1) –Zasada ostrożnej wyceny (art. 7) –Zasada istotności (art. 4, ust. 4) –Zasada kompletności (art. 20, ust. 1) –Zasada współmierności (art. 6, ust. 2) –Zasada zakazu kompensaty (art. 7, ust. 3) –Zasada ciągłości (art. 5, ust 1)

Stro

na7

OPERACJE GOSPODARCZE, WPŁYW NA RÓWNANIE BILANSOWE

BILANS MAJĄTKOWY I RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Przedmiot rachunkowości

• Przedmiotem rachunkowości jest:

– każde zdarzenie gospodarcze

– wyrażone w mierniku pieniężnym

– i wpływające na zmianę sytuacji podmiotu gospodarczego

• na jego majątek i na źródła jego pochodzenia.

• Przedmiotem zainteresowania rachunkowości są

– zasoby majątku rzeczowego i finansowego,

– ponoszone koszty i uzyskiwane przychody

– oraz wyniki działalności podmiotu gospodarczego.

Równanie bilansowe

Aktywa = Zobowiązania + Kapitał własny

zasoby Źródła pochodzenia zasobów

Stro

na8

Równanie bilansowe a bilans majątkowy

• Bilans majątkowy jest podstawowym sprawozdaniem

finansowym, w którym zostaje ukazany majątek

jednostki gospodarczej, jednocześnie w ujęciu

rzeczowym i finansowym

• Bilans majątkowy jest to dwustronne zestawienie

aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na określony

dzień, nazywany momentem bilansowym

Aktywa Pasywa

budynki kapitał własny

grunty .

płynność . . wymagalność

. .

. pożyczki

pieniądze ZUS

suma aktywów: suma pasywów:

Stro

na9

BILANS (uproszczony)

...............................................

(nazwa jednostki) na dzieo .....................

AKTYWA Stan na PASYWA Stan na

1 2 początek

roku koniec roku

1 2 początek

roku koniec roku

A Aktywa trwałe A Kapitały własne

I Wartości niematerialne i

prawne I

Kapitał podstawowy

II Rzeczowe aktywa trwałe II Kapitał

zapasowy

III Należności

długoterminowe III

kapitał rezerwowy (w tym kapitał z aktualizacji

wyceny)

IV Inwestycje

długoterminowe IV

Zysk/strata z lat ubiegłych

V Długoterminowe

rozliczenia międzyokresowe

V zysk strata netto

B Aktywa obrotowe B Zobowiązania i

rezerwy na zobowiązania

I Rzeczowe aktywa

obrotowe I

Rezerwy na zobowiązania

II Należności

krótkoterminowe II

Zobowiązania długoterminowe

III Inwestycje

krótkoterminowe III

Zobowiązania krótkoterminow

e

IV Krótkoterminowe

rozliczenia międzyokresowe

IV Rozliczenia

międzyokresowe

Suma bilansowa Suma bilansowa

.....................................

Data sporządzenia Podpisy

Stro

na1

0

Tabela: Wzór bilansu (wersja pełna)

Aktywa Pasywa

A. Aktywa trwałe I. Wartości niematerialne i prawne

1. Koszty zakooczonych prac rozwojowych

2. Wartośd firmy

3. Inne wartości niematerialne i prawne

4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowe aktywa trwałe

1. Środki trwałe a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne i maszyny d) środki transportu e) inne środki trwałe

2. Środki trwałe w budowie

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

III. Należności długoterminowe

1. Od jednostek powiązanych

2. Od pozostałych jednostek

IV. Inwestycje długoterminowe

1. Nieruchomości

2. Wartości niematerialne i prawne

3. Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe

4. Inne inwestycje długoterminowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. Inne rozliczenia międzyokresowe

A. Kapitał (fundusz) własny I. Kapitał (fundusz) podstawowy II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkośd ujemna) III. Udziały (akcje) własne (wielkośd ujemna) IV. Kapitał (fundusz) zapasowy V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych VIII. Zysk (strata) netto IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkośd ujemna)

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne - długoterminowa - krótkoterminowa

3. Pozostałe rezerwy - długoterminowe - krótkoterminowe

II. Zobowiązania długoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki

Stro

na1

1

B. Aktywa obrotowe I. Zapasy

1. Materiały

2. Półprodukty i produkty w toku

3. Produkty gotowe

4. Towary

5. Zaliczki na dostawy

II. Należności krótkoterminowe

1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne

2. Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeo społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeo c) inne d) dochodzone na drodze sądowej

III. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne - środki pieniężne w kasie i na rachunkach - inne środki pieniężne - inne aktywa pieniężne

2. Inne inwestycje krótkoterminowe

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa razem

b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) inne

III. Zobowiązania krótkoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne

2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych c) inne zobowiązania finansowe d) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy e) zaliczki otrzymane na dostawy f) zobowiązania wekslowe g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeo i innych świadczeo h) z tytułu wynagrodzeo i) inne

3. Fundusze specjalne

IV. Rozliczenia międzyokresowe

1. Ujemna wartośd firmy

2. Inne rozliczenia międzyokresowe - długoterminowe - krótkoterminowe

Pasywa razem

Stro

na1

2

Aktywa jednostki gospodarczej

Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej

wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeo, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Aktywa dzielą się na aktywa trwałe i aktywa obrotowe. Kryterium tego podziału jest okres wykorzystywania składnika majątku przez jednostkę. Jeżeli jednostka nabywa określony składnik aktywów i zamierza go użytkowad przez okres dłuższy niż 1 rok wówczas jest to element aktywów trwałych jednostki.

Wartości niematerialne i prawne

Rzeczowe aktywa trwałe

Nalezności długoterminowe

Inwestycje długoterminowe

Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa trwałe

Zapasy

Należności krótkoterminowe

Krótkoterminowe inwestycje

Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa Obrotowe

Aktywa

Wartości niematerialne i prawne – to nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności: autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, know-how.

Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się również nabytą wartośd firmy oraz koszty zakooczonych prac rozwojowych. Rzeczowe aktywa trwałe – obejmują:

środki trwałe środki trwałe w budowie.

Środki trwałe – to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a

także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

Stro

na1

3

ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy.

Środki trwałe w budowie - to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. Należności – to kwoty należne jednostce z różnych tytułów. Całośd należności z tytułu dostaw i usług (od odbiorców) oraz inne należności, które stają się wymagalne w ciągu 1 roku od dnia bilansowego to należności krótkoterminowe (zaliczane do aktywów obrotowych). Pozostałe należności (czyli te, które są wymagalne w ciągu okresu dłuższego niż rok to należności długoterminowe. Inwestycje - to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści. Inwestycje nabyte przez jednostkę na okres dłuższy niż 1 rok to inwestycje długoterminowe. Zalicza się do nich: Nieruchomości Wartości niematerialne i prawne Długoterminowe aktywa finansowe, do których zalicza się: udziały lub akcje, inne papiery

wartościowe, udzielone pożyczki i inne długoterminowe aktywa finansowe. Rozliczenia międzyokresowe to usługi, za które zapłacono w roku objętym sprawozdaniem finansowym, ale dotyczą one okresów przyszłych. Takie rozliczenia określane są jako czynne (w bilansie występują również rozliczenia międzyokresowe bierne, ale jest to element pasywów). W przypadku, gdy okres, na który przedpłacono usługę jest dłuższy niż rok na dzieo sporządzania bilansu to takie rozliczenia będą zaliczane do aktywów trwałych jako element długoterminowych rozliczeo międzyokresowych. Rozliczenia międzyokresowe krótkoterminowe to usługi opłacone z góry na okres krótszy niż rok (stanowią składnik aktywów obrotowych). Przykładami rozliczeo międzyokresowych jest opłacona z góry prenumerata czasopism, ubezpieczenie majątkowe, czynsz itp.. Zapasy – są to rzeczowe składniki aktywów obrotowych i obejmują: materiały, które jednostka nabywa w celu ich zużycia na własne potrzeby, półprodukty i produkty w toku, wytworzone przez jednostkę i zdane do sprzedaży produkty (czyli wyroby gotowe i usługi), towary nabyte celem odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym zaliczki na dostawy zapasów (które są traktowane jako zakupione ale jeszcze nie dostarczone

zapasy). Należności krótkoterminowe – obejmują całośd należności od odbiorców z tytułu dostaw i usług oraz cześd należności z innych tytułów z tytułów podatków, ceł, ubezpieczeo społecznych i zdrowotnych, należności dochodzone na drodze sądowej. Inwestycje krótkoterminowe – to krótkoterminowe aktywa finansowe (czyli te aktywa finansowe, które jednostka nabywa w celu ich dalszej odsprzedaży lub realizacji w ciągu roku od dnia bilansowego) i inne inwestycje krótkoterminowe. Do krótkoterminowych aktywów finansowych zalicza się: nabyte papiery wartościowe udzielone pożyczki

Stro

na1

4

inne krótkoterminowe aktywa finansowe (waranty, kontrakty terminowe, opcyjne) środki pieniężne (w kasie jednostki, na rachunkach bankowych) inne aktywa pieniężne.

Pasywa jednostki gospodarczej

Z równania równowagi bilansowej wynika, że suma aktywów którymi dysponuje jednostka równa się sumie źródeł finansowania tych aktywów. W bilansie jednostki źródła pochodzenia aktywów są określone jako pasywa lub kapitały. Analizując stronę aktywów bilansu uzyskujemy informacje dotyczące wielkości i struktury posiadanego przez jednostkę majątku. Bilans umożliwia również spojrzenie na majątek firmy przez pryzmat źródeł pochodzenia majątku, czyli przez pryzmat pasywów. Pasywa dzielą się na kapitały własne i kapitały obce (zobowiązania i rezerwy na zobowiązania).

Kapitał podstawowy

Kapitały zapasowe

Kapitały rezerwowe

Wynik finansowy

Kapitał (fundusz) własny



Zobowiązania krótkoterminowe

Rozliczenia między okresowe

Zobowiazania i rezerwy na zobowiazania

Kapitały

Kapitały własne – są źródłem finansowania majątku firmy. Mogą one pochodzid z wkładów właścicieli (zarówno wniesionych na początku funkcjonowania jednostki, jak również późniejszych wkładów właścicieli) oraz z wygospodarowanego i zatrzymanego w firmie zysku. W zależności od formy prawnej jednostki stosuje się różne terminologie dla określenia kapitałów własnych:

Stro

na1

5

Forma prawna jednostki Nazwy kapitałów własnych podstawowych

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Kapitał zakładowy, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy (na przykład z aktualizacji wyceny) Spółka akcyjna

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółka jawna, cywilna Kapitał wspólników

Spółdzielnia Fundusz udziałowy, fundusz zasobowy

Przedsiębiorstwo paostwowe Fundusz założycielski, fundusz przedsiębiorstwa

Osoba fizyczna prowadząca działalnośd gospodarczą

Kapitał właściciela

Równowartośd aktywów firmy, które są finansowane kapitałami własnymi określana jest

mianem aktywów netto. Aktywa netto są to aktywa jednostki pomniejszone o kapitały obce.

Aktywa = Pasywa Aktywa = Kapitały własne + Kapitały obce Aktywa netto = Aktywa - Kapitały obce Aktywa netto = Kapitały własne

Kapitały obce (zobowiązania i rezerwy na zobowiązania) – to obowiązek wykonania świadczeo, który powstał w następstwie uzyskanych w przeszłości korzyści. Wywiązanie się z tego obowiązku spowoduje wykorzystanie istniejących lub przyszłych zasobów jednostki.

krótkoterminowe długoterminowe



Zobowiązania


Rozliczenia między okresowe

Kapitały obce czyli

Zobowiazania i rezerwy na zobowiazania

Zobowiązania powstają w wyniku określonego zdarzenia prawnego. W takich przypadkach

zarówno kwota jak i wierzyciel oraz termin zapłaty są znane. W zależności od terminu wymagalności tych zobowiązao dzielą się one na zobowiązania długoterminowe i zobowiązania krótkoterminowe (z wyłączeniem zobowiązao z tytułu dostaw i usług, które w całości zaliczane są do zobowiązao krótkoterminowych). Innymi przykładami zobowiązao powstałych w wyniku zdarzenia prawnego są zobowiązania finansowe (z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek, emisji obligacji), zobowiązania wobec budżetu, zobowiązania wobec pracowników. Szczególnym rodzajem zobowiązao są fundusze specjalne. Są one przeznaczone na określone cele dla pracowników firmy.

Zobowiązania, przy których kwotę obowiązku trzeba oszacowad i (lub) wierzyciel oraz termin zapłaty nie są znane, określane są jako rozliczenia międzyokresowe bierne lub rezerwy na zobowiązania. Do rezerw zalicza się prawdopodobne przyszłe wydatki będące konsekwencją na przykład zawartych z pracownikami umów i porozumieo, udzielonych poręczeo oraz rezerwy na podatek dochodowy odroczony. Bierne rozliczenia międzyokresowe występujące w pasywach to przede wszystkim przychody przyszłych okresów.

Stro

na1

6

O czym informuje bilans Bilans jest statycznym obrazem firmy przedstawiającym wielkośd i strukturę majątku, którym ona dysponuje (aktywa) oraz strukturę źródeł finansowania tego majątku (pasywa) na dany moment (dzieo bilansowy). Analiza tego sprawozdania pozwala ocenid sytuację majątkową i finansową firmy. Wielkośd i struktura majątku firmy jest różna w zależnośd od specyfiki działalności jednostki, rodzaju branży, technologii wytwarzania produktów. Zmianom podlega również wielkośd i struktura majątku danej jednostki w kolejnych okresach (dynamika zmian). Analiza tych zmian w czasie oraz porównywanie w przestrzeni ( na przykład z jednostkami tej samej branży) daje podstawę dokonania oceny sytuacji majątkowej jednostki. Struktura pasywów informuje o źródłach finansowania majątku. Dla potrzeb oceny sytuacji finansowej jednostki często dokonuje się podziału pasywów zgodnie z zasadą rosnącej wymagalności:

kapitały własne

kapitały obce długoterminowe

kapitały obce krótkoterminowe. Pasywa bilansu dostarczają informacji o stopniu zadłużenia jednostki (jaki procent stanowią kapitały obce w stosunku do wszystkich kapitałów) i trwałości struktury finansowania (jaką częśd stanowią kapitały stałe w stosunku do ogółu źródeł finansowania). Kapitały stałe to kapitały „związane” z jednostką na długi okres, czyli: kapitały własne + długoterminowe kapitały obce.

O czym informuje bilans?

Zobowiązania

krótkoterminowe

Aktywa obrotowe

Zobowiązania

długoterminowe

Kapitał własnyAktywa trwałe

PasywaAktywa

Bilans

Kapitał

stały

Z punktu widzenia utrzymania równowagi finansowej firmy zasadnicze znaczenie ma relacja między strukturą aktywów i pasywów. W teorii i praktyce analizy finansowej do ukazania zależności między strukturą kapitału a płynnością majątku bierze się pod uwagę dwie zasady:

„złotą zasadę finansową” - według złotej zasady finansowej kapitał nie może byd dłużej związany czasowo z danym składnikiem aktywów, aniżeli wynosi okres pozostawania tego kapitału w przedsiębiorstwie. Zgodnie z tą zasadą kapitał długoterminowy powinien byd wykorzystywany do sfinansowania majątku o długoterminowym okresie użytkowania, natomiast kapitał krótkoterminowy powinien służyd do pokrycia finansowych wahao w majątku obrotowym oraz operacji krótkoterminowych

Stro

na1

7

„złotą zasadę bilansową” - złota zasada bilansowa ukazuje relacje między majątkiem przedsiębiorstwa a kapitałami z punktu widzenia płynności majątku (podział na majątek trwały i majątek obrotowy) i terminu zwrotu kapitałów. W myśl tej zasady majątek trwały powinien byd finansowany kapitałem stałym, a więc oprócz kapitału własnego również długoterminowym kapitałem obcym. Majątek obrotowy powinien byd pokryty nie tylko kapitałem stałym, ale także krótkoterminowym kapitałem obcym.

Przestrzeganie wymienionych reguł finansowania sprzyja utrzymaniu równowagi finansowej przedsiębiorstwa, warunkującej jego bieżącą i przyszłą działalnośd.

Przykład z rozwiązaniem Zakład produkcyjno-handlowy sp. z o.o.. sporządził na dzieo 30 czerwca spis inwentarza, który zawiera następujące składniki majątku i źródła jego finansowania

Lp. Nazwa składnika aktywów lub pasywów wartośd

1. Gotówka w kasie 30

2. Budynek fabryczny 3.200

3. Zobowiązania wobec dostawcy 150

4. Budynek biurowy 2.400

5. Zapas towarów 350

6. Patent nabyty od FIRMY 440

7. Zapas materiałów produkcyjnych 820

8. Udziały wspólników spółki 4.000

9. Długoterminowy kredyt inwestycyjny z banku 2.500

10. Pożyczka od FUNDACJI ROZWOJU z okresem spłaty 9 miesięcy 190

11. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 400

12. Należności od odbiorcy 180

13. Zapas wyrobów gotowych 150

14. Kapitał rezerwowy 200

15. Wynik finansowy za bieżący okres ,,,,,,,,,,,,(oblicz)

Sporządź uproszczony bilans z podziałem aktywów na trwałe i obrotowe oraz pasywów na kapitał własny i obcy Oblicz, w jakim stopniu majątek jest finansowany kapitałem własnym Rozwiązanie: Bilans zakładu produkcyjno- handlowego na dzieo 30. czerwca

Aktywa Pasywa

A. Aktywa trwałe A. Kapitały własne

I. Wartości niematerialne i prawne (6.)

440 I. Kapitał udziałowy (8.) 4000

II. Rzeczowy majątek trwały (2.+4.) 5600 II. Kapitał rezerwowy (14.) 200

III. Należności długoterminowe 0 III. Wynik finansowy za rok bieżący (15.) X

IV. Inwestycje długoterminowe 0

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

0

Aktywa trwałe razem 6040 Kapitały własne razem 4200+X

Stro

na1

8

B. Aktywa obrotowe B. Kapitały obce

I. Zapasy (5. +7. + 13.) 1320 I. Zobowiązania długoterminowe (9.) 2500

II. Należności (12.) 180 II Zobowiązania krótkoterminowe (3. +10. + 11.)

740

III. Inwestycje krótkoterminowe (1.) 30

Aktywa obrotowe razem 1530 Kapitały obce razem 3240

Aktywa razem 7570 Pasywa razem 7440+X

7570=7440+X, X= 7570-7440=130 wynik finansowy za bieżący rok (zysk) Majątek ogółem= 7570 Kapitały własne= 4200+130=4330 Stopieo sfinansowania majątku kapitałami własnymi= kapitały własne/majątek ogółem Stopieo sfinansowania majątku kapitałami własnymi= 4330/7570= 0,572 Majątek spółki jest finansowany w ponad 57% kapitałem własnym.

Stro

na1

9

Przykład 1. Jak należy zakwalifikowad: 1. cukier znajdujący się w:

a) hurtowni artykułów spożywczych b) cukrowni c) prywatnej ciastkarni

2. samochód osobowy znajdujący się w: a) magazynie Fabryki Samochodów b) Zarządzie PZU S.A c) salonie sprzedaży samochodów w Kielcach d) posiadaniu nieznanego złodzieja

3. deski dębowe znajdujące się w: a) sklepie materiałów budowlanych b) w tartaku c) w stolarni

Przykład 2. W jakich pozycjach bilansowych należy wykazad w Zakładach Produkcji Mebli „Rekord”: a) deski sosnowe b) maszyny produkcyjne c) uchwyty meblowe d) niewypłacone wynagrodzenia e) licencję na produkcję wzoru „Ludwik XV” f) meble w magazynie wyrobów gotowych g) meble w biurze zarządu h) krótkoterminowy kredyt bankowy i) samochód dostawczy firmy transportowej „Spedytor” j) zysk

Przykład 3. 1. W jakich pozycjach bilansowych należy wykazad w przedsiębiorstwie przemysłu poligraficznego :

a) samochód dostawczy, b) równowartośd wkładu właścicieli drukarni , c) maszyny drukarskie , d) papier , farba drukarska , e) książki , f) kredyty bankowe ,

2. Do jakiej pozycji bilansowej należy zakwalifikowad zapasy drzwi znajdujące się w: a) magazynie zakładu stolarskiego produkującego drzwi , b) magazynie spółdzielni mieszkaniowej c) hurtowni artykułów budowlanych .

3. W jakiej pozycji w aktywach bilansu należy ująd samochód osobowy w zakładach produkujących samochody:

a) środki trwałe; b) materiały, c) towary; d) wyroby gotowe .

Stro

na2

0

Przykład 4. 1. Określ w jakich podmiotach gospodarczych należy wykazad w aktywach bilansu tkaninę lnianą jako :

a) materiały ; b) wyroby gotowe; c) towary; d) środki trwałe .

2. Oceo prawidłowośd kwalifikacji w aktywach bilansu kserokopiarki laserowej jako: a) środka trwałego — w kancelarii prawnej ; b) wyrobu gotowego — w przedsiębiorstwie wytwarzającym sprzęt biurowy ; c) wartości niematerialnej i prawnej — w hurtowni z materiałami budowlanymi ; d) towary — w sklepie spożywczym .

3 Podaj w jakich pozycjach bilansowych należy ująd w firmie IKEA : a) zestaw mebli do sypialni ; b) budynek sklepu ; c) niewypłacone wynagrodzenia d) zysk netto e) torby-reklamówki do pakowania towarów, f) akcje Banku Zachodniego zakupione w celu gry na giełdzie , g) niezapłacony podatek VAT , h) utarg i) zaliczki pobrane przez pracowników , j) rozpoczętą budowę budynku biurowego ,

Przykład 5. Zakład produkcyjno-handlowy s.a. sporządził na dzieo 30 czerwca spis inwentarza, który zawiera następujące składniki majątku i źródła jego finansowania

Lp Nazwa składnika aktywów lub pasywów wartośd

1. Gotówka w kasie 30

2. Budynek fabryczny 3.200

3. Zobowiązania wobec dostawcy 150

4. Budynek biurowy 2.400

5. Zapas towarów 350

6. Patent nabyty od FIRMY 440

7. Zapas materiałów produkcyjnych 820

8. Udziały wspólników spółki 4.000

9. Długoterminowy kredyt inwestycyjny z banku 2.500

10. Pożyczka od FUNDACJI ROZWOJU z okresem spłaty 9 miesięcy 190

11. Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego 400

12. Należności od odbiorcy 180

13. Zapas wyrobów gotowych 150

14. Kapitał rezerwowy 200

15. Zysk netto ……………..(oblicz)

Zakwalifikuj poszczególne składniki do odpowiednich pozycji aktywów i pasywów

Stro

na2

1

Zestawid uproszczony bilans z podziałem aktywów na trwałe i obrotowe oraz pasywów na kapitał własny i obcy

Obliczyd, w jakim stopniu majątek jest finansowany kapitałem własnym

Przykład 6. Wspólnicy A i B zakładają spółkę z o.o. „AB”. Każdy ze wspólników wniósł do spółki 100.000zł, za które dokonali zakupu pierwszego wyposażenia oraz towarów dla przyszłej działalności:

1. Kupili pawilon handlowy należący do spółdzielni HH za 40.000zł 2. Zakupili urządzenia wytwórcze za 90.000zł 3. Kupili komputer, drukarkę itp. za 10.000zł 4. Nabyli oprogramowanie sieci informatycznej 12.000zł 5. Zaopatrzyli się w materiały o wartości 10.000zł oraz towary handlowe za 25.000zł 6. Dla prowadzenia działalności niezbędny okazał się samochód, a także środki

pieniężne na opłacenie wynagrodzeo, podatków, składek ZUS i inne opłaty bieżące. Spółka zaciągnęła więc kredyt bankowy w wysokości 100.000zł. Z tego kredytu sfinansowano zakup środka transportu za 60.000zł, a pozostałą częśd kredytu pozostawiono na rachunku bankowym spółki.

Sporządź bilans początkowy spółki AB.

BILANS (uproszczony)

...............................................

(nazwa jednostki) na dzieo .....................

AKTYWA Stan na PASYWA Stan na

1 2 początek roku 1 2 początek roku

A Aktywa trwałe A Kapitały własne

I Wartości niematerialne i prawne I Kapitał podstawowy

II Rzeczowe aktywa trwałe II Kapitał zapasowy

III Należności długoterminowe III kapitał rezerwowy

IV Inwestycje długoterminowe IV Zysk/strata z lat

ubiegłych

V Długoterminowe rozliczenia

międzyokresowe V zysk strata netto

B Aktywa obrotowe B Zobowiązania i rezerwy

na zobowiązania

I Rzeczowe aktywa obrotowe I Rezerwy na

zobowiązania

II Należności krótkoterminowe II Zobowiązania

długoterminowe

III Inwestycje krótkoterminowe III Zobowiązania

krótkoterminowe

IV Krótkoterminowe rozliczenia

międzyokresowe IV

Rozliczenia międzyokresowe

Suma bilansowa Suma bilansowa

Stro

na2

2

Przykład 7. Spółka AA świadcząca usługi krawieckie posiada majątek obrotowy w wysokości 25.000 jp. W ciągu okresu zakupiono tkaniny do szycia za 6.000 jp. Zapłacono gotówką. Ile wynoszą aktywa obrotowe po transakcji kupna tkaniny?

Przykład 8. Spółka BB świadcząca usługi krawieckie posiada majątek ogółem w wysokości 25.000 jp. W ciągu okresu zakupiono maszynę do szycia wieloczynnościową za 6000 jp. Częśd sumy do zapłaty za zakup maszyny zapłacono bezpośrednio gotówką(2000jp), pozostałe 4000 jp. zostanie zapłacone w przyszłym miesiącu. Ile wynoszą aktywa ogółem po transakcji kupna maszyny?

Przykład 9. Oceo czy poniższy bilans sp.z o. o. „Gamoo” został sporządzony prawidłowo, sporządź prawidłowy bilans dzieląc aktywa na trwałe i obrotowe i pasywa na kapitały własne i obce :

AKTYWA PASYWA

Kasa (gotówka) 5.000 Zysk 15.000 Wartości. niematerialne. i prawne 10.000 Akcje BRE Banku krótkoterm. 20.000 Zobowiązanie z tytułu. podatku 4.000 Środki trwałe 16.000 Towary 30.000

Kapitał podstawowy 50.000 Należnośd od odbiorcy 10.000 Kredyt długoterminowy 20.000 Środki trwale w budowie 5.000 Materiały 4.000 Zobowiązania wobec dostawców 11.000

Suma bilansowa 100.000 100.000

Przykład 10. Sporządź bilans dla dowolnego podmiotu gospodarczego spełniający wszystkie poniższe założenia : 1. W aktywach występuje 6 pozycji , w pasywach 4 . 2. Suma bilansowa wynosi 100.000. 3. Kapitał własny finansuje majątek firmy w 50% .

Przykład 11. Spółka akcyjna posiada na dzieo 31.12.20….:, środki trwałe w budowie 250 , wartości niematerialne i prawne 400 , produkty gotowe 50, pieniądze na rachunku bankowym 180, należności od odbiorców 800, zobowiązania wobec budżetu 100, gotówka w kasie 20, środki trwałe 1200, niepodzielony zysk z lat ubiegłych 50, towary 450, kapitał akcyjny 2 500, materiały 160, kapitał rezerwowy 100 , zobowiązania wobec dostawców 650, inwestycje w postaci długoterminowych papierów wartościowych 300 . 1. Sporządź bilans spółki w podziale na aktywa trwałe i obrotowe oraz na kapitały własne i obce, uzupełniając kapitały własne wynikiem roku bieżącego obliczonym jako różnica pomiędzy aktywami a pasywami. 2. Oceo sytuację majątkowa i finansową tej firmy

Stro

na2

3

Przykład 12. Firma A prowadzi działalnośd handlową, a firma B produkcyjną. Obydwie firmy na 1.01.200X połączyły się w jedną firmę AB dla prowadzenia działalności produkcyjno-handlowej. Firma A na moment połączenia posiada: Środki trwałe 300, wartości niematerialne i prawne 100, towary 300, należności, 100, środki pieniężne w banku 150, gotówka w kasie 50, kapitał własny 500 (w tym kapitał udziałowy 400, nie podzielny zysk z lat ubiegłych 100), kredyty bankowe 200, zobowiązania wobec dostawców 150, reszta to zysk netto za bieżący rok. Firma B na monet połączenia posiada: Środki trwałe 900, wartości niematerialne i prawne 200, środki trwałe w budowie 100, materiały 300, produkty gotowe 100, produkcja nie zakooczona 50, należności 150, nie podzielony zysk z poprzednich lat 200, kredyty bankowe 600, zobowiązania 250, zysk netto bieżącego roku 50 oraz kapitał zakładowy. Wzajemne rozrachunki obydwu firm wynoszą 100zł (B jest dostawcą produktów dla A).

Sporządzad odrębne bilanse dla A i B.

Sporządź wspólny bilans dla połączonej AB.

Wskaż różnice strukturalne bilansów A i B, z czego one wynikają ?

Przykład 13. Na podstawie przedstawionych danych sporządź bilans zamknięcia firmy ”Gucio”, ustalając wysokośd kapitału zakładowego , oceo jej sytuację finansową i majątkową oraz określ jaki rodzaj działalności prowadzi firma : 1. Zobowiązania wobec budżetu 14.000 2. Krótkoterminowe akcje Big Banku 1.000 3. Należności od odbiorców 17.000 4. Środki pieniężne w kasie 2.000 5. Półprodukty 6.000 6. Maszyny 40.000 7. Środki transportu 24.000 8. Prawa autorskie 2.000 9. Budynki produkcyjne 68.000 10.Budynek magazynowy zakupiony w celu odsprzedaży 15.000 11. Długoterminowe kredyty bankowe 46.000 12. Zobowiązania wobec dostawców 28.000 13. Środki na rachunku bankowym 7.000 14. Kapitał zapasowy 11.000 15. Otrzymana pożyczka krótkoterminowa 32.000 16. Weksle obce 2.000 17. Wyroby gotowe 6.000 18. Zysk z roku ubiegłego 9.000

Stro

na2

4

Przykład 14. Dwaj wspólnicy pan X i pan Y założyli spółkę z o.o. ustalając w umowie spółki wysokośd kapitału zakładowego na 50.000. Każdy z nich objął 50% udziałów . Pan X wpłacił 10.000 wartości udziałów na rachunek bankowy . Resztę udziałów pan X. przekazał w formie obligacji 2-letnich Skarbu Paostwa. Pan Y wniósł do spółki samochód dostawczy o wartości rynkowej 24.000. Pozostałą kwotę pan Y. wpłacił gotówką do kasy . 1. Otrzymano z banku zawiadomienie o przyznaniu kredytu długoterminowego w kwocie 40.000 . 2. Kredyt został przelany na rachunek bieżący spółki . 3. Otrzymano rachunek od spółki „Zamet”(termin płatności 14 dni) na kwotę 30.000 za zakupione

na potrzeby spółki : - maszyny produkcyjne –20.000 - komputer – 8.000 - oprogramowanie komputera – 2.000 4. Opłacono rachunek dla spółki „Zamet” z rachunku bankowego 30.000 . 5. Otrzymano dostawę materiałów wraz z rachunkiem (zapłata w terminie późniejszym ) – 4.000. Sporządź bilans otwarcia. Biorąc pod uwagę punkty 1-5 określ, które pozycje bilansu uległy zmianie , ustalając po każdej zmianie nową sumę bilansową .

Przykład 15. W sp.z o.o. „Kreatywni” w lutym 200X r miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze : 1. Zakupiono za gotówkę meble biurowe 5.000

2. Zawarto z dostawcą umowę na zakup materiałów – 15.000

3. Pobrano gotówkę z rachunku bankowego do kasy – 3.000

4. Zapłacono z rachunku bankowego podatek VAT z poprzedniego miesiąca – 6.000

5. Podjęto decyzję o przeprowadzeniu kampanii reklamowej w Telewizji Polsat, koszt kampanii

100.000

6. Zapłacono z rachunku bankowego przedpłatę dla Telewizji Polsat - 30.000 .

7. Otrzymano dostawę towarów, termin płatności 30 dni - 12.000 .

8. Wypłacono pracownikom wynagrodzenia z kasy za poprzedni miesiąc – 8.000 .

9. Przeznaczono kapitał zapasowy na zwiększenie kapitału podstawowego – 40.000 .

10. Wysłano do odbiorcy wezwanie do zapłaty należności – 24.000 .

11. Otrzymany kredyt długoterminowy przeznaczono na zapłatę zobowiązao wobec dostawców

zagranicznych – 50.000 .

Spośród podanych zdarzeo wybierz operacje gospodarcze i przedstaw w postaci tabeli ich wpływ na składniki bilansu i sumę bilansową , określ typ każdej z podanych operacji gospodarczych .

Stro

na2

5

Numer operacji

Zmiany w składnikach bilansu(+ , -) AKTYWA PASYWA

Stan sumy bilans.

Typ operacji bilansowej

1

Środki trwałe + 5.000 Kasa –5.000

bez zmian bez zmian Aktywna

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

RAZEM

Przykład 16. W spółce akcyjnej „Efemeryda” bilans otwarcia na dzieo 01.01.200X r przedstawia tabela:

W styczniu 200X r miały miejsce w spółce następujące operacje gospodarcze : 1. Zapłacono z rachunku bankowego ratę kredytu bankowego – 5.000 . 2. Przeznaczono zysk na zwiększenie kapitału zapasowego – 10.000 . 3. Wypłacono z kasy pracownikowi zaliczkę na zakup materiałów – 4.000 . 4. Otrzymano od dostawcy materiały , które przyjęto do magazynu , zapłata w terminie późniejszym

– 6.000. Ustal wpływ poszczególnych operacji na składniki bilansu i sumę bilansową, określ typ operacji, sporządź bilans koocowy uwzględniający podane zmiany składników .

AKTYWA Suma PASYWA Suma

A Aktywa trwałe 60 000 A Kapitały własne 50 000

Wart.niemat.i prawne 4 000 Kapitał akcyjny 40 000

Środki trwałe 56 000 Zysk 10 000

B Aktywa obrotowe 20 000 B Kapitały obce(zobowiąz.) 30 000

Kasa 8 000 Kredyt długoterminowy 25 000

Rachunek bankowy 12 000 Zobowiązania wobec dost. 5 000

suma bilansowa 80 000 suma bilansowa 80 000

Stro

na2

6

AKTYWA PASYWA

Poz.bilans. Sp. Nr oper.

Zmiana +/- Sk. Poz.bilans. Sp. Nr oper.

Zmiana +/- Sk.

Wart.niem.i pr. 4.000 Kap.akc. 40.000

Srodki trwałe 56.000 Zysk 10.000

Kasa 8.000 Kredyt dł. 25.000

Rach.bank. 12.000 Zob.w.dost. 5.000

Suma bilansowa

80.000 Suma bilans. 80.000

Przykład 17. Sklasyfikuj podane operacje bilansowe podając oznaczenia A/A , P/P , A-P+ , A-P- :

1. Na rachunek bankowy wpłynęła należnośd od odbiorcy – 10.000 . 2. Pracownik zakupił z własnych środków materiały do produkcji – 1.000 . 3. Zapłacono z rachunku bankowego zobowiązanie wobec dostawcy – 15.000. 4. Jeden ze wspólników wycofał częśd wkładu w postaci obligacji 2letnich – 24.000. 5. Zakupiono akcje jako lokatę kapitału, zapłacono z rachunku bankowego -30.000. 6. Zapłacono gotówką czynsz za poprzedni miesiąc(rachunek otrzymano wcześniej) -800. 7. Udzielono przelewem długoterminowej pożyczki innemu podmiotowi - 40.000 8. Przyjęto do używania maszynę produkcyjną wniesioną przez nowego wspólnika na pokrycie

udziałów – 48.000. 9. Zakooczono budowę magazynu i przyjęto go do używania – 100.000. 10. Spłacono zobowiązanie wobec budżetu z otrzymanej pożyczki krótkoterminowej- 12.000. 11. Otrzymano od kontrahenta czek gotówkowy na pokrycie należności – 18.000. 12. Zwrócono pracownikowi pieniądze z kasy za zakupione materiały – 1.000. 13. Otrzymano rachunek z przedłużonym terminem płatności za zakupioną kserokopiarkę-4.000. 14. Przeznaczono zysk na podwyższenie kapitału zakładowego 60.000 15.Wypłacono pracownikowi zaliczkę z kasy – 2.000.

Stro

na2

7

Przykład 18. Odczytaj hasło z krzyżówki

1. Są nimi na przykład akcje kupione na giełdzie lub nieruchomości, które firma kupiła nie na własne potrzeby

2. Kapitał ……….. to między innymi wynik finansowy 3. Środki pieniężne to aktywa………….. 4. Mogą byd trwałe lub obrotowe 5. Wynik finansowy to zysk lub ……… 6. Są zaliczane do kapitałów 7. Suma aktywów ……………… równa sumie pasywów 8. ……… bilansowa to łączna wartośd aktywów trwałych i obrotowych lub łączna wartośd

kapitałów własnych i obcych 9. Firma ma zyski, gdy jej koszty są …………..od przychodów 10. Towary, materiały, produkty 11. Te wartości zalicza się do aktywów trwałych 12. Są zaliczane do zapasów 13. Występują wówczas, gdy nasi odbiorcy nie płacą od razu za dokonane zakupy 14. Może byd własny lub obcy 15. Występują gdy za zakupy płacimy w terminie późniejszym

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10

11

12

13

14

15

Stro

na2

8

Przykład 19. Przedsiębiorca rozpoczął działalnośd z początkiem grudnia od niezbędnych do uruchomienia jednostki gospodarczej działao i zakupów:

1. W dniu 3.12 2004 zainwestował w działalnośd gospodarczą własne środki pieniężne (gotówkę) w wysokości 450.000zł, wpłacając je na otwarty rachunek bankowy swojej firmy

2. 5.12.2004 przedsiębiorca zakupił grunt pod budowę pawilonu biurowego i gospodarczego oraz ekspozycję samochodów, płacąc przelewem z konta bankowego 70.000zł

3. 15.12.2004 właściciel zakupił 6 samochodów po jednostkowej cenie nabycia 50.000zł przeznaczonych do odsprzedaży. Uregulował płatnośd przelewem z rachunku bankowego

4. Ponieważ na rachunku bankowym – według swojej oceny- nie posiadał wystarczających środków na planowane w najbliższym czasie wydatki: ubezpieczenie samochodów, zakup wyposażenia i rozpoczęcie budowy pawilonu administracyjno-gospodarczego, postanowił zaciągnąd kredyt bankowy. Po dopełnieniu formalności otrzymał kredyt w wysokości 100.000zł. Dnia 18.12.2004 na rachunek bankowy firmy wpłynęła kwota zaciągniętego kredytu

5. 20.12.2004 przedsiębiorca sprzedał trzy samochody realizując marżę 30% na każdym z nich. Za 2 sprzedane samochody otrzymał środki pieniężne (płatnośd kartą kredytową), natomiast zapłatę za trzeci samochód otrzyma na początku przyszłego roku.

6. Pod datą wydania towarów klientom (20.12.2004) zaksięgowano koszt zakupu towarów sprzedanych tego dnia (zgodnie z zasadą współmierności kosztów i przychodów)

7. 28.12.2004 przedsiębiorca wypłacił dwóm pracownikom wynagrodzenia za grudzieo 10.000zł przelewając kwoty na ich konta bankowe (w przykładzie pomijamy podatek dochodowy, składki ZUS i inne obciążenia wynagrodzeo)

Stro

na2

9

Arkusz transakcji finansowych

Aktywa Pasywa

Lp Treść ŚPN ŚT Należnoś

ci

Zapasy Kapitał

podstawo

wy

Kredyt

bankowy

1. Wpłata śpn na

rachunek

bankowy

+450.000 +450.000

2. Zakup gruntu

3. Zakup

samochodów

4. Kredyt bankowy

Razem

Suma bilansowa

Stro

na3

0

POMIAR WYNIKU FINANSOWEGO. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

JAKO ŹRÓDŁO INFORMACJI O WYNIKU FINANSOWYM

Najbardziej syntetycznym miernikiem rentowności działalności podmiotu gospodarczego jest osiągany przez niego wynik finansowy. Wynik finansowy to różnica między przychodami i kosztami jednostki. Informacji o zdarzeniach, które miały wpływ na wynik finansowy dostarcza rachunek zysków i strat będący drugim – po bilansie- elementem sprawozdania finansowego.

Bilans informuje o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki na dany moment (na przykład 1.01.2002). Sporządzenie bilansu na kolejny moment (na przykład na 31.12.2002) pozwala ocenid czy nastąpiły zmiany w wielkości i strukturze aktywów i pasywów w ciągu 2002 roku. Bilans jednak nie wskazuje na przyczyny tych zmian. Częściowo zmiany te są wyjaśniane w sprawozdaniu ”Rachunek zysków i strat” informującym o tym, jaki wynik osiągnęła jednostka w badanym okresie. O uzyskanym wyniku finansowym firmy decydują przede wszystkim osiągnięte w danym okresie przychody i poniesione w związku z prowadzoną działalnością koszty.

Bilans

31.12.200X

Bilans

31.12.200X

Bilans

01.01.200X

Rachunek zysków i strat za okres

od 1.01.200X do 31.12.200X

Stro

na3

1

Rachunek zysków i strat za okres od 1.01

200X do 31.12.200X

Przychody

- Koszty

= Zysk brutto

-podatek dochodowy

=zysk netto (do podziału)

- podział zysku np. dywidendy

=zysk zatrzymany (nie podzielony)

Kiedy powstał przychód? – przykład:

Sprzedawca oferuje sprzedaż towaru „Kanapa” po cenie 2000 zł. Kupujący wpłacił 15 stycznia 2003 zaliczkę w kwocie 500 zł. Sprzedawca wydał towar „Kanapa” kupującemu i wystawił odpowiednią fakturę na kwotę 2000zł 10-tego lutego 2003. Kupujący wpłacił pozostałą kwotę za zakupiony towar 20 marca 2003. Kiedy powstał przychód ze sprzedaży „Kanapy”? Kanapę sprzedawca kupił od producenta za 1200zł.

Zasada memoriałowa- przykład: Przykład zaprezentowany poniżej dotyczy firmy usługowej, zajmującej się świadczeniem

usług malarskich. Firma zawarła w roku 1 umowę z klientem, zgodnie z którą klient zlecił firmie pomalowanie budynków za cenę 80.000zł. Firma malarska w roku 1 dokonała zakupu materiałów (farby, pędzle itp. łącznie na kwotę 20.000zł), wykonała usługę (pomalowała budynki zużywając zakupione wcześniej materiały) i zapłaciła pracownikom wykonującym tą usługę (30.000zł). Klient zapłacił 80.000zł za wykonaną usługę w roku 2.

Stro

na3

2

Rok 1 Rok 2

Zakupiono farby, wykonano usługę

malarską, zapłacono pracownikom

Otrzymano zapłatę za usługę

wykonaną w roku 1

Transakcja

gospodarcza

Rachunko

wość

memoriałowa

Rachunko

wość

kasowa

Przychód 80,000zł

Koszt 50,000zł

Zysk 30,000zł

Przychód 0

Koszt 50,000 zł

Strata 50,000 zł

Przychód 80,000 zł

Koszt 0

Zysk 80,000 zł

Przychód 0

Koszt 0

Zysk 0

Zasada współmierności określa, że musi byd związek między kosztami i przychodami w danym okresie. Wyróżnia się:

możliwośd bezpośredniego powiązania kosztów z osiąganymi w danym okresie przychodami. Takie koszty określane są jako koszty produktu. Przykładami kosztów produktu są: koszt zakupu towarów sprzedanych, zużycie materiałów potrzebnych do wytworzenia sprzedanych wyrobów czy usług, wynagrodzenie dla pracowników wytwarzających sprzedane produkty itp.

jeżeli brak bezpośredniego powiązania wówczas należy wykazad, że poniesione w danym okresie koszty doprowadziły do uzyskania korzyści ekonomicznych w tym okresie. Takie koszty określa się jako koszty okresu. Przykładem kosztów okresu są koszty zarządu, administracji, sprzedaży.

Zasada współmierności- przykład:

Stro

na3

3

O czym informuje rachunek zysków i strat: Rachunek zysków i strat jest to zestawienie przychodów i zysków, którym przeciwstawia się koszty i straty. Z punktu widzenia konstrukcji budowy rachunek zysków i strat zbudowany jest z kilku typów działalności, które występują przy działalności gospodarczej każdej jednostki. W każdej jednostce może wystąpid każdy z czterech wymienionych typów działalności.

Działalnośd podstawowa, nazywana też operacyjną, jest związana z działalnością, do której podmiot został powołany (tzw. działalnośd statutowa jednostki). Jeżeli jednostka jest firmą produkującą okna drewniane, to wszystkie zdarzenia związane z tą produkcją będą generowały przychody ze sprzedaży bądź koszty działalności operacyjnej.

Pozostała działalnośd operacyjna ma charakter działalności wspierającej działalnośd podstawową, nie ma charakteru działalności statutowej. Na przykład firma produkująca okna drewniane może prowadzid również działania związane ze sprzedażą zbędnych składników majątku w postaci środków trwałych, a przychody i koszty związane z obrotem środkami trwałymi będą zaliczane do pozostałej działalności operacyjnej. Przychody oraz koszty finansowe są związane z funkcjonowaniem firmy na rynkach finansowych i kapitałowych oraz prowadzeniem działalności finansowej. Są to przychody z tytułu odsetek od pożyczek i kredytów, dywidendy otrzymane, koszty odsetek itp.

Zyski i straty nadzwyczajne nie są efektem podejmowanych decyzji w jednostce, lecz są zdarzeniami losowymi.

Typy działalności i kategorie wynikowe

Działalność

podstawowa

I. Przychody ze sprzedaży

II. Koszty działalności

operacyjnej

I-II = wynik na sprzedaży (A)

Pozostała

działalność

operacyjna

III. Pozostałe przychody

operacyjne

IV. Pozostałe koszty

operacyjne

III-IV = wynik na pozostałej

działalności operacyjnej (B)

A+B = wynik na działalności

operacyjnej

Działalność

finansowa

V. Przychody finansowe

VI. Koszty finansowe

V-VI = wynik na działalności

finansowej (C)

A+B+C = wynik na działalności

gospodarczej

Zdarzenia losowe VII. Zyski nadzwyczajne

VIII. Straty nadzwyczajne

VII-VIII = rezultaty zdarzeń

nadzwyczajnych (D)

A+B+C+D = wynik finansowy

brutto

Stro

na3

4

Rachunek zysków i strat za okres.....

A. Przychody

B. -Koszty działalności operacyjnej

C. =Zysk/strata ze sprzedaży

D. +/-Rezultaty pozostałej działalności operacyjnej

E. =Zysk/ strata na działalności operacyjnej

F. +/-Rezultaty działalności finansowej

G. =Zysk/strata na działalności gospodarczej

H. +/-Rezultaty zdarzeń nadzwyczajnych

I. =Zysk/strata brutto

J. -Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

K. =Zysk/strata netto

Wynik finansowy jest syntetycznym miernikiem oceny dokonao jednostki. Analiza struktury

wyniku (badanie, jaki udział w osiągniętym wyniku mają poszczególne rodzaje działalności) oraz analiza dynamiki wyników w kolejnych okresach (badanie, jak zmieniał się wynik i jego elementy w kolejnych latach) staje się źródłem informacji o efektach działalności firmy. Zysk jest również wykorzystywany do konstrukcji wskaźników rentowności. Rentownośd to zdolnośd jednostki do generowania zysków.

Wynik finansowy jako miara efektywności

gospodarowania

• rentowność sprzedaży= wynik finansowy/

sprzedaż (przychody ze sprzedaży)

• rentowność majątku (kapitału

całkowitego)= zysk netto/majątek ogółem

• rentowność kapitału własnego (aktywów

netto)= zysk netto/ kapitał własny

Wskaźnik rentowności sprzedaży (rentownośd handlowa)informuje, jaki zysk osiąga firma na

sprzedaży towarów. Rentownośd majątku pozwala ocenid zdolnośd zaangażowanego majątku do generowania zysków. Rentownośd kapitałów własnych informuje właściciela ile zysku generuje zaangażowany przez niego kapitał. Analizując rachunek zysków i strat i obliczany wynik finansowy należy pamiętad: Wynik finansowy jest różnicą między przychodami i kosztami, a obie te wielkości są ujmowane

zgodnie z zasadą memoriałową. Zysk nie oznacza posiadania gotówki. Firmy generujące zysk –

Stro

na3

5

określane jako rentowne – mogą mied problemy z płynnością finansową (czyli brak środków pieniężnych do regulowania zobowiązao bieżących),

Przychody i koszty w rachunku zysków i strat są ujmowane zgodnie z zasadami rachunkowości i prawem bilansowym. Wynik finansowy brutto jest różnicą pomiędzy przychodami i kosztami rachunkowymi. Wynik finansowy brutto pomniejszany jest o obowiązkowe obciążenia, przede wszystkim o podatek dochodowy . Podatek dochodowy i zasady jego obliczania wynikają z zasad prawa podatkowego. Podatek oblicza się jako określony procent zysku obliczonego zgodnie z ustawami podatkowymi. „Księgowy wynik finansowy brutto” często okazuje się nie byd „podatkowym dochodem”. Różnice między prawem podatkowym i bilansowym powodują zatem, koniecznośd prowadzenia ewidencji w taki sposób, aby możliwe było dostarczenie odpowiednich informacji dla wszystkich zainteresowanych użytkowników i odbiorców informacji rachunkowej.

Stro

na3

6

Przykład 20. Hurtownia sprzętu RTV i AGD na 1 stycznia 2000roku posiadała w magazynach jedynie kilka kuchenek mikrofalowych i magnetowidów. Zakupiła od producentów w styczniu 2000 roku 100 telewizorów (po 1500zł za sztukę)i 50 lodówek (po 2500zł za lodówkę). W styczniu sprzedano 10 telewizorów po 2000zł i 20 lodówek po 3000zł. Do kasy hurtowni wpłynęło z tytułu sprzedaży telewizorów i lodówek 50.000zł. Określ jaką kwotę przychodów z tytułu sprzedaży lodówek i telewizorów wykaże hurtownia w

styczniu 2000roku. Zakładając, że w styczniu nie sprzedano nic poza lodówkami i telewizorami, jaki zysk osiągnęła

hurtownia w styczniu? Wskaż zastosowane zasady rachunkowości.

Przykład 21.

W jednostce opieki zdrowotnej, świadczącej jednorodne usługi medyczne X, w styczniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. Zakupiono materiały, za które zapłacono gotówką 2000zł 2. Zakupiono nowy sprzęt medyczny (zakwalifikowany jako środek trwały), zapłata nastąpi za 2

miesiące 40000zł 3. Opłacono za cały rok z góry polisę ubezpieczeniową 360zł 4. Opłacono rachunki za energię, telefon itp. za styczeo 470zł 5. Naliczono wynagrodzenia za styczeo (Lista płac za styczeo, wypłata wynagrodzeo odbędzie się 5

lutego) 2500zł 6. Zużycie (amortyzacja) sprzętu medycznego w styczniu wyniosło 1200zł 7. Zużycie materiałów w styczniu wyniosło 1500zł W styczniu wykonano 150 usług X. Jaki był koszt jednej usługi?

Przykład 22. W jednostce opieki zdrowotnej, świadczącej jednorodne usługi medyczne X, w styczniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze: 1. Zakupiono materiały, zapłata za 2 miesiące 2000zł 2. Zakupiono nowy sprzęt medyczny (zakwalifikowany jako środek trwały), za który zapłacono

gotówką 40000zł 3. Opłacono za pół roku z góry polisę ubezpieczeniową 360zł 4. Otrzymano rachunki za energię, telefon itp. za styczeo 440zł, zostaną one opłacone w lutym 5. Naliczono wynagrodzenia za styczeo (Lista płac za styczeo, wypłata wynagrodzeo odbędzie się 5

lutego) 2500zł 6. Zużycie sprzętu medycznego w styczniu wyniosło 1200zł 7. Zużycie materiałów w styczniu wyniosło 1500zł W styczniu wykonano 200 usług X. Jaki był koszt jednej usługi?

Stro

na3

7

Przykład 23. a. Pan Kowalski założył 1 maja 199X roku firmę handlową. Za wszystkie oszczędności w gotówce wynoszące 20.000 zł zakupił na początku maja w hurtowni 1000 kg słodyczy (cena 1 kg słodyczy.....). Handlował tym towarem na placu targowym przez cały miesiąc. W ostatnim dniu maja podsumował przychody ze sprzedaży tych słodyczy i stwierdził, że wyniosły one za cały miesiąc maj 31.000zł. Z zakupionych na początku maja 1000 kg słodyczy nie zostało mu już nic. Za miejsce na placu targowym zapłacił w ciągu miesiąca 1000zł, a koledze, który zastępował go przez kilka dni podczas jego choroby zapłacił 1500zł. Transport słodyczy z hurtowni na plac kosztował 500zł. Jaki wynik finansowy osiągnął Kowalski w maju? b. Kowalski kontynuuje działalnośd w następnym miesiącu. Na początku czerwca dokupił 800kg słodyczy płacąc za nie 16000zł (jeden kg kosztuje 20zł). W ciągu miesiąca sprzedał częśd towaru, otrzymując w gotówce od klientów 15500zł. Zapas towarów na koniec czerwca wynosił 300kg. Koszty transportu wyniosły 200zł, opłata placowa 1000zł. Jaki zysk osiągnął Kowalski w czerwcu? c. Kowalski w lipcu nadal kontynuuje działalnośd. Dokupił 600kg słodyczy po 22zł za kg. W ciągu miesiąca zarobił w gotówce na sprzedaży słodyczy 24000zł. Pan Nowak –właściciel sklepu spożywczego kupił słodycze za które zapłaci w przyszłym miesiącu 1000zł. Zapas słodyczy na koniec lipca 100kg. Koszty transportu w lipcu 100zł, opłata placowa 300zł Polecenia: Oblicz jaki zysk osiągnął Kowalski w maju a jaki w czerwcu. Czy zysk oznacza posiadanie gotówki?. Uzasadnij odpowiedź

Przykład 24. Na początku roku Jan Nowakowski założył spółkę Engineering sp. z o.o. w celu produkowania specjalnego zaprojektowanego przez niego zaworu. Wkrótce po zakooczeniu roku księgowy uległ wypadkowi, w związku z czym nie zostały przygotowane żadne sprawozdania finansowe na koniec roku. Księgowy zdążył jednak przeprowadzid inwentaryzację, w wyniku której stwierdził między innymi następujące stany zapasów na koniec roku: Zapasy materiałów 46.000zł Zapasy produktów będących w toku produkcji 31.500zł Zapasy wyrobów gotowych nie sprzedanych 3000sztuk Ponieważ był to pierwszy rok działalności, nie było zapasów na początek roku. Podczas pobytu księgowego w szpitalu Jan postanowił przygotowad rachunek zysków i strat opierając się na dokumentacji księgowej firmy i swojej niezbyt precyzyjnej wiedzy w tym zakresie. Z danych, które odczytał z ewidencji, a które uznał za właściwe dla celów obliczenia wyniku finansowego sporządził następujący rachunek zysków i strat:

Stro

na3

8

1. Przychody ze sprzedaży 610.000zł

-2. Koszty : 663.000zł

Nabycie materiałów bezpośrednich do produkcji zaworów

181.000

Koszty robocizny bezpośredniej związanej z produkcją

110.000

Koszty ogólne związane z wytworzeniem produkcji (amortyzacja, energia itp.)

170.000

Koszty działu sprzedaży 70.000

Koszty administracyjne 132.000

=3. Strata na sprzedaży za ten rok

-53.000zł

Jan był bardzo rozczarowany takimi rezultatami działalności. Oświadczył: „Nie tylko straciliśmy ponad 50.000zł w tym roku, ale proszę spojrzed na nasze koszty na jednostkę produkcji. Sprzedaliśmy 10.000 jednostek w tym roku ponosząc koszty 663.000zł, co oznacza, że koszt wytworzenia jednego zaworu wynosi 66,3zł. Wiem, że niektórzy z naszych konkurentów są w stanie wyprodukowad podobne zawory po koszcie wytworzenia 35zł za sztukę. Nie potrzebuję księgowego, żeby wiedzied, że mojej firmie się nie udało...” Wyjaśnij czy zgadzasz się z przekonaniem Jana, że działalnośd jest nierentowna i że jednostkowy koszt wytworzenia (według Jana 66,3) jest wyższy niż u jego konkurentów (35zł). Jeżeli nie zgadzasz się z Janem, wyjaśnij wszelkie błędy lub braki w jego analizie.

Przykład 25. Studium przypadku „Świeży Soczek” Firma „Świeży Soczek” zajmuje się produkcją i sprzedażą soków owocowo-warzywnych. Soki są zdrowe i smaczne, i mają krótki okres przydatności do spożycia wynoszący 4 tygodnie od dnia produkcji. Firma składa się z pomieszczenia produkcyjnego (84 m2) oraz sklepiku (36 m2) wszystko mieści się w jednym budynku należącym do Ignacego Kamienicznika. Soczkowski, właściciel firmy „Świeży Soczek” płaci za te pomieszczenia miesięczny czynsz w wysokości 6.000 zł. W firmie zatrudnionych jest 4 pracowników: dwóch Wyciskaczy Soków, ekspedientka – pani Malinka, oraz pan Zbychu- „złota rączka od wszystkiego”. Każdy z zatrudnionych otrzymuje wynagrodzenie brutto w wysokości 2 000 zł miesięcznie (narzuty na wynagrodzenia, czyli składki ZUS płacone przez pracodawcę wynoszą 20%). Firma posiada środki trwałe (samochód, maszyny do wyciskania, urządzenia do napełniania butelek, komputer, wyposażenie) nabyte za 192.000 zł (w tym urządzenia produkcyjne za 144 000 zł) i amortyzowane liniowo przy stopie amortyzacji 10% rocznie. Firma reklamuje swoje soki w lokalnej stacji radiowej i prasie. Związane z tym koszty wynoszą 1 500 zł miesięcznie. W pierwszym kwartale 2009 roku firma zapłaciła 1 900 zł za telefon i fax, 4 500 zł za prąd i gaz (z czego 4.000 zł przypada na pomieszczenie produkcyjne), 300 zł za prowadzenie rachunku bankowego i inwestycyjnego oraz 100 zł za usługi pocztowe. Firma spłaca w Banku Najlepszym kredyt inwestycyjny – w badanym okresie spłacono raty kapitałowe w wysokości 2.000 zł oraz zapłacono odsetki 600 zł. W produkcji soków w pierwszym kwartale wykorzystano materiały podstawowe (owoce warzywa, przyprawy, butelki) o łącznej wartości 89.000 zł. W ramach działalności zużyto również materiały pomocnicze i biurowe o wartości 400 zł.

Stro

na3

9

Pan Soczkowski odbył w lutym podróż służbową (chod wszyscy wiedzą, że był na nartach w Alpach). Koszty podróży wyniosły 8 000 zł i zostały ujęte w księgach rachunkowych firmy. Przy zapłacie wystąpiły różnice kursowe w wysokości 200 zł w związku ze wzrostem kursu EUR. W badanym okresie (I kwartał) wyprodukowano 80.000 butelek soków. Sprzedano 78.000 butelek po cenie 2,5 zł/butelkę. Na początek okresu nie było zapasów, natomiast w dniu bilansowym występował zapas niesprzedanych soków w wysokości 2000 butelek. Firma zarobiła również trochę pieniędzy w nietypowy sposób. Soczkowski zainwestował wolną gotówkę firmy w 1 000 akcji firmy „Malinowy Dżem”. W styczniu kupił akcje po kursie 32 zł a w marcu sprzedał je po kursie 38 zł. Poza tym jeden z dostawców firmy umorzył firmie zobowiązania na kwotę 700 zł. Polecenia: Dokonaj rozliczenia kosztów (możesz posłużyd się zamieszczonym poniżej arkuszem), ustal koszt wytworzenia 1 butelki soku, sporządź rachunek zysków i strat

pozycja kosztów

Koszty operacyjne Pozostałe

koszty

operacyjne

Koszty

finansowe

Koszty produktu

(wytworzenia)

Koszty okresu (zarządu i

sprzedaży)

Stro

na4

0

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

(wariant porównawczy)

A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:

- od jednostek powiązanych

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów

II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartośd dodatnia,

zmniejszenie - wartośd ujemna)

III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki

IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty działalności operacyjnej

I. Amortyzacja

II. Zużycie materiałów i energii

III. Usługi obce

IV. Podatki i opłaty, w tym:

- podatek akcyzowy

V. Wynagrodzenia

VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

VII. Pozostałe koszty rodzajowe

VIII. Wartośd sprzedanych towarów i materiałów

C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

D. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Dotacje

III. Inne przychody operacyjne

E. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

III. Inne koszty operacyjne

F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

G. Przychody finansowe

Stro

na4

1

I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:


II. Odsetki, w tym:


III. Zysk ze zbycia inwestycji

IV. Aktualizacja wartości inwestycji

V. Inne

H. Koszty finansowe

I. Odsetki, w tym:

dla jednostek powiązanych

II. Strata ze zbycia inwestycji

III. Aktualizacja wartości inwestycji

IV. Inne

I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)

J. Wynik zdarzeo nadzwyczajnych (J.I.-J.II.)

I. Zyski nadzwyczajne

II. Straty nadzwyczajne

K. Zysk (strata) brutto (I±J)

L. Podatek dochodowy

M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)

N. Zysk (strata) netto (K-L-M)

Stro

na4

2

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

(wariant kalkulacyjny)

A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:


I. Przychody netto ze sprzedaży produktów

II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:

- jednostkom powiązanym

I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

II. Wartośd sprzedanych towarów i materiałów

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)

D. Koszty sprzedaży

E. Koszty ogólnego zarządu

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

G. Pozostałe przychody operacyjne

I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Dotacje

III. Inne przychody operacyjne

H. Pozostałe koszty operacyjne

I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych

II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych

III. Inne koszty operacyjne

I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)

J. Przychody finansowe

I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:


II. Odsetki, w tym:


III. Zysk ze zbycia inwestycji

IV. Aktualizacja wartości inwestycji

Stro

na4

3

V. Inne

K. Koszty finansowe

I. Odsetki, w tym:

- dla jednostek powiązanych

II. Strata ze zbycia inwestycji

III. Aktualizacja wartości inwestycji

IV. Inne

L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)

M. Wynik zdarzeo nadzwyczajnych (M.I.-M.II.)

I. Zyski nadzwyczajne

II. Straty nadzwyczajne

N. Zysk (strata) brutto (L+/-M)

O. Podatek dochodowy

P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)

R. Zysk (strata) netto (N-O-P)

Stro

na4

4

Operacje gospodarcze, wpływ na równanie bilansowe oraz ich zapis

i przetwarzanie w systemie rachunkowości (księgi rachunkowe) Przetwarzanie informacji księgowych możemy ująd w ciąg zdarzeo prowadzących do

stworzenia sprawozdao finansowych zamykających dany okres sprawozdawczy. Proces księgowy określany jako prowadzenie ksiąg rachunkowych składa się z następujących elementów:

1. dokumentowanie operacji gospodarczych i ich analiza 2. zapis transakcji w dzienniku 3. otwarcie księgi głównej oraz ksiąg pomocniczych jednostki, 4. przeniesienia zapisów z dziennika jednostki do księgi głównej oraz ksiąg pomocniczych, 5. sporządzenia zestawienia obrotów i sald, które stanie się podstawą do sporządzenia

sprawozdao finansowych, 6. sporządzenia sprawozdao finansowych,

• Księgi rachunkowe

– To zbiór zapisów księgowych oraz ustalone na ich podstawie zestawienie obrotów i sald

– Składają się z:

• Dziennika

• Księgi głównej

• Księgi pomocniczej

• Zestawienia obrotów i sald

• Wykazu składników aktywów i pasywów

Prowadzenie ksiąg rachunkowych

Stro

na4

5

Równanie bilansowe a konto księgowe

Aktywa = Zobowiązania + Kapitał własny

Dt Aktywa Ct

Dt Zobowiązania Ct

Dt Kapitał własny Ct

Zwiększenia Zmniejszenia

Zmniejszenia Zwiększenia


Transakcje dotyczące przychodów i kosztów

• Przychody i koszty tworzą wynik finansowy, czyli element kapitału

własnego

Wynik finansowy

(Kapitały własne)

Koszty Przychody


DT

Zwiększenie się

CT

Zwiększenie się

Stro

na4

6

Konta księgowe dzielimy na: konta bilansowe

o aktywne- opisuje zmiany w składnikach aktywów. Nazwy są identyczne jak zmiana jaką się opisuje: wartości niematerialne, konto materiały, towary... Konto aktywne może zostad otwarte poprzez zapisanie salda początkowego lub poprzez zapisanie pierwszej operacji.

o pasywne- opisuje zmiany w składnikach pasywów. Nazwy są zbliżone do pozycji składników: konto wynik finansowy, konto kredyt bankowy. Konto pasywne może mied saldo bilansowe księgowane po stronie otwarcia

o aktywno- pasywne

konta wynikowe (nie ma początkowego ani koocowego, wart. początkowa to zero) o kosztów- rozliczenie kosztów od początku do kooca okresu sprawozdawczego o przychodów- rozliczenie przychodów od początku do kooca okresu

sprawozdawczego. Przychód pochodzi ze sprzedaży: produktów, towarów, usług, materiałów...

konta aktywne mają zawsze salda koocowe debetowe materiały

Dt Ct Saldo początkowe 8000 -

- 6000 500 - 8500 6000

2500 saldo debetowe Na kontach pasywnych są salda koocowe kredytowe

Kredyty krótkoterminowe Dt Ct - 4000 (sp

2) 3000 + - 8000 (1

3000 12000 saldo kredytowe 9000

12000 12000

Stro

na4

7

Konto wynikowe – brak sald początkowych i koocowych na kontach kosztów i przychodów. Na koniec okresu przeksięgowuje się koszty i przychody na wynik finansowy.

Koszty wynagrodzenia wynik finansowy przychody ze sprzedaży Dt Ct Dt Ct Dt Ct 2000 200 1000 3000 1500 5100 12000 8000 1800 12000 2000

5100 5100 12000 1000 13000 5300 200 sk) 6900 12000 12000

Zasada podwójnego zapisu- każda operacja gospodarcza księgowana jest przynajmniej na dwóch różnych kontach po przynajmniej dwóch różnych stronach.

Zobowiązania w dostawie rachunek bankowy Dt Ct Dt Ct 1000 x (sp sp) x 1000

Operacja gospodarcza - Pan Nowak wniósł wkład gotówkowy w wysokości

80.000 zł.

Dziennik

1.

WB1.03Wniesienie kapitału zakładowego

Środki

pieniężne

Numer

operacjiData

Dokument

księgowy0pis operacji Debet Kredyt

03.07.021.

Księga główna

(1)

Środki pieniężne Kapitał własny

dt ct dt ct

80.000 80.000 (1)

kwota

80.000 Kapitał

własny

Stro

na4

8

Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych

Salda Obroty Obroty łącznie

początkowe za miesiąc z bilansem otwarcia Salda końcowe

Lp. Nazwa konta

(symbole)

Wn Ma Wn Ma Wn Ma Wn Ma

Suma A A B B A+B A+B C C

Obroty powinny być zgodne z obrotami dziennika

lub zestawieniem obrotów dzienników częściowych

Stro

na4

9

Przykład 26. Bilans firmy X na 1.01.200X przedstawia się następująco:

Aktywa Pasywa

I. Aktywa trwałe: 2.000 I. Kapitał własny 3.000

1.Środki trwałe 1.500 1.Kapitał zakładowy 2.500

2.Finansowe aktywa trwałe (papiery wartościowe)

500 2.Nie podzielony zysk z lat ubiegłych

500

II. Aktywa obrotowe 3.000 II. Kapitał obcy 2.000

1.Materiały 1.000 1.Kredyty bankowe 500

2.Wyroby gotowe 1.600 Zobowiązania wobec dostawców

1.500

3.Rachunek bankowy 400

Razem 5.000 Razem 5.000

Operacje gospodarcze w bieżącym okresie:

1. Zakupiono ze środków na rachunku bankowym materiały, 100zł

2. Przekazano częśd zysku z lat poprzednich na zasilenie kapitału zakładowego, 400zł

3. Zakupiono środek trwały, zapłata nastąpi w terminie umownym, 1.000zł

4. Zapłacono zobowiązanie wobec dostawcy, 200zł.

Określ zmiany spowodowane każdą operacją gospodarczą w bilansie i określ typ operacji

Zapisz każdą operację wprost w bilansie, po każdej operacji sporządź „nowy” bilans. Oceo

aspekt praktyczny takiego rozwiązania

Zaksięguj powyższe operacje na kontach księgowych, zamknij konta i sporządź bilans próbny

(zestawienie obrotów i sald) a następnie bilans koocowy

Przykład 27. Jednostka A posiada na 1.01.20X:

środki trwałe o wartości 4.000zł,

akcje firmy B nabyte za 1.200zł

produkty 1.200zł

rachunek bankowy 1.100zł

kredyty bankowe 700zł

zobowiązania wobec dostawców 300zł

należności od odbiorców 500zł

zysk nie podzielony z lat poprzednich 700zł

kapitał zakładowy………… W analizowanym okresie miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

Stro

na5

0

1. Właściciel przekazał środki pieniężne tytułem udziału w firmie

600

2. Podjęto z rachunku bankowego do kasy środki pieniężne 200

3. Zakupiono za gotówkę materiały biurowe, przyjęto do magazynu 180

4. Wydano materiały biurowe do użycia 150

5. Otrzymano kredyt bankowy, bank przelał środki na nasze konto bankowe 400

6. Przeznaczono częśd zysku z poprzednich lat na kapitał zakładowy 300

7. Otrzymano należnośd od odbiorcy na rachunek bankowy 300

8. Sprzedano produkty: a) wartośd wydanych produktów z magazynu wyceniona w koszcie

wytworzenia b) wystawiona faktura dla odbiorcy

500 900

9. Złożono w banku wniosek kredytowy 5.000

10. Zakupiono dwuletnie obligacje, zapłacono z rachunku bankowego 300

11. Przeksięgowano koszty i przychody na koniec okresu sprawozdawczego

Polecenia:

1. sporządź bilans otwarcia 2. otwórz konta bilansowe saldami początkowymi 3. zaksięguj operacje gospodarcze 4. zamknij konta 5. sporządź bilans koocowy

Przykład 28. Firma Z na początek okresu posiada:

środki trwałe 6.000

środki trwałe w budowie 600

udziały w innych jednostkach 400

materiały 500

produkty 700

towary 800

należności od odbiorców 600

kasa 500

rachunek bankowy 1000

zysk z poprzednich lat 300

zobowiązania wobec dostawców 400

kredyty bankowe długoterminowe 800

kapitał rezerwowy 600

kapitał zakładowy ……..

Stro

na5

1

W bieżącym okresie:

1. Odbiorca wpłacił należnośd na rachunek bankowy 170

2. Otrzymano do banku kredyt krótkoterminowy, bank przelał środki na rachunek bankowy

200

3. Cześd zysku z poprzednich lat przekazano na kapitał rezerwowy 280

4. Spłacono zobowiązanie wobec dostawców z rachunku bankowego 150

5. Sprzedano towary: a) wartośd sprzedanych towarów w cenie nabycia b) sprzedaż w cenie sprzedaży (faktura)

300 500

6. Opłacono gotówką koszty ogólne prowadzenia firmy 70

7. Przekazano z kasy do banku 100

8. Zakupiono materiały, zapłata nastąpi w umownym terminie 160

9. Przekazano z procesu budowy do używania środek trwały 600

10. Złożono zamówienie na materiały 300

11. Sprzedano produkty: a) koszt wytworzenia wydanych z magazynu produktów b) wystawiona dla odbiorcy faktura (w cenie sprzedaży)

350 600

12. Przeksięgowano przychody i koszty na koniec okresu

Polecenia:

1. sporządź bilans otwarcia 2. otwórz konta bilansowe saldami początkowymi 3. zaksięguj operacje gospodarcze 4. zamknij konta 5. sporządź bilans koocowy oraz rachunek zysków i strat

Przykład 29. Pan Nowakowski postanowił rozpocząd własna działalnośd gospodarczą. W tym celu założył własną firmę usługową. Poniżej zaprezentowano operacje gospodarcze jakie miały miejsce w jednostce gospodarczej w pierwszym miesiącu jej działalności (marzec):

Lp. Data Opis Kwota

1. 02.03. Właściciel firmy wycofał z własnego konta i wpłacił na konto jednostki środki pieniężne jako swoje udziały.

110 000

2. 03.03. Kupił na kredyt niezbędne wyposażenie biurowe o łącznej wartości 70 000

3. 04.03. Kupił za gotówkę niezbędne materiały biurowe o wartości 15 000

4. 05.03. Pan Nowakowski kupił urządzenia biurowe. Zapłacił za nie gotówką 10 000

5. 08.03. Wykonał pierwszą usługę, za którą klient zapłaci mu w przyszłości 20 000

6. 11.03. Wykonał kolejną usługę za która klient zapłacił mu gotówką 12 000

7. 12.03. Wezwał firmę remontową, która wykonała niezbędne prace naprawcze przy urządzeniach technicznych wykorzystywanych w biurze. Firma wystawiła rachunek, który Pan Nowakowski zapłaci później

5 000

Stro

na5

2

8. 16.03. Otrzymał i od razu opłacił rachunek telefoniczny 500

9. 20.03. Otrzymał częśd należnych mu płatności, od klienta na rzecz którego wykonał usługę z operacji 5.

10 000

10. 21.03. Wykonał usługę za którą klient zapłacił gotówką 8 000

11. 27.03. Wypłacił pracownikom wynagrodzenia w wysokości 10 000

12. 28.03. Zapłacił firmie rachunkowej za prowadzenie ksiąg w badanym okresie 12 000

13. 30.03. Wycofał z firmy na własne potrzeby 5 000

14. 30.03. Zapłacił firmie sprzątającej biuro 2 000

Na podstawie powyższych danych proszę:

- zaksięgowad operacje z marca - zamknąd konta - sporządzid zestawienie obrotów i sald - przygotowad sprawozdania finansowe.

Przykład 30. Która z poniższych operacji nie zmieni sumy bilansowej: a. spłata zobowiązania wobec urzędu skarbowego b. przeznaczenie zysku z bieżącego roku na zwiększenie kapitału zapasowego c. dokonanie odpisu aktualizującego wartośd zapasów na dzieo bilansowy d. zakupu materiałów za które zaplata nastąpi w okresie następnym

Przykład 31. Która z poniższych operacji nie zmieni sumy bilansowej:

a. spłata zobowiązania wobec dostawcy b. uregulowanie raty kredytu bankowego c. dokonanie odpisu aktualizującego wartośd należności na dzieo bilansowy d. żadne z powyższych

Przykład 32. Która z poniższych operacji nie zmieni sumy bilansowej: a. zaksięgowanie zobowiązania wobec pracownika z tytułu wynagrodzeo b. wypłata wynagrodzeo pracownikom c. zużycie materiałów d. zakup środków trwałych za gotówkę

Przykład 33. Która z poniższych operacji nie zmieni sumy bilansowej: a. spłata zobowiązania wobec dostawcy b. uregulowanie raty kredytu bankowego c. dokonanie odpisu aktualizującego wartośd należności na dzieo bilansowy d. zakupu materiałów za gotówkę

Stro

na5

3

Rozrachunki

Rozrachunki to kwoty bezspornych należności i zobowiązao, pisemnie potwierdzone co do gotowości ich spłaty lub oparte na prawomocnych wyrokach sądowych. Mogą one dotyczyd kontrahentów oraz tytułów i byd wyrażone zarówno w walucie polskiej jak i obcej. Do rozrachunków zalicza się również udzielone i zaciągnięte pożyczki oraz zaciągnięte zobowiązania poprzez wystawienie obligacji lub weksli. FUNKCJONOWANIE KONT ROZRACHUNKÓW

Do ewidencji rozrachunków służą konta syntetyczne oraz prowadzone do nich konta analityczne

Konta analityczne nie zastępują konta syntetycznego

Każdy zapis z konta syntetycznego jest powtarzany na koncie analitycznym

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych: zapewnia kontrolę kompletności zapisów i ustalenie sald konta syntetycznego

RODZAJE ROZRACHUNKÓW a) rozrachunki z dostawcami i odbiorcami b) rozrachunki z tytułu podatku Vat c) inne rozrachunki publiczno-prawne, np. z US z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych oraz od osób fizycznych, z ZUS z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego d) rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeo e) inne rozrachunki z pracownikami np. z tytułu zaliczek, podróży służbowych f) rozrachunki z tytułu pożyczek g) zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych h) inne rozrachunki i) roszczenia sporne

należności rozrachunki zobowiązania

+ -

-

+

+ N

albo

-Z

+Z

albo

-N

+

Stro

na5

4

Przykład 34. Lista płac pracowników zatrudnionych w firmie X: Wynagrodzenia brutto 10 000zł

Składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracownika (razem) 1800zł Zaliczka na podatek dochodowy 935zł Składka na ubezpieczenie zdrowotne 605zł Do wypłaty..................................................................

Składka na ubezpieczenie społeczne w części obciążającej pracodawcę 1900zł Polecenia: a) zaksięguj listę płac i składki na ubezpieczenie społeczne b) podaj stan i strukturę zobowiązao firmy, zakładając, że z powodu braku środków pieniężnych

firma nie uregulowała dotychczas żadnych zobowiązao

Przykład 35. Przedsiębiorstwo paostwowe jest podatnikiem VAT, na dzieo 1 lutego posiada w kasie gotówkę w wysokości 2 000. Na koncie w banku ma środki pieniężne 13 000. Od kontrahentów powinno otrzymad za sprzedane produkty 8 000, natomiast samo jest winne dostawcy „M” 7 000, urzędowi skarbowemu z tytułu należnego podatku VAT 1760 oraz podatku dochodowego 2 000, oddziałowi banku 6 000. Ponadto zapasy wyrobów gotowych w magazynie wynoszą 12 000. W lutym miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Otrzymano czeki gotówkowe na pokrycie części należności zł 4 880 2. Wpłacono pracownikowi zarządu ryczałt za używane prywatnego samochodu

do celów służbowych zł 150 3. Otrzymano nakaz płatniczy podatku od nieruchomości zł 230 4. Według wyciągu z rachunku bankowego

Spłacono zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego zł 2 000

Bank potrącił koszty manipulacyjne zł 40

Bank pobrał odsetki normalne i prowizje zł 100 5. Lista płac brutto:

Wynagrodzenie brutto zł 4000

Potracenie a. Podatek dochodowy od osób fizycznych zł 800 b. ZUS zł 1000 c. Do wypłaty zł.............

6. Pobrano z banku do kasy gotówkę na wypłatę wynagrodzeo ZŁ............. 7. Wypłacono pracownikom wynagrodzenia 8. Przyjęto do magazynu dostawę materiałów od dostawcy „M”

Wartośd materiałów zł 6510

VAT naliczony zł 490 Razem 7000

9. Wypłacono pracownikowi zaliczkę na zakup materiałów zł 1200 10. Sprzedano wyroby gotowe:

Wartośd sprzedanych wyrobów w koszcie wytworzenia zł 8000

Cena sprzedaży netto 10.000 plus VAT 22%, razem zł 12200 Podaj stan i strukturę zobowiązao firmy na koniec okresu.

Stro

na5

5

Przykład 36. W spółce akcyjnej X w okresie sprawozdawczym miały miejsce następujące operacje gospodarcze dotyczące rozrachunków z odbiorcami i dostawcami:

1. Otrzymano fakturę od dostawcy za zakupione materiały: wartośd materiałów 2 000 VAT 22% 440

2. Otrzymano materiały do powyższej faktury, wystawiono dowód Pz na kwotę 2 000 3. Otrzymano fakturę od dostawcy za usługę transportową

wartośd usługi 1 000 VAT 22% 220 -------------

1 220 4. Otrzymano fakturę za zakupione towary:

wartośd towaru 3 000 VAT 22% 660 --------------

3 660 5. Na przyjęte towary wystawiono Pz na 3 000 6. Sprzedano towary:

a) wartośd sprzedanych towarów w cenie nabycia 1 500 b) wartośd sprzedanych towarów w cenie sprzedaży 1 900 c) VAT 22% 918

7. Sprzedano usługę poligraficzną: wartośd usługi 500 VAT 22% 110 -------- 660 Do wykonania: 1. Zaksięgowad operacje gospodarcze wprowadzając dla ujęcia rozrachunków dwa konta:

„Należności” i „Zobowiązania”. 2. VAT naliczony i należny ująd na odrębnych kontach. 3. Zamknąd konto „Rozliczenie zakupu”. 4. Ująd rozrachunki we fragmencie bilansu.

Przykład 37. W jednostce X w bieżącym okresie miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Wynagrodzenie brutto pracowników według listy płac 35 000 2. Naliczone składki na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe)

obciążające pracownika 6 540 3. Naliczona składka na ubezpieczenie zdrowotne 2 130 4. Naliczona zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych (po potrąceniu

składki na ubezpieczenie zdrowotne) 3 180 5. Wypłacono pracownikom wynagrodzenie netto ………….

Do wykonania: 1. Zaksięgowad operacje gospodarcze. 2. Zamknąd konta rozrachunków.

Stro

na5

6

WYCENA ŚRODKÓW TRWAŁYCH I WARTOŚCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH

• Wycena początkowa:

– Cena nabycia, koszt wytworzenia

– Poniesione koszty ulepszenia

• Wycena bilansowa:

– wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia (również wg

wartości z przeszacowania na podstawie urzędowej

aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonej:

• o odpisy amortyzacyjne

• o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

Wycena początkowa Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:

1) niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,

2) koszt obsługi zobowiązao zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.

Wartości niematerialne i prawne są wyceniane w podobny sposób jak środki trwałe. Czyli w momencie przyjęcia do użytkowania ewidencjonujemy je po cenie nabycia (nabyte prawa, patenty itp.) lub koszcie wytworzenia (koszty zakooczonych prac rozwojowych).

Wycena w okresach późniejszych Wartośd początkowa środka trwałego może ulec podwyższeniu w efekcie aktualizacji wartości lub w efekcie jego ulepszania, czyli: rozbudowy, modernizacji czy rekonstrukcji. Do ulepszania nie zalicza się remontów i konserwacji środków trwałych, niezbędnych dla utrzymania lub przywrócenia ich wartości użytkowej. Zmniejszenie wartośd środków trwałych następuje natomiast, poprzez odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Ulepszenie, odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości dotyczą również zmian wartości niematerialnych i prawnych. Środki trwałe w budowie mogą podlegad odpisom z tytułu trwałej utraty wartości oraz ulepszeniu.

Stro

na5

7

Koszty ulepszenia: koszty przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, modernizacji, które powodują że wartośd użytkowa ŚT po ulepszeniu jest wyższa

Art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, iż wartośd początkową środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartośd użytkowa środka trwałego po zakooczeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartośd użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami. Efekty ulepszenia środka trwałego powinny byd porównywane z jego wartością użytkową w dniu przyjęcia do używania, a nie np. z wartością użytkową w okresie bezpośrednio poprzedzającym wykonanie prac ulepszeniowych Istniejące środki trwałe podlegające ulepszeniu są w znowelizowanej ustawie o rachunkowości nazywane środkami trwałymi w budowie (art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o rachunkowości).

Przykład: Spółka z o.o. jest właścicielem dwóch hal, w których produkowane są meble biurowe. W lipcu 2002 r. kierownictwo firmy podjęło decyzję o wymianie wszystkich okien w jednej z hal, które nie odnawiane od 10 lat przestały pełnid swe funkcje (częśd pozbawiona była szyb, a wszystkie niewłaściwie izolowały wnętrze hali od otoczenia). Koszt wymiany okien 10.000zł. Wstawione do hali produkcyjnej okna dobrze spełniają swoje funkcje. Zespół techniczny firmy orzekł na podstawie przechowywanej dokumentacji (opis techniczny, instrukcja montażu i faktury zakupu), że okna w momencie ich montażu posiadały podobne parametry techniczne i użytkowe. Jak zostanie zakwalifikowany koszt wymiany okien?

Trwała utrata wartości środków trwałych Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieostwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znacznej części lub w całości przewidzianych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego wartośd składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej. W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z użytkowania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego dokonuje się odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartośd. Trwała utrata wartości środka trwałego może byd spowodowana na przykład- jak wspomniano- zmianą technologii produkcji, wycofaniem danego składnika z użytkowania. Nie oznacza to jednak, że na maszynę, której nie będziemy już wykorzystywad przy produkcji należy automatycznie tworzyd odpis aktualizujący. Jest to uzależnione od decyzji dotyczącej jej dalszego przeznaczenia. Można przecież czerpad korzyści z wynajmu lub sprzedaży takiego środka. Odpisów spowodowanych trwałą utratą wartości dokonuje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, w korespondencji z kontem korygującym wartośd środków trwałych – Odpisy aktualizujące wartośd środków trwałych.

Amortyzacja środków trwałych Odpisy amortyzacyjne odzwierciedlają utratę wartości środków trwałych w miarę upływu lat ich użytkowania, czyli zużywanie się środków trwałych. Równowartośd tego zużycia, zaliczana do kosztów działalności nazywana jest amortyzacją. Natomiast okresowe korygowanie wartości

Stro

na5

8

początkowej środków trwałych o wartośd zużycia, czyli do ich wartości netto (bilansowej) określa się mianem umorzenia. Kwota odpisów amortyzacyjnych w poszczególnych okresach może byd różna bądź jednakowa, w zależności od tego według jakiej metody będzie liczona. Art. 32. 1. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakooczenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. 2. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

3) wydajnośd środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

4) prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

3. Na dzieo przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalid okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawnośd stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna byd przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Co można amortyzowad? -zasadniczo amortyzuje się obiekty, do których jednostka posiada prawa własności, ale również te które na mocy odrębnych przepisów jednostka ma prawo amortyzowad (np. przy leasingu kapitałowym). Amortyzacji podlegają: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, nie amortyzuje się gruntów Z zasady ostrożności (art. 7 ust. 1 ustawy o rachunkowości) wynika, że dokonywanie odpisów amortyzacyjnych nie jest prawem, lecz obowiązkiem jednostki. Inaczej nie można by mówid, że ustalony na koniec roku obrotowego wynik finansowy rzeczywiście odzwierciedla aktualną sytuację przedsiębiorstwa.

Jak amortyzowad? – amortyzacji dokonuje się w oparciu o plan amortyzacji, wykorzystują metodę liniową, naturalną lub metodami degresywnymi .

Stro

na5

9

Metoda liniowa amortyzacji

Kwota amortyzacji = (w. początkowa-w. koocowa)/ przewidywany okres użytkowania

Stawka amortyzacji%=100%/przewidywany okres użytkowania

Kwota amortyzacji = stawka amortyzacji%* (wartośd początkowa- wartośd koocowa)

Alokuje wartośd do umorzenia (wartośd początkowa-wartośd koocowa) jako koszt równomiernie w poszczególnych okresach użytkowania środka trwałego

Metoda naturalna

Uzależnia wysokośd stawek amortyzacyjnych od pracy wykonanej w danym okresie przez dany obiekt. Oznacza to, że przewidywany okres eksploatacji środka trwałego nie jest wyrażony w latach tylko w dowolnie zmierzonej przewidywanej pracy obiektu np. w godzinach, sztukach, metrach itp.

Przykład 38. Obliczyd stawkę amortyzacyjną dla samochodu osobowego za trzy kolejne okresy wiedząc, że: - wartośd początkowa wynosi 16 000 - planowana wartośd rezydualna 1 000 - ogólny planowany przebieg samochodu dla całego okresu jego eksploatacji wynosi

250 000 km - w pierwszym okresie samochód przejechał 20 000 km, w drugim 30 000 km, w trzecim

15 000 km. Metoda degresywna (malejącego salda)

Kwota amortyzacji= stawka amortyzacji liniowej* współczynnik podwyższający* wartośd netto ŚT

UWAGA: wartośd netto w I roku = wartośd początkowa

amortyzujemy według powyższego algorytmu aż do osiągnięcia wartości rezydualnej

Stro

na6

0

Metoda sumy cyfr rocznych(degresywna)

( Cena nabycia – wartośd koocowa ) * zmienna rata mianownik zmiennej raty

T – liczba lat użytkowania środka trwałego licznik zmiennej raty T + (1-t) t – rok użytkowania, dla którego oblicza się amortyzację

Przykład 39. W listopadzie 2003 r. zakupiono maszynę do produkcji nowego wyrobu za 49 000zł, koszty prac montażowych wyniosły 2000zł. W grudniu 2003 wykonano ostatnie prace i przyjęto maszynę do użytkowania. W tym samym miesiącu zakupiono też licencję na produkcję pewnego wyrobu przy pomocy tej maszyny za 7200zł. Przewidywany okres użytkowania maszyny wynosi 5 lat, natomiast stopa amortyzacji liniowej licencji wynosi 36%. Wartośd rezydualna maszyny została oszacowana na 1000zł Polecenia: Przedstaw plan amortyzacji (w poszczególnych okresach rocznych) przy zastosowaniu – kolejno - metody amortyzacji liniowej, amortyzacji przyspieszonej (współczynnik 2) i sumy cyfr rocznych dla środków trwałych. Dla wartości niematerialnych i prawnych zastosuj metodę liniową

Przykład 40. Oblicz cenę ewidencyjną kupionej ziemi jeżeli nabywca zapłacił za nią 160.000 tysięcy. Dodatkowo musiał dokonad na niej prac melioracyjnych, których koszt wyniósł 5.500 za wykonanie planów oraz 12.000 za wykonanie prac ziemnych. Nabywca zobowiązany także został do wniesienia opłaty skarbowej, która wynosiła 2.000. Na zakooczenie wszystkich prac niezbędnych do tego by na nabytej ziemi urządzid plac zabaw nabywca urządził przyjęcie dla pracowników swojej firmy, za które zapłacił 3.200. Jednostka gospodarcza kupiła maszynę za 180.000 otrzymując jednocześnie rabat w wysokości 2% wartości maszyny. Za transport tego środka jednostka musiał zapłacid 1.200 jednostek oraz 300 za ubezpieczenie maszyny w trakcie transportu. Koszt instalacji maszyny wynosił 5.500 a koszty testowania 1.700. Były one niezbędne do uruchomienia maszyny. Oblicz cenę ewidencyjną maszyny.

Przykład 41. Jednostka gospodarcza kupiła nowe maszyny biurowe płacąc za nie sprzedawcy 8.440. Dodatkowo jednostka zapłaciła za ich transport oraz instalację odpowiednio 360 i 180 jednostek. Firma planuje użytkowad te maszyny przez 5 lat i w tym okresie do ich amortyzowania używa metody liniowej. Pokaż jak będzie kształtowad się amortyzacja w okresie użytkowania maszyn.

2

)1(TT

Stro

na6

1

Przykład 42. W wyniku zalania biura jednostki została zniszczona częśd dokumentów. Jednostka musi jednak ustalid kiedy zostały zakupiony środek trwały. Wiadomo o nich, że ich okres użytkowania wynosił 10 lat, wartośd rezydualna 6.000. 3.000 zaś to wielkośd rocznej amortyzacji tego środka liczona metodą liniową. Saldo skumulowanego umorzenia wynosi zaś 18.000. Oblicz kiedy jednostka nabyła środek.

Przykład 43. 1.stycznia 2009 roku zakupiono i oddano do użytkowania aparaturę medyczną B o wartości 200.000zł. Jest to środek trwały zaliczany według klasyfikacji rodzajowej do grupy: maszyny i urządzenia oraz aparaty specjalne branżowe. Dla tego typu środków trwałych przewidywana stawka amortyzacji liniowej wynosi 20%. Mogą byd one również amortyzowane według metody degresywnej przy zastosowaniu współczynnika podwyższającego 2. Aparatura medyczna B może zostad wykorzystana do wykonania 1000 procedur medycznych. W roku 2009 wykonano przy wykorzystaniu aparatury B 300 procedur, w 2010 roku planuje się wykonanie 200 procedur, w roku 2011 – 350 procedur, w roku 2012- 150 procedur. Sporządź plan amortyzacji tej aparatury z zastosowaniem metody liniowej, degresywnej oraz naturalnej

Przykład 44. Spółka X na dzieo 1.01.200X posiada:

- Środek trwały A o wartości początkowej 10.000, umorzenie 3.000, stopa amortyzacyjna 10% - Środek trwały B, wartośd początkowa 6.000, dotychczasowe umorzenie 1.800, stopa amortyzacyjna 15% - Środki trwałe w budowie 18.000

Operacje gospodarcze w styczniu: 1. Zakupiono środek trwały C, wartośd początkowa 20.000, stopa amortyzacji 20% 2. Sprzedano środek trwały B:

a. Faktura dla odbiorcy 4500, b. Dotychczasowe umorzenie 1875 c. Wartośd netto………

3. Otrzymano środek trwały D w darowiźnie, wyceniono go według ceny rynkowej na 5000zł, przewidywany dalszy okres użytkowania 2 lata 4. Wytworzono we własnym zakresie środek trwały E, wartośd początkowa 15.000zł, stopa amortyzacji 10% 5. umorzenie i amortyzacja środków trwałych za bieżący miesiąc (według metody liniowej) wynosi………… Polecenia:

a. Otworzyd konta stanami początkowymi środków trwałych b. Zaksięgowad operacje gospodarcze c. Ustalid wartośd bilansową poszczególnych środków trwałych na koniec stycznia d. Ustalid kwotę amortyzacji za luty (przy stanie środków trwałych ma koniec stycznia) e.

Stro

na6

2

Przykład 45. Dokonaj ewidencji operacji gospodarczych, które wystąpiły w firmie ACE w ciągu analizowanego okresu: 1. Jednostka gospodarcza otrzymała fakturę za zakupiony środek trwały: 30 000 2. Przyjęto do użytkowania środek trwały kupiony w operacji 1. 30 000 3. Jednostka gospodarcza dokonała aktualizacji wyceny środków trwałych: - Aktualizacja wartości początkowej 2 000 - Aktualizacja dotychczasowego umorzenia 500 4. Jednostka otrzymała środek trwały w formie darowizny 12 000 5. Jednostka gospodarcza naliczyła amortyzację środka trwałego otrzymanego w formie

darowizny – metoda liniowa, stawka amortyzacji 10 % 100

6. Rozliczenie międzyokresowych przychodów powstałych z tytułu darowizny 100 7. Jednostka gospodarcza zlikwidowała środek trwały - Wartośd ewidencyjna brutto 10 000 - Dotychczasowe umorzenie 9 000 8. Jednostka otrzymała środek trwały w formie aportu (na podstawie aktu

notarialnego) 30 000

9. Jednostka gospodarcza zlikwidowała środek trwały (wcześniej podlegający aktualizacji z tytułu wyceny)

- Wartośd ewidencyjna brutto 15 000 - Dotychczasowe umorzenie 13 000 - Wartośd aktualizacyjna 1 500 10. Jednostka gospodarcza sprzedała jeden ze swoich środków trwałych. Wystawiła

fakturę sprzedaży 20 000

11. Jednostka wyksięgowała środek trwały - Wartośd ewidencyjna brutto 50 000 - Dotychczasowe umorzenie 35 000 12. Jednostka gospodarcza przekazała nieodpłatnie środek trwały (do placówki

oświatowej) :

- Wartośd ewidencyjna brutto 15 000 - Dotychczasowe umorzenie 5 000 13. Jednostka gospodarcza naliczyła i zaksięgowała amortyzację 5 000

Stro

na6

3

WYCENA ZAPASÓW

• Wycena początkowa:

– Cena nabycia (uwaga: odsetki od zobowiązań na sfinansowanie zapasów towarów, różnice kursowe)

– Koszt wytworzenia (uwaga: uzasadniona cześć kosztów pośrednich)

– Cena nabycia a cena zakupu

– Stosowanie cen ewidencyjnych

• Zasady wyceny rozchodu zapasów:

– FIFO

– LIFO

– Ceny przeciętne

– Identyfikacja szczegółowa

– Ceny ewidencyjne (korekta o odchylenia)

Wycena początkowa Zapasy, czyli rzeczowe aktywa obrotowe składają się z: materiałów, wyrobów gotowych, półproduktów i towarów. W ciągu roku obrotowego wycenia się je według ceny nabycia (w przypadku towarów i materiałów nabywanych z zewnątrz) lub kosztu wytworzenia (w przypadku wyrobów wytwarzanych przez jednostkę).

Przykład 46. Jednostka zakupiła towar z importu za 1000euro wg kursu z dokumentu odprawy celnej 4,6. Dostawę towaru Urząd Celny obciążył cłem 500zł, akcyzą 600zł oraz Vat 22% podlegającym odliczeniu (22% *5700=1.083). Towary te wymagają długotrwałego przygotowania do sprzedaży. W celu sfinansowania zapasów towarów w okresie ich przygotowywania do sprzedaży zaciągnięto kredyt w wysokości 5.000zł. Odsetki od kredytu wyniosły 200zł. Jaka jest cena nabycia towarów?

Wycena rozchodu zapasów W przypadku wyceny zakupów zapasów według cen (kosztów) rzeczywistych do wyceny rozchodu zapasów stosuję się następujące rozwiązania: 1) metodę ceny najwcześniejszej (FIFO, first in – first out), polegającą na wycenie rozchodu

zapasów według cen kolejnych dostaw, począwszy od tej pierwszej. Czyli obowiązuje tu zasada

Stro

na6

4

pierwsze weszło pierwsze wyszło. Zakładając wzrost cen w czasie, metoda ta powoduje zaniżenie kosztów uzyskania przychodu, a w rezultacie zawyżenie zysku. Stan koocowy zapasów jest wykazywany według cen ostatnich, czyli wyższych.

2) metodę ceny najpóźniejszej (LIFO, last in – first out), zgodnie, z którą rozchód zapasów wycenia się według cen dostaw ostatnich znajdujących się w magazynie, czyli według zasady ostatnie weszło pierwsze wyszło. Metoda ta powoduje zawyżenie kosztów uzyskania przychodu, a w rezultacie zaniżenie zysku. Zaniżeniu ulega też wycena zapasów koocowych.

3) metodę ceny przeciętnej, polegającą na ustaleniu średniej ważonej wartości zapasów będących w dyspozycji jednostki.

Jednostka może prowadzid ewidencję rozchodu materiału w sposób ciągły lub okresowy. Ciągły, czyli na bieżąco wycenia każdy rozchód zapasów i ustala wartośd stanu koocowego. Okresowy, czyli rozchód zapasów wyceniany jest zbiorczo, dopiero na koniec miesiąca lub innego okresu sprawozdawczego.

Przykład 47. -wycena rozchodu zapasów Na 30 czerwca 2001 roku firma Alcon wykazywała zapasy 1000 kg materiałów po cenie 9 zł na kilogram. Z inwentaryzacji zapasów na 31 lipca wynika że w magazynie wciąż jest jeszcze 1 200 kg materiałów. W ciągu lipca dokonano następujących zakupów:

Data Zakup w kg Cena

8 lipca 13 lipca 22 lipca

5 000 1 000 9000

10 11 12

Oblicz koszt zużycia materiałów w lipcu 2001 r. wykorzystująca metodę okresową i ciągłą : (a) LIFO (b) FIFO (c)Kosztu przeciętnego

Stro

na6

5

• Wycena bilansowa zapasów:

– Cena nabycia (cena zakupu) lub koszt

wytworzenia nie wyższe jednak niż cena

sprzedaży netto na dzień bilansowy

– Odpisy aktualizujące wartość zapasów z tytułu

trwałej utraty wartości spowodowane m. in:

• upływem terminu przydatności zużycia lub spożycia

• utratą cech użytkowych (handlowych)

• uznaniem zapasów za zbędne (nieprzydatne)

• obniżaniem cen rynkowych

Przykład 48.

Ustal wartośd bilansową towarów oraz przedstaw na kontach aktualizację wyceny : cena nabycia towarów A wyniosła 3000zł cena sprzedaży netto na dzieo bilansowy 2800zł cena nabycia towarów B wyniosła 2000zł cena sprzedaży netto na moment bilansowy 2100zł

Przykład 49. Przedsiębiorstwo Alfa dokonało w miesiącu bieżącym następujących zakupów. 1. FA 1/20 od dostawcy A na zakup materiału X w cenie zakupu 1 200, doliczono koszty transportu

w wysokości 300 zł. 2. FA 2/10 od dostawcy B na zakup materiałów X w cenie nabycia 2500 zł ( w tym koszty zakupu

200). 3. FA 3/10 od dostawcy A na zakup materiału X w cenie zakupu 2400 W magazynie materiały wyceniane są wg planowanych cen zakupu W bieżącym okresie przyjęto następujące dostawy 1. Dostawa materiałów od dostawcy A (dotyczy FA 1/20). Materiały wyceniono na zł 1000. 2. Dostawa materiałów od dostawcy B (dotyczy FA 2/20). Materiały wyceniono na zł 2500. 3. Dostawa materiałów od dostawcy C. Materiały wyceniono na 500 zł. Polecenie: Rozlicz zakupy stosując konto „Rozliczenie zakupu”. Jaką wartośd wykażemy jako materiały w drodze i dostawy nie fakturowane na koniec okresu?

Stro

na6

6

Przykład 50. Poniżej przedstawiono dane dotyczące stanu magazynu jednostki gospodarczej:

Liczba sztuk Koszt na 1 sztukę

Zakupy:

5 styczeo 4 000,00 20,00

15 styczeo 1 000,00 22,00

18 luty 2 000,00 26,00

20 czerwiec 1 000,00 28,00

29 wrzesieo 3 000,00 30,00

10 listopad 500,00 25,00

Sprzedaż: Wartośd sprzedaży

20 maj 3 000,00 120 000

10 lipiec 2 000,00 90 000

8 październik 1 500,00 70 000

Proszę oblicz ile wyniesie stan koocowy magazynu oraz marża osiągniętą ze sprzedaży towarów w analizowanym okresie, jeżeli jednostka do ewidencji stanu magazynowego stosuje metodę

a) FIFO; b) LIFO; c) ceny przeciętne.

Przykład 51. LIGHT s.a.- studium przypadku

W roku 2005 Jan Kowalski, inżynier-chemik opatentował jeden ze swoich wynalazków o nazwie Light. Mały, kruchy kawałek nici nasączony specjalnym preparatem chemicznym został wprowadzony w plastikowy, półprzeźroczysty pojemnik o cylindrycznym kształcie. Następnie pojemnik został wypełniony druga substancją chemiczną i sklejony. Zgięcie takiego cylindra powoduje złamanie nici i wymieszanie się obu substancji chemicznych, które po wymieszaniu emitują jasne żółto-zielone światło. Jan przewidywał, że zainteresowanie rynku jego wynalazkiem będzie duże z powodu możliwości wielorakiego zastosowania tego wynalazku. Oczekiwał, że szczególnie duże zainteresowanie Light będzie mogło mied w przemyśle zbrojeniowym oraz dla producentów różnego rodzaju świateł, odblasków itp.

2 stycznia 2006 Jan Kowalski razem z kilkoma przyjaciółmi oraz członkami rodziny założył firmę o nazwie Light s.a. Wyemitowano 500.000 akcji, z których Jan otrzymał 125.000 w zamian za udostępnienie swojego wynalazku. Pozostała cześd została sprzedana pozostałych akcjonariuszom po 1 zł za akcję. W okresie od 2 stycznia 2006 do 30 czerwca 2006 firma Light poniosła następujące wydatki:

Stro

na6

7

1. 15 stycznia wydano 7.500zł jako opłaty rejestracyjne i inne wydatki związane z uruchomieniem firmy

2. 25 czerwca wydano 60.000zł na zakup maszyny od dostawcy (który wystawił odpowiednia fakturę)

3. 26 czerwca zapłacono 1.500zł za transport maszyny na miejsce oraz 1.000zł za zamontowanie maszyny w hali produkcyjnej

4. 29 czerwca zakupiono plastik i inne chemikalia o wartości 75.000zł do wykorzystania przy produkcji Light.

Pod koniec czerwca Jan spotkał się z pozostałymi akcjonariuszami aby zaprezentowad im sprawozdania finansowe za pierwsze półrocze działalności spółki oraz aby przedyskutowad dalszą strategię działania spółki. Miał nadzieję, że firma zacznie produkcję przed koocem sierpnia. Zuzanna Piotrowska, przyjaciółka Jana, która zainwestowała znaczącą sumę w spółkę Light, poinformowała w trakcie spotkania, że pewien dystrybutor części do samochodów dopytywał się o możliwośd zakupu Light oraz o jego spodziewaną cenę. Chciał zakupid znaczną liczbę produktów Light, które miałyby byd wykorzystywane w promocji bezpieczeostwa na autostradach. W tym momencie pan Nowak, człowiek z bardzo małym doświadczeniem w prowadzeniu firmy oraz jeszcze mniejszą znajomością czytania i rozumienia sprawozdao finansowych, powiedział: „Ta cała dyskusja o tym co mamy robid może i ma sens. Ale wydaje mi się, że najpierw powinniśmy się zastanowid czy w ogóle robid dalej cokolwiek. Zobaczcie, pół roku temu mieliśmy 375.000zł, dziś zostało nam tylko 230.000zł. W ciągu 6 miesięcy straciliśmy 145.000zł i wcale mi się to nie podoba.”

Niektórzy inwestorzy zgodzili się z Nowakiem. Rzeczywiście od 2 stycznia do 30 czerwca stan konta bankowego spadł z 375.000zł do 230.000zł. Pan Mądralioski, jeden z akcjonariuszy, zasugerował, że ponieważ firma jeszcze nie działa na pełnych obrotach to kwoty wydawane w ciągu tych 6 miesięcy powinny byd prawdopodobnie traktowane jako inwestycja w firmę a nie jako strata. Po długotrwałej dyskusji pomiędzy akcjonariuszami ustalono, że konieczne będzie kolejne spotkanie na początku stycznia 2007 w celu przeanalizowania sytuacji firmy. Akcjonariusze wyrazili nadzieję, że w drugim półroczu 2006 firma będzie już działad normalnie, na pełnych obrotach a problemy spowodowane okresem związanym z uruchomieniem produkcji będą rozwiązane przed koocem roku. W drugiej połowie 2006 roku firma faktycznie rozpoczęła wytwarzanie Light w dużych ilościach.

Na spotkanie na początku stycznia 2007 Robert Księga, niedawno zatrudniony księgowy, przygotował następujące dane:

1. Na początku lipca 2006 zatrudniony w charakterze konsultanta Jan Kowalski dostarczył prototypy Light, które zbudował. Zapłacono mu 23.750zł

2. W ciągu 6 miesięcy od czerwca do grudnia 2006 firma sprzedała wyroby za 754.500zł. Największy odbiorca, dystrybutor części samochodowych, z którym Zuzanna wynegocjowała kontrakt, wciąż był winny spółce 69.500zł. Wszystkie inne należności zostały spłacone przed koocem roku

3. Zakupiono plastik i substancje chemiczne o wartości 175.000zł za gotówkę.

4. Firma wydała 22.500zł na reklamę w telewizji i prasie

5. W ciągu 6 miesięcy kooczących 2006 rok firma wydała 430.000zł na wynagrodzenia, czynsz i inne opłaty

6. Na początku lipca wydano dodatkowe 150.000zł na zakup maszyny do produkcji Light

Stro

na6

8

7. W ciągu tego okresu spółka pożyczyła 50.000zł na krótki okres. Pożyczkę spłacono przed koocem roku. Zapłacono odsetki 750zł.

Przygotowując informacje o stanie firmy Jan Kowalski zaniepokoił się, że bilans gotówki w banku spadł o następne 117.000zł, z 230.000zł w czerwcu do 113.000zł na koniec grudnia. Niepokoiło go to, gdyż był przekonany, że firma radziła sobie całkiem dobrze. Nie mógł zrozumied dlaczego saldo w banku nie odzwierciedla tego stanu rzeczy. Analizując przyczyny tego problemu, Jan zauważył, że:

1. 31 grudnia 2006 firma miała zapasy plastiku i substancji chemicznych w magazynie o wartości 55.000zł. Nie było produkcji w toku ani żadnych zapasów wyrobów gotowych w magazynie na koniec roku.

2. Chociaż patent, który firma otrzymała od Jana był udostępniony na 17 lat, jednak Jan spodziewa się, że konkurencja opracuje podobny produkt, którego produkcja nie będzie potrzebowała opatentowanej technologii, w ciągu 5 lat.

3. Maszyny wykorzystywane w produkcji Light mogą tez byd wykorzystywane do innych celów, nie są one przygotowane wyłącznie do produkcji Light. Szacuje się, że będą one użytkowane przez 10 lat, z których 6 miesięcy właśnie minęło.

4. Jan nie był pewny wartości prototypów. Ich budowa pozwoliła na rozwój produktu, który firma obecnie sprzedawała, więc chyba wartośd prototypów w rzeczywistości wzrosła przez te ostatnie 6 miesięcy 2006 roku.

5. Pewna firma zamówiła 30.000 produktów w cenie 2,75zł za sztukę. Miałyby byd one wykorzystywane w pewnej masowej imprezie organizowanej przez tą firmę.

Jan Kowalski był wybitnym wynalazcą, nie biznesmenem i zupełnie nie wiedział, co zrobid z informacjami zebranymi przez siebie. Nie wiedział jak przedstawid zdarzenia mające miejsce w firmie na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy akcjonariuszom. Miał przeczucie, że wszystko szło dobrze, ale nie wiedział jak to przekazad wspólnikom…

Polecenia:

1. Przygotuj sprawozdania finansowe za rok 2006 (bilans, rachunek zysków i strat)

2. Jak przedstawiłbyś akcjonariuszom działania Light s.a. za pierwszy rok działalności firmy.

Przykład 52. Firma ART rozpoczęła bieżący rok działalności w świetnej kondycji finansowo-rynkowej. Firma produkuje wyroby A o takich parametrach, które całkowicie spełniają oczekiwania klientów, znajdując natychmiast nabywców na rynku. Założenia:

Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych wynosi 0,75 zł (podobnie jak w okresach poprzednich), natomiast jednostkowa cena sprzedaży wynosi 1,00zł . Zarówno jednostkowy koszt jak i cena sprzedaży są niezmienne w całym rozpatrywanym okresie. Koszty ogólnozakładowe i koszty sprzedaży oraz związane z nimi wydatki w analizowanym przykładzie zostaną pominięte.

Firma utrzymuje zapasy na poziomie sprzedaży z poprzedniego miesiąca

Stro

na6

9

Natychmiast reguluje gotówką swoje rachunki (płatności rachunków dotyczą kosztów produkcji i są równe tym kosztom), natomiast inkasuje należności od klientów w ciągu 30 dni od daty sprzedaży.

Szef działu marketingu przewiduje na podstawie badao rynkowych wzrost sprzedaży o 500sztuk każdego miesiąca, rozpoczynając od lutego.

Rozpatrywany rok wydaje się byd więc bardzo dobrym rokiem dla firmy i jej rozwoju. W poszczególnych miesiącach tego roku miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze:

Bilans na dzieo 01.01.2001 Aktywa Pasywa

Gotówka 875 Kapitał własny 2000

Należności 1000 Rezerwy 500

Wyroby gotowe 750 Zobowiązania długoterminowe

500

Aktywa trwałe 375 Zobowiązania krótkoterminowe

0

Razem 3000 Razem 3000

1. Wyprodukowano 1000sztuk wyrobów. 2. W styczniu firma sprzedała 1000sztuk wyrobów. 3. Firma zainkasowała zaległe należności od odbiorców.

01.02.2001 1. W lutym zgodnie z oczekiwaniami nastąpił wzrost sprzedaży do ilości 1500sztuk. 2. Aby zabezpieczyd zapasy wyrobów produkcja w lutym osiągnęła poziom 2000sztuk 3. Wszystkie zaległe ze stycznia należności od odbiorców zostały uregulowane.

01.03.2001 1. W marcu sprzedano 2000sztuk wyrobów 2. Zainkasowano należności z lutego 3. Produkcja osiągnęła poziom 2500sztuk.

01.04.2001 W kwietniu sprzedaż wzrosła o dalsze 500sztuk, osiągając poziom aż 2500sztuk. Prezes w podziękowaniu serdecznie uścisnął rękę kierownikowi ds. marketingu i doszedł do wniosku, że nareszcie nadszedł czas na długo oczekiwany urlop. Odbiorcy wyrobów terminowo regulowali zobowiązania wobec firmy. Produkcja podwyższyła się osiągając poziom 3000sztuk (wydatki gotówki w związku z kosztami odbywały się na zasadach analogicznych do poprzednich miesięcy). Miesięczny zysk za kwiecieo wyniósł 625zł, a skumulowany dotychczasowy zysk osiągnął poziom aż 1750zł. Prezes przed sporządzeniem sprawozdao finansowych wyjechał na zasłużony urlop. W trakcie kolejnej zmiany boku, na którym wylegiwał się na jednej z egzotycznych plaż otrzymał sms`a: „Wracaj natychmiast -jesteś potrzebny w firmie”. Dlaczego prezes musiał przerwad urlop?

Stro

na7

0

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE I SPRAWOZDANIE O ŚRODKACH PIENIĘŻNYCH (RACHUNEK PRZEPŁYWW PIENIĘŻNYCH)

Coraz rzadziej wyraża się pogląd, że miarą przetrwania firmy jest wygospodarowany przez nią

zysk. Praktyka gospodarki rynkowej dostarcza bowiem dowodów na to, że zysk nie jest absolutem, jedynym warunkiem kontynuowania działalności gospodarczej. Równoważne są tu przepływy zasobów pieniężnych, które determinują wypłacalnośd firmy i jej płynnośd. Potwierdzeniem słuszności tej tezy są przykłady firm, które pomimo wygospodarowanych strat lub minimalnych zysków funkcjonują jeszcze dośd długo oraz firmy zyskowne borykające się często z poważnymi problemami płatniczymi.

Wynik finansowy a przepływy pieniężne

Wynik finansowy Przepływy pieniężne

Przychody Koszty Wpływy Wydatki

Zasada memoriałowa Zasada kasowa

Zmiana składników majątkowych

Środki pieniężne, należności,

zapasy, itp.

Środki pieniężne

Stro

na7

1

Przepływy środków pieniężnych są to wpływy i wydatki środków pieniężnych.

Wpływy Wydatki

środki pieniężne w kasie,

środki pieniężne na rachunkach

bankowych,

inne środki pieniężne, takie jak czeki,

weksle obce itp.,

a więc jest to zarówno gotówka, jak i jej

ekwiwalenty

Przez środki pieniężne rozumie się pieniądze (banknoty i monety) oraz jednostki pieniężne (rozrachunkowe) krajowe i zagraniczne, tak w gotówce, jak i na rachunku bankowym lub w formie lokaty pieniężnej, czeki i weksle obce, jeżeli są one płatne w ciągu trzech miesięcy od daty ich wystawienia oraz metale szlachetne, jeżeli nie są zaliczane do rzeczowych składników majątku obrotowego. Wszystko to wykazujemy w aktywach bilansu.

Do środków pieniężnych zalicza się zatem : - środki pieniężne w kasie, - środki pieniężne na rachunkach bankowych, - inne środki pieniężne, takie jak czeki, weksle obce itp.,

a więc jest to zarówno gotówka, jak i jej ekwiwalenty. Sprawozdanie dostarcza informacji na temat wpływów i wydatków środków pieniężnych w danym

roku obrotowym, przedstawiając je w trzech grupach jako przepływy pieniężne z : - działalności operacyjnej, - działalności inwestycyjnej, - działalności finansowej Działalnośd operacyjna jest to podstawowy rodzaj działalności jednostki, obejmujący ogół

działao, których celem jest zysk. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej wynikają głównie z transakcji oraz innych zdarzeo, kształtujących wielkośd zysku lub straty. Informacje o przepływach pieniężnych powstałych w ramach działalności operacyjnej pozwalają odpowiedzied, czy przychody firmy zapewniają spłatę pożyczek, utrzymanie zdolności produkcyjnych, wpłatę dywidend oraz dokonywanie nowych lokat, bez konieczności pozyskiwania środków pochodzących z zewnętrznych źródeł finansowania.

Stro

na7

2

Działalnośd inwestycyjna jest to działalnośd związana z nabywaniem i zbywaniem długoterminowych aktywów oraz inna działalnośd inwestycyjna nie dotycząca krótkoterminowych i o wysokiej płynności inwestycji. Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej pokazują wielkośd wydatków poniesionych na powiększenie zasobów trwale pozostających w jednostce, które z kolei pozwolą w przyszłości na osiąganie zysków i dopływ środków pieniężnych.

Działalnośd finansowa jest to głównie pozyskiwanie i obsługa przez firmę kapitału własnego oraz obcego zaangażowanego w postaci kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno krótko jak i długoterminowych. Przepływy pieniężne z działalności finansowej pozwalają na określenie wielkości środków pieniężnych pozyskanych od inwestorów i kredytodawców oraz wielkości spłaty zobowiązao z tego tytułu.

Stro

na7

3

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych, odmiennie niż bilans i rachunek zysków i strat, nie wynika bezpośrednio z systemu księgowości, ani nie stanowi jego integralnej części. Ma ono charakter analityczny. Niemniej jest ono sprawdzalne, gdyż podlega wymogowi równowagi bilansowej. Oznacza to, że ustalony w tym sprawozdaniu stan środków pieniężnych na początek i na koniec danego okresu sprawozdawczego, musi byd zgodny z ich stanem figurującym w aktywach bilansu w pozycji środków pieniężnych. Zakres informacji wykazywanych w rachunku przepływów pieniężnych według metody bezpośredniej i pośredniej przedstawia się następująco:

Stro

na7

4

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

Metoda bezpośrednia Metoda pośrednia

I. Wpływy

1. Sprzedaż

2. Inne wpływy z działalności

operacyjnej

II. Wydatki

1. Dostawy i usługi

2. Wynagrodzenia netto

3. Ubezpieczenia społeczne i

zdrowotne oraz inne

świadczenia

4. Podatki i opłaty o charakterze

publicznoprawnym

5. Inne wydatki operacyjne

III. Przepływy pieniężne netto z

działalności operacyjnej (I-II)

I. Zysk (strata) netto

II. Korekty razem

1. Amortyzacja

2. Zyski (straty) z różnic kursowych

3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)

4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej

5. Zmiana stanu rezerw

6. Zmiana stanu zapasów

7. Zmiana stanu należności

8. Zmiana stanu zobowiązao

krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i

kredytów

9. Zmiana stanu rozliczeo międzyokresowych

10. Inne korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności

operacyjnej (I-II)

B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

I. Wpływy

1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

3. Z aktywów finansowych, w tym:

a) w jednostkach powiązanych

b) w pozostałych jednostkach

- zbycie aktywów finansowych

- dywidendy i udziały w zyskach

- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych

- odsetki

- inne wpływy z aktywów finansowych

4. Inne wpływy inwestycyjne

II. Wydatki

1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

3. Na aktywa finansowe, w tym:

a) w jednostkach powiązanych

b) w pozostałych jednostkach

- nabycie aktywów finansowych

- udzielone pożyczki długoterminowe

4. Inne wydatki inwestycyjne

III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)

Stro

na7

5

C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

I. Wpływy

1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych

oraz dopłat do kapitału

2. Kredyty i pożyczki

3. Emisja dłużnych papierów wartościowych

4. Inne wpływy finansowe

II. Wydatki

1. Nabycie udziałów (akcji) własnych

2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli

3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku

4. Spłaty kredytów i pożyczek

5. Wykup dłużnych papierów wartościowych

6. Z tytułu innych zobowiązao finansowych

7. Płatności zobowiązao z tytułu umów leasingu finansowego

8. Odsetki

9. Inne wydatki finansowe

III. . Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)

Razem przepływy pieniężne netto: AIII + BIII + CIII = X

X – zmiana stanu środków pieniężnych

Stro

na7

6

Przykład analizy sprawozdania o środkach pieniężnych Przepływy pieniężne w firmie X:

Lp. Wyszczególnienie 2001 2002

1 Działalnośd operacyjna 34 000 61 000

2 Działalnośd inwestycyjna (50 000) (67 000)

3 Działalnośd finansowa 60 000 (1 000)

4. Działalnośd operacyjna + inwestycyjna + finansowa 44 000 (7000)

Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych koncentruje się na określeniu znaku przepływów pieniężnych z całokształtu działalności i w poszczególnych obszarach. Przede wszystkim uwagę zwraca się na charakter (dodatni, ujemny) przepływów z działalności operacyjnej, czyli działalności dla prowadzenia, której powołano jednostkę gospodarczą. Właśnie ta działalnośd powinna dostarczad strumienia gotówki dla utrzymania płynności finansowej. Tylko w firmach rozpoczynających działalnośd nie uznaje się wystąpienia ujemnego strumienia gotówki, w obszarze działalności operacyjnej, za symptom zagrożenia. Działalnośd inwestycyjna podejmowana jest dla osiągnięcia zysku, a więc i wpływów gotówki. Warunkiem pozyskania dodatniego strumienia jest wcześniejszy wydatek na zakup aktywów trwałych czy krótkoterminowych aktywów finansowych. Działalnośd finansowa wykazuje strumieo dodatni w okresie przygotowania do wdrożenia programu rozwoju. Jeśli finansowanie działalności opierało się na kapitałach obcych to w kolejnych latach mogą wystąpid ujemne strumienie przepływów z działalności finansowej. Analizując przypadek firmy X (wg danych z tabeli za lata 2001 i 2002) odnotowad należy znaczący wzrost strumienia z działalności operacyjnej. Szczegółowa analiza źródeł wpływów i wydatków tej sfery działalności pozwoli na wyjaśnienie przyczyn tej korzystnej zmiany. Ujemny strumieo przepływów w działalności inwestycyjnej świadczy o konsekwentnej realizacji strategii inwestowania. Zmiana charakteru strumienia przepływów pieniężnych w działalności finansowej potwierdza fakt przygotowania się finansowego do realizacji przyjętego programu inwestycyjnego (dodatni przepływ w 2001r) i wejścia w fazę spłaty zadłużenia w roku 2002. Rachunek przepływów pieniężnych ma istotne znaczenie dla oceny płynności finansowej.

Stro

na7

7

Przykład 53. (relacje między bilansem, RziS, sprawozdaniem o środkach pieniężnych) I. Należności od odbiorców 01.01.200X 450zł Sprzedaż wyrobów w ciągu 200X roku, zapłata nastąpi później 1700zł Zainkasowane należności od odbiorców w ciągu 200X roku 1350zł Należności od odbiorców na dzieo 31.12.200X ................ II. Zobowiązania wobec pracowników 01.01.200X 120zł Koszt wynagrodzeo w ciągu 200X roku ............ Wypłata wynagrodzeo w 200X roku 660zł Zobowiązania wobec pracowników 31.12.200X 90zł III. Środki trwałe (wartośd bilansowa) 01.01.200X 800zł Koszt amortyzacji w ciągu 200X ........... Zakupiono za gotówkę środki trwałe w 200X 250zł Stan środków trwałych (wartośd bilansowa) 31.12.200X 900zł IV. Nie podzielony zysk z lat ubiegłych 01.01.200X 1250zł Zysk netto za 200X 300zł Zadeklarowane i wypłacone dywidendy w 200X ............ Nie podzielone zyski 31.12.200X 1430zł

Stro

na7

8

CZYTANIE I ANALIZA SPRAWOZDAO FINANSOWYCH

1. Relacje miedzy strukturą aktywów i pasywów Bilans

Aktywa trwałe Kapitały własne


Aktywa obrotowe

Zobowiązania krótkoterminowe

Kapitał własny + zobowiązania długoterminowe= kapitał stały ZŁOTA REGUŁA BILANSOWA: Kapitał stały= majątek trwały Czyli: Zobowiązania krótkoterminowe= majątek obrotowy W praktyce występuje ta reguła rzadko, zwykle mamy do czynienia z ujemnym lub dodatnim KAPITAŁEM OBROTOWYM Kapitał obrotowy dodatni: częśd majątku obrotowego jest finansowana kapitałem stałym Kapitał obrotowy ujemny: częśd majątku trwałego jest finansowana za pomocą zobowiązao krótkoterminowych

2. Pionowa i pozioma analiza bilansu Analiza pionowa bilansu (sprawozdao finansowych) czyli analiza struktury: badanie jaki udział w całości majątku lub kapitałów stanowią ich poszczególne pozycje, czyli na przykład jaką częśd całego majątku stanowią środki pieniężne Analiza pozioma bilansu (sprawozdao finansowych) czyli analiza dynamiki: polega na porównywaniu poszczególnych pozycji aktywów i pasywów za dwa lub więcej kolejnych okresów obrachunkowych. Analiza tych zmian (które mogą przedstawione jako kwoty absolutne lub jako wielkości procentowe w odniesieniu do poprzedniego okresu) ułatwia wnioskowanie na temat prawidłowości funkcjonowania firmy w przeszłości oraz przewidywanie tendencji jej rozwoju w następnych okresach.

Stro

na7

9

Tabela 1. Dane porównywalne bilansu za lata 2001 – 2002

Lp Wyszczególnienie 2001 rok 2002 rok Zmiana stanu

Kwota % Udziału

Kwota

% udziału

Kwota

% udziału

1 2 3 4 5 6 7 8

AKTYWA

A AKTYWA TRWAŁE 244.757 66,6% 279.156 68,3% 34.399 1,7

A.1 Wartości niematerialne i prawne

9.194 2,5% 7.266 1,8% - 1.928 - 0,7

A.2 Rzeczowe aktywa trwałe

234.928 63,9% 267.195 65,4% 32.267 1,5

A.3 Należności długoterminowe - - - -

A.4 Inwestycje długoterminowe 127 0,1% 92 - - 35 - 0,1

A.5 Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

508 0,1% 4.603

1,1%

4.095 1,0

B AKTYWA OBROTOWE 122.821 33,4% 129.772 31,7% 6.951 - 1,7

B.1 Zapasy 21.745 5,9% 23.334 5,7% 1.589 - 0,2

B.2 Należności krótkoterminowe 93.210

25,4%

99.880

24,4%

6.670

- 1,0

B.3 Inwestycje krótkoterminowe 5.157 1,4% 3.587 0,9% - 1.570 - 0,5

B.4 Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

2.709

0,7%

2.971

0,7%

262

-

RAZEM AKTYWA 367.578 100,0% 408.928 100,0% 41.350 0,0

PASYWA

A KAPITAŁ WŁASNY 134.026 36,5% 127.825 31,3% - 6.201 - 5,2

A.1 Kapitał (fundusz) podstawowy 127.752

34,7%

127.752

31,3%

-

- 3,4

A.4 Kapitał (fundusz) zapasowy 6.087

1,7%

6.274

1,5%

187

- 0,2

A.7 Zysk (strata) z lat ubiegłych -

-

- 159

-

- 159

-

A.8 Zysk (strata) netto 187 0,1% - 6.042 - 1,5% - 6.229 - 1,6

B ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

233.552 63,5% 281.103 68,7% 47.551 5,2

B.1 Rezerwy na zobowiązania 1.224 0,3% 1.160 0,3% - 64 -

B.2 Zobowiązania długoterminowe 110.489 30,1% 113.067 27,6% 2.578 - 2,5

B.3 Zobowiązania krótkoterminowe

111.568

30,3%

166.876

40,8%

55.308

10,5

Fundusze specjalne 758 0,2% 880 0,2% 122 -

B.4 Rozliczenia międzyokresowe 10.271

2,8%

-

-

- 10.271

- 2,8

RAZEM PASYWA 367.578 100,0% 408.928 100,0% 41.350 0,0

Stro

na8

0

Tabela 2. Dane porównywalne rachunku zysków i strat za lata 2001 – 2002

Lp

Wyszczególnienie 2001 rok 2002 rok Zmiana stanu

Kwota

% udziału

Kwota

% udziału

Kwota

% udziału

A Działalnośd podstawowa

1. Przychody ze sprzedaży materiałów i produktów

366.953

96,35%

379.575

98,2%

12.622

1,9

2. Koszty sprzedanych produktów 3. Zysk brutto ze sprzedaży

323.458

43.495

84,9%

11,4%

340.650

38.925

88,1%

10,1%

17.192

- 4.570

3,2

- 1,3

4. Koszty sprzedaży 5. Koszty ogólnego zarządu 6. Zysk ze sprzedaży

1.309

30.042 12.144

0,3%

7,9% 3,2%

1.679

29.718 7.528

0,4%

7,7% 2,0%

370

- 324 - 4.616

0,1

- 0,2 - 1,2

B Pozostała działalnośd operacyjna

1. Pozostałe przychody operacyjne

6.986

1,8%

5.804

1,5%

- 1.182

- 0,3

2. Pozostałe koszty operacyjne

4.553

1,2%

1.456

0,4%

- 3.097

- 0,8

3. Wynik na pozostałej działalności operacyjnej

2.433 0,6% 4.348 1,1% 1.915 0,5

C Wynik operacyjny (A6+B3) 14.577 3,8% 11.876 3,1% - 2.701 -0,7

D Działalnośd finansowa

1. Przychody finansowe

7.098

1,9%

1.158

0,3%

- 5.940

- 1,6

2. Koszty finansowe 21.380 5,6% 20.700 5,4% 680 - 0,3

w tym odsetki 20.901 5,5% 9.089 2,4% -11.812 - 3,1

3. Wynik na działalności finansowej

- 14.282

- 3,7%

- 19.542

- 5,1%

- 5.260

- 1,4

E Zdarzenia nadzwyczajne - - - - - -

F Zysk/Strata brutto (C+D3+E3) 295

0,1%

- 7.666

- 2,0%

- 7.961

- 2,1

G Obowiązkowe obciążenie wyniku

108 - - 1.624 - 0,4% - 1.732 - 0,4

1. Podatek dochodowy 108 - - 1.624 - 0,4% - 1.732 - 0,4

H Zysk / strata netto (F-G) 187

0,1%

- 6.042

- 1,6%

- 6.229

- 1,7

PRZYCHODY OGÓŁEM 381.037 100,0 386.537 100,00 5.500 -

KOSZTY OGÓŁEM 380.742 99,9 394.203 102,0 13.461 2,1

Stro

na8

1

Procentowe udziały w poszczególnych pozycjach rachunku zysków i strat – zarówno kosztów jak i przychodów odniesione zostały do przychodów ogółem (100,0%)

3. Analiza wskaźnikowa sprawozdao finansowych Analiza wskaźnikowa stanowi rozszerzenie i uzupełnienie analizy pionowej i poziomej sprawozdao

finansowych. Z reguły obejmuje kilkanaście wskaźników, które pozwalają dokonad kompleksowej oceny w różnych aspektach działalności jednostki.

Podstawowymi sposobami dokonywania analizy wskaźnikowej jest porównanie otrzymanych wielkości w czasie lub w przestrzeni. Analiza w czasie polega na odniesieniu wskaźników do wypracowanych w analogicznym okresie, np. w poprzednich 12 miesiącach. W przypadku analizy w przestrzeniu porównujemy otrzymane wyniki z wypracowanymi w tym samym czasie przez przedsiębiorstwa o podobnej wielkości i działające w tej samej branży.

Analiza w czasie pozwala zaobserwowad panujące w przedsiębiorstwie tendencje, natomiast analiza w przestrzeni pokazuje, gdzie tkwią potencjalne rezerwy i ewentualne zagrożenia.

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności pokazują, jaki jest procentowy udział wypracowanego zysku (operacyjnego, brutto i netto) w innej pozycji sprawozdania finansowego (przychodach ze sprzedaży lub kapitału własnego). Udział w przychodach informuje, jaka ich częśd nie została „zjedzona” przez koszty (odpowiednio: koszty operacyjne, koszty przed opodatkowaniem oraz koszty ogółem). Przy wskaźniku rentowności kapitałów otrzymujemy informację, jaka częśd zainwestowanego kapitału przez właścicieli może zostad wypłacona w postaci dywidendy. Pokazuje, po ilu latach, przy założeniu niezmiennej rentowności, kapitał zostanie zwrócony.

Wskaźniki płynności

Ideą wskaźników płynności jest zaprezentowanie, na ile firma zdolna jest wywiązywad się z bieżących zobowiązao. Nie ma tutaj złotej reguły, ile wskaźniki płynności powinny wynosid. Należy jednak przyjąd, że wskaźnik bieżącej płynności powinien oscylowad w okolicach 1,5–2. Wyższa wartośd może wskazywad na posiadanie zbyt dużego majątku obrotowego. Wskaźnik szybki powinien wykazywad wartośd ok. 1,0. Jeżeli jest zbyt duży, to oznacza, że najprawdopodobniej należności znacznie przekraczają zobowiązania. Duża różnica pomiędzy wskaźnikiem I i II stopnia oznacza posiadanie nadmiernych stanów magazynowych. Natomiast zbyt wysoki wskaźnik płynności gotówkowej może oznaczad nieumiejętne zarządzanie posiadanymi nadwyżkami środków pieniężnych.

Nazwa wskaźnika Konstrukcja Interpretacja

Wskaźnik płynności bieżący (I stopnia)

Majątek obrotowy podzielony przez zobowiązania krótkoterminowe

Stopieo pokrycia zobowiązao krótkoterminowych majątkiem obrotowym

Wskaźnik płynności szybki (II stopnia)

Majątek obrotowy zmniejszony o zapasy,

podzielony przez zobowiązania

krótkoterminowe

Stopieo pokrycia zobowiązao krótkoterminowych płynnym majątkiem obrotowym. Wartośd wskaźnika powinna oscylowad wokół 1

Wskaźnik płynności III stopnia

Środki pieniężne plus inne krótkoterminowe aktywa

pieniężne podzielone przez zobowiązania

krótkoterminowe

Stopieo pokrycia zobowiązao krótkoterminowych środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami

Stro

na8

2

Wskaźniki zadłużenia

Wskaźniki zadłużenia wskazują, jaka częśd majątku firmy finansowana jest z kapitałów obcych, a jaka z kapitałów własnych. Za niekorzystną sytuację należy uznad stan, kiedy udział kapitałów obcych jest zdecydowanie większy niż kapitałów własnych, chod sytuacją niepokojącą może byd już dwukrotne przewyższenie kapitałów zobowiązaniami.


Wskaźnik sfinansowania majątku kapitałem

własnym

Suma kapitałów własnych i rezerw podzielona przez

wartośd aktywów ogółem

Stopieo sfinansowania majątku przez kapitały własne

Wskaźnik sfinansowania majątku trwałego kapitałami stałymi

Suma kapitałów własnych, rezerw i zobowiązao

długoterminowych podzielona przez wartośd aktywów

trwałych

Stopieo sfinansowania majątku trwałego przedsiębiorstwa kapitałami stałymi. Wartośd wskaźnika nie powinna byd niższa od 1

Wskaźnik struktury kapitału

Kapitał ogółem podzielony przez sumę kapitałów własnych i

rezerw

Ile złotówek kapitałów ogółem przypada na jedną złotówkę kapitału własnego

Wskaźnik zadłużenia ogółem

Kapitały obce (długo- i krótkoterminowe) podzielone przez wartośd majątku ogółem

Jaka częśd majątku jest sfinansowana kapitałami obcymi

Wskaźnik długu do kapitału własnego

Kapitały obce do sumy kapitałów własnych i rezerw

Ile złotówek kapitału obcego przypada na jedną złotówkę kapitałów własnych

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego do

kapitału własnego

Zobowiązania długoterminowe podzielone przez sumę

kapitałów własnych i rezerw

Ile złotych zadłużenia długoterminowego przypada na jedną złotówkę kapitałów własnych

Wskaźniki obrotowości (rotacji)

Wskaźniki obrotowości informują nas, po jakim czasie (po ilu dniach) posiadany majątek podlega całkowitemu odnowieniu. W naszym przypadku rotacja zapasów wynosi 36 dni, co oznacza, że średnio co taki okres firma wymienia na nowe posiadane zapasy. Podobnie należy rozumied rotację należności i zobowiązao. Cykl rotacji środków pieniężnych daje nam informację, czy i w jakim stopniu kredytujemy naszych kontrahentów. Ujemna wartośd tego wskaźnika pokazuje, że przez tyle dni korzystamy z finansowania środkami naszych partnerów – jest to sytuacja korzystna. W naszym przykładzie jest to 7 dni. W 2000 r. tendencja się odwraca i to my przez 12 dni finansujemy naszych kontrahentów i jest to sytuacja niekorzystna.


Wskaźnik rotacji należności w razach

Sprzedaż netto podzielona przez przeciętny stan

należności

Wskaźnik rotacji należności w dniach

(Przeciętny stan należności *365 dni)podzielone przez

sprzedaż netto

Określa długośd cyklu inkasa należności

Analogicznie: wskaźnik rotacji zobowiązao bieżących i wskaźnik rotacji zapasów

Stro

na8

3

Przykład analizy wskaźnikowej (dane z tabeli 1 i 2)

Wyszczególnienie wskaźników (i metoda wyliczeo)

Za rok obrotowy: 2001 2002

1. Rentownośd aktywów (ROA) ( wynik finansowy netto/ suma aktywów)*100%

2. Rentownośd kapitału własnego (ROE) ( wynik finansowy netto/ kapitał własny)*100%

3. Rentownośd sprzedaży brutto (na sprzedaży):

100

towarówi uglus

produktów,y da sprze ze netto przychody ż

towarówi materialów

ugus produktów, sprzedaży nawynik l

3. Rentownośd sprzedaży netto:

100

towarówi ugłus

produktów, sprzedaży ze netto przychody

netto finansowy wynik

4. Wskaźnik płynności finansowej I:

inowekrótkoterm iazobowiazan

razem obrotowe aktywa

5. Wskaźnik płynności finansowej II:


zapasy (-) obrotowe aktywa

6. Wskaźnik płynności finansowej III:


pieniezne aktywa inne

inowekrótkoterm (+) pieniezne środki

7. Wskaźnik szybkości obrotu należnościami w dniach:

towarówi ugus

produktów,daży sprze ze netto przychody

365ugslu i dostaw tytulu z należności

l

Stro

na8

4

8..Wskaźnik szybkości obrotu zapasami w dniach

ugłus i produktówh sprzedanyc

orzeniakoszt wytw (+) ówłmateria

i towarówrzedanych sp wartość

365 x produktów

towarów,w,łómateriazapasy

9. Wskaźnik szybkości spłaty zobowiązao:

ugusl i produktowh sprzedanyc

orzeniakoszt wytw (+) materialow

i owarowzedanych t wartosc

365 ugusl i dostaw

tytuluz iazobowiazan

spr

10. Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym: kapitał stały / aktywa trwałe

11. Wskaźnik trwałości struktury finansowania: kapitały stałe / aktywa ogółem

12. Wskaźnik straty na jeden udział :

wudzia

anych wyemitowilość

nettozysk

lo

13. Wartośd księgowa jednego udziału:

ce Spól wudzialów ilosc

netto aktywów wartosc lasnegokapitalu w

istota rachunkowości, formalne i prawne podstawy prowadzenia ...

Documents

Transcript of istota rachunkowości, formalne i prawne podstawy prowadzenia ...