ISSN 1640-6307 Kraków, nr 87, maj - czerwiec 2009

Serdecznie zapraszamy

W numerze

3

Wydaje:Małopolska Okręgowa IzbaPielęgniarek i Położnych

Adres redakcji:Biuro Małopolskiej Okręgowej IzbyPielęgniarek i Położnych31-153 Krakówul. Szlak 61tel./fax 012 422-88-54

e-mail:biuro@moipip.org.pl

Biuro czynne:od poniedziałku do piątkuw godz. 8:00 – 18:00

Sprawy związanez PRAWEM WYKONYWANIAZAWODUzałatwiane są w poniedziałek w godz.9:00 – 16:00 oraz we wtorek, środę i piątekw godz. 9:00 – 15:00 (czwartek – dzień wewnętrzny)

Porad prawnychdla członków samorządu z zakresu:▷ PRAWA PRACY▷ PRAWA MEDYCZNEGOudziela radca prawnyZbigniew Cybulskiwe wtorki w godz. 10:00 – 12:00,w środy w godz. 16:00 – 18:00Telefon: 012 422-88-54

Porad prawnychdla członków samorządu z zakresu:▷ PRAWA CYWILNEGO▷ PRAWA RODZINNEGO▷ PRAWA KARNEGO▷ PRAWA PRACYudziela adwokatMonika Caław poniedziałki w godz. 15:30 – 17:00Telefon: 012 422-88-54

Posiedzenia Komisji Socjalnej odbywają się w pierwszą środę miesiąca

Kasa czynna codziennie od 8:00–16:00

Uprzejmie informujemy o zmianie konta bieżącego - aktualnie posiadamy konto bieżące w Krakowskim Banku Spółdzielczym,I Oddział w Krakowie, nr rachunku:20 85910007 0020 0054 9815 0009Wszystkie wpłaty składek prosimy kierować na ww. nr rachunku bankowego.

mgr Anna Sas,Skarbnik Małopolskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych

Aktualności

Odsłonięcie pamiątkowej tablicy na grobie Aliny Rumun 4

Konferencja prasowa 6

Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek 2009 10

Prawnie

Odpowiedzialność w pracy pielęgniarki i położnej (cz. II) 12

Wspomnienia

30. rocznica I Pielgrzymki Papieża Jana Pawła II do Polski 17

Rozmaitości

Nowości wydawnicze 21

Zawodowo

Polskie Towarzystwo pielęgniarskie. Oddział małopolski 22

Pielęgniarstwo operacyjne. Chirurgia Jednego Dnia 23

Informacje Komisji Kształcenia 27

Ogłoszenia

Reklamy i ogłoszenia 33

Kondolencje 34

Na wesoło

Przychodzi... do lekarza 29

Aktualności

4

W rocznicę śmierci Aliny Rumun – pielęgniarki odznaczonej w 2007 roku medalem Florence Night-ingale – przedstawicielki KSPiPP pojechały na jej grób w Zawierciu. Wtedy zrodził się pomysł, aby upamiętnić to odznaczenie specjalną tablicą na płycie nagrobnej, zwłaszcza że Alina nie była znana w społeczności Zawierciańskiej. Działała przecież na terenie Krakowa i Małopolski u boku Hanny Chr-zanowskiej (Służebnicy Bożej, kandydatki na ołtarze), przejmując później troskę o zapoczątkowane przez nią dzieło Pielęgniarstwa Parafialnego. KSPiPP podzieliło się swoim pomysłem z Izbą Pielęgniarską. Przy jej finansowym wsparciu oraz po konsultacji z panem Jerzym Rumunem jako przedstawicielem Rodziny Zmarłej pomysł stał się możliwy do zre-alizowania. Na dzień uroczystego odsłonięcia ta-blicy wybraliśmy 29 kwietnia 2009 roku, to jest 36 rocznicę śmierci Hanny Chrzanowskiej. Dzień przed uroczystością delegacja pielęgniarek złożyła wiązanki kwiatów na jej grobiej, na Cmentarzu Ra-kowickim.

Wieść o naszym przyjeździe dotarła do pana Edwarda Szumary, pracownika biblioteki Zawierciańskiej oraz działacza społecznego. Pan Edward poinformował o naszym zamiarze władze

Zawiercia oraz tamtejszą Służbę Zdrowia. Wszyscy odpowiedzieli żywym zainteresowaniem i zapowie-dzieli swój udział w uroczystości. Wysłaliśmy również zaproszenie do Katowickiej Izby Pielęgniarek i Położnych.

29 kwietnia na cmentarzu parafialnym w Zawierciu o godzinie 10:00 zjawiło się grono pielęgniarek z Małopolski, prezes KSPiPP Krystyna Pęchalska, przewodniczący MORPiP Tadeusz Wadas, a także dr Maria Ogarek z Wydziału Nauk o Zdrowiu Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa UJCM i dr hab. Urszu-la Perkowska, historyk i samodzielny pracownik UJ. Była również z nami 85-letnia siostra felicjanka Sera-fina Paluszek, pielęgniarka i współpracownica Aliny Rumun. Z opóźnieniem dotarł ks. Kazimierz Kubik, duszpasterz pielęgniarek i położnych Archidiecezji Krakowskiej.

Witali nas pani wiceprezydent Zawiercia Barbara Łada, rodzina Aliny, tj. brat Jerzy Rumun i siostra Barbara Jarosz z córkami i wnuczką, a także kuzyn Stanisław Rumun. Dyrektor miejscowego szpitala, przedstawiciele tutejszej Służby Zdrowia oraz pan Edward Szumara. Izbę Katowicką reprezentowała dr Mariola Bartusek z dwoma koleżankami.

Po powitaniach przewodniczący MORPiP pan

Odsłonięcie pamiątkowej tablicy na grobie Aliny Rumun

Krystyna Pęchalska

Aktualności

5

Tadeusz Wadas wygłosił krótkie przemówienie i dokonał odsłonięcia tablicy. Następnie złożono kwia ty i głos zabrała pani Halina Matoga, która często odwiedzała śp. Alinę Rumun w ostat-nich latach jej życia i w imieniu KSPiPP (jako ki-erownik Archiwum) przejęła pamiątki po Zmarłej. Wspominała jej pracę wśród chorych i troskę o dzieło Pielęgniarstwa Parafial-nego, ale także jej serde-czne relacje z ro dziną, co widać w zapi sanych notat kach. Swoim wy-stąpieniem pani Halina wywołała równie ciepłe i osobiste wspomnienia s. Serafiny oraz pani Głów czyńskiej, oblatki ty nieckiej, która do obla-c twa trafiła dzięki Alinie Rumun.

Atmosfera spotka-nia była niekrępująca

i niezwykle ciepła. Koleżanki z Zawiercia i z Kato-wic obiecały troskę o grób naszej wspólnej wielkiej pielęgniarki Aliny Rumun, o co je serdecznie pro-simy.

W Zawierciu w bibliotece obejrzałyśmy wystawę o innej krakowskiej pielęgniarce (urodzonej nie-daleko Zawiercia na Pilickim zamku), założycielce pierwszej w Polsce Zawodowej Szkoły Pielęgniarek oraz Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek i Higienis-tek w Krakowie, obecnie kandydatce na ołtarze, Służebnicy Bożej siostrze Magdalenie Marii Epstein, dominikance od 56 roku życia.

O perypetiach Marii Epstein, jakie towarzyszyły zakładaniu tych szkół, a także o determinacji siostry w dążeniu do wyznaczonego celu opowiadała nam dr Urszula Perkowska, zaś dr Maria Ogarek przedstawiła historię kształtowania się szkolnictwa pielęgniarek zawodowych w Polsce.

W całej naszej wyprawie nie zabrakło i elementów „dla ciała”, a więc wyprawa do pobliskich ruin zam-ków w Mirowie i Bobolicach (doskonały pomysł pana Jerzego Rumuna) oraz wyśmienity obiad, który sfinansowała MORPiP, tak jak i przejazd autokarem (35 osób), za co serdecznie dziękujemy.

Z Zawiercia wróciliśmy do Krakowa, prosto na mszę świętą odprawianą w intencji beatyfikacji Służebnicy Bożej Hanny Chrzanowskiej w kościele św. Mikołaja.

Tak to zazębiają się losy wielkich pielęgniarek, tak też rozwijają się dobre relacje pomiędzy pielęgniarkami z Krakowa, Zawiercia i Katowic. Myślę, że będzie jeszcze niejedna okazja do tak ważnych i serdecznych spotkań.

Aktualności

6

Konferencja prasowa „Próba likwidacji zawodu pielęgniarki POZ (środowiskowo-rodzinnej) poprzez wprowadzenie Zarządzenia 105 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia”.

Kraków, 06.05.2009Szanowni Państwo,W imieniu Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Krakowie oraz Uniwersytetu Ekonomi-

cznego w Krakowie dziękuję tym z Państwa, którzy uczestniczyli w dzisiejszej konferencji prasowej „Próba likwi dacji zawodu pielęgniarki POZ (środowiskowo-rodzinnej) poprzez wprowadzenie Zarządzenia 105 Pre-zesa Narodowego Funduszu Zdrowia”.

Cieszymy się, że potencjał naukowców Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie jest wykorzystywany w ten sposób, jednocześnie gorąco namawiamy Państwa do kierowania w naszą stronę podobnych pytań w przyszłości. Baza ekspertów UEK jest stale poszerzana od początku bieżącego roku akademickiego – jesteśmy zatem przygotowani na tego typu inicjatywy.

Piotr Bednarski

WprowadzenieW marcu 2009 roku Małopolska Okręgowa Izba

Pielęgniarek i Położnych i Komisja ds. kontraktwania świadczeń z NFZ przy Naczelnej Radzie zwróciła się do Katedry Rachunkowości Finansowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (UEK) z prośbą o doko-nanie analizy opłacalności prowadzenia Gabinetu Pielęgniarki POZ (tzw. pielęgniarka środowiskowa, rodzinna). Pielęgniarki, które świadczą swoje usługi w ramach tego typu prywatnej praktyki, prowadzonej w formie własnej działalności gospodarczej, nie są eta-towymi pracownikami ośrodków zdrowia lub innych zakładów opieki zdrowotnej. Pielęgniarki uznały, że Zarządzenie nr 105/2008/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 5 listopada 2008 r. (zwane dalej zarządzeniem 105) wprowadza krzywdzące dla nich zmiany i to na tyle, że w nowych uwarunkowaniach nie będą one mogły prowadzić swojej działalności z przyczyn czysto eko-nomicznych. Zarządzenie 105 wprowadziło bowiem

takie zmiany, które spowodują, że ich działalność sta nie się nieopłacalna, a to zmusi je do zwrócenia się z prośbami o zatrudnienie ich u lekarzy prowadzących tzw. poz-y (od „podstawowa opieka zdrowotna”). W związku z tym, że lekarze zyskują dodatkowe środki pieniężne na każdej zatrudnionej w prowa-dzonych przez nich lekarskich poz-ach, wydaje się, że zasadne jest pokazać zależności finansowe poprzez wykonanie stosownego rachunku ekonomicznego.

Spośród pracowników Katedry Rachunkowości Finansowej zadania tego podjął się dr Mariusz An-drzejewski, który między innymi wykłada rachunko-wość zarządczą na UEK. W związku z tym, że prace oblicze niowe wymagają także zastosowania proce-dur związanych z wyceną tego typu prywatnej prak-tyki pielęgniarskiej, zadanie to zostało wykonane we współpracy z Insty tutem Prawa Spółek i Inwestycji Za-granicznych (IPSiZ), który jest reprezentowany przez Pana mgra Bogusława Kaczmarczyka, biegłego rzeczoznawcę.

Rachunek ekonomiczny kosztów prowadzenia Gabinetu Pielęgniarki POZ według zarządzenia nr 105 Prezesa NFZ

Dr Mariusz AndrzejewskiUniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Katedra Rachunkowości Finansowej

Aktualności

7

Celem tego artykułu jest wyliczenie skutków ekonomicznych nowych rozwiązań, jakie wprowa-dza dla „pielęgniarek poz” zarządzenie 105. Dziś bowiem, pielęgniarki poz działają na dotychczaso-wych zasadach, w myśl których ich praca polega na wizytach domowych, do czego potrzebują samo-chodu i walizeczki z niezbędnymi materiałami pielęgniarskim (strzykawki, igły, waciki, bandaże itp.). Zakres zadań, jaki dziś mają do wykonania pielęgniarki poz (środowiskowe, rodzinne) nie wy-maga od nich posiadania gabinetu pielęgniarskiego ani nie wymaga się od nich bycia w domu w trakcie dni roboczych, czyli wtedy, kiedy pracują w terenie. Taka konieczność, wprowadzona zarządzeniem 105, w przypadku pielęgniarek poz (środowiskowych, rodzinnych) jest o tyle zaskakująca, że ich praca z zasady jest wykonywana w domach pacjentów, a nie w gabinecie pielęgniarskim. Sporną kwestią jest także konieczność dokonywania poboru oraz przewożenia materiału do badań diagnostycznych zaleconych przez lekarzy.

Źródła danych i zastosowana metodyka rachunku ekonomicznego

Autorzy badań opracowali ankietę, która została rozesłana do pielęgniarek środowiskowych i rodzin-nych prowadzących prywatną praktykę w całej Polsce.

Wśród danych ekonomicznych, które pielęgniarki wpisywały na podstawie dotychczas ponoszonych kosztów, wyszczególniono między innymi: koszt produktów leczniczych, pielęgnacyjnych, sprzęt me-dyczny jednorazowego użytku, materiał do badań diagnostycznych, odzież ochronną, zużycie paliwa, amortyzację samochodu, środki czystości i dezynfek-cyjne, materiały biurowe, usługi obce, zużycie ener-gii, podatek od nieruchomości, opłaty ZUS, ubez-pieczenie majątkowe i OC, ubezpieczenie zdrowotne, szkolenia, a także składkę z tytułu przynależności do organizacji samorządu zawodowego.

Ponadto w ankiecie wpisywano dane osobowe, a w szczególności numer Okręgowej Izby Pielęgniarek oraz numer w rejestrze OIPiP. W ten sposób uzys-kano precyzyjne dane, które były niezbędne do wykonania stosownych obliczeń. Dane zostały rozesłane i zebrane przez Małopolską Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych. Wpłynęło 413 ankiet, które są przedmiotem wykonywanych badań naukowych, mających doprowadzić między innymi do realizacji celu tego opracowania.

W celu dokonania rachunku ekonomicznego opłacalności prowadzenia Gabinetu Pielęgniarki POZ (GPP), w ramach prowadzonej odrębnej działalności gospodarczej, zdecydowano się zastosować analizę

Aktualności

8

CVP (Cost-Volumen-Profit). W ramach tej analizy wyznaczyć można tzw. punkt krytyczny produkcji (break event point – BEP), który da nam odpowiedź, jaka liczba pacjentów GPP zaczyna przynosić zyski i jakiego rzędu są to dziś kwoty. Następnie, w ra-mach analizy CVP, określimy te same wielkości, przy uwzględnieniu dodatkowych kosztów, które pielęgniarki będą musiały ponosić, jeżeli wejdzie w życie zarządzenie 105.

W celu tak określonych zadań należy skorzystać ze wzorów na punkt krytyczny produkcji Vo (czyli BEP), przy założonym zysku (Z), który jest następujący: Vo= Ks/(p-kz), a przy założonym zysku większym od zera: Vz = (Ks + Z)/(p – kz), gdzie: Ks – koszty stałe, Z – zysk z działalności, p – cena jednostkowa, kz – jednostkowy koszt zmienny, Vo – minimalna liczba zadeklarowanych świadczeniobiorców, przy której GPP nie będzie przynosił ani strat, ani nie będzie dawał żadnego zysku.

Chcąc zobrazować powyższe zależności ekonomi-czne wybierzemy przykładowe dane dotyczące jed-nego z GPP, działających w Małopolsce.

Rachunek ekonomiczny opłacalności dzia-łania Gabinetu pielęgniarki POZ po wpro-wadzeniu w życie zarządzenia 105.

Chcąc dokonać analizy CVP, na podstawie danych nadesłanych w ankiecie przez jeden z GPP

działających w Małopolsce, należało w pierwszej kolejności dokonać podziału kosztów na stałe i zmien ne. W analizowanym GPP liczba zarejestro-wanych świadczeniobiorców wynosi V = 2100 osób. Koszty stałe (Ks) wynoszą 2 310 zł miesięcznie, kosz-ty zmienne (Kz) wyniosły 1100 zł miesięcznie, co daje jednostkowy koszt zmienny na poziomie około 50 gr na osobę. W związku z tym, że NFZ przeznacza dla jednego GPP kwotę około 7 500 zł, w przypadku gdy jest w nim zarejestrowana maksymalna dopusz-czalna liczba świadczeniobiorców równa 2750 osób, to przy tej liczbie wielkość przychodów ze sprzedaży (S) równa się 5 727 zł. W związku z powyższym jed-nostkowa cena sprzedaży świadczenia wynosi około 2,7 zł na jedną osobę.

A zatem Vo = 2310 zł/ 2,2 zł = 1050 osób – czyli, jeżeli pielęgniarka środowiskowa prowadząca GPP ma zadeklarowanych 1050 osób, to jej działalność nie przynosi jej straty, ale nie daje też żadnego zysku, czyli nie generuje żadnego wynagrodzenia.

W rozpatrywanym GPP z Małopolski zadekla-rowanych świadczeniobiorców jest 2100, a zatem ta działalność daje prowadzącej ją pielęgniarce zysk, czyli wynagrodzenie. Wynagrodzenie to wyliczamy jako zysk: Z = 2100x2,2 – 2310 = 2310 zł.

Jeżeli jednak w rozpatrywanym GPP byłaby maksy-malna liczba osób zadeklarowanych, czyli 2750, to ten zysk mógłby wynieść: Z = 2750x2,2 – 2310 = 3740 zł.

Aktualności

9

Można zatem stwierdzić, że przed wdrożeniem zarządzenia 105 „pielęgniarki poz” mogą zarobić dziś do 3 740 zł miesięcznie. Należy teraz dać odpowiedź, jak zmienić się mogą owe wyliczenia, jeżeli pielęgniarki poz (środowiskowe, rodzin­ne) będą musiały wdrożyć w życie zarządzenie 105. Za najbardziej krzywdzące dla pielęgniarek należy uznać w zarządzeniu 105 to, że zostaną one zmuszone do zapewnienia zakupu lub wynajęcia dobrze wyposażonego, odremontowanego lokalu pod gabinet pielęgniarski, o minimalnej powierz­chni 12 m2. Innym wielce niekorzystnym zapisem w zarządzeniu 105 jest konieczność zapewnienia w trakcie dni pracy w tygodniu obecności osoby w gabinecie pielęgniarskim. Oznacza to, że jeżeli dotychczas prowadząca działalność pielęgniarka środowiskowa zechce wypełnić ten warunek, to albo nie będzie mogła wykonywać swoich obowiązków poprzez wizyty u ludzi, albo będzie musiała zatrudnić dodatkową osobę. Jednak zatrudnie­nie dziś dodatkowej osoby, nawet z mniejszym doświadczeniem i praktyką, to dodatkowy koszt minimum 2 400 zł. Jeżeli dodamy do tego dodat­kowy koszt wynajmu 12 m2 lokalu i konieczność po­bierania materiału do badań diagnostycznych, to może to być miesięczna kwota około 600 zł. W ten sposób koszty stałe miesięczne będziemy musieli zwiększyć o 3000 zł. Jak to wpłynie na zyski, czyli wynagrodzenia pielęgniarek środowiskowych? Otóż w przypadku zadeklarowanych 2100 osób działalność taka staje się nieopłacalna i wręcz będzie generowała straty w wysokości 690 zł, a w przy­padku pełnej obsady zadeklarowanych pacjentów, to zamiast zysku w wysokości 3740 zł, zarobki pielęgniarki prowadzącej własną działalność gospodarczą w formie Gabinetu Pielęgniarki POZ (środowiskowej, rodzinnej) zmniejszą się do kwoty 740 zł. W jednym i drugim przypadku prowadze­nie GPP staje się wręcz niemożliwe z przyczyn eko­nomicznych.

Wnioski końcowe i rekomendacjeProwadzone dziś w formie prywatnej prakty-

ki Gabinety Pielęgniarek POZ dobrze wypełniają swoje zadania w naszym społeczeństwie. Należy zwrócić uwagę, że dziś pielęgniarki mają wybór: albo mogą prowadzić tego typu własną działalność gospodarczą, albo mogą starać się o zatrudnienie

u lekarzy prowadzący poz-y. Zatrudnienie się u leka-rza po woduje, że wielkość wynagrodzenia danej pielęgniarki ustala lekarz, a ten nie ma przeważnie zbyt wielu powodów, żeby to wynagrodzenie zwiększać, wręcz odwrotnie. Należy jednak podkreślić, że w przypadku zadeklarowania u lekarza poz ma-ksymalnej liczby 2750 osób, to on uzyskuje stosowną kwotę w wysokości około 7 500 zł z NFZ z tytułu zatrudnienia u siebie danej pielęgniarki. Szacuje się, że lekarze poz mogą uzyskiwać korzyści finansowe w związku z zatrudnianiem u siebie pielęgniarek rzędu do 4 000 zł za jednen etat pielęgniarki.

Można zatem wysunąć tezę, że omawiane powyżej zmiany w zarządzenia 105 mają tylko i wyłącznie spowodować brak zainteresowania ze strony pielęgniarek prowadzeniem własnej działalności gospodarczej. Zaproponowane w zarządzeniu 105 zmiany zakresu i formy działania Gabinetów Pielęgniarek POZ, niejako zmuszają je do przejścia na etaty do lekarzy poz. Przyczyną tego będą eko-nomiczne skutki wprowadzenia tych zmian, które są wyjątkowo niekorzystne dla pielęgniarek. Należy podkreślić, że takie zmiany zwiększają jeszcze bardziej przychody lekarzy, kosztem pielęgniarek.

Każda zatrudniona pielęgniarka u lekarza może generować dla niego dodatkowy zysk w kwocie około 4 000 zł. Wydaje się, że pomysłodawcy takich zmian działali na korzyść lekarzy i w sposób ewidentny do-prowadzi to do zablokowania w naszym kraju pry-watnej inicjatywy w działalności pielęgniarskiej.

Rekomenduje się zatem Prezesowi NFZ:1. albo zmianę zarządzenia 105 i przywrócenia

dziś jeszcze obowiązującego zakresu zadań i formy działania GPP,

2. albo zwiększenie świadczenia na rzecz Gabinetu Pielęgniarki POZ o około 3000 zł miesięcznie.

Z przyczyn ekonomicznych, wydaje się, że lepszym rozwiązaniem zarówno dla NFZ, jak i pielęgniarek, byłaby realizacja rekomendacji nr 1. Realizacja reko-mendacji nr 2 wiązałaby się z koniecznością wyge-nerowania przez NFZ dodatkowych środków, a z tym jest zawsze duży problem, i mogłaby niepotrzebnie prowadzić do dodatkowych obciążeń podatkowych naszych obywateli.

Aktualności

10

Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek (MDP, ang. International Nurses Day – IND) został ustano-wiony jako święto wszystkich pielęgniarek przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN) w 1965 r. Nazwę tę tłumaczono na język polski w różny sposób, w naszym środowisku i poza nim mówimy o Międzynarodowym Dniu Pielęgniarki, choć jest to święto wszystkich pielęgniarek na świecie. Z tej oka-zji organizowano spotkania, wręczano odznaczenia, nagrody czy też organizowano w późniejszym okre-sie konferencje.

Na obchody wybrano datę urodzin Florencji Night-ingale, pielęgniarki, która stworzyła podwaliny pro-fesji, wykształciła pierwsze kadry pielęgniarek w An-glii, a także jako pierwsza pielęgniarka prowadziła badania naukowe dla potrzeb pielęgniarstwa (udowodniła m.in. wpływ działalności pielęgniarek na wyniki leczenia pacjentów). W ten sposób podkreślono wagę symbolu, do którego urosła Nightingale.

Od 1971 r. obchodom tego Święta przypisywane są konkretne tematy związane z problematyką zdrowia na świecie. Od zawsze obowiązek ogłoszenia tematu obchodów spoczywał na Polskim Towarzystwie Pielęgniarskim. W ciągu ostatnich dwudziestu lat wyglądały one następująco:

2008 r.: „Dbają o jakość, służą społeczeństwu: Pielęgniarki Podstawowej Opieki Zdrowotnej”

2007 r.: „Właściwe środowisko pracy: jakość war-unków pracy = Jakość opieki”

2006 r.: „Właściwa obsada pielęgniarska ratuje życie pacjentów”

2005 r.: „Pielęgniarki w trosce o bezpieczeństwo pacjentów: Przeciw lekom fałszowanym i niezapewniającym standardów”

2004 r.: „Pielęgniarki w walce ze skutkami ubóstwa”2003 r.: „Pielęgniarki: walcząc ze stygmatem AIDS”2002 r.: „Pielęgniarki zawsze gotowe pomóc: opie-

ka rodzinna”2001 r.: „Pielęgniarki zawsze gotowe pomóc: razem

przeciwko przemocy”2000 r.: „Pielęgniarki – Zawsze z Wami”1999 r.: „Doceniając przeszłość, planujemy przy-

szłość”

1998 r.: „Partnerstwo dla zdrowia środowisk loka-lnych”

1997 r.: „Zdrowa młodzeż = Jaśniejsze jutro”1996 r.: „Lepsze Zdrowie dzięki badaniom w pielę-

gniarstwie”1995 r.: „Zdrowie Kobiet: Pielęgniarski wskazują

drogę”1994 r.: „Zdrowe rodziny dla zdrowia narodów”1993 r.: „Jakość, koszty i pielęgniarstwo”1992 r.: „Zdrowe starzenie się”1991 r.: „Zdrowie psychiczne w działaniu pielę-

gniarek”1990 r.: „Pielęgniarki i środowisko”1989 r.: „Zdrowa szkoła”1988 r.: „Zdrowe macierzyństwo”

W 2009 r. temat przewodni Międzynarodowego Dnia Pielęgniarek brzmi: „Pielęgniarki dbają o jakość, służą społeczeństwu: są liderami we wprowadzaniu innowacji w opiece zdrowotnej”.

Termin “innowacja” nie jest nowy w naszym zawodzie. Od co najmniej lat siedemdziesiątych Komisja Technicyzacji Zawodu Polskiego To-warzystwa Pielęgniarskiego zajmowała się innowa-cjami w pielęgniarstwie: przeprowadzała badania mające na celu usprawnianie pracy pielęgniarki np. zracjonalizowanie współpracy z laboratorium szpi-talnym itp. W 1975 r. ZG Związku Zawodowego Pracowników Służby Zdrowia ogłosił Konkurs: „Kobieta – wynalazca w służbie zdrowia”. Celem konkursu było „zmobilizowanie szerokiego grona pracowników służby zdrowia do udziału w tworze-niu własnego warsztatu pracy […], rozpropagowa-nia, a także stosowania zdobyczy technicznych” 1. Na łamach ówczesnego Biuletynu PTP donoszono o wszelkich nowinkach, które wzmacniają pracę pielęgniarki, ułatwiając realizację codziennych zadań. W tym samym biuletynie mgr B. Urbanek pisze o nowoczesnym sprzęcie jednorazowego użytku do wstrzyknięć, który był zaprezentowany podczas Kongresu w Szwecji. Koleżanki odwiedzały

1 Biuletyn Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego 22/75

Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek 2009Dorota Kilańska

Aktualności

11

giełdy wynalazcze i przekazywały środowisku infor-macje na temat nowości przydatnych w pielęgnacji.

Codziennie na całym świecie pielęgniarki angażują się w działalność o charakterze innowacyjnym, motywowane chęcią poprawy wyników opieki nad pacjentem oraz często koniecznością obniżania kosz tów w służbie zdrowia. Większość tych inicja-tyw zaowocowała znaczącą poprawą stanu zdrowia pacjentów (indywidualnie i w perspektywie całej populacji) oraz pozytywnymi zmianami w systemie opieki zdrowotnej. Jednakże innowacje pielęgniarskie rzadko są doceniane czy upubliczniane.

Należy podkreślić, że innowacyjność pielęgniarek to często kluczowe źródło postępu w opiece zdro-wotnej na całym świecie. Pielęgniarki pracują we wszystkich typach placówek opieki, ze wszystki-mi grupami pacjentów, ich rodzinami, grupami środowiskowymi, przedstawicielami innych zawodów medycznych i pozostałego personelu. Posiadają one doskonałą pozycję do wprowadzania twórczych, in-nowacyjnych rozwiązań, odmieniających codzienne życie naszych pacjentów, organizacji, środowisk lokalnych i naszego zawodu.

Innowacje są istotnym warunkiem, wręcz ko-niecz nym, do utrzymania i poprawy jakości opieki. Pielęgniarki wdrażają innowacje, poszukując nowych informacji i lepszych sposobów promocji zdrowia, zapobiegania chorobom, lepszej opieki i pielęgnacji podczas szkoleń, konferencji, sympozjów. Jednym z najwcześniejszych przykładów innowacji jest ba-danie Florencji Nightingale dotyczące umieralności matek na skutek gorączki połogowej. Stwierdziła ona wysoki wskaźnik zgonów na oddziałach położniczych i zadała pytanie – „Czy więcej ko-biet umiera po urodzeniu dziecka w szpitalu niż w domu? Jeżeli tak – to dlaczego tak się dzieje?”. Jej badania udowodniły, że wskaźnik zgonów kobiet w wyniku gorączki połogowej jest wyższy w szpita-lach, co z kolei doprowadziło do zmian w oferowa-nych świadczeniach i przyczyniło się do uratowania życia wielu kobiet (McDonald, 2005).

Rosnące zapotrzebowanie na opiekę zdrowotną zwiększa oczekiwania, aby przy niewielkich i ciągle malejących środkach realizować coraz więcej zadań. Naukowcy obliczyli, że na realizowanej przez wykwalifikowaną pielęgniarkę (we współpracy z lekarzem) opiece nad pacjentem z wieloma schorze-niami można zaoszczędzić 103 000 USD, co stanowi

roczną sumę wydatków szpitala na pielęgniarkę (Patrick et al., 2006, s. 520). Niestety, tego rodzaju działania będą coraz częstsze ze względu na aktualny kryzys ekonomiczny. Jest to wynik próby zaspokoje-nia potrzeb społeczeństwa w miarę dostępnych w budżecie środków. Obniżanie kosztów pozostanie więc jednym z ważniejszych czynników koniecznych dla wprowadzania innowacji w pielęgniarstwie (Amo, 2006).

Doświadczenia działań w zakresie zapobiega-nia chorobom i promocji zdrowia zawierają wiele przykładów wpływu pielęgniarek na poprawę stanu zdrowia populacji. Pielęgniarki mają wyjąt kowe możliwości rozpoznawania czynników ryzyka, udostępniania informacji o możliwościach postę-powania w sytuacji zagrożenia, promocji korzyści, jakie płyną ze zdrowego stylu życia, diety i unikania ryzykownych zachowań (ICN, 2008a, ICN, 2008c).

Nie wszystkie innowacje udaje się wdrożyć. Przy podejmowaniu decyzji o ich realizacji trzeba brać pod uwagę wiele czynników. Aby osiągnąć rezultat wdrożenia do praktyki warto sobie zadać kilka pytań, które można znaleźć w podręczniku amerykańskiego Departamentu Zdrowia i Opieki Społecznej (Agency for Healthcare Research and Quality) pt. Will it work here? A decision-maker’s guide to adopting innova-tions (Brach et al., 2008):

Czy ta innowacja nam odpowiada?Na czym polega?Czy jest zgodna z naszymi celami?Czy pasuje do naszej organizacji?

Czy powinniśmy ją realizować?Jakie są potencjalne korzyści?Jakie są możliwe koszty?Czy możemy przygotować business plan?Jakie ryzyko nam grozi?

Czy możemy ją zrealizować?Czy jesteśmy gotowi do takiej zmiany?Jakie zmiany będziemy musieli wprowadzić?Czy mamy wszystko, co konieczne do odniesienia

sukcesu?

Jak ją przeprowadzić?Jak zmierzyć skutki wprowadzenia innowacji?Czy możemy ją najpierw przetestować?

Aktualności

12

POLSKIE TOWARZYSTWO PIELĘGNIARSKIEZARZĄD ODDZIAŁU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO

ul. prądnicka 80 31-202 Krakówtel. 012 614 31 76

Wojewódzki etap V Konkursu „Pielęgniarka roku 2009”

W dniu 06.03.2009 w siedzibie MOIPiP odbył się II etap V Konkursu „Pielęgniarka roku 2009”.Przedstawiciele Zarządu Głównego i Koła Liderów przeprowadzili sprawdzian testowy w Oddziałach

Wojewódzkich Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego. Test wyboru składał się z 60 pytań, na odpo-wiedzi przeznaczono 60 min.

W Krakowie do II etapu przystąpiło 22 uczestników ze szpitali w Krakowie, Brzesku oraz Chrza-nowie. Komisja konkursowa pod przewodnictwem p. mgr Krystyny Wolskiej-Lipiec, przedstawiciela Zarządu Głównego, wyłoniła zwycięzców. Najwyższą liczbę punktów zdobyła koleżanka Ewa Adam-czyk z Brzeska, II miejsce Barbara Pagacz i Dorota Chyl również z Brzeska oraz III miejsce Barbara Rożnowska z Chrzanowa. Oficjalne gratulacje oraz wręczenie nagród odbędzie się w dniu 12 maja o godz. 10:00 w kinie Kijów w Krakowie, podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki.

Do etapu finałowego zakwalifikowała się koleżanka Ewa Adamczyk. Finał Konkursu „Pielęgniarka Roku 2009” odbędzie się 14 maja w X Wojskowym Szpitalu Klinicznym w Bydgoszczy. Temat konkursu finałowego to: „Symbole pielęgniarskie i ich znaczenie w mojej praktyce pielęgniarskiej”.

Życzymy powodzenia w finale.

Bogumiła Kubowicz

e-mail: ptp-krakow@wp.plwww.ptp-krakow.pl

W jaki sposób wdrożymy innowację?

Mamy wiele przykładów na to, że nasze koleżanki podejmują różnego rodzaju innowacyjne działania mające pozytywny wpływ na pacjenta i sys-tem ochrony zdrowia. Pamiętajmy, że innowacje powin ny służyć profesji, którą wykonujemy „Jeżeli pielęgniarkom będzie dobrze to i pacjentom będzie dobrze”2. Nie zapominajmy o tym, projektując kolej-ne zmiany w organizacji.

Zachęcajmy do poszukiwania w swoim środowisku innowacji, które wprowadziły pielęgniarki, zamiesz-czania ich w czasopismach, pracach licencjackich. ICN zaprasza także do zamieszczania informacji o nich w światowej bazie danych o innowacjach

2 Sekretarz Generalny EFN Paul De Reave .EUNet Pass Project 2008.

w pielęgniarstwie (dostęp: www.icn.ch/ innovations). Tylko w taki sposób możemy spowodować, że pielęgniarstwo będzie się rozwijać, a autorzy prze-mian znajdą należne im miejsce w naszej pamięci

Podzielmy się wiedzą. Pamiętajmy, że święto pielęgniarek trwa cały rok i tylko od nas zależy, czy tak naprawdę będzie.

Wszystkiego najlepszego!

Literatura:IND KIT 2009: Delivering quality, serving com-

munities: nurses leading care innovations. ICN 2009. Pielęgniarki służą społeczeństwu, dbają o jakość: są liderami we wprowadzaniu innowacji w opiece zdro-wotnej. Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie 2009

Prawnie

13

Na początku XX wieku, 5 listopada 1911 r., w Kra-kowie przy ulicy Filipa 15 powstała pierwsza Szkoła Pielęgniarek Zawodowych Panien Ekonomek Św. Wincentego a’Paulo. Od tego czasu zmieniły się przepisy prawne dotyczące zawodu. W 1973 r. zapisa-no w sposób formalny Zasady Etyki Zawodowej Pol-skiej Pielęgniarki i Położnej. Kształcenie pielęgniarek i położnych przeszło długą drogę, zmienił się rodzaj i forma kształcenia. W 1969 roku rozpoczęto kształcenie pielęgniarek w systemie wyższym, zmienił się zakres ich odpowiedzialności.

Zapis art. 17 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-skiej z 2 kwietnia 1997 r. umożliwia w drodze ustawy tworzyć samorządy zawodowe reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego. Konsty-tucja określa dwie ważne funkcje samorządu za-wodowego, które polegają na:

1. reprezentowaniu osób wykonujących zawody zaufania publicznego,

2. sprawowaniu pieczy nad należytym wykony-waniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

W 1991 roku powstał samorząd zawodowy wspól-ny dla obydwu zawodów – pielęgniarki i położnej.

Po 61 latach od uchwalenia ustawy o pielęgniar -stwie (21 lutego 1935 r.), dnia 5 lipca 1996 roku przeka-zano pielęgniarkom i położnym ustawę o zawodach pielęgniarki i położnej wraz z licznymi aktami wykonawczymi, między innymi rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności za-wodowej pielęgniarek i położnych.

Wyżej wymienione rozporządzenie zawiera szcze-gó łowe zasady postępowania, według których powi-nien zachowywać się organ prowadzący postępo-wanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej oraz sąd pielęgniarek i położnych.

Pielęgniarka i położna wybierając zawód, ro-

bi to z rozmysłem i głębokim poczuciem odpo-wiedzialności. Zawód pielęgniarki jest zawodem

szczególnego społecznego zaufania. Pacjenci po-wierzają lekarzowi, pielęgniarce najwyższe dobro – zdrowie i życie.

Nawiązując do treści z poprzedniego numeru „Ad Vocem” przypominam, że pielęgniarka wykonując zawód, za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej oraz zawinione naruszenie przepisów dotyczących wykonywania zawodu może ponosić odpowiedzialność: zawodową, karną, cywilną, porządkową.

Wina jest jedną z przesłanek odpowie-dzialności.

Jeden i ten sam czyn może naruszać równocześnie zapisy różnych gałęzi prawa, pielęgniarka może odpowiadać oddzielnie za przekroczenia każdego z nich.

Zapis art. 46.1. Ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych stanowi:

„Postępowanie w sprawie odpowiedzialności za-wodowej o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscy-plinarnego wszczętego w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szczegółowe przewidują takie postępowanie. Może ono jednak być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego”.

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej wszczy-na postępowanie wyjaśniające, jeśli uzyskał wia-rygodną informację o przewinieniu z zakresu odpowiedzialności zawodowej.

Sprawdzając, czy informacja jest wiarygodna, rzecznik stara się ustalić stan faktyczny. W ustala-niu stanu faktycznego wykorzystuje różnorodne in-formacje.

Postępowanie wyjaśniające jest zespołem czynności przeprowadzanych w oparciu o przepisy prawa, zmierzające do wyjaśnienia wszystkich isto-tnych okoliczności czynu, zdarzenia przez zebranie i utrwalenie dowodów. Rzecznik wyjaśnia, czy rzeczywiście doszło do popełnienia czynu sprzecz-nego z zasadami etyki zawodowej lub zawinionego

Odpowiedzialność w pracy pielęgniarki i położnej(Część II)

Rzecznik Odpowiedzialności ZawodowejDanuta Fijałkowska-Salawa

Prawnie

14

naruszenia przepisów dotyczących wykonywania zawodu pielęgniarki, położnej. Dąży do ustalenia sprawcy przewinienia zawodowego i pociągnięcia go do odpowiedzialności.

Przed wszczęciem postępowania wyjaśniającego rzecznik bada z urzędu, czy nie zachodzą okoliczności wyłączające postępowanie.

Nie wszczyna postępowania w sprawie odpo-wiedzialności zawodowej, jeżeli od chwili popełnie-nia czynu upłynęły trzy lata.

Jeżeli czyn stanowiący przewinienie zawodowe zawiera znamiona przestępstwa ściganego z urzędu, rzecznik powiadamia o tym prokuraturę.

W postępowaniu wyjaśniającym prowadzonym przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej normy prawne określają prawa i obowiązki stron.

Pielęgniarce, położnej, której dotyczy postępo-wanie lub obwinionej pielęgniarce, położnej przy-sługuje prawo do:

1. Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Za-wodowej na wniosek pielęgniarki lub położnej, której dotyczy postępowanie, jej obrońcy albo na wniosek pokrzywdzonego, może ze względu na dobro sprawy przekazać prowa-dzenie postępowania okręgowemu rzecz-nikowi odpowiedzialności zawodowej innej okręgowej izby pielęgniarek i położnych,

2. odmowy złożenia wyjaśnień oraz odmowy udzielania odpowiedzi na pytania,

3. ustanowienia obrońców w każdym stadium postępowania,

4. zgłaszania wniosków dotyczących przesłucha-nia świadków, powołania biegłych oraz przeprowa dzenia innych dowodów, które uważa za istotne dla sprawy,

5. zażalenia do Naczelnego Rzecznika Odpo-wiedzialności Zawodowej na postanowienie rzecz nika odpowiedzialności zawodowej,

6. wniesienia odwołania od orzeczenia koń-czącego postępowanie sądu pielęgniarek i położnych.

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej obo-wiązany jest badać i uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na nie-korzyść pielęgniarki lub położnej, której doty-czy postępowanie. Rzecznik czuwa, aby w toku postępowania jego uczestnicy nie ponosili szkody

z powodu nieznajomości przepisów prawa i w tym celu udziela niezbędnych informacji i wyjaśnień.

Wszczynając postępowanie wyjaśniające rzecznik często spotyka się z uwagą, że pielęgniarka została już ukarana. Za przewinienie powstałe w zakładzie pracy w pierwszej kolejności pielęgniarka ukara-na jest przez pracodawcę na podstawie przepisów wynikających z kodeksu pracy: karą upomnie-nia, karą nagany. Odpowiedzialność materialna to konieczność ponoszenia odpowiedzialności za zawinioną szkodę wyrządzoną zakładowi pracy na zasadzie winy. W tym momencie należy przypomnieć zapis art. 46.1, ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych.

W trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniającego pojawiają się sformułowania, z który-mi pielęgniarki nie spotykają się na co dzień, np.:

pielęgniarka, której dotyczy postępowanie – czyli pielęgniarka lub położna, w sprawie której prowa dzone jest postępowanie wyjaśniające,

pielęgniarka obwiniona – pielęgniarka lub po-łożna, przeciwko której został sporządzony wnio sek o ukaranie lub wydane zostało nie-prawomocne orzeczenie,

osoba fizyczna – prawne określenie człowieka w prawie cywilnym, od chwili urodzenia do chwili śmierci,

osoba prawna – osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru.

Odpowiedzialność karnaOdpowiedzialność karna związana jest z narusze-

niem przez sprawcę zasad zapisanych w Kodeksie karnym, przepisach powszechnie obowiązujących. Konsekwencje w razie naruszenia tych zasad określa kodeks karny. Odpowiedzialność karna dotyczy je-dynie osób fizycznych. Odpowiadać można tylko za własne czyny.

Prawo karne określa w kodeksie karnym czyny przestępcze oraz zasady odpowiedzialności. Ukara-nia przed sądem karnym pacjent lub jego rodzina może domagać się wówczas, gdy podejrzewa, że

Prawnie

15

swoim czynem pielęgniarka popełniła przestępstwo. Wa runkiem odpowiedzialności karnej jest wina w postaci umyślnej (zamiar bezpośredni i zamiar ewentualny) jak i postaci nieumyślnej (lekkomyśl-ność, niedbalstwo).

W obowiązującym polskim prawie karnym za-sada winy wyrażona jest w art. 1 kk. „Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu”.

Niejednokrotnie łączy się różne postacie odpowiedzialności, np. odpowiedzialność karną z odpowiedzialnością cywilną. W procesie karnym można wnieść przeciwko oskarżonemu powódz-two cywilne o odszkodowanie za wyrządzoną szkodę.

Odpowiedzialność cywilnaW prawie cywilnym mamy do czynie nia

z odpowiedzialnością osób fizycznych i osób prawnych oraz organów państwowych – odpowia da się za własne czyny, ale także za cudze zachowania. Odpowiedzialność w prawie cywilnym oparta jest na winie lub niedbalstwie. Przesłanką odpowiedzial-ności jest fakt wyrządzenia szkody. Niewykonanie albo nienależyte wykonanie zobowiązania oznacza obowiązek zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę lub stratę. O odpowiedzialności cywilnej orzekają sądy powszechne po wniesieniu przez osobę poszkodowaną pozwu o odszkodowanie. W proce-sie cywilnym pacjent, który występuje z powódz-twem odszkodowawczym musi udowodnić winę oraz związek przyczynowy między zdarzeniem a powstałą szkodą, czyli: zdarzenie – wina – związek przyczynowy między zdarzeniem, a powstaniem szko dy – konsekwencje.

Zapisy Kodeksu cywilnego przypominają nam, że:

1. „Kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia” art. 415. kc,

2. „Dłużnik obowiązany jest do naprawie-nia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi” art. 471. kc.

Prawa pacjenta określają szczególne stosunki, które istnieją pomiędzy pacjentem a instytucją lub osobą świadczącą usługi medyczne.

Nieprzestrzeganie praw pacjenta bywa powo-dem skarg pacjentów lub rodzin do Rzecznika Praw Pacjenta, Rzecznika Odpowiedzialności Za-wodowej.

Każda z nas spotkała się zapewne wielokrotnie z pojęciem „zawód zaufania publicznego”. Co to oznacza? Co mówią o tym przepisy prawne?

Zawód zaufania publicznego, inaczej – wolny zawód.

Na zaufanie składa się szereg czynników, między innymi przekonanie o zachowaniu przez wykonującego zawód dobrej woli, należytej staranności zawodowej oraz przestrzeganie wartości istotnych dla zawodu.

Pojęciem „wolnego zawodu” posługiwał się usta-wodawca w Konstytucji kwietniowej z 1935 r. w art. 76 ust.1. Natomiast twórcy Konstytucji RP zre-zygnowali z tego pojęcia, zastępując go zwrotem „zawody zaufania publicznego” (art. 17 ust.1). Usta-wodawca polski, odstępując od obowiązującego porządku prawnego, rezygnuje z próby wprowadze-nia definicji normatywnej, która identyfikowałaby pojęcie wyczerpująco, decydując się na rozwiązanie polegające na każdorazowym określeniu wykazu za-wodów zaufania publicznego na użytek określonych przepisów. Listę zawodów uznanych za zawody za-ufania publicznego na gruncie przepisów o spółce partnerskiej zawiera art. 88 Kodeksu spółek hand-lowych. Zgodnie z tym przepisem za zawody zaufa-nia publicznego uznaje się m.in. zawód pielęgniarki i położnej.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 paź-dziernika 1999 r. (sygn. akt SK 4/99) wskazał, że treścią wolności wykonywania zawodu jest stworze-nie sytuacji prawnej, w której:

1. każdy mieć będzie swobodny dostęp do wykony-wania zawodu, (warunkiem są kwalifikacje),

2. mieć będzie rzeczywistą możliwość wykony-wania zawodu,

3. nie będzie przy wykonywaniu zawodu poddany rygorom podporządkowania.

Wykonywanie zawodu jest „wolne” dopóki, dopóty odbywa się na własny rachunek. Jest jednak

Prawnie

16

rzeczą oczywistą, że wolność wykonywania zawodu nie może mieć charakteru absolutnego i że musi być poddana reglamentacji prawnej, w szczególności gdy chodzi o uzyskanie prawa wykonywania zawodu, wyznaczenie sposobu i ram wykonywania zawodu oraz określenie powinności wobec państwa czy samorządu zawodowego.

Osoba wykonująca zawód zaufania publicznego powinna dysponować:

1. wysokimi kwalifikacjami i kompetencjami zawodowymi popartymi przygotowaniem praktycz nym,

2. wysokim poziomem moralnym, doświad-czeniem, dyskrecją,

3. samodzielnością i niezależnością w podej-mowaniu decyzji,

4. wykonywaniem czynności zawodowych oso-biś cie,

5. osobistą odpowiedzialnością za należyte wy-konanie świadczeń.

Przesłankami pozwalającymi na uznanie zawodu za wolny są:

1. odpowiednio wysokie wykształcenie,2. szczególny status prawny,3. działalność na własny rachunek,4. obowiązek zachowania tajemnicy zawodo-

wej,5. obowiązek uczestnictwa w strukturach samo-

rządu zawodowego,6. wykonywanie zawodu poza stosunkiem pra-

cy,7. niewymierność czasu wykonywanej w ra-

mach pracy,8. odpowiedzialność cywilna za szkody powstałe

przy wykonywaniu czynności objętych zakresem pracy,

9. otrzymywanie wynagrodzenia oraz elastycz -ność w kształtowaniu swoich perspektyw emerytalnych.

Funkcjonariusz publicznyW ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej po-

jawia się pojęcie funkcjonariusz publiczny. W art. 24 ustawodawca zapisał:

„Pielęgniarce, położnej wykonującej zawód na podstawie umowy o pracę lub w przypadku, o którym mowa w art.19, przysługuje ochrona praw-na przewidziana dla funkcjonariusza publicznego”.

Kodeks karny w art. 115§.13. wymienia funkcjo-nariuszy publicznych. Pielęgniarki, położne nie są funkcjonariuszami publicznymi, ale wykonując zawód na podstawie umowy o pracę, przysługuje im ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariusza publicznego.

Oznacza to, że:1. funkcjonariusz publiczny podlega ochronie

prawnej,2. przestępstwa przeciwko funkcjonariuszom

publicznym są ścigane z urzędu, a nie z oskarżenia publicznego. Funkcjonariusz nie jest zobowiązany do żadnej aktywności przed sądem, nie ponosi kosz tów procesu.

3. napaść na funkcjonariusza oceniana jest znacznie surowiej,

4. funkcjonariusz publiczny chroniony jest przez odrębne przepisy kodeksu karnego (Rozdział XXIX), np. nietykalność 222 kk. czynna napaść 223 kk,

5. funkcjonariusz publiczny za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienia obowiązków podczas pracy ponosi kary znacznie surowsze (art. 231 § 1,2 kk).

Zwracam uwagę na fakt, że:

Każde przekroczenie prawa jest niezgodne z zasadami etyki. Czynami niezgodnymi z za-sadami etyki zawodowej pielęgniarka obciąża własne sumienie, ale również wyrządza krzyw-dę ogółowi pielęgniarek, podważając w oczach społeczeństwa zaufanie i szacunek do zawodu.

Wspomnienia

17

W roku 1966 ówczesne władze PRL, z I Sekretarzem PZPR Władysławem Gomułką na czele, nie wyraziły zgody na przyjazd do Polski papieża Pawła VI na obchody Tysiąclecia Chrztu. Odmówiono wyda-nia paszportu na wyjazd do Rzymu kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu. Starano się również za wszelką cenę doprowadzić do konfliktu pomiędzy Prymasem Stefanem Wyszyńskim a kardynałem Karolem Wojtyłą. Jednak w roku 1979 aparat par-

tyjny, z Edwardem Gierkiem na czele, znalazł się w niezręcznej dla siebie sytuacji i był zmuszony

zezwolić na przyjazd Papieża rodaka do Ojczyzny. Opóźniono jednak zaplanowany przez Jana Pawła II przyjazd o jeden miesiąc, udaremniając Mu ucz-estnictwo w majowych uroczystościach ku czci św. Stanisława Biskupa na Skałce.

Gaude mater poloniaTo hasło I Pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II

do Ojczyzny było wyrazem wielkiej radości nie tylko

przybywającego gościa, ale również odzwierciedle-niem nastrojów całego naszego społeczeństwa.

30. Rocznica i Pielgrzymki Papieża Jana Pawła iido Polski

Helena Matoga

Po wylądowaniu na Krakowskich Błoniach (zdjęcie ze zbiorów archiwalnych KSPiPP)

Wspomnienia

18

Papieskiej wizycie towarzyszyło dyskretne wyciszanie tych nastrojów i umniejszanie jej wartości przez ówczesne władze. Jawny dostęp do informacji o pobycie Papieża był ograniczany przez wybiórcze prezentowanie transmisji w środkach masowego przekazu oraz marginalizowanie doniesień praso-wych.

Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi,

tej ziemiTymi słowami przed trzydziestoma latami –

w dniach 2–10 czerwca 1979 r. – rozpoczął Jan Paweł II wielką katechezę narodu w przeddzień święta Zesłania Ducha Świętego w Warszawie. Zapadły one głęboko w pamięć słuchających zarówno na Placu Zwycięstwa, jak i przed odbiornikami, aby po roku zaowocować powstaniem Solidarności.

W programie pielgrzymki były odwiedziny miast, sanktuariów i miejsc pamięci: Warszawa (2, 3 VI); Gniezno (3 VI); Częstochowa (4-6 VI); Oświęcim, Wadowice, Kalwaria Zebrzydowska (7 VI); Nowy Targ (8 VI); Kraków (6-10 VI).

KrakówPrzylot helikopterem z Częstochowy, lądowanie na

krakowskich Błoniach, 6 czerwcaKilka godzin przed

przylotem obejmujemy wyznaczone posterunki sanitarne. Wzdłuż ulic, na trasach przejazdu zbierają się tłumy, na środku jezdni wzdłuż całej trasy kwiaty. Mi-asto pełne przyjezdnych, pielgrzymów. Krótko padał prze lotny deszcz. Nad Błoniami krążyły helikoptery, wreszcie nad-leciał ten najbardziej oczekiwany. Nasz po-sterunek sanitarny, jako miejsce widokowe, był doskonale usytuowany. Skrzyżowanie pod ho-telem Cracovia dawało możliwość dłuższego oglą dania kolumny pa-pieskiej. Wzruszenie

ogar nęło wszystkich. Zbliżała się do nas biała po-stać. Nagle ktoś pociągnął mnie za fartuch. Za mną stał milicjant z tubą i prosił o pomoc dla omdlałej młodej kobiety. Ułożyłyśmy ją na wąziutkim murku w przepisowej pozycji, a ja błagałam, żeby się ocknęła, gdyż kątem oka dojrzałam plecy przejeżdżającego Ojca Świętego. Zemdlona otwarła oczy i zapytała: „gdzie On jest?”. Jak się okazało, dziewczyna oczekiwała w pracy od rana na ten właśnie moment. Mam nadzieję, że później udało jej się jeszcze zobaczyć Papieża.

SkałkaPiękne, wzruszające było spotkanie z młodzieżą,

jak relacjonowały dyżurujące koleżanki w ten upalny wieczór. Młodzi mdleli, czekawszy wiele godzin. Pielęgniarki pracowały dzielnie. Spotkanie przedłużyło się – śpiewano, Ojciec Święty sam intonował pieśni, nie tylko religijne. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele nauki, kultury i sztuki.

OknoNie dane było Ojcu Świętemu odpocząć tego dnia

w Krakowie. Pod budynkiem Kurii oczekiwały na Niego tysiące ludzi. Każdego wieczora do okna

Spotkanie z chorymi w Bazylice Ojców Franciszkanów(zdjęcie ze zbiorów archiwalnych KSPiPP)

Wspomnienia

19

wywoływały Go tłumy, zwłaszcza młodzieży. Do historii przeszły rozmowy w oknie. Zbieraliśmy się pod tym oknem wiele lat później, w tragicznych, ciężkich chwilach; tam Go żegnaliśmy, przychodzi-my w kolejne rocznice. To najsłynniejsze Okno stało się celem odwiedzin turystów.

Spotkanie z chorymi9 czerwca po południu Bazylika oo. Francisz-

kanów zapełniła się chorymi. Wśród nich znani Ojcu Świętemu z wizyt w ich domach, znajomi z re-kolekcji w Trzebini przywiezieni przez młodych stu-dentów, wolontariuszy pod opieką sanitarną Aliny Rumun, s. Serafiny i sióstr opiekunek. Przywiezi-ono chorych z wielu stron Polski. Relacje i wypo-wiedzi chorych zebrał prof. Zdzisław Ryn w swojej znakomitej książce Cierpienie ma tysiąc twarzy. Wzruszające były wypowiedzi chorych, zwłaszcza krakowskich, objętych opiekę parafialną. W tych ws-pomnieniach niejednokrotnie chorzy przywoływali osobę Hanny Chrzanowskiej. Wspominali wizytę księdza kardynała u siebie w domach lub podczas trzebińskich rekolekcji. Okazało się, że On poznawał ich również, pamiętając okoliczności spotkań z nimi. Dwudziestoośmioletni niepełnosprawny po przebytej chorobie Heinego-Medina usłyszał z ust Papieża: „Cześć stary! My się znamy z Trzebini...” Klepnął chorego po ramieniu i powiedział: „Trzymaj się” (Zdzisław Ryn, Cierpienie ma tysiąc twarzy, Jan Paweł II i chorzy, Znak, Kraków 1988, s. 229–230).

W grupie chorych znalazła się również przywie-ziona na wózku przez byłe uczennice sędziwa pani Teresa Kulczyńska, która tak relacjonowała: „Muszę przyznać, że nie byłam specjalną zwolenniczką księdza kardynała Wojtyły w Krakowie. Zdawało mi się, że za mało poświęca się naszemu miastu i diecezji, że zawsze jest w rozjazdach! Nawet nie ucieszyłam się zbytnio tym wyborem kardynałów. Jego poezji nie rozumiałam i nie rozumiem, nie słyszałam ani jednego kazania. Wszystko zmieniło się jak ręką odjął po tym wspaniałym przemówieniu po wyborze – „...wezwano mnie z dalekiego kraju...” (op. cit. s. 230–232).

Błonia – „Bierzmowanie dziejów”Niedziela 10 czerwca 1979 r., piąta rano – idzie-

my na dyżur. Już na skrzyżowaniu pod Cracovią słychać śpiew Godzinek. Śpiący na Błoniach piel-

grzymi wstają, by uczestniczyć w modlitwach. W sektorach krzątają się porządkowi, w namiotach sanitarnych personel medyczny. Karetki ustawiają się na wyznaczonych miejscach. Atmosfera skupie-nia i ogromnej wzajemnej życzliwości. Niezliczona rzesza ludzi, w idealnym porządku i ładzie. Przybyli ze wszystkich stron kraju i z zagranicy. Wśród nich w wyznaczonym sektorze są chorzy, niektórzy z nich spędzili około ośmiu godzin w wózkach inwalidz-kich w ogromnym upale.

W swojej homilii Ojciec Święty nawiązał do Sakra-mentu Chrztu, dzięki któremu zostaliśmy powołani do życia wiecznego oraz do męczeńskiej śmierci sprzed 900 lat św. Stanisława Biskupa. Powiedział wówczas m.in. znamienne słowa: “Pozwólcie prze-to, że tak jak zawsze przy bierzmowaniu biskup, i ja dzisiaj dokonam apostolskiego włożenia rąk na wszystkich tu zgromadzonych, na wszystkich moich rodaków (...)”.

Na zakończenie dał nam wskazówki, abyśmy trwali w wierze, abyśmy nie tracili wolności ducha, nie wzgardzili najwyższą Miłością wyrażoną przez krzyż i nie podcinali sami tych korzeni z których wyrastamy.

W liturgii na krakowskich Błoniach uczestniczyło około dwóch milionów wiernych.

Chora z Brzezin Śląskich wspomina moment odjazdu ukochanego Papieża: „I przyszło pożegnanie z umiłowaną ziemią ojczystą na lotnisku w Balicach, gdzie serca rwały się z żalu i ucisku. A ziemia kra-kowska i ojczyzna cała ze łzami w oczach i ściśniętym sercem wtórowała piosenkę Góralu czy ci nie żal... “ (op. cit., s. 235–236).

Okno przy ulicy Franciszkańskiej 3 (zdjęcie ze zbio-rów Archiwum Kurii Metropolitarnej w Krakowie)

Wspomnienia

20

Pielgrzymka służby zdrowia na Jasną Górę24 maj 2009

Katolickie Stowarzyszenie Pielęgniarek i Położnych Polskich Oddział w Krakowie organizuje wyjazd auto-karem na doroczną pielgrzymkę Służby Zdrowia na Jasną Górę.

Wyjazd będzie 24 maja 2009, zbiórka przed kościołem św. Szczepana, odjazd autokaru o godz. 6:30, powrót na godz. 18:00 do Krakowa.

Zapisy pod numerem telefonu 60 30 30 139 lub wieczorem (012) 648 72 14. Koszt przejazdu 25zł. (lub do uzgodnienia), wpłaty można dokonać na spotkaniu KSPiPP (20 maja, godz. 19:00, kawiarenka przy kościele św. Mikołaja) lub bezpośrednio przy autokarze.

Poniżej adres internetowy, pod którym można znaleźć pełną informację o rekolekcjach i pielgrzymce. Zapraszamy!

Prezes KSPiPP O/KrakówKrystyna Pęchalska

Katedra na Wawelu (zdjęcie ze zbiorów archiwalnych KSPiPP)

http://www.kdslzdr.katowice.opoka.org.pl/

Rozmaitości

21

Nowości wydawnicze

Nakładem wydawnictwa „Ad Vocem” ukaże się nowa pozycja książkowa autorstwa Pani Agnieszki Mamoń pod tytułem „Szczepienia ochronne dzieci i dorosłych”.

Pomysł napisania książki powstał podczas wykonywania codzien-nych obowiązków w pracy oraz realizacji szkoleń i praktyk zawodo-wych. Podręcznik ułatwia sprawne poruszanie się w dziedzinie wakcy-nologii, w jej podstawowym zakresie. Przedstawia organizację szczepień ochronnych w Polsce i regulacje prawne z nią związane. Zawiera również dane kliniczne dotyczące chorób, charakterystykę szczepionek zgodnych z Programem Szczepień Ochronnych w Polsce. Umieszczone w publikacji schematy podawania szczepionek w przejrzysty sposób ułatwiają pracę, a szczegółowe wskazania i przeciwwskazania do stoso-wania konkretnych preparatów, technika wykonywania szczepień oraz problemy z tym związane podnoszą znaczenie praktyczne książki.

Koordynator Zespołu Redakcyjnego „Ad Vocem”Danuta Adamek

Informacja zespołu redakcyjnego

Szanowni Państwo!

Zachęcamy do przedstawiania nam tekstów (przesyłanych w formie elektronicznej) poruszających problemy naszego środowiska bądź też prezentujących ciekawe informacje dotyczące praktyki pielęgniarek i położnych.

Informujemy, że każdy nadesłany tekst jest dokładnie czytany przez Zespół Redakcyjny i po dyskusji zatwier dzany lub też nie zatwierdzany do publikacji.

Decyzja o publikacji jest decyzją kolegialną Zespołu Redakcyjnego odpowiadającego za merytoryczny po-ziom wydawnictwa. Autorzy tekstów nie będą informowani o niedopuszczenia tekstu do druku.

Ponadto informujemy, że nie odsyłamy nadesłanych materiałów.„Ad Vocem” jest jedynym pismem środowiska pielęgniarskiego Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek

i Położnych – do jego współredagowania zachęcamy szczególnie członków Izby.

W imieniuZespołu Redakcyjnego pisma „Ad Vocem”

Koordynator Danuta Adamek

Zawodowo

22

W połowie kwietnia w Krakowie już po raz piąty Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie – Oddział Małopolski wraz z firmą B Braun zorganizowało konferencję naukowo-szkoleniową z cyklu: „Ryzyko w praktyce pielęgniarskiej – zapobieganie i elimi-nacja zagrożeń”.

Konferencja ta cieszy się dużą popularnością wśród pielęgniarek i położnych, tym razem gościliśmy 350 osób z terenu działalności naszego oddziału. Zapro-szenie przyjęła dr Maria Cisek wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego PTP. Gościliśmy także Tade-usza Wadasa – Przewodniczącego MOIPiP. Jak od początku, tak i tym razem wiodące tematy dotyczyły bezpieczeństwa pracy oraz rozpoznawania i likwi-dacji zagrożeń z nią związanych.

Konferencję otworzyła Przewodnicząca Oddziału, Bogumiła Kubowicz, przypominając hasło, jakie PTP nadało obchodom Międzynarodowego Dnia Pielęgniarki. W tym roku świętujemy pod hasłem: „Pielęgniarki dbają o jakość, służą społeczeństwu: są liderami we wprowadzaniu innowacji w opiece zdro wotnej”.

W sesji I „Ryzyko zakażeń związanych z linią naczyniową u pacjentów” wysłuchaliśmy cieka-wych referatów. Mirosława Malara Prezes Pol-skiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologi-cznych w swoim wystąpieniu wskazała na ogromną rolę w podnoszeniu jakości świadczonych usług pielęgniarskich, dobrej współpracy pielęgniarek epidemiologicznych z kadrą zarządzającą pielę-gniarstwem. Wspólnie opracowane i wdrażane pro-gramy profilaktyki zakażeń szpitalnych przyczynią się do poprawy jakości i bezpieczeństwa środowiska pacjenta. W praktyce potwierdza się opinia Pani Pre zes, w tych szpitalach i innych jednostkach opieki zdrowotnej, gdzie realizowany jest wspólny kierunek działań całej kadry pielęgniarskiej, specjalistów epidemiologii i zarządzania, obserwuje się wysoką jakość pielęgnowania i zapobiegania zakażeniom szpi talnym.

W kolejnym wystąpieniu „Powikłania infekcyjne towarzyszące stosowaniu cewników naczyniowych – patogeneza, rozpoznanie, diagnostyka i leczenie”

dr Adam Szczeniowski zwracał uwagę na po szcze-gól ne fazy powstawania ewentualnych powikłań. Biorąc pod uwagę fakt, że w Polsce zakłada się ro cznie około 12 milionów wkłuć, problem jest poważny. W codzien nej praktyce pielęgniarskiej kaniulacja naczyń jest procedurą bardzo często stosowaną, powikłania zależą od bardzo wielu czynników i nie-stety nie wszystkie możemy wyeliminować, jednak te, które mogą zależeć od naszego postępowania, muszą zostać zminimalizowane. Te, związane z organizacją pracy, procedurami epidemiologicznymi i przestrze-ganiem procedur – to jedno. Inne, związane ze sto-sowaniem coraz nowocześniejszych, zaopatrzonych w powłoki antybakteryjne cewników – to drugi sposób eliminacji powikłań. Jednak zawsze należy mieć na uwadze, że nawet najbardziej bezpieczny sprzęt, bez stosowania procedur higienicznych i do-brej organizacji pracy nie zmniejszy liczby zakażeń odcewnikowych.

Anna Szczypta Pielęgniarka Epidemiologi-czna Szpitala Bonifratrów w swoim wystąpieniu omówiła sposób postępowania i pielęgnacji pacjen-ta z założoną kaniulą dożylną. Zwróciła uwagę na konieczność stosowania sprzętu jednorazowego użycia, typu koreczki, aplikatory do podawania leków czy stoso wania butelek z płynami infuzyjny-mi z podwójnym portem. Takie rozwiązania, sto-sowane w coraz większej liczbie jednostek opieki zdrowotnej nie tylko wpływają na jakość pracy, ale przede wszystkim zabezpieczają pacjentów przed powikłaniami i usprawniają pracę.

Dopełnieniem tego wystąpienia, była prezentacja Jolanty Czerniak na temat terapii dożylnej w prak-tyce pielęgniarskiej.

Gorący temat poruszyła kolejna prelegentka, Małgorzata Krzystek-Purol Pielęgniarka Epidemio-logiczna ze Szpitala im. Narutowicza w referacie „Eks pozycja zawodowa na krew lub inny potencjal-nie infekcyjny materiał – procedura postępowania poekspozycyjnego w praktyce”. Bezpieczeństwo szpi tala, jego pacjentów i pracowników jest warunko-wane pełną świadomością personelu w zakresie praw, obowiązków oraz zagrożeń. Jeśli chodzi o zakażenia

Polskie Towarzystwo PielęgniarskieOddział Małopolski

Maja Szymaczek

Zawodowo

23

wśród pracowników medycznych, najczęściej do-chodzi do nich poprzez zakłucia. Szacuje się, że w Polsce około 80% pielęgniarek zakłuwa się raz w roku. To uwidacznia zagrożenie i pokazuje pro-blem. Każda jednostka musi posiadać procedurę, która wskaże pracownikowi sposób postępowania po ewentualnej ekspozycji na czynnik zakaźny, po zwoli uniknąć konsekwencji zdrowotnych związanych z tym zagrożeniem.

Sesję zakończyło wystąpienie współorganizatora spotkania, pani Tamary Kubik, na temat: „Bezpiecz-na linia naczyniowa – nowe technologie”.

W II części spotkania „Ryzyko zawodowe pracowników zakładów opieki zdrowotnej” wysłuchaliśmy wystąpień na temat orzecznictwa dotyczącego etiologii zawodowej WZW oraz zasad przeprowadzania badań profilaktycznych osób ek-sponowanych na materiał zakaźny – dr Marcin

Rybacki w pewnym sensie rozwinął referat mgr Małgorzaty Krzystek-Purol, uzupełniwszy go infor-macjami klinicznymi.

Jolanta Walusiak-Skorupa kontynuowała temat przewodni – mówiła o zagrożeniu, jakiemu mogą być poddane pielęgniarki podczas terapii cytostatyka-mi.

Zagrożeń zdrowotnych w pracy pielęgniarek jest bardzo wiele, jednak ich znajomość i odpowie dzialny stosunek do zapobiegania im może w dużym stop niu ustrzec od przykrych konsekwencji wykonywanego zawodu.

W kuluarach toczyła się burzliwa dyskusja i wymiana poglądów oraz doświadczeń. Właśnie dlatego co roku organizujemy podobne konferencje, aby wiedzieć więcej i móc więcej. I pamiętajmy słowa poety Jana Kochanowskiego: Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz…

Chirurgia Jednego Dnia to system leczenia chiru-rgicznego obejmujący niewymagające dłuższej hos-pitalizacji odpowiednie procedury lecznicze w znie-czuleniu ogólnym i miejscowym.

Pomysł opieki dziennej i leczenia chirurgicz-nego powstał w pierwszej kolejności w USA i Ka-nadzie. Około 1990 roku metodę tę upowszechniono w krajach Europy Zachodniej. Wielka Brytania była prekursorem opracowania wytycznych leczenia w ra-mach Chirurgii Jednego Dnia. W Polsce od kilku lat pacjenci mogą korzystać z tej formy leczenia.

Chirurgia Jednego Dnia jest sposobem lecze-nia operacyjnego realizowanego w dziennych oddziałach, której celem jest wykonanie u pacjenta zabiegu chirurgicznego w minimalnym czasie, tzn. pacjenci są przyjmowani i wypisywani w ciągu 24 godzin.

Skrócenie czasu pobytu chorego w szpitalu jest do-bre zarówno dla jego zdrowia, jak i finansów szpita-la. Na całym świecie szpitale pochłaniają największą część wszystkich nakładów na opiekę zdrowotną. Dodatkowo, w związku z ciągłym rozwojem nauki i techniki koszty pobytów w placówkach zamkniętych rosną każdego roku. W celu zahamowania tej

Pielęgniarstwo operacyjneChirurgia Jednego Dnia

mgr Urszula Panek

Zawodowo

24

tendencji promowane są metody maksymalnie skracające czas pobytu pacjenta w szpitalu.

Wbrew pozorom jest to dobre nie tylko dla finan-sów szpitala, ale także dla pacjentów, którzy szybciej dochodzą do pełnej formy fizycznej i psychicznej w warunkach domowych.

Zalety:▷ skrócenie czasu oczekiwania na zabieg chirur-

giczny,▷ zmniejszenie ryzyka zakażeń i stresu,▷ skrócenie pobytu w szpitalu, ponieważ pacjent

przebywa w komfortowych warunkach nie dłużej niż 24 h,

▷ możliwość przeprowadzenia większej liczby za-biegów,

▷ duża liczba leczonych pacjentów, ▷ korzyści ekonomiczne,▷ system stosunkowo łatwy do wdrożenia,▷ implikacje psychologiczne – pacjent leżący

w szpi talu czuje się „poważnie chory”,▷ skrócenie czasu niezdolności do pracy, dezor-

ganizacji zawodowej dla aktywnych oraz związane z tym zachowanie niezmniejszonego poziomu za-robków,

▷ oszczędzenie wielu problemów w rodzinie pacjenta,

▷ uniknięcie kłopotliwej dla pacjenta hospitali-zacji.

W związku z planowanym zabiegiem każdy pacjent otrzymuje pełne informacje na temat za-biegu operacyjnego od lekarza operującego oraz zlecenia do wykonania ambulatoryjnie, takie jak – badania krwi, rtg. płuc, usg., ekg. oraz opinię lekarza

internisty, a inne w razie wskazań (np. kardiolo-gicznych, endokrynologi-cznych…). Pacjent otrzy-muje również informacje związane z proponowa-nym znieczuleniem do zabiegu, które przeka-zuje lekarz anestezjolog, dokumentując zarazem niezbędne dane w tzw. ankiecie anestezjologicz-nej. Niezbędna też jest pisemna akceptacja pa-cjenta dotycząca oświad-czenia na udzielanie świadczenia zdrowotnego w ramach chirurgii jed-nego dnia.

W planowanym dniu operacji zgłasza się pa-

Przygotowane instrumentarium do zabiegu techniką wideochirurgii laparoskopowej

Pielęgniarki operacyjne jako aktywne uczestniczki współpracujące

w zespole chirurgicznym.

Zawodowo

25

cjent przygotowany zgodnie z zaleceniami przed-operacyjnymi i z niezbędnymi przedmiotami codziennego użytku na oddział chirurgii jednego dnia. Zabieg operacyjny, do którego chory był za-kwalifikowany, przeprowadza się w tym samym dniu. Czas pobytu zależny jest od rodzaju ope-racji. W bezpośrednim okresie okołooperacyjnym pacjent na sali wybudzeń jest monitorowany w celu przeciwdziałania powikłaniom ze strony układu oddechowego i krążenia poprzez wykaz w karcie obserwacji pomiarów tętna, ciśnienia krwi, od-dechu.

W rozwoju chirurgii jednego dnia szczególne miejsce zajęła metoda leczenia techniką wideo-chirurgii laparoskopowej pęcherzyka żółciowego i przepuklin. Zastosowanie laparoskopii oraz wdro-żenie właściwej opieki okołooperacyjnej u pacjentów, zmniejszyło ryzyko wystąpienia powikłań poopera-cyjnych i pozwoliło na powrót w krótkim czasie do aktywnego życia.

W zespole chirurgii jednego dnia aktywnymi pracownikami są pielęgniarki operacyjne, które posiadają taki sam zakres czynności i obowiązków jak w chirurgii klasycznej.

Do zakresu uprawnień i obowiązków tak samo zalicza się: 1) asystowanie do zabiegów po uprzed-nim przygotowaniu sali operacyjnej, aparatury me-dycznej, instrumentarium, materiałów opatrunk-owych, szewnych – ze szczególnym uwzględnieniem plastycznego zamknięcia rany pooperacyjnej (es-tetyka zagojonej linii cięcia chirurgicznego dla pacjenta ma jedno z największych znaczeń po oper-acji); 2) zapewnienie bezpieczeństwa operowanemu choremu poprzez właściwe ułożenie z zastosowa-niem udogodnień w postaci podpórek, wsporników, a uwzględniające dostęp chirurgiczny, np. w pro-ktologii, ginekologii i.in. Nieodłącznym działaniem pielęgniarki operacyjnej podczas każdej operacji jest zapobieganie zakażeniom. Wyszczególnić należy także indywidualną odpowiedzialność pielęgniarki operacyjnej za zgodność wszystkich użytych materiałów do operacji oraz prowadzenie obowiązującej dokumentacji w formie pisemnej lub elektronicznej.

Ośrodki chirurgii jednego dnia powinny być wyposażone w odpowiednią ilość zestawów narzędzi i sprzętu aparaturowego, aby zwiększona liczba mniejszych zabiegów była przeprowadza-na w sposób płynny bez oczekiwania na procesy dezynfekcji i sterylizacji instrumentarium. Coraz

to szersze zastosowanie jednorazowego instrumen-tarium staje się istotnym rozwiązaniem dla potrzeb takich ośrodków. Dlatego chirurgia jednego dnia, z racji wykonywanych zabiegów o krótkim czasie trwania, powinna być przygotowana na określoną liczbę minimalnych zestawów narzędzi do operacji, aby w pełni spełniać obowiązujące kryteria i stan-dardy pracy.

Standaryzacja, dokładnie określone ogólne i chirurgiczne kryteria kwalifikujące do zabiegu, kontrola jakości, dobra organizacja i wyposażenie ośrodków sprzyja poszerzeniu zakresu usług tej me-tody leczenia chirurgicznego.

Przykłady Procedur :Chirurgia ogólna – operacje: proktologiczne,

przepuklin z zastosowaniem implantów / siatek, żylaków kończyn dolnych, tarczycy, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego szczególnie techniką laparoskopową, laparoskopie diagnostyczne…

Onkologia – wycięcie nowotworów skóry, tkanek miękkich, węzłów chłonnych, operacje w zakresie piersi, zabiegi rekonstrukcyjne…

Asystowanie przy zabiegu to podstawowa czynność pielęgniarki operacyjnej

Zawodowo

26

Chirurgia urazowo-ortopedyczna – chirurgia kolana, chorób ścięgien, usuwanie materiałów ze-spoleniowych, plastyka korekcyjna ręki, lub stopy, artroskopia…

Urologia – zabiegi diagnostyczne i operacyjne: prostata, kamica nerkowa, stulejki, wodniaki, wnętrostwo i inne…

Ginekologia – wideochirurgia i operacje klasy-czne, np. usunięcie polipów i zmian szyjki macicy, elektrokoagulacja lub kriochirurgia zmian szyjki macicy…

Laryngologia – operacje migdałków, gardła i za-tok, plastyka uszu i nosa…

Okulistyka – operacje usunięcia zaćmy, zeza, zmian spojówkowych i nowotworowych aparatu ochronnego oka, zabiegi korygujące powieki inne…

Chirurgia plastyczna i kosmetyczna – korek-cje zmarszczek i zniekształceń uszu i nosa, zabiegi powiększające lub zmniejszające piersi, usuwanie blizn, nadmiaru tkanki tłuszczowej…

Chirurgia dziecięca – przepukliny, wnętrostwo, kręcz szyi, stulejka, znamiona, blizny szpecące…

Rozwój i doskonalenie technik medycznych powodują stały wzrost zabiegów operacyjnych wykonywanych w ramach Chirurgii Jednego Dnia w różnych specjalnościach.

Wzrost wiedzy i świadomości społecznej w zakre-sie zdrowia i choroby oraz związanych z tym oczekiwań pacjenta sprzyja zapotrzebowaniu na powstawanie takich ośrodków leczenia o minimal-nym czasie trwania.

Sala operacyjna z niezbędnym wyposażeniem w ośrodkach Chirurgii Jednego Dnia

Zawodowo

27

Informacje Komisji KształceniaAktualizacja: 30 kwietnia 2009 r.

Przewodnicząca Komisji Kształcenia mgr Bożena Woźniak-Pachota

Zasady naboru na szkolenia, kursy i specjalizacje Kursy i szkolenia są bezpłatne dla pielęgniarek i położnych regularnie opłacających składki na rzecz

Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych.Terminy naboru i szczegółowe informacje odnośnie kształcenia podyplomowego podawane są na bieżąco

na stronie internetowej MOIPiP. Kwestionariusze (wnioski) można pobrać ze strony internetowej MOIPiP (http://www.moipip.org.pl/

komisja _ksztalcenia.htm), od pełnomocnika, w biurze Izby.Do wniosku należy dołączyć kserokopię prawa wykonywania zawodu, dokument potwierdzający staż pracy

w zawodzie (min. 2 lata w przypadku specjalizacji).

Kursy i specjalizacje w trakcie:

Rodzaj szkole-nia Dziedzina kształcenia Łączna liczba

uczestników Organizator

Spec

jali

zacj

a

Anestezjologia i intensywna opieka 54 MOIPIPPielęgniarstwo położnicze 63 MOIPIPOrganizacja i zarządzanie 75 MOIPIPPielęgniarstwo operacyjne 53 MOIPIPPielęgniarstwo Środowiska Wychowania i Nauczania 27 MOIPIP

Opieka paliatywna 59 MOIPIP

Kurs

kwal

ifik

a-cy

jny

Opieka długoterminowa 150 MOIPIPPielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki 30 MOIPIP

Pielęgniarstwo nefrologiczne z dializoterapią 30 MOIPIP

Kurs

spe

cjal

isty

czny

EKG 35 MOIPIPSpirometria 30 MOIPIPPielęgnowanie i hartowanie kikuta kończyny amputowanej 32 MOIPIP

Pielęgnowanie pacjenta dorosłego wentylowanego mechanicznie 30 MOIPIP

Przygotowywanie i podawanie leków przeciwnowotworowych u dorosłych 38 MOIPIP

Terapia bólu przewlekłego u dorosłych 38 MOIPIP

Kurs

doks

ztał

- c

ając

y Zaawansowane zabiegi reanimacyjne i postępowanie w stanach zagrożenia życia na bieżąco MOIPIP

Leczenie ran na bieżąco MOIPIPSkuteczna komunikacja na bieżąco MOIPIP

Zawodowo

28

Szkolenia planowane:

Rodzaj szkolenia Czas trwania Tryb Termin

naboru Data

Spec

jali

zacj

e

Pielęgniarstwo kardiologiczne 18-24 miesiące

miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Pielęgniarstwo onkologiczne 18-24 miesiące

miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Pielęgniarstwo operacyjne dla pielęgniarek i położnych

18-24 miesiące

miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Pielęgniarstwa zachowawcze 18-24 miesiące

miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Kurs

kwal

ifik

acyj

ny Pielęgniarstwo operacyjne dla pielęgniarek i położnych

3-6 miesięcy

miesza-ny

od 4 maja br.

Pielęgniarstwo pediatryczne 3-6 miesięcy

miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Pielęgniarstwo psychiatryczne 3-6 miesięcy

miesza-ny

od 4 maja br.

Kurs

ysp

ecja

list

yczn

e Przygotowywanie i podawanie leków przeciwnowotworowych u dorosłych

75 godzin miesza-ny

do 15 kwiet-nia br.

podamy na stronie in-ternetowej

Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz wykonanie dojścia doszpikowego

40 godzin miesza-ny

podamy na stronie internetowej

Szczepienia ochronne 80 dzienny maj br.

Kurs

y do

kszt

ałca

jące Skuteczna komunikacja 2 dni Week-

endowy na bieżąco

Kurs dokształcający z zakresu leczenia ran 2 dni Week-

endowy na bieżąco

Kurs dokształcający dla pielęgniarek i położnych. Zaawansowane zabiegi reanima-cyjne i postępowanie w stanach zagrożenia życia

2 dni Week-endowy na bieżąco

Komisja Kształcenia przypomina, że kwestionariusze zgłoszeniowe na kursy wraz z kserokopią prawa wykonywania zawodu należy składać w podanych terminach naboru. Zgłoszenia niekompletne, wypełnione nieczytelnie lub niepoprawnie nie będą rozpatrywane.

Kursy i szkolenia są bezpłatne dla pielęgniarek i położnych regularnie opłacających składki na rzecz Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych.

na wesolo

29

– Czy chory zjadł dzisiaj rosół? – pyta lekarz w czasie ochodu.– Tak, zjadł.– Z apetytem?– Nie, z makaronem. – odpowiada żona.

Do lekarza psychiatry przychodzi facetka i mówi:– Panie doktorze, z moim mężem dzieje się coś dziwnego. Jak wypije kawę,

wpada w szał i zjada całą filiżankę. Zostawia tylko uszko.– A to faktycznie dziwne. Uszko jest najlepsze...

Przychodzi facet do angielskiego dentysty i pokazuje ręką bolący ząb, mówiąc:

– Tu!Dentysta wyrwał mu dwa zęby,

ale nie – bolącego. Na to facet mówi z bólem, znów pokazując:

– Nie tu! TEN!

Przychodzi facet do psychiatry i czołga się po podłodze.– Czym Pan jest? Jaszczurką czy wężem? – pyta lekarz.– Nic z tego, mam tylko lęk wysokości. – odpowiada pacjent.

– Hallo! Mówi Kowalski. Panie doktorze, proszę natychmiast przyjechać, ponieważ moja żona ma ostry atak wyrostka robaczkowego!

– Spokojnie Panie Kowalski, dwa lata temu osobiście wyciąłem pańskiej żonie wyrostek robaczkowy. Czy słyszał Pan kiedyś, aby człowiekowi po raz drugi pojawił się wyrostek?

– A czy Pan słyszał, doktorze, że u człowieka może pojawić się druga żona?

Tramwaj, godziny szczytu. W ogromnym tłoku słychać przenikliwy krzyk:

– Czy jest tu lekarz?!– Jestem! – woła jeden z pasażerów i przeciska się przez

tłum. Gdy lekarz dochodzi do wzywającego, ten pyta:– Choroba gardła na sześć liter?

Ogłoszenia

30

DYREKTORSamodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej

w Proszowicach ul. Kopernika 13, 32-100 Proszowice

zamierza ogłosić

KONKURSY

na stanowiska

Pielęgniarek Oddziałowych Oddziału Chirurgii Ogólnej i Dzieci,

Oddziału Noworodków i Wcześniaków.

DYREKTORWojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera

os. Złotej Jesieni 1, 31-826 Krakówzamierza ogłosić

KONKURSY

na stanowiska

Pielęgniarek Oddziałowych Oddziału Psychiatrii,

Oddziału Neurologii i Udarów Mózgu, Oddziału (Kl.) Toksykologii i Chorób Środowiskowych.

DYREKTORWojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera

os. Złotej Jesieni 1, 31-826 Krakówzamierza ogłosić

KONKURS

na stanowisko

Pielęgniarki OddziałowejOddziału Hematologii i Chorób Wewnętrznych

31

32

EXTEREA Polska jest firmą z kapitałem francuskim, założoną przez ludzi blisko związanych ze środowiskiem medycznym we Francji, a więc doskonale znających charakter oraz potrzeby tej branży. W trosce o wspólny interes francuskiej służby zdrowia oraz pracowników medycznych

i paramedycznych z krajów Europy Środkowej (głównie z Węgier i Polski), EXTEREA przeprowadza proces rekrutacji kadr do szpitali we Francji, zapewniając pracodawcom wykwalifikowany i doświadczony personel, zainteresowanym kandydatom oferując zaś warunki pracy oraz

wynagrodzenie na europejskim poziomie, a także możliwość ciągłego zawodowego rozwoju w nowoczesnych placówkach medycznych.

Aktualnie oferujemy pracę na stanowisku:

PIELĘGNIARKAMiejsce pracy: Francja (miejscowość : Montoire-sur-le-Loir)

Wymagania:

dyplom pielęgniarski magisterski lub licencjacki•zaświadczenie o zgodności dyplomu z dyrektywami unijnymi•wiek poniżej 40 lat•komunikatywna znajomość języka francuskiego•dyspozycyjność•łatwość uczenia się•łatwość nawiązywania kontaktów i umiejętność pracy w zespole•zdolność szybkiej adaptacji do nowego otoczenia i nowych warunków pracy•

Mile widziane:

co najmniej rok doświadc• zenia zawodowegochęć wyjazdu z myślą o osiedleniu się we • Francji

Oferujemy:

wynagrodzenie i warunki pr• acy zgodne z normami francuskimidługoterminową umowę o pracę podpisywana bezpośrednio z pracodawcą•transport oraz początkowe zakwaterowanie zapewnione przez pracodawcę•gwarancję zatrudnienia na stanowisku pielęgniarki•pracę w szpitalach publicznych i prywatnych•

pomoc w uzyskaniu pozwolenia na wykonywanie z• awodu

WAŻNE: Rozpoczęcie pracy na przełomie czerwca i lipca 2009

Zainteresowane osoby prosimy o przesyłanie CV na adres:

biuro@exterea.pl

lub o bezpośredni kontakt pod numerem: (012) 633 40 73

EXTEREA Polska Lubelska 4/5

30-003 Kraków Zapraszamy na : www.exterea.com

Kondolencje

34

Dla koleżanki

Marty Nowak

wyrazy współczuciaz powodu śmierci

MĘżA

składająkoleżanki i koledzy z oddziału 4a

Szpitala im. J. Babińskiego

Pani

mgr Marii Rozwadowskiej i rodzinie

wyrazy najgłębszego współczucia z powodu tragicznej śmierci

MĘżA WIESŁAWA I CÓRKI EWY

składają koleżanki i kolega

z NZPS „MEDYCYNA SZKOLNA”

Naszej Koleżance

Beacie Dojutrek

wyrazy szczerego współczuciaz powodu śmierci

OJCA

składająkoleżanki i koledzy

z Oddziału Urazowo-OrtopedycznegoSzpitala Miejskiego Specjalistycznego

im. G. Narutowicza w Krakowie

Pani

Barbarze Badura

PielęgniarceIzby Przyjęć Oddziału Chorób

Wewnętrznych i Angiologii i Poradni Kardiologicznej

wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci

OJCA

składająPrzeor Konwentu Bonifratrów w Krakowie

Dyrekcja i Pracownicy Szpitala Zakonu BonifratrówŚw. Jana Granego w Krakowie

Dnia 31 marca zmarła

Anna Machalska

pielęgniarka z kręgu przyjaciół Służebnicy Bożej Hanny Chrzanowskiej

RODZINIE I BLISKIM

składamy wyrazy współczucia

Małopolskie środowisko pielęgniarskie

Kondolencje

35

„Im droższy człowiek tym większy ból…”

Drogiej Koleżance

mgr Agacie Biela

oraz Jej Najbliższej Rodzinie

wyrazy głębokiego współczucia oraz słowa otuchy z powodu śmierci

UKOChANEJ MAMY

składająKoleżanki i Koledzy

z Oddziału Anestezjologii i Intensywnej TerapiiSzpitala Specjalistycznego im. St. Żeromskiego w Krakowie

„Rozłąka jest naszym losem, spotkanie naszą nadzieją”

Wyrazy szczerego, głębokiego współczuciadla naszej koleżanki

Doroty hołody

z powodu śmierci

MĘżA

składająKierownik i koleżanki - pielęgniarki specjalizacji

w dziedzinie „Organizacji i zarządzania” w Krakowie

Pani

Jadwidze Dzidek

PielęgniarceW.S.S. im. L. Rydygiera w Krakowie

Oddziału Urazów Wielonarządowych Ortopedii i Neuroortopedii

Wyrazy współczucia i żalu łącząc się w smutku z powodu śmierci

MATKI

składająWspółpracownicy Oddziału

Pani

Bożenie hebda

Pielęgniarce W.S.S. im. L. Rydygiera w Krakowie

Oddziału Urazów Wielonarządowych Ortopedii i Neuroortopedii

Wyrazy współczucia i żalu łącząc się w smutku z powodu śmierci

OJCA

składająWspółpracownicy Oddziału

Wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci

OJCA

dla naszej Koleżanki

Urszuli Lichacz

składająkoleżanki z Przychodni Specjalistycznej

w Proszowicach

Na Dzień Matki

Ty jesteś jak słońceJasne, kolorowe, świecąceJesteś jak woda i łąka majowaNajważniejsze, że jesteś na zawsze mojaPrzy tobie jestem bezpiecznaA Moja miłość do Ciebie jest wiecznaTak bardzo starasz się o mnieŻe zawsze czuję się cudownieJa zawsze będę się starała I mało kłopotów sprawiałaBędę Ci pomagała w domuNigdy nie oddam Cię nikomu

Życzę Ci mamusiu zdrowia i radościW pracy samych pomyślnościDziękuję Ci za miłość, troskę i opiekęTylko kochaj mnie, kochaj Twoją pociechę

Emma Skrzyniarz

Na Dzień Matki

Mamo, Kochana Mamo,Śpiewa mi w sercu ranoBo dziś jest Dzień MatkiI przyniesiemy dla Ciebie Kwiatki.Do Kwiatków będą ŻyczeniaI piękne, wzruszające wspomnieniaO mnie, Kiedyś małej dziewczynceKochanej Twojej KruszynceByłam mała, maleńkaAle już urosłam, jak rośnie piosenkaO mojej miłości do CiebieBo było mi przy Tobie, jak w niebieBądź Zdrowa i szczęśliwa Zawsze i WszędzieMyślę, że tak na pewno będzieJa będę Cię bardzo kochałaI prawie zawsze słuchała A gdy dorosnę i będę dużaTeż Cię będę bardzo kochałaI w czym tylko można zawsze pomagałaDziś w tym Dniu Radości Życzę Ci dużo gościNiech będzie wesołoA świat kręci się w kołoDzień ten się zakończyAle nas Mamo nic nigdy nie rozłączy

Zespół redakcyjny: Danuta Adamek – koordynator, Tadeusz Wadas, Agnieszka Kurbiel, Marek Kucab, Andrzej Pilch, Beata Marzec, Ryszard ŚlęzakFotografie oraz zdjęcie na okładce przedniej: Andrzej PilchZdjęcie na okładce tylnej: Łukasz StarachowiczSkład: Katarzyna StarachowiczNakład: 3500 egz.

Redakcja „Ad Vocem” nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Pismo Małopolskiej OkręgowejIzby Pielęgniarek i położnych