Michał Białek

Inteligencja to konstrukt teoretyczny odnoszący się do względnie stałych warunków wewnętrznych człowieka, determinujących efektywność działań, wymagających procesów poznawczych. Warunki te kształtują się w wyniku interakcji genotypu, środowiska i własnej aktywności człowieka. (Strelau)

Inteligencja to zdolność rozwiązywania problemów (Piaget)

Inteligencja to dostrzeganie zależności (edukcja relacji), relacji i wyciągania wniosków (edukcja korelacji). (Spearman)

Inteligencja to zdolność uczenia się (G. Ferguson)

Inteligencja to to, co mierzą testy inteligencji (E. Boring)

Inteligencja to zdolność ogólna do celowego działania, racjonalnego myślenia i skutecznego radzenia sobie z trudnościami. [D. Wechsler]

Inteligencja to umiejętność adaptacji do warunków środowiska, dopasowania środowiska do potrzeb jednostki i wyboru kontekstu najbardziej odpowiedniego dla satysfakcjonującego działania. [Sternberg]

Inteligencja to zdolność przystosowania się do okoliczności, dzięki dostrzeganiu abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z uprzednich doświadczeń i skutecznej kontroli nad własnymi procesami poznawczymi. [Nęcka, 2004]

Podsumowanie: Inteligentni ludzie rozwiązuja

problemy i rozumieją skomplikowane zagadnienia i uczą się ich z łatwością (nie zajmuje im to zbyt wiele czasu).

Kosslyn Rosenberg: Inteligencja to zdolnośc poprawnego rozwiązywanie problemów oraz rozumienia i uczenia się złozonego materiału.

Iloraz inteligencji (IQ) – wynik osiągnięty w teście odnoszony do norm populacji (kiedyś do wieku).

Binet i Simon: różne zadania zostały podane do wykonania przez dzieci w różnym wieku. Wybrano dla każdego wieku te, które są wykonywanie przez nie poprawnie, a już nie przez młodsze. Następnie porównywano wyniki badanego z normą ustalona jak powyżej opisano.

  NP. 12 latek wykonuje zadania typowe

dla 14latków. Jego IQ to 14/12*100=117

Wechsler: WAIS (dla dorosłych) WISC – dla dzieci.

Wprowadzono skalę werbalna i niewerbalną. Ta druga jest mniej obciążona kulturowo i wiedzą szkolną.

Zastosowanie analizy czynnikowej do badania inteligencji zapoczątkował Charles Spearman w 1904 i on jest twórcą pierwszej teorii czynnikowej inteligencji. Na podstawie analizy korelacji wyników wykonywania różnych zadań wyodrębnił on czynnik ogólny (g) jako wartość statystyczną najsilniej korelującą z wykonaniem zadań intelektualnych - czyli właściwą inteligencję - oraz czynnik odpowiedzialny za specyficzne zdolności człowieka (s).

Teorię jednolitego czynnika g często poddawano krytyce, uważając go za artefakt statystyczny. Powstało wiele teorii, które inteligencję sprowadzają do kilku równorzędnych zdolności. Według L. L. Thurstone'a na inteligencję składa się 7 niezależnych czynników odnoszących się do różnych aspektów funkcjonowania:

rozumienie słów płynność słowna zdolności liczbowe zdolności przestrzenne rozumowanie pamięć szybkość spostrzegania

Jednak dalsze badania samego Thurstone'a wskazały na istnienie jednak czynnika nadrzędnego, który nazwał zdolnością indukcji.

APIS-Z jest wielowymiarową baterią służącą do pomiaru inteligencji ogólnej.

Opis: APIS-Z składa się z ośmiu testów. Konstruując APIS-Z uwzględniono cztery

typy zdolności: Abstrakcyjno-logiczne, Kwadraty, Klocki, Werbalne, Synonimy, Nowe Słowa, Wzrokowo-przestrzenne: Klasyfikacja,

Przekształcenia Liczb Społeczne. Zachowania; Historyjki.

Każdą z tych zdolności reprezentują dwa testy. Pięć testów ma po 15 zadań, a trzy - po 10. W dwu testach zadania mają charakter zamknięty, w pozostałych – otwarty.

Rzetelność: wysoka zgodność wewnętrzna wyniku ogólnego, niższa - wyników poszczególnych testów. Zadowalająca stabilność dla studentów, niska - dla uczniów.

Trafność: wyniki APIS-Z korelują dodatnio, choć niewysoko, z ocenami szkolnymi w próbie uczniów. Wyniki analiz czynnikowych, różnice między wynikami studentów w zależności od kierunku studiów oraz różnice międzypłciowe potwierdzają, że poszczególne testy baterii mierzą różne zdolności.

Normy: dla uczniów klas III szkół średnich (obecnie II klasa szkół średnich), dla studentów III roku (próby ogólnopolskie), dla dorosłych z wykształceniem średnim i wyższym (próby incydentalne).

  Zastosowanie: przede wszystkim selekcja

oraz doradztwo zawodowe. Łatwiejszą wersją baterii APIS jest bateria APIS-P(R).

Obliczanie wyniku:Obliczanie wyników surowych (ilośc

punktów)Przekształcanie surowych w

przeliczoneObliczanie wyniku ogólnego (suma

wyników przeliczonych)Odniesienie wyniku ogólnego do

norm

Ocena wyniku ogólnego:1 bardzo niskie2-3 niskie4 obniżone5-6 średnie7 podwyższone8-9 wysokie10 bardzo wysokie