Instrukcja montażu rur - PLASTPIPE – Producent rur z PE...

Producent kształtek i rur

wodociągowych,

kanalizacyjnych,

gazowych z PE i PVC-U

Instrukcja montażu rur polietylenowych

PLASTPIPE Sp. z o.o. Sp.k. Ul. Chodzieska 31, 64-700 Czarnków

KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

1 www.plastpipe.pl

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP 2

2. WYTYCZNE DOTYCZĄCE PROJEKTOWANIA RUROCIĄGÓW 3

3. TRANSPORT, PRZEMIESZCZANIE, PRZYJĘCIE I SKŁADOWANIE RUR NA PLACU BUDOWY 4

3.1. PRZYGOTOWANIE RUR DO TRANSPORTU 4

3.2. TRANSPORT RUR 4

3.3. PRZEMIESZCZANIE RUR 4

3.4. PRZYJĘCIE RUR 4

3.5. SKŁADOWANIE RUR 5

4. MONTAŻ RUROCIĄGU 5

4.1. METODY ŁĄCZENIA RUR 5

POŁĄCZENIA MECHANICZNE 5

POŁĄCZENIA ZGRZEWANE 7

5. METODY UKŁADANIA RUR 10

5.1. WARUNKI GRUNTOWE 10

5.2. ODLEGŁOŚCI RUROCIĄGÓW OD POZOSTAŁYCH ELEMENTÓW UZBROJENIA PODZIEMNEGO 11

5.3. GIĘCIE RUR 12

5.4. METODA WYKOPU OTWARTEGO (METODA TRADYCYJNA) 14

5.5. METODA WĄSKOWYKOPOWA 20

5.6. METODY BEZWYKOPOWE 21

6. ODBIÓR RUROCIĄGÓW PE 22

ZAŁĄCZNIK A27 DO PUNKTU 11.3.3.4. GŁÓWNA PRÓBA SZCZELNOŚCI 23

BIBLIOGRAFIA 25

SPIS RYSUNKÓW 26

SPIS TABEL 26


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

2 www.plastpipe.pl

1. Wstęp Zapotrzebowanie na tworzywa sztuczne w Europie rośnie z roku na rok. Według raportu

Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Tworzyw Sztucznych oraz Europejskiego

Stowarzyszenia Organizacji Recyklingu i Odzysku Tworzyw Sztucznych (EPRO) w 2015r. w Polsce

zużyto ok. 6,3% europejskiej produkcji tworzyw sztucznych co daje ponad 3 mln ton.

Wraz z rosnącym zainteresowaniem tworzywami sztucznymi wzrasta zapotrzebowanie

na tworzywa termoplastyczne, które ze względu na wysokie parametry fizykochemiczne znajdują

zastosowanie w nowoczesnych systemach sieciowych infrastruktury podziemnej m.in. do

budowy sieci wodociągowych, systemów kanalizacji oraz przesyłania chemikaliów.

Systemy rur z PE charakteryzuje m.in. lekkość, łatwość i niskie koszty montażu, gładkość

hydrauliczna, elastyczność, trwałość i odporność na działanie większości związków chemicznych

(odporność w zakresie pH 2 ÷ 12 zgodnie z PN-ISO 10358).

W praktyce na jakość i wytrzymałość rurociągu wpływ mają nie tylko użyty do produkcji

materiał, ale i sposób wykonania prac montażowych.. Dlatego w celu podniesienia jakości

wykonania prac montażowych i satysfakcji klientów przygotowana została instrukcja montażu

rurociągów. Niniejsza instrukcja odnosi się do systemów rurowych produkowanych przez

PLASTPIPE Sp. z o.o. Spółka Komandytowa w zakresie:

Informacje dotyczące wyżej wymienionych rur (o ich zastosowaniu, sposobie i zakresie

produkcji, zaletach i spełnianych aprobatach, atestach oraz normach) znajdują się w Katalogu

Produktów przygotowanym specjalnie z myślą o naszych Klientach dostępnym na stronie

internetowej Firmy PLASTPIPE Sp. z o.o. Spółka Komandytowa.

Rur PE wodociągowych i kanalizacyjnych

Rur warstwowych PE RC wodociągowych i kanalizacyjnych

Rur PE i PE RC do przesyłania gazu

Rur PE do osłon przewodów i kabli oraz do preizolacji

Rur PVC do kanalizacji grawitacyjnej

Rur PVC ciśnieniowych


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

3 www.plastpipe.pl

2. Wytyczne dotyczące projektowania rurociągów

Rurociągi budowane powinny być w oparciu o projekt. Zawarte winny być w nim szczegóły

dotyczące parametrów i wymiarów geometrycznych rur i kształtek a także materiału użytego

do ich produkcji. Dobrze przygotowany projekt bierze również pod uwagę badania geotechniczne

gruntu, w którym położona ma zostać sieć.

Robocze ciśnienia nominalne dla rur i kształtek zależą od wymiarów geometrycznych

(grubości ścianki i średnicy – szeregu wymiarowego rury, czyli tzw. SDR) oraz rodzaju użytego

materiału. W Tab. 1 przedstawiono maksymalne ciśnienia robocze rurociągów w zależności od

SDR dla polietylenu (PE100).

Tab. 1 Maksymalne ciśnienia robocze rurociągów z PE100

Rodzaj rurociągu PE 100

SDR 11 SDR 17 SDR 21 SDR 26

Wodociągowy (𝑪 ≥ 𝟏, 𝟐𝟓) PN 16 PN 10 PN 8 PN 6

Kanalizacyjny (𝑪 ≥ 𝟏, 𝟐𝟓)

Gazociąg (𝑪 ≥ 𝟐, 𝟎) PN 10 PN 6 − −

Warto zauważyć, że ciśnienie jakiemu poddawany jest rurociąg podczas próby szczelności

może być 1,5 razy większe od ciśnienia roboczego, dlatego jako kryterium doboru rur stosuje się

maksymalne ciśnienie robocze. Zależy ono dla rur i kształtek od współczynnika bezpieczeństwa

C, na którego wpływ mają transportowane medium i warunki eksploatacji (np. temperatura).

Rury z PE projektowane są przy założeniu, że płynące przez nie medium (np. woda) nie będzie

miało temperatury większej niż 20𝑜𝐶. Gdy temperatura ta zostaje przekroczona, należy

zredukować ciśnienie.

W czasie budowania rurociągów bezciśnieniowych parametrem odgrywającym dużą rolę

jest sztywność obwodowa rury (SN). Im mniejsza jej wartość tym większą wagę należy przyłożyć

do zrobienia podsypki, obsypki i zasypki rurociągu. Zależy ona od SDR i modułu elastyczności

materiału. Wartości SN dla rur wykonanych z polietylenu PE 100 przedstawione zostały w Tab. 2

zgodnie z normą PN-EN 12201-2.

Tab. 2 Krótkotrwałe sztywności obwodowe rur z PE 100

SDR [-] 26 21 17 11

SR [kPa] > 4 > 8 > 16 > 64


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

4 www.plastpipe.pl

3. Transport, przemieszczanie, przyjęcie i składowanie rur na placu

budowy

3.1. Przygotowanie rur do transportu

Rury z tworzywa sztucznego produkowane przez PLASTPIPE Sp. z o.o. Spółka

Komandytowa mogą być dostarczane w sztangach lub w postaci zwojów. Standardowo

dla rur w zakresie średnic 90 – 630 wykonywane są w odcinkach 12 m paletyzowanych

w wiązki, zaś rury o średnicach 16 – 75 (na życzenie klienta także 90) dostarczane są

w odcinkach zwijanych.

3.2. Transport rur

W czasie transportu należy zwrócić uwagę na to, by rury nie zostały uszkodzone.

Polietylen charakteryzuje się stosunkowo małą wytrzymałością na zarysowania.

Dlatego ważne jest by do transportu używać samochodów o równej i pozbawionej

wypukłości podłogi skrzyni ładunkowej, a na czas przewozu rury zabezpieczyć przed

przesuwaniem się. Rury nie powinny wystawać poza skrzynię ładunkową samochodu

na długość większą niż pięciokrotna wartość ich średnicy DN w metrach lub na długość

maksymalnie 2m (w zależności która wartość jest mniejsza). Rury o największych

średnicach powinno układać się na spodzie. Produkt powinien być transportowany z

zachowaniem zasad prawa drogowego [w szczególności art. 61 ustawy Prawo o ruchu

drogowym z 20.06.1997r. (Dz. U. z 2003r. Nr 58, poz. 515)].

3.3. Przemieszczanie rur

W czasie przemieszczania rur należy zapobiegać ich uszkodzeniu.

Dlatego do podnoszenia i przemieszczania ich sugerowane jest używanie lin oraz zawiesin

z włókien sztucznych lub naturalnych. Do załadunku i rozładunku rur wózkiem widłowych

preferowane są wózki widłowe z gładkimi widłami. Jeśli załadunek lub rozładunek odbywa

się z użyciem dźwigu, należy stosować zawiesia wykonane z lin miękkich (np.

nylonowych). Należy pamiętać, że wraz ze spadkiem temperatury zmniejsza się

odporność tworzyw sztucznych na uderzenia. Rury o średnicach mniejszych niż 160 mm

mogą być przemieszczane ręcznie. Niedopuszczalne jest jednak ich przetaczanie,

wleczenie czy rzucanie. Przy rozwijaniu rur zwiniętych w kręgi należy zachować

szczególną ostrożność.

3.4. Przyjęcie rur

Jest to etap wstępny w procesie wykonawstwa. Należy pamiętać, aby sprawdzić

przy odbiorze rur od producenta (bądź dystrybutora) czy rury nie posiadają uszkodzeń np.

w postaci głębokich rys oraz otarć. Od chwili potwierdzonego pisemnie odbioru rur

od przewoźnika (lub bezpośrednio od producenta) na wykonawcę spada wina

za uszkodzenia mechaniczne wyrobu. Należy sprawdzić prócz ewentualnych uszkodzeń

mechanicznych czy dostarczone rury zgadzają się z zamówieniem.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

5 www.plastpipe.pl

3.5. Składowanie rur

Pomimo, iż rury z PE są trwałe i elastyczne w czasie ich składowania należy

zachować środki ostrożności. Rury składowane powinny być na równym podłożu

(pozbawionym m.in. kamieni, występów). Maksymalna wysokość składowania rur

w zwojach wynosi 1,5 m przy przechowywaniu w pozycji poziomej (dla rur

gazociągowych) oraz przy przechowywaniu w pozycji pionowej – w jednej warstwie. Rury

w opakowaniach fabrycznych mogą być składowane na wysokości, która nie powinna

przekraczać 1,5 m oraz nie większej niż 1,0 m dla rur w odcinkach prostych składowanych

luzem w pryzmach. Ilość warstw w pryzmie wynosi maksymalnie 7. Dolna warstwa

powinna spoczywać na drewnianych podkładach a z boku być zabezpieczona podporami

z drewna. Rozstaw podkładów i podpór powinien wahać się w granicach 1 ÷ 2 m.

W przypadku rur o różnych sztywnościach te o większej sztywności powinny leżeć na dole.

Kręgi rur o średnicy 𝐷𝑁 > 90 winny być składowane w pozycji pionowej na specjalnych

stojakach. Nie należy rur umieszczać w sąsiedztwie rozpuszczalników, smarów, olejów

farb, paliw albo źródeł ciepła. Rury mogą być składowane na wolnym powietrzu

maksymalnie przez rok. Maksymalny czas składowania rur niezabezpieczonych przed

słońcem wynosi 3 miesiące. Temperatura przechowywana nie powinna przekraczać

45𝑜𝐶. Jeśli rury są opakowywane, opakowanie i taśmy powinno się usuwać bezpośrednio

przed ich instalacją.

4. Montaż rurociągu

4.1. Metody łączenia rur Do łączenia rur wykonanych z tworzywa sztucznego stosowane są rozmaite

techniki. Elementy sieci mogą być łączone poprzez zgrzewanie doczołowe,

elektrooporowe lub dzięki wykorzystaniu łączników mechanicznych. Warunkiem dobrej

jakości połączeń jest nie tylko wybranie odpowiedniej techniki, ale i wykonanie montażu

rur przez odpowiednio wyszkolonych monterów.

POŁĄCZENIA MECHANICZNE

KSZTAŁTKI ZACISKOWE

Służą łączeniu rur z PE ciśnieniowych wodociągowych i kanalizacyjnych

o niewielkich średnicach (zakres średnic zwykle do 63 mm, czasem do 110 mm). Kształtki

te mogą służyć łączeniu elementów rurociągów ciśnieniowych z polietylenu z łącznikami

metalowymi, armaturą albo rurami stalowymi. Kształtki te mają różną konstrukcję.

Istotne jest czy konstrukcja kształtki i system uszczelnienia połączenia pozwalają

na bezpieczną eksploatację systemu przez co najmniej 50 lat. Dopuszczalne ciśnienie

pracy w zależności od rodzaju i wymiaru kształtki jest równe PN 10 lub PN 16. Zaletą tej

metody łączenia rur jest brak konieczności stosowania specjalistycznego sprzętu.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

6 www.plastpipe.pl

KSZTAŁTKI PE – stal

Dla gazociągów odpowiednikiem kształtek zaciskowych (stosowanych dla

wodociągów i rurociągów kanalizacyjnych) są kształtki przejściowe polietylen-stal

(PE-stal). Umożliwiają one połączenia gazociągu wykonanego z PE z odcinkami

wykonanymi ze stalowych rur.

Wykonane mogą być one od strony stali na dwa sposoby:

Z końcówką bosą - z przeznaczeniem do spawania (końcówka powinna być

wówczas odpowiednio zabezpieczona aby nie dopuścić do przegrzania PE),

Z końcówką kołnierzową.

POŁĄCZENIA KOŁNIERZOWE Z UŻYCIEK TULEI KOŁNIERZOWYCH

W czasie budowy rurociągu często zachodzi konieczność połączenia rur

z armaturą kołnierzową lub innymi elementami sieci posiadającymi kołnierze. W tym celu

wykorzystywane są kształtkami zwane tulejami kołnierzowymi, które przyłączane są do

rury lub innej kształtki poprzez zgrzewanie elektrooporowe lub doczołowe.

Przed dogrzaniem tulei zakładane na nią są odpowiednie stalowe kołnierze dociskowe.

W tego typu połączeniach koniecznie jest stosowanie elementów uszczelniających

gumowych ze stalowym wkładem (G-St) i śrub z materiału antykorozyjnego lub śrub

odpowiednio zabezpieczonych przed korozją.

W zależności od przeznaczenia rurociągu zaleca się stosowanie uszczelek G-St

różnego typu. Dane na ten temat przedstawiono w Tab. 3.

Tab. 3 Typy uszczelek G-St stosowanych w zależności od rodzaju rurociągu

Rodzaj rurociągu Rodzaj uszczelki G-St

Wodociągowy NBR (kauczuk akrylonitrylo-butadienowy), SBR (kauczuk butadienowo-styrenowy), EPDM (terpolimer etylenowo-propylenowo-dienowy)

Kanalizacyjny EPDM

Gazociąg NBR

Śruby dokręcane powinny być kluczem dynamometrycznym tzw. metodą

„po krzyżu”, czyli naprzemianlegle z odpowiednim momentem siły. Po około godzinie

śruby powinny być dokręcone ponownie z zachowaniem poprzedniej kolejności

dokręcania.

Przy tego rodzaju połączeniach konieczne jest zwrócenie uwagi by łączone

elementy ustawione były jak najbardziej współosiowo. W czasie łączenia rur za pomocą

tulei kołnierzowych unikać należy poddawaniu ich na działanie momentów zginających.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

7 www.plastpipe.pl

POŁĄCZENIA ZGRZEWANE

Najczęstszymi metodami zgrzewania rur jest zgrzewanie elektrooporowe i

doczołowe. Niniejsze techniki łączenia rur zostały przedstawione poniżej pokrótce.

Szczegóły obu technik oraz instrukcja „krok po kroku” omówione zostały dokładniej w

„Instrukcji łączenia rur polietylenowych” przygotowanej przez Firmę PLASTPIPE Sp. Z o.o.

Sp. K. specjalnie dla klientów.

ZGRZEWANIE ELEKTROOPOROWE

Przeznaczenie

Technika ta stosowana jest z reguły do łączenia elementów o stosunkowo

małych średnicach do 200 mm (choć na rynku dostępne są mufy elektrooporowe

o średnicach do 500-630 mm). Zgrzewanie elektrooporowe szczególnie zalecane jest do

łączenia rur o średnicach do 63 mm.

Podstawy techniki

Zgrzewanie elektrooporowe to sposób łączenia rur PE z zastosowaniem

kształtek, które wyposażone są w wbudowane elementy grzewcze. Z uwagi na to, że

kształtki elektrooporowe to kształtki typu mufowego, elementy łączone są pomiędzy

wewnętrzną powierzchnią muf a powierzchnią zewnętrzną rur bądź bosych końcówek

kształtek (patrz. podrozdział 4.1., połączenia kołnierzowe z użyciem tulei kołnierzowych).

Technika zgrzewania elektrooporowego oparta jest na przesyle prądu elektrycznego

przez przewody i roztopieniu polimeru oraz stopieniu kształtki z rurą. Połączenia

wykonane tą techniką są mocniejsze niż sama rura (w odróżnieniu od zgrzewania

doczołowego). Dzieje się tak ponieważ efektywna powierzchnia połączenia kształtki i rury

jest większa od pola przekroju poprzecznego rury.

Przygotowanie

Przed rozpoczęciem pracy należy sprawdzić stan zgrzewarki, generatora oraz

narzędzi a także odpowiednio dobrać zaciski (np. z pomocą producenta kształtek) oraz

zadbać o ich czystość. Zanim rury zostaną połączone należy przygotować powierzchnię

poprzez usunięcie warstwy zewnętrznej na głębokość około 0,2 mm, a następnie

unieruchomić rurę i kształtkę z użyciem zacisku w celu uniknięcia przesuwania się.

Aby zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia łącznych powierzchni sprzęt powinien znajdować

się na czystej, suchej powierzchni wewnątrz namiotu ochronnego lub innej osłony

(w szczególności gdy wymagają tego warunki pogodowe).

Kontrola jakości zgrzewu

Brak wypływu PE poza strefy zimne kształtki, wysunięcie wskaźników grzania

oraz zauważalne ślady usuwania z rury warstwy materiału, która została utleniona

pozwalają pozytywnie ocenić jakość wykonanego połączenia. Należy zwrócić uwagę czy

nie doszło do deformacji kształtki pod wpływem dostarczenia w czasie procesu zbyt dużej

ilości ciepła. Takie połączenie należy uznać za wadliwe.

UWAGA! Należy używać tylko sprzętu, który jest regularnie serwisowany i znajduje się

w dobrym stanie technicznym.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

8 www.plastpipe.pl

ZGRZEWANIE DOCZOŁOWE

Przeznaczenie

Zgrzewanie doczołowe to technika stosowana do wykonywania połączeń rur z

tworzyw sztucznych o szerokim zakresie średnic. Metodą tą można łączyć rury o tych

samych rozmiarach (tzn. tej samej grubości ścianki i średnicy zewnętrznej) i MFI

(wskaźniku szybkości płynięcia). Ponadto technika ta stosowana powinna być do rur w

sztangach (odcinkach prostych).

Podstawy techniki

Zgrzewanie rur i kształtek metodą doczołową oparte jest na współosiowym

ustawieniu elementów, które mają zostać ze sobą zgrzane oraz ogrzaniu i uplastycznieniu

ich końców poprzez styk z płytą grzewczą. Po usunięciu płyty grzewczej łączone elementy

dociskane są do siebie i pozostawiane do maturalnego schłodzenia. Wytrzymałość

montażową złącze uzyskuje po upływie tzw. czasu chłodzenia (po jego upływie wypina się

dopiero elementy z zacisków zgrzewarki). Pełną obciążalność zgrzeina osiąga

po całkowitym ochłodzeniu, czyli w momencie, gdy temperatura w dowolnym jej punkcie

nie przekracza temperatury otoczenia lub 20𝑜𝐶).

Niekorzystny wpływ na łączenie elementów techniką zgrzewania doczołowego

ma szereg czynników, które zebrane zostały w Tab. 4.

Tab. 4 Czynniki negatywnie wpływające na jakość wykonywanego połączenia techniką

zgrzewania doczołowego

Czynnik szkodliwy Możliwe efekty niepożądane Profilaktyka

Niska temperatura (szczególnie poniżej 𝟎𝒐𝑪)

Szybsze chłodzenie nagrzanych powierzchni - skrócenie tzw. czasu przestawienia. Ryzyko powstawania tzw. „kożuchów”.

Rozstawienie namiotu ochronnego i podniesienie temperatury za pomocą dmuchawy.

Wiatr Podobne jak dla niskiej temperatury otoczenia.

Zapobieganie przeciągom poprzez zamykanie przeciwległych końców łączonych odcinków za pomocą korków.

Wysoka wilgotność ( np. w czasie deszczu lub mgły)

Przyspieszanie chłodzenia elementów. Osłabienie połącznia przez powstawanie pustych przestrzeni, gdy cząsteczki pary wodnej są zamykane między łączonymi końcami.

Osłonięcie miejsca zgrzewania namiotem i osuszanie powietrza wewnątrz za pomocą nagrzewnicy.

Zapylenie

Niecałkowicie usunięty kurz na powierzchni łączonych rur powoduje osłabienie połączenia.

Rozstawienie namiotu ochronnego.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

9 www.plastpipe.pl

UWAGA! W czasie zgrzewania należy przestrzegać stabelaryzowanych wartości czasów

poszczególnych operacji, temperatury płyty grzewczej (200÷220℃) oraz ciśnienia

docisku i posuwu. Urządzenia z których korzystamy powinny być w pełni sprawne i

skalibrowane.

Przygotowanie

Przed zgrzewaniem koniecznie jest sprawdzenie stanu urządzeń i narzędzi.

Zgrzewarka winna posiadać świadectwo kalibracji, a ruchome szczęki muszą poruszać

się po prowadnicach płynnym ruchem. Płyta grzewcza powinna być czysta i nie posiadać

ubytków. Jeśli jest zabrudzona należy ją oczyścić wacikami lub ręcznikami papierowymi

nasączonymi płynem czyszczącym.

Kontrola jakości

Kontrola jakości zgrzewu doczołowego polega na oględzinach zewnętrznej

wypływki oraz jej pomiarach geometrycznych (Rys. 1). Wypływka powinna mieć kształt

równych na całym obwodzie i stykających się ze sobą wałeczków. Na kształt wypływki

wpływ mają poszczególne etapy zgrzewania doczołowego (patrz. Instrukcja łączenia rur

polietylenowych). Minimalna i maksymalna szerokość wypływki (𝐵𝑚𝑖𝑛 𝑖 𝐵𝑚𝑎𝑥) powinna

zawierać się w tablicach parametrów zgrzewania (charakterystycznych dla danej

średnicy nominalnej, klasy PE oraz SDR łączonych elementów). Ponadto 𝐵𝑚𝑖𝑛 𝑖 𝐵𝑚𝑎𝑥

nie mogą się różnić więcej niż o 10% od wartości średniej szerokości wypływki 𝐵𝑀

liczonej wg wzoru:

𝐵𝑀 =𝐵𝑚𝑖𝑛 + 𝐵𝑚𝑎𝑥

2

Ponadto różnica 𝑋 między maksymalną szerokością większego z wałków 𝑆𝑚𝑎𝑥 a

minimalną szerokością mniejszego wałka 𝑆𝑚𝑖𝑛 liczona zgodnie ze wzorem:

𝑋 =𝑆𝑚𝑎𝑥 − 𝑆𝑚𝑖𝑛

𝐵𝑀∙ 100%

nie może mieć wartości większych niż:

10% dla połączenia rura-rura,

20% dla połączenia kształtka-kształtka,

30% dla połączenia rura-kształtka.

Koniczne jest też sprawdzenie czy dno rowka 𝑌 znajdujące się między wałeczkami jest

położone powyżej zewnętrznej powierzchni łączonych elementów i czy przesunięcie

osiowe 𝑉 zewnętrznych powierzchni elementów łączonych nie przekracza 10% grubości

ścianki.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

10 www.plastpipe.pl

Rys. 1 Wielkości badane przy kontroli zgrzewu doczołowego

5. Metody układania rur

Rurociągi wykonane z tworzyw sztucznych mogą być układane w gruncie różnymi metodami.

Do najbardziej tradycyjnych metod należy metoda wykopu otwartego. Coraz większą

popularnością cieszą się jednak metody wąskowykopowe i bezwykopowe, które pozwalają na

szybsze wykonywanie robót i minimalizują ilość problemów związanych z zajęciem oraz

odtworzeniem pasa drogowego. Norma wstępna PN-ENV 1046 opisuje instalacje systemów

przewodów rurowych w ziemi lub nad nią wykonanych z tworzyw sztucznych o zastosowaniu

do transportu ciśnieniowego lub grawitacyjnego wody bądź ścieków. Obejmuje ona rury do

średnicy nominalnej DN 3000 włącznie. Wszędzie, gdzie w normie tj użyte jest pojęcie „rura”

przyjmuje się, że odnosi się ono również do kształtek.

5.1. Warunki gruntowe

Ważne jest, aby przed rozpoczęciem prac określone zostały warunki gruntowe, ponieważ

istotnie wpływają one na konstrukcję wykopu i montaż rurociągu. Grunt rodzimy i materiał

obsypki klasyfikowane winny być zgodnie z Tab. 5 i Tab. 6. zgodnie z PN-ENV 1046.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

11 www.plastpipe.pl

Tab. 5 Klasyfikacja gruntów wraz z przydatnością do zastosowania ich w robotach ziemnych wg

raportu technicznego CEN/TR 1046:2013

Typ gruntu Nr

grupy Grupa gruntów zgodnie z PN-ENV 1046

Możliwość wykorzystania jako obsypki i

zasypki

Sypkie

1 gruboziarniste żwiry, pospółki, piaski tak

2 średnio- i drobnoziarniste żwiry, pospółki, piaski

tak

3 ilaste lub gliniaste żwiry i piaski tak

Spoiste 4 iły, piaski gliniaste, glina nieorganiczna tak

Organiczne 5

grunt z dodatkiem humusu, ił lub glina z domieszkami organicznymi

nie

6 torfy i muły nie

Tab. 6 Klasy zagęszczania gruntów wraz z terminologią i zależnościami

Opis Wskaźnik zagęszczenia

Standardowa skala Proctora zgodnie z DIN 18127 [%]

≤ 80 81 − 90 91 − 94 95 − 100

Numer sita Blow 0 − 10 11 − 30 31 − 50 > 50

Oczekiwane stopnie konsolidacji gruntów osiągane w klasach zagęszczenia zdefiniowane w normie

Niska (N)

Średnia (M)

Wysoka (W)

Grunt spoisty i organiczny miękki zwarty Sztywny twardy

Grunt sypki luźny

Średnio zagęszczony

Zagęszczony Mocno

zagęszczony

Gdy nie są dostępne informacje na temat gruntu rodzimego zwykle zakłada się, że ma on

stopień zagęszczenia odpowiadający 91-97% wg standardowej metody Proctora (SPD).

5.2. Odległości rurociągów od pozostałych elementów uzbrojenia

podziemnego

W czasie budowy rurociągu należy uważać, aby nie dochodziło do jego kolizji z istniejącą już

infrastrukturą podziemną, by negatywnie na nią nie oddziaływał oraz był usytuowany tak, aby

możliwe było prowadzenie prac remontowych. Odległości między elementami infrastruktury

istniejącej i rurociągu określa prawo budowlane oraz przepisy branżowe. Stosowane minimalne

odległości dla rurociągów transportujących wodę lub gaz podano w Tab. 7.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

12 www.plastpipe.pl

Tab. 7 Minimalne odległości przewodów z polietylenu od istniejącej infrastruktury

Nr Typ infrastruktury Odległość minimalna

[m]

Wodociągi

1

Przewody energetyczne: NN i SN do 20 kV Pojedyncze kable SN powyżej 20 kV Kilka kabli powyżej 20 kV Kable WN

0,5

0,75 0,75 – 1,0 1,0 – 1,25

2 Przewody teletechniczne 0,8 – 2,5

3 Przewody gazowe 1,0

4 Przewody ciepłownicze (przy zastosowaniu izolacji termicznej przewodu wodociągowego z wagi na spadek wytrzymałości PE wraz ze wzrostem temperatury)

1,5

5 Przewody wodociągowe 1,0

Gazociągi

1 Kable energetyczne do 15 kV powyżej 15 kV

0,5 1,0

2 Budynki 1,5

3 Przewody kanalizacyjne, kanały sieci cieplnej, wodociągi, kanalizacja kablowa i inne kanały połączone z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt

1,5

4 Przewody kanalizacyjne, kanały sieci cieplnej, wodociągi, kanalizacja kablowa i inne kanały niepołączone z pomieszczeniami dla ludzi i zwierząt

1,0

5.3. Gięcie rur

W czasie montażu rurociągu często zachodzi potrzeba zmiany kierunku jego trasy (np. z

powodu przeszkód w wykopie). Rury z tworzyw sztucznych takich jak polietylen (PE) są

elastyczne. Ich giętkość pozwala na gięcie rur na placu budowy i zmianę kierunku trasy rurociągu.

Polietylen jest tworzywem, które przechodzi w stan szklisty w temperaturze −80𝑜𝐶 i

−120𝑜𝐶 (odpowiednio dla HDPE i MDPE). W temperaturach prowadzenia prac montażowych PE

jest w stanie elastycznym. Giętkość PE rośnie wraz ze wzrostem temperatury , dlatego promień

gięcia rur określany jest w zależności od temperatury otoczenia, w której prowadzone są prace.

Zależy on także od szeregu wymiarowego SDR.

W dalszej części rozdziału przedstawiono jak wykonywać obliczenia warunków zmiany drogi

rurociągu. W Tab. 8. zebrano promienie gięcia rur (będące krotnością średnicy zewnętrznej rury

𝐷𝑦).


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

13 www.plastpipe.pl

Tab. 8 Promienie gięcia rur w zależności od szeregu wymiarowego SDR i temperatury otoczenia

Temperatura Szereg wymiarowy SDR[-]

11 17 21 26

≥ 20𝑜𝐶 20 ∙ 𝐷𝑦 20 ∙ 𝐷𝑦 25 ∙ 𝐷𝑦 30 ∙ 𝐷𝑦

≥ 10𝑜𝐶 35 ∙ 𝐷𝑦 35 ∙ 𝐷𝑦 45 ∙ 𝐷𝑦 55 ∙ 𝐷𝑦

≥ 0𝑜𝐶 50 ∙ 𝐷𝑦 50 ∙ 𝐷𝑦 60 ∙ 𝐷𝑦 70 ∙ 𝐷𝑦

Na podstawie znajomości promienia gięcia rury (𝑅) można obliczyć obwód okręgu

(𝑂𝑏𝑤), który w danych warunkach zbudowany mógłby być z rur:

𝑂𝑏𝑤 = 2𝜋𝑅

Jeśli formujemy rurociąg w koło, zmieniamy jego trasę o 360𝑜 . Tym samym zakładając

zmianę kierunku trasy rurociągu o kąt 𝛼, możemy ułożyć proporcję:

2𝜋𝑅 − 360𝑜

𝑥 − 𝛼

gdzie 𝑥 to długość odcinka rurociągu, na którym rurę odginamy o kąt 𝛼. Dzięki tej proporcji

wyliczyć możemy 𝑥 wg wzoru:

𝑥 =2𝜋𝑅 ∙ 𝛼

360𝑜

Jednostka 𝑥 jest taka sama jak średnicy zewnętrznej 𝐷𝑦. Korzystniej jest przyjmować ją w

metrach zamiast milimetrach.

W obliczenia często zakłada się, że temperatura rury jest równa temperaturze otoczenia.

Jeśli jednak dzień jest słoneczny i rura nagrzewa się w słońcu należy do określenia promienia

gięcia rury przyjąć temperaturę rury a nie otoczenia. Ponadto trzeba pamiętać, że temperatura

powierzchni zewnętrznej i wewnętrznej rury nie są takie same, dlatego wyciąga się z nich

temperaturę średnią i na jej podstawie odczytuje wartości z Tab. 8.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

14 www.plastpipe.pl

5.4. Metoda wykopu otwartego (metoda tradycyjna)

Szczegółowe informacje dotyczące prowadzenia prac przy wykopie otwartym znaleźć można

w raporcie technicznym CEN/TR 1046 (wprowadzonym po wycofaniu normy PN-ENV

1046:2007).

Wymiary przekroju poprzecznego oraz wzmocnienia podłoża powinny być zawarte w

projekcie technicznym. Szerokość wykopu zależy od średnicy rury i technologii wykonywanych

robót. Postępować należy zgodnie z zasadą, że wykop powinien być możliwie jak najwęższy

(z uwzględnieniem przestrzeni koniecznej do prawidłowego łączenia rur i zagęszczenia obsypki

w miejscu, gdzie rura styka się z podsypką).

Rys. 2 Gięcie rur polietylenowych


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

15 www.plastpipe.pl

Rys. 3 Przekrój poprzeczny przez wykop z zaznaczonymi warstwami: 1 – zasypka, 2 – obsypka

górna, 3 – obsypka zasadnicza, 4 – podsypka, 5 – wzmocnienie dna (gdy wymagane). 𝐷𝑦 –

średnica zewnętrzna.

Typowe wartości poziomego luzu między rurą (lub kształtką) a ścianą wykopu lub sąsiednią rurą

(lub kształtką) 𝑏 (Rys. 2) zostały stabelaryzowane w Tab. 8. Potrzeba kopania szerszych wykopów

może zajść w przypadku, gdy instalacja prowadzona jest na dużej głębokości lub w gruntach

rodzimych, które są niestabilne.

Tab. 9 Typowe wartości poziomego luzu między rurą a ścianą wykopu lub sąsiednią rurą 𝑏

Średnica nominalna 𝒃 [mm]

𝑫𝑵 ≤ 𝟑𝟎𝟎 200

𝟑𝟎𝟎 < 𝑫𝑵 ≤ 𝟗𝟎𝟎 300

𝟗𝟎𝟎 < 𝑫𝑵 ≤ 𝟏𝟔𝟎𝟎 400

𝟏𝟔𝟎𝟎 < 𝑫𝑵 ≤ 𝟐𝟒𝟎𝟎 600 𝟐𝟒𝟎𝟎 < 𝑫𝑵 ≤ 𝟑𝟎𝟎𝟎 900

Głębokość wykopu zależy od jego przeznaczenia, właściwości i rozmiaru rur a także tzw.

warunków lokalnych, czyli właściwości gruntu oraz wypadkowej obciążeń statycznych i

dynamicznych. Istotne jest, aby na terenie z obciążeniami od ruchu kołowego wysokość


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

16 www.plastpipe.pl

przykrycia rurociągów była nie mniejsza niż 1m zgodnie z raportem technicznym CEN/TR 1046.

Przy wyznaczaniu głębokości rurociągu konieczne jest uwzględnienie wysokości podsypki pod

rurę (Rys. 2).

Niejednokrotnie trasa ułożenia rurociągów przebiega przez grunt z wysokim poziomem

wód gruntowych. Wówczas należy zwrócić uwagę na konieczność zastosowania specjalnych

metod wykonywania robót ziemnych oraz sposób układania rur. Rury muszą być układane w

wykopie odwodnionym, gdzie odwodnienie przeprowadzone zostało tak, ze struktura gruntu nie

została naruszona (metodą powierzchniową, drenażu poziomego albo depresji).

Aby po zakończeniu prac związanych z układaniem rur a także demontażu urządzeń

odwadniających poziom wody gruntowej się podnosi i w nawodnionym gruncie dochodzić może

do migracji jego cząstek (ze strefy podsypki i obsypki do gruntu rodzimego lub odwrotnie).

Aby zapobiec temu problemowi stosuje się geowłókniny.

Rys. 3. obrazuje zastosowanie geowłókniny jako profilaktyki w migracji cząstek gruntu.

Rys. 4 Zabezpieczenie przed migracją cząstek materiału gruntowego wg raportu technicznego

CEN/TR 1046. 1 – strefa rury, 2 – podsypka, 3 – geowłóknina.

Ponadto w przypadku układania rurociągów w gruncie z wysokim poziomem wód

gruntowych niezbędne może się okazać rozpatrzenie problemu wyporu rur przez wodę. Należy

wówczas wykonać obliczenia sprawdzające stabilność rurociągu (obliczając ciężar gruntu winno

się pamiętać, że na cząstki nawodnionego gruntu działa siła wyporu). Jeśli z obliczeń wynika, że

rurociąg będzie niestabilny należy go zakotwiczyć betonowymi obciążnikami lub zastosować

geowłókninę. (Rys. 4 z raportu technicznego CEN/TR 1046). Przykrycie rurociągu powinno być na

tyle duże, aby nie doszło do przemieszczenia rur.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

17 www.plastpipe.pl

Rys. 5 Geowłóknina w formie zakotwiczenia zabezpieczającego przed wyparciem wód

gruntowych wg CEN/TR 1046. 1 – geowłóknina.

Gdy możliwe jest osiadanie gruntu rozwiązaniem może okazać się zastosowanie materiału

geotekstylnego podobnie jak na Rys. 5 zgodnie z raportem technicznym CEN/TR 1046.

Rys. 6 Materiał geotekstylny redukujący nierównomierność osiadania w strefie przejściowej

gruntów wg raportu technicznego CEN/TR 1046


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

18 www.plastpipe.pl

Rurociąg powinien być ułożony na podsypce, aby był jednorodnie podparty na całej

długości. Dlatego na dnie wykopu wysypuje się warstwę podsypki o grubości

zwykle ok. 100 – 150mm (nie mniejszej niż 50mm) z niemrożonego materiału, którego ziarnistość

jest mniejsza niż 20mm, np. żwir, piasek. Pozbawiony musi być on kamieni o ostrych krawędziach

lub innych łamanych materiałów. Jeśli lokalny grunt spełnia te wymagania,

nie trzeba stosować podsypki. W przypadku gdy rurociąg układany jest na gruncie skalistym lub

zawierającym kamienie o średnicy większej niż 60mm, grubość podsypki powinna zostać

zwiększona o minimum 50mm tak, by jej wierzchnia warstwa była usytuowana 50-100mm

powyżej górnej krawędzi skał w dnie wykopu.

Rurociąg układany jest na podsypce. Zwykle montowany jest na brzegu wykopu.

Opuszczany jest na dno wykopu za pomocą miękkich zawiesi lub rolek nanizanych na linę i

zaczepionych do łyżki koparki (gdy średnicy lub masy rur są duże). W przypadku mniejszych

średnic rury mogą być opuszczane ręcznie.

Jeśli przeszkody terenowe są małe lub dysponuje się wystarczającą ilością miejsca można

stosować gięcie rur. Sposób ten eliminuje stosowanie dodatkowych połączeń i zmniejsza opory

przepływu medium.

Rury wykonane z tworzyw termoplastycznych są elastyczne i nie przenoszą obciążeń

zewnętrznych samodzielnie. Część obciążeń przenoszona jest przez otaczający rurę grunt.

Im dokładniej przylega on do zewnętrznej części rury, tym jego udział w przenoszeniu obciążeń

jest większy a ugięcia rur mniejsze. Zatem korzystne jest zagęszczanie gruntu obsypki choć wiąże

się to zawsze z kosztami.

Obsypkę rury należy rozmieszczać warstwami o grubości od 10 do 30cm do momentu

przykrycia rury 30-centymetrową warstwą. Obsypka musi być zagęszczona do odpowiedniego

stopnia i wysokości. Na szczególną uwagę zasługuje dokładne zagęszczenie materiału górnej

obsypki. Do minimum winno się ograniczyć swobodne rzucanie materiału obsypki na rurę.

Materiał na obsypkę musi spełniać te same wymagania co na podsypkę (patrz rozdział 5.4.3).

Aby grunt rodzimy mógł być wykorzystany na obsypkę, musi spełniać wymagania przedstawione

na schemacie 1.

UWAGA! Prowadzenie prac montażowych przy temperaturach otoczenia wynoszących poniżej

𝟎𝒐𝑪 jest możliwe, ale najlepiej tego unikać (patrz. Tab. 4). W takich warunkach materiał stosowany

na podsypkę, obsypkę i zasypkę jest zmrożony i trudno właściwie go zagęścić. Ponadto spadające

na rurociąg bryły zmrożonego gruntu mogą uszkodzić rurę.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

19 www.plastpipe.pl

Schemat 1 Wymagania stawiane gruntowi rodzimemu jako obsypce

Tab. 10 Maksymalne dopuszczalne rozmiary cząsteczek stosowane do obsypki w zależności od

średnicy rury

Średnica nominalna rury DN Maksymalny rozmiar cząstek [mm]

𝑫𝑵 < 𝟏𝟎𝟎 15

𝟏𝟎𝟎 ≤ 𝑫𝑵 < 𝟑𝟎𝟎 20 𝟑𝟎𝟎 ≤ 𝑫𝑵 < 𝟔𝟎𝟎 30

𝟔𝟎𝟎 ≤ 𝑫𝑵 40

Jeśli projekt przewiduje oraz określa warunki wykonania, możliwe jest użyci do obsypki materiału

niespełniającego wymagań określonych w schemacie 1. Stopień zagęszczenia osypki określa

projekt. Zagęszczanie gruntu odbywać się może ręcznie lub mechanicznie w zależności

od wymaganego stopnia zagęszczania. Metody zagęszczania gruntu przedstawiono w Tab. 10.

Istotne jest oby pierwsza warstwa obsypki była dokładnie rozprowadzona po obu stronach rury

oraz w miejscu styku rury z podsypką. Obsypka rurociągów, które układane są pod drogami

powinny być zagęszczane do 95% zmodyfikowanej wartości Proctora. Poza takimi terenami

zagęszczenie może być mniej dokładnie (85-90% zmodyfikowanej wartości Proctora). Stopnie

zagęszczenia w standardowej skali Proctora określane są w normie DIN 18127.

Kiedy rura zostanie przysypana już 30cm warstwą obsypki pozostała przestrzeń powinna być

wypełniona aż do poziomu terenu (lub rzędnej określonej w przygotowanym projekcie) sposób

i z wykorzystaniem materiału, który zapewni dobrą nośność dla obciążeń pochodzących od

chodników, dróg itp. Często jako zasypkę stosuje się grunt rodzimy, jeśli nie posiada on

elementów o rozmiarach powyżej 300 mm.

Grunt rodzimy wykorzystywany na obsypkę

nie zawiera cząstek

większych nież dopuszczalne dla

danej średnicy rury

nie zawiera grud wiekszych niż podwojony

rozmiar cząstek dopuszczalnych

dla danej średnicy rury

zgodnie z Tab. 9

nie jest materiałem zmrożonym

nie zawiera cząstek obcych

(np. puszek, kawałków drewna, butelek)

jest materiałem podatnym na zagęszczenie, jeśli jest ono wymagane


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

20 www.plastpipe.pl

Tab. 11 Metody zagęszczania gruntu – zalecane grubości warstw i liczby przejść

Rodzaj sprzętu Masa

sprzętu [kg]

Krotność zagęszczenia jednej warstwy

Minimalna grubość warstwy

ochronnej nad rurą

[m]

Maks. grubość warstwy przed zagęszczeniem

[m]

Do 85% Proctora

zmod.

Do 90% Proctora

zmod.

Żwir, piasek

Ił, glin

Ubijak ręczny 15 1 3 0,3 0,15 0,1

Ubijak wibracyjny 70 1 3 0,5 0,3 0,25

Wibrator płaszczyznowy

100 1 4 0,15 0,15 0,1

Walec wibracyjny min. 15kN/m

- 2 6 0,6 0,35 0,25

Wibrator płytowy o rozdzielnej płycie

50-100 1 4 0,5 0,2 -

Wibrator płytowy 50-100 1 4 0,5 0,15 -

Ciężki walec potróny (bez wibracji) min. 50 kN/m

- 2 6 0,25 0,2

5.5. Metoda wąskowykopowa

Rury z PE wykazują dużą elastyczność, dzięki czemu prace montażowe mogą być prowadzone na

powierzchni, a następnie rurociąg umieszczany jest na dnie wykopu. Jeśli rury zwijane są w kręgi,

można układać je poprzez rozwijanie bezpośrednio do wykopu. Dzięki takim rozwiązaniom

tworzy się wykopy o szerokości niewiele większej od średnicy rury. Wymaga to stosowania

specjalnego sprzętu (frezarek, pługoukładaczy i koparek łańcuchowych).

Zaletami tej metody są:

duża wydajność (układanie nawet kilku kilometrów rurociągu dziennie),

mniejsza powierzchnia składowania gruntu,

mniejsza powierzchnia odtwarzania gruntu

mniejsza powierzchnia zajęcia pasa drogowego.

W ramach tej metody wykonuje się wykop o takiej szerokości, aby można było na jego dnie ułożyć

rurociąg i zagęścić wypełnienie dostępnym sprzętem. Szerokość wykopu jest mniejsza lub równa

1,5m. Połączone i ułożone wzdłuż wykopu rury opuszcza się na dno wykopu.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

21 www.plastpipe.pl

Metoda ta znalazła zastosowanie głównie dla twardych gruntów. Wykop wykonywany jest

frezem, który zamontowany jest na ciągniku. Na dnie wykopu na bieżąco układany jest rurociąg

i zasypywany gruntem rodzimym lub razie jego nieprzydatności gruntem dowiezionym.

Zaletą metody jest fakt, że jeśli rurociąg układany jest w pasie drogowym można na bieżąco

odtwarzać nawierzchnię. Niestety Zasypywanie urobkiem rurociągu naraża go na naciski

punktowe oraz porysowanie.

Metodę tę stosuje się zwykle w przypadku gruntów ornych takich jak łąki i pola. Lemiesz ciągnięty

przez ciągnik rozcina ziemię i lekko ją rozsuwa, tworząc szczelinę. Na jej dnie układany jest

rurociąg. Po przejściu pługokładacza ziemia obsuwa się i szczelina samoczynnie się zamyka.

Pozostaje tylko lekkie wypiętrzenie ziemi, które niwelowane jest na bieżąco za pomocą

specjalnych maszyn, np. walca.

5.6. Metody bezwykopowe

Stosowane są gdy wykonywanie wykopów otwartych jest utrudnione bądź wręcz niemożliwe, np.

w przypadku przejścia pod rzeką. Często o wyborze odpowiedniej metody bezwykopowej

decyduje rachunek ekonomiczny. Metody te wymagają specjalistycznego sprzętu i szczególnie

narażone są na komplikacje, dlatego ważne jest każdorazowe poprzedzenie ich wykonania

badaniami geotechnicznymi i sporządzeniem projektu.

W ramach tej metody w gruncie wykonywany jest twór metodą wiertniczą, o którego wnętra

wciągany jest rurociąg. W przypadku gdy zmieniany może być przebieg trasy wierconego otworu

mówimy o przewiercie sterowanym. Stosowane są dwa systemy sterowania – radiowy

(do rurociągów ciśnieniowych) i laserowy (do rurociągów grawitacyjnych). Wadą metody jest

fakt, iż w czasie wciągania rurociągu porysowany może on zostać o różnego rodzaju przeszkody,

które znajdą się na jego trasie w przewierconym otworze.

Metoda przecisku dotyczy rurociągów o stosunkowo krótkich odcinkach (np. w czasie

przekraczania dróg). Głowica przeciskowa, która wyposażona jest w mechanizm udarowy,

rozpycha na boki grunt, który napotyka na swej drodze, tworząc w ten sposób przestrzeń dla

wciąganego rurociągu.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

22 www.plastpipe.pl

6. Odbiór rurociągów PE

Wymagania i badania przy odbiorze wodociągów opisuje norma PN-B-10725:1997. Niestety

nie zawiera ona odpowiedniej dla PE procedury badania szczelności.

PE jest materiałem charakteryzującym się pełzaniem oraz posiadającym małą przewodność

cieplną. Wymagana i badania przy odbiorze wodociągów PE uwzględniające pełzanie polietylenu

określa norma PN-EN 805. Badanie szczelności rurociągów PE przeprowadzone powinno być

zgodnie z procedurą określoną w załączniku A.27 do tej normy, który dołączony został do tej

instrukcji.

Prócz procedury badania szczelności przewodu wszystkie inne wymagania jakie stawia w

czasie odbioru wodociągu norma PN-B-10725:1997 mogą być stosowane także do wodociągów

z polietylenu.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

23 www.plastpipe.pl

ZAŁĄCZNIK A27 DO PUNKTU 11.3.3.4. GŁÓWNA PRÓBA SZCZELNOŚCI


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

24 www.plastpipe.pl


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

25 www.plastpipe.pl

BIBLIOGRAFIA

[1] PN-B-10725:1997 Wodociągi. Przewody zewnętrzne. Wymagania i badania przy odbiorze.

[2] PN-EN 805:2002 Zaopatrzenie w wodę. Wymagania dotyczące systemów zewnętrznych i

ich części składowych.

[3] PN-EN 1555 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw

gazowych. Polietylen (PE).

[4] PN-EN 12201 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody.

Polietylen (PE).

[5] ZN-G-3150:1996 Gazociągi. Rury polietylenowe. Wymagania i badania. Zakładowa Norma

Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa.

[6] PN-83/B-10700 Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne. Wymagania i badania

przy odbiorze.

[7] PN/B-10725 Wodociągi. Przewody zewnętrzne. Wymagania i badania.

[8] PN-83/8836-02 Przewody podziemne. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze.

[9] AT/2014-02-3083 Rury z polietylenu (PE) do ciśnieniowego i bezciśnieniowego

odwadniania i kanalizacji oraz do osłony przewodów i kabli.

[10] AT/2012-02-2898/1 Rury i kształtki z polietylenu (PE) do osłony przewodów i kabli.

[11] Stanowisko Polskiego Stowarzyszenia Producentów Rur i Kształtek z Tworzyw Sztucznych

w sprawie sztywności obwodowej rur kanalizacyjnych z tworzyw termoplastycznych.

[12] CEN/TR 1046:2013 Thermoplastics piping and ducting systems - Systems outside building

structures for the conveyance of water or sewage - Practices for underground installation.

[13] DIN 18127:2012-09 Soil, investigation and testing.

[14] PN-B-10725:1997 Wodociągi -- Przewody zewnętrzne -- Wymagania i badania.


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

26 www.plastpipe.pl

SPIS RYSUNKÓW

RYS. 1 WIELKOŚCI BADANE PRZY KONTROLI ZGRZEWU DOCZOŁOWEGO .................................................................. 10

RYS. 2 GIĘCIE RUR POLIETYLENOWYCH ............................................................................................................. 14

RYS. 3 PRZEKRÓJ POPRZECZNY PRZEZ WYKOP Z ZAZNACZONYMI WARSTWAMI ........................................................ 15

RYS. 4 ZABEZPIECZENIE PRZED MIGRACJĄ CZĄSTEK MATERIAŁU GRUNTOWEGO ....................................................... 16

RYS. 5 GEOWŁÓKNINA W FORMIE ZAKOTWICZENIA ZABEZPIECZAJĄCEGO PRZED WYPARCIEM WÓD GRUNTOWYCH ........ 17

RYS. 6 MATERIAŁ GEOTEKSTYLNY REDUKUJĄCY NIERÓWNOMIERNOŚĆ OSIADANIA W STREFIE PRZEJŚCIOWEJ GRUNTÓW . 17

SPIS TABEL

TAB. 1 MAKSYMALNE CIŚNIENIA ROBOCZE RUROCIĄGÓW Z PE100 ........................................................................ 3

TAB. 2 KRÓTKOTRWAŁE SZTYWNOŚCI OBWODOWE RUR Z PE 100 ......................................................................... 3

TAB. 3 TYPY USZCZELEK G-ST STOSOWANYCH W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU RUROCIĄGU ............................................. 6

TAB. 4 CZYNNIKI NEGATYWNIE WPŁYWAJĄCE NA JAKOŚĆ WYKONYWANEGO POŁĄCZENIA TECHNIKĄ ZGRZEWANIA

DOCZOŁOWEGO ...................................................................................................................................... 8

TAB. 5 KLASYFIKACJA GRUNTÓW WRAZ Z PRZYDATNOŚCIĄ DO ZASTOSOWANIA ICH W ROBOTACH ZIEMNYCH ............... 11

TAB. 6 KLASY ZAGĘSZCZANIA GRUNTÓW WRAZ Z TERMINOLOGIĄ I ZALEŻNOŚCIAMI ................................................. 11

TAB. 7 MINIMALNE ODLEGŁOŚCI PRZEWODÓW Z POLIETYLENU OD ISTNIEJĄCEJ INFRASTRUKTURY .............................. 12

TAB. 8 PROMIENIE GIĘCIA RUR W ZALEŻNOŚCI OD SZEREGU WYMIAROWEGO SDR I TEMPERATURY OTOCZENIA ........... 13

TAB. 9 TYPOWE WARTOŚCI POZIOMEGO LUZU MIĘDZY RURĄ A ŚCIANĄ WYKOPU LUB SĄSIEDNIĄ RURĄ 𝑏 ..................... 15

TAB. 10 MAKSYMALNE DOPUSZCZALNE ROZMIARY CZĄSTECZEK STOSOWANE DO OBSYPKI W ZALEŻNOŚCI OD ŚREDNICY

RURY .................................................................................................................................................. 19

TAB. 11 METODY ZAGĘSZCZANIA GRUNTU – ZALECANE GRUBOŚCI WARSTW I LICZBY PRZEJŚĆ ................................... 20


KRS: 0000410053, NIP: 879-266-71-48, REGON: 341241892

27 www.plastpipe.pl

NOTATKI

Instrukcja montażu rur - PLASTPIPE – Producent rur z PE...

Documents

Transcript of Instrukcja montażu rur - PLASTPIPE – Producent rur z PE...