informator-DWiPO-2-2006PSM 5 - Wojsko Polskie · nej, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej oraz...

2

www.wojsko-polskie.pl

2006

Informator Departamentu Wychowaniai Promocji ObronnościMinisterstwa Obrony Narodowej

Komitet Redakcyjny: Ewa Wieczorek, przewodnicząca (Oddział Komunikacji SpołecznejDWiPO MON), tel. 022 (6) 840−208, e−mail: e.wieczorek@wojsko−polskie.pl; Janusz Furtak,wiceprzewodniczący (Dom Żołnierza Polskiego), tel. 022 (6) 824−519; Małgorzata Kosarzycka,sekretarz (Dom Żołnierza Polskiego), tel. 022 (6) 824−684; mjr Jacek Dzięgielewski (OddziałEdukacji Obywatelskiej DWiPO MON); Zbigniew Grabowski (Wojskowe Biuro BadańHistorycznych); ppłk Czesław Kobierski (Oddział Kultury i Oświaty DWiPO MON); MichałŁazowski (Oddział Promocji Obronności DWiPO MON); płk Waldemar Nowosielski(Wojskowe Biuro Badań Społecznych); ppłk Marek Paterek (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego DWiPO MON); Anna Pietrzak (Centralna Biblioteka Wojskowa); ppłk JarosławSosiński (Oddział Społecznych Problemów Służby i Psychoprofilaktyki DWiPO MON); AndrzejTułowiecki (Muzeum Wojska Polskiego) • Redakcja, korekta, redakcja techniczna, skład i łamanieBożena Tomaszczuk (Dom Żołnierza Polskiego) • Projekt okładki Arkadiusz Blomka (DomŻołnierza Polskiego) •

© Copyright by Departament Wychowania i Promocji Obronności MON

ISSN 1896−0936

WydawcaDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

00−911 Warszawa, al. Niepodległości 218www.wojsko−polskie.pl

Druk

Nakład 3000 egz.

Warszawa 2006

Wydawca nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawoskracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Wszystkie materiałyobjęte są prawem autorskim. Przedruk opublikowanych materiałóww jakiejkolwiek formie bez wcześniejszej zgody wydawcy jest zabroniony.

Teksty publikowane w dziale „Forum organizacji pozarządowych”są wyrazem przekonań własnych ich Autorów.

Usługi Poligraficzne Paweł Tomasz Gmitruk02−758 Warszawa, ul. Czarnomorska 13

Spis treści

Do czytelników – Krzysztof Sikora, Dyrektor Departamentu Wychowaniai Promocji Obronności MON ....................................................................................................................... 5Kodeks Honorowy Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego ................................................................... 6

EDUKACJA OBYWATELSKATradycja zobowiązuje – program edukacyjny MON .......................................................................... 12Edukacja obywatelska wśród żołnierzy zasadniczej służby wojskowej oraz kadryzawodowej, ppłk dr Waldemar Nowosielski ...................................................................................... 15Edukacja humanistyczna w kształtowaniu sił zbrojnych, ppłk dr Ryszard Bzinkowski ................... 21Nowe formy edukacji historycznej w Muzeum Wojska Polskiego, Mirosław Zientarzewski ........... 27Portale internetowe jako nośniki tradycji patriotyczno−narodowych, Bartłomiej Bydoń ................ 31CBW ośrodkiem wychowania patriotycznego, Anna Pietrzak ........................................................... 33

WYDARZENIA. PRZEDSIĘWZIĘCIAŻołnierska pamięć 2006, ppłk dr Mirosław Kaliński ......................................................................... 36Festyn Żołnierski w Łazienkach Królewskich w Warszawie,Janusz Furtak, Liliana Partyka−Tryka ................................................................................................. 41XI Ogólnopolski Konkurs Historyczny „Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego”,Renata Omilianowicz .......................................................................................................................... 45XII Ogólnopolskie Zawody Sportowo−Obronne Stowarzyszeń Młodzieżowych,ppłk Stanisław Pilhul ........................................................................................................................... 49XI Olimpiada Wiedzy Obywatelskiej Wojska Polskiego, Tatiana Baczyńska ................................... 53Orkiestry wojskowe w Świeradowie Zdroju, płk Krzysztof Kaliński ................................................ 5515 lat rekonstrukcji bitwy nad Bzurą, Paweł Rozdżestwieński ......................................................... 60Promocja wojska na imprezach masowych, Michał Łazowski, Artur Niedźwiecki ........................ 64Rajd Konny Pamięci Bohaterów Września, Tomasz Zieliński .......................................................... 68XI Ogólnopolski Lotniczy Piknik Charytatywny, Ryszard Bryś ........................................................ 71Młodzieżowe marynistyczne obozy proobronne, Andrzej Tokarski .................................................. 74Majówka z wojskiem, Stanisław Tołwiński ........................................................................................ 77Warsztaty dla wykładowców kształcenia obywatelskiego w wojsku, Małgorzata Kosarzycka ........ 80

FORUM ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCHŚwiatowa Federacja Kombatantów. Rodowody i rozwój, prof. Michał Chilczuk ............................ 84Program edukacyjno−wychowawczy „Z wojskiem bezpieczniej”, Grzegorz Borek ......................... 91Federacja Stowarzyszeń Rezerwistów i Weteranów SZ RP, gen. bryg. rez. Ryszard Żuchowski,płk rez. Stanisław Kalski ..................................................................................................................... 9815−lecie związku żołnierzy−górników, Janusz Teczkowski .............................................................. 103Współpraca Klubu Kawaleryjskiego z jednostkami samorządu terytorialnego,Aleksandra Białonowicz ................................................................................................................... 10780−lecie Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich, Kazimierz Łasiewiecki .................... 11210 lat działalności Przedstawicielstwa Stowarzyszeń, płk rez. Zenon Biesaga .............................. 114Apel Fundacji Pomocy Emerytom i Rencistom Wojskowym, Stanisław Kucharczyk ..................... 123

4 | Wojsko w Społeczeństwie | nr 2/2006

GŁOS WOJSKAEdukacja obywatelska żołnierzy Wojsk Lądowych, mjr Krzysztof Kazula ..................................... 125Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu, kpt. Tomasz Ogrodniczek ................................................. 130Żołnierze na pielgrzymim szlaku, kmdr ppor. Katarzyna Filimoniuk ............................................. 137Rocznica bitwy o Anglię, Zdzisław Wydra ....................................................................................... 14150 lat turystyki kajakowej w Marynarce Wojennej RP (1956–2006),Andrzej Tokarski, Katarzyna Jabłońska ........................................................................................... 144

ANALIZY. OPINIE. POLEMIKIRealizacja w resorcie obrony narodowej programów przeciwdziałania narkomaniii profilaktyki alkoholowej w latach 2000–2005, ppłk Jerzy Nędzi, ppłk Jarosław Sosiński .......... 148Każdy żołnierz ma jakiś sen. Rozważania o wojskowym ruchu literackim,Jadwiga Chłopecka ............................................................................................................................ 161Współpraca organizacji pozarządowych z samorządem terytorialnym, Artur Gluziński .............. 167Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, Erazm Domański, Mirosław Zientarzewski ..................... 170Forum grup rekonstrukcyjnych, Artur Gaca .................................................................................... 177

PRZEPISYRozszerzenie uprawnień do używania munduru wojskowego ......................................................... 180Decyzja nr 285/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 lipca 2006 r.w sprawie podjęcia działań organizacyjnych dla wprowadzenia nowej organizacjidziałalności wychowawczej i utworzenia struktur wychowawczych w resorcieobrony narodowej .............................................................................................................................. 182Wytyczne Sekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej z dnia 13 lutego 2006 r.w sprawie działalności psychologicznej oraz realizacji przedsięwzięć profilaktykipsychologicznej w rodzajach sił zbrojnych, okręgach wojskowych i jednostkach wojskowych ..... 185Wytyczne Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowejz dnia 1 września 2006 r. w sprawie określenia zadań publicznych, które mogąbyć zlecane jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych ...................................... 191

PROCEDURY. KOMUNIKATYProcedura rozpatrywania ofert wykonania zadań publicznych zleconychprzez Ministra Obrony Narodowej ................................................................................................... 192Procedura rozpatrywania wniosków o podpisanie porozumienia o współpracyz Ministrem Obrony Narodowej ....................................................................................................... 194Zasady przekazywania mienia ruchomego ....................................................................................... 196Zadania DWiPO, CBW, MWP, DŻP, RZAWP, WBBH, WBBS ....................................................... 197Wykaz fundacji nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej .............................................. 205Kalendarium przedsięwzięć DWiPO i jednostek podporządkowanych.16.04.2006–30.11.2006 ..................................................................................................................... 206

Spis treści

nr 2/2006 | Wojsko w Społeczeństwie | 5

Do czytelników

Serdecznie zachęcam do lektury kolejnego informatora DWiPO „Wojsko w Społe−czeństwie”. Tematem przewodnim tego wydania jest edukacja obywatelska żołnie−rzy. Obejmuje ona treści o charakterze aksjologicznym – zmierzające do poznawania

wartości i kształtowania postaw społecznych, obywatelskich i patriotycznych. Pamiętaj−my, że edukacja obywatelska to także przygotowanie żołnierzy do działań praktycznych,związanych z funkcjonowaniem w państwie demokratycznym i w życiu społecznym. Edu−kacja obywatelska w wojsku wspomaga żołnierzy w ich dochodzeniu do własnych poglą−dów i przekonań.

W informatorze przedstawiamy program edukacyjny Tradycja zobowiązuje oraz po−dejmowane z udziałem jednostek Wojska Polskiego przedsięwzięcia o charakterze eduka−cyjnym i patriotycznym, realizowane w środowisku wojskowym i w społecznościach lokal−nych, m.in.: Żołnierską pamięć, Z wojskiem bezpieczniej, Ogólnopolski Konkurs HistorycznyLosy żołnierza i dzieje oręża polskiego, Olimpiadę Wiedzy Obywatelskiej WP, Rajd KonnyPamięci Bohaterów Września, Festyn Żołnierski w Łazienkach Królewskich.

W sposób ciekawy przybliżamy Czytelnikowi działalność patriotyczno−edukacyjnąCentralnej Biblioteki Wojskowej, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Broni Pancer−nej, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej oraz organizacji pozarządowych, m.in. Świa−towej Federacji Kombatantów, Klubu Kawaleryjskiego im. 12. Pułku Ułanów Podol−skich, Związku Represjonowanych Żołnierzy−Górników.

Zachęcam też do wnikliwej lektury nowych resortowych regulacji prawnych. Autorzyodpowiadają na wątpliwości i pytania kierowane do DWiPO MON. Informują o nowejorganizacji działalności wychowawczej i tworzeniu struktur wychowawczych w wojsku(korpusu osobowego wychowawczego). Przedstawiają zasady używania munduru wojsko−wego. Przybliżają działalność psychologiczną i realizację przedsięwzięć profilaktyki psy−chologicznej. Wyjaśniają procedury rozpatrywania ofert na wykonanie zadań publicznychzlecanych przez Ministra Obrony Narodowej, wniosków organizacji pozarządowych o pod−pisanie porozumienia o współpracy z Ministrem Obrony Narodowej, czy też przekazaniamienia ruchomego.

Jestem przekonany, że zawarte w tej publikacji materiały będą pomocne wychowaw−com wojskowym w lepszym programowaniu procesu edukacji obywatelskiej. Chętnieskorzystają z nich osoby spoza wojska organizujące przedsięwzięcia kształtujące posta−wy patriotyczne.

Krzysztof Sikora

Dyrektor Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON


Kodeks Honorowy Żołnierza...


Kodeks – opracowany przez zespół z udziałem przedstawiciela Departamentu Wychowania i PromocjiObronności – został przyjęty przez Zgromadzenie Mężów Zaufania SZ RP. Zostanie wprowadzony doużytku w SZ RP decyzją Ministra Obrony Narodowej.



TRADYCJA ZOBOWIĄZUJEPROGRAMPROGRAMPROGRAMPROGRAMPROGRAM EDUKACYJNY MONEDUKACYJNY MONEDUKACYJNY MONEDUKACYJNY MONEDUKACYJNY MON

PrzesłaniePrzesłaniePrzesłaniePrzesłaniePrzesłanie

Tradycja to nasze korzenie, szacunek dla przodków i ich dokonań, źródłohistorycznej wiedzy i świadectwo kulturowej wrażliwości. To pielęgnowa−nie przekazywanych z pokolenia na pokolenie treści, które dana społecznośćwyróżnia jako szczególnie ważne oraz warte zachowania obecnie i w przy−szłości. W odpowiedni sposób kultywowane, wzmacniają tożsamość rodzi−ny, wspólnoty, narodu.

My, Polacy, jesteśmy dumni z ponadtysiącletniej historii, która ukształto−wała naszą niepowtarzalną tożsamość. Szczególnie istotnym elementem trady−cji jest historia oręża polskiego. To źródło głębokich i patriotycznych doświad−czeń. Dziedziczenie i upowszechnianie tradycji oręża polskiego kształtujeobywatelskie postawy, pogłębia procesy integracyjne, pobudza do wzmożone−go wysiłku szkoleniowego oraz wzmacnia więzi wojska ze społeczeństwem.Stanowi trwałe spoiwo społeczności żołnierskiej.

E D U K A C J A O B Y W A T E L S K A


Tradycje orężne budują wśród żołnierzy relacje nie narzucone regula−minami i hierarchicznym podporządkowaniem. Tworzą więzi emocjonalnewynikające z szacunku do historii, symboli narodowych i wojskowych,kształtując cnoty żołnierskie. Najznamienitszym symbolem żołnierskiejchwały jest Order Wojenny Virtuti Militari, będący świadectwem wybitne−go męstwa.

Tradycja zobowiązuje – bez czerpania z takich przykładów historii orężapolskiego bylibyśmy o wiele ubożsi. Obywatelska powinność to pielęgno−wanie i czerpanie z tradycji mądrości i siły do budowania odpowiedzialnejprzyszłości narodu, Polski i Europy.

Naturalnym adresatem tych działań jest młodzież. Wraz z dojrzałościąobywatelską staje się ona strażnikiem naszego dziedzictwa, bo „Rzeczypos−polite zawsze takie będą, jakie ich młodzieży chowanie”.

CEL: Upowszechnianie historii i tradycji oręża polskiego.

TERMIN: 1 września – 11 listopada 2006 r.

KOORDYNATOR: Departament Wychowania i Promocji ObronnościMON (al. Niepodległości 218, 00−909 Warszawa,tel. 022 (6) 840 192,promocja_obronności@wojsko−polskie.pl)

ZADANIA DLA JEDNOSTEK I KOMÓREK ORGANIZACYJNYCH RESORTUOBRONY NARODOWEJ:

Upowszechnić wśród żołnierzy i lokalnej społeczności, a zwłaszcza dzie−ci i młodzieży szkolnej wiedzę z zakresu historii i tradycji jednostki woj−skowej.

Zaprezentować wśród żołnierzy Wojska Polskiego postaci odznaczoneOrderem Wojennym Virtuti Militari oraz upowszechnić wiedzę o historiiOrderu Wojennego Virtuti Militari.

Zorganizować spotkania żołnierzy z udziałem dzieci i młodzieży szkolnejz kawalerami Orderu Wojennego Virituti Militari.

Nawiązać współpracę w swoim regionie ze szkołami. Zorganizować „Dniotwarte w jednostkach wojskowych”, w ramach których przygotować lek−cje historii i przysposobienia obronnego, pokaz uzbrojenia i sprzętu woj−skowego, umożliwić młodzieży zwiedzenie sali tradycji itp.

„Tradycja zobowiązuje”. Program edukacyjny MON


Brać udział w lokalnych i regionalnych uroczystościach patriotycznych,w tym w rocznicach: Września 1939 roku oraz Narodowego Święta Nie−podległości 11 listopada.

Promować współczesne postawy żołnierzy godne naśladowania, np. bio−rących udział w misjach pokojowych, stabilizacyjnych i humanitarnychoraz w likwidacji klęsk żywiołowych.

Kierować żołnierzy na uroczystości patriotyczne organizowane przezszkoły.

Upowszechnić materiały promocyjne programu „Tradycja zobowiązuje”(plakaty, ulotki i foldery informacyjne, regulaminy konkursów itp.)w jednostkach wojskowych oraz placówkach szkolnych.

OFERTA DLA SZKÓŁ:

Nawiązanie współpracy z jednostkami Wojska Polskiego i komórkamiorganizacyjnymi resortu obrony narodowej w zakresie edukacji obywa−telskiej i patriotycznej dzieci i młodzieży szkolnej.

Udział dzieci i młodzieży szkolnej oraz akademickiej w następującychkonkursach:1. „Wojsko Polskie oczami dziecka widziane”.2. „Wojskowe tradycje mojej rodziny”.3. „Związki mojej miejscowości/regionu z Wojskiem Polskim”.4. „Moja przygoda z wojskiem”.5. „Historia kawalera Virtuti Militari”.

Regulaminy ww. konkursów zostały zamieszczone na stronie interneto−wej www.wojsko−polskie.plWręczanie nagród i prezentacja prac odbędzie się 9 listopada 2006 r.w poznańskim Teatrze Wielkim podczas obchodów Narodowego ŚwiętaNiepodległości.

Upowszechnianie w środowisku szkolnym regulaminu konkursu XII edy−cji Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego „Losy żołnierza i dziejeoręża polskiego”.

Krzysztof Sikora

Dyrektor Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON

Edukacja obywatelska


Edukacja obywatelska w wojskuprowadzona jest na podstawiedecyzji nr 289/MON Ministra

Obrony Narodowej z dnia 28 września2004 r. w sprawie wprowadzenia do użyt−ku służbowego „Wytycznych MinistraObrony Narodowej do kształcenia obywa−telskiego w Siłach Zbrojnych Rzeczypo−spolitej Polskiej”, a także na podstawiewytycznych Sekretarza Stanu w Minister−stwie Obrony Narodowej do działalnościspołeczno−wychowawczej, socjalnej i re−konwersyjnej oraz promocji obronnościw Siłach Zbrojnych RP na lata 2006––2007.

Udział w edukacji obywatelskiej jestsłużbową powinnością każdego żołnierzaw trakcie pełnienia służby w Siłach Zbroj−nych Rzeczypospolitej Polskiej. Jednako−

ppłk dr Waldemar NowosielskiWojskowe Biuro Badań Społecznych

EDUKACJA OBYWATELSKAWŚRÓD ŻOŁNIERZY ZASADNICZEJ SŁUŻBYWOJSKOWEJ ORAZ KADRY ZAWODOWEJ

wo ważne wychowawczo jest programo−we oddziaływanie na żołnierzy poprzezdobór odpowiednich celów edukacyjnych,organizację i sprawny przebieg szkoleniaoraz warunki służby w jednostce (instytu−cji) wojskowej.

Szczególną rolę w edukacji obywatel−skiej spełniają jego organizatorzy i pro−wadzący, ich postawa w służbie, wiedzaogólna i humanistyczna oraz kompeten−cje zawodowe do kierowania i przewodze−nia zespołami ludzkimi.

Zasady organizacyjne kształceniaobywatelskiego:1. Programowa edukacja obywatelska

jest odrębnym przedmiotem szkolenio−wym, składa się z zagadnień i tema−tów z różnych dziedzin wiedzy, waż−

Edukacja obywatelska jest integralną częściąoddziaływań wychowawczych i informacyjnychrealizowanych w jednostkach (instytucjach)wojskowych, której celem jest przygotowanieżołnierzy do odpowiedzialnego i sumiennegowykonywania zadań służbowych w kraju i poza jegogranicami, określonych w konstytucyjnych zasadachfunkcjonowania demokratycznego państwa, rocieprzysięgi wojskowej oraz innych obowiązującychaktach prawnych.



nych z punktu widzenia potrzeb pań−stwa i jego obronności.

2. Zasadniczym celem edukacji obywa−telskiej żołnierzy jest:1) ugruntowanie świadomości obron−

nej;2) zrozumienie polskiej racji stanu

i interesów narodowych;3) pełna akceptacja gotowości do po−

noszenia ofiar i dobrowolnychograniczeń dla ochrony i obronynajwyższych wartości – niepod−ległości, suwerenności i bezpie−czeństwa państwa oraz wolnościobywatelskich;

4) ukształtowanie pozytywnych po−staw współdziałania sojuszniczego.

3. Dowódca jednostki (instytucji) woj−skowej odpowiada za organizacjęi przebieg edukacji obywatelskiej.

4. Dowódca jednostki (instytucji) woj−skowej, na wniosek szefa sekcji per−sonalno−wychowawczej (osoby odpo−wiedzialnej za edukację obywatelską),ustala i zatwierdza program edukacjiobywatelskiej), wyznacza wykładow−ców spośród oficerów społeczno−wy−chowawczych, oficerów sztabu, do−wódców pododdziałów oraz podofice−rów (tylko w grupach podoficerówi szeregowych zawodowych), posiada−jących stosowne predyspozycje orazodpowiednie przygotowanie meryto−ryczne i dydaktyczne (ukończone stu−dia z zakresu m.in.: pedagogiki, poli−tologii, socjologii, historii).

5. Podstawę planowania zajęć i formu−łowania tematów stanowią załącznikido wytycznych z tematami obowiąz−kowymi dla poszczególnych korpu−sów osobowych.

6. W procesie planowania zajęć dopusz−czalne jest także realizowanie tema−tów do wyboru, uwzględniającychspecyfikę jednostki, związku taktycz−nego i rodzaju Sił Zbrojnych Rzeczy−pospolitej Polskiej.

7. Tematyka zajęć z edukacji obywatel−skiej jest opracowana w formie planuprzez szefa sekcji personalno−wycho−wawczej, a w przypadku braku takie−go stanowiska w jednostce (instytucji)wojskowej, przez żołnierza zawodo−wego odpowiedzialnego za edukacjęobywatelską. Plan akceptuje dowód−ca jednostki.

8. W procesie edukacji obywatelskiejnależy odwoływać się do:1) wartości konstytucyjnych – wolno−

ści i praw obywatelskich, regułpaństwa prawa, poszanowaniawłasności, wartości ustroju demo−kratycznego, idei samorządności,sprawiedliwości społecznej, nie−podległości i suwerenności pań−stwa;

2) tradycji narodowych i oręża pol−skiego;

3) dorobku cywilizacyjnego oraz osią−gnięć nauki i kultury polskiej;

4) uniwersalnych wartości leżącychu podstaw cywilizacji europej−skiej, w szczególności: wolności,równości, sprawiedliwości, poko−ju, prawdy;

5) zasad etyki i honoru żołnierza.

Edukacja obywatelska żołnierzyzawodowych:1. Podstawową formą edukacji obywatel−

skiej żołnierzy zawodowych jest udziałw seminariach, zgodnie z rocznymi pla−


nami szkolenia uzupełniającego żołnie−rzy zawodowych, w wymiarze: ofice−rowie – 8 godzin w roku (2 godzinyw kwartale); podoficerowie – 20 godzinw roku (2 godziny w miesiącu, opróczlipca i sierpnia); szeregowi zawodowi– 20 godzin w roku (2 godziny w mie−siącu, oprócz lipca i sierpnia).

2. Wykaz tematów obligatoryjnie reali−zowanych w czasie zajęć z edukacjiobywatelskiej dla poszczególnych kor−pusów osobowych żołnierzy zawodo−wych określa załącznik nr 1 do wspo−mnianej powyżej decyzji MinistraObrony Narodowej.

3. Podstawową jednostką dydaktycznąjest godzina zajęć (45 minut).

4. Do prowadzenia zajęć seminaryjnychz oficerami zaprasza się (w miarę moż−liwości) osoby będące specjalistamiw danej problematyce, zarówno ze śro−dowiska wojskowego, jak i cywilnego.Honoraria dla prelegentów wypłacasię ze środków finansowych jednostki(instytucji) wojskowej, przewidzianychna zadania zlecone.

5. W jednostkach i instytucjach nie po−siadających etatowych oficerów spo−łeczno−wychowawczych dowódcapowierza prowadzenie zajęć innymoficerom, posiadającym stosownąwiedzę i przygotowanie metodyczne.

6. Prowadzenie zajęć z podoficeramii szeregowymi zawodowymi możnapowierzyć podoficerom spełniającymwymogi określone w zasadach orga−nizacyjnych kształcenia obywatel−skiego.

7. Żołnierze zawodowi uczestniczą w edu−kacji obywatelskiej zgodnie z przyna−leżnością do korpusu osobowego.

8. Żołnierze rezerwy odbywający ćwicze−nia wojskowe powinni brać udziałw zajęciach z edukacji obywatelskiej,zgodnie z programem szkolenia, w za−leżności od przynależności do korpusuosobowego.

9. Terminy i czas zajęć z edukacji oby−watelskiej zamieszczane są w planachszkolenia uzupełniającego kadry.

10. Kandydaci na żołnierzy zawodowychoraz studenci i absolwenci szkół wy−ższych w czasie przeszkolenia wojsko−wego realizują tematykę z zakresuwiedzy obywatelskiej.

Edukacja obywatelska żołnierzyzasadniczej służby wojskowej:1. Edukację obywatelską żołnierzy za−

sadniczej służby wojskowej oraz żoł−nierzy nadterminowej zasadniczejsłużby wojskowej należy prowadzićz wykorzystaniem zróżnicowanychmetod nauczania, np. dyskusji, poga−danek, wykładów oraz innych uzupeł−niających form, takich jak: zwiedza−nie sal tradycji, muzeów, miejsc upa−miętnionych walką i martyrologiąnarodu polskiego, pokazy filmów,podróże historyczno−wojskowe, wy−cieczki krajoznawcze, wizyty w in−stytucjach administracji państwoweji samorządowej, spotkania z wetera−nami oraz ludźmi nauki i kultury itp.

2. Żołnierze rezerwy odbywający ćwi−czenia wojskowe powinni brać udziałw zajęciach z edukacji obywatelskiej,zgodnie z programem szkolenia jed−nostki wojskowej.

3. Formy pozaaudytoryjne edukacjiobywatelskiej – realizowane w cza−sie wolnym, rozliczane są poprzez

W. Nowosielski, Edukacja obywatelska...



zsumowanie czasu przeznaczonegojedynie na efektywne zajęcia (np.zwiedzanie muzeum, zajęcia na polubitewnym itp.) – w układzie rocznym.

4. Żołnierzom zasadniczej służby woj−skowej należy zapewnić nie mniej niż8 godzin zajęć z edukacji obywatel−skiej w miesiącu. Liczba godzin prze−znaczonych na edukację obywatelskąwynosi w trakcie 9−miesięcznej służ−by wojskowej – 72.

5. Wykaz tematów obligatoryjnie reali−zowanych w czasie zajęć z edukacjiobywatelskiej dla żołnierzy zasadni−czej służby wojskowej, określa za−łącznik nr 2 wspomnianej powyżejdecyzji Ministra Obrony Narodowej.

6. Podstawową jednostką dydaktyczną(rozliczeniową) są zajęcia w wymia−rze 2 godzin lekcyjnych (2 x 45 min).

7. Grupy z edukacji obywatelskiej dlażołnierzy zasadniczej służby wojsko−wej, liczące maksymalnie 40 osób,należy tworzyć na szczeblu podod−działu.

8. Terminy i czas zajęć z edukacji oby−watelskiej zamieszczane są w planachzasadniczych przedsięwzięć oraz tygo−dniowych planach szkolenia (na okrę−tach Marynarki Wojennej – w dzien−nikach szkolenia oraz tygodniowychplanach szkolenia).

9. Godziny wychowawcze, przeznaczo−ne do dyspozycji dowódcy, należy re−alizować dwa razy w miesiącu po 1 go−dzinie, co dwa tygodnie, w formie np.pogadanki lub informacji bieżącej do−tyczącej działalności profilaktyczno−−wychowawczej. Godziny te należyuwzględniać w miesięcznych i tygo−dniowych planach szkolenia.

10. Liczba godzin wychowawczych prze−znaczonych do dyspozycji dowódcyjest niezależna od limitu przeznaczo−nego na programową edukację obywa−telską i wynosi w trakcie 9−miesięcz−nej służby wojskowej – 18.

11. W zależności od zapotrzebowaniaśrodowisk wojskowych, możliwejest organizowanie zajęć blokowych,ale tylko w przypadku stosowaniazróżnicowanych form i metod prze−kazu.

12. Dopuszcza się możliwość rezygnacjiz prowadzenia zajęć z kształceniaobywatelskiego w okresie rocznej ob−sługi sprzętu. Zajęcia zaległe należyzrealizować w innym terminie. De−cyzję o sposobie i czasie realizacjitych zajęć podejmuje dowódca jed−nostki wojskowej.

13. Zasadniczą formą upowszechnianiatradycji oręża polskiego powinien byćpobyt żołnierzy, w zależności od miej−sca stacjonowania jednostki wojsko−wej, w miejscach będących symbo−lami tradycji narodu polskiego. Zalogistyczną stronę organizacji przejaz−du i pobytu żołnierzy odpowiedzialnyjest dowódca jednostki wojskowej.

Opinie na temat edukacji obywa−telskiej.

Badania opinii na temat edukacji oby−watelskiej w jednostkach wojskowychprowadzone były przez autora niniejsze−go artykułu w czerwcu 2006 r. w dwóchgrupach: kadry zawodowej (N1=615)i żołnierzy zasadniczej służby wojskowej(N2=615)1.1 Świadomość historyczna środowisk wojskowych,WBBS, sierpień 2006.


Pierwsze pytanie związane było z za−gadnieniami dotyczącymi historii Polski.Na pytanie: Czy Pana zdaniem wybranezagadnienia z historii Polski powinny byćpodejmowane w ramach edukacji obywa−telskiej w wojsku? – większość (55,8%)żołnierzy służby zasadniczej odpowie−działa twierdząco (respondenci wybralitu kategorie odpowiedzi – zdecydowanietak i raczej tak), przeciwnego zdania było32,6% spośród badanych.

Tabela 1. Czy Pana zdaniem wybrane zagadnienia z historii Polski powinny być podejmowa−ne w ramach edukacji obywatelskiej w wojsku? (dane w %)

Opinie kadry Lp. Kategorie odpowiedzi Opinieołnierzy

o zaj ciacho zaj ciach

z ołnierzamio zaj ciach

z podoficerami i szeregowymi zawodowymi

1. Zdecydowane tak 18,1 46,5 33,4 2. Raczej tak 37,7 38,3 45,3 3. Raczej nie 22,2 7,8 12,0 4. Zdecydowanie nie 10,4 3,0 3,7 5. Trudno powiedzie 11,6 4,4 5,6

Z kolei kadra zawodowa, odpowia−dając na to samo pytanie, twierdziła, żetego typu zajęcia powinny być prowadzo−ne zarówno z żołnierzami z poboru(84,8%), jak i z podoficerami i szerego−wymi zawodowymi (78,7%). Więcej niżco dziesiąty z tej grupy badanych (10,8%)twierdził, że tego typu zajęcia nie powin−ny być prowadzone z żołnierzami służby

Z tabeli 2 wynika, że mniej niż codrugi (42,5%) ankietowany żołnierz z po−boru twierdzi, że zagadnienia z historiiPolski w ramach edukacji obywatelskiejwystępują rzadko, a 3,8% z tej grupy ba−danych nigdy nie spotkało się z tą tema−tyką. Więcej niż co dziesiąty badany żoł−nierz z poboru (10,9%) nie uczestniczyw zajęciach z kształcenia obywatelskie−go, a 7,6% spośród tych badanych wy−brało kategorię – trudno mi powiedzieć.

Z kolei prawie połowa (49,6%) bada−nych podoficerów i szeregowych zawo−dowych twierdzi, że uczestnicząc w zaję−

W. Nowosielski, Edukacja obywatelska...

zasadniczej, a 15,7% spośród kadry bio−rącej udział w badaniach uważało, że za−gadnienia z historii Polski nie powinnybyć również omawiane podczas zajęćz edukacji obywatelskiej z żołnierzamizawodowymi.

Tabela 2. Czy uczestnicząc w zajęciach z edukacji obywatelskiej spotyka się Pan(i) z temata−mi dotyczącymi historii Polski? (dane w %)

Lp. Kategorie odpowiedzi ołnierze Podoficerowiei szeregowi zawodowi

1. Cz sto 35,2 49,6 2. Rzadko 42,5 38,1 3. Nigdy 3,8 3,5 4. Trudno mi powiedzie 7,6 3,5 5. Nie uczestnicz w zaj ciach 10,9 5,3



ciach z edukacji obywatelskiej często sięspotyka z tematami dotyczącymi historiiPolski. Więcej niż co trzeci (38,1%) res−pondent z tej grupy badanych stwierdzał,że ta tematyka występuje rzadko, 3,5%spośród ankietowanych nigdy nie spotka−ło się z tą problematyką podczas zajęć,a 5,3% nie uczestniczy w zajęciach z edu−kacji obywatelskiej.

Obie grupy badanych oceniły atrak−cyjność prowadzonych zajęć z edukacjiobywatelskiej, odpowiadając na pytanie:Czy zajęcia z edukacji obywatelskiej sąatrakcyjne pod względem poruszanejproblematyki i sposobu prowadzeniazajęć? Większość ankietowanych pod−oficerów i szeregowych zawodowych(58,7%) pozytywniej ocenia stronę me−rytoryczną prowadzonych z nimi zajęćz edukacji obywatelskiej, niż żołnierzez poboru (54,9%).

Prawie połowa badanych podofice−rów i szeregowych zawodowych (48,8%)i żołnierzy zasadniczej służby wojskowej(48,9%) stwierdzała, że zajęcia z kształ−cenia obywatelskiego są atrakcyjne zewzględu na sposób prowadzenia zajęć.Obie grupy badanych stwierdziły rów−

nież, że poruszana problematyka uatrak−cyjnia te zajęcia (54,9% żołnierze, 58,7%podoficerowie i szeregowi zawodowi).

Podsumowując opinie respondentówo wybranych aspektach edukacji obywa−telskiej można sformułować następująceuogólnienia: zajęcia z edukacji obywa−telskiej są prowadzone właściwie, zarów−no pod względem merytorycznym, jaki metodycznym (zwłaszcza, gdy wykła−dowcami są oficerowie wychowawczy).Kierownicy grup, czyli żołnierze zawo−dowi z poszczególnych pododdziałówJW, prowadzący zajęcia są na ogół do−brze przygotowani (dokonano trafnegoich doboru przez poszczególnych dowód−ców jednostek wojskowych i kierowni−ków poszczególnych instytucji). Pozy−tywnym faktem jest również i to, żekształcenie obywatelskie wzbogacanejest o tematykę historyczną w korpusiepodoficerów i szeregowych zawodo−wych. Kadra zawodowa i żołnierze za−sadniczej służby wojskowej twierdzą, żetego typu zajęcia powinny być prowadzo−ne zarówno z żołnierzami z poboru, jaki z podoficerami i szeregowymi zawodo−wymi.


Współczesne przywództwoPrzywództwo jest jedną z ważniej−

szych umiejętności, predyspozycji i cechdostrzeganych i pożądanych w kierowa−niu zespołami ludzkimi1 . Nie wystarczyjednak czekać na samoistne ujawnieniesię liderów w wojsku, a kształtować,w procesie edukacji i wychowania, po−stawy sprzyjające wytworzeniu cechwłaściwych liderowi wojskowemu. Toniezwykle istotne zadanie dla wszyst−kich poziomów edukacyjnych w wojsku.Dowódca, lider wojskowy, powinienbyć przede wszystkim osobą przygoto−waną do pełnienia wielu ról, z jakimimoże się spotkać w trakcie służby. Musiodznaczać się wysokim poziomem wy−kształcenia i kwalifikacji oraz umiejęt−

ppłk dr Ryszard BzinkowskiDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

EDUKACJAHUMANISTYCZNAW KSZTAŁTOWANIU SIŁ ZBROJNYCH

Zadania żołnierzy Polskich KontyngentówWojskowych w Iraku, Afganistanie, Libanie i innychpaństwach wymuszają nowe spojrzenie na problemprzygotowania i wykształcenia oficera-profesjonalistymogącego sprostać nowym wyzwaniom. Żołnierza,którego przygotowanie w zakresie nauk społecznychi humanistycznych stanowi warunek wykonaniazadań bojowych.

nościami niezbędnymi do podejmowa−nia decyzji. Powinien wyróżniać się nietylko wiedzą fachową, ale również taki−mi przymiotami, jak: aktywność, kre−atywność, innowacyjność oraz zdolnośćdo podejmowania ryzyka w procesachdecyzyjnych. Będzie musiał wykazać sięumiejętnościami myślenia systemowe−go, działania w wielokulturowym oto−czeniu oraz gotowością do ustawiczne−go podnoszenia kwalifikacji. Musi byćzatem człowiekiem o szerokich horyzon−tach intelektualnych, kreatywnym i od−ważnym w działaniu, otwartym na zmia−ny organizacyjno−techniczne. Dziś niewystarcza dokładny wykonawca rozka−zów i poleceń, ale niezbędna jest umie−jętność dopasowania środków i metoddo realizacji wyznaczonego celu wobecdynamicznie zmieniającej się sytuacji.

1 Krzysztof Sikora – wstęp do Lider wojskowy u pro−gu XXI wieku, Warszawa 2004 r., str. 9.



Komunikacja wewnątrzi na zewnątrz wojska

Sprawne kierowanie i dowodzenie, takw czasie pokoju, jak i w działaniach zbroj−nych, musi być oparte na zrozumieniu ce−lowości wykonywanych zadań. Przygoto−wanie kadry, a także żołnierzy służby za−sadniczej, w zakresie udzielania informacjina temat wojska, zapobiega upublicznianiutzw. złego komunikatu i tworzeniu sytu−acji konfliktogennych, buduje poparcie,zrozumienie i sympatię otoczenia dla dzia−łań sił zbrojnych. Umiejętne informowa−nie i komunikowanie się ułatwia współpra−cę wewnątrz organizacji wojskowej, jaki relacje z otoczeniem zewnętrznym. Wspie−ra ochronę informacji i sprzyja kreowaniuwizerunku oraz tożsamości sił zbrojnych.

Współczesne działania wojskowe od−bywają się w świetle kamer telewizyjnychi przed mikrofonami dziennikarzy relacjo−nujących rozgrywające się wydarzenia.Dlatego też należy opanować sztukę udzie−lania informacji, czyli nie ujawnianiawszystkiego, ale jednocześnie nie „zakła−dania embarga” na informację. Niezbęd−ne jest przygotowanie oficera do wyko−rzystywania informacji w walce, ale niepolegającego na manipulacji mediami, cojest ze wszech miar nieetyczne i niedo−puszczalne z uwagi na krótkotrwałą sku−teczność i zagrożenie niewiarygodnościąwobec mediów. Trzeba uświadomić so−bie, że kto nie współpracuje z mediami,przegrywa walkę w oczach opinii publicz−nej kreowanej właśnie przez media.Kształcąc współczesnego oficera musimyzdać sobie sprawę, że w epoce społeczeń−stwa informatycznego informacja jest bro−nią, narzędziem walki, tak samo jak kara−bin czy czołg.

Psychologia i pedagogikawojskowa

Wojna i śmierć są najbardziej trau−matycznymi zdarzeniami, z jakimi możesię spotkać człowiek. Nieobliczalnośćwojny, nieprzewidywalność zdarzeń,następstwa wykraczające poza czas kon−fliktu oraz trudne do określenia konse−kwencje osobiste, rodzinne i społecznepowodują, że stres wojenny niezwyklesilnie oddziałuje na żołnierza. Siła tegowpływu w fazie działań zbrojnych możebyć tak wielka, że nawet przy dużychumiejętnościach dowódców, zdolnościbojowe zespołów mogą być w znacznymstopniu ograniczone2 .

Przygotowaniu żołnierza do działa−nia na polu walki służyć ma system edu−kacji wojskowej, i to przez cały czassłużby, a nie jedynie w okresie poprze−dzającym walkę. Szkolenie żołnierzawinno go przygotować do wykonywa−nia zadań w sytuacjach, gdy jest niezbęd−ne fizyczne eliminowanie zagrożenia.Niebagatelne znaczenie ma tu kształto−wanie odporności psychofizycznej do−wódców i żołnierzy. Dla realizacji tegocelu ważne jest dokonanie analiz doty−czących takich kwestii, jak: stres na poluwalki, wpływ pola walki na zachowa−nie dowódców, postępowanie żołnierzyw sytuacjach skrajnych. Bogatego ma−teriału w tym względzie dostarczają do−świadczenia dowódców kompanii, kon−tyngentów, obserwatorów wojskowychi uczestników ONZ−owskich oraz na−towskich misji pokojowych. Stanowi to

2 Mariusz Jędrzejko, Stres walki i wyczerpaniewalką, [w:] Kształcenie obywatelskie w wojsku,zeszyt nr 2, str. 63, Warszawa 2002 r.


wyzwanie dla naukowców, psycholo−gów, wykładowców Akademii ObronyNarodowej i innych uczelni wojskowych.Zagadnienia te powinny być uwzględnio−ne w procesie dydaktycznym realizowa−nym w systemie szkolnictwa wojskowe−go tak, by nauczyć żołnierza rozpoznawaći opanowywać stres, a tym samym wypo−sażyć dowódcę i podwładnych w dodat−kową broń, pozwalającą na wzmocnieniesiły pododdziału.

Narkotyki i alkohol stanowią jednoz największych zagrożeń dla dyscypli−ny wojskowej oraz zwartości zespołów.W warunkach służby wojskowej zagro−żenie narkotykami, alkoholem i innymiużywkami odurzającymi jest potęgowa−ne przez obecność broni, środków bojo−wych i realizowanie zadań z użyciemciężkiego sprzętu. Współczesny dowód−ca staje więc wobec konieczności pozna−nia problematyki związanej z zażywa−niem narkotyków i alkoholu.

Nie mniej ważnym zagadnieniemjest kształtowanie stosunków między−ludzkich w pododdziale, z uwzględnie−niem zjawiska „fali”. Najczęściej okre−śla się ją jako występujące w wojskuzjawisko społeczne, polegające na psy−chicznym i fizycznym znęcaniu się żoł−nierzy starszych służbą nad młodszymi.Rola dowódców pododdziałów w zwal−czaniu tego negatywnego zjawiska jestnajważniejsza i jednocześnie najtrud−niejsza. Dlatego muszą być oni wypo−sażeni w odpowiednią wiedzę z zakresupsychologii i pedagogiki, uwzględniającąmetody przeciwdziałania temu zjawisku,tak groźnemu dla dyscypliny, a tym sa−mym zachowania sprawności bojowejpododdziału.

Edukacja obywatelskaw wojsku

Kształcenie obywatelskie w okresieszkolenia podstawowego żołnierzy zasad−niczej służby wojskowej jest elementemprzedsięwzięć organizacyjno−szkolenio−wych w jednostce wojskowej, bądź ośrod−ku szkolenia, których celem jest adapta−cja poborowych do warunków służbywojskowej3 . Realizowane w pododdzia−łach szkolenie podstawowe powinno do−starczać nowo wcielonym żołnierzominformacji z zakresu wiedzy obywatel−skiej, praw i obowiązków żołnierskich,tradycji i organizacji Sił Zbrojnych Rze−czypospolitej Polskiej, rodzaju wojski służb, w których młodzi obywatele od−będą służbę wojskową, a także o działal−ności społeczno−wychowawczej prowa−dzonej w Wojsku Polskim.

Działalność szkoleniowo−wychowaw−cza w późniejszym okresie służby powin−na stanowić kontynuację szkolenia pod−stawowego w zakresie przygotowania żoł−nierzy do wykonywania ich obowiązków.Szkoląc przyszłego oficera, należy pamię−tać o konieczności przygotowania go dorealizacji funkcji wykładowcy w zakresiekształcenia obywatelskiego, funkcji, któraw zasadniczy sposób różni się od sposobuprowadzenia zajęć wojskowych (musztra,szkolenie strzeleckie czy zajęcia specjali−styczne).

Nowe wyzwania w przedmiocie edu−kacji obywatelskiej przynosi udział żołnie−rzy WP w misjach wojskowych poza gra−

3 Erazm Sławomir Domański, Kształcenie obywa−telskie żołnierzy nowo wcielonych, [w:] Kształce−nie obywatelskie w wojsku, zeszyt nr 2, str. 44, War−szawa 2002 r.

R. Bzinkowski, Edukacja humanistyczna...



nicami kraju. We współczesnym świecienastępują rewolucyjne zmiany, m.in. w za−kresie form i sposobów walki. Potęguje się,nieznane dotychczas na taką skalę, zagro−żenie terroryzmem. Zapewnienie bezpie−czeństwa jest możliwe jedynie poprzezotwarcie na inne cywilizacje i kultury,w tym islamskie4 . Dlatego też nowa struk−tura wojska będzie łączyła elementy woj−ska, sił bezpieczeństwa i policji. Koniecz−ne będzie ścisłe współdziałanie w skalimiędzynarodowej sfery militarnej i poza−militarnej. Pojawiają się więc nowe obsza−ry kształcenia obywatelskiego, któremu niepodołają ludzie nieprzygotowani do tegofachowo i nie wyposażeni w odpowiedniaparat dydaktyczny i naukowy.

Międzynarodowe prawokonfliktów zbrojnych

Ważnym elementem działań współ−czesnych sił zbrojnych jest przestrzega−nie międzynarodowego prawa konfliktówzbrojnych. Chodzi tu zarówno o metodywalki, jak też o ochronę ludności cywil−nej, dóbr kultury i innych obiektów cy−wilnych oraz odpowiednie traktowaniejeńców i więźniów.

Za zasadniczą kwestię, jak się wyda−je – nie w pełni dostrzeganą przez nie−których, należy uznać fakt, iż w zwalcza−niu sił zbrojnych przeciwnika, nie zawszedziałających jawnie, musi pomóc społe−czeństwo kraju, na terenie którego przyj−dzie nam działać. Potwierdzają to opiniedowódców PKW w Iraku: (…) obecnośćw regionie tak bogatym w zabytki, jakimjest centralny Irak, wymagała podjęcia

przez MND CS działań w zakresie zapew−nienia tutejszemu dziedzictwu kulturowe−mu podstawowej ochrony5. Przykłademmoże służyć przejęcie obozu wojskowe−go zlokalizowanego na terenie stanowi−ska archeologicznego w Babilonie, cozrodziło konieczność pogodzenia wymo−gów bezpieczeństwa żołnierzy z zapew−nieniem ochrony obiektów historycz−nych.

Wskazuje to na konieczność zinten−syfikowania szkolenia oficerów w zakre−sie międzynarodowego prawa konfliktówzbrojnych, którego nieznajomość możeprzynieść konsekwencje lub straty odczu−walne przez Polskę jeszcze przez wielelat po zakończeniu działań.

Ochrona środowiskaRejony działań, miejsca ćwiczeń

i dyslokacji sił zbrojnych są prawie za−wsze związane z korzystaniem z zasobówśrodowiska oraz niekorzystnym oddzia−ływaniem na jego komponenty. Stosującnowoczesną technikę, wykorzystującznaczne ilości ciężkiego sprzętu, pro−wadząc strzelania, budując fortyfikacjei obiekty obronne, używając niebezpiecz−nych materiałów, wojsko może przyczy−niać się do degradacji środowiska. Stądteż szczególna odpowiedzialność sił zbroj−nych za środowisko naturalne oraz potrze−ba dążenia i podejmowania działań mi−nimalizujących negatywne skutki ichdziałalności.

Powinność ta spoczywa na wszyst−kich żołnierzach, niezależnie od stanowi−

4 Julian Kaczmarek, Trudna stabilizacja – materiałyz konferencji w AON, str. 215, Warszawa 2004 r.

5 Doświadczenia i wnioski z przygotowania i udzia−łu pierwszej zmiany Dywizji Międzynarodowej w mi−sji stabilizacyjnej w Iraku, [w:] Dodatek nr 8 do Prze−glądu Wojsk Lądowych, s. 37, Warszawa 2004 r.


ska i stopnia wojskowego. Żołnierz tojednocześnie obywatel Rzeczypospolitej,który na równi ze wszystkimi innymiodpowiada za stan środowiska natural−nego i na równi ze współobywatelamibędzie doświadczał negatywnych skut−ków jego skażenia i degradacji. Skutecz−ność działań proekologicznych jest bez−pośrednio związana ze stanem wiedzyi świadomości, toteż zagadnienia ochro−ny środowiska muszą być przedmiotemnauczania i szkoleń wojskowych.

Przykładem może służyć inżynieryj−ne wsparcie działań Dywizji Między−narodowej w Iraku, a szczególnie roz−budowa baz wojskowych. Niemożliwośćokopania budowli fortyfikacyjnych w zie−mi ze względu na zastrzeżenia służby ar−cheologicznej spowodowała koniecznośćużycia „hesko bastionów”, worków z pia−skiem, elementów betonowych (T/J−walss)czy metalowych wież obserwacyjnych6.Warto, aby świadomość konieczności ta−kich działań wykształcona została jużw trakcie nauki w szkołach wojskowych,w ramach programów szkolenia podsta−wowego, a nie stanowiła nagle pojawia−jący się problem dla żołnierzy realizują−cych konkretne zadania.

Współpraca cywilno-wojskowa(CIMIC)

Zastanawiając się nad perspektywicz−nym modelem kształcenia oficerów SiłZbrojnych, należy uwzględnić doświad−czenia i wnioski z przygotowania i dzia−łań kolejnych zmian Polskiego Kontyn−gentu Wojskowego w ramach DywizjiMiędzynarodowej w misji stabilizacyjnej

w Iraku i innych regionach świata. O zna−czeniu współpracy cywilno−wojskowejświadczy decyzja o wzmocnieniu przezdowództwo PKW struktur CIMIC w trak−cie misji w Iraku. Pogląd, że jednymz najważniejszych wyzwań, które stanę−ły przed dowódcą Wielonarodowej Dy−wizji, była współpraca cywilno−wojsko−wa, jest w pełni uzasadniony.

Ważne jest umieszczenie problema−tyki CIMIC już w początkowym etapieorganizacji misji. Bazując na dotychcza−sowych doświadczeniach, należy dążyćdo wdrażania merytorycznych zmianw treściach kształcenia i przygotowaniawojsk na potrzeby operacji połączonychi stabilizacyjnych. Nieodzowne staje się,aby kwestie cywilno−wojskowej współ−pracy i współdziałania z cywilną lud−nością rozpatrywać głębiej również naniższych, taktycznych szczeblach dowo−dzenia.

Istotny jest problem trudności współ−pracy z częścią specjalistów cywilnych,którzy nie zawsze są w pełni przygoto−wani do wykonywania zadań dla misjiwojskowej. Celowe wydaje się posiada−nie specjalistów na przydziałach mobili−zacyjnych.

Za kwestie mające wpływ na powo−dzenie działań militarnych uznać trzeba,nie umniejszając znaczenia wyszkoleniawojskowego, łączności czy logistyki, po−szanowanie tradycji, kultury i religii ludzimieszkających na danym terenie. Przygo−towanie należy rozpocząć od szkoleniaw tym zakresie dowództw i sztabów. Całystan osobowy powinien przejść szkoleniez zasad pobytu, działania oraz zachowa−nia w rejonie misji. Podczas szkoleniaz podstaw wychowania obywatelskiego6 Tamże, s. 41.

R. Bzinkowski, Edukacja humanistyczna...


i wojskowego skupić się trzeba przykła−dowo na następujących treściach: położe−niu geograficznym państwa, na terenie któ−rego przyjdzie działać, jego klimacie,panujących obyczajach, uwarunkowa−niach historycznych, kulturowych i reli−gijnych, prawach i obowiązkach żołnie−rzy pełniących służbę poza granicamikraju, zadaniach mandatowych operacjioraz przestrzegania przepisów prawa w re−jonie przyszłych działań.

Wiele z zadań mających bezpośrednizwiązek z tymi zagadnieniami realizują

struktury CIMIC. Koncentrują się one nawykonywaniu zadań w następującychdziałach:

administracja państwowa;służba zdrowia;edukacja i oświata;bezpieczeństwo publiczne i wymiarsprawiedliwości;finanse publiczne oraz bankowość;gospodarka;infrastruktura i budownictwo;gospodarka paliwowa;ochrona środowiska;

rolnictwo i iryga−cja;ochrona dóbr kul−tury i archeologia.

Podsumowując,należy podkreślić, żedziś przed oficerem−dowódcą stawiane sąznacznie wyższe wy−mogi niż przed zaled−wie kilku laty. Musibyć on w pełni przygo−towany profesjonal−nie do wykonywaniacoraz bardziej skom−plikowanych i różno−rodnych zadań, częstow bezpośrednim kon−takcie ze środowiskiemcywilnym, a edukacjahumanistyczna, obokwiedzy specjalistycz−nej stanowi niezbędnyelement warunkującypowodzenie na współ−czesnym polu walki.



Początki były dość spontaniczne,18 czerwca 2004 r. na terenie Od−działu Techniki Wojskowej Mu−

zeum WP odbył się piknik historyczny,na którym, obok rekonstrukcji walk, kil−kakrotnie miał także miejsce pokaz dyna−miczny czołgu T−55AM Merida. Załogępojazdu stanowili pracownicy muzeum;postanowiliśmy, że wszyscy wystąpiąw regulaminowym umundurowaniu załógwozów bojowych tego typu. W efekcie,cała czteroosobowa załoga ubrała się w przy−słowiowe „czarnuchy”. W trakcie przygo−towań próbowaliśmy zgromadzić wszyst−kie detale wyposażenia. Niestety, stupro−centowo kompletnego ekwipunku nie uda−ło się nam pozyskać, ale podstawowe, naj−ważniejsze elementy zdobyliśmy z różnychźródeł, głównie dzięki pomocy MuzeumWojska Polskiego.

Udział w pikniku uzmysłowił nam, żezapotrzebowanie na grupę rekonstruk−

cyjną jest bardzo duże. W efekcie swo−istego sukcesu zaczęliśmy zastanawiaćsię nad tym, jakie wydarzenia i jakie od−działy wojskowe chcielibyśmy odtwa−rzać. Uznaliśmy, że ponieważ działamyprzy Muzeum Wojska Polskiego, powin−niśmy sprostać całej niezwykle bogateji chlubnej tradycji polskich formacji pan−cernych, poczynając od 1. Pułku Czoł−gów wchodzącego w skład Błękitnej Ar−mii gen. Hallera, przez oddziały pancerneII Rzeczypospolitej, formacje PolskichSił Zbrojnych na Zachodzie oraz naWschodzie, po jednostki pancerne roz−formowane w ostatnich latach.

Naszym celem jest takie ukompletowa−nie umundurowania, abyśmy mogli zapre−zentować się np. jako żołnierze 4. PułkuCzołgów Ciężkich wchodzącego w skład1. Armii Wojska Polskiego, jak również4. Pułku Pancernego „Skorpion”, walczą−cego na Półwyspie Apenińskim w składzie

Mirosław ZientarzewskiMuzeum Wojska Polskiego

W ostatnich latach Muzeum Wojska Polskiegopostanowiło nieco ożywić statyczne wystawy sprzętuciężkiego i zaprezentować je w nowej formie. Stałosię to jednym z bodźców do zorganizowania grupyrekonstrukcji historycznej, mogącej wesprzeć sposóbprezentacji historii w polskim muzealnictwie.

NOWE FORMY EDUKACJIHISTORYCZNEJW MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO


2. Korpusu Polskiego. Przyjęcie tak szero−kich ram działania wymusiło wybranie od−powiedniej nazwy dla powstającej grupy.Początkowo ustalono tylko to, że w nazwiemusi się znaleźć słowo „smok” spajająceponad 80−letnią historię polskiego pance−rza; ostatecznie przyjęto nazwę I Grupa Re−konstrukcji Historycznej Polskiej BroniPancernej „Smok”, w skrócie I GRH„Smok”. Obecnie jesteśmy w trakcie opra−cowywania logo grupy, które z pewnościąbędzie zawierać, obok wizerunku smoka,drugi nieodłączny symbol sfragistyczny –koło zębate. Obecnie grupa posługuje sięwizerunkiem smoka wprowadzonym dlaoddziałów czołgów Przepisami ubioru po−lowego W.P. r. 1919.

Prowadzone przez jednego z członkówgrupy (obecnego opiekuna wystawy „Pol−ska broń pancerna 1918–2005” w Mu−zeum WP) badania z zakresu munduro−znawstwa zaowocowały opracowaniemwykrojów kombinezonów używanychw latach 30. przez polskich pancerniakówi wykonaniem ich kopii. Prace nad tym

projektem komplikował brak dostępu dooryginalnego kombinezonu, ale i w tymprzypadku pomocne okazały się zbiorymundurów Muzeum WP, gdzie natrafi−liśmy na materiały pozwalające na bez−błędne opracowanie kopii.

Obecnie dysponujemy umundurowa−niem z lat 80. i 90. XX w. i prowadzimyprace nad odtworzeniem umundurowa−nia wz. 1919 oraz wz. 1949, które byłoużywane do roku 1971. Dużym wyzwa−niem jest rekonstrukcja skórzanych mun−durów używanych w latach 70., alemamy nadzieję, że uda się je również po−zyskać.

Po pikniku historycznym imprezy,w których uczestniczyliśmy, odbywałysię już nadzwyczaj regularnie. 15 sierp−nia 2004 r. Muzeum WP organizowałodzień otwarty z okazji Święta WojskaPolskiego. Obok prezentacji sprzętu, za−zwyczaj niedostępnego dla zwiedzających,atrakcją stał się kolejny pokaz sprawno−ści czołgu T−55AM Merida, w którymz oczywistych względów uczestniczy−

liśmy. Tradycyjnie doudziału w obchodach zo−stały zaproszone wszystkiewarszawskie grupy odtwa−rzające jednostki WojskaPolskiego.


Kierownik OddziałuTechniki WojskowejMuzeum WP – podpułkownikrezerwy Erazm Domańskiw mundurze szeregowego1. Armii Wojska Polskiego.W tle czołg średni T−34/76model 1942. Warszawa,9.11.2005 r.Fot. Edyta Jędraszek


Równocześnie w Zakładach Mecha−nicznych Ursus SA dobiegała końca za−sadnicza część remontu TK−S, w którymuczestniczyliśmy z ramienia muzeum.Na przełomie sierpnia i września odbyłsię premierowy pokazczołgu na XIII Między−narodowych TargachPrzemysłu Obronnegow Kielcach. Naszą roląbyła prezentacja pojaz−du od strony techniczneji historycznej. Łącznietankietkę obejrzało oko−ło 6000 osób.

Po kieleckim salonieobronnym wyruszyli−śmy z „naszym” wozembojowym w powrotnądrogę do Warszawy, bywziąć udział w wystawie pt. Samochodyterenowe wczoraj i dziś, połączonej z ob−chodami Święta Wojsk Lądowych oraz DniWilanowa. Poza prezentacją w murach Mu−zeum WP uczestniczyliśmy w paradzie po−jazdów na trasie: gmach główny MWP –

Wilanów, MWP – Cytade−la Warszawska.

Kolejnym istotnym przed−sięwzięciem była rekonstruk−cja walk nad Bzurą – Bzura2005, gdzie wystąpiliśmy epi−zodycznie jako rozstrzelanaprzez niemiecki patrol załogaczołgu.

Ostatnim i niewątpli−wie najważniejszym dla nas zadaniembyło uczestnictwo w organizowanej przezMuzeum WP prezentacji wozów bojo−wych, która odbyła się w czasie Święta Nie−podległości na placu Józefa Piłsudskiego

Prezentacja TK−S na wystawie pt. Samochodyterenowe wczoraj i dziś. W mundurach histo−rycznych członkowie I GRH „Smok”. W środ−ku kpt. Henryk Nowosielski ps. Vickers – żoł−nierz 4. Batalionu Pancernego, uczestnik walkw kampanii wrześniowej. Warszawa, 11.09.2005 r.Fot. Maciej Skoczeń

Prezentacja tankietki TK−Sw czasie XIII Międzynarodo−wego Salonu PrzemysłuObronnego, Kielce, 30.08.2005 r.Fot. Mirosław Zientarzewski

M. Zientarzewski, Nowe formy edukacji...



w Warszawie. Powyższe przedsięwzięciebyło dla grupy ważne z dwóch powodów,pierwszym była najwyższa ranga uroczy−stości, a drugim – możliwość zaprezento−wania przekrojowego charakteru grupy.W pokazie wzięły udział: czołg rozpo−znawczy TK−S oraz transportery opance−rzone: T−16, Topas 2AP i MT−LB,w związku z czym „wystawiliśmy” żoł−nierzy wszystkich prezentowanych pojaz−dów: strzelca formacji pancernychw umundurowaniu wprowadzonym po1936 r., szeregowego w mundurze 1. Ar−mii Wojska Polskiego oraz ppor. jednost−ki pancernej dla transportera MT−LB.Mimo ciągłego pozyskiwania elementówumundurowania nie udało się nam unik−nąć elementów nieregulaminowych, choćtrzeba pamiętać, że w wojsku ta nieregu−laminowość występowała, co potwierdzadokumentacja fotograficzna. Odstępstwadotyczą np. braku oznak stopni na bere−tach niektórych załóg wozów bojowychoraz zamienne noszenie części umundu−rowania typowego dla desantu transpor−terów opancerzonych, przez ich załogi.

W roku 2006 uczestniczyliśmy w II Pik−niku Historyczno−Edukacyjnym organi−zowanym w Muzeum Polskiej TechnikiWojskowej, gdzie po raz pierwszy zapre−zentowano odrestaurowany czołg T−34−85.15 sierpnia grupa brała udział w obchodachŚwięta Wojska Polskiego organizowanychw Muzeum Wojska Polskiego, a we wrze−śniu uczestniczyliśmy kolejny raz w re−konstrukcji historycznej Bzura 2006.

Na wszystkich uroczystościach i im−

prezach, w jakich do tej pory wzięliśmyudział, obejrzało nas około 100 000 osób,którym mogliśmy choć w minimalnymstopniu przybliżyć historię polskich wojskpancernych oraz wozów bojowych przeznich używanych, co stanowi jeden z pod−stawowych celów istnienia grupy.

Kontynuowanie tradycji uczestnikówwalk wojny polsko−bolszewickiej 1920roku, uczestników kształtowania polskichwojsk pancernych 20−lecia międzywojen−nego, uczestników walk w kampanii wrze−śniowej, Powstania Warszawskiego, od−działów pancernych Polskich Sił Zbroj−nych na Zachodzie i na Wschodzie oraznieistniejących jednostek okresu powojen−nego to wielki zaszczyt i obowiązek, któ−remu staramy się sprostać. Będziemy czy−nić wszystko, aby być godnymi spadko−biercami dokonań wielu pokoleń polskichpancerniaków i kontynuatorami ich wiel−kiego dziedzictwa.

Obecnie GRH PBP „Smok” współpra−cuje ze środowiskami kombatanckimi,1. Warszawską Brygadą Pancerną im.Tadeusza Kościuszki w Warszawie−Weso−łej oraz Willys−Jeep Club Polska, MilitarniTeam, GRH „Cytadela”, GRH „Kotwica”i Towarzystwem Historycznym im. 1. Sa−modzielnej Brygady Spadochronowej Sto−warzyszenia Studentów Campus.

Jesteśmy pełni nadziei, że uda nam siękontynuować realizację zamierzeń, prze−mierzając na gąsienicach nasz „pancernyszlak”.

Telefony kontaktowe: (022) 858-22-21; 506-549-000; 501-327-824e-mail: [email protected]


W szkole, w domu, w niektó−rych sklepach czy też urzę−dach wykorzystujemy na co

dzień Internet, który pełni funkcje ency−klopedii, słowa pisanego, albumu foto−graficznego i bez mała wszystkiego, comożemy wymyślić. Systemy teleinfor−matyczne, z którymi się na co dzieńspotykamy, mają tę zaletę, że są prawiewszędzie dostępne, tanie, a co za tym idzie– docierają do coraz większej części spo−łeczeństwa. Społeczeństwa, które na codzień używa słowa mówionego, lecz jestotwarte na wszelkie nowe sposoby komu−nikacji.

Możliwości użycia Internetu na potrze−by edukacji i przekazywania wartości pa−triotyczno−narodowych postaram się omó−wić na przykładzie portali internetowych.

Portale można z powodzeniem stoso−wać w celu promocji obronności i prze−kazywania tradycji narodowych. Każdyz nich skierowany jest do zainteresowa−nych daną tematyką odbiorców, którzy„spotykają” się wirtualnie na danej stro−nie internetowej. Każdy z portali maswoją linię programowo−tematyczną, alenie jest w tej kwestii konserwatywny, leczw miarę możliwości i potrzeb odbiorcówdostosowuje swoją zawartość do ich wy−magań. Każdy z portali, takich jak np.:Polonia Militaris, www.militarni.pl, czyteż oficjalny serwis www.wojsko−pol−skie.pl, skierowany jest do wybranej gru−py odbiorców, lecz nie jest zamknięty.Każdy, kto tylko ma ochotę, czas, możli−wości, jest w stanie zapoznać się z za−wartością poszczególnych serwisów in−

Bartłomiej BydońWojskowe Biuro Badań Historycznych

PORTALE INTERNETOWEJAKO NOŚNIKI TRADYCJIPATRIOTYCZNO-NARODOWYCHPostęp technologiczny, jaki dokonał się na przełomieostatnich 20 lat, umożliwił ludziom komunikowaniesię z wykorzystaniem najnowocześniejszychtechnologii. W związku z tym, że Internet jest corazbardziej popularną formą kontaktów międzyludzkich,należy zwrócić uwagę na możliwość wykorzystaniago jako kanału łączącego pokolenia, a zarazem strefy,gdzie możliwe jest przekazywanie nie tylko danych,ale również pewnych wartości uniwersalnychoraz wychowawczych.



ternetowych, a także brać udział w wir−tualnych dyskusjach.

W tym miejscu właśnie pojawia sięmożliwość promowania pewnych zacho−wań i przekazywania tradycji. Każda zestron ma własny profil, ale też każda z nichstara się, oczywiście w miarę możliwości,przybliżać poszczególnym obserwatorominformacje dotyczące np. historii Polski,przedstawiane nie w tzw. podręcznikowysposób, ale jako połączenie tekstu, obrazui niekiedy dźwięku, co jest bardziej przy−stępne dla odbiorcy.

Promowanie pewnych wartości w dys−kusjach internetowych to też cel tych por−tali – nie można kontrolować i cenzurowaćwszystkich wypowiedzi, ale przez własnąodpowiedzialną pracę można wpłynąć naludzi i wskazać im właściwy kierunek,choćby wyjaśniając zawiłe meandry histo−rii, czy też odsyłając do wybranych pozy−cji literatury fachowej lub popularno−na−ukowej.

Każda wiadomość, która jest zamiesz−czana na stronach internetowych, to pew−nego rodzaju czytelna informacja – możli−wość uzyskania odpowiedzi na jakiekol−wiek pytanie związane z profilem portalu.Każda osoba, która zwróci się z pytaniem,jest w pewien sposób edukowana przez in−nych – to jest jedna z najważniejszychi podstawowych form działania portali in−ternetowych.

Poza wirtualnymi rozmowami, którełączą ludzi w danej społeczności inter−netowej, na poszczególnych portalach za−mieszczane są artykuły, które w niemniej−szym stopniu wpływają na edukację spo−łeczeństwa. Mogą dotyczyć nie tylko

spraw związanych z najnowszymi wyda−rzeniami, ale również szeroko traktowaćo historii, tradycji i wychowaniu patrio−tycznym.

Teksty zamieszczane na stronach in−ternetowych poszczególnych portali sądoskonałym impulsem do zagłębienia sięw dany temat, zachęcają też do braniaudziału w dyskusjach.

Internet to nie tylko powszechny dostępdo informacji, ale również miejsce, gdziekażdy może czuć się zarówno uczniem, jaki nauczycielem. Przekaz ponadpokolenio−wy jest tam stale obecny, lecz w nieco zmie−nionej formie, dostosowanej do potrzebmłodego odbiorcy, który – czasem z brakuinnych źródeł traktuje Internet jako źródłopodstawowej wiedzy.

Obchody świąt i uroczystości pań−stwowych są zwykle początkiem dysku−sji dotyczących historii i narodu. Wielkierekonstrukcje historyczne rozpoczynająfalę pasji i powstawania nowych grup re−konstrukcji historycznych. Promocje ksią−żek lub nowych czasopism stają się uzu−pełnieniem już istniejących wątków naposzczególnych portalach, tak więc wie−lorakie zainteresowania „forumowiczów”,ich pasje i wiedza wpływają pozytywniena odbiorców.

Można zatem stwierdzić, że portale in−ternetowe są efektywnym nośnikiem war−tości patriotyczno−narodowych oraz eduka−cyjnych. Mimo że mogą różnić się tematykąi możliwościami technicznymi, to mogąkształtować postawy obywatelskie – pro−mować obronność, przekazywać uniwer−salne wartości ludzkie oraz wpływać nazachowanie ciągłość tradycji.

www.militarni.pl, www.wojsko−polskie.pl


Biblioteka istnieje już 87 lat i tyle samo pełni rolę wydawcy wą−sko specjalistycznego periody−

ku: „Polskiej Bibliografii Wojskowej”.Pismo, ukazujące się obecnie jako kwar−talnik, ma długą historię. W 1920 r.powołano Biuro Bibliograficzne, którew 1921 r. rozpoczęło rejestrację materia−łów piśmiennych z zakresu wojskowości.W 1924 r. przekształcono je w Oddział Bi−bliograficzny, do którego zadań należa−ła informacja bibliograficzna i bibliotecz−na dla władz wojskowych i cywilnych,w oparciu o tworzone katalogi. „PolskaBibliografia Wojskowa” wyrosła i kształ−towała się na gruncie potrzeb środowisko−wych. Jej wizerunek kreowały przemianyspołeczno−polityczne zarówno w kraju, jaki w Wojsku Polskim. Od 1995 r. PBW ist−nieje również w wersji elektronicznej.

Jest dostępna w sieci wewnętrznej i w In−ternecie.

W ciągu ostatnich 10 lat nastąpiły wie−lokierunkowe przeobrażenia wydawnic−twa: zweryfikowano kryteria doboru do−kumentów, wzbogacono aparat pomocni−czy, wprowadzając indeks przedmiotowy,doprowadzono do unifikacji słownictwaprzy opracowywaniu literatury wojskowej.

„Polska Bibliografia Wojskowa”, bę−dąca częścią bibliografii narodowej, jakojedna z nielicznych bibliografii specjal−nych ukazuje się regularnie i na bieżąco.

Poza stałym wydawnictwem, biblio−teka stara się popularyzować swoje zbio−ry poprzez bibliografie monotematyczneoraz jednorazowe publikacje ciekawychi mało znanych pozycji. W ubiegłym rokuukazał się katalog zatytułowany „Jednod−niówki w zbiorach CBW” oraz 3 tomy

Anna PietrzakCentralna Biblioteka Wojskowa

CBW OŚRODKIEMWYCHOWANIA PATRIOTYCZNEGO

Zadania Centralnej Biblioteki Wojskowej– tak jak wszystkich bibliotek – obejmujągromadzenie, opracowywanie i udostępnianiezbiorów oraz informacji naukowych czytelnikom.O tym wie każdy, kto chociaż raz przekroczył prógjakiejkolwiek książnicy. Jednak niektóre placówkiprowadzą szerszą działalność: naukowo-badawczą,wydawniczą lub edukacyjną. I właśnie tę nietypowądziałalność CBW warto zaprezentować.



reprintów („Drogi do niepodległości”,„W obronie niepodległości” i „KorpusOchrony Pogranicza”). Biblioteka jestw posiadaniu 686 jednodniówek – wy−dawnictw o charakterze okolicznościo−wym powstałych dla upamiętnienia ja−kiegoś wydarzenia. Są to opracowaniao tematyce wojskowej i historycznej, któ−re ukazywały się w latach 1906–2005.

Tematycznie jednodniówki nawią−zują do ważnych wydarzeń z historii Pol−ski – takich, jak: walka Polaków o odzy−skanie niepodległości podczas PowstaniaListopadowego i Styczniowego, tworze−nie i działania oddziałów wchodzącychw skład Legionów Polskich, udział pol−skich jednostek wojskowych w pierwszeji drugiej wojnie światowej, organizacjaWojska Polskiego, stowarzyszeń orazzwiązków paramilitarnych w II Rzeczy−pospolitej.

Pod względem formalnym druki techarakteryzują się różnorodną objętościąi formatem wydawniczym, zróżnicowanąszatą graficzną, od bogato ilustrowanychopraw autorstwa znanych plastyków, poskromniejsze, niekiedy wydawane w for−mie gazety. Zdecydowaną większość uzu−pełnia bogaty materiał ilustracyjny, głów−nie fotografie, ale także rysunki, szkice,mapy czy nuty. Stąd też stanowią one cen−ne źródło ikonograficzne. Wszystkie jed−nodniówki przechowywane są w magazy−nie Działu Zbiorów Specjalnych, tworzącniewielki, ale znaczący zrąb narodowegozasobu bibliotecznego.

Zamiar popularyzacji zasobów biblio−teki towarzyszył również decyzji o wy−konaniu reprintu pisma „Żołnierz Polskiw Kampanii Wrześniowej”. Pismo to jestswoistym cimelium in militaribus – praw−

dziwą perełką dla miłośników tej tema−tyki. Od 1940 r. było redagowane przezAlojzego Horaka i Stanisława Płoskiego.Redaktorzy starali się zachować śladywrześnia 1939 r., zbierając relacje uczest−ników i świadków wydarzeń. Nie rezy−gnowali także z zapisków niemieckich –szukając śladów polskiego bohaterstwaw wojnie obronnej. Niektóre wspomnie−nia są szczególnie cenne, bo zostały na−pisane przez dowódców, którzy nie do−żyli do końca wojny. Takim przykłademjest wzruszający artykuł pióra generałaStefana Roweckiego o śmierci podwład−nego, rotmistrza Leona Podreza. Edycja,której reprint ukazał się nakładem CBW,obejmuje numery z lat 1940–1944.

Biblioteka, we współpracy z FundacjąPolonia Militaria, przygotowała równieżreprint „Kampania wrześniowa w oświe−tleniu niemieckim” autorstwa AlojzegoHoraka. We wstępie do tej publikacji za−mieszczono współczesny komentarz pió−ra Krzysztofa Sikory, dyrektora Depar−tamentu Wychowania i Promocji Obron−ności MON. Napisał on m.in.: Po upływie65 lat, oceniamy trudny egzamin bojowyWrześnia 1939 nie tylko na podstawiejego nieuniknionego, ostatecznego wyni−ku, ale przede wszystkim przez patrio−tyczną postawę społeczeństwa i wysokiemorale wojska wykazane w chwili naj−wyższej próby.

Mam zatem nadzieję, że wydanie re−printu posłuży lepszemu poznaniu tra−gicznych, a zarazem bohaterskich dzie−jów dni wrześniowych. Zawarte na jegostronicach opisy męstwa, wytrwałości,hartu woli, solidarności i żołnierskiegokoleżeństwa – to ogromny, nieprzemija−jący kapitał moralny.


CBW stara się także wychodzić naprze−ciw potrzebom młodszych czytelników.Mogą się tutaj uczyć żywej historii, oglą−dając wystawy „Udział żołnierza polskie−go w II wojnie światowej” i „Kobietyw Polskich Siłach Zbrojnych na Zacho−dzie”.

Z myślą o młodzieży przygotowywa−ne są ekspozycje: o tradycjach kadetów,o wojnie obronnej 1939 r., o zrywie wol−nościowym w Czortkowie. Wszystkie wy−stawy można zwiedzać samodzielnie lubw towarzystwie przewodników. Tę ostat−nią formę cenią sobie zwłaszcza opiekuno−wie grup młodszych dzieci i nauczyciele.

Czytelników, którzy przychodzą tyl−ko do wypożyczalni, biblioteka stara sięzainteresować biografiami ciekawychludzi. W gablotach w holu przedstawionesą sylwetki gen. bryg. w st. spocz. Zyg−

munta Odrowąża−Zawadzkiego – obec−nie jedynego żyjącego oficera dyplomo−wanego sprzed 1939 r. i najstarszegorangą uczestnika bitwy pod Monte Cas−sino oraz gen. bryg. w st. spocz. ElżbietęZawadzką−Zo (mimo zbieżności nazwiskto osoby niespokrewnione) – jedyną ko−bietę wśród „cichociemnych”, oficerasztabu w Powstaniu Warszawskim. Obo−je to współcześni bohaterowie godni na−śladowania.

Dodatkowa rola biblioteki jako wy−chowawcy młodzieży poszerza jej dzia−łalność w charakterze aktywnej instytucjikultury. Centralna Biblioteka Wojskowastara się realizować swoje posłannictwo,nadążając za wyzwaniami XXI wieku:obok tradycyjnej działalności jest centrumedukacji i ośrodkiem wychowania patrio−tycznego.

WYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJWYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJWYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJWYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJWYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJDWIPO MONDWIPO MONDWIPO MONDWIPO MONDWIPO MON

Jesteś zainteresowany poszerzeniem swojej wiedzy humanistycznej?Jesteś wykładowcą kształcenia obywatelskiego i przygotowujesz się

do zajęć? Szukasz zwartych i ciekawych materiałów?

Zajrzyj do biblioteki wojskowej i poproś o wydawnictwaOddziału Edukacji Obywatelskiej DWiPO.

Znajdziesz w nich między innymi odpowiedź na pytania:– jaka jest różnica między teleologią a teologią?

– co to jest transgresja, prakseologia, neurastenia?

Omówienie wymienionych i wielu innych haseł znajdzieszw „Leksykonie pojęć z zakresu wiedzy obywatelskiej dla żołnierzy”.

Polecamy również kolejne zeszyty z serii„Edukacja obywatelska w wojsku”:

– numer specjalny – dedykowany generałowi Władysławowi Sikorskiemu,– numer 16 – traktujący o międzynarodowym prawie konfliktów zbrojnych,

– numer 17 – poświęcony ochronie dóbr kultury w czasie pokojui konfliktów zbrojnych.

Wersje elektroniczne wybranych wydawnictw znajdziesz na


A. Pietrzak, CBW ośrodkiem wychowania patriotycznego


W dniu 28 stycznia 2006 r. Mi−nister Obrony Narodowej za−akceptował założenia progra−

mowo−organizacyjne przedsięwzięciapod hasłem „Żołnierska pamięć”, które−go celem jest budowanie świadomościobywatelskiej żołnierzy oraz społeczno−ści lokalnych, a także kultywowanie i pie−lęgnowanie pamięci o polskich żołnie−rzach poległych w walkach za Ojczyznęoraz tych, którzy zginęli podczas wykony−wania zadań służbowych w czasie pokoju.

Założenia programowo−organizacyjneprzedsięwzięcia zostały przesłane do reali−

zacji do wszystkich jednostek i instytucjiwojskowych oraz poprzez Biuro Atasza−tów Wojskowych do polskich placówekdyplomatycznych za granicą. MinisterObrony Narodowej skierował prośbęo podjęcie wspólnych działań do jedno−stek samorządu terytorialnego oraz stowa−rzyszeń i fundacji, które mają podpisaneporozumienie o współpracy z MON.

Departament Wychowania i PromocjiObronności wspólnie z Centrum Informa−cyjnym MON przygotował koncepcjędziałań medialnych i kampanię promo−cyjną przedsięwzięcia. Prośbę o rozpro−

ppłk dr Mirosław KalińskiDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

Przedsięwzięcie pod hasłem „Żołnierska pamięć”zostało wpisane na stałe do wojskowegokalendarza i ujęte w planach działalnościspołeczno-wychowawczej jednostek i instytucjiwojskowych na następny rok. Jednostki i instytucjewojskowe, we współdziałaniu z jednostkamisamorządu terytorialnego, organizacjamisamorządowymi, środowiskami kombatantów,byłych żołnierzy zawodowych i oficerów rezerwy,Stowarzyszeniem Rodzina Wojskowa i kapelanamiwojskowymi przygotowały wykazy zbiorowychi pojedynczych mogił żołnierskich, pomników,tablic pamiątkowych oraz innych miejsc, którepowinny być na stałe otoczone żołnierską pamięcią.

ŻOŁNIERSKA PAMIĘĆ2006

W Y D A R Z E N I A ♦ P R Z E D S I Ę W Z I Ę C I A


pagowanie przedsięwzięcia w śro−dowisku szkolnym skierowanorównież do Ministra Edukacji Na−rodowej.

W celu popularyzacji przedsię−wzięcia wydano folder informa−cyjny, opublikowano założenia or−ganizacyjne przedsięwzięcia nałamach prasy historycznej i woj−skowej, a także opracowano spe−cjalną stronę na wortalu interne−towym DWiPO MON, gdziezamieszczane są bieżące informa−cje o przebiegu przedsięwzięcia.

Cmentarz wojenny w Choszcznie

Pomnik poświęcony żołnierzom PolskichSił Zbrojnych na Zachodzie w Gdańsku

M. Kaliński, Żołnierska pamięć 2006


Ponadto w okresie poprzedzającymŚwięto Wojska Polskiego zwrócono sięz apelem do wszystkich żołnierzy o na−danie przedsięwzięciu szczególnegocharakteru i zintensyfikowanie zapla−nowanych działań.

We wszystkich garnizonach upo−rządkowano otoczenie grobów, pomni−ków, tablic pamiątkowych oraz innemiejsca pamięci związane z tradycja−mi oręża polskiego. Ponadto podczasuroczystych zbiórek w dniu ŚwiętaWojska Polskiego lub w dniu poprze−dzającym to święto – w większościmiejsc pamięci narodowej oddano hołdpoległym żołnierzom, zorganizowano

Kwatery żołnierzy września 1939 r. na cmentarzu komunalnym w Ciechanowie

Uroczystość przy tablicy upamiętniającejwyzwolenie Bolonii przez żołnierzy polskich

Wydarzenia. Przedsięwzięcia


Pomnik Żołnierzy 18 Dywizji Piechoty poległych w 1920 r. w Sarnowie

M. Kaliński, Żołnierska pamięć 2006

Grób saperów poległych podczas rozminowania Węgorzewa


uroczystości patriotyczno−religijne, apelepoległych, apele pamięci oraz spotkaniażołnierskich pokoleń, a także zapalono zni−cze i złożono kwiaty na żołnierskich mo−giłach.

W realizację przedsięwzięcia aktyw−nie włączyli się polscy attaché wojskowi.Według informacji otrzymanych z BiuraAtaszatów Wojskowych, attaché obronyakredytowani przy polskich placówkachdyplomatycznych za granicą sporządziliwykazy miejsc i obiektów związanych

z tradycjami oręża polskiego, które powin−ny być otoczone opieką i pamięcią przezPolaków.

O efektach działań świadczy dokumen−tacja fotograficzna nadsyłana sukcesywniedo Departamentu Wychowania i PromocjiObronności MON, która jest poddawa−na wnikliwej analizie oraz katalogowanaw specjalnym programie. Najciekawszedziałania podejmowane w ramach „Żoł−nierskiej pamięci” prezentowane są na stro−nach internetowych:

www.wojsko−polskie.pl


Uroczystość na Cmentarzu Orląt Lwowskich


Jest to dzień, który od 1923 r. wyzna−czał obchody Święta Wojska Pol−skiego wprowadzone rozkazem mini−

stra spraw wojskowych (nr 126 z dnia4 sierpnia 1923 r.). W latach późniejszych,w czasach PRL, Dzień Wojska Polskiegoprzypadał 12 października – dla upamięt−nienia rocznicy bitwy, chrztu bojowego1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Ko−ściuszki pod Lenino, a stanowił o tym de−kret z 7 października 1950 r. Jednak świętaz 15 sierpnia nigdy nie anulował żadenakt prawny i po kilku latach (1990–1992)obchodzenia Święta Wojska Polskiegow dniu 3 maja – w rocznicę uchwaleniaKonstytucji 3 Maja – ustawa sejmowaz dnia 30 lipca 1992 r. (obowiązująca od13 sierpnia 1992 r.) przywróciła obchodyŚwięta Wojska Polskiego w dniu 15 sierp−nia.

To jeden z największych dni polskie−go oręża, symbolizujący bitwę, któraobroniła polską niezależność – powie−dział Prezydent Lech Kaczyński w prze−mówieniu podczas głównych uroczysto−ści przed Grobem Nieznanego Żołnierzaw Warszawie.

Tegoroczne obchody uświetniła para−da współczesnych i historycznych forma−cji wojskowych oraz policyjnych na Trak−cie Królewskim (Plac Zamkowy – Kra−kowskie Przedmieście – Nowy Świat),przez Aleje Ujazdowskie aż do ŁazienekKrólewskich, gdzie odbył się, organizo−wany już tradycyjnie, Festyn Żołnierski.

Uroczyste otwarcie festynu, obejmu−jącego swym zasięgiem cały teren gościn−nego Parku, nastąpiło o godz. 13.00, alejuż od godzin porannych w Teatrze naWyspie, równocześnie z odbywającym

Janusz Furtak, Liliana Partyka-TrykaDom Żołnierza Polskiego

Święto wojska jest w każdym z krajów, którego obchodzą, dniem upamiętniającym zwycięskiezakończenie wojny lub bitwy, albo powstanie armiinarodowej. 15 sierpnia 1920 roku jest dla Polskii narodu polskiego znaczącą datą historyczną,dniem, w którym miało miejsce jedno z największychzwycięstw oręża polskiego, odniesione w BitwieWarszawskiej nad Rosją Sowiecką.

FESTYN ŻOŁNIERSKIW ŁAZIENKACH KRÓLEWSKICHW WARSZAWIE


się konkursem historycznym, rozbrzmie−wały dźwięki gościnnie występującegoZespołu „Snajper” z Komendy Stołecz−nej Policji i prezentowały się amatorskiezespoły oraz soliści z wojskowych ośrod−ków kultury.

Zasadnicze przedsięwzięcia progra−mu Festynu Żołnierskiego koncentrowałysię w pięciu głównych miejscach Łazie−nek Królewskich.

Przed pomnikiem Fryderyka Chopinaodbyły się koncertyorkiestr: Garnizono−wej – Wojsk Lądowychz Siedlec, Reprezenta−cyjnej – Sił Powietrz−nych z Poznania i Or−kiestry Straży Granicz−nej z Nowego Sącza.

Estrada Pod Lipą,przy Starej Pomarań−czarni, była miejscem„Pikniku literackiego”,zorganizowanego głów−nie z myślą o dzieciachi młodzieży szkolnej.

Młoda widownia,oprócz udziału w zaba−wach teatralnych i poka−zach kostiumów histo−rycznych, miała okazjęwysłuchania fragmen−tów interesujących ksią−żek w interpretacji Janu−sza Zakrzeńskiego, Je−rzego Radziwiłowicza,Stanisława Elsnera−Za−łuskiego, Katarzyny Ma−łolepszy i Andrzeja Hau−sera. Zaś występy TeatruTańca „Dystans” i przed−

stawienie „Czarodziejski flet” w wykona−niu Teatru Druga Strefa oczarowały nietylko najmłodszych.

Odmienny charakter miały przedsię−wzięcia realizowane w Podchorążówce –siedzibie Muzeum Wychodźstwa Polskie−go im. Ignacego Jana Paderewskiego,gdzie odbyła się promocja książki Sta−nisławy Bogusz ps. „Stenia” pt.: Mocar−ni Polski miłowaniem. Antologia pieśnii wierszy Polski Walczącej 1939–1945.


Fot. Arkadiusz Blomka

Fot. Janusz Furtak


Autorka uczestni−czyła w Powstaniu War−szawskim, była harcer−ką Szarych Szeregów,a po wojnie – jako wy−chowawczyni młodzie−ży i bibliotekarka w Po−morskim Okręgu Woj−skowym – prowadziłazespół estradowy i ze−spół poetycki. Jest in−struktorką ZwiązkuHarcerstwa Polskiego,harcmistrzynią, inicja−torką wielu działań spo−łecznych w Bydgoszczy, gdzie mieszka.Spotkanie zakończyło się ponadtrzygo−dzinnym podpisywaniem książki przezAutorkę.

Ważnym wydarzeniem Festynu byłopodpisanie Porozumienia o współpracymiędzy Ministrem Obrony Narodowej Ra−dosławem Sikorskim i prof. dr. hab. Mar−kiem Kwiatkowskim – Dyrektorem Łazie−nek Królewskich w Warszawie. Nastąpiłoono w budynku Podchorążówki. Celemumowy jest nawiązanie stałej współpracymiędzy resortem obrony narodowej a Mu−zeum Wychodźstwa Polskiego im. Igna−

cego Jana Paderewskiego w zakresie pro−wadzenia przedsięwzięć o charakterze pa−triotycznym, edukacyjnym i kulturalnymna terenie Łazienek Królewskich, a takżepozyskiwania eksponatów dla Muzeum.

Po oficjalnych przemówieniach głoszabrał sam… Marszałek Piłsudski (JanuszZakrzeński), który gratulując podpisaniatak ważnego dokumentu, życzył jak naj−lepszej współpracy dla dobra Wojska Pol−skiego, polskiej kultury oraz dla dobrai ku pożytkowi obywateli. Ceremonię pod−pisania Porozumienia uświetnił mini recitalPiotra Banasika, laureata XV Konkursu

Chopinowskiego.Inne atrakcyjne zdarzenia

cieszące się od lat niezmier−nie dużym zainteresowaniemmiały miejsce na Hipodromiei placu zabaw oraz wzdłuż aleiprzy Amfiteatrze. Tu liczniezgromadzeni goście festynumieli okazję zobaczyć poka−zy sprawności żołnierskieji musztry kawaleryjskiejoraz pokazy walk formacji

J. Furtak, L. Tryka, Festyn żołnierski...

Fot. Janusz Furtak

Fot. Janusz Furtak


historycznych Excalibur, prezentacjesprzętu wojskowego, a także podziwiaćrekonstrukcję osady rycerskiej.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się:kawiarenka internetowa i – jak zawsze –stoiska promocyjne instytucji oraz szkółi akademii wojskowych, w których możnabyło otrzymać upominki reklamowe. Tukoncentrowały się również wystawy pla−styczne i fotograficzne przygotowaneprzez Studio Plastyczne Domu ŻołnierzaPolskiego: „Wojsko Polskie w obiektywie”,„Wojsko Polskie w NATO”, „Polacy w mi−sjach pokojowych i humanitarnych”.

Na placu gier i zabawdzieci miały okazję uczestni−czyć w atrakcyjnych formachartystycznych i rekreacyjno−−sportowych przygotowanychi prowadzonych przez KlubDowództwa Garnizonu War−szawa.

Na „pełnych obrotach”pracowały też kuchnie polo−we, gdzie wojskowi kucharzedo późnych godzin popołu−dniowych częstowali uczest−

ników festynu żoł−nierską grochówką.

W Teatrze na Wy−spie, od rana odbywałysię koncerty i pokazy.Duże zainteresowaniewzbudził koncert galo−wy laureatów III Prze−glądu Piosenki Żoł−nierskiej „Zegrze –Modlin 2006”, najlep−szych artystów ama−torskiej twórczości sce−nicznej z rodzajów sił

zbrojnych wytypowanych w drodze elimi−nacji konkursowych. Młodzi wykonawcyi ich instruktorzy zaprezentowali stare pio−senki w nowej aranżacji i oryginalnej, no−woczesnej interpretacji.

Koncert galowy – ośmiogodzinny ma−raton muzyczny, podobnie jak inne atrak−cje przewidziane w programie FestynuŻołnierskiego w gościnnych ŁazienkachKrólewskich, budziły żywe zainteresowa−nie licznej publiczności, wiernych sympa−tyków wojska i „piosenki w mundurze”.





Co roku konkurs przyciąga corazwiększą rzeszę uczestników, któ−rych poziom za każdym razem

zaskakuje organizatorów. Była to już je−denasta edycja konkursu, do którego we

wszystkich etapach przystąpiło ponad75 000 uczestników z około 2500 szkółpodstawowych, gimnazjalnych i śred−nich. Do ścisłego finału zakwalifikowa−ło się 67 osób, w tym: 25 uczniów liceów

i techników, 1 uczeńzasadniczej szkoły za−wodowej, 21 uczniówgimnazjów i 20 ucz−niów szkół podstawo−wych.

Udział w konkursiestanowi nie tylko wspa−niałą okazję do poszerze−nia i sprawdzenia swojejwiedzy i umiejętności,ale jest przede wszyst−kim wyróżnieniem dlakażdego uczestnika. Fi−

Renata Omilianowiczstudentka Akademii Obrony Narodowej

XI OGÓLNOPOLSKIKONKURS HISTORYCZNY„LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻAPOLSKIEGO”W dniach 8–10 czerwca 2006 r. w Warszawierozegrany został finał Ogólnopolskiego KonkursuHistorycznego „Losy żołnierza i dzieje orężapolskiego w latach 1531–1683. Od Obertynado Wiednia”, pod patronatem Ministra ObronyNarodowej, Ministra Edukacji Narodowej orazKierownika Urzędu ds. Kombatantów i OsóbRepresjonowanych.

Fot. Andrzej Klimczuk


nałowy etap pozwala również poznać wieluwspaniałych ludzi, odwiedzić ciekawe miej−sca i zakątki Polski.

Takie konkursy rozwijają umiejętno−ści analizy czy tworzenia syntezy, skła−niają do własnych przemyśleń, wpływająrównież na budowanie silnego poczuciapatriotyzmu i dumy narodowej młodegoczłowieka. W dzisiejszych czasach nasi−lającej się globalizacji oraz podważaniatych niezwykle ważnych wartości wśródmłodzieży, konkurs „Losy żołnierza i dzie−je oręża polskiego” jest doskonałym na−rzędziem do upowszechniania tradycji na−rodowych oraz poczucia przynależnoścido narodu.

Konkurs dobrze wpisał się w obecnyprogram promocyjny Departamentu Wy−chowania i Promocji Obronności Mini−sterstwa Obrony Narodowej, którego ha−słem przewodnim jest fraza: tradycjazobowiązuje. Młodzież szkolną przystę−

pującą do konkursu cechuje olbrzymiaenergia i kreatywność. Zapał i umiłowa−nie dziejów ojczystych przekazują swo−im kolegom.

Dzięki ogromnemu zainteresowaniumłodzieży konkursem możemy być pew−ni, iż ciągle istnieje potrzeba mówieniao historii kształtowania się polskiej pań−stwowości, historii, która lubi się powta−rzać. Mamy nadzieję, że ogromna wiedza,którą mają uczestnicy OgólnopolskiegoKonkursu Historycznego „Losy żołnierzai dzieje oręża polskiego”, zostanie w przy−szłości należycie wykorzystana i zaowo−cuje w Polsce zmianami na lepsze.

Finał przeprowadzono 8–9 czerwca2006 r. w Warszawie. Obejmował 7 kon−kurencji, które wymagały od laureatówszerokiego zakresu wiedzy z dziedzin nietylko bezpośrednio związanych z proce−sami historycznymi, ale także ze sztuką,literaturą, geografią, architekturą i milita−




riami. Poszczególne konkurencje miałyzróżnicowany stopień trudności i zawie−rały następujące elementy: eksponat mu−zealny; broń i barwę; malarstwo batali−styczne; literaturę, poezję i pieśń; geogra−fię militarną; film oraz Warszawę XVIi XVII wieku. Uczestnicy konkursu mu−sieli zmierzyć się z interpretacją i analiząróżnorodnych dokumentów, fotografii,map oraz eksponatów muzealnych, m.in.uzbrojenia, sztandarów, umundurowaniaoraz osobistego ekwipunku żołnierza.Dzięki umiejętności pracy ze źródłami hi−storycznymi uczniowie poradzili sobiez tym zagadnienierm bez większych pro−blemów.

Przewodniczącym Komisji Konkur−sowej finału konkursu był prof. dr hab.Tadeusz Rawski. W skład komisji wcho−dzili przedstawiciele Ministerstwa Obro−ny Narodowej i Ministerstwa EdukacjiNarodowej. Wszystkie etapy i konkuren−

R. Omilianowicz, XI Ogólnopolski Konkurs Historyczny...

cje zostały przeprowadzone zgodnie z re−gulaminem konkursu. W ocenie KomisjiKonkursowej uczestnicy finału wykaza−li się wiedzą w znacznej mierze przekra−czającą zakres programów nauczaniawszystkich typów szkół, co należy uznaćza ogromny sukces uczniów, a także ichnauczycieli oraz opiekunów.

Wszyscy uczestnicy konkursu wrazze swoimi nauczycielami i opiekunamimieli okazję zwiedzić wystawy MuzeumNarodowego, Muzeum Archeologiczne−go i Łazienki Królewskie, 1. Brygadę Pan−cerną w Wesołej oraz Szwadron Kawale−rii Wojska Polskiego w Starej Miłosnej.Kawalerzyści zaprezentowali pokaz musz−try kawaleryjskiej i władania bronią białą– szablą i lancą. Zwiedzający mieli moż−liwość bezpośredniego kontaktu z ułana−mi i ich końmi oraz poznania umunduro−wania, uzbrojenia i wyposażenia kawale−ryjskiego.



Podniosłym wydarzeniem dla finali−stów konkursu było złożenie kwiatów naGrobie Nieznanego Żołnierza. Poprzedzi−ło ono uroczystość zakończenia konkur−su, która odbyła się tradycyjnie w Sali Ba−lowej na Zamku Królewskim. Zwycięzcyw klasyfikacji generalnej oraz w poszcze−gólnych konkurencjach otrzymali dyplo−my i upominki z rąk m.in.: Sekretarza Sta−nu w Ministerstwie Obrony Narodowejp. Aleksandra Szczygło, Kierownika Urzę−du ds. Kombatantów i Osób Represjono−wanych p. Janusza Krupskiego i przedsta−wiciela Ministerstwa Edukacji Narodoweji Sportu p. Barbary Lamentowicz.

Finaliści otrzymali wiele nagród, któ−re zawdzięczają nie tylko MinisterstwuObrony Narodowej, Ministerstwu Eduka−cji Narodowej czy Urzędowi ds. Komba−

tantów i Osób Represjonowanych, ale tak−że wielu innym sponsorom, w tym m.in.Marszałkowi Senatu RP, Marszałkowi Sej−mu RP, Marszałkowi Sejmiku Wojewódz−twa Mazowieckiego, a także weteranomdrugiej wojny światowej.

Organizatorzy Ogólnopolskiego Kon−kursu Historycznego „Losy żołnierzai dzieje oręża polskiego…” zadbali, abyatmosfera etapu finałowego sprzyjała osią−ganiu najlepszych wyników. Należy pod−kreślić iż wielu uczestników deklarowałoudział w przyszłej edycji, co spotkało sięz ogromną aprobatą wśród organizato−rów. Mamy nadzieję, że w przyszłym rokuw konkursie będzie uczestniczyć jeszczewiększa liczba uczniów, którzy będą pre−zentować równie wysoki poziom wiedzyhistorycznej.



Serdecznie zapraszamy do udziału w XII edycji Ogólnopolskiego Konkursu Historycznego„Losy Żołnierza i Dzieje Oręża Polskiego w latach 1768–1864 od Konfederacji Barskiej doPowstania Styczniowego”. Informacje szegółowe zamieszczone są na stronie DWiPO:



Uczestnictwo w OgólnopolskichZawodach Sportowo−Obronnychto nie tylko sportowa rywalizacja

i integracja różnych środowisk, to równieżmożliwość sprawdzenia umiejętności ra−cjonalnego zachowania się w ekstremal−nych sytuacjach (katastrofy, klęski, wy−padki) i udzielania pomocy poszkodowa−nym. To także bardzo dobry sprawdzianwyników pracy stowarzyszeń młodzie−żowych, których członkowie zdobywa−ją i doskonalą umiejętności przydatnew służbie wojskowej, ratownictwie i in−nych formach działania na rzecz bezpie−czeństwa i obronności kraju.

Idea zawodów zainteresowała już wie−le organizacji pozarządowych, a uczestni−cząca w nich młodzież daje świadectwo

zaangażowania w sprawy niezwykle waż−ne dla nas wszystkich – gotowości służe−nia Ojczyźnie i społeczeństwu w każdejpotrzebie.

Departament Wychowania i Promo−cji Obronności MON, chcąc sprostaćoczekiwaniom młodzieży, jak również byuatrakcyjnić kolejne edycje zawodów,podjął decyzję o zmianie lokalizacji te−gorocznej edycji. Dlatego też dwunastaedycja zawodów, w dniach 24–26 sierp−nia 2006 r., po raz pierwszy została prze−prowadzona w obiektach szkoleniowych3. Zamojskiej Brygady Obrony Teryto−rialnej w Zamościu.

W pierwszym etapie, w dniu 25 sierp−nia, zespoły musiały pokonać marszobie−giem, w jak najkrótszym czasie, trasę dłu−

ppłk Stanisław PilhulDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

Młodzi ludzie, reprezentujący swoje stowarzyszenia,tradycyjnie co roku latem uczestnicząw Ogólnopolskich Zawodach Sportowo-ObronnychStowarzyszeń Młodzieżowych. Obserwatoramitegorocznej edycji zawodów byli przedstawicieleministerstw obrony: Litwy, Ukrainy, Słowacji i Szwecji– której dwa zespoły (męski i żeński) kolejny już razuczestniczą w zawodach.

XII OGÓLNOPOLSKIEZAWODY SPORTOWO--OBRONNESTOWARZYSZEŃ MŁODZIEŻOWYCH


gości ok. 5 km, wykonać 10 zadań spraw−nościowych, odszukać 4 punkty kontrolnei potwierdzić swoją obecność perforatorem.

Trasa marszobiegu obejmowała na−stępujące zadania sprawnościowe:

zadanie techniczne – polegające nawykonaniu manewru bezpiecznegoparkowania oraz wymianie uszkodzo−nego koła w samochodzie osobowo−−terenowym,rzut granatem na celność,ratownictwo wodne,pokonanie terenu na czterokołowymmotocyklu quad,pokonanie przeszkody terenowej z wy−korzystaniem liny,strzelanie z pistoletu pneumatycznego,rozstawienie namiotów,

zakładanie odzieży ochronnej OP−1,zadanie przeciwpożarowe,ratownictwo medyczne,bieg na orientację.Etap II został rozegrany 26 sierpnia

w klasyfikacji indywidualnej i zespoło−wej, w następujących konkurencjach:

strzelanie z broni małokalibrowej kbks(konkurencja zespołowa i indywidu−alna),sztafeta pływacka 4 x 50 m z poko−naniem przeszkody wodnej (konku−rencja zespołowa),bieg po torze w ośrodku sprawnościfizycznej OSF.W zawodach uczestniczyło 26 zespo−

łów reprezentujących 13 organizacji po−zarządowych:

Uroczystość zakończenia na rynku w Zamościu XII Ogólnopolskich ZawodówSportowo−Obronnych Stowarzyszeń Młodzieżowych



Związek Strzelecki „Strzelec” OSWJednostka Strzelecka 2025 Jarosław,Stowarzyszenie Młodych Wielkopo−lan Iłówiec,Związek Młodzieży Wiejskiej „Mło−dzi Gniewni” z Kawki,56. Specjalnościowa Drużyna Związ−ku Harcerstwa Polskiego „Wilki Wo−łomin”,Klub Płetwonurków Neptun Gdańsk,Związek Harcerstwa Polskiego „Zie−lone Berety” Białystok,Stowarzyszenie Młodych Wielkopo−lan,Ochotnicze Organizacje Obronne Kró−lestwa Szwecji (zespół żeński),Ochotnicze Organizacje Obronne Kró−lestwa Szwecji (zespół męski),Uczniowski Klub Sportowy StrzelecKalisz Pomorski,Stowarzyszenie Młodych Wielkopo−lan Kołaczkowo,Liga Obrony Kraju Bydgoszcz,Ochotnicza Straż Pożarna Stołpnoz Międzyrzecza Podlaskiego,Związek Młodzieży Wiejskiej „Sa−turn” z Lubartowa (zespół żeński),Stowarzyszenie Mniejszości Niemiec−kiej i Koło Przyjaciół Pomorza Zło−cieniec,Stowarzyszenie na Rzecz Edukacjii Pomocy Psychologiczno−Pedago−gicznej „Amke – 1” Bartoszyce,Stowarzyszenie na Rzecz Edukacjii Pomocy Psychologiczno−Pedago−gicznej „Amke – 2” Bartoszyce,Związek Ochotniczych Straży Pożar−nych RP OSP Krypno (zespół żeński),Związek Ochotniczych Straży Pożar−nych RP OSP Stołpno z Międzyrze−ca Podlaskiego (zespół żeński),

Liga Obrony Kraju Warszawa (zespółżeński),Liga Obrony Kraju Warszawa (zespółmęski),Liga Obrony Kraju Kraków,Związek Młodzieży Wiejskiej Ostró−wek,Stowarzyszenie Aktywizacji Społecz−nej Janów Lubelski,Związek Strzelecki „Strzelec” Jed−nostka Strzelecka 1001 Bełchatów,Związek Ochotniczych Straży Pożar−nych OSP Kalisz Pomorski.

Wyniki zawodów

Zwycięzcami XII OgólnopolskichZawodów Sportowo−Obronnych Stowa−rzyszeń Młodzieżowych o Nagrodę Mi−nistra Obrony Narodowej i Szefa SztabuGeneralnego Wojska Polskiego zostali:W generalnej klasyfikacji zespołowej:

I miejsce – zespół Związku Ochotni−czych Straży Pożarnych RP OSP Stołp−no z Międzyrzecza Podlaskiego,

II miejsce – zespół StowarzyszeniaMłodych Wielkopolan,

III miejsce – zespół Związku Ochot−niczych Straży Pożarnych OSP KaliszPomorski.W klasyfikacji zespołów żeńskich:

I miejsce – zespół Związku Ochotni−czych Straży Pożarnych RP OSP Stołp−no z Międzyrzecza Podlaskiego,

II miejsce – zespół Związku Ochotni−czych Straży Pożarnych RP OSP Krypno,

III miejsce – zespół Ligi Obrony Kra−ju Warszawa.W klasyfikacji zespołowej w poszczegól−nych konkurencjach I miejsca zajęły:

♦ w strzelaniu z kbks – zespół Sto−warzyszenia Młodych Wielkopolan,

S. Pilhul, XII Ogólnopolskie zawody...


♦ w biegu na OSF – zespół ZwiązkuHarcerstwa Polskiego „Zielone Berety”,

♦ w sztafecie pływackiej (4 x 50 m)– zespół Związku Ochotniczych StrażyPożarnych OSP Stołpno z MiędzyrzeczaPodlaskiego,

♦ w marszobiegu – zespół Związ−ku Ochotniczych Straży Pożarnych OSPStołpno z Międzyrzecza Podlaskiego.W klasyfikacji indywidualnej – strze−lanie z karabinka sportowego:

I miejsce – Jarosław Drozdowicz zeZwiązku Strzeleckiego „Strzelec” OSWJednostka Strzelecka 2025 Jarosław,

II miejsce – Tomasz Paluch ze Stowa−rzyszenia na Rzecz Edukacji i PomocyPsychologiczno−Pedagogicznej „Amke 1”Bartoszyce,

III miejsce – Tomasz Pikula ze Stowa−rzyszenia Aktywizacji Społecznej JanówLubelski.

W uroczystym zakończeniu, które od−było się na Rynku Wielkim w Zamościuuczestniczyli: Dyrektor DepartamentuWychowania i Promocji Obronności MONKrzysztof Sikora, Prezydent Miasta Za−mość Marcin Zamoyski, Dowódca 3. Za−mojskiej Brygady Obrony Terytorialnej płkJerzy Trynkiewicz, przedstawiciele mini−sterstw obrony: Litwy, Słowacji, Szwecjii Ukrainy, attaché obrony Królestwa Szwe−cji oraz przedstawiciele władz wielu orga−nizacji pozarządowych, których zespołybrały udział w zawodach.

Po uroczystym wręczeniu nagród i za−kończeniu zawodów, honorowi gościeprowadzili rozmowy z młodzieżą na te−mat ich działalności proobronnej w sto−warzyszeniach, interesowali się równieżopinią uczestników o przebiegu zawodów.

Tegoroczna edycja wykazała rosnącezainteresowanie młodzieży sportamiobronnymi oraz udziałem w zawodach.Prezydent Miasta Zamość Marcin Za−moyski zaprosił organizatorów i uczest−ników przyszłorocznej edycji zawodówrównież do Zamościa, co potwierdzadużą przychylność i życzliwość władzmiasta oraz społeczności lokalnej dlaprzedsięwzięć związanych z obronno−ścią.

Dla młodych ludzi planujących zwią−zanie swojej przyszłości z wojskiem, po−licją, strażą graniczną lub pozostałymisłużbami mundurowymi lub ratowniczy−mi, uczestnictwo w zawodach to możli−wość sprawdzenia swoich predyspozy−cji i umiejętności. To zwiększenie szansyna założenie w przyszłości munduru.Udział w zawodach to również wspólnaprzygoda, mnóstwo emocji i niezapo−mniane przeżycia.



Spośród piętnastureprezentantówrodzajów wojsk

zdecydowanie wyróż−niał się szeregowy Mar−cin Słaboń z OddziałuŻandarmerii Wojsko−wej w Krakowie. Prze−konała się o tym nie tyl−ko komisja kwalifika−cyjna i współuczestnicykonkursu, ale i publicz−ność, jako że ustna częśćolimpiady odbywała sięprzy udziale widzów.

Tatiana BaczyńskaKlub Marynarki Wojennej „Riwiera” w Gdyni

XI OLIMPIADAWIEDZY OBYWATELSKIEJWIEDZY OBYWATELSKIEJWIEDZY OBYWATELSKIEJWIEDZY OBYWATELSKIEJWIEDZY OBYWATELSKIEJWOJSKA POLSKIEGOJuż po raz jedenasty żołnierze służby zasadniczejrywalizowali podczas finału Olimpiady WiedzyObywatelskiej WP, która w tym roku odbyła sięw Wejherowie. W ciągu trzech dni, od 8 do 10sierpnia, przeprowadzone zostały obie części finałuolimpiady, pisemna oraz ustna. Organizatorami byli:Departament Wychowania i Promocji ObronnościMON oraz Oddział Społeczno-WychowawczyDowództwa Marynarki Wojennej RP. Do finałuzakwalifikowało się 15 uczestników reprezentującychwszystkie rodzaje wojsk. Żołnierze musieli wykazaćsię znajomością historii i tradycji oręża polskiego,wiedzą na temat Unii Europejskiej i NATO.

Fot. Maciej Okrój


Każde losowanie kolejnego pytania wzbu−dzało emocje wśród uczestników, a kolej−ne odpowiedzi Marcina Słabonia, oklaski.Żandarm z Krakowa był bezkonkurencyj−ny. Jurorzy bez zastrzeżeń przyznawali mumaksymalną liczbę punktów. Zdystanso−wał pozostałych finalistów i zasłużenieotrzymał pierwsze miejsce.

Zwycięzcami XI Olimpiady zostali:I miejsce – szer. Marcin Słaboń z Żan−

darmerii Wojskowej,II miejsce – szer. Tomasz Kulpa z Sił

Powietrznych,III miejsce – szer. Radosław Dudek

z Wojsk Lądowych,IV miejsce – st. szer. Kamil Borkow−

ski z Wojsk Lądowych,V miejsce – szer. Krystian Maziar−

czyk z Wojsk Lądowych.Wszyscy uczestnicy olimpiady zostali

uhonorowani nagrodami rzeczowymi,

które wręczał, nadzorujący przebieg im−prezy z ramienia DMW, szef OddziałuSpołeczno−Wychowawczego kmdr Ry−szard Sawicki.

Oprócz części oficjalnej, organizato−rzy przygotowali dla uczestników olim−piady bogaty program kulturalny. Wszy−scy chętnie uczestniczyli w spacerze poWejherowie i zwiedzali Trójmiasto. Dlawielu uczestników olimpiady wizytaw Porcie Marynarki Wojennej w Gdynibyła pierwszą w ich życiu okazją do wej−ścia na pokład okrętu. Tym większąatrakcją był rejs po Zatoce Gdańskiejgościnnym ORP „Wodnik”. Dowódcajednostki zaprosił olimpijczyków oraz ichopiekunów do mesy, gdzie wręczył impamiątkowe upominki. Nie obyło się beznamiastki tradycyjnego chrztu morskie−go. Wszyscy goście „Wodnika” uderze−niem wiosła zostali pasowani na honoro−wych członków załogi.

Fot. Maciej Okrój



płk Krzysztof Kaliński*

Wojsko Polskie kojarzone jest przede wszystkimz obowiązkiem obrony ojczyzny, chlubnymitradycjami polskiego oręża, nowoczesną techniką.Najczęściej jednak widzimy wojsko z zupełnie innejstrony, na przykład podczas uroczystości z okazjiświąt państwowych, wojskowych czy religijnych,których nieodłącznym elementem, obok defilującychpododdziałów reprezentacyjnych, są orkiestrywojskowe.

ORKIESTRY WOJSKOWEW ŚWIERADOWIE ZDROJU

* Autor tekstu jest pracownikiem MinisterstwaKultury i Dziedzictwa Narodowego. Wielokrotnieuczestniczył w konkursie z ramienia MinisterstwaObrony Narodowej jako juror. Powyższy artykułzostał wydrukowany w międzynarodowym perio−dyku Międzynarodowego Stowarzyszenia MuzykiWojskowej „Band International” w języku angiel−skim. Jest to już trzeci, po „Historii polskich or−kiestr wojskowych” Dariusza Byliny i ZbigniewaKusia i „XV Międzynarodowym Festiwalu OrkiestrWojskowych w Krakowie” Johna Kroesa, wicepre−zesa oddziału holenderskiego IMMS, artykuł o osią−gnięciach polskich orkiestr wojskowych w prasieświatowej.

Niewiele osób zdaje sobie sprawęze specyfiki służby w korpusiemuzycznym wojska, a jest to śro−

dowisko wyjątkowe. W końcu lat 80.w Wojsku Polskim funkcjonowało ponad50 etatowych orkiestr, w których składziepełnili służbę żołnierze zawodowi orazżołnierze zasadniczej służby wojskowej.Na tę liczbę składały się zespoły o zróż−nicowanym poziomie – od Orkiestry

Koncertowej i Reprezentacyjnej WojskaPolskiego oraz orkiestr reprezentacyj−nych okręgów wojskowych i rodzajów siłzbrojnych, do różnie prezentujących sięorkiestr pułkowych. W latach III RP,wraz ze zmniejszaniem liczebności pol−skich sił zbrojnych, liczebność korpusumuzycznego Wojska Polskiego była kil−kakrotnie redukowana. Obecnie WojskoPolskie ma 20 etatowych orkiestr, a służ−bę pełni w nich ponad 750 żołnierzy za−wodowych. Jest to więc w dalszym cią−gu pokaźna grupa osobowa, wykonującaspecyficzne zadania i wymagająca spe−cyficznych dla niej rozwiązań organiza−cyjnych (szczególnie w zakresie naboru)i odrębnego systemu szkolenia.

Jednym z elementów systemu szkole−nia żołnierzy−muzyków jest przedsięwzię−cie, które samo w sobie zasługuje na uwa−gę i upowszechnienie, zwłaszcza wobeczbliżającego się jubileuszu 40−lecia jego


istnienia. Przedsięwzięciem tym jest Ogól−nopolski Konkurs Orkiestr Wojsko−wych w Świeradowie Zdroju.

Zainicjowany został w listopadzie1967 r. w Podoficerskiej Szkole Muzycz−nej im. Rodziny Nalazków w Elbląguprzez ppłk. Mieczysława Abraszka, ko−mendanta Szkoły, jako I Ogólnowojsko−wy Konkurs Zespołów Kameralnych. Wewrześniu roku następnego zaistniał jużw Świeradowie Zdroju jako DolnośląskiFestiwal Orkiestr Śląskiego Okręgu Woj−skowego. Pomysłodawcą i organizatoremfestiwalu był starszy inspektor orkiestrŚląskiego Okręgu Wojskowego płk Cze−sław Siegiel, a gościem festiwalu – in−spektor Orkiestr Wojska Polskiego płkWładysław Balicki. To z jego inicjaty−wy festiwal stał się w grudniu 1969 r. wy−darzeniem ogólnopolskim.

W swej istocie był to konkurs wyko−nawczy, w którym uczestnicy zobowiązanibyli do zaprezentowania utworu zalicza−nego do muzyki poważnej. Był to zara−zem sposób na zmobilizowanie żołnierzy−−muzyków do doskonalenia własnegowarsztatu zawodowego i tym samym napodniesienie ogólnego poziomu orkiestrwojskowych. Konkurs adresowany byłwyłącznie do muzyków noszących na codzień mundur wojskowy, nie był dostęp−ny dla stosunkowo nielicznej grupy cywil−nych członków orkiestry Centralnego Ze−społu Artystycznego Wojska Polskiego(obecnie Reprezentacyjnego Zespołu Ar−tystycznego WP). Cywile, w odróżnieniuod większości muzyków wojskowych, le−gitymowali się przynajmniej średnim wy−kształceniem muzycznym, więc z założe−nia przeszli edukację opartą na muzyce

Musztrę paradną wykonuje Orkiestra Garnizonu Rzeszów w mundurach strzelców podhalańskich



poważnej. Nazwa konkursu była wie−lokrotnie modyfikowana, stosownie dozmian w jego głównych założeniach, tez kolei były dyktowane poszukiwaniemdoskonalszej formuły konkursu, wymaga−jącej niekiedy także eksperymentowania.

Nie da się już chyba teraz ustalić, dla−czego finał konkursu zadomowił się na sta−łe właśnie w Świeradowie Zdroju. Z pew−nością organizatorzy jego pierwszej edycjiwybrali miejsce zapewniające jednocze−śnie bazę noclegową, odpowiednią salękoncertową oraz zainteresowanie publicz−ności.

Świeradów Zdrój, jako znana od po−nad 200 lat miejscowość uzdrowiskowa,spełniał te kryteria, chociaż z drugiej stro−ny był niedogodny pod względem poło−żenia: muzycy z orkiestr Marynarki Wo−jennej, a także z innych orkiestr mającychsiedziby w północnej Polsce mieli dopokonania blisko 1000 kilometrów. Wi−docznie w ogólnym bilansie zalety tejlokalizacji przez wszystkie lata przewyż−szały jej niedogodności. Nie bez znacze−nia dla atmosfery konkursu i budowaniana miejscu jego tradycji była także wy−jątkowa i niezmienna życzliwość kolej−nych władz administracyjnych miastaoraz kierownictwa uzdrowiska.

Zgodnie z założeniami był to konkursdwuetapowy, tzn. w finale odbywającymsię w Świeradowie Zdroju startowali zwy−cięzcy finałów przeprowadzonych naszczeblu okręgów wojskowych i rodzajówsił zbrojnych. Początkowo konkursy pro−wadzone były dwukrotnie w ciągu roku,we wrześniu dla orkiestr, w grudniu dlazespołów kameralnych. Z biegiem lat,głównie z powodu malejącej liczby or−kiestr i tym samym liczby uczestników

konkursu, jego zasady ulegały pewnymmodyfikacjom.

Na początku lat 90. odstąpiono odprzemienności kategorii konkursowych,i każdego roku oceniani byli zarówno so−liści, jak i zespoły kameralne. Nie trzebachyba przekonywać, iż znacząco urozma−iciło to przesłuchania, czyniąc je atrakcyj−niejszymi dla publiczności. Kolejne zmia−ny wpłynęły na dalsze uatrakcyjnieniekoncertów konkursowych, zwłaszcza dlamniej wymagającej publiczności. Burzy−ły jednak główną ideę konkursu, jaką byłomobilizowanie muzyków−żołnierzy dodoskonalenia swojego warsztatu zawodo−wego poprzez uprawianie muzyki poważ−nej. Konkursowe kategorie zespołoweposzerzono bowiem o big−bandy i bliżejnieokreślone zespoły rozrywkowe.

Było to odzwierciedlenie zmian, jakienastąpiły w środowisku muzycznym woj−ska, a ściśle mówiąc – w orkiestrach, któ−re zmuszone były sprostać zmieniającemusię zapotrzebowaniu środowiska wojsko−wego. Impulsem był żywiołowy rozwójwymiany międzynarodowej w latach 90.,tj. liczny udział polskich orkiestr wojsko−wych w zagranicznych imprezach mu−zycznych oraz przyjazdy orkiestr innycharmii do Polski. Poczynione przy tychokazjach obserwacje uzmysłowiły prawiewszystkim, że nieuchronnym kierunkiemrozwoju orkiestr wojskowych jest osią−gnięcie przez nie wszechstronności: odzapewnienia oprawy muzycznej ceremo−niałowi wojskowemu oraz uroczystościompaństwowym i religijnym, poprzez musz−trę paradną, działalność koncertową w peł−nym składzie oraz w składzie big−bandu,po wyłanianie małych, różnorodnych grupinstrumentalnych, zdolnych do uświetnie−

K. Kaliński, Orkiestry wojskowe...


nia imprez okolicznościowych wszelkie−go typu, z wielogodzinną zabawą tanecznąwłącznie.

W rezultacie wszystkie orkiestry woj−skowe w Polsce dążą z większym lubmniejszym powodzeniem, do osiągnięciatej wszechstronności. Z organizacyjnegopunktu widzenia jest rzeczą rozsądną wy−korzystać konkurs, będący przedsięwzię−ciem kosztującym wiele zabiegów i pie−niędzy, do wszechstronnej oceny dorob−ku orkiestr. Z tego powodu w trakcieprzesłuchań konkursowych przed komisjąoceniającą, w składzie której, obok spe−cjalistów wojskowych, zasiadają wybitniprofesorowie uczelni muzycznych, poja−wiają się kolejno po sobie (przykładowo):tubista, flecista, kwartet saksofonowy, trioinstrumentów perkusyjnych, sekcja ryt−miczna z keyboardem towarzysząca ze−

społowi wokalnemu i w końcu big−band.Publiczność rozchodzi się zadowolona, aleczegoś żal…

Od 2003 r. ponownie do konkursuw Świeradowie Zdroju powróciły orkie−stry, zrezygnowano natomiast z udziałuzespołów rozrywkowych. Obecnie kon−kurs organizowany jest corocznie na prze−mian:

w roku parzystym soliści−instrumen−taliści i zespoły kameralne;w roku nieparzystym orkiestry garni−zonowe;w każdym roku – orkiestry reprezen−tacyjne rodzajów sił zbrojnych i okrę−gów wojskowych mają możliwośćsprawdzenia swoich artystycznychumiejętności podczas Międzynaro−dowego Festiwalu Orkiestr Wojsko−wych w Krakowie.

Orkiestra Garnizonu Dęblin i mażoretki



Dzięki takiej organizacji oraz wspo−mnianej już dwuetapowości konkursu,wszystkie rodzaje orkiestr oraz różnorod−ne formy muzyczne poddawane są pro−fesjonalnej ocenie poziomu artystyczne−go w każdym roku.

Z przemian, które przeszedł świe−radowski konkurs, najistotniejsza na−stąpiła w jego poziomie, bez ingerencjiw postanowienia regulaminu, samoistnie.Wraz z naturalną zmianą pokoleń, zna−cząco podniósł się poziom wykształce−nia muzyków.

Przez wiele lat głównym źródłem za−silania kadrowego orkiestr było Wojsko−we Liceum Muzyczne im. Karola Kur−pińskiego w Gdańsku, zlikwidowanew czerwcu 2004 r. Absol−wenci Liceum w stopniumłodszego chorążego legity−mowali się średnim wy−kształceniem ogólnym i mu−zycznym. Przystępujący dokolejnych edycji konkursuabsolwenci WLM sięgali pocoraz trudniejszy repertuar.Co więcej – wielu z nich z po−wodzeniem ukończyło studiamuzyczne, toteż udział tychmuzyków w przesłuchaniachkonkursowych w ostatnichlatach, a także udział wstę−pujących do orkiestr woj−skowych absolwentów aka−demii muzycznych gwaran−tuje występy na poziomiedużo wyższym, niż tensprzed blisko 40 lat.

W zmieniającej się nie−ustannie formule konkursudla muzyków wojskowych

w Świeradowie Zdroju wyraźnie odbijasię obraz życia muzycznego Wojska Pol−skiego. Przedsięwzięcie to nigdy niemiało dla kolejnych ekip kierownictwaresortu obrony takiej rangi, jak np. fe−stiwal piosenki żołnierskiej w Kołobrze−gu, i być może właśnie dzięki temu przezcały czas wolne było od jakichkolwiek za−barwień ideologicznych.

O potrzebie istnienia tego typu impre−zy świadczy sam fakt, że konkursy od−bywają się do dzisiaj, a każdego rokuwśród świeradowskiej publiczności łatwospotkać osoby, które termin swojego po−bytu w uzdrowisku dopasowują do ter−minu konkursu.

K. Kaliński, Orkiestry wojskowe...



Harcerski rajdPierwszą próbą zachowania pamięci

o bohaterach bitwy nad Bzurą był har−cerski Rajd Śladami Walk nad Bzurą or−ganizowany od 1970 r. Brać harcerskadba o groby Obrońców Ojczyzny i za−wsze stara się kultywować chlubną tra−dycję. Przez lata udało się zachować pa−mięć o tych, co walczyli, organizowaćspotkania z kombatantami, a z czasempostanowiono pokazać także, jak wyglą−dały walki w 1939 r.

Pierwsze spotkanieNadszedł wrzesień 2002 r., gru−

pa pasjonatów postanowiła „chwy−cić za broń” i rozegrać „prawdziwąbitwę”, pokazać umundurowanie,wyposażenie i wyszkolenie żołnie−rza Wojska Polskiego w kampaniiwrześniowej. Przyjechali ze wszyst−kich zakątków kraju i zrobili to, copostanowili, jednak tak naprawdęosiągnęli o wiele więcej, niż my−śleli…

Paweł Rozdżestwieński

Na czym polega niezwykła siła rekonstrukcji bitwynad Bzurą? Na wielkim zaangażowaniu setekrekonstruktorów. Bez tych wszystkich „młodych”i „starych” nic by się nie udało! Rekonstruktorzystanowili i stanowią motor napędowy każdej „Bzury”i zawsze mogą powiedzieć – to jest nasza impreza.

15 LAT REKONSTRUKCJIBITWY NAD BZURĄ

Pierwsza rekonstrukcja historycznabitwy nad Bzurą odbyła się w dniach14 i 15 września 2002 r. Grupa socha−czewskich harcerzy, osób związanychz Klubem Sensacji XX wieku, forumOdkrywcy i wrześniową stroną BolkaRosińskiego po raz pierwszy nałożyła nasiebie mundury oraz oporządzenie wrze−śniowej piechoty i kawalerii, aby spró−bować przywrócić pamięci to, co zdałosię zapomniane – chwałę żołnierzy z ar−mii „Poznań” i „Pomorze” przebijają−


cych się w rejonie Witkowic przez Bzu−rę na pomoc Warszawie.

Mimo straszliwego deszczu, któryochrzcił uczestników obficie i bez żad−nych ceregieli, wystrzelona czerwona ra−kieta dała znak, że rozpoczyna się rekon−strukcja, a po moście w Witkowicachznów zadudniły kroki biegnącej piecho−ty, spieszonej kawalerii, wytoczono dział−ko przeciwpancerne wz. 36 „Bofors”(z Muzeum Regionalnego w LipcachReymontowskich), a atakującym wspar−cia udzielił samochód pancerny wz. 34(replika).

W inscenizacji wzięło udział 30 osóbdysponujących jedynie makietami kbkMauser. Potyczka trwała pół godziny,rekonstruktorzy walczyli z „duchami” –brak było strony niemieckiej. Przed po−łudniem tego samego dnia, w sobotę, re−konstruktorzy przemaszerowali przezSochaczew i złożyli kwiaty na cmenta−rzu poległych w bitwie nad Bzurą. Im−prezę zakończyła niedzielna msza świętaw kościele świętego Rocha w Brocho−wie.

2003, 2004…Po pierwszej rekonstrukcji

„Bzury” rozpoczął się gwałtow−ny rozwój ruchu rekonstruk−cyjnego okresu drugiej wojnyświatowej i Polskiego Wrze−śnia. Z grupy zapaleńców, któ−rzy podczas pierwszej „Bzury”spotkali się na moście w Wit−kowicach, powstały grupy re−konstrukcyjne: Cytadela, Od−wach, 28 pp Strzelców Kaniow−skich, 7AA, 18 pp, 21 pp. To byłimpuls, z roku na rok przyby−wało rekonstruktorów, co roku

we wrześniu organizowano kolejną insce−nizację bitwy…

W roku 2003 do odtwarzania walkwłączyła się sekcja niemiecka, po stro−nie polskiej pojawiła się kawaleria orazużyto konnych zaprzęgów do działkaprzeciwpancernego i taczanki. Liczbauczestników przekroczyła setkę, a insce−nizację obejrzało kilka tysięcy widzów.

Na liście mobilizacyjnej „Bzury”w roku 2004 znalazło się ponad 200 na−zwisk piechurów i kawalerzystów, a re−konstruktorów wspierali żołnierze zeSzwadronu Kawalerii Wojska Polskiego,kilkudziesięciu „artylerzystów” z Kom−panii Reprezentacyjnej oraz saperówi łącznościowców. Dotychczasowe miej−sce przy moście w Witkowicach było jużza małe, aby można było na nim zgro−madzić wszystkich uczestników, używaćśrodków pozoracji pola walki, a takżepomieścić wielotysięczne rzesze widzów.Inscenizacja została rozegrana na polu zakościołem w Brochowie, gdzie w 1939 r.boje toczył 7. Wielkopolski Pułk Strzel−ców Konnych, z powodzeniem wypiera−

P. Rozdżestwieński, 15 lat rekonstrukcji...


jąc ze wsi pododdział Pułku SS LSSAH.Świadectwem toczącej się tam historiibyło wykopanie podczas próby przed„bitwą” ponad tysiąca sztuk polskiejamunicji 7,9x57 mm.

Po raz pierwszy wystawiono trzy peł−ne drużyny polskiej piechoty, w tymjedną wspartą przez sekcję granatnika46 mm, zaś kawalerzyści dysponowalisekcją rkm „Browning” wz. 28. Po stro−nie niemieckiej pojawiły się: strzelającyPAK 37, Flak 20 mm oraz moździerz81 mm. Po raz pierwszy uczestnicy uży−li strzelającej broni „filmowej” i wystrze−lali ponad 1500 sztuk amunicji ślepej orazzużyli wiele innych środków pozoracjipola walki. Polską artylerię efektownieimitowały „salutówki” Batalionu Repre−zentacyjnego WP.

Wielu uczestników zapewne zapamię−tało to niesamowite uczucie, gdy musieliwejść na chyboczący mostek, kładkę zbu−dowaną przez saperów, i przebiec na dru−gi brzeg rzeki. W pewnym momencie za−brzmiały gwizdki dowódców i raz po raz

znad brzegu zaczęły podrywać się całegrupy żołnierzy idące do ataku. W jednejchwili pole zaroiło się od polskich żołnie−rzy w hełmach wz. 31 pokrytych charak−terystyczną „salamandrą”…

2005...W 2005 roku ro−

zegrano już „wielkąBzurę”. Inscenizacjapo raz pierwszy mia−ła charakter między−narodowy – przybyligoście z Czech. Po−za główną bitwą za−prezentowano takżedodatkowe insceni−zacje, pierwszy razw Polsce pokazanoatak wojsk słowac−kich na terytorium

II RP we wrześniu 1939 r. Było dużopirotechniki i strzelającej broni, na nie−bie pojawił się samolot, a na ziemi…kilkanaście tysięcy widzów. Jednak naj−większe wrażenie na wszystkich zrobiłoryginalny, polski przedwojenny czołgrozpoznawczy – TKS, który przemknąłprzez pole bitwy, pierwszy raz od 66lat! Niejednemu z widzów łza zakręciłasię w oku…

…2006Przygotowywane od pięciu lat przed−

sięwzięcie stało się niewątpliwie naj−większą polską imprezą tego typu i jed−nym z większych spotkań pasjonatówhistorii II wojny światowej w Europie.W tym roku na „pole bitwy” specjalnieprzyjechało do Brochowa prawie dwa−dzieścia tysięcy widzów.



Tegoroczne obchody bitwy nad Bzurąw dniach 16 i 17 września splotły się z ob−chodami rocznicy 17 września 1939 roku,organizowanymi w Sochaczewie przezSpołeczny Komitet miejscowych poli−cjantów oraz Stowarzyszenie RodzinaPolicyjna, przy współpracy KomendyGłównej Policji oraz StowarzyszeniaMiędzynarodowy Rajd Katyński. Rekon−struktorzy czynnie uczestniczyli w tychuroczystościach.

Pokazanie „żywej historii” pozwala naniezwykle efektowne i skuteczne popula−ryzowanie wiedzy o przeszłości. Poza wy−miarem widowiskowym, wydarzenie tojest okazją, aby oddać hołd żołnierzomArmii „Poznań” i „Pomorze”, walczącymnad Bzurą w okolicach Brochowa i Wit−kowic. Inscenizację poprzedziła „gra wo−jenna” i spotkania z kombatantami. Re−konstruktorzy odwiedzili także grobypoległych.

Do udziału w inscenizacjach związa−nych z upamiętnieniem 67. rocznicy bi−twy nad Bzurą – ataków faszystów su−deckich na terytorium Czechosłowacji,walk na granicy polsko−słowackiej orazinwazji sowieckiej – zostały zaproszonekluby rekonstrukcyjne z Czech. Rekon−strukcja starcia Armii Polskiej i ArmiiNiemieckiej nad Bzurą pokazała różno−rodność, dynamikę i niezwykłe natęże−nie prowadzonych w roku 1939 działańwojennych. Służyło temu spotęgowanieśrodków pozoracji pola walki, w tymużycie dużej ilości autentycznej bronioraz wykorzystanie zabytkowych pojaz−dów opancerzonych (po raz pierwszyzaprezentowano repliki czołgu Pzkfw IIi samochodu pancernego Peugeot). Oczy−wiście, w inscenizacji wziął udział Szwa−dron Kawalerii Wojska Polskiego.

Rekonstrukcja „Bzura” – zorganizo−wana pod honorowym patronatem Mini−stra Obrony Narodowej RzeczypospolitejPolskiej przez Samorząd Gminy Brochóworaz Fundację „Polonia Militaria” – nieodbyłaby się, gdyby nie pomoc finanso−wa resortu obrony narodowej i ogromnezaangażowanie logistyczne DowództwaWojsk Lądowych, Garnizonu m.st. War−szawy i Batalionu ReprezentacyjnegoWojska Polskiego.

Wielkiej pomocy udzieliło nam rów−nież Muzeum Wojska Polskiego. Ogrom−ne zaangażowanie wojska, trwające bezmała już 5 lat, pokazuje, jak wielką wagęwspółczesne Siły Zbrojne przywiązują dotradycji i uczczenia pamięci żołnierzypolskich walczących w obronie Ojczy−zny w 1939 r.

Fot. Andrzej Klimczuk, Piotr Rusiniak,Łukasz Wojtczak

P. Rozdżestwieński, 15 lat rekonstrukcji...


Na polach Grunwaldu, w Łazien−kach Królewskich w Warszawie,w czeskiej Ostrawie, podczas tar−

gów kieleckich, Dni Polskich na Gotlan−dii, Narodowego Święta Austrii w Wied−niu czy w czasie Festiwalu Orkiestr Woj−skowych w Berlinie i Kolonii, a takżespotkań NATO w Rzymie i Belgii – wszę−dzie tam dostrzec można było charakte−rystyczny wystrój stoiska promującegoWojsko Polskie, przygotowanego przezDepartament Wychowania i Promocji Ob−ronności MON. Każdy ze zwiedzającychmógł otrzymać wojskową „krówkę”, fol−der informujący o Siłach Zbrojnych i wie−le innych materiałów promocyjnych.

Michał Łazowski, Artur NiedźwieckiDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

Jedną z najważniejszych form promocji obronnościoraz kreowania wizerunku Sił Zbrojnych RPjest udział w przedsięwzięciach masowych,takich jak festyny, pokazy czy targi. Oddział PromocjiObronności Departamentu Wychowania i PromocjiObronności MON od kilku lat organizuje stoiskopromocyjne Ministerstwa Obrony Narodowejpodczas największych wydarzeń związanychz obronnością, przyciągających nierzadkokilkudziesięciotysięczne tłumy odwiedzających.

PROMOCJA WOJSKANA IMPREZACH MASOWYCH

Grunwald, stoisko promocyjne.Fot. DWiPO


Dni Grunwaldu 2006W dniach 14–16 lipca br. na Polach

Grunwaldu (gmina Gierzwałd) odbyłysię uroczystości upamiętniające jednoz największych zwycięstw polskiegooręża w historii średniowiecza. Impre−za „Dni Grunwaldu 2006” została zor−ganizowana już po raz dziewiąty i – jakzapewniali organizatorzy – atrakcji niebrakowało.

Pierwszego dnia obchodów Dni Grun−waldu uczestnicy wzięli udział międzyinnymi w średniowiecznym festynie orazjarmarku, podziwiali różnego rodzaju tur−nieje, gry i zabawy rycerskie. W głównymdniu obchodów, 15 lipca, odbyła się mszaświęta celebrowana przez metropolitę war−mińsko−mazurskiego arcybiskupa Edmun−da Piszcza. Następnie uczestnicy wzięliudział w Apelu Grunwaldzkim na Wzgó−rzu Pomnikowym, który poprzedził wido−wiskową inscenizację bitwy pod Grunwal−dem w wykonaniu około 1500 rycerzyz bractw rycerskich, z Polski i zagranicy.

Sygnał do rozpoczęcia bitwy o godzinie14.00 dał Minister Obrony NarodowejRadosław Sikorski, odpalając bombardę.

Przez cały czas trwania „Dni Grunwal−du” harcerze organizowali konkursy i po−kazy, np. zawodów krótkofalarskich pro−wadzonych przez Radiostację HarcerskąSP5ZHT „Świst”. Co więcej, miłośnicymuzyki mogli obejrzeć występy wielu ze−społów artystycznych o charakterze ludo−wym i folklorystycznym. W ostatnim dniuimprezy odbył się I Grunwaldzki TurniejKonny, w trakcie którego rycerze „poty−kali się”, w pełnym uzbrojeniu, w walkachna kopie i miecze.

W imprezie, odwiedzonej przez kil−kadziesiąt tysięcy osób, wzięli udziałżołnierze 16. Dywizji Zmechanizowanejz Elbląga oraz Litewsko−Polskiego Ba−talionu Sił Pokojowych.

Minister Radosław Sikorski rozpoczyna bitwę.Fot. DWiPO

M. Łazowski, A. Niedźwiecki, Promocja wojska...


gonie pokazowym przylegającym do tere−nów targowych odbyły się pokazy dyna−miczne sprzętu wojskowego Wojsk Lądo−wych oraz prezentacje sprzętu wystawców.Można było obejrzeć: sprzęt pancerny,uzbrojenie klasyczne, sprzęt rakietowy, ma−teriały wybuchowe, sprzęt i materiały wojskchemicznych, sprzęt lotniczy i obrony po−wietrznej oraz Marynarki Wojennej, Poli−cji, Straży Granicznej, Straży Pożarnej,Obrony Cywilnej, sprzęt transportowy, ra−dioelektroniczny i optoelektroniczny orazurządzenia metrologiczne.

Na targach tradycyjnie odbyła się ce−remonia wręczenia nagród „Defender”dla najlepszych wystawców sprzętu woj−skowego.

XIV Międzynarodowy SalonPrzemysłu Obronnego

W dniach 4–7 września 2006 r. odbyłsię w Kielcach XIV MiędzynarodowySalon Przemysłu Obronnego, któryotworzył jesienny sezon targowy w kie−leckim ośrodku wystawienniczym. Mię−dzynarodowy Salon Przemysłu Obron−nego stał się cenną inicjatywą, wspieranąprzez polski rząd, czego wyrazem byłpatronat Prezesa Rady Ministrów nadwszystkimi edycjami targów.

Jak co roku, w pawilonach targów kie−leckich gościli przedstawiciele firm nale−żących do czołówki koncernów zbrojenio−wych z całego świata. Wśród państw re−prezentowanych na targach znalazły sięm.in.: Austria, Belgia, Finlandia, Niemcy,USA, Chile oraz Wielka Brytania. Wysta−wę narodową prezentował Izrael. Na poli−

Stoisko promocyjne MON na XIV Między−narodowym Salonie Przemysłu Obronnego.

Fot. DWiPO



Dzień NATO W OstrawieNa terenie lotniska Ostrawa−Mosnow

odbył się po raz szósty, zorganizowanyprzez czeskie Stowarzyszenie „Jagello2000”, Dzień NATO. 16 września br.,liczne rzesze Czechów odwiedzającychimprezę mogły podziwiać m.in. polskichżołnierzy 18. Batalionu Desantowo−Sztur−mowego z Bielska Białej, w dynamicz−nym pokazie z użyciem znajdujących sięna wyposażeniu jednostki samochodówwielozadaniowych HMMWV.

Wśród zaproszonych gości wizytują−cych przedsięwzięcie był PodsekretarzStanu w MON Bogusław Winid. Dużym

Zewnętrzna ekspozycja sprzętu wojskowego. Fot. DWiPO

zainteresowaniem cieszyło się stoisko pro−mocyjne Ministerstwa Obrony Narodowejprezentujące materiały o Wojsku Polskim.Atrakcją Dnia NATO, oprócz statycznejwystawy uzbrojenia i sprzętu wojskowe−go, policyjnego oraz ratowniczego, byłydynamiczne pokazy. Nad lotniskiem lata−ły m.in.: śmigłowce Mi−35, Mi−171 orazMi−24, samoloty AWACS E3−D, Torna−do F 3, L−39 i L−159 oraz Jas−39 Gripen.W powietrzu swoje umiejętności prezen−towali członkowie brytyjskiego zespołuakrobacyjnego „Red Arrows”, a na lądziemożna było zobaczyć w natarciu czeskieczołgi T−72M4.

M. Łazowski, A. Niedźwiecki, Promocja wojska...


Przy organizacji rajdów wrześnio−wych współpracowały liczne orga−nizacje, stowarzyszenia i kluby

jeździeckie, m.in.: Klub Kawaleryjski im.12. Pułku Ułanów Podolskich, który or−ganizacją rajdów zajmuje się od bliskodziesięciu lat, Okręgowy Związek Jeź−dziecki, Towarzystwo Miłośników Ko−nia w Polsce, Ludowe Zespoły Sportoweoraz redakcje: „Wiadomości Zachod−nich”, „Morza i Ziemi” i „Głosu Szcze−cińskiego”. Duży wkład wniosły dyrek−cje PGR−ów, w których stacjonowaliludzie – przede wszystkim Wojsko Pol−skie – oraz konie.

Rajd rozpoczął się zbiórką jeźdźcówi koni w Mostach. Konie stały na pado−kach nad stawem, w gospodarstwie agro−turystycznym, a uczestnicy rajdu zakwa−terowani zostali w pałacu – siedzibieDomu Dziecka. Po odprawie odbyło sięspotkanie przy ognisku z dziećmi z DomuDziecka, wychowawcami i władzami

gminy. Członkowie 2. patrolu opowie−dzieli o działaniach kawalerii w II woj−nie światowej i przeprowadzili wśróddzieci konkurs nawiązujący do wykładu.Startujący w konkursie otrzymali nagro−dy i upominki, wręczono także upominekod wojewody zachodniopomorskiego,jednego z Patronów Honorowych Raj−du. Ognisko zakończono wspólnym śpie−waniem pieśni ułańskich i patriotycz−nych.

Następnego dnia rano dzieciom z DomuDziecka i społeczności lokalnej zaprezen−towano ceremoniał odprawy oddziału kon−nego kawalerii, z odczytaniem rozkazudziennego. Przed wyruszeniem na trasę eta−pu dzieci z Domu Dziecka, pod bacznymokiem uczestników rajdu, próbowały swo−ich sił w siodle.

Pierwszy etap rajdu wiódł z Mostówdo Buku; 40−kilometrową trasę ostatnijeźdźcy zakończyli późnym wieczorem.W Buku dołączyła do rajdu, w sile czte−

Tomasz ZielińskiKlub Kawaleryjski im. 12. Pułku Ułanów Podolskich

Od blisko 30 lat grupa miłośników jeździectwai tradycji kawaleryjskiej przejeżdża konno,w ciągu 8–11 dni trasę prowadzącą przez miejscaupamiętniające walkę i ofiarność żołnierza polskiegowe wrześniu 1939 r. Uczestnicy rajdu, podzielenina kilku- i kilkunastoosobowe patrole, pokonujątrasę liczącą około 400–450 km, zgodniez kawaleryjskim regulaminem jazdy.

RAJD KONNYPAMIĘCI BOHATERÓW WRZEŚNIA


rech koni, ekipa zaprzyjaźnionych jeźdź−ców z okolic Gryfic. Po wieczornych wy−stępach wokalnych przylgnęła do nichnazwa „Kiemlicze”. Trasa rajdu (ok. 36 km)prowadziła z Buku do Rybokart. Uczest−ników rajdu powitali w Rybokartach:właściciel pałacu, burmistrz miasta Gry−fice p. Andrzej Szczygieł, prezes woje−wódzkiego funduszu ochrony środowiska,jeden z Patronów Honorowych Rajdup. Leszek Pieczyński oraz licznie zgroma−dzona młodzież, kombatanci i mieszkań−cy Gryfic.

Klub Kawaleryjski był współorgani−zatorem uroczystości patriotycznej „Hi−storia na żywo”. Uczestnicy zaprezento−wali (w strugach deszczu, w malowniczejoprawie) musztrę kawaleryjską i kadry−la. Dowódca 2. patrolu Tomasz Zieliński

przedstawił historię szarży kawaleryjskiejpod Krojantami, pierwszej szarży kawa−lerii w kampanii wrześniowej 1939 roku.W pałacu goście wysłuchali koncertu pie−śni ułańskich i patriotycznych, przeplata−nych informacjami o ich historii, w wy−konaniu Chóru Servi Summi Regis z Gryficoraz Chóru dziecięcego Wesołe Nutki zeSzkoły Podstawowej nr 4 w Gryficach,którym towarzyszył zespół instrumen−talny.

Następnego dnia rano, po zaprezen−towaniu mieszkańcom ceremoniału odpra−wy oddziału konnego kawalerii, z odczy−taniem rozkazu dziennego i po pożegna−niu odłączających od rajdu „Kiemliczów”,patrole wyruszyły na trasę etapu do Sta−rej Dobrzycy. Pokonanie trasy długościok. 55 km zajęło cały dzień. Dwa kolejne

T. Zieliński, Rajd konny...

Spotkanie z władzami gminy w Domu Dziecka w Mostach – na jednym z etapów XXX Rajdu Konnego„Pamięci Bohaterów Września”


etapy rajdu to trasy długości ok. 55 km każ−da, z noclegami w: Starym Resku, w „Gro−dzisku” i w Strzeszynie. Ze Strzeszyna rajdwyruszył na najdłuższy etap (ok. 65 km)do Białego Boru. Na mecie etapu dołączy−li do rajdu, w sile dwóch koni, ułani z 18.Pułku Ułanów Pomorskich.

Wieczorem w Białym Borze odbyłysię III Białoborskie Spotkania z Histo−rią, których współorganizatorem, wrazz władzami samorządowymi gminy Bia−ły Bór, był Klub Kawaleryjski. W spo−tkaniu uczestniczyli: kombatanci, miesz−kańcy Białego Boru i kierownictwo StadaOgierów. Przy ognisku, w nastrojowejscenerii, dyrektor Domu Kultury w Bia−łym Borze opowiadała o historii JazdyPolskiej, a dowódca 1. patrolu Marek Ma−gowski o historii rajdów kawaleryjskichi 12. Pułku Ułanów Podolskich. O swychprzeżyciach kawaleryjskich opowiadałpor. rez. Józef Mioduszewski, kombatant,kawalerzysta 27. Pułku Ułanów ArmiiKrajowej im. Króla Stefana Batorego.

Zanim rajdowicze wyruszyli na trasękolejnego etapu, komendant rajdu – w asy−ście dowódców patroli – dokonał przeglą−du koni. Nadmiernie wyczerpane dwakonie z patrolu 3. wycofano z rajdu. Tra−sę do Lipczyka (ok. 50 km) patrole poko−nały przed zmierzchem.

Ostatni etap (ok. 50 km) wiódł przezprzepiękne Bory Tucholskie i zakończyłsię metą w Krojantach, gdzie uczestnicyrajdu skorzystali z gościny prezesa Fun−dacji „Szarża pod Krojantami” dr. n. med.Tomasza Winieckiego. Wieczorem repre−zentanci klubów kawaleryjskich bawilisię przy ognisku. W niedzielę, 3 wrześniauczestnicy rajdu zameldowali się na dzie−dzińcu zabytkowego zespołu dworsko−

−pałacowego. Meldunek odebrał prezesFundacji, w asyście władz samorządo−wych i zaproszonych gości.

Po złożeniu meldunku uczestnicy raj−du (ułani w mundurach garnizonowych,amazonki w sukniach klubowych) wyru−szyli zwartą kolumną, aby wziąć udziałw uroczystych obchodach 67. rocznicyszarży pod Krojantami. Program uroczy−stości wypełniły: uroczysta msza polowa,składanie raportów przez kluby jeździec−kie, składanie wieńców, apel poległychi odegranie hymnu ułańskiego. Klub zło−żył meldunek Ministrowi Obrony Naro−dowej Radosławowi Sikorskiemu, które−mu towarzyszył Dyrektor DepartamentuWychowania i Promocji ObronnościKrzysztof Sikora.

Powszechny zachwyt licznie zgroma−dzonej publiczności wzbudziły: widowi−sko militarno−kawaleryjskie „Szarża podRokitną – 1915” oraz inscenizacja „Szar−ża 18. Pułku Ułanów Pomorskich podKrojantami – 1939”.

Ambitny program rajdu został w peł−ni zrealizowany, a wymagające i forsow−ne trasy etapów dostarczyły uczestnikomwielu niecodziennych wrażeń i przeżyć.Było to duże wyzwanie zarówno dla jeźdź−ców, jak i dla koni.

Wyniki rywalizacji rajdowej:zwycięzca rajdu – Marek Magowski,najlepsza amazonka – Barbara Malcher,najlepszy debiutant – Paweł Brzezicki,najlepszy patrol – patrol 1. w składzie:Marek Magowski, Maciej Giera, PawełBrzezicki, Mirosława Łazar, Ewa Łazar.Wyróżnienie specjalne za wykazanie

się hartem ducha, dbałością o konia i prze−jechanie ze swadą trasy rajdu otrzymałDariusz Dąbrowski.



Gospodarzem XI Ogólnopolskie−go Lotniczego Pikniku Charyta−tywnego był 49. Pułk Śmigłow−

ców Bojowych. Patronat nad impreząz ramienia Ministerstwa Obrony Naro−dowej sprawował dowódca Wojsk Lą−dowych gen. broni Edward Pietrzyk.Przewodniczącym Komitetu Honorowe−go był Wojewoda Pomor−ski Piotr Ołowski.

Celem pikniku byłapromocja Wojsk Lądowychoraz pozyskanie środkówna pomoc rodzinom żołnie−rzy poległych w Iraku, a tak−że na działalność statutowąFundacji Pomocy Poszko−dowanym Lotnikom IKAR,która razem z Dowódz−twem Wojsk Lądowychi Agencją Lotniczą ALTA−IR piknik zorganizowała –

przy wsparciu finansowym MinisterstwaObrony Narodowej.

Teren pikniku udostępniono publiczno−ści o godz. 10.00. O godz. 12.00 rozpo−częły się uroczystości wojskowe, w którychuczestniczyli m.in.: Marszałek Senatu Bog−dan Borusewicz, p.o. szefa szkolenia WojskLądowych gen. bryg. Jerzy Zatoński, szef

9 i 10 września br. na lotnisku 49. PułkuŚmigłowców Bojowych w Pruszczu Gdańskimspotkali się miłośnicy lotnictwa i militariów,okoliczni mieszkańcy i pruszczańscy lotnicyz rodzinami, aby uczcić Święto Wojsk Lądowychi Święto Lotnictwa.

Ryszard Bryśprezes Zarządu Fundacji IKAR

XI OGÓLNOPOLSKILOTNICZYPIKNIK CHARYTATYWNY

Przed frontem 49. pśb


Wojsk Aeromobilnych płk Tomasz Bere−zowski i dowódca 49. pśb płk pil. DariuszWroński. Licznie przybyli zaproszeni go−ście. Po złożeniu meldunku MarszałkowiSenatu i oddaniu honorów sztandaromodczytano rozkazy okolicznościowe i wrę−czono żołnierzom medale i puchary z oka−zji Święta Wojsk Lądowych i Święta Lot−nictwa.

Uroczystość za−kończyła się defiladąpododdziałów pułkui defiladą lotniczą.Bezpośrednio po de−filadzie zaprezento−wała swe umiejętno−ści orkiestra reprezen−tacyjna 16. DywizjiZmechanizowanej. Powylądowaniu grupyskoczków spadochro−nowych nastąpił po−kaz sprawności bojo−

wej żołnierzy 25. Brygady Kawalerii Po−wietrznej. Zaprezentowano szturm naobiekt umocniony ze wsparciem śmi−głowców. Desantowano na linach żołnie−rzy ze śmigłowców.

Następnie kolejno prezentowali swójkunszt piloci śmigłowców W3W z 7. dlz Tomaszowa Mazowieckiego, Mi−24z 56. pśb z Inowrocławia, zespół lądo−

wo−powietrznyKomendy Woje−wódzkiej Policjiz Gdańska z grupąantyterrorystów.Ukoronowaniempokazów był wy−stęp zespołu śmi−głowców Mi−24„Skorpion”.

Niedzielne po−kazy zaczęły sięo 14.00 występemlotników Aeroklu−

Gratulacje przyjmuje ppłk pil. WiesławFranczak – dowódca zespołu śmigłowcówMi 24 „Skorpion”

Jedyny na świecie zespół pokazowyśmigłowców ciężkich „Skorpion”



Skoczkowie 6. BDSz

Uzbrojenie i wyposażenie na miarę czasów

Czołgu prawie nie widać

bu Gdańskiego. Później publiczność mo−gła podziwiać wyczyny tych samych jed−nostek, które wystąpiły w sobotę. Pokazykażdego dnia kończył desant skoczków spa−dochronowych 6. Brygady Desantowo−−Szturmowej.

Na ziemi atrakcjirównież nie brakowa−ło. Występy artystyczne,liczne konkursy i zaba−wy dla dzieci, zawodywędkarskie o pucharIKARA, wesołe mia−steczko – to tylko nie−które elementy progra−mu pikniku. Powszech−ną uwagę przyciągaławystawa GdańskiegoBractwa Historii Woj−skowości wydobytych

z wody i ziemi pozostałości wojny –szczątków samolotów i uzbrojenia, a tak−że wystawa sprzętu do nurkowania. Szcze−gólne zainteresowanie wywoływało wy−posażenie Wojsk Lądowych, a czołg T−72i transporter BWP−1 były nieustannie ob−legane.

W piknikowe dni lotnisko w Prusz−czu odwiedziło ponad trzydzieści tysię−cy osób. Organizatorzy już myślą o na−stępnej edycji pikniku. Prawdopodobnytermin to 15 i 16 września 2007 r.

R. Bryś, XI Ogólnopolski Lotniczy Piknik...

Zapraszamy!


W 2006 roku po raz ósmy w Ma−rynarce Wojennej gościłamłodzież w ramach kolejnej

edycji obozów proobronnych o profilumarynistycznym. Tak jak w poprzednichlatach, nie było kłopotu z naboremuczestników. Najlepszą wizytówką byłydotychczasowe wakacyjne spotkania,o których fama wśród młodzieży rozcho−dziła się w błyskawicznym tempie. Bar−dzo pomocne okazały się też kontaktyz rodzicami, szkołami i środowiskamicywilnymi oraz mundurowymi. Promo−cji obozów pomogła informacja w Inter−necie na stronie Marynarki Wojennej(www.mw.mil.pl.) oraz zaangażowanieDowództwa MW i innych insty−tucji współpracujących przy re−alizacji tego wieloskładniko−wego zadania. Wśród obozowi−czów, tak jak i poprzednio, niezabrakło przedstawicieli szkółnoszących imiona związanez morskim rodzajem sił zbroj−nych. Należy podkreślić zain−teresowanie dyrekcji ZespołuSzkół nr 4 im. Marynarki Wo−jennej w Wołominie i udziałw obozach tamtejszej młodzie−ży każdego roku, od początkuich trwania. Jako ciekawostkę

warto przytoczyć fakt, iż jedna z uczest−niczek z poprzednich lat – z tej miejsco−wości – zauroczona charakterem obozo−wych spotkań, wystąpiła tym razem w ro−li wychowawcy.

Wielce satysfakcjonująca dla wszyst−kich realizatorów obozowego programuw br. była wiadomość, że liczba uczest−ników (124 osoby) znacznie, bo o ponad20%, przekroczyła przewidywania orga−nizatorów. Nie ucierpiał na tym w żad−nym wypadku poziom i zakres progra−mowy, a liczba osób zawiedzionych byłaminimalna.

Podobnie jak w poprzednich latachi tym razem udało się osiągnąć założone

Andrzej TokarskiKlub Marynarki Wojennej „Riwiera” w Gdyni

MŁODZIEŻOWEMARYNISTYCZNEOBOZY PROOBRONNE

Z dużym zainteresowaniem młodzież oglądałaokręty w porcie na Oksywiu. Fot. Tadeusz Zarzycki


cele. W maksymalnym stopniu akcento−wana była problematyka militarna poprzezbezpośrednie pokazanie warunków służ−by wojskowej w jednostkach brzegowychi na okrętach. Służyły temu również za−wody sprawnościowo−obronne, z takimielementami, jak: bieg na orientację, torprzeszkód czy strzelanie z broni pneuma−tycznej. Podczas każdego z trzech 13−dnio−

wych turnusów dziewczęta i chłopcyw wieku 10–17 lat mieli wyjątkową oka−zję zapoznać się z historią i dniem dzisiej−szym wybranych jednostek, przebywającm.in. w: 3. Flotylii Okrętów, BrygadzieLotnictwa MW, Akademii MarynarkiWojennej czy Ośrodku Szkolenia Nurkówi Płetwonurków Wojska Polskiego.

Marynarkę Wojenną ukazywano po−przez historię, tradycję i ceremoniał mor−ski. Służyły temu: neptunalia, pogadan−ki nt. zwyczajów marynarskich, projekcjefilmów o MW, prezentacje bazy i sprzę−tu szkoleniowego oraz sal tradycji w wi−zytowanych jednostkach.

Zainteresowaniem cieszyły się wy−cieczki po regionie nadmorskim, w tymdo miejsc związanych z historią polskie−go oręża (Kępa Oksywska, Westerplatte,Puck, Hel, Władysławowo). Podczas licz−nych wycieczek autokarowych zwiedza−no Trójmiasto, ciekawe krajoznawczomiejsca na Kaszubach i wzdłuż pobrzeżaBałtyku. Młodzież była m.in. w unikal−

nych placówkach muzeal−nych, takich jak: MuzeumHymnu Narodowego w Bę−dominie, Muzeum Zamko−we w Gniewie, ORP „Błyska−wica”, Akwarium Gdyńskiei Dar Pomorza.

Podczas różnorodnychzajęć sportowo−rekreacyj−nych obozowiczom udostęp−niono obiekty i sprzęt będą−cy w dyspozycji OśrodkaSzkolenia Żeglarskiego MWi Zespołu Sportowego MW.Większość zajęć z tego za−kresu odbywała się pod fa−chowym okiem kadry szko−

leniowej WKS „Flota”, z zachowaniem wy−mogów bezpieczeństwa i regulaminówrywalizacji sportowej. Część młodzieżymiała okazję zapoznać się ze sportami walki(judo, karate), wszystkich zaś obejmowałyzajęcia nauki pływania lub doskonalenia tejumiejętności na wodach otwartych albo nabasenie. Bardzo specjalistyczny charakterbudzący spore zainteresowanie miało szko−lenie z podstaw jachtingu, wraz z rejsempo Zatoce Gdańskiej.

Nową formą na tegorocznym oboziebyła organizacja szkolenia z zakresu udzie−lania pierwszej pomocy przedmedycznej.W czasie zajęć praktycznie trenowano spo−

Zajęcia sportowo−rekreacyjne na plaży.Fot. Tadeusz Zarzycki

A. Tokarski, Młodzieżowe marynistyczne obozy proobronne


soby udzielania pomocy w przypadkachniedomagań lub odniesionych urazów, po−sługiwania się apteczką i wzywania służbratowniczych.

Jak zawsze szeroką gamę poczynańobozowych stanowiły przedsięwzięcia kul−turalne i oświatowe. Różnorodne konkur−sy o tematyce historycznej, morskiej, re−gionalnej wypełniały spotkania plenerowe,a także wieczory świetlicowe i ogniska.Podczas spotkań integracyjnych atrakcyj−ne zajęcia plastyczne, muzyczne, ruchowe,gry i zabawy prowadził specjalista−anima−tor w zakresie pracy z młodzieżą.

Istotnym elementem życia obozowe−go było zakwaterowanie na terenie Aka−demii Marynarki Wojennej i, tak jakw poprzednich latach, zapewnienie do−godnych warunków bytowych przez ko−mendę tej wojenno−morskiej uczelni.Przysposobieniu do reguł życia wojsko−wego i utrzymaniu dyscypliny w dużymstopniu pomagała organizacja dnia co−dziennego, wzorowana na regulaminachwojskowych (pobudka, capstrzyk, pełnie−

nie służb dyżurnych, prowadzenie dzien−nika meldunków, odczytywanie rozka−zów komendanta, sprzątanie sal i po−mieszczeń obozowych). Tok życia regu−lowany był szczegółowym rozkłademzajęć z porządkiem dnia omawianym każ−dorazowo przez komendanta obozu naapelach porannych i wieczornych.

Na koniec warto podkreślić duży dy−namizm i wysoki poziom organizowa−nych przedsięwzięć. Nie zanotowanopoważnych kłopotów natury wycho−wawczej. Wysoką ocenę wystawiła or−ganizatorom obozu wizytator Kurato−rium Oświaty w Gdańsku, i to zarównow aspekcie organizacyjno−programo−wym, socjalno−bytowym, jak i za pro−wadzenie wymaganej dokumentacji.Wszystkie turnusy zasłużyły także naaprobatę, zazwyczaj surowego w swo−ich ocenach, szefa Oddziału Społeczno−−Wychowawczego DMW komandoraRyszarda Sawickiego.

Większość uczestników, opuszcza−jąc obóz, umawiała się już na kolejne

spotkanie nad morzem.Polskiemu Towarzy−stwu Turystyczno−Kra−joznawczemu nie pozo−stało zatem nic innego,jak po raz kolejny ubie−gać się o zlecenie tegorodzaju zadania w De−partamencie Wychowa−nia i Promocji Obronno−ści Ministerstwa Obro−ny Narodowej.

Na jachtach podczasrejsu Zatoką Gdańską.Fot. Tadeusz Zarzycki



Zainicjowana przez Fundację „Mi−litary Park” w 2004 r. WojskowaMajówka miała na celu integrację

środowiska byłych żołnierzy zawodo−wych z żołnierzami w służbie czynnej,a także propagowanie wiedzy wojskoweji patriotycznych postaw, szczególniewśród młodzieży. Sukces imprezy pilo−tażowej i następnej w 2005 r., utwierdziłnas w przekonaniu o społecznej potrzebieorganizacji Wojskowej Majówki w kolej−nych latach.

Pierwszego maja 2006 r., mimo żeoficjalne otwarcie zostało zaplanowanew „samo południe”, lotnisko już od ranazapełniało się uczestnikami majówki.Wraz z Hejnałem Mariackim rozpoczętoceremonię podniesienia flagi państwo−wej, flagi Unii Europejskiej oraz flagiAeroklubu Polskiego. ReprezentacjaAeroklubu Krainy Jezior złożyła kwiatypod obeliskami poświęconymi pamięciJana Pawła II, Prymasa Tysiąclecia Kar−

dynała Wyszyńskiego oraz poległych lot−ników.

Jako gospodarz imprezy, prezes Fun−dacji „Military Park” powitał zaproszonychgości i uczestników. Następnie przemówiłgen. bryg. Jerzy Zatoński zastępca szefa

Stanisław Tołwińskiprezes Fundacji „Military Park”

Czwartek, 27 kwietnia 2006 r., Kętrzyn Wilamowo.Dawne wojenne lotnisko supertajnej kwateryHitlera zaczyna wyglądać jak wojskowy poligon.Zwożony ciężki sprzęt wojskowy: czołgi,transportery, amfibie, haubice, armaty, moździerzei skoty, wywołują coraz większe wrażenie.To jednak nie manewry. To początek przygotowańdo wydarzenia pn. Wojskowa Majówka.

MAJÓWKA Z WOJSKIEM

Otwarcia Wojskowej Majówki dokonuje gen.bryg. Jerzy Zatoński – z−ca szefa szkoleniaWojsk Lądowych. Fot. Katarzyna Tołwińska


Szkolenia Dowództwa Wojsk Lądowych,który miał szczególny ku temu tytuł, gdyżbył patronem poprzednich imprez – jesz−cze jako Dowódca 15. Giżyckiej BrygadyZmechanizowanej i Garnizonu Giżycko.

Głos zabrali również: poseł Jan Be−stry, zastępca przewodniczącego Komi−sji Infrastruktury Sejmu RP oraz wice−prezes Aeroklubu Polskiego Jan Kujawa,który w ciepłych słowach podkreśliłwielką rolę wojska w realizacji zadań sta−tutowych Aeroklubu Polskiego, m.in.przez wsparcie szkolenia szybownikówi spadochroniarzy. Część oficjalną zakoń−czył paradny występ orkiestry wojsko−wej, a następnie pokaz walki wręcz, copubliczność przyjęła wielkim aplauzem.

Po pokazie walk rozpoczęła się wiel−ka rywalizacja uczestników majówkiw konkurencjach strzeleckich, kierowa−nia UAZ−ami, biegu z przeszkodami, pla−stycznych i innych. Ciekawą ofertę, spe−

cjalnie zaplanowaną dla dzieci i młodzie−ży, stworzył Klub Garnizonowy z Giżyc−ka w ramach tzw. Dziecięcej Majówkiz Klubem Garnizonowym. Furorę zrobi−ła ekipa wojskowej piekarni, oddelego−wana z 16. Dywizji Zmechanizowanej,która wypiekła 432 bochenki chleba, bar−dzo smacznego i rozchwytywanego przezuczestników oraz zaproszonych gości.Równie dużym powodzeniem cieszyłasię grochówka z kuchni polowej, do któ−rej kolejka sięgała kilkudziesięciu me−trów. Osławiona wojskowa grochówkastała się nawet „bohaterem” jednego z ar−tykułów prasowych o imprezie.

Oczywiście, wystawiony sprzęt woj−skowy był przez cały czas oblegany –

przez dzieci, ale i dorosłych – i bardzo„dokładnie poznawany”.

Formuła Wojskowej Majówki stwo−rzyła jedną z niewielu okazji dla cywilów,by wejść do środka czołgu lub dowiedziećsię, jaka jest różnica między czołgiema transportem opancerzonym. Można się

Musztra paradna w wykonaniu orkiestry Garni−zonowej z Giżycka. Fot. Katarzyna Tołwińska



też było zapoznać z zadaniami Wojsko−wej Komendy Uzupełnień oraz Żandarme−rii Wojskowej w Giżycku. Wśród wieluatrakcji Wojskowej Majówki jak zwykledużym zainteresowaniem cieszyły się lotysamolotami AN−2 oraz obserwacja lotówmłodzieży na szybowcach.

Po całym dniu zmagań w różnychkonkurencjach odbyło się wręczenie dy−plomów i nagród w ogródku TawernyAwiatorów. Uczynili to: gen. bryg. Wi−told Poluchowicz – Patron Honorowyoraz gen. bryg. Jerzy Zatoński.

Dzień przebiegł tak szybko i ciekawie,że uczestnicy majówki ze zdziwieniemspostrzegli, że zbliża się wieczór. Najbar−dziej wytrwali (a było ich ciągle sporo)zapełnili parkiet taneczny Tawerny Awia−torów. Tańce i śpiewy wojskowych bal−lad późnym wieczorem kończyły to ma−jowe spotkanie okolicznych mieszkańcówKętrzyna z wojskiem.

Organizowana po raz trzeci Wojsko−wa Majówka skupiła więcej uczestnikówi obserwatorów, niż wstępnie przewidy−wano. Bogaty program imprezy oraz wie−

lodniowa wystawa sprzętu wojskowego(27.04.–04.05.) przyczyniły się do jejatrakcyjności oraz wzmocnienia jej wa−lorów edukacyjnych i promocyjnych.

Olbrzymie zainteresowanie WojskowąMajówką utwierdziło nas w przekonaniu,że jest to popularna i potrzebna imprezaw regionie. Uczestnikami i obserwatora−mi było ponad 2 tysiące osób – rodzinyżołnierskie, sympatycy wojska, młodzieżoraz rodziny i funkcjonariusze Straży Gra−nicznej. Wyjątkowo licznie dopisało gro−no honorowych gości z różnych kręgówspołecznych (władz państwowych i samo−rządowych, parlamentu, wojska) – z sa−tysfakcją uczestniczących w programiemajówki.

Realizacja Wojskowej Majówki jakozadania publicznego MON zapewniłauczestnikom dobrą zabawę, aktywnywypoczynek oraz stała się bardzo dobrąformą promocji i edukacji obronnej.

Już dziś zapraszamyna Wojskową Majówkę w 2007 r.

Wnuczęta, mamusie, tatusiowie i dziadkowie nieustannie oblegaliwyeksponowany sprzęt wojskowy. Fot. Katarzyna Tołwińska

S. Tołwinski, Majówka z wojskiem


Kształcenie obywatelskie stanowi nie−zwykle istotny element oddziaływańwychowawczych w jednostkach wojsko−wych. Udział w zajęciach z tego przed−miotu jest powinnością każdego żołnie−rza. Poprzez odwoływanie się w swoichtreściach do wartości konstytucyjnychi narodowych, tradycji oręża polskiego,dorobku nauki i kultury polskiej, zasadetyki i honoru żołnierza – kształcenieobywatelskie wspomaga proces przygo−towania żołnierzy do odpowiedzialnego,sumiennego i rzetelnego wykonywaniazadań służbowych.

Cel i zakres tematyczny przedmiotuokreślają „Wytyczne Ministra ObronyNarodowej do kształcenia obywatelskie−go w Siłach Zbrojnych Rzeczypospoli−tej Polskiej”. Dokument wskazuje rów−

nież osoby odpowiedzialne za organiza−cję, przygotowanie i realizację zajęć.

Znaczenie i złożoność polecanychdo omówienia tematów (wymienionychw załączniku nr 1 „Wytycznych...”) po−wodują, że istnieje potrzeba przygotowa−nia wyspecjalizowanej kadry wykładow−ców, którzy poprzez odpowiedni dobórform i metod prowadzenia zajęć, będąmogli osiągać zamierzone cele eduka−cyjne.

Realizując zadania wynikające z „Wy−tycznych Ministra Obrony Narodowej dokształcenia obywatelskiego w SiłachZbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”, jakrównież wychodząc naprzeciw potrzebomzgłaszanym przez Oddziały Społeczno−−Wychowawcze rodzajów sił zbrojnych,Dom Żołnierza Polskiego od 2004 r. or−

Małgorzata KosarzyckaDom Żołnierza Polskiego

WARSZTATYDLA WYKŁADOWCÓWKSZTAŁCENIAOBYWATELSKIEGOW WOJSKU

Kształcenie obywatelskie, będące integralnączęścią procesu wychowania w wojsku,jest przedmiotem szkoleniowym obejmującymtematy ważne z punktu widzenia potrzebpaństwa i jego obronności.


ganizuje warsztaty metodyczne dla wykła−dowców tego przedmiotu.

Celem warsztatów jest:pogłębienie wiedzy z zakresu kształ−cenia obywatelskiego w wojsku;doskonalenie metod prowadzenia zajęć;zaprezentowanie różnorodnych formi metod prowadzenia zajęć z oficera−mi, podoficerami i szeregowymi zawo−dowymi;przygotowanie do samodzielnego opra−cowywania konspektów zajęć oraz do−boru i wykorzystania nowoczesnychśrodków i pomocy dydaktycznych.Programy szkoleń są tak konstruowa−

ne, aby po uzyskaniu niezbędnej wiedzyteoretycznej, każdy z uczestników mógłsamodzielnie przygotować i poprowadzićw swojej jednostce zajęcia, wzbogacając

proces kształcenia prezentacją multime−dialną.

W czasie warsztatów wykładowcy –pracownicy naukowi wyższych uczelniwojskowych i cywilnych, specjaliściDWiPO MON oraz Domu Żołnierza Pol−skiego – omawiają:

cele i zadania działalności wycho−wawczej w wojsku, ze szczególnymuwzględnieniem roli kształcenia oby−watelskiego;zasady planowania i sposoby organi−zacji procesu dydaktycznego;wybrane zagadnienia z pedagogikidorosłych;potrzebę i konieczność wykorzysty−wania w pracy dydaktycznej nowo−czesnych środków, w tym prezenta−cji multimedialnych;

M. Kosarzycka, Warsztaty dla wykładowców...


zasady opracowywania konspektówi scenariuszy zajęć;problemy związane z warsztatem wy−kładowcy i kulturą języka.

Program warsztatów pozwala łączyćteorię z praktyką, np.:

w Centralnej Bibliotece Wojskowej słu−chacze – poznając zasady funkcjono−wania największej wojskowej książni−cy – zdobywają umiejętności w zakresiewykorzystywania w pracy dydaktycz−nej zbiorów bibliotecznych;w muzeach (Muzeum Wojska Polskie−go, Muzeum Powstania Warszawskie−go), w salach tradycji omawiane i pre−zentowane są możliwości prowadzeniazajęć w takich obiektach;

w gmachu Sejmu RP uczestnicy biorąudział w zajęciach na temat: „Konsty−tucyjne uprawnienia organów władzypaństwowej w systemie bezpieczeń−stwa Rzeczypospolitej Polskiej. RolaParlamentu, Prezydenta, Rady Mini−strów oraz poszczególnych resortów”.O potrzebie prowadzenia tej formy do−

skonalenia zawodowego kadry świadczyzainteresowanie Oddziałów Społeczno−−Wychowawczych RSZ. Potwierdzają toliczne zgłoszenia i udział w kolejnych edy−cjach. Pomimo, że specyfika prowadzo−nych zajęć ogranicza możliwość uczestnic−twa dużej liczby słuchaczy – z reguły grupaszkoleniowa liczy 15 osób – dotychczasw warsztatach wzięło udział 97 żołnierzyze wszystkich RSZ, DGW i KG ŻW.

Fot. Dom Żołnierza Polskiego



www.dzp.wojsko.pl


F O R U M O R G A N I Z A C J I P O Z A R Z Ą D O W Y C H

Już na wstępie należy odnotować, żetak jak Organizacja Narodów Zjed−noczonych powstała (24.10.1945)

nie była przedłużeniem przedwojennejLigi Narodów, tak powstające po drugiejwojnie światowej organizacje międzyna−rodowego ruchu kombatanckiego niebyły kontynuatorami przedwojennej Mię−dzynarodowej Federacji Kombatantów(Fédération Internationale des AnciensCombattants – FIDAC).

W niecały rok po zakończeniu II woj−ny światowej – 5 lutego 1946 r. – z inicja−tywy Polskiego Związku Byłych Więź−niów Politycznych Obozów Koncentra−cyjnych zwołano w Warszawie I KongresMiędzynarodowej Federacji Byłych Więź−niów Politycznych Obozów Koncentra−

cyjnych (Fédération Internationale desAnciens Prisonniers Politiques des Campsde Concentration Allemands – FIAPP),z siedzibą Sekretariatu Generalnego w War−szawie. W Kongresie uczestniczyło 86 de−legatów z państw: ZSRR, Francji, Norwe−gii, Holandii, Belgii, Czechosłowacji,Danii, Jugosławii, Bułgarii, Hiszpanii,Węgier, Luksemburga i Polski. Kilkalat później, tj. 3 lipca 1951 r. na bazie Mię−dzynarodowej Federacji b. Więźniów Po−litycznych – FIAPP powołano w Wied−niu Międzynarodową Federację Bojow−ników Ruchu Oporu (Fédération Interna−tionale des Resistants – FIR). Do tejFederacji wstąpiły stowarzyszenia nie tyl−ko weteranów wojennych, lecz równieżruchu oporu krajów Środkowej i Wschod−niej Europy, w tym b. NRD.

Na powołanie – z inicjatywy stowa−rzyszeń kombatanckich 8 państw: Belgii,Francji, Włoch, Luksemburga, Holandii,Turcji, USA i Jugosławii – Światowej

prof. Michał ChilczukŚwiatowa Federacja Kombatantów

Nikt nie może być bardziej wiarygodny w działaniachna rzecz pokoju niż ten, kto walczył na wojnie – tymisłowami, wziętymi z wypowiedzi amerykańskiegonoblisty pokojowego z 1950 r. Ralpha Bunche,zaczyna się credo Światowej Federacji Kombatantów.

ŚWIATOWA FEDERACJAKOMBATANTÓW*

RODOWODY I ROZWÓJ

* Pierwotną nazwę Międzynarodowa Federacja Or−ganizacji Weteranów Wojennych zmieniono rokpóźniej na obecną, tj. na Światową Federację Kom−batantów.


Federacji Kombatantów (23.11.1950 r.w Paryżu) w dużym stopniu miały wpływwydarzenia polityczno−ideologiczne i mi−litarne, jakie zachodziły w tym czasie naświecie pod nazwą zimnej wojny.

Obecnie spośród 66 państw, którychstowarzyszenia weteranów należą do Świa−towej Federacji Kombatantów – najliczniejsą reprezentowane państwa Europy (28),następnie Afryki (21), Azji i Pacyfiku (13),obu Ameryk (3) i Australii (1).

Cele, zadania

Światowa Federacja Kombatantów(ŚFK) jest międzynarodową pozarządowąorganizacją, która zrzesza stowarzyszeniamające w swych szeregach osoby do−świadczone przez wojnę. Niezależnie odtego, po której stronie walczyli i z jakichpowodów postanowili brać udział w bu−dowaniu świata wolnego, w pokoju i spra−wiedliwości, zgodnie z zasadami KartyNarodów Zjednoczonych i PowszechnejDeklaracji Praw Człowieka.

ŚFK uzyskała status konsultanta Eko−nomicznej i Socjalnej Rady ONZ oraz wie−lu specjalistycznych agend Narodów Zjed−noczonych: FAO, UNCTAD, UNESCO,WHO. Dodatkowo uzyskała status kon−sultanta przy Radzie Europejskiej i w ra−zie potrzeby współpracuje z innymi orga−nizacjami. Do statutowych zadań ŚFKnależy:1. Podtrzymywanie międzynarodowego

pokoju i bezpieczeństwa przez wcie−lanie słowa i ducha Karty NarodówZjednoczonych, poprzez respektowaniepraw człowieka i fundamentalnej wol−ności zawartej w Powszechnej Dekla−racji Praw Człowieka.

2. Obrona duchowych i materialnych in−teresów weteranów wojennych i ofiarwojny z wykorzystaniem wszystkichprawnych i konstytucyjnych środków.

3. Popieranie pełnej integracji weteranówwojennych i ofiar wojny ze społeczeń−stwem, między innymi poprzez ustana−wianie odpowiednich przepisów, łago−dzących fizyczne i psychosocjalnekonsekwencje konfliktów zbrojnych.

4. Ustanawianie stałej łączności pomiędzynarodowymi stowarzyszeniami wetera−nów wojny lub międzynarodowymi fe−deracjami organizacji weteranów woj−ny i ofiar wojny we wszystkich krajach.

5. Popieranie bezpośredniej współpracy,stosunków przyjaźni i zrozumieniapomiędzy narodowymi stowarzysze−niami lub federacjami.

6. Zachowywanie pamięci o tych, któ−rzy zginęli na wojnie.

Główne obszary działania

1. Działanie na rzecz nierozprzestrze−niania broni nuklearnej, zakazu sto−sowania broni chemicznej, min lądo−wych, ustanowienia Międzynarodo−wego Sądu Karnego.

2. Działanie w celu osiągnięcia pokojo−wych rozwiązań i wcielenie w życieuzgodnionych środków na specyficz−nych obszarach: południowo−wschod−niej Europy, Środkowym Wschodzie,Kaukazie, kontynencie Afryki, Półwy−spie Koreańskim.

3. Działanie w celu pomniejszenia kon−sekwencji wojny:

fizyczna i zawodowa rehabilitacjaweteranów wojny i ofiar wojny,łącznie z profilaktyką i terapiąpsychosocjologiczną;

M. Chilczuk, Światowa Federacja Kombatantów...


pomoc dzieciom żołnierzy orazkobietom i dzieciom dotkniętymwojną;doprowadzenie, aby w krajach,w których występują weterani woj−ny i ofiary wojny, istniało ustawo−dawstwo dotyczące uprawnień we−teranów wojny i ofiar wojny.

Metody działania

1. Na forum międzynarodowym – po−przez organizowane konferencje, semi−naria, spotkania, jak również poprzezakcje z ONZ i innymi międzynarodo−wymi wewnątrz rządowymi i pozarzą−dowymi organizacjami.

2. Na forum regionalnym – poprzez trzyStałe Komitety ŚFK: ds. Afryki, Azjii Pacyfiku oraz Europy.

3. Na forum narodowym – poprzezczłonków stowarzyszeń w ich wła−snych krajach.

Rodowody stowarzyszeńweteranów

Walka zbrojna i ruch oporu z okresuII wojny światowej

Rodowód ideologiczno−politycznywalki zbrojnej i ruchu oporu w okupowa−nej Europie w okresie II wojny światowejdo dziś dzieli organizacje weteranów. Taksię dzieje na przykład w Polsce, gdzie wi−doczny jest podział na stowarzyszeniaweteranów sił zbrojnych utworzonychprzez polski rząd na wychodźstwie w Lon−dynie oraz stowarzyszenia wywodzące sięz ruchu oporu wspieranego przez Zwią−zek Radziecki, co ma negatywny wpływna pojednanie środowiska weteranów.

Inną grupę organizacji kombatanckichstanowią stowarzyszenia byłych uczestni−

ków oddziałów zbrojnych, które powstaływ okresie okupacji przy pomocy okupantai wspólnie z nim brały udział w walce prze−ciwko drugiej stronie. Takie przykładywystępują w niektórych krajach środkoweji wschodniej Europy, zwłaszcza w krajachnadbałtyckich i na Ukrainie. Niektóre z tychkrajów do dziś oczekują pomocy w rozwią−zaniu spraw związanych ze statusem wete−rana wojennego czy pojednaniem międzyweteranami II wojny światowej.

Wojny lokalne i konflikty zbrojne poII wojnie światowej

Po formalnym zakończeniu II wojnyświatowej (w maju 1945 r. w Europie i woj−ny z Japonią w sierpniu 1945 r.) wojny lo−kalne i konflikty zbrojne na naszym globienie ustały do dziś. Według danych Ośrod−ka Badań Pokoju i Konfliktów Zbrojnychprzy Uniwersytecie w Uppsali (Szwecja)oraz Ośrodka Międzynarodowych StudiówBezpieczeństwa przy Uniwersytecie Ma−ryland (USA), po zakończeniu II wojnyświatowej nie odnotowano ani jednegoroku, w którym nie wybuchałyby nowewojny lokalne i konflikty zbrojne. Z danychtych można wnioskować, że największewojny i konflikty zbrojne były związane z:pokolonialną walką wyzwoleńczą (11 –głównie w Afryce i Azji), wojnami domo−wymi (26 – głównie w Azji i Afryce), woj−nami etnicznymi (35 – głównie w Azjii Afryce), wojnami o charakterze między−narodowym ( 10 – głównie w Azji).

Konflikty zbrojne o niepodległość In−donezji i Wietnamu rozpoczęły się jużw 1945 r., w tym samym roku wybuchławojna domowa w Grecji. Od 1946 r. dokońca 1950 r. wybuchło 29 konfliktówzbrojnych; od 1951 r do końca 1960 r. –

Forum organizacji pozarządowych


aż 41 konfliktów zbrojnych, od 1961 r. dokońca 1970 r. – 54 konflikty zbrojne, w la−tach 1971–1980 odnotowano 58 więk−szych konfliktów zbrojnych, od 1981 r. do1990 r. było na świecie 60 ognisk zbroj−nych, głównie o charakterze wojen domo−wych z międzynarodową interwencją, od1991 r. do 2000 r. zanotowano w świecie53 konflikty zbrojne.

W ostatnich latach, tj po 2001 r., za−notowano 9 dużych konfliktów zbroj−nych, m.in. wojnę w Iraku, w której wzię−ły udział siły zbrojne aż 41 państw, orazinterwencja zbrojna Izraela w Libanie.

Jedną z cech wojen wyzwoleńczych poII wojnie światowej jest długotrwałość, np.w Indochinach walki trwały 8 lat (od 1946do 1954 r.), Algierii – 8 lat (od 1954 do1962 r.), w Angoli – 13 lat (od 1961 do1974 r.), a na Bliskim Wschodzie pomię−dzy Izraelem i Palestyną nadal trwa kon−flikt. Niektóre z wojen narodowowyzwo−leńczych przerodziły się niemal natych−miast w wyniszczające wojny domowe,których pretekstem było zdobycie władzyprzez partykularne ugrupowanie politycz−ne czy wojskowe.

Misje pokojowe ONZNadzieje społeczności międzynarodo−

wej na trwały pokój po zakończeniuII wojny światowej nie spełniły się. Wie−le regionów świata stało się areną wojenlokalnych i konfliktów zbrojnych powsta−jących na tle niepodległościowym, ideolo−gicznym, etnicznym lub będących skut−kiem zaślepienia nacjonalistycznego.

Wszystkie te czynniki przyczyniają siędo eskalacji przemocy w obrębie danegokraju lub pomiędzy państwami, zwłasz−cza ze sobą sąsiadującymi. Powstaje za−

grożenie dla międzynarodowego pokojui bezpieczeństwa. Zniszczeniu ulega spo−łeczne i gospodarcze życie całych naro−dów. Często generują one wiele innychproblemów, takich jak: przemyt broni, ter−roryzm, handel narkotykami, problemuchodźstwa oraz zniszczenie środowiskanaturalnego. Zapobieganie tym zjawiskomi ich zwalczanie wymaga zdecydowanejwspółpracy międzynarodowej.

Misje pokojowe ONZ pełnią w tychstaraniach rolę koniecznego i niezastąpio−nego narzędzia. Ich niezwykłe znaczeniewypływa z faktu, że są one reprezentan−tami organizacji międzynarodowej, zrze−szającej 192 państwa (według stanu na3.07.2006). Coraz więcej rządów zaczę−ło się zwracać o pomoc do ONZ i innychorganizacji międzynarodowych, takichjak: OBWE, Unii Europejskiej i NATO.

Jedna z pierwszych pokojowych misjizostała wysłana do Indonezji już w 1947 r.W jej skład weszła grupa żołnierzy austra−lijskich, wyznaczonych na funkcje obser−watorów w ramach tzw. Komisji DobrychUsług ONZ w Indonezji (UNCI). Od1948 r. do 2006 r. w różnych rejonachświata było zaangażowanych 60 misji po−kojowych ONZ, w których brał udział bli−sko 1 mln personelu wojskowego, poli−cyjnego i cywilnego. W tej niebezpiecz−nej służbie życie straciło ponad 2300osób.

W 2006 r. w misjach pokojowychuczestniczyło 69 838 osób ze 192 państwnależących do ONZ, w tym 60 070 perso−nelu wojskowego ze 109 państw, w tymz 66 państw (61.1%), których stowarzysze−nia weteranów są członkami ŚFK. Najlicz−niejsze, ponad 1000−osobowe misje poko−jowe reprezentowane są przez państwa:



Afryki (Etiopia, Ghana, Kenia, Maroko,Nigeria, RPA, Senegal), Azji (Bangladesz,Chiny, Indie, Jordania, Nepal, Pakistan, SriLanka) i Ameryki Płd (Brazylia, Urugwaj).Tylko 3 kraje europejskie: Francja, Polskai Ukraina, wysłały misje pokojowe o liczeb−ności w przedziale 500–1000 osób. Spo−śród 66 państw, których stowarzyszeniaweteranów należą do ŚFK – najliczniej re−prezentowane są państwa Europy – 28, na−stępnie Afryki – 21, Azji i Pacyfiku – 13,obu Ameryk – 3 i Australii – 1.

W wielu państwach istnieją zarejestro−wane i bardzo aktywnie działające stowa−rzyszenia weteranów misji pokojowychONZ, np. w Australii, Austrii, Szwecji,Kanadzie, Irlandii, Norwegii, Danii, Fin−landii, Polsce czy Ukrainie. Nowy statutŚFK, przyjęty przez Ogólne Zgromadze−nie Światowej Federacji Kombatantóww Seulu w 1997 r. zezwala, aby stowa−rzyszenia grupujące „osoby uczestniczą−ce w operacjach pokojowych ONZ” byłyczłonkami ŚFK. Niestety, dotychczas tyl−ko dwie takie organizacje przystąpiły doFederacji: Duńskie Stowarzyszenie We−teranów ONZ oraz Norweskie Stowarzy−szenie Weteranów ONZ – Błękitne Bere−ty Norwegii.

Jednym z zasadniczych problemówniektórych stowarzyszeń weteranów mi−sji pokojowych ONZ jest nieprzyznawa−nie im przez władze krajowe statusu we−terana. Wśród tych państw jest Polska.Powracający do kraju ranni polscy żołnie−rze nie mają również uprawnień inwali−dów wojennych – jak to ma miejsce w in−nych krajach – lecz zaliczani są do tzw.kategorii osób, które doznały uszczerbkuna zdrowiu w związku ze służbą woj−skową.

Jeszcze w 2006 r. ZgromadzenieOgólne ŚFK, które odbędzie się w Ku−ala Lumpur (Malezja) w dniach 2–7grudnia, ma przyjąć znowelizowanystatut, w którym przewidywane jestrozszerzenie Federacji o stowarzysze−nia uczestników misji przeprowadza−nych pod patronatem NATO i innychorganizacji politycznych lub militar−nych, opartych na podobnych do ONZmiędzynarodowych umowach.

Rozwój Światowej FederacjiKombatantów

Wzrost liczebnyWzrost liczby stowarzyszeń wchodzą−

cych w skład ŚFK w okresie 1950––2006, tj. w ciągu ostatnich 56 lat, nie prze−biegał równomiernie, lecz skokami. Naj−większy wzrost nastąpił w latach 50.,tj. w okresie pierwszych 10 lat po powoła−niu Federacji, oraz w latach 90. – po prze−mianach polityczno−ustrojowych, jakie za−szły w środkowej i wschodniej Europie.

Poza rosyjskim stowarzyszeniem we−teranów, które pierwsze wstąpiło do Fede−racji jeszcze w 1988 r., tj. po wprowadze−niu przez Michaiła Gorbaczowa w latach1985–1990 idei „pokojowego współistnie−nia”, „głasnosti” (wolności słowa) i „pie−riestrojki” (przebudowy gospodarki), pozo−stałe b. kraje socjalistyczne przystąpiły nie−co później, tj. po odzyskaniu niepodległościlub pełnej suwerenności. I tak pierwsze or−ganizacje kombatanckie wstąpiły do ŚFK:w 1990 r. – z Polski i Węgier, w 1991 r. –z Republiki Czeskiej i Słowackiej, w 1993 r.– z Rumunii i Ukrainy, rok później – z Bia−łorusi i Bułgarii, w 1995 r. – z Litwy,w 1997 r. – z Łotwy i ostatnia w 2000 r. –z Estonii.



W latach 50. i 90. wstąpiło do Fede−racji około 53% ogólnej liczby stowarzy−szeń kombatanckich, reprezentując ponad62% ogólnej liczby państw w Federacjize wszystkich kontynentów.

Blisko połowa (49,7%) członkówŚFK pochodzi z Europy, następne miej−sca zajmują państwa Azji (22,0%) orazAfryki (20,1%). Natomiast pod wzglę−dem wskaźnika liczby państw wszystkietrzy kontynenty są do siebie podobnei mieszczą się w granicach od 20 do 27państw, co stanowi ponad 92% ogólnejliczby państw reprezentowanych w ŚFK.

Ogółem ŚFK zrzesza obecnie 174 sto−warzyszenia kombatanckie z 86 państwświata ze wszystkich kontynentów. Z Pol−ski do ŚFK należą: Związek Kombatan−tów Rzeczypospolitej Polskiej i ByłychWięźniów Politycznych, Związek Inwa−lidów Wojennych RP oraz ŚwiatowyZwiązek Żołnierzy Armii Krajowej.

Przez jedną organizację kombatanckąw ŚFK jest reprezentowanych aż 55 państw,przez 2 stowarzyszenia – 14, 3 stowarzy−szenia – 11, 4 stowarzyszenia – 5 państw,a przez 5 i więcej stowarzyszeń – 6 państw.

Kombatanckie rodowodyW pierwszej dekadzie (1950–1959) –

poza 12 stowarzyszeniami kombatanc−kimi, w tym inicjatorami powołania ŚFKz 8 państw (Belgii, Francji, Włoch, Luk−semburga, Holandii, Turcji, USA i Jugo−sławii) – do Federacji przystąpiło 25 no−wych stowarzyszeń z 16 państw ze wszyst−kich kontynentów świata, przy czymblisko połowa z Europy (45,9%) i jednatrzecia z Azji (32,4%).

Najliczniej były reprezentowane sto−warzyszenia odwołujące się w swojej na−

zwie tylko do jednego rodowodu, tj. we−teranów wojennych (22), następne grupystanowią: inwalidzi wojenni (6), ofiarywojny (4) i stowarzyszenia o mieszanychrodowodach (5).

Warto odnotować, iż pierwsze stowarzy−szenia kombatanckie, które wstąpiły w tymokresie do ŚFK ze strony tzw. państw osi(Niemiec, Włoch i Japonii) odwoływałysię głównie do inwalidztwa wojennego.

W drugiej dekadzie (1960–1969) doFederacji wstąpiły 24 stowarzyszenia,głównie z Afryki i Azji, przy czym 9 z no−wych państw Afryki. W okresie tymwstąpiło 6 stowarzyszeń kombatanckichz Europy, ale ani jedno z nowych państweuropejskich. Podobnie jak w pierwszejdekadzie, najliczniejszą grupą były sto−warzyszenia weteranów wojennych (11),drugą – weterani wojenni i ofiary wojny(5), inwalidzi (4), weterani wojenni i in−walidzi (3) i ruch oporu (2).

W trzeciej dekadzie (1970–1979) na6 nowych stowarzyszeń kombatanckich,które wstąpiły do WVF tylko 1 miałomieszany rodowód, pozostałe 5 zrzesza−ły tylko weteranów wojennych.

W czwartej dekadzie (1980–1989) na16 nowych stowarzyszeń kombatanckichwstępujących do WVF – 14 miało jed−nolity rodowód, tj. weteranów wojennych(9), inwalidów wojennych (2), ruchu opo−ru (2) i ofiar wojny (1), pozostałe 2 sto−warzyszenia miały mieszany rodowód –weteranów wojennych i ofiar wojny.

W piątej dekadzie (1990–1999) ponadpołowa (27) nowo wstępujących do WVFstowarzyszeń miało jednorody rodowód,tj. weteranów wojennych, w tym pierwszestowarzyszenie weteranów wojny w Afga−nistanie z Białorusi. Następne dwie grupy



to weterani walk z antyfaszystami (8),głównie z tzw. dawnych krajów socjali−stycznych (Albanii, Bośni – Hercegowiny,Chorwacji, Litwy, Łotwy, Macedonii, Sło−wenii i Węgier) oraz inwalidzi wojenni (7);pozostałe stowarzyszenia rekrutują się zofiar wojny (3), ruchu oporu (1) oraz – poraz pierwszy – stowarzyszenie misji poko−jowych ONZ z Norwegii.

W ostatnich latach (2000–2003) przy−jęto do Federacji dalszych 29 stowarzy−szeń kombatanckich, w tym aż 23 o rodo−wodzie weterana wojennego (2 z nich toweterani wojny w Afganistanie z Rosjii Ukrainy), 2 – inwalidów wojennych,2 – ruchu oporu, 1 – ofiar wojny oraz 1 sto−warzyszenie misji pokojowych ONZz Danii.

Zapraszamy do internetowego forum organizacji pozarządowychna stronie Departamentu Wychowania

i Promocji Obronności MON




Grzegorz BorekEuropejskie Centrum Współpracy Młodzieży w Toruniu

Od kilku lat Europejskie Centrum WspółpracyMłodzieży (ECWM) w Toruniu realizuje programyzwiązane z edukacją i wychowaniem proobronnym.Działania te mają na celu kształtowanie postawi zachowań patriotycznych, a także propagująwiedzę o problematyce wojskowej. Partneramiw tych działaniach są zarówno instytucje wojskowe,jak i organizacje społeczne zajmujące się tematykąmilitarną. Jednym z najważniejszych przedsięwzięćrealizowanych w tym zakresie jest programedukacyjno-wychowawczy „Z wojskiem bezpieczniej”.Cieszy się on dużym zainteresowaniem wśród dziecii młodzieży – adresatów tego działania.

PROGRAM EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZY

„Z WOJSKIEMBEZPIECZNIEJ”

Inspiracją do powstania tego progra−mu były w głównej mierze dotych−czasowe doświadczenia przy realiza−

cji projektów związanych z edukacjąmłodego pokolenia prowadzone przezpracowników, szkoleniowców, edukato−rów i trenerów na zlecenie ECWM. Wy−nikało z nich przede wszystkim to, iżmłodzi ludzie nie są usatysfakcjonowanidotychczasową wiedzą w obszarachzwiązanych z patriotyzmem, wychowa−niem proobronnym, edukacją obywa−telską. Dodatkowym bodźcem do opraco−wania programu „Z wojskiem bezpiecz−

niej” były również tragiczne okolicznościmające miejsce 5 lat temu w Nowym Jor−ku. Wówczas cały świat wstrzymał oddechdowiadując się o skutkach zamachu naWorld Trade Center. Również w Polscewydarzenia te z pewnością zostawiływ świadomości społecznej przekonanieo potrzebie zadbania o własne – narodo−we bezpieczeństwo. Od tego czasu niebyło już żadnych wątpliwości, że oprócztakich zdobyczy jak demokracja, istot−nym elementem stabilności społecznej jestzapewnienie swoim obywatelom poczu−cia bezpieczeństwa. Sprawa ta nie może


odnosić się tylko i wyłącznie do technicz−nego powierzenia tych zadań wyspecjali−zowanym instytucjom. Musi zaistniećprzełożenie na poziom świadomości spo−łecznej, a to z kolei powinno generowaćtroskę o nasze wspólne bezpieczeństwo.Inicjatorzy programu stwierdzili, iż tematten powinien być omawiany i dyskuto−wany również z młodymi ludźmi. Stądteż w oparciu o dotychczas uzyskane do−świadczenia powstał pomysł na cykl dzia−łań skierowanych do tej grupy społecz−nej. Oczywiście, sama dyskusja to zbytmało, aby skutecznie zbudować relacjez młodymi ludźmi, stąd też pomysł narealizację kilku różnych form edukacyj−nych. Wszystkie te formy odnosiły się

do przybliżenia ważnej roli społecznej,jaką współcześnie pełni nasze wojsko.W tym zakresie podniesiono kilka waż−nych aspektów, m.in. politykę obronnąkraju, misje pokojowe oraz udział Pol−ski w NATO.

Pierwszym elementem tego programu(trwał on ponad 2 miesiące) była organi−zacja konkursu (plastycznego i literackie−go) dla dzieci i młodzieży pt. „Nasi dziel−ni żołnierze”. Został on przeprowadzonyz myślą o upowszechnianiu i promocjiwojska w środowiskach związanych zeszkołą i nauką. Informacje o możliwościachudziału w konkursie trafiły do szkół, do−mów kultury oraz placówek zajmującychsię pracą z młodzieżą w regionie kujaw−

Najmłodsi znają odpowiedź na każde pytanie



sko−pomorskim. Uczestnictwo w konkur−sie było ważne, jeśli dostarczono na adresorganizatora pracę plastyczną lub lite−racką. Wymiar, objętość i postać pracy niebyły zastrzeżone. Wśród prac, które na−płynęły zdecydowaną większość stanowi−ły prace plastyczne. Wśród twórczościliterackiej zdecydowanie przeważały krót−kie opowiadania i wiersze. W każdej z ka−tegorii wyróżniono zwycięzców i wręczo−no im nagrody.

Drugim działaniem realizowanymw ramach tego programu było przepro−wadzenie imprezy kulturalno−wojskowejzorganizowanej z myślą o promocji siłzbrojnych. Na teren Centrum SzkoleniaArtylerii i Uzbrojenia w Toruniu zapro−

szone zostały osoby, które do tej pory niemiały możliwości z bliska i bezpośred−nio poznać funkcjonowania wojska. Dlanich stworzono wiele ciekawych możli−wości edukacyjnych, poznawczych i rekre−acyjnych. Atmosferę dodatkowo uatrak−cyjniało zorganizowanie tej imprezy w wa−runkach wojskowych (na terenie koszar)oraz w pobliżu miejsc pozwalającychprzeprowadzić zajęcia sportowe, rekrea−cyjne, a także związane z poznawaniemsprzętu i wyposażenia wojskowego. Do−datkowo uczestnicy imprezy korzystaliz pomocy instruktorów wojskowych, któ−rzy na co dzień pracując w wojsku i zaj−mując się edukacją przyszłych żołnierzy,odpowiadali na wiele pytań. Instruktorzy

Instruktorzy wojskowi w sali sportowej

G. Borek, Program edukacyjno−wychowawczy...


informowali o zadaniach wojska, naszejroli w misjach pokojowych oraz roli Pol−ski w strukturach Sojuszu Północnoatlan−tyckiego.

Trzecim elementem programu edu−kacyjno−wychowawczego „Z wojskiembezpieczniej” były zajęcia edukacyjnedla młodzieży, które odbywały się na te−renie szkół lub w Europejskim CentrumWspółpracy Młodzieży. Ich głównychzadaniem było przekazanie wiedzy z za−kresu roli i zadań, które spełniają SiłyZbrojne RP w obecnych czasach. Zaję−cia podzielone były na dwie części: teo−retyczną i praktyczną. Część teoretycz−na miała na celu przybliżenie młodymludziom wiedzy z zakresu roli i zadańnaszego wojska, zarówno w Polsce, jaki poza jej granicami. Przedstawiono ak−tualną pozycję w ramach Sojuszu Pół−nocnoatlantyckiego (NATO), omówio−no poszczególne misje pokojowe. Przepro−wadzono również dyskusję nt. postrze−gania przez młodzież swojej relacji z woj−skiem. Bezwzględnie dużo większym za−interesowaniem tematyka ta cieszyła sięwśród dziewcząt, dla których porusza−ne tematy były istotne w związku z ichaspiracjami zawodowymi (zdawanie nauczelnie wojskowe). Natomiast częśćpraktyczna oparta była o stworzenie wła−snego profilu uczestnictwa w życiu pu−blicznym i opierała się na wypełnieniuankiety pozwalającej poznać uwarunko−wania i opinie młodych ludzi odnoszą−ce się m.in. do wojska, służby wojsko−wej, patriotyzmu oraz spraw związanychz bezpieczeństwem narodowym. Ankie−ta została opracowana przy współpra−cy z ppłk. Waldemarem Nowosielskimz Wojskowego Biura Badań Socjologicz−

nych i była swoistym studium empirycz−nym badającym stosunek młodzieży dowojska i służby wojskowej.

Na podstawie przeprowadzonych ba−dań opartych na opiniach i ocenach wy−branej reprezentacji uczniów szkół śred−nich można wysnuć następujące wnio−ski:1. Większość badanych uczniów ma po−

zytywne nastawienie do Wojska Pol−skiego (59,5%). Jednakże zaintere−sowanie sprawami wojska jest stosun−kowo małe (32,8%), a na poziom za−interesowania jako duży wskazało –6,6% i na średni – 29,7%. Jednak zli−czając dwa ostatnie wskazania możnapowiedzieć, że tą problematyką inte−resuje się 36,3% spośród badanych.

2. Respondenci oceniają swoją wiedzęo wojsku jako małą (45,0%), dużą(6,1%) i średnią (40,3%), natomiastżadną wiedzą nie dysponuje 8,6%spośród badanych uczniów szkółśrednich.

3. Pozytywnym zjawiskiem jest to, iżwiększość ankietowanych zgadza sięz następującymi stwierdzeniami: służ−ba w wojsku jest dobrą szkołą życia dlamłodych ludzi, a oficer to zawód mają−cy wysoki prestiż społeczny.

4. Badani sadzą, iż w ciągu kilku lat za−wód wojskowy nieznacznie zyska naatrakcyjności, na swej roli i znaczeniuw państwie.

5. Na pytanie: „Gdyby miał (a) Pan (i)taką możliwość, to czy zdecydował−by się Pan (i) zostać żołnierzem za−wodowym?”, większość badanychodpowiedziała negatywnie (60,8%).

6. Pozytywnym zjawiskiem jest to, iżzwolenników wojska było nieznacz−



nie więcej niż przeciwników. Równieżwiększość badanych ma pozytywnąopinię o zawodowej służbie wojsko−wej kobiet. Ponadto młodzież dostrze−ga w swoim charakterze takie cechy,które byłyby przydatne w przyszłejsłużbie wojskowej. Badana młodzieżnajwyżej oceniła swoje umiejętnościw zakresie: współdziałania z innymi,pokonywania trudności, przystoso−wania się do różnych sytuacji, rozwią−zywania problemów, podejmowa−nia trafnych decyzji i sprawności fi−zycznej.

7. O przywiązaniu do państwa i swojegoregionu świadczy to, iż wśród bada−

nych uczniów najwyżej cenione jestmiasto, region, gdzie respondencimieszkają od dzieciństwa. Europai świat są stawiane na dalszym planie.Większość ankietowanych (64,7%)czuje się przede wszystkim Polakami,a dopiero w następnej kolejności czu−je się Europejczykami (20,8%) i Oby−watelami Świata (14,5%). Równieżwiększość ankietowanych jest dumnaz faktu bycia obywatelami Polski(70,1%). Na tej podstawie można po−wiedzieć o dużych uczuciach patrio−tycznych badanej młodzieży.

8. Większość badanych pragnie żyćzgodnie z własnym sumieniem i prze−

W kolejce po pyszną grochówkę

G. Borek, Program edukacyjno−wychowawczy...


konaniami oraz mieć udane małżeń−stwo i rodzinę. W mniejszym stop−niu pragnie rozwoju intelektualnego,pracy zapewniającej wysokie docho−dy oraz zdobycia uznania i szacunkuinnych ludzi. W najmniejszym stop−niu młodzież chciałaby w przyszło−ści zrealizować takie cele życiowe,jak: podjęcie pracy zgodnej z kwali−fikacjami, osiągnięcie wysokiego pre−stiżowego stanowiska oraz podjęciepracy na własny rachunek.

W znacznej większości opinii zajęciaidealnie wpisały się w program eduka−cyjny i zostały wysoko ocenione przezmłodzież, która wyczerpująco odpowia−dała na zadawane jej pytania. Uzyskanymateriał z pewnością posłuży do opraco−wania kolejnych działań edukacyjnychskierowanych do tej grupy społecznej.

Kolejnym punktem programu była or−ganizacja wyjazdu młodzieży do MuzeumPowstania Warszawskiego. Wyjazd zor−ganizowany został z myślą o dodatkowymwyróżnieniu osób biorących udział w kon−kursie plastyczno−literackim. Spotkał sięon z dużym zainteresowaniem młodzieżyi ze względu na ograniczoną ilość miejscnależało przystać na krótszą listę uczest−ników. Młodzież w ramach odwiedzinw Muzeum spotkała się z uczestnikamidawnych walk o Warszawę. Byli wśródnich zasłużeni działacze, którzy opowia−dali młodzieży o tamtych wydarzeniach,a także w interesujący sposób połączylizwiedzanie z poznawaniem różnych fak−tów i wydarzeń. Młodzież miała za zada−nie (dodatkowo) przeprowadzić w swoichszkołach prezentację z tego wyjazdu i za−chęcić swoich rówieśników do poznawa−

nia historii. Wyjazd do Muzeum zostałwzbogacony o wizytę w Sejmie RP orazzłożenie przez młodzież kwiatów na Cmen−tarzu Powązkowskim.

Program, poza wyznaczonymi przezsiebie celami (przeprowadzenie cykluedukacyjnego, wychowawczego i kultu−ralnego oraz szeroko rozumianej promo−cji obronności), w znaczący sposób przy−czynił się do bezpośredniego zaintereso−wania (grupa ponad 4300 osób) tematykąwojskową. Do tych obszarów należy rów−nież dołączyć atmosferę tworzącą pozy−tywny wizerunek Sił Zbrojnych RP,a także upowszechnienie wśród młodychludzi (młodzież ucząca się i studiująca)tradycji i historii oręża polskiego.

Program edukacyjno−wychowawczy„Z wojskiem bezpieczniej” uzyskał po−zytywne rekomendacje samych uczestni−ków, partnerów projektu, osób i instytu−cji zaangażowanych przy wdrażaniu tegozadania. Z pewnością można stwierdzić,iż przedsięwzięcie to warto kontynuowaćw przyszłości, a uzyskane wyniki badańprzeprowadzone wśród młodzieży wska−zują, że warto podejmować wysiłki narzecz prowadzonej w tej grupie wieko−wej edukacji.

Szczególne podziękowania za pomocw organizacji tych przedsięwzięć należąsię osobom i instytucjom najbardziej za−angażowanym, w tym: płk. rez. Ryszar−dowi Żuchowskiemu – koordynatorowiprogramu, płk. dypl. Krzysztofowi Mitrę−dze – Komendantowi Centrum SzkoleniaArtylerii i Uzbrojenia im. gen. J. Bemaw Toruniu (partner wojskowy w tym pro−jekcie), oraz Ministerstwu Obrony Naro−dowej – za udzielenie wsparcia finanso−wego i pomoc merytoryczną.



Forum 0rganizacji pozarządowych

Stowarzyszenia rezerwistów w za−chodnich demokracjach są przysto−sowane do funkcjonowania zgod−

nie z demokratycznymi procedurami.Cieszą się szacunkiem władz państwo−wych, gdyż stanowią niepolityczne narzę−dzie oddane ideałom demokratycznym,bezinteresownie służące najwyższym in−teresom państwa. Stowarzyszenia te pow−stały, by umożliwić byłym oficerom utrzy−mywanie więzi z towarzyszami broni,uczestniczenie w działalności środowiskawojskowego, zachowanie ciągłości zain−teresowań zawodowych oraz stworzenieodpowiedniego forum przekazywania in−formacji dotyczących problemów wojsko−

wych oraz obronności. Nigdy nie było za−miarem oficerów rezerwy zorganizowaniejakiegoś związku zawodowego lub syn−dykatu w celu realizacji wąskich intere−sów branżowych, czy odnoszenia osobi−stych korzyści.

Nasza Federacja jest dobrowolnym,demokratycznym i samorządnym związkiemrównoprawnych stowarzyszeń, z którychkażde ma jednakowe prawa i obowiązki.Przynależność do Federacji nie ograni−cza i nie narusza celów i form działalno−ści poszczególnych organizacji wchodzą−cych w skład tego związku. Federacjaściśle współpracuje z MinisterstwemObrony Narodowej, zgodnie z podpisa−

gen. bryg. (r) Ryszard Żuchowskipłk (r) Stanisław Kalski

FEDERACJASTOWARZYSZEŃREZERWISTÓW I WETERANÓW SZ RP

Doświadczenia minionych lat wskazują, że pozycjai znaczenie organizacji oficerów rezerwy wynikająz faktu, iż wszystkie społeczności uznają ichkierowniczą rolę w swoich środowiskach. Jakoobywatele i żołnierze są oni dobrymi doradcamiw sprawach obronnych i wolnościowych pryncypiówdemokracji. Na oficerach rezerwy można polegać,gdyż są wiarygodni i cieszą się zaufaniemw miejscach pracy oraz w lokalnych społecznościach.Dlatego też są zdolni do zmobilizowania ludnoścido obrony demokratycznego ustroju państwa.


nym w roku 2000 Porozumieniem, a tak−że, w określonym zakresie, z innymi or−ganizacjami państwowymi i samorządo−wymi.

Federację Stowarzyszeń Rezerwistówi Weteranów SZ RP utworzyło 10 stowa−rzyszeń, dnia 28 stycznia 1999 r. skupia−jących w swoich szeregach zarówno re−zerwistów, jak i weteranów Sił ZbrojnychRP. Powołanie Federacji było rezultatemsuwerennych decyzji poszczególnych sto−warzyszeń. Została zarejestrowana 9 grud−nia 1998 r. przez Sąd Wojewódzki w War−szawie, a w dniu 3 marca 1999 r. wpisanado Rejestru Stowarzyszeń.

O powstaniu Federacji zdecydowa−ły głównie uwarunkowania zewnętrzne,związane z przystąpieniem Polski do So−juszu Północnoatlantyckiego, w którymbardzo ważne miejsce spełniają siły re−zerwy, będące integralną częścią syste−mu obronnego. Kierowaniem siłami re−zerwy zajmuje się Komitet NarodowychSił Rezerwy (NRFC), umiejscowionyprzy Kwaterze Głównej NATO. Składasię on z przedstawicieli państw – człon−ków Sojuszu. Obok Komitetu istniejeprzy Kwaterze Głównej NATO Między−sojusznicza Konfederacja Oficerów Re−zerwy (CIOR) i Europejskie Stowarzy−szenie Podoficerów Rezerwy (AESOR),skupiające przedstawicieli narodowychstowarzyszeń rezerwistów państw –członków Sojuszu.

W związku z uzyskaniem członko−stwa NATO, Polska została zobowiąza−na do brania czynnego udziału w pracachCIOR i AESOR. W sierpniu 1999 r. naKongresie CIOR w Atenach, Federacjęprzyjęto na rzeczywistego członka CIORi AESOR.

Federacja bierze czynny udział w pra−cach CIOR i AESOR, delegując swychprzedstawicieli na konferencje, semina−ria, zawody sportów obronnych i osiąga−jąc wymierne wyniki. W ramach współ−pracy ze stowarzyszeniami rezerwistówsąsiednich państw podpisano dwustron−ne porozumienia o zacieśnieniu współ−pracy i wymianie doświadczeń, międzyinnymi z: Niemcami, Szwecją, Litwą,Rosją (Obwód Kaliningradzki) i Czecha−mi.

Federacja Stowarzyszeń Rezerwistówi Weteranów SZ RP, w minionym okresiebyła również organizatorem międzynaro−dowych przedsięwzięć merytorycznychi sportowych na terenie Polski. We wrze−śniu 2001 r. Federacja zorganizowaław Gdyni spotkanie oficerów rezerwy kra−jów Morza Bałtyckiego, w ramach Inicja−tywy „Baltic Talks”1 (Bałtyckie Rozmo−wy). W obradach „Baltic Talks” brałoudział 48 oficerów z 10 krajów, w tym poraz pierwszy Rosjanie (reprezentowali ichoficerowie z Obwodu Kaliningradzkiego).Owocem tych rozmów było m.in. posła−nie wystosowane w formie „Listu solida−ryzującego” po zamachu w Nowym Jor−ku w dniu 11.09.2001 r.

Wielkim sprawdzianem działalnościorganizacyjnej dla Federacji był rok 2002,kiedy to organizowaliśmy:

1 Inicjatywa „Baltic Talks” – twórcą tej struktury jestDuńskie Stowarzyszenie Oficerów Rezerwy, z jejPrezydentem ppłk. (r) Karotenem Thuenem. Pierw−sze spotkanie odbyło się w dniach 17–19.09.1999 r.na wyspie Bornholm. Kalendarz spotkań – zawszewrzesień – w każdym roku kolejne państwo. Człon−kami „Baltic Talks” są kraje Morza Bałtyckiego: Da−nia, Norwegia, Szwecja, Finlandia, Estonia, Łotwa,Litwa, Polska i Niemcy.

R. Żuchowski, S. Kalski, Federacja Stowarzyszeń...



– LA CIOR2 w Gdyni – sierpień, – seminarium połączone z zawodami

strzeleckimi w ramach Inicjatywy„Gaming”3 w Poznaniu – wrzesień.

Wydatnej pomocy w organizacji tychprzedsięwzięć udzieliły:

– Stowarzyszenie Oficerów Rezerwy34 PLM i Sympatyków Lotnictwaoraz Akademia Marynarki Wojennejw Gdyni,

– organizacja terenowa Ligi ObronyKraju oraz Centrum Szkolenia WojskLądowych w Poznaniu.W LA CIOR uczestniczyło 76 ofice−

rów rezerwy z 9 państw i 14 lektorów ję−zyka angielskiego i francuskiego z Ka−nady, USA, Wielkiej Brytanii i Danii.

Przeprowadzone przez Federację spo−tkanie oficerów rezerwy w ramach Ini−cjatywy „Gaming” odniosło duży sukces– przybyli delegaci z wszystkich krajówczłonkowskich (9) i jako obserwatorzy3−osobowa delegacja z Mołdowy. Obra−dy zaszczycili swoją obecnością: prezy−dent CIOR Capt/N/ Jusseppe Imbalzanoi dyrektor Departamentu Wychowaniai Promocji Obronności MON pan Krzysz−tof Sikora.

Rok 2005 to dla Federacji okres za−dań o charakterze międzynarodowym.Rozpoczęliśmy go już w 2004 r. wyraża−jąc gotowość przeprowadzenia w PolsceSeminarium PfP. Współpracując ściślez ppłk. Pierem Vincke, przewodniczącymKomitetu PfP CIOR, opracowaliśmy za−łożenia i plan przeprowadzenia powyższe−go Seminarium. Został on zatwierdzonyna sesji Zimowej CIOR w Brukseli. Re−alizacja nastąpiła na przełomie czerwcai lipca 2005 r. Obrady trwały trzy dnii uczestniczyło w nich 85 oficerów rezer−wy z 17 państw. Swoją obecnością obra−dy seminarium zaszczycili goście z zagra−nicy – prezydenci CIOR ppłk dr HansJ. Schraut i były kmdr Jusseppe Imbalza−no, z kraju – marszałek Senatu Longin Pa−stusiak i Szef Sztabu Generalnego WPgen. Czesław Piątas.

We wrześniu 2005 r. został przeprowa−dzony Międzynarodowy Wielobój Strze−lecki „Snajper – 2005”. Realizowany byłwspólnie z Klubem Żołnierzy Rezerwy„Snajper” Ligi Obrony Kraju i CentrumSzkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu.Uczestniczyło w nim 320 żołnierzy rezer−wy z 12 krajów.

Konferencja „Doświadczenia WojskaPolskiego w operacjach w Afganistaniei Iraku”, przeprowadzona w październi−ku 2005 r. pozwoliła na przeprowadze−nie oceny udziału żołnierza polskiegow misjach pokojowych. Wśród referen−tów znaleźli się byli dowódcy zmianw Iraku i Afganistanie. Konferencja wy−kazała ponad wszelką wątpliwość, żew naszym kraju w misjach nadal biorąudział tylko żołnierze służby czynnej –brak udziału w nich żołnierzy rezerwy.Doktryna NATO w tej kwestii zakłada,

2 LA CIOR – Akademia Językowa Międzysojusz−niczej Konfederacji Oficerów Rezerwy – corocznydwutygodniowy kurs języka angielskiego i francu−skiego, prowadzony na dwóch poziomach szkole−nia, dla oficerów rezerwy zrzeszonych w krajowychstowarzyszeniach. W ramach LA CIOR można od2005 r. prowadzić Warsztaty Językowe.3 Inicjatywa „Gaming” – powstała na tradycji „Roz−mów w Gaming” (od 1990 r.), w obecnej formuleistnieje od 28.05.1995 r. Nazwa pochodzi od nazwymiasteczka w Austrii. Obrady odbywają się dwa razyw roku – wiosenna sesja w Gaming i jesienna każdo−razowo w innym kraju. Członkami Inicjatywy „Ga−ming” są: Niemcy, Chorwacja, Austria, Szwajcaria,Słowenia, Słowacja, Czechy, Polska i Włochy.


że udział w nich żołnierzy rezerwy po−winien być znaczący; w USA czy Wiel−kiej Brytanii dochodzi do 50%.

W obradach uczestniczyli przedstawi−ciele MON, oficerowie Sztabu General−nego WP i dowództwa Wojsk Lądowych.

Kolejna konferencja przeprowadzonaw Szczecinie nt.: „Rola i znaczenie pod−oficerów we współczesnej armii”, skupi−ła 32 podoficerów z 6 państw. Pokazała,że w polskiej armii znajdują się podofice−rowie z wyższym wykształceniem i zna−jomością języków obcych – angielski jesttu wiodący. Rola podoficerów we współ−czesnych armiach jest znacząca w bez−pośrednim przygotowaniu żołnierza nawspółczesnym polu walki.

Federacja, za zgodą CIOR – wyra−żoną na Zimowej Sesji w 2006 r. – pro−wadzi od wiosny warsztaty językowe. Zestrony CIOR otrzymujemy pomoc w po−staci wydelegowania nauczycieli do na−uki języków angielskiego i francuskiego.

* * *

Do CIOR należą stowarzyszenia ofi−cerów rezerwy z ponad 20 państw człon−kowskich NATO, zrzeszającok. 1,2 mln oficerów rezerwy.Jest to niezależna międzyna−rodowa organizacja doradczaw NATO ds. rezerwy.

W związku z zacieśniającąsię w ostatnich latach współ−pracą z NATO, stosunki mię−dzy Sojuszem a Konfederacjąujęto w specjalnym dokumen−cie MC 248, podpisanym przezobie strony w 1978 r. Ponie−waż szkolenie rezerw należy dokompetencji poszczególnych

państw, NATO oddziaływuje na CIOR,aby ta zachęcała władze państw stowa−rzyszonych do dbania o rezerwy osobo−we, w imię wspólnych interesów obron−nych Sojuszu. W zamian dowództwoNATO usprawnia system informowaniarezerwistów o problemach wojskowychoraz o działaniach podejmowanych przezSojusz.

Celem Konfederacji jest także przy−czynianie się – przez wspólne i wymien−ne programy ćwiczeń – do powoływaniastowarzyszeń rezerwy w poszczególnychpaństwach NATO, administrowanie nimi,a także wpływanie na motywacje, spraw−ność, operatywność i wzajemne zaufanie.

Do głównych zadań CIOR należyudzielanie wsparcia polityce NATO,współdziałanie w realizacji zadań stawia−nych sobie przez Sojusz, utrzymywaniekontaktów z władzami wojskowymi i do−wództwem NATO oraz rozwijanie mię−dzynarodowych kontaktów między sto−warzyszeniami oficerów rezerwy, w celulepszego poznania i ukształtowania at−mosfery wzajemnego zaufania. Delega−ci do CIOR są wybierani przez ich krajo−

R. Żuchowski, S. Kalski, Federacja Stowarzyszeń...


we stowarzyszenia oficerów rezerwy.Szef każdej delegacji krajowej jest auto−matycznie wiceprezydentem CIOR. Pre−zydent CIOR oraz sekretarz generalny sąwybierani przez Komitet Wykonawczy.Ich kadencja trwa dwa lata i obaj wy−wodzą się z tej samej organizacji krajo−wej.

Poza prezydentem i sekretarzem ge−neralnym Komitet Wykonawczy składasię z 20 wiceprezydentów oraz po czte−rech delegatów z każdego stowarzyszeniakrajowego. Głosowanie odbywa się nazasadzie: jedna delegacja – jeden głos, któ−ry oddaje wiceprezydent. Komitet Wyko−nawczy jest organem formującym polity−kę CIOR. Ustala on, który kraj ma objąćprzewodnictwo, kiedy odbędzie się na−stępny kongres, jakie problemy będą roz−patrywane przez poszczególne komisjeoraz jakie działania należy podjąć w kon−kretnych sprawach.

Komitet Wykonawczy w miarę po−trzeb może także powołać podkomitet lubpodkomisję do rozpatrzenia konkretnychspraw poza terminarzem prac stałychkomisji lub komitetów.

Aktualnie prezydencję CIOR pełniąnasi koledzy z Kanady: prezydent – kmdr(Capt/N/) Carman McNary, a sekretarzgeneralny – mjr Derek Cheff.

Stowarzyszenie oficerów rezerwypowołuje w poszczególnych krajach wi−ceprezydenta CIOR. Jego kadencja zale−ży od stowarzyszenia narodowego. Jed−nakże Konfederacja powinna dbać o to,aby każde państwo ustalało rozsądny czastrwania kadencji i aby ta funkcja była peł−niona sprawnie.

Prezesem Federacji StowarzyszeńRezerwistów i Weteranów SZ RP jest płk

Otto Cymerman. Natomiast w CIOR Fe−derację reprezentuje gen. bryg. RyszardŻuchowski – wiceprezes ds. oficerów re−zerwy.

Najważniejszym przedsięwzięciemorganizacyjnym CIOR są: coroczny Kon−gres Letni CIOR/CIOMR/NRFC i zawo−dy sportowo−militarne oficerów rezerwy,które odbywają się w porządku ustalo−nym przez państwa członkowskie CIOR.W bieżącym roku odbył się on w Vite−bro (Włochy). Przyszłoroczny Letni Kon−gres odbędzie się w sierpniu w Rydze(Łotwa).

Krajowe stowarzyszenie oficerów re−zerwy państwa, w którym odbywa się kon−gres, odpowiada za jego przebieg w imie−niu CIOR. Kierownictwo jest przy tymodpowiedzialne za wyniki uzyskane przezKomitet Wykonawczy i komisje w czasietrwania Kongresu.

W celu zapewnienia ścisłej współpra−cy z komisjami – w czasie kongresu let−niego, jak również przed jego rozpoczę−ciem – kierownictwo musi zorganizowaćspotkania z ich przewodniczącymi. Usta−lenia te są przedmiotem prac IBM jesien−nego i wiosennego poprzedzających ob−rady Kongresu.

Federacja Stowarzyszeń Rezerwistówi Weteranów SZ RP prawdopodobnie bę−dzie organizatorem Letniego KongresuCIOR/CIOMR/NRFC w 2011 r. Aktual−nie czynione są negocjacje z Minister−stwem Obrony Narodowej i Sztabem Ge−neralnym Wojska Polskiego co do wza−jemnych relacji przy organizacji tego, takważnego i niełatwego (w obradach uczest−niczy około 1000 delegatów i zawodni−ków), międzynarodowego wydarzeniaw środowisku rezerwistów.



Pamiętamy łzy wzruszenia na−szych członków, kiedy w dniu10.04.1992 r. Sąd Wojewódz−ki w Warszawie ogłosił ofi−cjalną rejestrację Związku Re−

presjonowanych Żołnierzy−Górnikówz siedzibą w Warszawie i kiedy rozpoczę−liśmy nasze „zaistnienie”.

Rocznica 15−lecia upłynie 10 kwietnia2007 r. Postaramy się nadać jej szczegól−nie uroczystą oprawę. Lecz już dziś wyra−żamy słowa uznania dla ówczesnych dzia−łaczy, którzy w ciągu jednego roku zdołaliutworzyć 49 okręgów (zgodnie z ówcze−snym podziałem administracyjnym kraju).Było nas wówczas 60 000 członków – dziśjest już tylko ok. 25 000 (nie wliczającwdów po żołnierzach−górnikach)…

Podczas tegorocznego Apelu przyPomniku na Cmentarzu Wojskowym na

Powązkach w dniu 5.09.2006 r.Prezes Krajowego Zarządup. Wiesław Obłucki powiedziałm.in.: Poczekajcie, nie odchodź−cie tak szybko na wieczną war−tę – jeszcze warto żyć. Wiadomo, że los dlanas (70–80−latków) nie może być już takłaskawy, jak kiedyś – ale jesteśmy dość za−hartowani, by trudnościom i smutkom,jakie napotkaliśmy w tym 15−letnim okre−sie, nie dać się pokonać. Mieliśmy też ra−dosne chwile i sukcesy, a nawet i zwycię−stwa. Z trudem zdobywaliśmy przyjaciół –ale pierwszymi, którzy podali nam rękęi udzielili wszelkiej pomocy, były jednost−ki Wojska Polskiego, jeszcze długo przedpodpisaniem porozumienia w dniu 5 maja2005 r. Potem dołączyli kombatanci i or−ganizacje samorządowe oraz administracjapaństwowa.

Janusz Teczkowskiwiceprezes Krajowego Zarządu ZwiązkuRepresjonowanych Politycznie Żołnierzy-Górników

15-LECIE ZWIĄZKU15-LECIE ZWIĄZKU15-LECIE ZWIĄZKU15-LECIE ZWIĄZKU15-LECIE ZWIĄZKUŻÓŁNIERZY-GÓRNIKÓWŻÓŁNIERZY-GÓRNIKÓWŻÓŁNIERZY-GÓRNIKÓWŻÓŁNIERZY-GÓRNIKÓWŻÓŁNIERZY-GÓRNIKÓWKażdy jubileusz w życiu człowieka skłania dowspomnień, osobistych refleksji i zadumy nad tym,co minęło. W życiu Związku 15 lat istnienia na forumpublicznym oraz dwa dodatkowe lata poświęconeKomitetowi Założycielskiemu – to duży okresdziałalności, zwłaszcza w jego nierozerwalneji jednolitej formie. W czasach obecnych jest toniemałe osiągnięcie, któremu pragniemy poświęcićodrobinę uwagi.



W przemówieniu na uroczystości od−słonięcia POMNIKA ŻOŁNIERZA−−GÓRNIKA w dniu 5 września 1999 rokupowiedziałem: …od dziś słowa Żołnierz−−Górnik brzmią dumnie…; dziś pragnę teżpowiedzieć w imieniu wszystkich kole−gów: DZIĘKUJĘ za wyciągnięcie do nasręki i okazaną pomoc w odpowiednimmomencie.

Podsumowując 15−letni etap działal−ności Związku – chciałbym w skrócieprzedstawić ważniejsze wydarzenia i uro−czystości w naszym Roku Jubileuszo−wym. Większość (bo 60%) uroczystościrocznicowych odbywa się w poszczegól−nych, funkcjonujących jeszcze 45 okrę−gach, pozostałe organizowane są na szcze−blu centralnym.

Działacze Krajowego Zarządu Związku z Prezydentem Lechem Kaczyńskimpodczas obchodów 15−lecia


1. Tradycyjnie, w dniach 29–30 kwiet−nia 2006 r. odbyła się IX Ogólno−polska Pielgrzymka Żołnierzy−−Górników na Jasną Górę. Uczest−niczyło w niej około 1200 osób oraz27 pocztów sztandarowych. Mszęświętą koncelebrował ksiądz arcybi−skup Stanisław Nowak – Metropoli−ta Częstochowski.

2. Prezes Krajowego Zarządu p. WiesławObłucki na zaproszenie Prezydenta RPLecha Kaczyńskiego uczestniczył w:– spotkaniu uczestników Powstania

Warszawskiego z PrezydentemLechem Kaczyńskim oraz z wła−dzami Miasta Warszawy, w dniu30 lipca 2006 r. w Muzeum Po−wstania Warszawskiego;

– mszy świętej w intencji poległychpowstańców Warszawy i ich do−wódców oraz ludności cywilnej;

– 15 sierpnia 2006 r. – w dniu ŚwiętaWojska Polskiego wraz z później−szym przyjęciem w Belwederze;

– 1 września 2006 r. – w Dniu We−terana jako gość honorowy Pre−zydenta RP, z zaproszeniem dla2 osób z naszego Krajowego Za−rządu na uroczystości przed Gro−bem Nieznanego Żołnierza orazw Pałacu Prezydenckim.

3. W dniu 30 sierpnia 2006 r. – z okazjiświęta Wojska Polskiego oraz jubile−uszu 15−lecia Związku – odbyło sięw Garnizonie Warszawa uroczystewręczenie najważniejszego odznacze−nia Stowarzyszenia „Krzyż Związ−ku” następującym oficerom WP:– gen. dyw. Janowi Klejszmitowi –

Dowódcy Garnizonu,– płk. Kazimierzowi Gilarskiemu,– płk. Markowi Królikowskiemu,– płk. Dariuszowi Jankowskiemu,– płk. Sylwestrowi Wilanowskiemu,– płk. Andrzejowi Śmietanie.

4. W dniu 5 września 2006 r. odbyły sięV Centralne Obchody Dnia Żołnie−rza−Górnika w Warszawie.

Dyrektor Krzysztof Sikora z delegacją DWiPO MON składają wieniecprzed Grobem Nieznanego Żołnierza

J. Teczkowski, 15−lecie żołnierzy−górników


Uroczystość rozpoczęła msza św. ce−lebrowana przez ks. komandora LeonaSzota – Kanclerza Kurii Polowej WP, przyudziale kapelana wojskowego AK w Bia−łymstoku ks. ppłk. Bohdana Farciszew−skiego. W czasie mszy odczytano posła−nie biskupa polowego WP gen. dyw.Tadeusza Płoskiego (przebywającegowówczas z Prezydentem RP za granicą)skierowane do żołnierzy−górników. Bi−skup polowy napisał do żołnierzy−górni−ków m.in.: Dziękuję Żołnierzom−Górni−kom za świadectwa trwania w wierze, zaumacnianie tego co Święte, za dawanieczytelnych znaków pamięci o tym bole−snym okresie historii. Jesteście świadka−mi tamtych wydarzeń, które przysporzyłyWam wiele cierpień. Swoją wytrwałościąpokazujecie młodemu pokoleniu, jak na−leży iść w głąb.5. Po mszy św. w asyście plutonu repre−

zentacyjnego WP przy Grobie Nie−znanego Żołnierza złożono wieńce odKrajowego Zarządu ZRPŻG oraz odDepartamentu Wychowania i Promo−cji Obronności MON, wraz z wpisa−

niem się do KsięgiPamiątkowej. Złoże−nie wieńców poprze−dziła uroczysta od−prawa warty WP.

6. Uroczystości Dnia Żołnierza−Górnikazakończono Apelem przy PomnikuŻołnierza−Górnika na CmentarzuWojskowym na Powązkach w asy−ście reprezentacyjnego oddziału WPi naszych pocztów sztandarowych.Pod pomnikiem złożono wieńce oraz

wiązanki kwiatów od delegacji z okrę−gów. Na uroczystość przybyło około 400żołnierzy−górników oraz ich rodziny i go−ście z 23 okręgów z 22 pocztami sztan−darowymi.7. W październiku 2006 r. ukaże się spe−

cjalny folder okolicznościowy na15−lecie Związku, wydany przy po−mocy finansowej MON.

8. W poszczególnych okręgach odbywająsię już teraz liczne uroczystości (naj−częściej w ramach jednostek wojsko−wych), spotkania klubowe rezerwi−stów żołnierzy−górników oraz WojskaPolskiego, a także ich rodzin.Przed nami – centralne uroczystości

15−lecia w dniu 10.04.2007 r., a takżenowe spojrzenie na cele i działalnośćZwiązku.

Prezes Boguckiprzemawia przy pomnikuŻołnierza−Górnikana CmentarzuPowązkowskim podczasapelu kończącegouroczystość DniaŻołnierza−Górnika



Współpraca z Urzędem Mar−szałkowskim województwazachodniopomorskiego zapo−

czątkowana została złożeniem w WydzialeWspółpracy Międzynarodowej tegoż urzę−du oferty na organizację XXVIII RajduKonnego Pamięci Bohaterów Września,który ma charakter międzynarodowy –udział ekip ze Szwecji i z Irlandii. Trasarajdu została zaprojektowana tak, aby za−prezentować walory turystyczne woje−wództwa oraz ośrodki jeździeckie o róż−nym standardzie. Oferta została przyjęta,a wydany w języku polskim i angielskimfolder stanowił materiały promocyjnewojewództwa zachodniopomorskiego.

Po udanym początku do współpracywłączył się (również odpowiadając nanaszą ofertę) Wydział Sportu i Kultury Fi−zycznej Urzędu Marszałkowskiego, dofi−

nansowując zawody „Militari” w 2004 r.W latach 2004 i 2005 Klub współpraco−wał z Regionalnym Biurem GospodarkiPrzestrzennej Urzędu Marszałkowskiegoprzy projekcie ścieżek konnych dla woje−wództwa zachodniopomorskiego.

W projekcie Klubu, który ma wielo−letnie doświadczenie organizatora rajdówkonnych, zostały zamieszczone warianty,opisy i analiza tras, charakterystyka ośrod−ków jeździeckich i gospodarstw agrotu−rystycznych. Przeanalizowano projektytras ścieżek konnych i opracowano uwagidotyczące systemu ścieżek i ich połączeńzewnętrznych z województwami ościen−nymi, także z terenem Niemiec. Zapropo−nowano również trasy tematyczne, np.Szlak Templariuszy. Projekt ścieżek zło−żony został w Urzędzie Marszałkowskimi poddany procedurze zatwierdzania.

Aleksandra Białonowiczprezes Klubu Kawaleryjskiego im. 12. Pułku Ułanów Podolskich

Klub Kawaleryjski im. 12. Pułku Ułanów Podolskichz siedzibą w Szczecinie wykonuje wiele zadańna rzecz obronności w codziennej współpracyz jednostkami samorządu terytorialnego, od szczeblawojewódzkiego do gminnego. Korzyści z tejwspółpracy mają obie strony, ale przede wszystkimzyskują mieszkańcy województwazachodniopomorskiego.

WSPÓŁPRACA KLUBUKAWALERYJSKIEGOZ JEDNOSTKAMI SAMORZĄDUTERYTORIALNEGO



Współpraca z Urzędem MiastaSzczecina sięga początków działalnościKlubu i rozpoczęła się od sporadyczne−go wsparcia przez urząd pojedynczychimprez organizowanych przez Klub.W 2004 r. Klub przystąpił do ogłoszone−go przez urząd konkursu ofert wykonaniazadania publicznego w zakresie podtrzy−mywania tradycji narodowej, pielęgnowa−nia polskości oraz rozwoju świadomościnarodowej, obywatelskiej i kulturowej.

Wykonanie zadania polegało m.in. nawspieraniu organizacji pozarządowychskupiających kombatantów oraz osoby bę−dące ofiarami represji wojennych i okre−su powojennego, przy organizacji obcho−dów rocznic walki o niepodległość Polskii spotkań okolicznościowych oraz przed−sięwzięć dla kultywowania tradycji. Oferta

Klubu (zawierająca projekt organizacjiŚwięta Niepodległości 11 Listopada i wi−gilii „Wojsko z kombatantami”) wygrałakonkurs, zatem podpisano z Urzędem Mia−sta kontrakt roczny. Realizacja kontrak−tu spotkała się z uznaniem władz miasta.W 2005 r., po ponownym wygraniu kon−kursu, Klub podpisał trzyletni kontrakt nalata 2005–2007.

Realizację zakładanych w ofercie ce−lów rozpoczęto od:

1) nawiązania osobistych kontaktówz przedstawicielami organizacji kom−batanckich w celu poznania oczeki−wań organizacji i zachęcenia do współ−pracy;

2) nawiązania współpracy z Radą Kom−batantów przy Prezydencie MiastaSzczecina;

„Święto Niepodległości 2004 – gonitwa” – pokaz „Ułańskiej gonitwy za lisem”, festyn integracyjnyw ramach obchodów Święta Niepodległości


3) udziału prezesa Klubu w Radzie Pre−zydenckiej Organizacji Pozarządo−wych m. Szczecina;

4) nawiązania współpracy z Radą Kom−batantów przy Urzędzie Marszałkow−skim.Wykonanie zadania w 2005 r. obejmo−

wało m.in. sfinansowanie przez Klub udzia−łu kombatantów w uroczystościach na te−renie stanicy, organizowanych z okazjiSzczecińskich Dni Ułana, Święta Niepod−ległości, Dnia Flagi Rzeczypospolitej Pol−skiej oraz wigilii „Wojsko z kombatan−tami”.

Szczecińskie Dni Ułana rozpoczęłysię tradycyjnie mszą świętą w intencjiżołnierzy 12. Pułku Ułanów Podolskichw Kościele Garnizonowym, z udziałemżołnierzy 12. Batalionu Rozpoznawcze−go, członków Koła Żołnierzy 12. PułkuUłanów Podolskich, członków KlubuKawaleryjskiego im. 12. Pułku UłanówPodolskich. Członkowie Klubu wrazz przedstawicielami organizacji komba−tanckich uczestniczyli w uroczystymapelu poległych na Cmentarzu Central−nym.

Nazajutrz odbyło się uroczyste rozpro−wadzenie 12. Batalionu Rozpoznawcze−go Ułanów Podolskich, w którym wrazz kombatantami uczestniczył oddział kon−ny Klubu Kawaleryjskiego. W godzinachpołudniowych na terenie stanicy klubowejrozpoczęły się główne uroczystości oko−licznościowe z okazji rocznicy zakończe−nia wojny, zorganizowane przez KlubKawaleryjski dla wszystkich organizacjikombatanckich miasta Szczecina.

Tradycyjną oprawę Szczecińskich DniUłana stanowią zawody „Militari”, któ−re obejmują konkurencje kawaleryjskie:

przegląd mundurowy, skoki, władanieszablą, ujeżdżenie, cross, władanie lancą.Zaproszeni kombatanci, rodziny członkówKlubu Kawaleryjskiego, mieszkańcy Szcze−cina – poza obserwowaniem rozgrywanychkonkurencji kawaleryjskich czy pokazumusztry kawaleryjskiej oddziału konnego –uczestniczą w festynie, na którym serwo−wany jest poczęstunek, śpiewane są przyognisku pieśni ułańskie z chórem komba−tantów oraz rozgrywane konkursy o tema−tyce patriotycznej.

Uroczystości obejmują również prze−marsz przez miasto Oddziału KonnegoKlubu Kawaleryjskiego na Zamek Ksią−żąt Pomorskich, gdzie przy pamiątkowejtablicy, ufundowanej przez Klub Kawa−leryjski ku czci Ułanów Podolskich, skła−dane są kwiaty.

Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiejzorganizowano w ramach obchodów Świę−ta 3 Maja. Organizacjom kombatanckim,licznie zebranej młodzieży zaprezentowa−no ceremoniał wojskowy podniesienia fla−gi polskiej. W ceremonii brała udział kom−pania honorowa, poczet flagowy, orkiestrawojskowa 12. Szczecińskiej Dywizji Zme−chanizowanej oraz reprezentacja OddziałuKonnego Klubu Kawaleryjskiego. Wykłado roli flagi polskiej w życiu żołnierza wy−głosił generał brygady Andrzej Gwadera,a historię flagi polskiej przedstawił oficerwychowawczy 12. Szczecińskiej BrygadyZmechanizowanej. Po uroczystości odbyłsię festyn, na którym gawędę o historii usta−nowienia 2 maja Dniem Flagi Rzeczypo−spolitej Polskiej wygłosił inicjator tegoświęta Leszek Rodziewicz. Młodzież ro−zegrała konkursy na temat historii flagi, za−kończone wręczeniem nagród dla zwycięz−ców. Uczestnicy uroczystości bawili się

A. Białonowicz, Współpraca Klubu Kawaleryjskiego...



przy ognisku, śpiewając piosenki i opowia−dając anegdoty.

Uroczysta wigilia „Wojsko z komba−tantami” obchodzona była w sali AnnyJagiellonki Zamku Książąt Pomorskich.Przy tradycyjnie zastawionym stole wigi−lijnym zasiedli, oprócz przedstawicieli or−ganizacji kombatantów, znakomici goście:prezydent Szczecina, dowódca 12. Szcze−cińskiej Dywizji Zmechanizowanej, do−wódca 12. Szczecińskiej Brygady Zme−chanizowanej, ksiądz biskup Jan StefanGałecki. Gości witali przedstawiciele Klu−bu Kawaleryjskiego im. 12. Pułku UłanówPodolskich, występujący w ułańskich mun−durach garnizonowych i w strojach klubo−wych. Życzenia kombatantom składali: pre−zydent Szczecina, generałowie, ksiądzbiskup oraz przedstawiciel młodzieży z li−ceum o profilu wojskowym. Po podziele−niu się opłatkiem prezydent wręczył każ−demu upominek, a chór „Kombatant” dałkrótki koncert kolęd. W miłej atmosferze,przy wspólnymśpiewaniu kolędzakończono wie−czerzę, planującwspólne spotka−nie wigilijne w na−stępnym roku.

Współpraca z Urzędem Gminyw Trzebiatowie zapoczątkowana zosta−ła w 2004 r. z inicjatywy Klubu Kawale−ryjskiego wspólną organizacją imprezy„Zaślubiny z morzem”. Uroczystość tajest uczczeniem 64. rocznicy „zaślubinz Bałtykiem” żołnierzy generała Halleraoraz odtworzeniem i uczczeniem zdarzeń,które miały miejsce 17 marca 1945 r.w Mrzeżynie, kiedy szwadrony kawale−rii stanęły nad brzegiem już polskiegomorza i wrzuciły w jego wody pierścień(symbol zaślubin).

Współorganizatorem imprezy była36. Brygada Zmechanizowana z Trzebia−towa, a uczestnikami mieszkańcy Trze−biatowa, Mrzeżyna i młodzież szkolna.Pierścienie poświęcone przez księdza bi−skupa Jana Gałeckiego, uroczyście wrzu−cili do morza przedstawiciele oddziału kon−nego Klubu Kawaleryjskiego. Pod pomni−kiem kwiaty złożyli, w asyście kompaniihonorowej, przedstawiciele samorządu,

„Zaślubinyz morzem” –odtworzenie

historycznegozdarzenia: wrzuceniado morza pierścieniaprzez kawalerzystów

generała Halleraw dniu 17 marca

1945 r. w Mrzeżynie


młodzieży i Klubu. Okolicznościoweprzemówienie wygłosił burmistrz Trze−biatowa. Impreza weszła do kalendarzastałych imprez gminy Trzebiatów.

Współpraca z Urzędem Powiatu Gry−fice oraz urzędami gminnymi w BiałymBorze, Mieszkowicach, Golczewie i w Go−leniowie nawiązana została w trakcie or−ganizacji dorocznej, sztandarowej im−prezy Klubu Kawaleryjskiego – RajduKonnego „Pamięci Bohaterów Wrze−śnia”.

Rajd „Pamięci Bohaterów Wrze−śnia” to impreza jedyna w swoim rodza−ju. Grupa miłośników jeździectwa i tra−dycji kawaleryjskiej konno przejeżdżawcześniej ustaloną trasę, około 400–450km w ciągu 8–10 dni. Uczestnicy rajdu,podzieleni na kilku− i kilkunastoosobo−we patrole, pokonują etapy rajdu zgod−nie z kawaleryjskim regulaminem jazdy.Trasa rajdu prowadzi przez miejsca upa−miętniające ofiarność żołnierza polskie−go, ze szczególnym uwzględnieniem dnia1 września. W ramach rajdu Klub Kawa−leryjski organizuje razem z władzami sa−morządowymi uroczystości upamiętnia−jące kampanię wrześniową 1939 r.

W naszą pamięć szczególnie zapadłyuroczystości związane z 65. rocznicąwybuchu wojny, kiedy społeczność Bia−łego Boru przyjęła nas z wielkim wzru−szeniem. Oceniono, że od lat nie byłow tym mieście tak podniosłej uroczysto−ści patriotycznej. Starsi ludzie płakalii składali podziękowania. Władze samo−rządowe wystosowały specjalne pismo doKlubu z podziękowaniami, a miejscowaprasa zamieściła informacje i zdjęciaz uroczystości.

Na uroczystym ognisku Klub gościłwówczas inspiratorkę i organizatorkę raj−dów konnych (trzynaście rajdów im.Pierwszej Brygady Warszawskiej) na te−renie Pomorza Zachodniego, dr ElżbietęCzabańską, oraz por. rez. Józefa Miodu−szewskiego – kombatanta, ułana, żołnie−rza 27. Pułku Ułanów Armii Krajowej im.Króla Stefana Batorego. Por. Mioduszew−ski przekazał Klubowi historyczny śpiew−nik z piosenkami swojego pułku ułanów,z własnym komentarzem i rysunkami. Im−prezę o podobnym charakterze zorganizo−waliśmy w Białym Borze w bieżącym rokuw ramach XXX Rajdu Konnego „PamięciBohaterów Września”.

Klub jest adresatem wielu zaproszeńod poszczególnych samorządów, mają−cych na celu uświetnienie uroczystościpatriotycznych i religijnych, a imprezy,takie jak „Zaślubiny z morzem” czy uro−czystości związane z uczczeniem rocz−nicy 1 września, weszły do kalendarzastałych imprez lokalnych.

A. Białonowicz, Współpraca Klubu Kawaleryjskiego...



W liście skierowanym do uczest−ników sesji Pan Prezydentpisze …Z uznaniem myślę

o wszystkich dokonaniach SIMP, o wie−loletniej pracy tak licznego grona inży−nierów i techników, budujących potencjałnaukowy i przemysłowy naszej Ojczyzny.Misja Stowarzyszenia – wspieranie roz−woju naszej nauki i techniki, budowaniegospodarki opartej na wiedzy, dbałościo ochronę środowiska naturalnego, pro−pagowanie idei humanizmu techniki czyteż troska o zabytki kultury materialnej –jest wielkim przyczynkiem do pomyślno−ści Polski i Polaków. W imieniu Rzeczy−pospolitej, pragnę złożyć Państwu ser−deczne podziękowanie…

Podczas sesji uczestnicy zapoznalisię z referatem omawiającym historiędziałalności Stowarzyszenia. SIMP po−wstało w środowisku skupionym wokółdwutygodnika „Mechanik”, założonegow 1909 r. oraz Koła Mechaników utwo−rzonego w 1913 r. przy StowarzyszeniuTechników. Jego twórcy sformułowalicele i zadania skierowane zarówno na ze−wnątrz środowiska (współpraca z insty−tucjami rządowymi, samorządowymi,stowarzyszeniami krajowymi i zagranicz−nymi oraz przedsięwzięcia zmierzającedo podniesienia wydajności produkcji),jak i do wewnątrz (krzewienie wiedzyzawodowej, dbałość o zachowanie zasadetyki w wykonywaniu zawodu inżyniera

Kazimierz Łasiewiecki

28 czerwca 1926 r., z inicjatywy i podprzewodnictwem prof. inż. Henryka Mierzejewskiego,spotkała się w Laboratorium Obróbki MetaliPolitechniki Warszawskiej grupa 37 członków– założycieli SIMP. Dokładnie po 80 latach,28 czerwca 2006 r., w Warszawskim Domu TechnikaNOT miała miejsce Sesja Jubileuszowapod honorowym patronatem Prezydenta RP– Lecha Kaczyńskiego. Jubileusz organizacjizbiegł się również ze 125. rocznicą urodzin prof.Mierzejewskiego – twórcy i pierwszego prezesa SIMP.W sesji uczestniczyło ok. 130 zaproszonych gości.

80-LECIESTOWARZYSZENIAINŻYNIERÓW I TECHNIKÓW POLSKICH


mechanika oraz ochrona interesów zawo−dowych swoich członków). Cele te –w zasadzie obowiązujące do dziś – naprzestrzeni lat realizowane były w róż−nych formach organizacyjnych. W czerw−cu 1939 r. Stowarzyszenie liczyło 1299członków. Po wojnie, na zjeździe w 1946 r.,poszerzono formułę organizacji i nada−no jej nową nazwę – Stowarzyszenie In−żynierów i Techników Mechaników Pol−skich. W efekcie wzrosła liczba człon−ków Stowarzyszenia. W połowie lat pięć−dziesiątych XX w. liczyło ono 24 000 osób(15 000 po weryfikacji pod kątem facho−wości i kwalifikacji etycznych w 1957 r.),a w 1972 r. – 28 000.

Dzisiaj SIMP liczy ok. 11 000 człon−ków, w tym ok. 1000 aktywnie działają−cych – rzeczoznawców i dyplomowanychrzeczoznawców. Są oni zorganizowaniw 48 oddziałach terenowych, w ramachktórych działa 320 kół (w tym 22 na wyż−szych uczelniach). W ramach organizacjipracuje 25 sekcji i towarzystw naukowo−−technicznych o charakterze branżowym,w tym kilka mających ścisły związek z woj−skiem i obronnością kraju (m.in.: SekcjaTechniki Uzbrojenia i Towarzystwo Pol−skich Inżynierów Lotnictwa), 34 energe−tyczne komisje kwalifikacyjne oraz 75 jed−nostek działalności gospodarczej (ZODOK,ZORPOT, SIMPTEST i in.).

Przedmiotem szczególnej dumy jestreprezentacyjna siedziba Stowarzyszenia,mieszcząca się w zamku w Rydzyniek. Leszna, którą w latach 70. XX w. od−budowano i odrestaurowano ze stanu po−wojennej ruiny dzięki staraniom władzi członków SIMP. Stowarzyszenie patro−nuje 10 czasopismom naukowo−technicz−nym („Budownictwo okrętowe”, „Hy−

draulika i pneumatyka”, „Inżynieria i apa−ratura chemiczna”, „Mechanik”, „Poligra−fika”, „Pomiary, automatyka, kontrola”,„Przegląd mechaniczny”, „Przegląd spa−walnictwa”, „Technika rolnicza, ogrodni−cza i leśna” i „Tribologia”) oraz wydajewłasny informator „Wiadomości SIMP”.Jest również organizatorem i współorga−nizatorem licznych konferencji naukowo−−technicznych.

SIMP jest członkiem 6 organizacjimiędzynarodowych: APS – PorozumieniaStowarzyszeń Tworzywowców, CIRP –Międzynarodowego Towarzystwa Nauko−wego Badań Obróbki Mechanicznej,FISITA – Międzynarodowej FederacjiStowarzyszeń Inżynierów Samochodo−wych, ICAS – Międzynarodowej Nauko−wej Organizacji Lotniczej, ICNDT – Mię−dzynarodowego Komitetu Badań Nie−niszczących oraz CEMT – EuropejskiejKonfederacji Stowarzyszeń TechnologiiMorskich. Współpracuje też z wielomastowarzyszeniami zagranicznymi, m.in.z Wielkiej Brytanii, USA czy Węgier.

Stowarzyszenie utrzymuje ścisłą współ−pracę z licznymi instytucjami i agenda−mi rządowymi, w tym także z Minister−stwem Obrony Narodowej, z którymw dniu 11 października 2004 r. podpisa−ło umowę o współpracy.

Główne obszary swojej przyszłej dzia−łalności SIMP upatruje w:

upowszechnianiu osiągnięć nauki orazprzenoszeniu osiągnięć praktyki inży−nierskiej do nauki;twórczym rozwijaniu warsztatu pra−cy inżyniera;dążeniu do włączenia działalnościw Stowarzyszeniu w system awan−sów inżynierskich;

K. Łasiewiecki, 80−lecie Stowarzyszenia Inżynierów...



udziale w opracowaniu nowocze−snych programów kształcenia inży−nierów mechaników;działalności opiniotwórczej;integracji środowiska inżynierów i tech−ników mechaników;popularyzacji i promocji działań i ce−lów Stowarzyszenia w środowiskui poza nim.

Podczas Sesji Jubileuszowej nastąpiłowręczenie certyfikatu potwierdzającegofunkcjonowanie w Stowarzyszeniu Inży−nierów i Techników Mechaników Polskichsystemu jakości zgodnego z PN−EN ISO9001:2001. Był to efekt audytu, który jed−nostka certyfikująca UDT−CERT przepro−wadziła w 30 jednostkach organizacyjnychSIMP i firmach franchisingowych.

Indywidualne porozumienia o współ−pracy z Ministrem Obrony Narodo−wej stowarzyszenia podpisywały

znacznie wcześniej. Jednym z pierwszychbyło porozumienie podpisane przez Zwią−zek Byłych Żołnierzy Zawodowych w dniu12 czerwca 1981 r., w przeddzień Krajo−wego Zjazdu Założycielskiego Związku.Porozumienie to, na skutek zachodzącychw Polsce przemian ustrojowych, traciło naznaczeniu. Jednak pozycja społeczna re−prezentowanego środowiska, a zwłaszczazmiany zachodzące w Siłach Zbrojnych RPstwarzały potrzebę podjęcia ze strony in−stytucji i jednostek wojskowych współpra−

cy oraz udzielania pomocy na rzecz Związ−ku Byłych Żołnierzy Zawodowych. Kie−rując się tymi przesłankami, przedstawicie−le Sztabu Generalnego Wojska Polskiegooraz Zarządu Głównego Związku przygo−towali nowe „Porozumienie o współpracyinstytucji, dowództw i jednostek wojsko−wych ze Związkiem Byłych Żołnierzy Za−wodowych”. Porozumienie zostało pod−pisane w dniu 17 listopada 1992 r. przezSzefa Sztabu Generalnego Wojska Polskie−go i Prezesa Zarządu Głównego Związku.

Powstające w pierwszych latach trans−formacji ustrojowej stowarzyszenia żołnier−skie, powoływane na mocy ustawy „Pra−

płk rez. Zenon Biesaga

1O LAT DZIAŁALNOŚCIPRZEDSTAWICIELSTWA STOWARZYSZEŃ

Przedstawicielstwo Stowarzyszeń, działające jużponad dziesięć lat, utworzone zostało na mocywspólnego porozumienia sześciu stowarzyszeńżołnierskich z Ministerstwem Obrony Narodowej,podpisanego w dniu 26 czerwca 1995 r.


wo o stowarzyszeniach” z dnia 7 kwietnia1989 r., przewidywały w swej działalno−ści proobronnej utrzymywanie kontaktówz jednostkami organizacyjnymi WojskaPolskiego. W celu nawiązania tych kontak−tów zwracały się do Ministerstwa ObronyNarodowej z odpowiednio uzasadnionymiwnioskami.

Możliwość takich kontaktów określaławówczas decyzja Ministra Obrony Naro−dowej nr 70/MON z dnia 1 sierpnia 1994 r.w sprawie zasad i trybu współpracy jedno−stek organizacyjnych resortu obrony na−rodowej ze stowarzyszeniami prowadzą−cymi działalność związaną bezpośrednioz obronnością państwa. Decyzja ta zawie−rała zasady współpracy jednostek organi−zacyjnych MON ze stowarzyszeniami, sta−wiając przy tym warunek, aby zaintereso−wane stowarzyszenia podpisały wcześniejodpowiednie porozumienia z MinistremObrony Narodowej.

Rozpatrując zgłoszenia stowarzyszeńzamierzających podpisać z MON porozu−mienia, Biuro Współpracy ze Stowarzy−szeniami Departamentu Stosunków Spo−łecznych MON podjęło inicjatywę, abysześć stowarzyszeń, skupiających byłychżołnierzy zawodowych, podpisało wspól−nie identyczny tekst takiego porozumie−nia. W wyniku wielomiesięcznych nego−cjacji przygotowane zostało, cytowane nawstępie porozumienie, a mianowicie: „Po−rozumienie o współpracy pomiędzy Mi−nistrem Obrony Narodowej i naczelny−mi władzami Stowarzyszenia SeniorówLotnictwa Wojskowego, Związku By−łych Żołnierzy Zawodowych, ZwiązkuKadetów II Rzeczypospolitej Polskiej,Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypo−spolitej Polskiej, Związku Oficerów

Służby Stałej Wojska Polskiego II Rze−czypospolitej Polskiej, Związku Żołnie−rzy Ludowego Wojska Polskiego, z dnia26 czerwca 1995 roku”.

Porozumienie podpisał Minister Obro−ny Narodowej Zbigniew Wojciech Okoń−ski oraz następujący przedstawiciele sto−warzyszeń:1) Przewodniczący Stowarzyszenia Se−

niorów Lotnictwa Wojskowego – Ta−deusz Myśko;

2) Prezes Zarządu Głównego ZwiązkuByłych Żołnierzy Zawodowych – Ze−non Biesaga;

3) Prezes Zarządu Głównego ZwiązkuKadetów II Rzeczypospolitej Polskiej– Wiktor Augustowski;

4) Prezes Zarządu Głównego ZwiązkuOficerów Rezerwy RzeczypospolitejPolskiej – Karol Zielony;

5) Prezes Zarządu Głównego ZwiązkuOficerów Służby Stałej Wojska Pol−skiego II Rzeczypospolitej Polskiej –Władysław Piotrowski;

6) Prezes Związku Żołnierzy Ludowe−go Wojska Polskiego – Roman Or−łowski.

W podpisanym porozumieniu stowa−rzyszenia zobowiązały się do utworzeniaprzedstawicielstwa, reprezentującegowobec Ministra Obrony Narodowej stano−wisko wszystkich stowarzyszeń – sygna−tariuszy porozumienia.

Z inicjatywy i na zaproszenie dyrek−tora Biura Współpracy ze Stowarzyszenia−mi Departamentu Stosunków SpołecznychMON, pana płk. dypl. Janusza Paczkow−skiego, w dniu 6 września 1995 r. odbyłosię zebranie prezesów stowarzyszeń. Natym zebraniu dokonano powołania

Z. Biesaga, 10 lat działalności Przedstawicielstwa...



Przedstawicielstwa Stowarzyszeń, przy−jęto regulamin działania oraz wybranowładze przedstawicielstwa. W regulami−nie określono, że Przedstawicielstwo Sto−warzyszeń tworzą prezesi (przewodniczą−cy) władz naczelnych stowarzyszeń, zwani„członkami przedstawicielstwa”. Siedzibąprzedstawicielstwa zostało Biuro Współ−pracy ze Stowarzyszeniami Departamen−tu Stosunków Społecznych MON, którezapewniało obsługę kancelaryjną działal−ności przedstawicielstwa. W wyniku prze−prowadzonych wyborów, przewodniczą−cym przedstawicielstwa został ZenonBiesaga, zastępcą przewodniczącego –Władysław Piotrowski, a sekretarzem –Roman Orłowski.

Podstawową formą działalności Przed−stawicielstwa Stowarzyszeń, przy ścisłymwspółdziałaniu z Departamentem Stosun−ków Społecznych MON, były posiedze−nia, na których rozpatrywano różnorodneproblemy reprezentowanych stowarzy−szeń. Na szczególne podkreślenie zasłu−guje działalność płk. Janusza Paczkow−skiego, który organizował przygotowanieporozumienia, podpisywał – jako przed−stawiciel MON – przyjęty regulamin, a na−stępnie uczestniczył w licznych posiedze−niach Przedstawicielstwa.

Członkowie Przedstawicielstwa, wrazz członkami reprezentowanych stowarzy−szeń, uczestniczyli również w przedsię−wzięciach dotyczących całego środowiskabyłych żołnierzy zawodowych, organizo−wanych zwłaszcza przez DepartamentSpołeczno−Wychowawczy MinisterstwaObrony Narodowej. Do ważniejszychz nich należy zaliczyć przedsięwzięciaomówione poniżej w ujęciu chronologicz−nym.

Udział Przedstawicielstwaw seminarium CIORw Warszawie

Jednym z pierwszych przedsięwzięćbył udział przedstawicielstwa w między−narodowym seminarium Międzysojusz−niczej Konfederacji Oficerów RezerwyCIOR, zorganizowanym w dniach 22–24kwietnia 1996 r. w Warszawie. Tematemseminarium było: „Siły Zbrojne jako ele−ment systemu społecznego państwa –znaczenie stowarzyszeń rezerwistów i ichrola w realizacji programu »Partnerstwodla Pokoju«”. Organizatorami tego semi−narium byli: Prezydium CIOR, BiuroParlamentarne MON i Biuro Współpra−cy ze Stowarzyszeniami DepartamentuStosunków Społecznych MON.

W seminarium uczestniczyli członko−wie Prezydium CIOR i Komitetu ds. Pro−gramu „Partnerstwo dla Pokoju” CIOR,przedstawiciele stowarzyszeń – człon−ków CIOR oraz przedstawiciele Kwate−ry Głównej NATO. Ze strony polskiej:przedstawiciele centralnych władz pań−stwowych, ministerstwa obrony narodo−wej, attache wojskowi państw GrupyWyszehradzkiej, przedstawiciele stowa−rzyszeń – członków PrzedstawicielstwaStowarzyszeń, a także Ligi Obrony Kra−ju, Stowarzyszenia Polskich Spadochro−niarzy i Towarzystwa Wiedzy Obronnej.

W referatach wygłoszonych w czasieseminarium podkreślano, że zmniejszanieliczebności sił zbrojnych w państwachNATO, dostosowane do potrzeb czasupokoju, pociąga za sobą konieczność po−siadania odpowiednio liczebnych zaso−bów rezerwistów wojskowych, równieżtych poza przydziałami mobilizacyjnymi,przeznaczonymi dla potrzeb sił zbrojnych.


Szczególną rolę w procesie organizacyj−nego zagospodarowania i utrzymywaniazdolności obronnych rezerwistów speł−niają środowiskowe stowarzyszenia żoł−nierzy rezerwy. Jedno ze stowarzyszeń,najbardziej reprezentatywne dla danegopaństwa, jest członkiem CIOR.

Uwzględniając zatem rolę, jaką stowa−rzyszenia rezerwistów spełniają w kształ−towaniu zdolności obronnych poszczegól−nych państw, zainteresowanie sojuszuidzie w tym kierunku, aby reprezentatyw−ne stowarzyszenia rezerwistów wszystkichpaństw NATO były członkami CIOR.

Członkiem rzeczywistym CIOR możezostać tylko takie stowarzyszenie, które−go państwo jest członkiem sojuszu północ−noatlantyckiego. Stowarzyszenia oficerówrezerwy państw nie będących członkamiNATO mogą ubiegać się o status obser−watora w działalności CIOR. Zatem Pol−ska, nie będąca jeszcze członkiem soju−szu, może ubiegać się o status obserwa−tora dla swojego reprezentatywnegostowarzyszenia. Ta świadomość skłoniławięc polskie stowarzyszenia, w tym człon−ków Przedstawicielstwa Stowarzyszeń –uczestniczące w seminarium, do powoła−nia Grupy Inicjatywnej, celem wyłonie−nia narodowej reprezentacji do współpra−cy z CIOR.

Wizyta Przedstawicielstwaw Strausbergu

Następnym przedsięwzięciem realizo−wanym przy współdziałaniu z MON byławizyta Przedstawicielstwa, na zaprosze−nie kierownictwa Związku RezerwistówNiemieckiej Bundeswehry, w Strausber−gu koło Berlina, w dniach 23 i 24 wrze−śnia 1996 r. Grupa rezerwistów polskich

reprezentowała osiem stowarzyszeń, w tymsześciu członków Przedstawicielstwa i KlubGenerałów Wojska Polskiego, tworzącychGrupę Inicjatywną do powołania FederacjiStowarzyszeń Żołnierskich, a także przed−stawicieli Związku Kombatantów RP i By−łych Więźniów Politycznych.

Polsko−niemieckie spotkanie w Straus−bergu stanowiło kontynuację bilateralnychkontaktów polskich stowarzyszeń zrzesza−jących byłych żołnierzy zawodowych, żoł−nierzy rezerwy oraz weteranów żołnierskiejsłużby, zapoczątkowanych podczas kwiet−niowego (1996 r.) seminarium Między−sojuszniczej Konfederacji Oficerów Rezer−wy CIOR w Warszawie. W czasie spotka−nia przewodniczący Związku RezerwistówNiemieckiej Bundeswehry Heinz−AlfredSteiner i przewodniczący Przedstawiciel−stwa Stowarzyszeń dr inż. Zenon Biesagapodpisali wspólną Deklarację Strausberską.Zawierała ona zamiar zintensyfikowaniawspółpracy między polskimi i niemiecki−mi rezerwistami oraz dążność do osiągnię−cia współpracy, zgodnie z ustaleniami za−wartymi w projekcie porozumienia międzyministerstwami obrony narodowej.

Udział Przedstawicielstwaw konferencji nt. powołaniaZwiązku PolskichRezerwistów

Departament Społeczno−WychowawczyMON, wykorzystując wyniki międzyna−rodowego seminarium CIOR, zorganizo−wał w dniu 12 grudnia 1996 r. „Konferencjęw sprawie powołania Stowarzyszenia Ofi−cerów Rezerwy”.

W tej konferencji uczestniczyli przed−stawiciele zainteresowanych instytucjicentralnych MON i rodzajów sił zbroj−




nych, a także przewodniczący Przedsta−wicielstwa Stowarzyszeń – prezes Zarzą−du Głównego Związku Byłych ŻołnierzyZawodowych oraz przedstawiciele LigiObrony Kraju.

W sprawozdaniu przygotowanymprzez organizatorów konferencji omó−wiono przebieg spotkania, nadesłane opi−nie i wnioski, wyrażono opinię o niezbęd−ności stowarzyszenia rezerwistów dla SiłZbrojnych RP, podkreślono doświadcze−nia Związku Rezerwistów NiemieckiejBundeswehry oraz – co najważniejsze –stwierdzono, że resort obrony narodowejpowinien być szczególnie zainteresowa−ny utworzeniem w Polsce Związku Re−zerwistów i dlatego też, z inicjatywy re−sortu obrony narodowej, taka organizacjapowinna być stworzona.

Sprawozdanie zakończono prośbąskierowaną do Ministra Obrony Narodo−wej o akceptację zaproponowanych dzia−łań zmierzających do stworzenia Związ−ku Rezerwistów Sił Zbrojnych RP.

Zarząd Główny Związku Byłych Żoł−nierzy Zawodowych, uczestnik omawia−nej konferencji, po otrzymaniu sprawoz−dania wystosował do dyrektora Depar−tamentu Społeczno−WychowawczegoMinisterstwa Obrony Narodowej stosow−ne pismo, w którym bardzo pozytywnieoceniono podjęte na konferencji ustale−nia. Zaproponowano również wykorzy−stanie struktur organizacyjnych ZBŻZ dotworzenia przewidywanego Związku Re−zerwistów Sił Zbrojnych RP. Niestety, zestrony ministerstwa obrony narodowejnie było żadnej decyzji zarówno w spra−wie powołania Związku Rezerwistów,jak i odpowiedzi na pismo Zarządu Głów−nego Związku.

Udział Przedstawicielstwaw powołaniu FederacjiStowarzyszeń

Członkowie Grupy Inicjatywnej, nazebraniu w czerwcu 1996 r., powoła−li wspólną reprezentację do kontaktówz CIOR pn. Grupa ds. Członkostwa Pol−ski w CIOR. Ustalono, że kontakty będąutrzymywane za pośrednictwem BiuraWspółpracy ze Stowarzyszeniami MON.Obszerną informację o tej działalności za−wiera moje opracowanie pt.: „FederacjaStowarzyszeń Rezerwistów i WeteranówSił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”,opublikowane w Zeszytach NaukowychWyższej Szkoły Oficerskiej im. St. Czar−nieckiego Nr 1 z 2000 r.

Mając świadomość trudności związa−nych z powołaniem nowego stowarzysze−nia rezerwistów, Członkowie Grupy Ini−cjatywnej rozpatrywali możliwość wyło−nienia spośród siebie reprezentatywnegostowarzyszenia lub ewentualnie powoła−nia federacji stowarzyszeń. W konsekwen−cji przeważył pogląd, aby środowisko pol−skich stowarzyszeń żołnierskich reprezen−towała w CIOR powołana w tym celufederacja.

Przystąpiono więc do opracowaniazasad organizacyjnych i projektu statutufederacji. Na zebraniu założycielskim fe−deracji, w lipcu 1998 r., w którym wzięliudział przedstawiciele stowarzyszeń de−klarujących zamiar utworzenia federacji,uchwalono w głosowaniu jawnym statutFederacji Stowarzyszeń Rezerwistówi Weteranów Sił Zbrojnych Rzeczypospo−litej Polskiej oraz wybrano Komitet Zało−życielski, który po zebraniu niezbędnychdokumentów opracował stosowny wnio−sek o zarejestrowanie Federacji i złożył go


w dniu 3 sierpnia 1998 r. w Sądzie Woje−wódzkim w Warszawie.

Uwieńczeniem procedury związanejz rejestracją była rozprawa sądowa w dniu9 grudnia 1998 r., na której Sąd Woje−wódzki w Warszawie pozytywnie rozpa−trzył złożony wniosek i dokonał rejestra−cji stowarzyszenia o nazwie FederacjaStowarzyszeń Rezerwistów i WeteranówSił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,wpisując je do rejestru stowarzyszeń podnumerem RST „B” 67.

Fakt zarejestrowania Federacji umoż−liwił podjęcie decyzji o zwołaniu Pierw−szego Walnego Zebrania Członków Fe−deracji, które odbyło się w dniu 28 stycznia1999 r. Na tym zebraniu uchwalono sta−tut Federacji, dokonano wyboru Zarządui Komisji Rewizyjnej oraz uchwalono pro−gram działania. Na osoby funkcyjne Za−rządu Federacji zostali wybrani: prezes –Otto Cymerman z Ligi Obrony Kraju,wiceprezes ds. oficerów rezerwy – An−drzej Maria Faliński ze StowarzyszeniaOficerów Rezerwy Wojska Polskiego,wiceprezes ds. weteranów – Zenon Bie−saga, wiceprezes ds. podoficerów rezer−wy – Wiesław Jóźwik z TowarzystwaWiedzy Obronnej, sekretarz – RyszardDobrowolski ze Związku Żołnierzy Lu−dowego Wojska Polskiego, skarbnik –Eugeniusz Januła ze Związku PolskichSpadochroniarzy.

Polsko-Niemiecki OkrągłyStół Żołnierzy Rezerwy

Z inicjatywy Departamentu Społeczno−−Wychowawczego MON, Przedstawiciel−stwa Stowarzyszeń i Komitetu Założyciel−skiego Federacji odbyły się w Warszawie,w dniach 6–8 stycznia 1999 r., obrady Pol−

sko−Niemieckiego Okrągłego Stołu Żołnie−rzy Rezerwy.

Ze strony niemieckiej uczestniczyliw nich przedstawiciele Federalnego Mi−nisterstwa Obrony oraz Związku Rezer−wistów Niemieckiej Bundeswehry. Dele−gacji przewodzili – poseł do Bundestagu,prezydent Związku mjr rez. Helmut Rau−ber oraz przedstawiciel Federalnego Mi−nisterstwa Obrony płk Horst Schopf.

Stronę polską reprezentowali przedsta−wiciele 10 organizacji tworzących Komi−tet Założycielski Federacji Stowarzyszeń,w tym członkowie Przedstawicielstwa Sto−warzyszeń, na czele z przewodniczącymKomitetu Założycielskiego.

W obradach uczestniczyli przedsta−wiciele Biura Bezpieczeństwa Narodowe−go, instytucji centralnych MON, w tymSztabu Generalnego WP, oraz Przewod−niczący Sejmowej Komisji Obrony Naro−dowej poseł Bronisław Komorowski, któ−ry w imieniu gospodarzy otwierał obrady1.

Przystępowanie nowychstowarzyszeń do porozumieniaz MON

Nowo powstające stowarzyszenia żoł−nierskie rozpoczynające po rejestracjiw sądzie swą statutową działalność, za−mierzały również nawiązać współpra−cę z Ministerstwem Obrony Narodowej,a zwłaszcza ze strukturami organizacyj−nymi Wojska Polskiego. W stosunku do

1 Obszerną informację o przebiegu obrad i oma−wianej problematyce opublikował „Głos Wetera−na” z marca 1999 r., w artykule Michała Kalinow−skiego pt. „Polsko−Niemiecki Okrągły Stół Żołnie−rzy Rezerwy”, zamieszczając również wystąpieniepłk. Zenona Biesagi pt. „Polskie StowarzyszeniaŻołnierzy Rezerwy”.




stowarzyszeń, które skupiały byłych żoł−nierzy zawodowych, Biuro Współpracy zeSpołeczeństwem Departamentu Stosun−ków Społecznych MON korzystało w ne−gocjacjach z treści porozumienia zawar−tego już wcześniej z sześcioma stowarzy−szeniami żołnierskimi w dniu 26 czerwca1995 r.

W wyniku pozytywnie zakończonychnegocjacji następujące stowarzyszenia żoł−nierskie zostały sygnatariuszami tego po−rozumienia, co zostało udokumentowanepodpisanymi aneksami:– Aneks Nr 1 z dnia 14 października

1997 r. dotyczył przystąpienia do po−rozumienia Klubu Generałów WojskaPolskiego.

– Aneks Nr 2 z dnia 26 marca 1999 r.dotyczył przystąpienia do Porozumie−nia Stowarzyszenia Oficerów RezerwyWojska Polskiego i StowarzyszeniaChorążych i Podoficerów Zawodowych– Rezerwy Wojska Polskiego.

– Aneks Nr 3 z dnia 23 marca 2000 r.dotyczył przystąpienia do porozumie−nia Klubu Kadetów Weteranów II Woj−ny Światowej.

– Aneks Nr 4 z dnia 18 stycznia 2001 r.dotyczył przystąpienia do porozumie−nia Fundacji Pomocy Emerytom i Ren−cistom Wojskowym.

– Aneks Nr 5 z dnia 7 lutego 2002 r. doty−czył przystąpienia do porozumienia Klu−bu Kombatantów 4 Pomorskiej Dywi−zji Piechoty im. Jana Kilińskiego.

Nowelizacja porozumieniaW związku z postanowieniami nowej

decyzji nr 257/MON Ministra ObronyNarodowej z dnia 12 września 2003 r.w sprawie określenia zasad i trybu współ−

pracy resortu obrony narodowej z organi−zacjami pozarządowymi, zaistniała ko−nieczność nowelizacji dotychczasowegoporozumienia Ministra Obrony Narodo−wej z Przedstawicielstwem Stowarzyszeń,z dnia 26 czerwca 1995 r.

Po wielomiesięcznych pertraktacjachPrzedstawicielstwa Stowarzyszeń z De−partamentem Wychowania i PromocjiObronności wypracowano nową wersjęporozumienia, którego końcową treśćuzgodniono w dniu 1 kwietnia 2004 r.

Zgodnie z obowiązującymi przepi−sami, porozumienie o współpracy z Mini−sterstwem Obrony Narodowej mogą pod−pisywać tylko te stowarzyszenia i funda−cje, które uzyskały wpis do KrajowegoRejestru Stowarzyszeń i spełniają okre−ślone warunki formalne i merytoryczne.Uzgodniono, że przygotowane porozu−mienie będzie podpisywał upoważnionypisemnie przez władze naczelne stowarzy−szeń i fundacji, przewodniczący Przedsta−wicielstwa.

Porozumienie o współpracy zawartezostało w Warszawie, w dniu 6 kwietnia2004 r. pomiędzy Ministrem Obrony Na−rodowej oraz następującymi stowarzysze−niami i fundacjami:1. Fundacją Pomocy Emerytom i Ren−

cistom Wojskowym, reprezentowanąprzez prezesa Zarządu Stanisława Ku−charczyka i sekretarza Zarządu An−drzeja Kiedrowskiego;

2. Fundacją Pomocy Weteranom Ludo−wego Wojska Polskiego, reprezento−waną przez prezesa Zarządu Ludwi−ka Rokickiego;

3. Klubem Kadetów Weteranów II Woj−ny Światowej, reprezentowanym przezprezesa Zarządu Witolda Ostrowskiego;


4. Klubem Kombatantów 4. PomorskiejDywizji Piechoty im. Jana Kilińskie−go, reprezentowanym przez prezesaZarządu Zbigniewa Adamczewskiego;

5. Stowarzyszeniem Seniorów Lotnic−twa Wojskowego RzeczypospolitejPolskiej, reprezentowane przez pre−zesa Zarządu Głównego BolesławaHalerza;

6. Związkiem Byłych Żołnierzy Zawodo−wych i Oficerów Rezerwy Wojska Pol−skiego, reprezentowanym przez preze−sa Zarządu Głównego Zenona Biesagę;

7. Związkiem Kadetów II Rzeczypospo−litej Polskiej, reprezentowanym przezprezesa Zarządu Głównego Kazimie−rza Wojtkiewicza;

8. Związkiem Oficerów Rezerwy Rze−czypospolitej Polskiej im. MarszałkaJózefa Piłsudskiego, reprezentowa−nym przez prezesa Zarządu Główne−go Stanisława Tomaszkiewicza;

9. Związkiem Oficerów Służby StałejWojska Polskiego II Rzeczypospoli−tej Polskiej, reprezentowanym przezprezesa Zarządu Głównego Aleksan−dra Łubaszewskiego;

10. Związkiem Żołnierzy Ludowego Woj−ska Polskiego, reprezentowanym przezprezesa Romana Orłowskiego.

Po uzyskaniu w styczniu 2005 r. wpisudo KRS, Klub Generałów Wojska Polskie−go wystąpił do Ministra Obrony Narodo−wej z wnioskiem o podpisanie aneksu doporozumienia o współpracy z dnia 6 kwiet−nia 2004 r. Uroczyste podpisanie aneksuodbyło w dniu 15 września 2005 r.

Zaraz po podpisaniu Porozumienia,w dniu 6 kwietnia 2004 r., odbyło się po−siedzenie Przedstawicielstwa Stowarzy−

szeń i Fundacji. W czasie obrad zapozna−no zebranych z przebiegiem czynnościzwiązanych z przygotowaniem projektuporozumienia i niezbędnej dokumentacji,dokonano wyboru członków PrezydiumPrzedstawicielstwa oraz przyjęto nowy re−gulamin Przedstawicielstwa.

W wyniku przeprowadzonej dysku−sji i zgłaszanych propozycji, członkamiPrezydium zostali wybrani: przewodni−czący – płk Zenon Biesaga, prezes Związ−ku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Ofi−cerów Rezerwy WP, zastępca przewod−niczącego – płk Roman Orłowski, prezesZwiązku Żołnierzy Ludowego WojskaPolskiego, sekretarz – płk Ludwik Ro−kicki, prezes Fundacji Pomocy Wetera−nom Ludowego Wojska Polskiego.

Zmiana przewodniczącegoPrzedstawicielstwa

Na VII Krajowym Zjeździe DelegatówZwiązku Byłych Żołnierzy Zawodowychi Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego,obradującym w dniach 25 i 26 paździer−nika 2005 r. płk Zenon Biesaga, po trzechczteroletnich kadencjach, zakończył peł−nienie funkcji prezesa Zarządu Główne−go Związku i nie kandydował do władznastępnej kadencji. W wyniku wyborównowych władz naczelnych ZBŻZiORWP,prezesem Zarządu Głównego został gen.dyw. Adam Rębacz, dotychczasowy Pre−zes Zarządu Wojewódzkiego w ZielonejGórze.

Ponieważ zgodnie z Regulaminemznowelizowanym w dniu 16 listopada2005 r., członkami Przedstawicielstwa sąprezesi (przewodniczący) władz naczel−nych stowarzyszeń i fundacji – sygnata−riuszy Porozumienia z MON lub osoby




przez nich upoważnione, więc na kolej−nym posiedzeniu Przedstawicielstwa do−konano wyboru nowego przewodniczą−cego, którym został gen. dyw. AdamRębacz. Przyjęto również rezygnację płk.Ludwika Rokickiego z funkcji sekreta−rza Przedstawicielstwa i wybrano na tęfunkcję płk. Zenona Biesagę.

Tak więc, od posiedzenia Przedstawi−cielstwa w dniu 17 maja 2006 r. działal−nością Przedstawicielstwa Stowarzyszeńi Fundacji kieruje prezydium w składzie:przewodniczący – gen. dyw. Adam Rę−bacz prezes Zarządu Głównego Związku

Byłych Żołnierzy Za−wodowych i OficerówRezerwy WP, zastępcaprzewodniczącego –płk Roman Orłowskiprezes Związku Żoł−nierzy Ludowego Woj−ska Polskiego oraz se−kretarz – płk ZenonBiesaga HonorowyPrezes Zarządu Głów−nego Związku ByłychŻołnierzy Zawodo−wych i Oficerów Re−zerwy Wojska Polskie−go.

Na tym posiedze−niu rozpatrywano rów−nież Apel VII Krajowe−go Zjazdu DelegatówZBŻZiORWP do sto−warzyszeń żołnierskicho podjęcie inicjatywyutworzenia ogólnokra−jowej organizacji zrze−szającej rezerwistów,

emerytów i rencistów Wojska Polskiego.Podkreślano, że jest to ze wszech miarkonieczne. Na początek należałoby jed−nak opracować koncepcję bliższej współ−pracy istniejących organizacji, np. w po−staci odpowiednio zorganizowanego nabazie Przedstawicielstwa „Forum Poza−rządowych Organizacji ŻołnierskichWojska Polskiego”, zachowującego ichtradycyjną odrębność. Projekt takiej kon−cepcji, opracowany przez członków Przed−stawicielstwa, będzie rozpatrywany nanastępnych posiedzeniach Przedstawi−cielstwa.


A P E LFUNDACJI POMOCY EMERYTOMFUNDACJI POMOCY EMERYTOMFUNDACJI POMOCY EMERYTOMFUNDACJI POMOCY EMERYTOMFUNDACJI POMOCY EMERYTOM

I RENCISTOM WOJSKOWYMI RENCISTOM WOJSKOWYMI RENCISTOM WOJSKOWYMI RENCISTOM WOJSKOWYMI RENCISTOM WOJSKOWYM

DO OFICERÓW,DO OFICERÓW,DO OFICERÓW,DO OFICERÓW,DO OFICERÓW,CHORĄŻYCH, PODOFICERÓWCHORĄŻYCH, PODOFICERÓWCHORĄŻYCH, PODOFICERÓWCHORĄŻYCH, PODOFICERÓWCHORĄŻYCH, PODOFICERÓW

I SZEREGOWYCH WOJSKA POLSKIEGOI SZEREGOWYCH WOJSKA POLSKIEGOI SZEREGOWYCH WOJSKA POLSKIEGOI SZEREGOWYCH WOJSKA POLSKIEGOI SZEREGOWYCH WOJSKA POLSKIEGO

Fundacja Pomocy Emerytom i Rencistom Wojskowym – organizacja pożytku publiczne-go, powołana przez Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych – aktem notarialnym sporzą-dzonym dnia 17 marca 1992 r. w Kancelarii Notarialnej, mieszczącej się w Warszawiew Alejach Jerozolimskich nr 51, repertorium nr A – 942/92, działa na podstawie przepi-sów ustawy z 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. Nr 46 z 1991, poz. 203 – tekstjednolity) oraz zgodnie ze statutem zaakceptowanym przez Sąd Rejonowy dla m.st. War-szawy, XX Wydział Gospodarczy KRS z 9.06.2004. W Krajowym Rejestrze Sądowym figu-ruje pod Nr KRS 0000137138, poz. 2.

Fundacja gromadzi środki pochodzące z darowizn od indywidualnych i instytucjonalnychdarczyńców, ofiarowywane z potrzeby serca lub jako jednoprocentowy odpis od podatkudochodowego od osób fizycznych. Odpisu tego może dokonać podatnik w chwili składa-nia zeznania podatkowego, by następnie ów 1% podatku przekazać na rzecz fundacji, nakonto 13 1060 0076 0000 4010 5000 3254.

Naszym celem jest świadczenie społecznej pomocy zdrowotnej i socjalnej na rzecz eme-rytów i rencistów wojskowych.

Zasady przyznawania potrzebującym pomocy materialnej

Prośby o udzielenie pomocy materialnej, wraz z dokumentem wiodącym, tj „arku−szem – opinią” przesyła się do Zarządu Fundacji (adres podajemy niżej). Znacznieskrócimy czas niezbędny do rozpatrzenia sprawy, jeżeli wyślemy prośbę za po−średnictwem pełnomocnika Fundacji w Zarządzie Wojewódzkim/Rejonowym ZBŻZi OR WP. Ze składanych dokumentów (załączników do prośby) musi wynikać, jakijest nasz stan zdrowia i jakie posiadamy dochody.


Pomoc materialną przyznaje się – zgodnie ze statutem – na częściowe dofinansowa−nie zakupu drogich lekarstw i pokrycie kosztów leczenia, na dofinansowanie zakupukoniecznego sprzętu rehabilitacyjnego i wyposażenia inwalidzkiego (wózków, pro−tez, endoprotez, glukometrów itp. aparatów medycznych) oraz w wypadku wyjątko−wo trudnej sytuacji życiowej byłego żołnierza lub jego rodziny, na zaspokojenie pod−stawowych potrzeb.

Fundacja nie udziela pożyczek na remonty domów, spłatę kredytów bankowych, kupnosamochodów, także tych dla inwalidów. Istotnym kryterium przyznania lub odmowyprzyznania pomocy materialnej jest wysokość uzyskiwanych dochodów.

Ze swojej działalności Fundacja składa roczne sprawozdania ministrowi ObronyNarodowej i ministrowi Polityki Społecznej. Sprawozdania są także zamieszczanew Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz udostępniane prasie.

Adres Fundacji:

03−447 Warszawa, ul. 11 Listopada 17/19 blok 2,tel. 0−22 687−24−78 lub 0−22 818−25−67

Prezes Zarządu Fundacji płk w st. spocz. Stanisław Kucharczykprzyjmuje osobiście w każdy wtorek i czwartek, w godz. od 10.00 do 13.00.

Lekarze Fundacji przyjmują we wtorki i środy, od 8.30 do 13.00.

N a s z y m h a s ł e m j e s t :

POMÓŻ DZISIAJ KOLEGOM W POTRZEBIE– JUTRO KOLEDZY POMOGĄ TOBIE!

Prezes Zarządu Fundacji PomocyEmerytom i Rencistom Wojskowym

(−) płk w st. spocz. Stanisław Kucharczyk



G Ł O S W O J S K A

Kształcenie obywatelskie Kształcenie obywatelskie1 to jedna

z form działalności edukacyjnej w Woj−skach Lądowych, realizowana jako od−

rębny przedmiot szkoleniowy, zarównow grupie żołnierzy zasadniczej służbywojskowej, jak i kadry.

Nie jest to przedmiot stricte wojsko−wy, jak np. szkolenie strzeleckie, i nie mabezpośredniego przełożenia na proceskształtowania cech i umiejętności, po−tocznie postrzeganych i utożsamianychz rzemiosłem wojskowym. Jednakże,uwzględniając wymagania i oczekiwania

mjr Krzysztof KazulaWojska Lądowe

EDUKACJAOBYWATELSKAŻOŁNIERZY WOJSK LĄDOWYCHSzeroko rozumiana edukacja obywatelska opierasię w Wojskach Lądowych na dwóch zasadniczychfilarach. Pierwszy i najważniejszy, realizowany jestjako programowy przedmiot nauczania, tj. kształcenieobywatelskie. Drugi, równie ważny – to kompleksprzedsięwzięć organizacyjnych, realizowanychw jednostkach i instytucjach, zgodnie z rocznymiplanami zasadniczych przedsięwzięć.Przedsięwzięcia drugiego filaru (pozakształceniowaedukacja obywatelska), ich ilość i jakość uzależnionesą od realizujących je dowódców (możliwościi zaangażowania). W związku z ogromnym ładunkiememocji i ekspresji, towarzyszących ichprzygotowaniom i realizacji, przedsięwzięciate postrzegane są jako niezwykle skuteczne narzędzieedukacji obywatelskiej.

1 Problematykę kształcenia obywatelskiego w SiłachZbrojnych RP reguluje decyzja nr 289/MON/PSSSMinistra Obrony Narodowej z dnia 28 września2004 r., w sprawie wprowadzenia do użytku służ−bowego „Wytycznych Ministra Obrony Narodowejdo kształcenia obywatelskiego w Siłach ZbrojnychRzeczypospolitej Polskiej”.


Głos wojska

stojące przed żołnierzami2 można stwier−dzić, że kształcenie obywatelskie nie−zbędne jest w procesie „formowania”w pełni świadomego (zadań i celów) oby−watela−żołnierza, zarówno z poboru, jaki zawodowego.

Na przedmiot kształcenie obywatelskieskładają się zagadnienia i tematy z róż−nych dziedzin wiedzy, ważnych z punktuwidzenia interesów państwa i jego obron−ności, dające żołnierzom podstawy wie−dzy niezbędnej nie tylko na współczesnympolu walki, ale również w warunkach życiagarnizonowego.

Innymi słowy, kształtowanie określo−nych cech i motywacji żołnierzy podczaszajęć z kształcenia obywatelskiego, tobudowanie podstaw morale3. Tak więc,nie wdając się w spory terminologiczne,można powiedzieć, że żołnierz uczestni−czący w procesie kształcenia obywatel−skiego jest nie tylko edukowany, ale rów−nież motywowany.

Rozpatrując kształcenie obywatelskiejako przedmiot nauczania, można je opi−sać jako sumę wiedzy na temat historii pań−stwa, jego tradycji, obowiązującego w nimporządku prawnego (w tym również mię−dzynarodowego prawa konfliktów zbroj−nych), a także z innych sfer życia społecz−nego. Z wiedzy tej żołnierz czerpie inspi−rację do właściwego – to jest zgodnego

z oczekiwaniami – wykonywania zadań.Tak traktowane i rozumiane kształcenie słu−ży przygotowaniu żołnierzy do odpowie−dzialnego i sumiennego wykonywania za−dań służbowych, zarówno w kraju, jak i po−za jego granicami. Jest to jednocześnieelement wychowania patriotycznego.

Dlatego też, w Wojskach Lądowychkształcenie obywatelskie jest jednymz priorytetów, którego znaczenie dowód−cy doceniają i właściwie interpretują.

W Wojskach Lądowych, jako głów−ne cele szkoleniowe przyjęto:

rozwijanie i umacnianie świadomo−ści obronnej żołnierzy;realizowanie przedsięwzięć szkole−niowych i służbowych, ułatwiającychi pogłębiających rozumienie polskiejracji stanu i interesów narodowych;kultywowanie wzorców postaw ak−ceptacji i gotowości do ponoszeniaofiar oraz dobrowolnych ograniczeńdla ochrony i obrony najwyższychwartości – niepodległości, suweren−ności i bezpieczeństwa państwa orazwolności obywatelskich;kształtowanie pozytywnych postawwspółdziałania sojuszniczego.Za organizację i przebieg kształcenia

obywatelskiego w jednostkach i instytu−cjach wojskowych odpowiadają ich do−wódcy (szefowie, kierownicy), którzy doprowadzenia zajęć wykorzystują pomocżołnierzy (w wyjątkowych wypadkachosób cywilnych) odpowiednio przygoto−wanych merytorycznie (absolwentówkierunków humanistycznych uczelni cy−wilnych). Takie rozwiązanie daje gwa−rancję zaangażowania zarówno przełożo−nych, jak i wyznaczonych przez nichosób, w proces kształcenia.

2 Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszech−nym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiejoraz Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbiewojskowej żołnierzy zawodowych.3 morale – duch (bojowy), duch zespołu, wola wal−ki, gotowość wypełniania rozkazów, znoszenia tru−dów i niebezpieczeństw, odporność psychiczna(wojska); niekiedy błędnie zamiast: moralność, ety−ka itp. W. Kopaliński, [w:] Słownik wyrazów ob−cych i zwrotów obcojęzycznych.


Na wszystkich szczeblach dowodze−nia przestrzegana jest zasada, że podsta−wę do formułowania tematyki i charakte−ru zajęć stanowią załączniki do Wytycz−nych, które określają tematy obowiązkowedla poszczególnych grup osobowych.

Jednocześnie w podporządkowanychDowódcy WLąd. jednostkach praktyku−je się planowanie tematów tzw. „do wy−boru”, uwzględniających specyfikę jed−nostki, związku taktycznego, rodzaju siłzbrojnych. W związku z tym, że ilośćgodzin kształcenia obywatelskiego pozo−stających do dyspozycji dowódców jestograniczona, wykorzystuje się je na za−jęcia poświęcone tematyce rocznicowej(historycznej), łącząc ze wspomnianymwyżej „drugim filarem”, czyli przedsię−wzięciami organizacyjnymi (obchodamiświąt i rocznic).

Kształcenie obywatelskie realizuje sięw różnym wymiarze czasowym – w za−leżności od grupy osobowej. I tak, ofi−cerowie uczestniczą w kształceniu oby−watelskim w wymiarze 8 godzin lekcyj−nych w roku kalendarzowym (2 godzinyw kwartale) w formie seminariów. Pod−oficerowie (również chorążowie) uczest−niczą w 2−godzinnych zajęciach z kształ−cenia obywatelskiego 1 raz w miesiącu.Taką samą liczbę godzin szkoleniowychrealizuje się w grupie szeregowych za−wodowych. Zajęcia dla kadry zawodowejodbywają się w osobnych grupach, jed−nakże dopuszcza się możliwość łączeniagrup szkoleniowych.

O ile w przypadku żołnierzy zawo−dowych problem kształcenia obywatel−skiego traktowany jest jako proces po−głębiania wiedzy, tak w przypadku żoł−nierzy zasadniczej służby wojskowej

można mówić o systemie edukacyjnym,będącym uzupełnieniem wiedzy zdoby−tej w szkole. Żołnierze zasadniczej służ−by wojskowej, w czasie 9−miesięcznejsłużby uczestniczą w zajęciach z kształ−cenia obywatelskiego w wymiarze 72 go−dzin lekcyjnych (średnio 2 godziny lek−cyjne tygodniowo).

W realizowanym w Wojskach Lądo−wych systemie kształcenia obywatelskie−go wykładowcy odwołują się do uniwer−salnych wartości. Należą do nich m.in.:– wartości konstytucyjne – wolności

i prawa obywatelskie, reguły państwaprawa, poszanowanie prawa własno−ści, wartości ustroju demokratyczne−go, idei samorządności, sprawiedli−wości społecznej, niepodległości i su−werenności państwa;

– tradycje narodowe i oręża polskiego;– dorobek cywilizacyjny oraz osiągnię−

cia nauki i kultury polskiej.Wyszczególnione wyżej główne kry−

teria programowe przekładają się na ję−zyk zajęć i form edukacyjnych realizo−wanych zajęć. Należą do nich przedewszystkim formy tzw. lekcyjne – czylikształcenie obywatelskie.

Jednakże równie ważną rolę w proce−sie edukacji obywatelskiej spełnia wspo−mniana wyżej pozakształceniowa eduka−cja obywatelska – drugi z filarów edukacjiobywatelskiej w Wojskach Lądowych.

Pozakształceniowa edukacjaobywatelska

Działalność ta nie ma ściśle określo−nych ram, pozostając w gestii dowódców.W związku z dużym zróżnicowaniem re−alizowanych przedsięwzięć można je usys−tematyzować według klucza funkcjonal−

K. Kazula, Edukacja obywatelska żołnierzy...


Głos wojska

nego i organizacyjnego na następującegrupy przedsięwzięć:– ceremonie wojskowe;– przedsięwzięcia ceremonialne z udzia−

łem wojska;– inne.

Wszystkie wyżej wymienione mającechę wspólną, którą jest udział w nichżołnierzy Wojsk Lądowych.

Ceremonie wojskowe jako najstarsza,pierwotna forma edukacji obywatelskiej,zawierają w sobie ładunek emocji, która– opatrzona komentarzem historycznym– najdłużej pozostaje w świadomościuczestników.

Doskonałym przykładem tego typuprzedsięwzięć jest przysięga wojskowa,która pomimo wielu prób zmiany jej cha−rakteru i upodobnienia do uroczystościpraktykowanych w armiach sojuszniczych,ostała się w niezmienionej od lat formie.Duży ładunek emocji, hymn, orkiestra, rotaoraz obecność wysokich rangą dowódcówściągają na przysięgi tysiące członków ro−dzin i przyjaciół żołnierzy. W omawianymprzypadku ważną rolę odgrywa cykl zajęćedukacyjnych realizowanych w podstawo−wym okresie szkolenia. Wiedza nabytaw tym okresie, poparta udziałem w uroczy−stej ceremonii, pozostaje w świadomościi emocjach na długie lata.

Do ceremonii wojskowych należąwszystkie uroczystości wymienione w Ce−remoniale Wojskowym, m.in. uroczystewręczenie broni, uroczysta zbiórka… itp.Przełożeni wszystkich szczebli znają i prak−tycznie stosują w działalności zasadę ak−tywnego udziału żołnierza w uroczystości,zgodnie z którą uczestnicy zapoznawani sąz charakterem i historycznym rodowodemuroczystości.

Przedsięwzięcia ceremonialne z udzia−łem wojska, to kolejna grupa przedsię−wzięć o charakterze patriotycznym, w któ−rych niezwykle istotną rolę odgrywaaspekt edukacyjny. Obecnie coraz więcejstowarzyszeń, związków i organizacjikombatanckich organizuje uroczystości,w których udział wojska jest z historycz−nego punktu widzenia niezbędny (np. uro−czystości upamiętniające wojnę obron−ną 1939 r., Powstanie Warszawskie czyodsłonięcie pomnika Józefa Kurasia –„Ognia” itp.).

Podobnie jest z uroczystościami garni−zonowymi o charakterze patriotycznym.Udział wojska w tego typu przedsięwzię−ciach (np. uroczystości upamiętniające po−znański czerwiec, kolejne rocznice Sierp−nia ’80 itp.) wpływa na odbiór emocjonal−ny uczestników i nadaje właściwą rangę,stawiając je na równi z przedsięwzięciamirealizowanymi na szczeblu centralnym.Świadomość uczestnictwa w takiej uroczy−stości wpływa na zupełnie inne (mniej bier−ne) jej postrzeganie.

Połączenie udziału w wymienionychuroczystościach z odpowiednim komen−tarzem historycznym zdaje się być naj−lepszą lekcją historii – o wiele skutecz−niejszą niż jakikolwiek wykład.

Inne pozakształceniowe przedsię−wzięcia edukacyjne realizowane w Woj−skach Lądowych to m.in. udział i reali−zacja sztandarowych programów MONpn. „Żołnierska Pamięć” i „Tradycja Zo−bowiązuje”, które korespondują a rebo−urs z treściami rządowego programuPatriotyzm Jutra. To również całokształtdziałalności związanej z kultywowaniemi upowszechnianiem tradycji. Piękniew nurt ten wkomponowały się jednostki


11 LDKPanc., konsekwentnie wykorzy−stując dziedziczone tradycje w procesieintegrowania środowisk. Nie mniejszesłowa uznania należą się 1, 12 i 16 DZ,które wielokrotnie wykorzystywały hi−storyczny rodowód do prowadzenia sze−roko rozumianej edukacji obywatelskiej.Nie sposób pominąć współpracy dowód−ców jednostek wojskowych i związkówtaktycznych z organizacjami i stowarzy−szeniami wykorzystywanymi równieżw procesie edukacji obywatelskiej.

Edukacja ta – to również udział żołnie−rzy zasadniczej służby wojskowej w kon−kursach i olimpiadach, jak choćby wiedzyobywatelskiej i ekologicznej, realizowa−nych na szczeblu centralnym, w których re−prezentanci Wojsk Lądowych zawsze zaj−mują czołowe lokaty. Poza imprezami,które mają swój finał na szczeblu cen−tralnym, w koszarach odbywają się ko−lejne edycje konkursów, które znakomiciewzbogacają wiedzę żołnierzy. Organizo−wane w jednostkach rajdy, wycieczki pie−sze, rowerowe i autokarowe nie są jedy−

nie formą organizacji czasu wolnego dlapozostających w koszarach, dyskretniełącząc elementy rekreacji z edukacją. Czę−sto żołnierze w trakcie kilku miesięcy służ−by w jednostce wojskowej, mając dostępdo księgozbiorów oraz oferty klubów gar−nizonowych, na lata „połykają” bakcylaktywnego, twórczego spędzania czasu.Jest to również szukanie przez żołnierzyodpowiedzi na pytania, na które nie zna−leźli odpowiedzi w szkole. Wojsko i jegokadra często lukę tę zapełniają lub potra−fią ukierunkować wytrwałych w poszuki−waniach, z pożytkiem dla nich i jednegoz głównych celów działalności społeczno−−wychowawczej prowadzonej w WojskachLądowych – celu, którym jest kształtowa−nie żołnierza – obywatelem – świadomymswoich praw i obowiązków.

Wszystkie opisane formy działalno−ści edukacyjnej nie wyczerpują szerokie−go spektrum przedsięwzięć edukacyjnychrealizowanych w Wojskach Lądowych;jest to raczej przyczynek i zachęta dogłębszej analizy problemu.

K. Kazula, Edukacja obywatelska żołnierzy...


Głos wojska

Muzeum Broni Pancernej po−wstało w latach 1963–1964.Zlokalizowane jest na terenie

dawnych koszar sołackich, które zostaływybudowane w latach 1910–1914 dlapruskiej brygady artylerii. Na początkubył to obiekt, w którym prowadzono za−jęcia ze słuchaczami z przedmiotu budo−wa i eksploatacja sprzętu pancernego.Głównym inicjatorem powstania zbiorubroni pancernej był gen. dyw. ZygmuntDuszyński, pełniący w tym czasie obo−wiązki głównego inspektora szkoleniaWojska Polskiego. Dzięki staraniom ów−czesnego komendanta Oficerskiej Szko−ły Wojsk Pancernych płk. dypl. HenrykaKudły oraz ppłk. inż. Zygmunta Szopykierownika Cyklu Eksploatacji i Remon−tu, w budynku obecnego muzeum zgro−madzono pojazdy pancerne różnego typu,a także części i przekroje podzespołówczołgów i dział pancernych. Każdy z eg−

zemplarzy broni pancernej ma oryginal−ny osprzęt, wyposażenie i uzbrojenie bę−dące na stanie wozu bojowego. W mu−zeum znajdują się również: czołgi, działasamobieżne, opancerzone samochodyrozpoznawcze, transportery, jeden eg−zemplarz wozu pogotowia technicznegoi limuzyna rządowa oraz wagon szturmo−wy pociągu pancernego z przełomu XIX––XX wieku. Sprzęt w większości wy−produkowany został na terenie ZwiązkuRadzieckiego i był wykorzystywany pod−czas II wojny światowej, stanowiąc wy−posażenie jednostek pancernych WojskaPolskiego od 1943 r.

Do najcenniejszych eksponatów na−leżą:

Lekki czołg rozpoznawczy T−70,Czołg średni T−34/76 i T−34/85,Czołg średni T−54,Czołg ciężki JS−3 i JS−2,Średnie działo samobieżne SU−100.

kpt. Tomasz Ogrodniczek

Sprzęt bojowy Muzeum Broni Pancernej CentrumSzkolenia Wojsk Lądowych im. Hetmana PolnegoKoronnego Stefana Czarnieckiego w Poznaniujest obecnie jednym z większych zbiorów bronipancernej w Polsce, a niektóre egzemplarzesą unikatowymi eksponatami w kraju i jednymiz nielicznych na świecie.

MUZEUMBRONI PANCERNEJW POZNANIU


T-70Produkcję T−70 rozpoczęto w marcu

1942 r., a zakończono w październiku1943 r. Ogółem wyprodukowano ok.8220 czołgów. Wóz ten powstał na baziekonstrukcji czołgu T−60. Stanowił wypo−sażenie samodzielnych batalionów roz−poznawczych, a pod koniec wojny słu−żył do ochrony sztabów. Czołgi T−70wykorzystano w bitwie pod Lenino i Stu−dziankami. Głównie jednak używanoich do zadań łącznikowych oraz dowozuamunicji i zaopatrzenia dla rozproszo−nych w różnych miejscach czołgów T−34.W okresie powojennym były wykorzy−stywane w działaniach (1946–1947) naterenach południowo−wschodniej Polskiw czasie walk z Ukraińską PowstańcząArmią.

Prezentowany egzemplarz jest jedy−nym zachowanym czołgiem tego typuw Polsce. Prawdopodobnie brał udziałw walkach na terenie Bieszczad. Mocnozniszczony i uszkodzony znajdował się napomniku w Baligrodzie. Z inicjatywy ofi−cerów, w tym wykładowcy topografiiwojskowej płk. mgr. Jerzego Jaskieraz Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Pan−cernych w 1975 r. został przetransporto−wany do Poznania i po wyremontowaniuumieszczony w muzeum.

T-34/85W 1943 r. Niemcy wprowadzili do

walki nowe czołgi typu Tygrys i Pante−ra, które podczas bitwy kurskiej przebi−jały pancerze T−34 z odległości ponaddwóch kilometrów, a czołgi T−34/76mogły zniszczyć te wozy dopiero z odle−głości 300–400 metrów. Wzrost ich moż−liwości bojowych zapewnić miało zmie−

nione uzbrojenie czołgu. Takie wozy po−jawiły się na początku 1944 r. Uzbrojo−ne zostały w armatę D−5T 85 mm, a póź−niej S−53. W wieży obrotowej mieściłosię trzech członków załogi (dowódca, ce−lowniczy i ładowniczy). Pocisk przeciw−pancerny 85 mm był w stanie przebić100−milimetrowy pancerz z odległości1000 metrów. Ponadto w wozie zamon−towano odlewaną wieżę i dwa filtry po−wietrza do silnika. Do wieży przeniesio−no też radiostację, którą obsługiwał do−wódca.

T−34/85 miał dobre opancerzenie,uzbrojenie i układ napędowy. Konstruk−cyjnie nie był skomplikowany, prostyw obsłudze i remoncie, nie wymagał wy−sokich kwalifikacji od załogi i ekip tech−nicznych. Ogólnie, w latach 1940–1945wyprodukowano około 57 000 sztukT−34.

Czołg T−34/85 nr 4120559 wyprodu−kowano w Fabryce nr 112 w Gorkim. Byłna wyposażeniu 2. Brygady Pancernej.

T-34/85 – „RUDY”Ogromną atrakcją dla zwiedzających

jest czołg średni T−34/85 M1 – „Rudy”.Po zakończeniu eksploatacji trafił do saliwykładowej jako trenażer, a następniew 1966 r. na plan filmowy filmu pt. „Czte−rej pancerni i pies”. Charakterystycznewycięcia w pancerzu pokazują nie tylkownętrze wozu, ale także przekrój większo−ści jego elementów (rozmieszczenie amu−nicji, grubość pancerza itp.).

Czołg T−34/85 był pierwszym licen−cyjnym wozem bojowym, który zakupi−ła Polska w 1951 r. od ZSRR. Po rozpo−częciu produkcji seryjnej w ZakładachMechanicznych „Bumar – Łabędy” pod−

T. Ogrodniczek, Muzeum Broni Pancernej...


Głos wojska

jęto się modernizacji czołgu dostosowu−jąc kolejne wersje do wymagań wojska(T−4/85M1 i M2).

T−34/85M1 miał udoskonalony układchłodzenia, zmieniony filtr powietrza, in−stalację podgrzewającą zimny silnik, kur−sowy karabin maszynowy w kadłubie,zmodyfikowane przyrządy celowniczei środki łączności oraz załogę zmniej−szoną do 4 żołnierzy. Produkcja czołgutrwała cztery lata; wyprodukowano oko−ło 1400 sztuk.

T-54Czołg średni T−54 został zbudowany

na podwoziu czołgu T−44. Licencję zaku−piono w 1956 r. W tamtym okresie T−54uważany był za jedną z najlepszych kon−strukcji na świecie. Po modernizacji po−wstały wersje: AM, AM1 i AM2 oraz wózdowódcy AD.

Czołg T−54 nie posiadał przedmuchi−wacza na wylocie lufy, brakowało murównież stabilizacji armaty, a elementemróżniącym go od typu T−55 A była zmia−na kształtu pokrywy pancernej nad prze−działem silnikowym. Koła nośne byłytakie, jak w czołgu T−34.

Egzemplarz czołgu, który znajduje sięw naszym muzeum, jest jedynym w krajui jednym z trzech, jakie otrzymało naszewojsko w 1953 r. od ZSRR.

JS-3Radzieckie czołgi ciężkie JS−3 zosta−

ły zademonstrowane oficjalnie po razpierwszy za granicą podczas defiladyw Berlinie, 7 września 1945 r., z okazjizwycięstwa nad Japonią. Po zakończeniuII wojny światowej czołg JS−3 przez dłu−gi czas uważany był za najdoskonalszy typ

czołgu ciężkiego. Do Polski sprowadzo−no 2 wozy tego typu w 1946 r. w celu za−poznania się z konstrukcją oraz przeszko−lenia instruktorów. Były w wyposażeniuOSWP. Brały udział w kilku defiladachw latach 50. Jeden z nich został późniejprzekazany Wojskowej Akademii Tech−nicznej, po czym odesłano go na poligonwojskowy w Orzyszu, gdzie testowano nanim nowe pociski. Drugi czołg ciężki JS−3przekazano do Technicznej OficerskiejSzkoły Wojsk Pancernych i Zmechanizo−wanych w Giżycku. 5.11.1957 r. czołgznalazł się w wyposażeniu OficerskiejSzkoły Wojsk Pancernych im. StefanaCzarnieckiego w Poznaniu. Jest to egzem−plarz o numerze seryjnym 604A81.

SU-100Pod koniec 1943 r. podjęto decyzję

o skonstruowaniu nowego średniego dzia−ła samobieżnego wyposażonego w 100−milimetrową armatę. Konstrukcję opartona balistyce oraz naboju 100−milimetro−wej armaty morskiej oraz wykorzystanowcześniej sprawdzone zespoły: kołyskę,oporopowrotnik i półautomatyczny zamekklinowy. Do końca 1944 r. zakłady pro−dukcyjne przekazały wojskom ok. 500nowych dział samobieżnych, a w pierw−szej połowie 1945 r. wyprodukowano jesz−cze ponad 700 wozów tego typu.

Działa SU−100 odegrały istotną rolęw końcowej fazie II wojny światowej,m.in. w bitwie nad Balatonem i podczasoperacji berlińskiej.

Wojsko Polskie otrzymało od wojskradzieckich pierwsze działa samobieżneSU−100 w kwietniu 1945 r., w celu za−poznania się ze sprzętem i przeszkoleniainstruktorów. Jeden wóz o numerze fa−


brycznym 1000499 (nr kadłuba 171058)otrzymała Oficerska Szkoła Broni Pan−cernej. Ten właśnie egzemplarz znajdujesię obecnie w naszym muzeum i jest je−dynym w kraju.

Najnowszymi zabytkami, które od nie−dawna znalazły się w naszym muzeum,są: limuzyna rządowa Zil 111 D cabrioz 1965 r., wagon szturmowy, prawdopo−dobnie pociągu pancernego nr 11 „Po−znańczyk” z okresu Powstania Wielkopol−skiego, samochody specjalne – pancernemarki Volvo 760 GLE i Peugeot 604 TI.27 lipca 2006 r. prosto z poligonu trafiłna ekspozycję prototyp polskiego czołgu„Wilk”, który służył przez wiele lat poznań−skim pancerniakom.

ZIL-111 DZIL (Zawod Imienia Lichaczowa) to

zakłady produkujące luksusowe rządowelimuzyny. W 1956 r. na wystawie osią−gnięć gospodarki narodowej w Moskwieprzedstawiono prototyp nowego reprezen−tacyjnego samochodu zbudowanego nabazie ZIL−a 110. Otrzymał on nazwę ZIL−111. Poza podstawową wersją 111 wytwa−rzano wersje 111A limuzyna z klimaty−zacją oraz 111 B kabriolet. Przód samo−chodu przypominał wtedy CZAJKĘ(wzornictwo zostało zapożyczone z sa−mochodu PACKARD). W grudniu 1962 r.rozpoczęto produkcję modelu 111 G (limu−zyna ze zmienionym nadwoziem). Najważ−niejsze zmiany to: cztery reflektory, bar−dziej płaski kształt maski, zmieniona kra−ta wlotu powietrza, zderzaki. Samochódbył dłuższy o 50 mm i cięższy o 210 kg .W 1964 r. rozpoczęto równoległe produk−cje typu 111 D kabriolet. Produkcję (ok.

10 sztuk rocznie) zakończono w 1968 r.W wersji 111 D fabrykę opuściło w su−mie 11 sztuk.

Nasz pojazd eksploatowany był w Nad−wiślańskich Jednostkach MinisterstwaSpraw Wewnętrznych (obecnie BiuroOchrony Rządu), prawdopodobnie dokońca lat 70. Służył do przewozu central−nych władz, dygnitarzy państwowych oraznajwyższych dowódców wojskowychMON. Na początku lat 80. trafił do Wy−ższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Samocho−dowych w Pile (byłe Centrum SzkoleniaCzołgowo−Samochodowego), a następniednia 6.12.2002 r., na podstawie poleceniaSzefa Logistyki Dowództwa Wojsk Lą−dowych, trafił do Muzeum Broni Pancer−nej Centrum Szkolenia Wojsk Lądowychim. Stefana Czarnieckiego.

Wagon Szturmowy pociągu pancer−nego powstał najprawdopodobniej dla jed−nego z pociągów pancernych biorącychudział w I wojnie światowej. Przebudo−wano go z normalnego wagonu towaro−wego krytego, o czym świadczą ślady pousuniętych dużych drzwiach wejściowychna obu burtach wagonu. Na przełomie1979/80 r. został odnaleziony na jednejz bocznic stacji Poznań Główny (przy wa−gonowni) przez pana Bernarda Kramerai dzięki jego inicjatywie oddany w 1991 r.do dyspozycji Specjalnego Pociągu Ratun−kowego, z przeznaczeniem na eksponat hi−storyczny. W 1991 r. naczelnik poznań−skiej Lokomotywowni p. Ireneusz Wasi−lewski zgodził się na postawienie wagonuna terenie zakładu. Obiekt przetranspor−towano i ustawiono we wrześniu 1992 r.Część załogi SPR zaangażowała się w jegoodnowienie – oczyszczono go i zakonser−



Głos wojska

wowano. W ustawie−niu wagonu pomogłabrygada p. AndrzejaSoboty. W paździer−niku 2002 r. komen−dant Centrum Szkole−nia Wojsk Lądowychpłk dr Stefan Filaryzwrócił się z prośbądo Ministra Infrastruk−tury Marka Pola o nie−odpłatne przekazaniewagonu do MuzeumBroni Pancernej. Od25 lutego 2003 r. wa−gon znajduje się naekspozycji.

* * *Prezentowany w Muzeum Broni Pan−

cernej Centrum Szkolenia Wojsk Lądo−wych im. Stefana Czarnieckiego w Po−znaniu sprzęt bojowy tworzy obecniejeden z największych w Polsce zbiór bro−ni pancernej i śmiało może być zaliczo−ny do wyróżniających się w świecie. Naekspozycji znajduje się 30 pojazdów bo−jowych, w większości sprawnych tech−nicznie i w pełni skompletowanych.

Muzeum Broni Pancernej CSWL –choć mieści się w samym sercu jednostkiwojskowej – stara się udostępniać zbioryszerokiej rzeszy publiczności. Muzeum od−wiedza rocznie około 7 tys. osób. W więk−szości są to uczniowie szkół z całej Polski,a także pasjonaci militariów, modelarze,członkowie różnych grup rekonstrukcyj−nych, z którymi muzeum utrzymuje kontakt,uczestnicząc wspólnie z nimi w różnych re−konstrukcjach.

Początkiem tej współpracy była rekon−strukcja lądowania aliantów pod Arnhemw sierpniu 2005 r. z okazji święta WojskaPolskiego. Członkowie StowarzyszeniaRekonstrukcji Historycznych Odwach,wspólnie z żołnierzami i kadrą centrumprzygotowywali pojazdy pancerne, abynastępnego dnia stanąć do walki nad brze−giem Warty. Tysiące poznaniaków przy−było nad rzekę, aby obejrzeć inscenizacjębitwy, która była największą operacją de−santowo−powietrzną II wojny światowej.Do Poznania przybyli z całej Polski miło−śnicy sprzętu wojskowego. Sama bitwa,tocząca się na dwóch brzegach Warty,trwała ponad godzinę. Nie zabrakło ostrza−łu artyleryjskiego, walki wręcz, pontono−wej przeprawy z pirotechniką w wodzieoraz prawdziwego sprzętu wojskowegoz 1944 r. Była to nietypowa lekcja histo−rii dla wielu młodych ludzi. Nie brakowa−ło także weteranów wojennych; wśródnich był uczestnik bitwy pod Arnhem por.

1 SBS gen. Sosabowskiego przeprawia się przez rzekępodczas inscenizacji


Włodzimierz Turowski, który po zakoń−czeniu powiedział, że była to prawdziwalekcja patriotyzmu, a Poznaniacy nie za−pomnieli o rocznicy „Cudu nad Wisłą”i święcie Wojska Polskiego.

Raz do roku muzeum odwiedzająabsolwenci szkół oficerskich, którzypo wielu latach wracają do swojejpancernej uczelni. I, jak mówią, każ−dy powrót w miejsce, które kiedyśznali, przywołuje wspomnienia i skła−nia do pewnej refleksji; i chciałobysię powiedzieć: dobrze, że jest takiemiejsce.

Uważam, iż ożywianie niektórycheksponatów pojazdów pancernych tonie tylko historia techniki i sprzętu, aleprzede wszystkim historia ludzi, któ−rym w tamtym okresie przyszło służyćw Wojsku Polskim. Grupa pasjonatów,którym przewodzę, dokonuje wręczrzeczy niemożliwych, aby pojazdy od−zyskały swój dawny blask, a ich serceznów zabiło. Wśród nich są uczniowie,

studenci, rezerwiści,właściciele prywatnychfirm, instruktorzy i wy−kładowcy wojskowi,którzy nie licząc czasu,starają się uruchamiaćstalowe potwory. Trzo−nem tej grupy są: cho−rążowie Maciej Sła−wiński, Radosław Wi−śniewski i Maciej Ba−naszkiewicz oraz osobyz poza wojska: JacekCzypicki, Janusz Raui Marian Baliński.

W lipcu zmarł na−gle nasz najlepszy „cza−

rodziej” – Zbyszko Andrzejczak. Dziękinim w muzeum zostały usprawnione takie

15 sierpnia 2006 r. – odwiedziło nas 8 tys. osób w ciągu 5 godzin

15 sierpnia 2006 r. – nawet można było pokrę−cić... to dzieciaki uwielbiają najbardziej



pojazdy, jak: czołg T−34/85, działo samo−bieżne SU−100, czołg ciężki JS−2, czołglekki T−70 czy bojowy transporter rozpo−znawczy BTR−152.

Ostatnio nasza grupa uczestniczyław realizacji dokumentalnych filmówprzedstawiających historię wypadków,które rozegrały się w Poznaniu w 1956 r.Na planie zdjęciowym ponownie pojawilisię uczestnicy tamtych dni. Znowu wró−ciły wspomnienia, a my mogliśmy po−czuć atmosferę, która wtedy panowała.Jeden z młodych podchorążych, którychwysłano wtedy na ulicę, po 50 latach takmówił: …jak ja tęskniłem za tym orzeł−kiem, ale tym w koronie... .

Muzeum nie tylko stara się usprawniaćsprzęt, ale również pozyskiwać i groma−dzić unikatowe egzemplarze techniki mi−

litarnej. Obecnie trwają wspólne przygo−towania z grupą Towarzystwa PrzyjaciółSopotu do wydobycia niemieckiego dzia−ła pancernego, które spoczywa na głębo−kości 4 metrów pod dnem rzeki. Jest topierwsza taka akcja, w której uczestnicząpasjonaci mający jeden cel, aby pojazdpozostał w kraju i trafił do polskiego mu−zeum. Pomaga nam w tym przedsięwzię−ciu wiele prywatnych firm i osób, którzyrobią to społecznie oferując sprzęt i fa−chową pomoc. Komendant Centrum Szko−lenia Wojsk Lądowych w Poznaniu płkdr Stefan Filary do tej akcji wyznaczyłnajlepszych specjalistów z sekcji eksplo−atacji pod dowództwem mjr. GrzegorzaPytlaka.

Liczę, iż wkrótce muzeum wzbogacisię o niemiecki pojazd pancerny.

MUZEUM BRONI PANCERNEJ CSWL

jest czynne codziennie od poniedziałku do piątkuw godz. 8.00–14.00,

po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym(061) 857 51 66



Marynarska grupa pielgrzymówliczyła ok. 100 osób. Byli togłównie marynarze służby za−

sadniczej, również kadra, rodziny wojsko−we, wśród nich członkinieStowarzyszenia „RodzinaWojskowa” oraz niewielka,ale profesjonalna grupa za−bezpieczenia logistyczne−go. Wszystkim dowodziłkmdr ppor. Zdzisław Kry−ger, a posługi duszpaster−skiej udzielał ks. por. To−masz Koczy z DekanatuMarynarki Wojennej.

W Warszawie, na pla−cu przed Katedrą Polową,spotkały się wszystkie woj−skowe grupy pielgrzymko−we wyruszające z Warsza−

wy, byliśmy więc w towarzystwie ośmiu−set innych pątników w mundurach. Ostat−niego dnia pielgrzymki, przed Często−chową, spotkały się natomiast wszystkie

kmdr ppor. Katarzyna FilimoniukDowództwo Marynarki Wojennej RP

Zaczęło się jak zwykle: oficjalne pisma, okólniki,formalne ustalenia organizacyjne pomiędzy osobamikoordynującymi całość przedsięwzięcia. Było tychprzygotowań wiele, wiele też było osóbzaangażowanych w sprawne przeprowadzenieXV Pieszej Pielgrzymki Żołnierzy na Jasną Górę.Odbyła się jak zwykle w sierpniu, w dniachod 4 do 14, tak aby w przeddzień Święta WojskaPolskiego dotrzeć do Czarnej Madonny.

ŻOŁNIERZENA PIELGRZYMIM SZLAKU

W drodze... Fot. Zdzisław Kryger


Głos wojska

wojskowe grupy pielgrzymów, któremniej więcej w tym samym czasie – napoczątku sierpnia – rozpoczęły wędrówkiz Bydgoszczy, Lublina i Wrocławia. Szliz nami również funkcjonariusze StrażyGranicznej i Biura Ochrony Rządu. Stusześćdziesięciu żołnierzy reprezentowałoSiły Zbrojne Stanów Zjednoczonych, Nie−miec, Słowacji i Litwy. Ostatniego dniapielgrzymki było nas trzy tysiące.

To śpiewa armia PanaNawet osobom mającym bliskie rela−

cje z Kościołem może wydawać się trud−ne spędzenie dziesięciu dni w drodze namodlitwie, słuchaniu konferencji, śpiewa−niu pieśni religijnych. Tak się może wy−dawać. W drodze okazuje się, że właści−wie prowadzona pielgrzymka może byćatrakcyjną formą nie tylko dla ludzi doj−rzałych, ale dla tych, do których przedewszystkim została skierowana – młodych,często niespełna dwudziestoletnich chłop−ców. Sama byłam zdziwiona, kiedy jeden

z marynarzy powie−dział mi, że jego ulu−bioną piosenką jestta, zaczynająca się odsłów „Jest zakątekna tej ziemi”. Trzebabyło go widzieć, z ja−kim przejęciem śpie−wał.

Ci, którzy decy−dują się iść po razpierwszy, mają szcze−gólnie dużo wątpli−

wości, obaw i niepewności. Czy dojdąo własnych siłach do celu, czy sobie po−radzą? Najczęściej okazywało się, żezbytnia pewność co do swojej kondycjiwpływała negatywnie na rzeczywistemożliwości fizyczne organizmu. Ci po−obijani, z otartymi stopami, czasami uty−kający, szli i szli, dzień po dniu. I do−szli.

Pielgrzymka to ważne wydarzeniereligijne, jeżeli spojrzymy na nie w uję−ciu indywidualnym, przez pryzmat kon−kretnego człowieka. To również istotnezadanie logistyczne, patrząc z perspek−tywy zapewnienia bezpieczeństwa, po−mocy medycznej, łączności i innychżyciowych spraw. Okazuje się jednak, żeprowadzenie grupy pielgrzymów marównież swój wymiar psychologiczny.Tak jakoś się dzieje, że indywidualne kry−zysy, momenty gorszego samopoczucia,ból i zmęczenie, przekładają się na na−strój całej grupy. Kiedy pogoda jest zła,

Zbiórka pielgrzymówprzed mszą świętą.Fot. KatarzynaFilimoniuk


pada deszcz i widać, że szybko się nieskończy, wtedy, gdy nawet po dwóchgodzinach marszu nie na gdzie usiąść naodpoczynek, bo wokół tylko kałuże, a no−gi w mokrych butach są w takim stanie,że... Wtedy niezastąpiony był ksiądz płkDarek Kowalski. Wiedział, że wolny,nieco smętny nastrój kościelnych pieśninie pomoże nam w mobilizacji. Potra−fił on całej ośmiusetosobowej grupie do−dać tyle energii, że dochodziła do obo−zowiska, zdzierając gardła na skocznychpiosenkach. Raz nawet, gdy trasa była wy−jątkowo długa, a obozu ani widu, śpiewa−liśmy „Białego misia”, „Hej sokoły” –i pomogło.

KapelaniByli zawsze blisko, rozmawiali, śmiali

się z nami, jedli posiłki, korzystali z po−mocy sanitariuszy, spowiadali. Każdy ka−pelan, jak każdy świecki, miał swój indy−widualny rys. Poczucie humoru, refleksyj−ność, bezpośredniość, a nawet specyficznaśląska gwara mieszały się jak w tyglu.Różny wiek, innecharaktery; żołnie−rze, chcąc poroz−mawiać, wyspo−wiadać się czy poprostu się zwie−rzyć, mogli więcwybrać osobę naj−bardziej im odpo−wiadającą.

Stałym wyda−rzeniem dnia każdej

pielgrzymki są konferencje. To forma na−uczania, katechizacji, dzielenia się reflek−sjami i przemyśleniami, oparta na SłowieBożym i prowadzona przez kapelana. My−ślę, że nie jest łatwo pogodzić w tej formiewypowiedzi prawd wzniosłych, religij−nych, z przedstawieniem codzienności,przyziemności ludzkich zachowań. Nie jestto łatwe, gdy nie chce się tematu spłycić,jednocześnie unikając moralizowania. Tymwiększa to sztuka, gdy słuchacze−pielgrzy−mi są zmęczeni wielogodzinnym marszem,a ponadto są grupą bardzo zróżnicowanąśrodowiskowo. Naszym kapelanom to sięudawało. Przy okazji uczyli młodych żoł−nierzy patriotyzmu, zasad dobrego wycho−wania, podstawowych reguł życia społecz−nego.

Bracie, siostroJak w każdej grupie zorganizowanej

doraźnie do konkretnego zadania, taki w naszej, z dnia na dzień można byłozaobserwować postępującą integrację.Rozmowy i wspólny odpoczynek odby−

Autorka w grupiepielgrzymujących

marynarzy.Fot. Zdzisław Kryger

K. Filimoniuk, Żołnierze na pielgrzymim szlaku


wały się nie tylko we własnym, najbliż−szym gronie, żołnierze nawiązywali noweznajomości, przełamywali bariery języko−we i całkiem dobrze porozumiewali sięz gośćmi z zagranicy. W ostatnich dniachpielgrzymki wymieniali pamiątki, emble−maty i adresy.

Wspólne przebywanie w tak specy−ficznych warunkach i duchowym zjedno−czeniu generuje też szczególny rodzajwięzi. Rozmawia się inaczej, chyba bar−dziej otwarcie, porusza tematy spoza tzw.konwencji towarzyskiej. Spotyka się lu−dzi, którzy przywracają wiarę w podsta−wowe, ogólnoludzkie wartości. Pomoc,naturalna życzliwość, wzajemna troska –to zasady, o które nie trzeba było się do−pominać, może dlatego, że byliśmy po−dobni do siebie poprzez wspólny marsz,podobne zmęczenie i kontuzje, które do−padały każdego.

Suchy prowiant, drobne pamiątki,a przede wszystkim osławione wojsko−we suchary oddawano dzieciom, którestały przy wiejskich drogach, pozdrawia−jąc pielgrzymów. Zdziwiłam się, widzącpewnego razu, że marynarze rozdają dzie−ciom również cukierki, nie mieliśmy prze−cież w menu takich smakołyków. Musia−łam długo pytać, zanim przyznali, żesłodycze kupili maluchom za własne pie−niądze.

St. mar. Wojciech Pępek, sanitariuszz 12dTR w Świnoujściu, zasługuje naszczególne wyróżnienie. Nasz sanitariuszstał się osobą rozpoznawalną w całej gru−pie pielgrzymów, bo pomagał nie tylkopotrzebującym, ale i innym sanitariuszomw ich obowiązkach. Nawet wieczorami,kiedy wszyscy odpoczywali po trudachcałego dnia, Wojtek pracował w punkcie

medycznym razem z lekarzami i ratow−nikami. W końcu, z obawy o jego wła−sne zdrowie, trzeba było „służbowo” po−lecić mu odpocząć.

Tyle samo hartu ducha i prawie tylesił fizycznych, co marynarze, miał sied−mioletni Kacper Adamowski z Gdyni.Drobnymi kroczkami przemierzał tęsamą trasę, w obozie brał czynny udziałw rozstawianiu namiotów, a paniom szar−mancko przynosił „na pokoje” bagaże.

Pogoda... duchaPogoda, bo ta jest szczególnie ważna

dla pielgrzymów, była taka, jaka być po−winna. Słońce – sierpniowe, ale już nieupalne, bardziej łaskawe ludziom zdanymna jego łaskę i niełaskę. Deszcz – dużodeszczu. Czasami z nieba lało od trzeciejrano (to bywała godzina naszej pobudki)do godzin popołudniowych. Marsz w takąpogodę, wiadomo, nie był komfortowy,ale pamiętaliśmy, że pielgrzymka to prze−de wszystkim osobiste poświęcenie i ofia−ra, więc... Teraz, kilka tygodni po powro−cie, miło wspomina się całą pielgrzymkę,z przyjemnością oglądamy zdjęcia, najprzy−jemniej jednak przypominamy sobie mo−menty trudne, ciężkie, kryzysowe. Prze−trwaliśmy je, a trudne chwile dodająwspomnieniom kolorytu.

Zamiast zakończeniaTyle i jeszcze więcej spostrzeżeń,

wzruszeń, zdarzeń zabawnych i poru−szających przydarzyło się uczestnikomXV Pieszej Pielgrzymki Żołnierzy naJasną Górę. Warto pielęgnować te do−świadczenia w codziennym życiu.

Zakończenie? Nie ma zakończenia,przecież pielgrzymka trwa.

K. Filimoniuk, Żołnierze na pielgrzymim szlaku


Działalność wspomnianego klubukoncentruje się m.in. na popula−ryzacji bojowych tradycji brytyj−

skiego lotnictwa i zacieśnianiu więzi po−między środowiskami lotniczymi państwsojuszniczych.

Celem wizyty było złożenie hołdupolskim lotnikom – uczestnikom walk nafrontach II wojny światowej, w tym bi−twy o Anglię, oraz podkreślenie znacze−nia Polski jako sojusznika w antyhitlerow−skiej koalicji i Jej wkładu w ostatecznezwycięstwo.

Z tej okazji urządzono wystawę sta−tyczną ponad 20 statków powietrznychróżnych typów. Były wśród nich różneodmiany Cessny, Pipera i De Havilanda,a ponadto: Challanger, Europa, Yak 52,Robin Aiglen, Pilatus, Lancair 400, RV9,Beech Baron 58, TBM 700, Aero Com−mander, Auster Aiglet, Rallye Minervai Spitfire MK VIII.

Centralna uroczystość odbyła się naPolu Mokotowskim w Warszawie przy

Pomniku ku Czci Lotników PolskichPoległych w latach 1939–1945. Uczest−niczyli w niej: wspomniana grupa bry−tyjskich gości, przedstawiciele Ambasa−dy Wielkiej Brytanii w Warszawie, kadraDowództwa Sił Powietrznych, weteranilotnictwa, przedstawiciele Stowarzysze−nia Lotników Polskich, MazowieckiegoOddziału Stowarzyszenia Seniorów Lot−nictwa Wojskowego RP, Klubu Senio−rów Lotnictwa, kół Związku Byłych Żoł−nierzy Zawodowych i Oficerów RezerwyRP działających przy Dowództwie SP,zaproszeni goście oraz sympatycy lotnic−twa – mieszkańcy Warszawy.

Zgromadzonych powitał szef Szko−lenia SP gen. dyw. pil. Zbigniew Biele−wicz. Wspomniał, że w ponad osiem−dziesięcioletniej historii polskiego lot−nictwa zapisanych jest wiele znaczącychwydarzeń napawających dumą i saty−sfakcją. Jednym z najwspanialszych,a zarazem najtragiczniejszych rozdzia−łów są lata II wojny światowej, w któ−

Zdzisław Wydra

W związku z obchodami 66. rocznicy bitwy o Anglięw pierwszej dekadzie września br. w SiłachPowietrznych gościła ponad 60-osobowa grupabyłych brytyjskich żołnierzy lotnictwa wojskowegoi osób towarzyszących, zrzeszonych w klubieThe Air Squadron (AS), której przewodniczyłAir Chief Marshall Sir Michael Graydon.

ROCZNICABITWY O ANGLIĘ


Głos wojska

rych polscy piloci dali świadectwo mę−stwa, odwagi i patriotyzmu. Po wojnieobronnej 1939 r. i walkach pod niebemFrancji odtwarzano Polskie Siły Po−wietrzne na brytyjskiej ziemi. LotniskaBramcote, Leconfield i Northolt stały siędla polskich lotników drugim domem.W początkowym okresie w Royal AirForce znalazło swoje miejsce blisko2300 polskich lotników, w tym 243 ofi−cerów, którzy tworzyli zręby pierwszychpolskich dywizjonów bombowych 300i 301 oraz dywizjonów myśliwskich 302i 303. Bitwa o Anglię stworzyła wielupodniebnych asów, wśród nich: Zdzisła−wa Krasnodębskiego, Mieczysława Mum−lera, Ludwika Paszkiewicza, StanisławaSkalskiego, Witolda Urbanowicza, JanaZumbacha.

Zawarte wówczas braterstwo bronipolskich i brytyjskich lotników, pomimoponad sześćdziesięcioletniej rozłąki, nieutraciło swojego znaczenia. Po tylu la−tach znowu jesteśmy sojusznikami.

Air Chief Marshall Sir Michael Gray−don podkreślił z kolei, że członkowie klu−bu The Air Squadron stanowią reprezen−tatywną grupę brytyjskich obywateli,którzy uznają olbrzymie zobowiązaniewobec narodu polskiego za poświęceniew walce na frontach II wojny światowej.Wspomniał, że tylko w Bitwie o Anglięz ogólnej liczby 145 polskich pilotów 30oddało swoje życie, a Dywizjon 303 byłformacją, która uzyskała największą licz−bę zestrzeleń nieprzyjacielskich samolo−tów. Polskie załogi lotnicze w latach1940–1945 wykonały ponad 102 tys. ope−

Uczestnicy uroczystości przed Pomnikiem ku Czci Lotników Polskich Poległychw latach 1939–1945. Fot. Mirosław Wójtowicz


racyjnych lotów bojowych,odznaczając się zawsze od−wagą i poświęceniem. Ak−centował, że złożenie wień−ca i przelot samolotu Spitfire– oznaczonego symbolemDywizjonu 303 – to symbo−liczne podziękowanie całemuwalczącemu narodowi pol−skiemu, żołnierzom wszyst−kich formacji, którzy w tam−tym tragicznym okresie, wrazz Brytyjczykami i ich sojusz−nikami, walczyli o wolność.

Po apelu pamięci delega−cje uczestniczące w uroczystości złoży−ły wieńce i wiązanki kwiatów.

Podczas pobytu w dęblińskiej „Szko−le Orląt” brytyjscy goście zapoznali sięz tradycjami uczelni oraz obejrzeli wy−stawę statyczną samolotów eksploatowa−

nych w polskich SP. Ostatnie trzy dni spę−dzili w Krakowie, gdzie mieli możliwośćobejrzenia miasta i okolic z pokładu sa−molotów transportowych M−28, An−26i C−295 M, a także zwiedzenia jego naj−wspanialszych zabytków.

Składanie wieńców. Na pierwszym planie delegacja The Air Squadron,za nimi delegacja SP. Fot. Mirosław Wójtowicz

Pomnik ku Czci Lotników Polskich Poległychw latach 1939–1945. Fot. Mirosław Wójtowicz

Z. Wydra, Rocznica bitwy o Anglię


Głos wojska

Od wielu lat kajakarstwo turysty− czne ma swoich gorących zwo−lenników w Marynarce Wojen−

nej. Pierwsze grupy wodniackie pojawi−ły się na Pojezierzu Kaszubskim na po−czątku lat 50. Bazą do organizacji spły−wów kajakowych była wówczas stanicawodna w Krzesznej nad jeziorem Ustrzyc−kim, co dało początek późniejszemu roz−wojowi turystyki kajakowej w OddzialePTTK Marynarki Wojennej. Pierwszymiorganizatorami kajakowych wycieczek poKaszubach byli: Marian Wawrzyniak,Jerzy Ławczyn i Czesław Adamczyk,których śmiało można uznać za prekur−sorów turystycznego kajakarstwa w Ma−rynarce Wojennej. Z ich inicjatywy i dzię−ki wielu staraniom udało się, przy wspar−ciu służbowym, wybudować wspomnianąstanicę i przystań, użytkowaną w każdyletni weekend przez kadrę zawodowąi pracowników wojska wraz z rodzinami,

z garnizonu Gdynia. Do dyspozycji mie−li wówczas 10 kajaków (tzw. dykciaki).

W latach 50. i 60. kajakarze z Mary−narki Wojennej brali udział w wielu im−prezach kajakowych. Od 1957 r. po dzieńdzisiejszy, odgrywają czołową rolę w naj−bardziej renomowanej polskiej imprezie– Międzynarodowym Spływie Kajako−wym na Dunajcu. W osadach dwuosobo−wych dwukrotnie triumfowali CzesławAdamczyk i Lech Dojka. Jan Łuckii Waldemar Tomasiński wielokrotniezdobywali złote, srebrne i brązowe meda−le, a pierwsze miejsce zajęła swego czasuKrystyna Dziembowska.

Innym przejawem aktywności kaja−karzy były szkółki kajakowe dla młodzie−ży oraz letnie obozy i wczasy wędrownena popularnych szlakach Warmii, Mazuri Pomorza. Prowadzili je przodownicyturystyki kajakowej PTTK: CzesławAdamczyk, Zdzisław Repeta, Jan Łucki

Andrzej TokarskiKatarzyna Jabłońska

Wśród klubów Oddziału PTTK Marynarki Wojennejzajmujących się turystyką kwalifikowaną i mającychbliski związek z morzem oraz regionem nadmorskim,piękną i długą historię zapisał Klub Wodny, któryw 1970 r. przyjął nazwę Klub Turystyki Kajakowej„Delfin”. Pod tą nazwą funkcjonuje do chwili obecnej.

50 LAT TURYSTYKIKAJAKOWEJW MARYNARCE WOJENNEJ RP (1956–2006)


i inni koledzy spod znaku wiosła. Klub,już wówczas bardzo znany w PolskimTowarzystwie Turystyczno−Krajoznaw−czym i Polskim Związku Kajakowym,otrzymał pierwsze miejsce wśród klubówturystycznych PTTK w wojsku i w na−grodę – kajaki plastikowe.

Spływy w kraju i za granicą, obecnośćna imprezach kajakowych w różnych czę−ściach Polski oraz zdobyte doświadczeniespowodowały, że w „Delfinie” zaczętomyśleć o organizacji własnej imprezy naWybrzeżu. Z inicjatywy Eugeniusza An−drackiego, Andrzeja Opalińskiego i Je−rzego Sawczyna zrodziła się koncepcjaorganizacji morskiego spływu kajakowe−go na Zatoce Puckiej. W lipcu 1973 r. prze−prowadzono rekonesansowy spływ z Ja−starni do Rewy. W lipcu następnego rokuodbył się I Ogólnopolski Spływ Kajako−wy „Zatoka Pucka’ 74”, na trasie Hel –Jastarnia – Puck – Rewa (54 km), pod−czas którego uczestnicy przeżyli sztormi chwile grozy. Do 1977 r. kolejne spływymiały charakter ogólnopolski, a w latach1978–1980 rangę imprezy międzynaro−dowej.

Następne bałtyckie spotkania kajaka−rzy odbywały się jako maratony lub spły−

wy ogólnopolskie, pod tradycyjną nazwą„Zatoka Pucka”. Trwało to do 1989 r.Impreza odbyła się jeszcze raz po 9 latachprzerwy, w 1998 r. Łącznie w 13 edycjachuczestniczyło 2200 turystów.

Spływy były wielką okazją do zapre−zentowania rzeszom kajakarzy urokówi walorów nadmorskiego regionu orazprzybliżenia Marynarki Wojennej. Z roliwiodącego organizatora tego niezwykleodpowiedzialnego przedsięwzięcia bar−dzo dobrze wywiązali się działacze Klu−bu Turystyki Kajakowej „Delfin”, przypomocy Dowództwa Marynarki Wojen−nej, Zarządu Oddziału PTTK MW i wie−lu przedstawicieli wybrzeżowych klubówkajakowych.

W latach 70. i 80. klub przeżywałswoje apogeum, zdobywając wielokrot−nie nagrody w skali Wojska Polskiego,w Polskim Towarzystwie Turystyczno−−Krajoznawczym i Polskim Związku Ka−jakowym. W kolejnych latach pojawiłysię trudności związane z zapewnieniembezpieczeństwa na morzu przez Marynar−kę Wojenną i innych współorganizato−rów, co wraz z malejącą frekwencją spo−wodowało zaniechanie organizacji tejwspaniałej imprezy.

Członkowie „Delfina” w zimowym spływie na Wdzie

A. Tokarski, K. Jabłońska, 50 lat turystyki kajakowej...


Kolejne lata, po dzień dzisiejszy, wy−pełniły spływy klubowe, udział w spły−wach okręgowych, ogólnopolskich, mię−dzynarodowych, głównie na wodachśródlądowych. „Delfin” zaznacza wciążswoją obecność dobrymi wynikami indy−widualnymi i zespołowymi, np. w spły−wach na: Wdzie, Brdzie, Popradzie, Du−najcu. Osobliwe i pełne uroku były spływyrzekami przygranicznymi Białorusi, któ−rych pomysłodawcą i realizatorem byłwciąż pełen werwy Czesław Adamczyk.

Chluby klubowi przysporzył, niestru−dzony w samotnych wyprawach kajako−wych po rzekach Polski i Europy, st. chor.mar. rez. Jan Łucki. Pierwszą jego eska−padą był spływ Wisłą, od źródeł tej rzekido Gdańska, z okazji Milenium grodu nadMotławą w 1997 r. Następne wyprawywiodły rzekami i kanałami Niemiec,Holandii, Francji, Czech. Łącznie w tychwielkich wyprawach przepłynął prawie24 000 km. W 2006 r. odbył kolejną wy−prawę, wieńczącą 10−letnie wyczyny tegowielkiego indywidualisty. Trasa rejsuprowadziła z Warszawy do HamburgaWisłą, Notecią, Wartą, Odrą i Łabą.

Bardzo głośne stały się również mor−skie rejsy kajakowe z Gdyni do Szwecji,

w których głównymi bohaterami byli JanŁucki i Tomasz Przybylski.

Do grona zasłużonych działaczy, ta−kich jak: Bogusław Wabia – prezes klu−bu, Krystyna Dziembowska – sekretarzczy Czesław Adamczyk, dołączyła nowagrupa osób, z Adamem Szychułdą i Elż−bietą Kiełbasiewicz na czele, dzięki któ−rym, mimo pewnych trudności finanso−wych i sprzętowych, Klub TurystykiKajakowej „Delfin” radzi sobie zupełniedobrze, realizując przez cały rok bogatyplan przedsięwzięć, uczestnicząc w let−nich i zimowych spływach na Pomorzui w innych regionach Polski.

Działalność w zakresie kajakarstwawpisuje się znacząco w realizowany odwielu lat przez Klub MW i Oddział PTTKMW program „Poznajemy MarynarkęWojenną i region nadmorski”. Jego myśląprzewodnią jest nie tracące na aktualno−ści motto: Mając na względzie odwiecz−ne umiłowanie Ojczystej Bandery przezpolskie społeczeństwo, działalność kra−joznawcza i rekreacyjna pozwala na sze−rokie upowszechnianie rangi i znacze−nia Marynarki Wojennej RP dla bez−pieczeństwa kraju i jego gospodarkimorskiej.

Jan Łucki powracający z 10 samotnej eskapady w sierpniu 2005 roku

Głos wojska



www.mon.gov.pl


A N A L I Z Y ♦ O P I N I E ♦ P O L E M I K I

Szacunkowo ocenia się, że w Pol−sce kontakt z narkotykami miałook. 3 mln osób, 60 tys. uznawanych

jest za uzależnione, a 400 tys. „bierze” odczasu do czasu i jest na granicy uzależnie−nia. Jak wskazują badania Krajowego Biu−ra ds. Przeciwdziałania Narkomanii,w ostatnich latach dynamicznie zmieniasię charakter problemu narkotykowego:

obniża się średnia wieku osób, którezażywają narkotyki (12–13 lat),kilka lat temu marihuana czy amfeta−mina były używkami najczęściej sto−sowanymi przez młode osoby, stu−dentów i uczniów. Obecnie „trawkę”palą przedstawiciele różnych grupspołecznych, także biznesmeni i bez−robotni,

ppłk Jerzy Nędzi, ppłk Jarosław SosińskiDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

Narkomania i alkoholizm są jednymz najpoważniejszych problemów społecznychi zdrowotnych zarówno na świecie, jak i w Polsce.Współcześnie postrzega się je jako groźny przejawpatologii, dla których nie istnieją granice państw,bariery prawne, administracyjne i kulturowe.Narkotyki i alkohol są przyczyną wielu indywidualnychdramatów i zagrożeń zbiorowych, między innymiprzestępczości, deprawacji i degradacji społecznej,a ich ekspansja charakteryzuje się wysoką dynamikąoraz dużymi trudnościami w prowadzeniu działańzapobiegawczych.

REALIZACJAW RESORCIE OBRONYNARODOWEJPROGRAMÓW PRZECIWDZIAŁANIANARKOMANII I PROFILAKTYKIALKOHOLOWEJ w latach 2000–2005


dzisiejszy narkoman, jeśli nie należydo grupy najciężej uzależnionych, jestczysty, zadbany i nie ma okaleczone−go ciała. Zażywanie narkotyków sta−ło się sposobem na rozrywkę. Mło−dzi sięgają po nie, aby wzmóc efektzabawy,następuje zjawisko dyfuzji zaintere−sowania narkotykami w miejsca,gdzie nie były popularne – mniejszemiasta, tereny wiejskie.W narkotykach najgroźniejsze wyda−

je się to, że są modne, stały się atrybutemwypoczynku i rozrywki młodych ludzi,wielu stosuje je jako stymulator aktywno−ści. Młodzież nie szuka już usprawiedli−wienia dla zażywania narkotyków w ide−ologii, liczą się mocne wrażenia i dobrazabawa, ucieczka od stresów i frustracji.

Według Państwowej Agencji Roz−wiązywania Problemów Alkoholowych,w Polsce około 600 tys. ludzi jest uza−leżnionych od alkoholu, ponad 2 mlnosób nadużywa alkoholu, prawie 4 mlnto członkowie ich rodzin. Około 3 mlnosób żyje w rodzinach, w których z po−wodu powtarzającej się nietrzeźwościdochodzi do przemocy. Setki tysięcy Po−laków kieruje samochodami w stanie nie−trzeźwości. Problemy alkoholowe obej−mują około 15% mieszkańców naszegokraju i są źródłem strat, które można oce−nić na około 6% produktu krajowegobrutto. Alkohol jest w Polsce głównąprzyczyną zgonów i inwalidztwa osóbw wieku 15–21 lat. Na leczenie odwy−kowe wydajemy rocznie ok. 120 mln zł.Szacunkowo, na 100 młodych ludzi 2–3zostanie uzależnionych od alkoholu, a dla30 będzie to powodem konfliktu z pra−wem, przemocy w rodzinie.

W marcu 2004 r. przedstawiono rezul−taty badań ESPAD (Europejskiego Bada−nia w Szkołach na Temat Używania Al−koholu i Narkotyków), powtarzanych cocztery lata (1995, 1999, 2003). Okazałosię, że co trzeci polski 17–18−latek i copiąty 15–16−latek przynajmniej raz w ży−ciu palił trawę, a co piąty nastolatek sto−sował leki uspokajające lub nasenne nie−zgodnie ze wskazaniem.

Badania pokazały również, że najbar−dziej rozpowszechnioną substancją psy−choaktywną wśród młodzieży szkolnej,podobnie jak wśród dorosłej części spo−łeczeństwa, są napoje alkoholowe. Pierw−szy kontakt z alkoholem ma za sobą po−nad 90% piętnastolatków. W ciągu dwu−nastu miesięcy przed badaniem, napojealkoholowe spożywało 82% z nich. Od−setek piętnastolatków, którzy pili w cią−gu ostatnich 30 dni, wzrósł przez czterylata o 11%. Niekorzystnym zjawiskiem,z profilaktycznego punktu widzenia, sąpozytywne oczekiwania wobec alkoho−lu. Młodzież dostrzega w spożywaniualkoholu świetną zabawę (31%) i zwięk−szenie swojej atrakcyjności towarzyskiej(27%), poczucie odprężenia (24%), za−pomnienie o swoich problemach (16%).

Siły Zbrojne, podobnie jak inne śro−dowiska czy grupy zawodowe, podlegajątemu samemu prawu, warunkom ekono−micznym i społecznym, zmianom cywi−lizacyjnym, obyczajowym i etycznym,jak całe społeczeństwo. Armia stanowiodbicie stanu państwa i społeczeństwa,jego zalet i wad, jako jego integralnaczęść zmienia się razem z nim.

Trudno precyzyjnie określić skalęzagrożenia zażywaniem narkotyków orazspożywaniem i nadużywaniem alkoholu

J. Nędzi, J. Sosiński, Realizacja w resorcie obrony narodowej...


przez żołnierzy. Uzyskiwane w badaniachspołecznych dane są tak naprawdę dany−mi szacunkowymi. Wszyscy są zgodni codo tego, że ani dealerzy, ani zażywają−cy nie są zainteresowani ujawnianiem in−formacji. I jak w wypadku każdego tegotypu przestępstwa, im gorliwsze ściganietego procederu, tym głębiej do podzie−mia schodzą łamiący prawo. Żandarme−ria Wojskowa przyznaje, że pomysło−wość żołnierzy w ukrywaniu środkówodurzających oraz wnoszeniu ich na te−ren obiektów wojskowych jest nieogra−niczona. Dealerzy narkotykowi i handla−rze alkoholu działają wokół jednosteki osiedli wojskowych, na dyskotekachi dworcach. Dostarczają „działkę” lubbutelkę alkoholu w umówione miejscena telefon. Jednak, jak twierdzą żołnie−rze, narkotyki i alkohol przenikają dokoszar przede wszystkim w czasie powro−tu z urlopów i przepustek. Według infor−macji dowódców, w większości przypad−ków przy żołnierzach znajdowano –jedną, dwie „działki” narkotyku. Prze−ważnie byli to żołnierze starsi stażemsłużby, wracający do koszar po urlopielub przepustce.

Cele programów

Ustawa z dnia 26 października 1982 r.o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdzia−łaniu alkoholizmowi oraz ustawa z dnia24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniunarkomanii nałożyły obowiązek przygo−towania przez właściwe instytucje odpo−wiednich programów profilaktycznych.Powołane ustawami: Państwowa AgencjaRozwiązywania Problemów Alkoholo−wych oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdzia−łania Narkomanii opracowały:

a) Krajowy Program PrzeciwdziałaniaNarkomanii na lata 2002–2005;

b) Narodowy Program Profilaktyki i Roz−wiązywania Problemów Alkoholo−wych na lata 2000–2005.Programy wiążą się z przyjętymi

przez Unię Europejską: „Planem działa−nia Unii Europejskiej wobec narkoty−ków” oraz „Europejskim planem działańwobec alkoholu”. Oba programy zakła−dały zintegrowanie działań administracjipaństwowej, samorządowej oraz organi−zacji pozarządowych na rzecz osiągnię−cia wyznaczonych celów. Priorytetowecele i strategie działań określone w pro−gramach stanowiły podstawę do opraco−wania wojewódzkich i gminnych pro−gramów profilaktyki alkoholowej i nar−kotykowej. Istotną rolę w ich realizacjiprzewidziano dla organizacji pozarzą−dowych i instytucji specjalistycznych.Zarówno Państwowa Agencja Rozwiązy−wania Problemów Alkoholowych, jaki Krajowe Biuro ds. PrzeciwdziałaniaNarkomanii zobowiązane zostały doopracowywania corocznych raportówz realizacji programów, które Rada Mi−nistrów przedkładała Sejmowi RP.

Zadania resortu

W realizacji celów określonych w pro−gramach profilaktycznych resortowi obro−ny narodowej przypisano zadania z nastę−pujących obszarów:1) edukacji i podnoszenia kompetencji

pracowników resortu w zakresie roz−wiązywania problemów alkoholo−wych i narkotykowych,

2) prewencji i osłony jednostek wojsko−wych przed przenikaniem na ich te−ren alkoholu i narkotyków,

Analizy ♦ Opinie ♦ Polemiki


3) współdziałania z innymi organamipaństwowymi oraz rządowymi i po−zarządowymi organizacjami w zakre−sie przeciwdziałania narkomanii i al−koholizmowi,

4) prowadzenia badań oraz monitorowa−nie zjawisk.

Edukacja i podnoszeniekompetencji

Głównymi podmiotami organizujący−mi i realizującymi zadania edukacyjneoraz podnoszenia kompetencji pracow−ników resortu w zakresie rozwiązywa−nia problemów alkoholowych i narkoty−kowych były: Departament Wychowa−nia i Promocji Obronności, ŻandarmeriaWojskowa, Naczelna Prokuratura Woj−skowa oraz Zarząd Wojskowej SłużbyZdrowia SG WP.

W okresie funkcjonowania Krajowe−go Programu Przeciwdziałania Narko−manii oraz Narodowego Programu Pro−filaktyki i Rozwiązywania ProblemówAlkoholowych przeprowadzono wieleróżnorodnych form edukacyjnych, któ−rych celem było dostarczenie kadrze i żoł−nierzom zasadniczej służby wojskowejwiedzy o zjawiskach narkomanii i alko−holizmu w Polsce, mechanizmów uzależ−nienia, działań profilaktycznych orazobowiązujących przepisów prawa. Do−wódców różnych szczebli dowodzenia, ofi−cerów społeczno−wychowawczych, psy−chologów oraz lekarzy przygotowywanodo prowadzenia działań profilaktycznychw jednostkach wojskowych, konstruowa−nia programów w tym zakresie oraz roz−poznawania, diagnozowania i prognozo−wania patologii społecznych w środowi−sku wojskowym.

W 135 warsztatach, szkoleniach i kur−sach organizowanych i prowadzonychprzez Departament Wychowania i Promo−cji Obronności w jednostkach wojsko−wych uczestniczyło prawie 3000 żołnie−rzy zawodowych, ponad 3400 żołnierzysłużby zasadniczej oraz 120 psychologówwojskowych. Zorganizowano także szko−lenie certyfikujące dla realizatorów pro−gramu profilaktycznego w zakresie pro−blematyki narkotykowej i HIV/AIDS,który ukończyło 20 konsultantów dowód−ców ds. psychoprofilaktyki.

W jednostkach wojskowych realizowa−ny był program profilaktyczny „Korekta”.Jego celem była interwencja w sferę prze−konań normatywnych, odnoszących się doobyczajowości i osobistego stosunku doużywania alkoholu. Program oraz materia−ły pomocnicze do jego realizacji zostałyrozpowszechnione w wojsku w takim na−kładzie, by miał je w swojej dyspozycjikażdy dowódca pododdziału, każdy oficerspołeczno−wychowawczy i każdy psycho−log. Część materiałów dydaktycznych doprogramu stanowiły kasety wideo pt. Nietruj się, zawierające m.in. filmy szkolenio−we (Ucieczka w niewolę, Portrety, Nikt niepotrafił powiedzieć nie).

Opracowano i wdrożono programprofilaktyczny „Trzeźwy kierowca”, dlakierowców – żołnierzy zasadniczej służ−by wojskowej oraz kadry prowadzącejszkolenie specjalistyczne w wojskowychośrodkach szkolenia kierowców. Jegocelem jest zwiększenie bezpieczeństwaw ruchu drogowym.

Problematykę z zakresu profilaktykialkoholowej i narkotykowej realizowanorównież w ramach kształcenia obywatel−skiego dla żołnierzy zasadniczej służby




wojskowej oraz szkolenia doskonalącegożołnierzy zawodowych. Do prowadzeniazajęć angażowano przede wszystkim psy−choprofilaktyków oraz przeszkolonychw tym zakresie oficerów.

Uzupełnieniem działalności szkole−niowej jest realizowany w Siłach Zbroj−nych cykl dydaktycznych spektakli –monodramów poświęconych problema−tyce alkoholowej i narkotykowej. Ta for−ma zajęć, realizowana przez zawodowychaktorów, spotkała się z aprobatą środo−wisk wojskowych i najbardziej przema−wiała do wyobraźni widzów.

Szereg przedsięwzięć z zakresu kształ−towania świadomości prawnej wśród żoł−nierzy (spotkania, szkolenia, informacje,pogadanki itp.) prowadziły wojskowe or−gany ścigania. Większość z nich zawiera−ła elementy profilaktyki alkoholowej i nar−kotykowej.

W okresie obowiązywania przedmio−towych programów prokuratorzy wojsko−wi odbyli spotkania z żołnierzami służbyzasadniczej i kadrą zawodową (przedewszystkim na prośbę dowódców), poświę−cone prawnym i społecznym aspektomzjawisk patologicznych w wojsku. Spo−tkania prowadzono w oparciu o ustaleniapoczynione w toku prowadzonych sprawkarnych i o wykroczenia, wskazujące nakryminogenny wpływ alkoholu i narkoty−ków jako istotnych czynników sprzyjają−cych popełnianiu czynów zabronionych.Przedstawiano zasadnicze przyczyny i oko−liczności przestępstw popełnianych przezżołnierzy w związku z nadużywaniem al−koholu i używaniem narkotyków.

Wiele przedsięwzięć edukacyjnych re−alizowała Żandarmeria Wojskowa. W pro−wadzonych szkoleniach, pogadankach,

spotkaniach i prezentacjach uczestniczy−ło kilkanaście tysięcy żołnierzy zawodo−wych, zasadniczej służby wojskowej orazpracowników wojska. Działalność tę or−ganizowali i koordynowali komendancioddziałów ŻW, dostosowując przedsię−wzięcia do występujących zagrożeń, po−trzeb i planów pracy wychowawczo−profi−laktycznej dowódców jednostek wojsko−wych. Prowadzono również systematyczneszkolenia specjalistyczne dla kadry Żandar−merii Wojskowej w zakresie czynnościprawnych związanych z problematyką al−koholową i narkotykową. W KomendzieGłównej Żandarmerii Wojskowej utwo−rzono Oddział Profilaktyki, natomiastw Oddziałach Żandarmerii Wojskowejsekcje profilaktyki. Ponadto ŻandarmeriaWojskowa przeszkoliła dowódców pod−oddziałów w zakresie identyfikacji sub−stancji narkotycznych, rozpoznawaniaosób znajdujących się pod ich wpływemoraz ujawniania upraw roślin zawierają−cych substancje psychoaktywne.

Do prowadzenia działalności edukacyj−nej i profilaktycznej przygotowano lekarzywojskowych. W ramach zajęć dydaktycz−nych z zakresu psychiatrii, w kształceniupodyplomowym słuchaczy VI roku Stu−diów Wydziału Wojskowo−LekarskiegoUniwersytetu Medycznego w Łodzi, pro−wadzono wykłady i seminaria poświęconem.in. problematyce profilaktyki alkoholo−wej i narkotykowej w wojsku. Natomiastlekarze wojskowi rozpoczynający specja−lizację uczestniczyli w wykładach i semi−nariach dotyczących diagnostyki, terapiii profilaktyki żołnierzy z problemem alko−holowym i narkotykowym.

Dla ugruntowania oraz wzmocnieniapłaszczyzny działań edukacyjnych, wyni−


kających z Krajowego Programu Przeciw−działania Narkomanii oraz NarodowegoProgramu Profilaktyki i RozwiązywaniaProblemów Alkoholowych, wydano ma−teriały szkoleniowe do prowadzenia pra−cy profilaktycznej w Siłach Zbrojnych,m.in.: „Alkohol świadome ryzyko”, „Nar−kotyki – stop – najlepsze wyjście niewchodzić”, „HIV/AIDS zagrożenie XXIwieku”, „Problemy narkomanii”, „Narko−tyki, i co dalej...”, „Alkohol i kierowca”,„Identyfikator środków uzależniających”.

Materiały te uzupełniono o wydaw−nictwa książkowe, foldery, plakaty i ulot−ki poświęcone przedmiotowej problema−tyce. Na potrzeby szkoleniowe żołnierzyzasadniczej służby wojskowej – kandy−datów na kierowców wojskowych, wy−dano Licznik trzeźwości, który obrazuje,jak zmienia się poziom alkoholu we krwiw zależności od dawki, upływu czasu odspożycia oraz wagi ciała.

Prewencja i osłona jednostekwojskowych

Istotną rolę w ograniczaniu zjawiskpatologii społecznych w wojsku odgry−wają działania prewencyjne i osłonowe,realizowane przez Żandarmerię Woj−skową i byłe Wojskowe Służby Infor−macyjne – we współdziałaniu z dowód−cami jednostek wojskowych. Przedewszystkim są one ukierunkowane na li−kwidację punktów zakupu narkotykóworaz nielegalnych miejsc sprzedaży al−koholu, ograniczenie dostępu dealerównarkotykowych do żołnierzy, ujawnia−nie przypadków wnoszenia alkoholu nateren obiektów wojskowych oraz posia−dania narkotyków, a także przestrzega−nie prawa w zakresie umiejscowienia

punktów sprzedaży alkoholu w pobliżujednostek wojskowych.

Żandarmeria Wojskowa prowadziłazintegrowane działania profilaktycznez wykorzystaniem ambulansów krymina−listycznych oraz kontrolowała żołnierzypełniących służby dyżurne i wartowni−cze. Sprawdzano pomieszczenia (war−townie, świetlice, szatnie, biura przepu−stek) pod kątem ujawnienia narkotyków,przy użyciu psów służbowych. Żołnierzybadano za pomocą testów do wykrywa−nia narkotyków w organizmie (pocie, śli−nie i w moczu) oraz na zawartość alko−holu w wydychanym powietrzu.

Jednostki organizacyjne ŻandarmeriiWojskowej, wspólnie z Policją wdrożyłykoncepcję prewencyjnej osłony jednostekwojskowych, w celu rozpoznawania i za−pobiegania przenikaniu narkotyków dojednostek wojskowych. W okresie naj−większych zagrożeń i zwiększonego ru−chu pojazdów na drogach ŻandarmeriaWojskowa prowadziła akcje, których ce−lem było ujawnienie kierujących pojazda−mi pod wpływem alkoholu i substancjinarkotycznych.

Ponadto, realizując zadania określo−ne w Decyzji 177/MON Ministra Obro−ny Narodowej z dnia 14 czerwca 2005 r.w sprawie umacniania dyscypliny woj−skowej oraz przeciwdziałania patologiomw wojsku, między innymi:♦ zainicjowano zmiany w przepisach

prawnych zmierzające do nadaniauprawnień przełożonym dyscyplinar−nym oraz wojskowym organom po−rządkowym do prowadzenia badań nazawartość alkoholu w organizmieoraz użycia narkotyków przez żoł−nierzy,




♦ przystąpiono do opracowania mapyszczególnie zagrożonych narkotykamigarnizonów i jednostek wojskowych,

♦ przygotowano i wdrożono procedurypostępowania z żołnierzami i osoba−mi znajdującymi się pod wpływem al−koholu lub środków narkotycznychna terenie jednostek wojskowych,

♦ przeprowadzono w wytypowanychjednostkach wojskowych akcję pro−filaktyczno−szkoleniową „Narkoty−kom – NIE”,

♦ wyposażono jednostki wojskowe w te−sty narkotykowe oraz przeprowadzo−no badania żołnierzy na obecność nar−kotyków w organizmie (Wytyczne SzefaWojskowej Służby Zdrowia SG WPz dnia 19 września 2005 r. w sprawiewykonywania u żołnierzy testów naobecność narkotyków w moczu).Zarówno Żandarmeria Wojskowa, jak

i Wojskowe Służby Informacyjne realizo−wały zadania ochronne i profilaktycznetakże w stosunku do żołnierzy polskichwykonujących zadania poza granicamipaństwa. Obejmowały one m.in. rozpo−znanie zagrożeń związanych z próbamiwprowadzania narkotyków do jednostekoraz przerzutu narkotyków przy użyciutransportów wojskowych. Wszyscy żoł−nierze i pracownicy wojska powracającyz misji pokojowych poddawani byli szcze−gółowej kontroli antynarkotykowej.

Działaniom prewencyjnym i osłono−wym jednostek wojskowych sprzyjałyopracowane i wdrożone w Siłach Zbroj−nych akty prawne wynikające z delega−cji ustawy o wychowaniu w trzeźwościi przeciwdziałaniu alkoholizmowi: Roz−porządzenie Ministra Obrony Narodowejz dnia 17 lipca 2003 r. w sprawie postę−

powania w razie wnoszenia napojówalkoholowych na teren obiektów wojsko−wych oraz wysokości opłaty za przecho−wywanie napojów alkoholowych w depo−zycie oraz Zarządzenie Nr 3/MON Mini−stra Obrony Narodowej z dnia 21 lutego2003 r. w sprawie określenia organówwojskowych właściwych do wyrażaniazgody na sprzedaż i podawanie napojówalkoholowych w miejscach znajdującychsię pod zarządem wojskowym.

WspółdziałanieDotychczasowe doświadczenia wska−

zują, że zrealizowanie niektórych przed−sięwzięć w profilaktyce alkoholowej i nar−kotykowej na poziomie zapewniającymosiągnięcie założonych celów byłoby utrud−nione albo wręcz niemożliwe, bez współ−pracy i angażowania wyspecjalizowanychinstytucji cywilnych i organizacji poza−rządowych.

W działalności szkoleniowej i wydaw−niczej korzystano z wiedzy i doświadcze−nia pracowników Krajowego Biura ds.Przeciwdziałania Narkomanii oraz Pań−stwowej Agencji Rozwiązywania Proble−mów Alkoholowych. Zajęcia warsztato−we z kadrą i żołnierzami zasadniczejsłużby wojskowej prowadzili fachowcyz Komendy Głównej Policji, InstytutuPsychiatrii i Neurologii Polskiego Towa−rzystwa Psychologicznego, TowarzystwaRodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych„Powrót z U” oraz Fundacji na Rzecz Za−pobiegania Narkomanii „Maraton”. Nabazie Krajowego Centrum ds. AIDS zor−ganizowano szkolenie certyfikujące dlapsychologów wojskowych. Dobrze ukła−dała się współpraca z Instytutem Medy−cyny Pracy w Łodzi.


Wiele jednostek wojskowych nawią−zało współpracę z organizacjami funkcjo−nującymi na terenie ich stacjonowania. Naprzykład Centrum Szkolenia MarynarkiWojennej w Ustce podjęło współpracę zeStowarzyszeniem INTEGRA – organi−zacją pozarządową realizującą zadania pro−filaktyki zdrowotnej. W 11 Pułku Łącz−ności Marynarki Wojennej nawiązanowspółpracę z Miejskim Ośrodkiem Profi−laktyki i Rozwiązywania Problemów Al−koholowych. W Centrum Szkolenia SiłPowietrznych, wspólnie z Polskim Towa−rzystwem Zapobiegania Narkomanii,przeprowadzono szkolenia na temat pro−filaktyki narkomanii, a w czerwcu 2005 r.zorganizowano, we współpracy z PTZN,konferencję z okazji MiędzynarodowegoDnia Narkomanii.

Niektóre przedsięwzięcia z zakresuprofilaktyki alkoholowej jednostki woj−skowe realizowały we współpracy z sa−morządem terytorialnym. Pozyskiwano

środki z gminnych (miejskich) funduszy,będących w gestii organów samorządo−wych oraz pełnomocników do spraw pro−filaktyki i rozwiązywania problemówalkoholowych. Zakres tych działań cha−rakteryzuje się wysokim potencjałemmożliwości, które powinny być wykorzy−stywane w większym niż dotychczasstopniu.

Badania społecznei monitorowanie

Monitorowanie i analizowanie zjawiskzwiązanych z patologiami społecznymiw środowisku wojskowym jest stałym ele−mentem działalności profilaktycznej.Głównymi źródłami pozyskiwania danychdo opracowań i analiz są badania społecz−ne Wojskowego Biura Badań Socjologicz−nych, informacje Naczelnej ProkuraturyWojskowej, dane Żandarmerii Wojskowejoraz oceny dyscypliny wojskowej w re−sorcie obrony narodowej w poszczegól−

Tabela 1. Zmiany w ilości spożywania alkoholu przez żołnierzypo wcieleniu do wojska (dane w %)1

1 Zestawiono na podstawie badań zrealizowanych przez Wojskowe Biuro Badań Społecznych w latach1995–2005 dotyczących patologii społecznych w środowisku wojskowym.




nych latach – przedstawiane Kierownic−twu Ministerstwa Obrony Narodowej.

Od połowy lat 90. Wojskowe BiuroBadań Socjologicznych, w ramach prze−prowadzanych badań nad zasięgiem i dy−namiką zjawisk patologicznych wystę−pujących w wojsku, podejmuje próbę osza−cowania rozmiaru zjawiska narkomaniii problemów alkoholowych w wojsku.Analiza badań społecznych z lat 2000–2005pozwala wskazać na tendencję spadkowąakceptacji zachowań alkoholowych, zarów−no wśród kadry, jak i żołnierzy zasadniczejsłużby wojskowej (tab. 1, s. 156).

Jakkolwiek połowa badanych żołnie−rzy twierdzi, że dostęp do alkoholu w jed−nostce i w jej bezpośrednim otoczeniu jestłatwy, to jednak jest to mniej, niż jeszczekilka lat temu. Zmiany organizacyjne i le−gislacyjne, które wprowadzono w ostat−nich latach, utrudniły dostęp do alkoho−lu i wnoszenie go na teren obiektów woj−skowych (tab. 2).

Wzrost zagrożenia narkotykowegow społeczeństwie i wśród młodzieży maniewątpliwie wpływ na dynamikę i rozmiar

tego zjawiska w wojsku, szczególnie w śro−dowisku żołnierzy zasadniczej służby woj−skowej. Szacunkowy zasięg używania nar−kotyków przez żołnierzy ukazują wynikikolejnych badań WBBS (tab. 3, s. 158).

W kontekście zagrożeń przestępczo−ścią narkotykową w wojsku, na uwagęzasługują również wyniki badań sonda−żowych, prowadzonych przez Żandarme−rię Wojskową w lutym 2004 r., w ramach„miesiąca antynarkotykowego”. Z badań,którymi objęto 3676 żołnierzy zasadni−czej służby wojskowej wynika, że:– 2136 (58%) – miało kontakt z narko−

tykami przed wcieleniem do wojska,– 1156 (31%) – zażywało narkotyki przed

wcieleniem,– 216 (6%) – miało kontakt z narkotyka−

mi w jednostce wojskowej,– 68 (2%) – zażywało narkotyki po wcie−

leniu do jednostki wojskowej.Operacyjne rozpoznanie Żandarmerii

Wojskowej wykazało, że w okolicach wie−lu jednostek znajdują się miejsca rozpro−wadzania narkotyków. Dotyczy to zwłasz−cza garnizonów w dużych aglomeracjach

Tabela 2. Dostępność alkoholuna terenie jednostki oraz w jej otoczeniu (dane w %)


miejskich, wokół nich oraz w strefachprzygranicznych, a w okresie letnim rów−nież rejonów atrakcyjnych turystycznie(Poznań, Lublin, Wędrzyn, Wałcz, Biało−brzegi, Zegrze, Świętoszów, Szczecin,Wrocław).

Prowadzone w jednostkach wojsko−wych działania profilaktyczne dostrzegaponad 35% badanych żołnierzy służbyzasadniczej, natomiast ponad 90% z nichprzyznaje, że w wojsku zostali zapozna−ni z konsekwencjami prawnymi i dyscy−

Tabela 3. Używanie narkotyków w środowisku żołnierzy zasadniczejsłużby wojskowej w latach 1995–20052

2 Tamże.

Tabela 4. Potrzeba prowadzenia profilaktyki alkoholowej i narkotykowej w jednostce wojskowej (dane w %)




plinarnymi nieprzestrzegania przepisówustawy o wychowaniu w trzeźwościi przeciwdziałaniu alkoholizmowi orazustawy o przeciwdziałaniu narkomanii(tab. 4, s. 158).

Realizowane zadania oraz potrzebęupowszechniania nowych, skuteczniej−szych form pracy w zakresie profilakty−ki kadra docenia coraz wyraźniej, zauwa−żając z jednej strony nadal duży odseteknaruszeń dyscypliny wojskowej i zasadstosunków międzyludzkich, do jakichdochodzi pod wpływem alkoholu i nar−kotyków, a z drugiej – dostrzegając umie−jętności oficerów i psychologów przygo−towanych do realizacji programów pro−filaktycznych.

Profilaktyka w jednostkachProfilaktyka w jednostkachProfilaktyka w jednostkachProfilaktyka w jednostkachProfilaktyka w jednostkachwojskowychwojskowychwojskowychwojskowychwojskowych

W jednostkach wojskowych plano−wanie i prowadzenie działań profilaktycz−nych spoczywa na dowódcach, którzymają do pomocy oficerów umiejscowio−nych w S−1, konsultantów ds. psychopro−filaktyki oraz kapelanów wojskowych.Dowódcy mogą także korzystać z wie−dzy i doświadczeń Departamentu Wycho−wania i Promocji Obronności MON,Żandarmerii Wojskowej, ProkuraturyWojskowej, jak również pracowników te−renowych placówek państwowych, samo−rządowych i organizacji pozarządowychzajmujących się pomocą osobom mają−cym problemy z narkotykami i alkoho−lem.

Profilaktyce alkoholowej i narkoty−kowej nie może towarzyszyć chęć na−tychmiastowego „sukcesu”, np. przejęciekolejnej, pojedynczej porcji narkotykuczy „skonfiskowania” butelki alkoholu.

W tej dziedzinie konieczne jest podjęcieszeregu działań, realizowanych w sposóbsystematyczny i kompleksowy. Takiedziałania podejmowane są na szczebludowództw rodzajów sił zbrojnych, jakrównież jednostek wojskowych. Międzyinnymi:♦ opracowano w dowództwach rodza−

jów sił zbrojnych programy przeciw−działania alkoholizmowi i narkomanii.Na szczeblach jednostek wojskowychprzedsięwzięcia z zakresu profilakty−ki alkoholowej i narkotykowej umiesz−czono w planach zasadniczych przed−sięwzięć jednostek wojskowych nakolejne lata;

♦ prowadzono – na posiedzeniach Ze−społów Analityczno−Prognostycznychi podczas ocen dyscypliny wojskowej– okresowe analizy stanu zagrożeniapatologiami społecznymi oraz analizyskuteczności podejmowanych działań;

♦ organizowano spotkania z przedstawi−cielami Żandarmerii Wojskowej i Pro−kuratury Wojskowej. Zajęcia w tymzakresie realizowane były zgodniez przyjętymi planami współpracy, prze−ciętnie raz w miesiącu, w każdym pod−oddziale danej jednostki wojskowej;

♦ psychoprofilaktycy monitorowali pro−ces adaptacji żołnierzy nowo wcielo−nych do służby wojskowej. Wspólniez kapelanami udzielali żołnierzom po−mocy w rozwiązywaniu ich proble−mów;

♦ nawiązywano kontakt z rodzinamiżołnierzy, którzy mieli problem z nar−kotykami lub alkoholem;

♦ wprowadzono nadzór nad funkcjono−waniem pododdziałów w godzinachnocnych;


♦ uruchomiono punkty informacyjno−−konsultacyjne ds. przeciwdziałaniaalkoholizmowi i narkomanii;

♦ organizowano w klubach i świetlicachżołnierskich ekspozycje przedstawia−jące dramatyczne skutki nadużywaniaalkoholu i używania narkotyków;

♦ organizowano spektakle teatralne,konkursy, zawody sportowe, którychmottem była trzeźwość oraz absty−nencja narkotykowa.

Konkluzje1. Realizacja w Siłach Zbrojnych Krajo−

wego Programu Przeciwdziałania Nar−komanii oraz Narodowego ProgramuProfilaktyki i Rozwiązywania Proble−mów Alkoholowych pozwoliła:⇒ zintensyfikować działania w zakre−

sie profilaktyki narkomanii i pro−blemów alkoholowych oraz doko−nać oceny rozmiarów zjawiska,zagrożeń i możliwości przeciw−działania;

⇒ zmienić postrzeganie problematy−ki patologii w życiu społecznymwojska oraz miejsca profilaktykiw działalności służbowej;

⇒ skonsolidować działalność pod−miotów, które realizują profilak−tykę alkoholową i narkotykowąw wojsku, m.in.: dowódców, og−niw społeczno−wychowawczych,kapelanów, wojskowej służbyzdrowia, Prokuratury Wojskowej,Żandarmerii Wojskowej, Depar−tamentu Wychowania i PromocjiObronności MON oraz nawiązaćwspółpracę z profesjonalnymi,wyspecjalizowanymi instytucjamicywilnymi;

⇒ podnieść poziom wiedzy kadryi żołnierzy zsw nt. uwarunkowańprawnych używania narkotykówi nadużywania alkoholu oraz zagro−żeń związanych z uzależnieniem;

⇒ przygotować grupę żołnierzy za−wodowych i psychoprofilaktyków– kompetentnych realizatorów pro−gramów profilaktycznych w jed−nostkach wojskowych;

⇒ opracować procedury działalno−ści służbowej dowódców jedno−stek wojskowych oraz Żandar−merii Wojskowej zmierzające douszczelnienia jednostek wojsko−wych przed przenikaniem na ichteren alkoholu i narkotyków.

2. W ocenie dowódców, stosowane w jed−nostkach wojskowych formy i metodyprofilaktyczne są skuteczne i przynosząpożądane rezultaty. Jednak ich inten−sywność i zasięg są jeszcze zbyt małe.Zdarza się, że profilaktyka jest działa−niem „po fakcie”, skutkiem przestęp−stwa czy też efektów wizyty w jedno−stce wojskowej żandarmerii z ambulan−sem kryminalistycznym.

3. Zwiększanie stopnia uzawodowieniaarmii, w tym powołanie korpusu sze−regowych zawodowych, powodujekonieczność objęcia żołnierzy zawo−dowych działalnością profilaktycznąi wychowawczą w większym niż do−tychczas stopniu. Podnoszenie pozio−mu wiedzy na temat zjawisk patolo−gicznych, ich źródeł, przyczyn i oznakzewnętrznych, wręcz pozytywistycz−na praca u podstaw jest warunkiemosiągnięcia powodzenia. Tym bar−dziej, że codzienne postawy i zacho−wania kadry zawodowej wywierają



wpływ na zachowania żołnierzy. Każ−dy rozdźwięk pomiędzy deklarowany−mi wartościami i zasadami a praktyką,odbierany jest przez żołnierzy jako„podwójna moralność”, zakłamaniei tym samym przyzwolenie na nieprze−strzeganie obowiązujących norm.

4. Wojsko nie jest ani źródłem, ani sie−dliskiem narkomanów i alkoholików.Jednak skrócenie czasu pełnienia służ−by, a tym samym zwiększenie liczbywcieleń i liczby wcielanych żołnierzy,jak również rosnąca liczba żołnierzywykonujących zadania poza granica−mi kraju zwiększają zagrożenie „trans−ferem” na grunt wojska problemów al−koholowych i narkotykowych orazzachowań patologicznych.

5. Ograniczone środki finansowe na dzia−łalność w zakresie profilaktyki alko−holowej i narkotykowej w wojsku sty−mulują potrzebę nawiązywania współ−pracy z samorządami terytorialnymii pozyskiwania środków z gminnych(miejskich) funduszy przeznaczonychna ten cel. Aktywność dowódców jed−nostek wojskowych w tym względziepowinna ulec zdecydowanej popra−wie.

6. Dla usprawnienia działań profilaktycz−nych w wojsku oraz osiągnięcia zakła−danych efektów, należy doprowadzićdo przyjęcia zainicjowanych w 2005 r.zmian w przepisach prawnych, zmie−rzających do nadania uprawnień prze−łożonym dyscyplinarnym oraz woj−skowym organom porządkowym doprowadzenia badań na zawartość al−koholu w organizmie oraz użycia nar−kotyków przez żołnierzy.

7. W oparciu o Krajowy Program Prze−ciwdziałania Narkomanii oraz Na−rodowy Programu Profilaktyki i Roz−wiązywania Problemów Alkoholo−wych na lata 2006–2010, koniecznejest opracowanie resortowego pro−gramu realizacji zadań sektorowychw obszarze profilaktyki patologii.Dotychczasowe doświadczenia wska−zują, że efektywność podejmowanychdziałań zależy przede wszystkim odwspółpracy i spójnych, skoordynowa−nych programów profilaktycznych nawszystkich szczeblach dowodzeniaoraz prawidłowego obiegu informacjimiędzy instytucjami działającymi narzecz zapobiegania alkoholizmowii narkomanii.



W listopadzie 2005 r. odbyła się kolejna, 22 Sesja Wojsko−wych Kół i Grup Literackich.

Na przestrzeni tych 22 lat sesje odbywałysię w Zegrzu, Legionowie, w Domu Woj−ska Polskiego (DWP) w Warszawie i od1996 r. w Centralnej Bibliotece Wojsko−wej (CBW) przy ul. Ostrobramskiej 109.

Podstawą tego typu działalności był„Program rozwoju kultury w Siłach Zbroj−

nych” – dokument, który obok różnychzadań – nakazywał inicjowanie i organizo−wanie ruchu literackiego w wojsku. W śladza tym dokumentem na różnych szczeblachdowodzenia ukazały się odpowiednie roz−kazy, wytyczne i zarządzenia wykonawcze.Ministerstwo Obrony Narodowej podpisałoporozumienie o współpracy z ZarządemGłównym Związku Literatów Polskich,który powołał komisję do spraw współ−pracy z Wojskiem Polskim. Podobne po−rozumienia podpisano w rodzajach siłzbrojnych.

Jadwiga ChłopeckaDepartament Wychowania i Promocji Obronności MON

KAŻDY ŻOŁNIERZMA JAKIŚ SEN...ROZWAŻANIA O WOJSKOWYM RUCHULITERACKIM1

Wojskowe koła literackie są jedynym w siłachzbrojnych środowiskiem, które obejmuje swymzasięgiem całe Wojsko Polskie, przy pełnej autonomiiposzczególnych kół i grup literackich. Nie przybierająone form instytucjonalnych, a ich inspirującai organizacyjna rola tkwi w formule uspołecznienia.Koordynatorem pracy kół, a właściwie spotkańich uczestników na szczeblu Ministerstwa ObronyNarodowej, jest Oddział Kultury i OświatyDepartamentu Wychowania i Promocji Obronności(DWiPO).

1 W tytule artykułu zacytowano słowa wierszapt. „Sen żołnierza” Krystyny Hilczer, poetki z Łodzi.



* * *Wojsko zawsze miało swoje miejsce

w literaturze, czy to przez stałą obecnośćtematu żołnierskich powinności w dzie−łach wielu wybitnych pisarzy, czy teżkreowanie faktów literackich przez ludziw mundurach (Jakub Jasiński, Józef Wy−bicki, Władysław Broniewski, ZbigniewZałuski i in.).

Wojskowe Koła Literackie stanowiąważny ruch kulturotwórczy w Siłach Zbroj−nych. Zrzeszają przedstawicieli kadry za−wodowej, podchorążych, żołnierzy zasad−niczej służby wojskowej i rezerwy, pracow−ników wojska oraz rodzin wojskowych.Szeroka baza społeczna ruchu literackie−go oraz przejawiająca się samoświado−mość wymienionych środowisk sprawia, żeuczestnictwo wojska w kulturze ma cha−rakter podmiotowy. W tej sytuacji szcze−gólnego znaczenia nabiera sprzężenie ta−kiego właśnie, podmiotowego uczestnictwaw kulturze z edukacyjno−wychowawczymifunkcjami Wojska Polskiego.

Aktywność twórcza członków WKLpowoduje, że do tych kół przychodzą tak−

że ludzie nie związani z wojskiem, bar−dzo często emeryci i młodzież szkolna.W spotkaniach literackich uczestniczą:pani kapitan obok kierowniczki bibliote−ki wojskowej, doktor medycyny i paniogrodnik, oficer i żołnierz zasadniczejsłużby wojskowej, pracownicy wojskai członkowie rodzin wojskowych.

Powstały dorobek literacki jest uwień−czeniem długiej tradycji literackiej w Woj−sku Polskim. Zaczęło się od wizyt twór−ców na poligonach, lotniskach, w klubach.Pojawiły się nagrody literackie i artystycz−ne. Klimat twórczy poszerzały przeglądytwórczości artystycznej wojska. Wreszciew 1975 r. pojawiły się pierwsze wojsko−we grupy literackie. Prasa wojskowa przy−jęła je życzliwie. Do legendy przeszły spo−tkania, konfrontacje, turnieje i warsztatyw Zegrzu, spotkania żagańskie, prezenta−cje, sesje i dyskusje w Klubie Garnizono−wym w Szczecinie.

Pierwsze wojskowe koło literackiepowstało w 1980 r. przy Klubie WojskLotniczych w Poznaniu. Następnym byłokoło literackie Pomorskiego Okręgu Woj−

Powitanie gości i uczestni−ków XXII Sesji WojskowychKół i Grup Literackich – 18listopada 2005 r. – CBW.Od lewej: zastępca dyrek−tora CBW – p. Ewa Folty−niewicz, prezes Związku Li−teratów Polskich – MarekWawrzkiewicz, pisarz – Ste−fan Jurkowski, zastępca dy−rektora DWiPO – płk JerzyGutowski, redaktor dr PawełSoroka, główny specjalistaDWiPO (organizator) – Ja−dwiga Chłopecka


skowego. Ważnym impulsem dla rozwo−ju wojskowego ruchu literackiego było po−wstanie w lutym 1983 r. koła literackiegoprzy Wyższej Szkole Oficerskiej WojskŁączności w Zegrzu. Dzięki swej aktyw−ności stało się ono ośrodkiem podejmują−cym działania literackie o zasięgu ogól−nowojskowym. W 1984 r. powstała grupaliteracka „Dysonans” w Śląskim OkręguWojskowym.

W 1986 r. powołano 15−osobową RadęWojskowych Kół Literackich, z zarządemprzy Domu Wojska Polskiego.

Ruchowi literackiemu w wojsku towa−rzyszyła działalność wydawnicza. Ukaza−ło się kilkadziesiąt almanachów i tomikówindywidualnych. Wydawnictwa firmowa−ne są przez DWiPO oraz rodzaje sił zbroj−nych, a wydawcą jest głównie Dom Woj−ska Polskiego.

Dorobek literacki poszczególnych kółi grup jest bardzo liczny, od tomików wier−szy, zbiorków opowiadań, po publika−cje zwarte i almanachy, wydawane przezposzczególne rodzaje sił zbrojnych, i tena szczeblu mini−sterstwa obrony na−rodowej.

Nieprofesjonal−na twórczość lite−racka żołnierzy za−wodowych i powo−łanych do odbyciazasadniczej służbywojskowej, już w la−tach 50. skupionabyła wokół „Żołnie−

rza Polski” – pisma umożliwiającego pu−blikowanie pojedynczych wierszy lub nie−wielkich objętościowo form prozatorskich.Kilkanaście lat później taką rolę pełnił do−datek literacki „Nike”, który z czasem stałsię samodzielnym miesięcznikiem społecz−no−literackim drukującym utwory młodychliteratów. Najlepsze z nich, publikowanew latach 1983–1987, zostały później zebra−ne w tomiku zatytułowanym „AlmanachNike”, wydanym w 1988 r. W tym samymroku ukazał się jeszcze jeden almanachpt. „Gdzieś w nas”, zawierający nie tylkowiersze, ale także opowiadania. W 1996 r.wydano „Ikebanę wiersza”, następniew 1998 r., z okazji 15−lecia WojskowychKół i Grup Literackich – „Poetycki patrol”i w 2003 r., z okazji 20−lecia – „Szkic dopamięci”.

Coroczne sesje literackie, w którychuczestniczyli przedstawiciele wszystkichWojskowych Kół i Grup Literackich, mia−ły duże znaczenie dla istnienia i rozwojutego ruchu. Za każdym razem połączoneby−ły z warsztatami literackimi, prowadzo−

Uczestnicy XXIISesji Wojskowych Kół

i Grup Literackich

J. Chłopecka, Każdy żołnierz ma jakiś sen...



nymi przez profesjonalnych pisarzy i kry−tyków literackich, członków ZLP i SPP.Towarzyszyły im wcześniej ogłaszanekonkursy literackie w dziedzinie poezjii prozy. Prace na te konkursy nadsyłalizarówno twórcy ze środowiska wojsko−wego, jak i cywilnego. Członkami jurybyli m.in.: Bohdan Urbankowski, MartaBerowska, Roman Śliwonik, Piotr Kun−cewicz, Andrzej Zaniewski, Tadeusz Żół−ciński, Aleksander Nawrocki, Jan Zdzi−sław Brudnicki, Piotr Matywiecki, Tade−usz Kwiatkowski, Krzysztof Gąsiorowski,Marek Wawrzkiewicz, Leszek Żuliński.Oprócz wymienionych, warsztaty i spo−tkania prowadzili: Marian Grześczak, Sta−nisław Brejdygant, Piotr Wojciechowski,Bronisław Troński, Tadeusz Chudy, Zbi−gniew Jerzyna. Wyróżnione w konkursieliterackim utwory były w czasie sesji pre−zentowane przez znanych aktorów lubprzez ich własnych autorów.

Pozytywne efekty przynosiły kon−takty z ruchem Robotniczych Stowarzy−szeń Twórców Kultury i ich działaczem –dr. Pawłem Soroką, któ−ry corocznie, od 1984 r.towarzyszy wojskowe−mu ruchowi literackie−mu. To najczęściej onsam, na łamach pisma„Własnym Głosem” in−formował o kolejnychsesjach w wojskowymśrodowisku literackimi oceniał utwory nagra−dzane w konkursach.

Andrzej Zaniewski – przewodniczą−cy jury konkursów literackich ogłasza−nych w latach 2000–2003, w artykulezawartym w almanachu twórczości lite−rackiej Wojskowych Kół i Grup Literac−kich, wydanym z okazji 20−lecia ruchuliterackiego w wojsku, tak mówi: Czy−tam te utwory ze wzruszeniem, podziwem,zachwytem... Każdy wiersz to twarz po−ety, każde opowiadanie to zapis własne−go doświadczenia, marzenia, snu, bólu...Powstają dzieła przeróżne, realistycznei symboliczne, odzwierciedlające poglą−dy i opinie autorów, i nawiązujące do wy−darzeń współczesnych lub historycznych,skomplikowane konstrukcje intelektual−ne i proste, precyzyjne, wzruszające, wy−smakowane artystycznie...

Bohdan Urbankowski o konkursachpisze: – ...dobrze, może zbyt dobrze rozra−sta się to skrzydło literatury wojskowej, któ−re jest skierowane ku ziemi. Wśród utwo−rów nadesłanych na konkurs przeważająproblemy cywilne, ściśle biorąc ponad za−wodowe. Są to utwory o miłości, o tęskno−

Rozpoczęcie sesji –Jadwiga Chłopecka


cie do domu i dziewczyny – to stanowi od−wieczną tematykę pieśni i wierszy żołnier−skich. Na szczególną uwagę zasługują jed−nak autorzy podejmujący problematykę fi−lozoficzną i moralną.

Konkurs literacki „Ikarowe strofy”,rozstrzygany od 1994 r. w Siłach Powietrz−nych, gromadzi materiały literackie ludzizwiązanych z lotnictwem wojskowymi cywilnym. Utwory w tych konkursachoceniają: Jan Zdzisław Brudnicki, AndrzejZaniewski i Roman Śliwonik.

We wstępie do almanachu „Ikarowestrofy” zawierającego utwory nagrodzo−ne w latach 1995–2000, Jan ZdzisławBrudnicki pisze: Wiersze dostrzegająnowe, współczesne sensy przestrzeni, prze−mianę nieba w kosmos, niepowtarzalnedoświadczenie obcowania z ruchem, świa−tłem i swoistą techniką. ...Starsze pokole−nie zazwyczaj posługuje się tradycyjnąformą wiersza polskiego, melicznego, ry−mowanego, podobnego pieśni lub balla−dzie, ...młodsze generacje piszą, jak wszy−scy inni. Nie czują się zobowiązani doograniczenia tematycznego, budują po−jemne metafory i symbole samotności,i wspólnoty, domu i miłości.

Andrzej Zaniewski, stwierdza, iż –…konkurs „Ikarowe strofy” nabiera cha−rakteru wyjątkowej podróży w przyszłość,w nasze sny o potędze i zagrożeniach, w pla−ny i zamiary bohaterów i tchórzy, w prze−strzeń kosmiczną, a również w przestrzeńpsychiczną często przeraźliwie samotnychludzi unoszących lub pochylających głowypod zachmurzonym widnokręgiem.

Jan Zdzisław Brudnicki, we wstępiedo almanachu literackiego środowiskaMarynarki Wojennej „Helska latarnia”,

wydanego przez DWP w 2002 r., ludzipiszących ocenia następująco: ...poeciwprowadzają zapis wiatru, gest fali, rzeź−biące nawet figury historii dłuta sztor−mów, okręty tnące wodę, taniec śruby,dramat zetknięcia się wody z lądem. Nadtym wszystkim czuwają dłonie kapitanów.A „...piasek jedynie zapamięta smak żoł−nierskiego trudu”.

Natomiast ten sam poeta i krytyk li−teracki, we wstępie do antologii poezjii prozy grup i kół literackich Wojsk Lą−dowych „Przestrzeń pod stopami” (wyd.DWP 2001 r.), stwierdza: …historiaosłabiła patos odwołań do historii i ra−cji stanu. Dziś dorobek literacki środo−wiska wojskowego nie przynosi symbo−lów i obrazów patetycznych, wysokichmiar patriotycznych i heroicznych. Utwo−ry świadomie i konsekwentnie zwracająsię ku doświadczeniom powszechnym,mowie potocznej, przesłaniom i reflek−sjom konkretnych środowisk i zakorze−nionym w nim ludziom.

Wydawane almanachy i antologie po−szerzają horyzonty wojskowego środowi−ska literackiego, dają mu nowy impuls in−spiracji, stwarzają szanse doskonaleniawarsztatu i samokształcenia. Środowiskowyłania liderów życia kulturalnego, zbli−ża ludzi tak bardzo rozproszonych, stwa−rza godziwe wzorce osobowości i charak−teru. Zacieśnia kontakty pomiędzy spo−łecznością mundurową i cywilną.

Od kilku lat zastanawiamy się naduwarunkowaniami istnienia i działaniawojskowych kół i grup literackich w zmie−niającej się rzeczywistości w kraju i re−strukturyzacji wewnętrznej wojska. War−to prześledzić drogę, jaką przebył ten ruchod ujętego w formalne ramy początku, aż

J. Chłopecka, Każdy żołnierz ma jakiś sen...


po dziś, gdy funkcjonuje w kilku miastach,przygarnięty najczęściej przez kluby okrę−gowe i garnizonowe. Dotyczy to: Wrocła−wia, Poznania, Łodzi, Szczecina, Byd−goszczy, a także Kielc i Lublina.

Twórczość ta jest bez wątpienia nie−zbędna wojsku i kulturze wojskowej. Po−zwala ona utrwalić barwy żołnierskiejsłużby, ukazuje bogactwo problematyki,jest swego rodzaju artystycznym doku−mentem określonego okresu historyczne−go oraz pokolenia.

Własny głos i siła wyrazu członkówwojskowego ruchu literackiego, talent

i umiejętność obróbki słowa decydująceo ich przebudzeniu są wynikiem powsta−wania utworów poetyckich i prozator−skich. Wszystkich tych piszących łączywewnętrzne, metafizyczne poczucie przy−datności, bez względu na obiektywną war−tość ich twórczości, bez względu na ichdotychczasowy dorobek, gdyż …każdyżołnierz ma jakiś sen.

W dniach 24–25 listopada 2006 r.,w Łodzi odbyła się kolejna, już XXIIISesja Wojskowych Kół i Grup Literac−kich.

WYDAWNICTWA ODDZIAŁU EDUKACJI OBYWATELSKIEJ

Seria zeszytów „Edukacja obywatelska w wojsku”:

wydanie specjalne pt.: „Generał broni Władysław Sikorski”,a w nim: biografia i ciekawe informacje o generale Sikorskim,

dokumenty, zdjęcia i ilustracje;

zeszyt nr 17 pt.: „Ochrona dóbr kultury w czasie pokoju oraz zagrożeniawojennego w działaniach Wojska Polskiego”, zawierający m.in. zagadnienia:

ochrona zabytków w działaniach resortu obrony narodowej,misja iracka w aspekcie ochrony zabytków,

CIMIC a ochrona dóbr kultury,światowa lista „Pamięć Świata”,

baza obiektów chronionych,wykaz najważniejszych obiektów zabytkowych w Polsce;

wydawnictwo pt.: „Leksykon pojęć z zakresu wiedzy obywatelskiej dla żołnierzy”– obowiązkowa pozycja w biblioteczce każdego dowódcy i wykładowcy

kształcenia obywatelskiego:około 750, alfabetycznie uporządkowanych, haseł z zakresu nauk społecznych,

pedagogiki i psychologii.



Uchwalona 24 kwietnia 2003 r.ustawa o działalności pożytkupublicznego i o wolontariacie,

niewątpliwie otworzyła nowy rozdziałw relacjach między administracją pu−bliczną a organizacjami pozarządowymi.Ten akt prawny w sposób systematycz−ny i całościowy reguluje wzajemne rela−cje administracji i organizacji pozarządo−wych. Samorządowcy oraz pozostali pań−stwowi urzędnicy zostali wyposażeni wzawarte w jednym akcie prawnym jasnowskazane obszary, zasady oraz przykła−dowe formy współpracy, rozproszonedotychczas w różnych ustawach. Jedno−cześnie działacze pozarządowi otrzymalidokument, którzy określa miejsce orga−nizacji pozarządowych w sferze publicz−nej. Unormowanie relacji pomiędzy ad−ministracją publiczną a organizacjamispołecznymi jest ważnym krokiem w pro−cesie budowania społeczeństwa obywa−telskiego w Polsce.

Dziś, bogatsi o trzyletnie doświadcze−nia we wdrażaniu ustawy, na pewno spo−tykamy się z wieloma wątpliwościamizwiązanymi ze stosowaniem ustawy, sta−wiamy pewne zarzuty. Często intencje

ustawodawcy w praktyce przynoszą od−wrotny od pożądanego skutek, i współ−praca po prostu nie wychodzi… Wartojednak wskazać, co bezpośrednio czy po−średnio udało się dzięki tej ustawie osią−gnąć w obszarze współpracy między sa−morządem a NGO.

Dobre przykłady

Wspólne zespołyJeżeli chodzi o kwestię tworzenia

wspólnych zespołów o charakterze do−radczym i inicjatywnym należy stwier−dzić, iż jedna na dziesięć gmin takie ze−społy posiada. Występują zespoły stałe,powołane np. dla opiniowania polity−ki czy sposobu funkcjonowania gminyw stosunku do organizacji pozarządo−wych, jak i powoływane ad hoc do roz−ważenia konkretnego zagadnienia. Do−brym przykładem jest tu np. GdańskaRada Działalności Pożytku Publicznegozłożona z przedstawicieli samorządu mia−sta Gdańska, organizacji pozarządowychi osób zaufania publicznego. ZadaniemRady jest m.in. opiniowanie aktów pra−wa lokalnego i działań dotyczących or−ganizacji pozarządowych, w tym spra−

Artur GluzińskiMinisterstwo Pracy i Polityki Społecznej

WSPÓŁPRACAORGANIZACJIPOZARZĄDOWYCHZ SAMORZĄDEM TERYTORIALNYM



wozdań z realizacji programu współpra−cy, występowanie do Prezydenta i RadyMiasta Gdańska z propozycjami rozwią−zań prawnych i działań w sferze pożyt−ku publicznego, rekomendowanie wy−pracowanych standardów usług społecz−nych.

Inny przykład to powołana przy Pre−zydencie Gniezna Rada złożona z 16 przed−stawicieli: 8 przedstawicieli organiza−cji pozarządowych, 4 przedstawicieli RadyMiasta oraz 4 przedstawicieli jednosteksamorządu (m.in. Urzędu Pracy, Miejskie−go Ośrodka Pomocy Społecznej). Zada−niem tej Rady jest prowadzenie dialoguorganizacji pozarządowych i podmiotówpublicznych, ma charakter opiniodawczo−−doradczy. Jej zadaniem jest także wypra−cowywanie i pilotowanie oraz wdrażaniestandardów prowadzenia działalności po−żytku publicznego. Rada ma współpraco−wać w konkretyzowaniu: zadań objętychprogramem współpracy, określaniem formwspółpracy, czasu realizacji współpracyoraz zasad monitoringu. Zadaniem Radyjest podniesienie efektywności współpra−cy pomiędzy Miastem a organizacjami po−zarządowymi.

Pełnomocnicy ds. współpracyDzięki ustawie, także w tych miastach

i gminach, gdzie wcześniej współpracaz organizacjami pozarządowymi prowa−dzona była w trochę mniejszym zakresie,powstały specjalne komórki czy zespoły,które w ramach administracji publicznejzajmują się sprawami organizacji pozarzą−dowych, w tym kwestiami międzysekto−rowej współpracy. Takie komórki częstozajmują się tworzeniem bazy danych or−ganizacji działających na terenie danej jed−

nostki samorządu terytorialnego, opraco−wują wraz z organizacjami programywspółpracy, zajmują się procedurą otwar−tego konkursu ofert, wspierają lokalne or−ganizacje informując np., w jaki sposóbwypełnić wniosek o zlecenie realizacjizadania publicznego w otwartym konkur−sie ofert, gdzie i o jakie środki można apli−kować. Tacy pełnomocnicy są np. w:Rudzie Śląskiej, Bytomiu, Białymstoku,Szczecinie, Jastrzębiu Zdroju, Żmigrodzie.

Centra dla organizacjipozarządowych

Niektóre samorządy poszły krok da−lej i utworzyły specjalne komórki organi−zacyjne, działające w strukturze miastaw formie centrum organizacji pozarządo−wych. Głównym zadaniem centrum jestudzielanie pomocy organizacyjnej i me−rytorycznej podmiotom prowadzącymdziałalność pożytku publicznego orazosobom zainteresowanym działaniem narzecz sektora NGO. Takie centrum działaw Gdyni, Gliwicach i Białymstoku.

Samoorganizacja sektoraBardzo istotne jest, by sektor poza−

rządowy wyłonił odpowiednią reprezen−tację, także do kontaktów z administracjąpubliczną. Obserwujemy w niektórychregionach służącą temu integrację sekto−ra. Bardzo dobrym przykładem są trzywojewództwa: zachodniopomorskie –gdzie funkcjonuje forum organizacji po−zarządowych; warmińsko−mazurskie –w którym na poziomie gmin, powiatóworaz wojewódzkim istnieją rady organi−zacji pozarządowych; łódzkie – gdzierównież działają rady organizacji poza−rządowych.


Problemy i wyzwaniadotyczące współpracy

Stosowanie ustawy o działalności po−żytku publicznego i o wolontariacie sta−wia przed całą administracją publicznąpewne wyzwania. W dyskusji na tematfunkcjonowania poszczególnych przepi−sów ustawy formułowane są określonepostulaty. Sugeruje się m.in. stworzeniesystemu tzw. małych grantów, czyliwprowadzenia uproszczonej procedu−ry przekazywania niewielkich dotacji.Ponadto pewne wątpliwości powstająw związku z realizacją zasady konku−rencji między jednostkami podległymiadministracji publicznej a organizacjamipozarządowymi w zakresie realizacji za−dań publicznych (art. 11 ust. 3 Ustawy).Obowiązujące obecnie regulacje prawnew pewnym stopniu stoją w sprzecznościz zasadą pełnej konkurencji. Także w tymzakresie należałoby udoskonalić przyję−te rozwiązania. Wykorzystując do−świadczenia wdrażania ustawy Mini−sterstwo Pracy i Polityki Społecznejprzygotowuje nowelizację ustawy, któ−ra zmierza do wyeliminowania proble−

mów utrudniających międzysektorowepartnerstwo.

Na zakończenie warto podkreślić, iżustawa o działalności pożytku pu−blicznego i o wolontariacie jest instru−mentem wyznaczającym zasady doty−czące funkcjonowania III sektorai jego współpracy z administracją pu−bliczną. Jednakże bez odpowiedniejwiedzy, zarówno organizacji pozarządo−wych, jak i samorządu terytorialnego,bez dobrej woli obu stron współpracanie będzie prowadzona, pomimo istnie−nia nawet optymalnych, odpowiadają−cych oczekiwaniom przepisów praw−nych. Ustawa jest tylko narzędziemi bez zaangażowania samorządu i or−ganizacji pozarządowych pozostanienarzędziem co najmniej nie w pełniwykorzystanym. Osobiście jestem da−leki od twierdzenia, że to wyłącznie sa−morząd jest zły i niechętny współdzia−łaniu. Nierzadko zdarza się, iż samorządwykazuje dobrą wolę, ale nie znajdujezainteresowania po stronie organizacji.Potrzebny jest zatem pewien kompromismiędzy stronami.

Chcesz się poradzić w sprawach służby wojskowej,zgłosić nurtującą Cię sprawę związaną

z odbywaniem służby,

wyślij e-mail do

WOJSKOWEJ SKRZYNKI ZAUFANIAna stronie internetowej

Departamentu Wychowania i Promocji Obronności:www.wojsko-polskie.pl

A. Gliziński, Współpraca organizacji pozarządowych...



Obecnie oddział MWP zajmuje siękolekcją 600 egz. sprzętu cięż−kiego – jedną z największych

w Europie (200 w ekspozycji plenerowej,400 w magazynach) oraz ok. 2000 mu−zealiów oraz materiałów ikonograficz−nych na wystawach stałych.

Obok typowej pracy muzealnej w For−cie IX oddział MWP organizuje lub współ−organizuje przedsięwzięcia historyczno−−edukacyjne z udziałem grup rekonstruk−cyjnych i stowarzyszeń miłośników zabyt−kowych pojazdów wojskowych (PiknikHistoryczno−Edukacyjny – 3 dekada czerw−ca, Noc Muzeów – ostatni tydzień maja,

prezentacje historycznego sprzętu wojsko−wego na targach militarnych, przed Gro−bem Nieznanego Żołnierza, dni otwarte:3 maja, 15 sierpnia, 1 września, 11 listo−pada. Ponadto Muzeum uczestniczy w re−konstrukcjach historycznych oraz w przed−sięwzięciach historyczno−edukacyjnychorganizowanych przez samorządy i orga−nizacje pozarządowe.

Rys historycznyRys historycznyRys historycznyRys historycznyRys historyczny

Fort IX został zlokalizowany na dro−dze ze wsi Czerniaków do Wilanowa, mię−dzy Fortem VIII Służew a Baterią X Au−gustówka. Fort należał do zewnętrznego

Działania Muzeum Wojska Polskiego i instytucjizabezpieczających Garnizonu Warszawadoprowadziły do przekształcenia zdewastowanegoobiektu w placówkę muzealną, którą rokrocznieodwiedza ponad 50 tys. gości, w tym wieluzagranicznych. Dokonania te znalazły uznanieMinistra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, któryw 2001 r. za przywrócenie Fortu do działalnościkulturalnej przyznał Muzeum Polskiej TechnikiWojskowej wyróżnienie w konkursie SYBILLA –wydarzenie muzealne roku.

Erazm Domańskikierownik Muzeum Polskiej Techniki WojskowejMirosław Zientarzewskikustosz Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej

MUZEUM POLSKIEJTECHNIKI WOJSKOWEJ


pierścienia umocnień Twierdzy War−szawa.

Budowę fortu rozpoczęto w 1883 r. podkierownictwem płk. Verdenera. Ostatecz−ne zakończenie prac nastąpiło w 1890 r.W efekcie powstał fort dwuwałowy z wa−łem dla piechoty i artylerii. Niestety, byłato fortyfikacja przestarzała, w której nieuwzględniono zmian w rozwoju artyleriiz końca XIX w. W związku z tym, w 1895 r.przystąpiono do realizacji projektu prze−budowy fortu. Po odzyskaniu niepodległo−ści w listopadzie 1918 r. i rozbrojeniu nie−mieckiego garnizonu Fort IX zajęło Woj−sko Polskie. W komisji, która oficjalnieprzejmowała budowlę od Niemców uczest−niczył m.in. polski malarz−batalista Woj−ciech Kossak.

W 1921 r. Fort IX otrzymał polskąnazwę – Fort im. gen. Jana Henryka Dą−browskiego. W latach 1921–1929 po−mieszczenia koszarowe wykorzystano naZakład Elaboracji Granatów, PociskówArtyleryjskich, Bomb Lotniczych, Torpedi Min Morskich. W pierwszej połowie lattrzydziestych na terenie fortu znajdowałsię skład amunicji i granatów ręcznychGłównej Składnicy Uzbrojenia nr 1.

W czasie obrony stolicy w dniach 17––26 września 1939 r. tereny Sadyby i FortuIX stały się najbardziej wysuniętą na połu−dnie placówką oporu wojsk polskich. Ichtrzon stanowili żołnierze 2. batalionu 360.Pułku Piechoty, dowodzonego przez kpt.Konstantego Zbijewskiego. Obok nich sze−regi obrońców zasilili ochotnicy z II Bata−

Przedsięwzięcia historyczno−edukacyjne organizowane w plenerze zawsze przyciągajądużą grupę widzów. I Piknik Historyczno−Edukacyjny, 18.06.2005. Fot. Michał Malec

E. Domański, M. Zientarzewski, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej



lionu Obrony Warszawy, Batalionu „Or−dona” i I Batalionu Robotniczego ObronyWarszawy.

Przez dziesięć dni obrońcy rejonuFortu IX odpierali ataki nieprzyjacielaprowadzone z kierunku Wilanowa i Słu−żewa. Szczególnie dzielnie spisywała sięprzy mostku na fosie placówka z cięż−kim karabinem maszynowym, którą do−wodził plutonowy z cenzusem z 360. Puł−ku Piechoty – Janusz Kusociński, mistrzolimpijski z Los Angeles, zamordowanyw czasie egzekucji w Palmirach w czerw−cu 1940 r. Upamiętnia to tablica umiesz−czona na głazie przy forcie, niedalekopętli autobusowej. 26 września 1939 r.załoga fortu uległa przygniatającej prze−wadze nieprzyjaciela.

Pięć lat później, w czasie PowstaniaWarszawskiego w 1944 r., fort stał sięponownie polską placówką żołnierską.Komendantem tego rejonu Armii Kra−jowej był dr medycyny Czesław Szczu−bełek, lekarz internista, zasłużony kon−spirator od pierwszych dni okupacji.1 września 1944 r. w narożną kazamatęfortu uderzyła niemiecka bomba lotni−cza, od której zginęło 16 powstańców,w tym m.in. dowódca rejonu por. Szczu−bełek.

Po wojnie, do 1991 r. fort wykorzy−stywany był przez pododdziały WojskaPolskiego, m.in. przez baterie przeciw−lotnicze, dowództwo dywizjonu rakieto−wego obrony przeciwlotniczej, batalionremontowo−budowlany i pułk samocho−dowy.

21 stycznia 1989 r. Muzeum WP wy−stąpiło do dowódcy Zgrupowania Jedno−stek Zabezpieczenia MON o zabezpiecze−nie warunków przechowywania sprzętu

ciężkiego, wskazując Fort IX jako najdo−godniejsze miejsce. 30 marca 1989 r. Mu−zeum przydzielono teren byłej strzelnicy,znajdujący się za prawym skrzydłem ce−glanego budynku koszarowego. Latemrozpoczęto, trwające 3 miesiące prace po−rządkowe polegające na usuwaniu gruzui zalegających od lat zwałów ziemi i przy−gotowaniu terenu do tworzenia ekspozy−cji plenerowej i magazynu sprzętu cięż−kiego.

Obecnie Muzeum Wojska Polskiegoposiada na terenie fortu dwa oddziały:Muzeum Katyńskie i Muzeum PolskiejTechniki Wojskowej (MPTW).

Rozwój Muzeum PolskiejRozwój Muzeum PolskiejRozwój Muzeum PolskiejRozwój Muzeum PolskiejRozwój Muzeum PolskiejTechniki WojskowTechniki WojskowTechniki WojskowTechniki WojskowTechniki Wojskowej

W styczniu 1991 r. Muzeum rozpo−częło przejmowanie od 10. pułku samo−chodowego rosyjskiego budynku kosza−rowego, który został zaadaptowany nagaraże. We wrześniu 1991 r. zorganizo−wano własną ochronę cywilną. W latach1991 i 1992 wykonano nowe ogrodzenieterenu, które pomogło ochraniać we wła−ściwy sposób gromadzone muzealia.W 1992 r. wyremontowano pierwsze po−mieszczenia obiektu, w których umiesz−czono w 1993 r. Muzeum Katyńskie.

W czerwcu 1992 r. cały teren FortuIX, decyzją Szefa Sztabu GeneralnegoWP, został przeznaczony na potrzebyMuzeum WP. Ówczesny dyrektor mu−zeum płk Zbigniew Święcicki, utworzyłOddział Muzeum WP w Forcie IX. Rokpóźniej powstała pierwsza stała wysta−wa poświecona zbrodni katyńskiej. Prze−prowadzono także remont pomieszczeńkazamatowych, które przeznaczono namagazyny rzeźby i obrazów.


Pierwsze eksponaty polskiej tech−niki wojskowej rozpoczęto gromadzićw 1988 r., kiedy Muzeum Wojska Pol−skiego utworzyło grupę poszukiwawczo−−wydobywczą, której zadaniem było od−najdywanie i pozyskiwanie do zbiorówmuzeum sprzętu ciężkiego znajdującegosię na licznych pobojowiskach II wojnyświatowej na terenie Polski. Drugim ob−szarem działania grupy było pozyskiwa−nie sprzętu ciężkiego z zasobów Minister−stwa Obrony Narodowej przez penetracjępoligonów i składnic wojskowych orazprzejmowanie sprzętu wycofywanegoz jednostek wojskowych, w wyniku dzia−łania traktatu rozbrojeniowego. Potrzebaeksponowania zgromadzonego sprzętuciężkiego, współpraca ze środowiskami

kombatanckimi, szczególnie Polskich SiłZbrojnych na Zachodzie oraz nowa kon−cepcja funkcjonowania Muzeum WojskaPolskiego, zaowocowały przygotowaniemwielu wystaw stałych.

Wystawy stałeWystawy stałeWystawy stałeWystawy stałeWystawy stałe

Polska broń pancerna1918–2002

W czterech salach przedstawiono histo−rię polskich oddziałów pancernych, od1918 r. do lat współczesnych. Na wysta−wie zaprezentowano blisko 500 ekspona−tów muzealnych, takich jak: sztandary, pro−porce, mundury, uzbrojenie i elementywyposażenia wozów bojowych, odznakipamiątkowe, dokumenty, fotografie orazpamiątki osobiste polskich pancerniaków.

Transporter opancerzony TOPAS−2AP, w czasie pokazu muzealnego sprzętu wojskzmechanizowanych z okazji Święta Niepodległości na Placu J. Piłsudskiego w Warszawie.

11.11.2005. Fot. Maciej Skoczeń




Polskie Lotnictwo Wojskowe1917–2000

Wystawa składa się z dwóch części.Część pierwszą stanowi ekspozycja zor−ganizowana w czterech kazamatach for−tecznych, na których zaprezentowano ok.300 obiektów muzealnych. Znalazły siętam: sztandary, flagi, proporce, broń po−kładowa i części samolotów, mundury,broń osobista oraz pamiątki po polskichlotnikach. Ekspozycję uzupełniają: obra−zy, rysunki, plakaty, archiwalne dokumen−ty i fotografie oraz kilkadziesiąt modelisamolotów i śmigłowców używanychw polskim lotnictwie wojskowym.

Polskie Siły Powietrzne w WielkiejBrytanii zostały zaprezentowane szcze−gólnie wszechstronnie dzięki licznymdarom przekazanym przez polskich pilo−tów bądź ich rodziny.

Centralne miejsce zajmuje kopia sztan−daru Polskich Sił Powietrznych (oryginałznajduje się w Sali Tradycji Wyższej Szko−ły Oficerskiej Sił Powietrznych w Dębli−nie) oraz obraz przedstawiający ceremo−nię jego wręczenia przez gen. WładysławaSikorskiego.

Trzecią salę poświęcono dziejom lot−nictwa polskiego na froncie wschodnimw latach 1943–1945 oraz lotnictwa pol−skiego w okresie 1945–2000.

Ostatnią salę poświęcono działaniomlotnictwa alianckiego nad Polską.

Polskie DuszpasterstwoWojskowe

Wystawa prezentuje ponad trzechset−letnią tradycję kapelanów wojskowychw Wojsku Polskim. Powstała ona dziękiwspółpracy Muzeum WP z Ordynariatem

Wystawa plenerowa Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, która wraz z pozostałymiekspozycjami plenerowymi stanowi jeden z największych zbiorów sprzętu wojskowego

na świecie. Fot. Edyta Jędraszek


Polowym, Prawosławnym Duszpaster−stwem Wojskowym i DuszpasterstwemEwangelickim.

Ta unikatowa wystawa została umiesz−czona w jednej kazamacie i zawiera po−nad 200 eksponatów ze zbiorów MuzeumWP, ordynariatów polowych, zbiorów In−stytutu Yad Cashem. Tworzy ekumenicz−ny obraz służby duszpasterskiej.

Wojsko polskie w misjachpokojowych, humanitarnychi stabilizacyjnych w latach1953–2006

14 sierpnia 2006 r. Muzeum WojskaPolskiego udostępniło wystawę stałą po−święconą historii udziału żołnierzy Woj−ska Polskiego w misjach pokojowych,humanitarnych i stabilizacyjnych w la−tach 1953–2006.

Składają się na nią eksponaty pocho−dzące ze zbiorów Muzeum WP, Stowarzy−szenia Kombatantów Misji PokojowychONZ, Centrali „Wojskowe Misje Pokojo−we” oraz kolekcjonerów prywatnych.

Na wystawie zaprezentowano unika−towe mundury, broń, oznaki i odznacze−nia, dokumenty i zdjęcia w sposób syn−tetyczny obrazujące udział ponad 60 tys.żołnierzy misji, którzy wykonywali za−

dania niemalże we wszystkich rejonachświata.

Wśród najciekawszych eksponatówodnajdujemy proporce polskich kontyn−gentów wojskowych z Egiptu i Iraku, brońz rejonu konfliktów na Dalekim Wscho−dzie – Korea, Wietnam, medal ONZ wrę−czany rodzinom poległych w misjach(szklany medal sekretarza ONZ DagaHammarskjölda – dotychczas w misjachpoległo 68 polskich żołnierzy), mundurpolowy, tropikalny gen. broni AndrzejaTyszkiewicza – I Dowódcy Dywizji Wie−lonarodowej Centrum Południe w Iraku,miny i fragmenty pocisków izraelskichrozbrojonych przez polskich saperów,mundur pielęgniarki z polskiego szpitalapolowego z Ismailii z 1974 r., flaga ONZ,błękitne hełmy i berety, oznaki rozpo−znawcze z większości misji, mundur ka−nadyjski polskiego sapera ze wzgórz Go−lan i Egiptu, mundur polowy żołnierzamisji SFOR w Bośni oraz szereg bardzociekawych i unikatowych pamiątek.

Obecnie jest przygotowywana wysta−wa stała „Wojska aeromobilne i jednost−ki specjalne Wojska Polskiego w latach1918–2006”, która zobrazuje historiępolskich formacji spadochronowych, odII Rzeczypospolitej po dzień dzisiejszy.

MUZEUM POLSKIEJ TECHNIKI WOJSKOWEJ02-920 Warszawa, ul. Powsińska 13

tel./fax: (0-22) 858-22-21Czynne: od środy do niedzieli w godzinach od 10.00 do 16.00.

Wstęp bezpłatny, dostępne dla niepełnosprawnych.Oprowadzanie z przewodnikiem po wcześniejszym zgłoszeniu faxem



00-495 Warszawa Aleje Jerozolimskie 3Tel. 022 629-52-71 (72)

Fax 022 629-52-73Strona internetowa: www.muzeumwp.pl

Adres e-mail: [email protected]

Dni i godziny zwiedzania:od środy do niedzieli

(w poniedziałki i wtorki muzeum nieczynne)w godz. 10.00–16.00;

od 15 maja br. muzeum czynne od 9.00 do 16.00.W sobotę wstęp bezpłatny.

Kasa czynna w godzinach otwarcia muzeum.

W celu zapewnienia wycieczce przewodnika, wskazane jest wcześniejszezgłoszenie telefoniczne – tel. 022 629-52-71 (72) w. 138

lub pisemne – fax. 022 629-52-73 do Działu Obsługi Zwiedzających.Dla wojskowych wstęp bezpłatny.

MUZEUM KATYŃSKIEtel./fax 022 842-66-11; 859-22-12 w. 213

MUZEUMWOJSKAPOLSKIEGOW WARSZAWIE


Wiadomo, że każdą czynność,którą wykonuje się z potrze−by serca, wykonuje się zdecy−

dowanie lepiej niż z jakiegokolwiek in−nego powodu. Już dawno zauważono, żew kręgach reenactorów Wojsko Polskiemoże znaleźć wielu sprzymierzeńcóww upowszechnianiu tradycji i historii orę−ża oraz promowaniu zagadnień związa−nych z obronnością. Trzeba jednak w tymcelu nawiązać dialog. Proces ten na pew−no nie będzie łatwy, bo obydwa środo−

wiska postrzegają swoją działalność niezawsze jednakowo. Wypracowaniu płasz−czyzny porozumienia służą doroczne spo−tkania DWiPO MON z przedstawiciela−mi animatorów ruchu rekonstrukcyjnegoodbywające się w Centralnej BiblioteceWojskowej w Warszawie.

21 października, w gmachu CBW od−było się Ogólnopolskie Forum Grup Re−konstrukcji Historycznej. Organizatoremspotkania był Departament Wychowaniai Promocji Obronności MON. Spotkanietakie przeprowadzono już po raz drugi –przed rokiem, w tym samym miejscu rów−nież pojawili się przedstawiciele MON

Artur „Nietoperz” Gaca1

Portal Militarno-Historyczny

Reenacting – czyli pokazywanie historii niew muzealnych salach, ale „w polu” i na pokazachplenerowych, stało się obecnie w Polsce niezwyklepopularne. Forma ta dotarła do naszego krajuz zachodu Europy – gdzie z kolei została zaszczepionaza sprawą wzorców zza oceanu. Bardzo prężnierozwijający się ruch rekonstrukcji historycznej niesieze sobą potężny ładunek edukacyjny, jest formąniezwykle obrazowo przemawiającą tak domłodzieży, jak i do ludzi dorosłych. Tworzą go osobykręgów wojskowych, a także ci, którzy z wojskiemnigdy do czynienia nie mieli, lecz są miłośnikamimilitariów, barwy i broni – ludzie, dla których wojskojest pasją, a nie pracą.

FORUM GRUPREKONSTRUKCYJNYCH

1 Artur „Nietoperz” Gaca – Portal Militarno−Histo−ryczny www.militarni.pl


i GRH – lecz frekwencja była nieporów−nywalnie niższa. W sobotnie przedpołu−dnie na sali zasiadło blisko stu pasjona−tów, pomimo ograniczenia do dwóch osóbreprezentacji poszczególnych grup.

W roku 2006 rozwój ruchu kolekcjo−nersko−rekonstruktorskiego przerósł naj−śmielsze oczekiwania. Dziesiątki nowychosób pojawiają się w środowisku, wno−sząc wiedzę o historii, zapał do pracy, en−tuzjazm, ale również nieco naiwną i niezawsze dojrzałą wiarę w słuszność swo−ich działań, a czasem, niestety, zbyt non−szalanckie podejście, które może tworzyćzagrożenie dla wizerunku całokształtu re−enactingu w Polsce. Ten temat przewi−jał się przez całe, blisko pięciogodzinnespotkanie. W Forum, oprócz grup ściśle„wojskowych” odtwarzających okres wie−ku XX, pojawili się również reprezentan−ci grup napoleońskich, prężnie działają−cych bractw rycerskich, a nawet grupukazujących środowiska etniczne. Jakokazało się w trakcie burzliwej dyskusji –wszystkie te grupy, choć działające na róż−nych polach i płaszczyznach, borykają siębardzo często z podobnymi problemamii zagrożeniami. Jednak tematykę spotka−nia zdominowała współpraca z jednost−kami Ministerstwa Obrony Narodowej,bowiem jej nawiązanie leży w zakresie za−interesowań tak Departamentu Wychowa−nia i Promocji Obronności, jak i po stronierekonstruktorów – którzy dzięki wsparciui przychylności ministerstwa mogliby re−alizować swoje pasje, promując tradycjei historię oręża w społeczeństwie.

Wraz z pojawianiem się na „rynkurekonstruktorskim” coraz nowych osóbtworzących „związki taktyczne” oraz zewzrastającą popularnością wszelkiego

typu widowisk batalistycznych – nie za−wsze niosących walory edukacyjne, po−wstaje niezwykle ważny problemem we−ryfikacji organizatorów oraz biorącychw nich udział. Już wkrótce może się oka−zać, że polski reenacting zacznie przy−pominać kolorowy, skomercjalizowanyfestyn, nie mający nic wspólnego z sza−cunkiem dla historii jako nauki, ale i z pa−mięcią dla osób ją tworzących. Problemten bez współpracy z MON, rozwiązaćbędzie niezwykle trudno.

Kwestią, która dotyczy współpracynaszego środowiska z wojskiem i wzbu−dza wiele emocji, jest możliwość uzyski−wania dofinansowania organizowanychprzedsięwzięć oraz możliwość nieodpłat−nego przejmowania wyposażenia wojsko−wego wycofanego z eksploatacji etatowej.Ten problem niepokoi zarówno pracow−ników ministerstwa, jak i bardziej do−świadczonych rekonstruktorów czy ani−matorów działalności rekonstrukcyjnej.Prawdą jest, że droga do uzyskania dofi−nansowania jest złożona, trudna, a przedewszystkim bardzo czasochłonna, ale jakpokazuje praktyka, mając dobre pomysły,umiejąc poruszać się w labiryntach woj−skowych biur i meandrach przepisów pra−wa – często sprzecznych i wykluczającychsię nawzajem – uzyskanie dofinansowa−nia czy pomocy od wielkiej rządowejagencji, jest możliwe. MON stara się pod−powiadać rozwiązania i wskazywać dro−gę, którą należy przebyć, aby współpracataka miała miejsce. Zdarza się jednak, żenie wszyscy tych podpowiedzi chcą słu−chać.

Dla nas – entuzjastów nie zawsze zro−zumiały jest problem uwarunkowań for−malnych, finansowych czy kadrowych,



w jakich DWiPO musi działać. Przedewszystkim ministerstwo podejmuje roz−mowy wyłącznie z osobami prawnymi –zatem pierwszym i absolutnie podstawo−wym krokiem jest rejestracja grupy, stowa−rzyszenia czy fundacji w KRS. Następnie,jeśli nasz pomysł się spodoba i zostanie za−twierdzony, czeka nas prawie rok załatwia−nia formalności. Ta niezwykle długa i kło−potliwa droga często staje się barierą niedo przebycia, zwłaszcza dla tych, którzy nierozumieją uwarunkowań formalno−praw−nych, w jakich musi działać Wojsko Pol−skie. MON, będąc agencją rządową niemoże sobie pozwolić na „chodzenie naskróty”. Również to, co wojskowi urzęd−nicy mogą nam zaoferować, nie zawszespełnia nasze oczekiwania. Czasem jest towynik nadinterpretacji, błędnych założeńi niezrozumienia realiów.

Trudno jest np. liczyć na pomoc woj−ska w zagospodarowaniu i eksploatacjiotrzymanego sprzętu. Dzięki sympa−tii i przychylności dowódców niższegoszczebla wiele problemów możemy roz−wiązać – jednakże cały czas musimy pa−

miętać o obowiązujących armię uwarun−kowaniach formalno−prawnych. Jak mó−wili 21 października – płk Dębski i mjrTym, wszelkie sprawy należy załatwiaćumiejętnie, rozważnie i ze świadomościąograniczeń.

Jednak na spotkaniu w Centralnej Bi−bliotece Wojskowej zauważono spójnośćinteresów – Departament Wychowaniai Promocji Obronności dzięki naszej współ−pracy może realizować program edukacyj−ny, my zaś, działając w sposób odpowie−dzialny, możemy mieć otwarte drzwi dorozwijania swojej pasji.

Należy mieć nadzieję, że współpracarozwijać się będzie z wzajemnym posza−nowaniem interesów, w dobrej wierze,w atmosferze zaufania. Zarówno Mini−sterstwo Obrony Narodowej, jak i wiel−ka rzesza miłośników i pasjonatów woj−skowości, mogą wzajemnie się wspieraći służyć sobie pomocą.

Zachęcamy do podejmowania rozmówz przedstawicielami Departamentu, boczęsto rozmowa może wiele wyjaśnić i po−móc w należytym pojęciu sprawy.

Z A P R A S Z A M YDO INTERNETOWEGO FORUM

ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

NA STRONIE WORTALOWEJDEPARTAMENTU WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI MON

WWW.WOJSKO-POLSKIE.PL

A. Gaca, Forum grup rekonstrukcji historycznej


P R Z E P I S Y

ROZSZERZENIE UPRAWNIEŃDO UŻYWANIA MUNDURU WOJSKOWEGO

28 czerwca 2006 r. Minister Obrony Narodowej Radosław Sikorski podpisał rozpo−rządzenie rozszerzające uprawnienie do używania munduru wojskowego lub jegoczęści na młodzież, instruktorów i specjalistów zrzeszonych w stowarzyszeniach luborganizacjach społecznych, które zawarły porozumienie o współpracy z Minister−stwem Obrony Narodowej, a ich statuty przewidują prowadzenie działalności na rzeczobronności państwa, a także na młodzież szkolną i akademicką realizującą przedsię−wzięcia w ramach przysposobienia obronnego, obozów specjalistycznych i podczasuroczystości o charakterze patriotycznym.

Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (Dz.U.Nr 31, poz.130, z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz.1268 oraz z 2001 r. Nr 123, poz. 1353) mundurem jest ubiór lub jego części służąceoznaczeniu przynależności do określonej jednostki organizacyjnej lub wykonywaniaokreślonych funkcji albo służby. W myśl art. 12 ust. 1 powołanej ustawy mundur Woj−ska Polskiego, będący symbolem tradycji wolnościowych i postaw patriotycznychNarodu Polskiego, pozostaje pod szczególną ochroną.

Zgodnie z art. 12 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy Minister Obrony Narodowejwprowadził rozporządzeniem z dnia 19 października 2005 r. zakaz używania mundurulub jego części (Dz.U. Nr 216, poz. 1827), chociażby nawet zostały one pozbawioneoznak określonych w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 grudnia2004 r. w sprawie wzorów oraz noszenia umundurowania i oznak wojskowych przezżołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2005 r. Nr 7,poz. 53) i rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 grudnia 2004 r. w spra−wie wzorów, noszenia umundurowania, odznak i oznak wojskowych oraz uzbrojeniaprzez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej (Dz.U. z 2005 r. Nr 7, poz. 54), uwzględ−niając obowiązujące wzory umundurowania stosowanego w Siłach Zbrojnych Rzeczy−pospolitej Polskiej.

Powyższe oraz troska o poszanowanie będącego symbolem tradycji wolnościo−wych i postaw patriotycznych Narodu Polskiego oraz pozostającego pod szczególnąochroną munduru Wojska Polskiego, jak również konieczność ograniczenia dostępudo ubiorów wojskowych (w szczególności ubiorów polowych) w dobie zagrożeńatakami terrorystycznymi stanowiło podstawę obecnego kształtu rozporządzenia o za−kazie używania munduru wojskowego.

Jednakże uwzględniając postulaty proobronnych stowarzyszeń i organizacji pozarzą−dowych, wnoszących o rozszerzenie uprawnień do noszenia umundurowania wojskowe−


Przepisy

go, w szczególności na swoich przedstawicieli uczestniczących w przedsięwzięciach pro−obronnych realizowanych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz harcerzy i mło−dzież zrzeszoną w organizacjach paramilitarnych, w resorcie obrony narodowej powoła−no zespół do opracowania regulacji łączących potrzebę prawnej ochrony munduruwojskowego z promowaniem postaw proobronnych w społeczeństwie, który wypraco−wał propozycje odpowiednich zmian w obowiązującym rozporządzeniu.

ROZPORZĄDZENIEMINISTRA OBRONY NARODOWEJ

z dnia 28 czerwca 2006 r.zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu używania

munduru wojskowego lub jego części

Na podstawie art. 12. ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mun−durach (Dz.U. Nr 31, poz.130, z późn. zm.1)) zarządza się, co następuje:

§1. W rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 października 2005 r.w sprawie zakazu używania munduru wojskowego lub jego części (Dz.U. Nr 216,poz. 1827) wprowadza się następujące zmiany:1) w § 1 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Mundur wojskowy składa się z komplet−

nych ubiorów: galowego, wyjściowego, służbowego, ćwiczebnego, polowe−go, specjalnego i wieczorowego”;

2) w § 2 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. Zakaz, o którym mowa w ust.1, nie dotyczy używania munduru lub jego części, pozbawionych oznak woj−skowych, określonych odpowiednio w § 2 ust. 2 pkt 11, 12, 16 i 17, przez mło−dzież, instruktorów i specjalistów zrzeszonych w stowarzyszeniach lub organi−zacjach społecznych, które zawarły porozumienia o współpracy z MinistremObrony Narodowej, a ich statuty przewidują prowadzenie działalności na rzeczobronności państwa oraz młodzież szkolną i akademicką realizującą przedsię−wzięcia w ramach przysposobienia obronnego, obozów specjalistycznych i pod−czas uroczystości o charakterze patriotycznym”.

§2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Minister Obrony Narodowej

(−) Radosław Sikorski


DECYZJA NR 285/MONMINISTRA OBRONY NARODOWEJ

z dnia 19 lipca 2006 r.w sprawie podjęcia działań organizacyjnych dla wprowadzenia

nowej organizacji działalności wychowawczej i utworzenia strukturwychowawczych w resorcie obrony narodowej

Na podstawie § 2 pkt 4 i 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1996 r.w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Obrony Narodowej (Dz.U.Nr 94, poz. 426), mając na względzie konieczność wprowadzenia w resorcie obronynarodowej nowej organizacji działalności wychowawczej i utworzenia w nim odpo−wiednich struktur wychowawczych, ustala się co następuje:

1. Dyrektor Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojskowego:1) przekaże Dyrektorowi Departamentu Prawnego, w terminie do dnia 31 sierp−

nia 2006 r., uzgodniony merytorycznie wewnątrz resortu obrony narodowej,projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej zmieniającego rozporzą−dzenie w sprawie korpusów osobowych i grup osobowych kadry zawodowejSił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, dotyczący utworzenia korpusu oso−bowego wychowawczego;

2) opracuje, w porozumieniu z Dyrektorem Departamentu Wychowania i Pro−mocji Obronności, nie później niż do dnia 30 września 2006 r., projekt mode−lu przebiegu służby oficerów korpusu osobowego wychowawczego oraz za−sady przygotowania żołnierzy zawodowych do służby w korpusie osobowymwychowawczym.

2. Szef Sztabu Generalnego WP przedstawi do podpisu i wyda, nie później niż w dniuwejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w pkt 1 ppkt 1, dokumenty eta−towe w sprawie zmian organizacyjno−etatowych, związanych z tworzeniem sta−nowisk korpusu osobowego wychowawczego, struktur wychowawczych w re−sorcie obrony narodowej, z włączeniem Oddziału Dyscypliny WojskowejGeneralnego Zarządu Zasobów Osobowych – P1 Sztabu Generalnego WP w struk−turę organizacyjną Departamentu Wychowania i Promocji Obronności.

3. Dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych, Dowódca Garnizonu Warszawa, KomendantGłówny Żandarmerii Wojskowej oraz pozostali dysponenci środków etatowych,w porozumieniu z Dyrektorem Departamentu Wychowania i Promocji Obronno−ści, nie później niż do dnia 30 września 2006 r. przedstawią Szefowi Sztabu Ge−neralnego WP propozycje zmian organizacyjno−etatowych w podległych jednost−kach (komórkach) organizacyjnych, uwzględniające przydzielone limity stanowisketatowych, jako stanowiska szczególne oraz bezpośrednie podporządkowaniestruktur wychowawczych dowódcom kolejnych szczebli dowodzenia:

Przepisy


Przepisy

1) rodzaj Sił Zbrojnych (równorzędny) – oddział wychowawczy;2) okręg wojskowy, korpus, akademia wojskowa, wyższa szkoła oficerska,

dywizja, flotylla – wydział wychowawczy;3) brygada, baza, pułk, samodzielny batalion, dywizjon, eskadra – sekcja

wychowawcza;4) batalion (usytuowany w strukturze jednostki organizacyjnej) – oficer wycho−

wawczy.4. W tworzonych strukturach wychowawczych w jednostkach wojskowych zwięk−

sza się o 100 liczbę etatów, w stosunku do aktualnego stanu etatowego oficerówwykonujących zadania w obszarze działalności wychowawczej.

5. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Pan Marek Zająkała –zabezpieczy niezbędne środki finansowe, zapewniające realizację powyższychzamierzeń organizacyjno−etatowych.

6. Termin wykonania decyzji określa się na dzień 30 września 2006 r.7. Odpowiedzialnym za wykonanie decyzji jest Dyrektor Departamentu Wychowa−

nia i Promocji Obronności.8. Decyzja wchodzi w życie z dniem podpisania.

Minister Obrony Narodowej

(−) Radosław Sikorski

Uzasadnienie

Aktualny model działalności wychowawczej i funkcjonujące struktury są rezulta−tem bieżącego dostosowywania tej działalności do kierunków przemian ustrojowychpaństwa oraz przebudowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Trwający procesrestrukturyzacji Sił Zbrojnych, zmiany w zakresie struktur organizacyjnych oraz prze−miany dokonujące się w otoczeniu Sił Zbrojnych wywarły istotny wpływ na obniżeniepoziomu działalności wychowawczej w wielu jej obszarach. Między innymi w zakre−sie: kształtowania patriotycznych postaw w oparciu o chlubne tradycje oręża polskiego(niski poziom wiedzy żołnierzy o tradycjach jednostek wojskowych), przeciwdziałaniapatologiom społecznym w wojsku, stosowania praktyki dyscyplinarnej, kształceniaobywatelskiego i działalności instruktorsko−metodycznej z kadrą prowadzącą zajęciaz kształcenia obywatelskiego, działalności kulturalno−rekreacyjnej i współpracy z or−ganizacjami społecznymi działającymi na rzecz środowiska wojskowego.

Cechą charakterystyczną rozwiązań strukturalno−organizacyjnych – do 1999 r. –była bezpośrednia podległość ogniw wychowawczych pod dowódców na wszystkichszczeblach dowodzenia.


Zmiany dokonane z dniem 1 stycznia 2000 r. na postawie decyzji Nr 106/Org.Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 listopada 1999 r. w sprawie reorganizacji do−wództw rodzajów Sił Zbrojnych w ramach realizacji celu TG 2701 spowodowały, żeogniwa wychowawcze oraz stanowiska oficerów wychowawczych włączono w składkomórek personalno−mobilizacyjnych (G1, S1) podległych szefowi sztabu jednostkiwojskowej.

Utworzenie korpusu osobowego wychowawczego pozwoli podnieść rangę służ−bową ogniw wychowawczych, przywrócić stanowiska oficerów wychowawczychw jednostkach wojskowych, a przede wszystkim dokonywać właściwego doborui przygotowania oficerów na stanowiska wychowawcze oraz stworzyć ścieżkę roz−woju zawodowego dla tych oficerów. Natomiast utworzenie jednolitych struktur wy−chowawczych na kolejnych szczeblach organizacyjnych oraz włączenie ichw bezpośrednie podporządkowanie dowódcy pozwoli właściwie planować oraz re−alizować zadania wychowawcze i kulturalno−oświatowe w jednostce wojskowej.

Przywrócenie obszaru dyscypliny wojskowej do Departamentu Wychowania i Pro−mocji Obronności wyeliminuje dualizm w zakresie realizacji zadań wychowawczych.Wyłączenie – w 2002 r. – obszaru dyscypliny wojskowej z szerszego kontekstu dzia−łalności wychowawczej i przekazanie go do Sztabu Generalnego WP ograniczyłobezpośredni wgląd Ministra Obrony Narodowej w problemy i zjawiska społecznezachodzące w jednostkach wojskowych. Spowodowało to również potrójne nakłada−nie się zadań, kompetencji i wykonawstwa: Sztab Generalny WP, cywilne komórkiorganizacyjne MON oraz Dowództwa Rodzajów Sił Zbrojnych.

Wdrożenie zaproponowanych w projekcie decyzji rozwiązań zdecydowanie po−prawi efektywność i rytmiczność zadań realizowanych w obszarze wychowawczym.Przede wszystkim pozwoli na określenie jednego ośrodka planującego, koordynują−cego i nadzorującego działalność wychowawczą w Siłach Zbrojnych, a tym samymnadanie właściwej rangi działalności wychowawczej w jednostkach wojskowych oraztworzenia warunków i mechanizmów wspierania autorytetu dowódcy i jego pozycjiprzywódcy.

Realizacja przedsięwzięć ujętych w projekcie decyzji spowoduje zwiększenieo 100 etatów wojskowych w obszarze tworzonego, jednolitego i spójnego systemudziałalności wychowawczej. Skutki finansowe w wysokości ok. 5 mln zł zostanąspowodowane zmianą liczby i struktury stanowisk etatowych.

www.mon.gov.plMINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

Przepisy


Przepisy

W Y T Y C Z N ESEKRETARZA STANU W MINISTERSTWIE OBRONY NARODOWEJ

z dnia 13 lutego 2006 r.

w sprawie działalności psychologicznej oraz realizacji przedsięwzięćprofilaktyki psychologicznej w rodzajach sił zbrojnych,

okręgach wojskowych i jednostkach wojskowych

Działalność psychologiczna w dziedzinie profilaktyki psychologicznej, określo−na w Ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U.z 1994 r., Nr 111, poz. 535, art. 4, ust. 1, 2) oraz w Rozporządzeniu Rady Ministrówz dnia 20 sierpnia 1996 roku w sprawie sposobu organizowania i prowadzenia dzia−łalności w dziedzinie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniompsychicznym (Dz.U. z 1996 r., Nr 112, poz. 537, §1, ust. 1), jest jednym z kierunkówrealizowanej w wojsku działalności wychowawczej. Jej podstawowym celem jestprofesjonalne wspieranie dowódców w rozwiązywaniu problemów adaptacyjnych,wychowawczych i indywidualnych żołnierzy oraz ochrona i promocja zdrowia psy−chicznego w jednostkach i instytucjach wojskowych.

Realizowana jest na szczeblu rodzajów sił zbrojnych, okręgów wojskowychi w jednostkach wojskowych przez psychologów wojskowych, działających zgodniez Ustawą z dnia 8 czerwca 2001 roku o zawodzie psychologa i samorządzie zawodo−wym psychologów (Dz.U. z 2001 r., Nr 73, poz. 763) oraz Kodeksem etyczno−zawo−dowym psychologa.

W celu ujednolicenia kierunków i zasad działalności psychologicznej w resorcieObrony Narodowej oraz sposobu ich realizacji w jednostkach i instytucjach Sił Zbroj−nych RP

u s t a l a s i ę, c o n a s t ę p u j e:

Rozdział 1

Zasady i zakres działalności psychologicznejna szczeblu rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego)

1. Psycholog rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego) – koordynator do sprawprofilaktyki psychologicznej, w porozumieniu z psychologiem – koordynatoremdo spraw profilaktyki psychologicznej w Departamencie Wychowania i Promo−cji Obronności MON, organizuje działalność psychologiczną na szczeblu RSZ(OW) na podstawie rocznego planu działalności psychologicznej w RSZ (OW),a w szczególności:


a) przedstawia właściwemu dowódcy RSZ (OW) propozycje i wnioski dotyczą−ce działalności z zakresu profilaktyki psychologicznej w RSZ (OW),

b) w zakresie działalności merytorycznej, zwłaszcza kształtowania higieny psy−chicznej i popularyzacji zasad profilaktyki psychologicznej, współpracuje z in−nymi komórkami organizacyjnymi RSZ (OW), w szczególności z szefem służ−by zdrowia RSZ (OW), kierownikami wojskowych pracowni psychologicznych,ordynatorami oddziałów psychiatrycznych szpitali wojskowych, ordynatoremKliniki Psychiatrii i Stresu Bojowego oraz kierownikami poradni zdrowia psy−chicznego, a także innymi instytucjami wojskowymi zajmującymi się ochronąi promocją zdrowia psychicznego,

c) reprezentuje psychologów jednostek wojskowych – konsultantów dowódcówds. profilaktyki psychologicznej na szczeblu RSZ (OW),

d) organizuje i uczestniczy w organizacji szkoleń, kursów i warsztatów z zakre−su profilaktyki psychologicznej dla psychologów jednostek wojskowych –konsultantów dowódców ds. profilaktyki psychologicznej,

e) prowadzi okresowe analizy działalności psychologicznej i skuteczności pro−filaktyki psychologicznej w RSZ (OW),

f) organizuje i nadzoruje realizowane w podległych jednostkach wojskowychpsychologiczne badania naukowe, zwłaszcza w zakresie profilaktyki psycho−logicznej, ochrony zdrowia psychicznego i higieny psychicznej,

g) na prośbę zainteresowanych lub na wniosek właściwego dowódcy udziela poradi pomocy psychologicznej żołnierzom zawodowym i pracownikom wojska,

h) współpracuje z cywilnymi organizacjami i instytucjami zajmującymi się pro−blematyką ochrony i promocji zdrowia psychicznego.

2. Psycholog rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego) – koordynator do sprawprofilaktyki psychologicznej sprawuje merytoryczny i organizacyjny nadzórnad pracą psychologów jednostek – konsultantów dowódców do spraw profilak−tyki psychologicznej, a zwłaszcza:a) opiniuje kandydatów na stanowiska psychologów jednostek wojskowych –

konsultantów dowódców ds. profilaktyki psychologicznej,b) udziela merytorycznego i metodologicznego wsparcia oraz pomocy psycho−

logom jednostek wojskowych – konsultantom dowódców ds. profilaktyki psy−chologicznej,

c) podejmuje interwencje w jednostkach wojskowych w zakresie działalnościpsychologicznej, zwłaszcza realizowanej profilaktyki psychologicznej.

3. Psycholog rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego) – koordynator ds. profi−laktyki psychologicznej przedstawia drogą służbową właściwemu dowódcyw trybie przez niego określonym oraz psychologowi – koordynatorowi ds. pro−filaktyki psychologicznej w Departamencie Wychowania i Promocji Obronno−ści MON w cyklu rocznym sprawozdanie z działalności psychologicznej w RSZ(OW).

Przepisy


Przepisy

4. Wnioski z bieżącej pracy oraz analizy działalności psychologicznej, przedstawia−ne przez psychologa rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego) – koordynatorads. profilaktyki psychologicznej, powinny być uwzględniane w okresowych oce−nach skuteczności działalności profilaktyczno−wychowawczej, dokonywanychw trybie i na zasadach określonych przez przełożonych.

Rozdział 2

Zasady i zakres działalności psychologicznejw jednostce wojskowej

5. Psycholog jednostki wojskowej – konsultant dowódcy ds. profilaktyki psycholo−gicznej podlega bezpośrednio dowódcy jednostki wojskowej.

6. Na podstawie rocznego planu działalności psychologicznej w jednostce wojsko−wej, w oparciu o psychologiczny punkt konsultacyjny jednostki, organizuje i re−alizuje przedsięwzięcia z zakresu profilaktyki psychologicznej, w szczególności:a) bierze udział w pracach komisji przyjęcia poborowych i nowo przybyłych

do jednostki wojskowej,b) poznaje środowisko żołnierskie oraz psychologiczne uwarunkowania służby

wojskowej poprzez systematyczny kontakt z żołnierzami pododdziałów,zwłaszcza w okresie szkolenia podstawowego,

c) prowadzi z żołnierzami nowo wcielonymi oraz nowo przybyłymi do jednost−ki wojskowej zajęcia szkoleniowe związane z psychologicznymi aspektamiadaptacji do służby wojskowej,

d) udziela dowódcom pododdziałów konsultacji dotyczących postępowaniaz żołnierzami ujawniającymi trudności w zakresie przystosowania siędo służby wojskowej i naruszającymi zasady dyscypliny wojskowej,

e) współdziała w opracowaniu i realizacji programów profilaktycznychw jednostce wojskowej z zakresu przeciwdziałania patologiom społecznym,

f) uczestniczy w pracach organów kolegialnych jednostki wojskowej zajmują−cych się analizowaniem i ocenianiem dyscypliny oraz prognozowaniem przed−sięwzięć profilaktyczno−wychowawczych, a także w miarę potrzeb w okreso−wych analizach dyscypliny w pododdziałach,

g) współuczestniczy w działalności szkoleniowej w zakresie psychologicznegoprzygotowania żołnierzy do działania w warunkach ekstremalnych, w tymm.in. do służby poza granicami kraju,

h) udziela porad i indywidualnej pomocy psychologicznej żołnierzom zgłaszają−cym się z problemami osobistymi lub kierowanym przez dowódców w związkuz przejawianymi trudnościami adaptacyjnymi do warunków służby wojskowej,

i) współdziała w promowaniu zdrowia psychicznego w jednostce wojskowejoraz w kształtowaniu zachowań korzystnych dla zdrowia psychicznego, w tym


zwłaszcza zapobiegających nadużywaniu środków zmieniających świadomość(alkohol, narkotyki, leki i inne środki odurzające),

j) w miarę potrzeb i możliwości tworzy wśród żołnierzy grupy wsparcia psy−chologicznego, w celu przeciwdziałania zachowaniom patologicznym,

k) doskonali umiejętności dowódców pododdziałów w zakresie poznawania pod−władnych, ich potrzeb psychicznych i stanów emocjonalnych, w tym zwłasz−cza zachowań przedsamobójczych, oraz rozpoznawania stanów kryzysu psy−chologicznego i adekwatnego w nich reagowania,

l) stosownie do potrzeb, podejmuje w jednostce wojskowej interwencje w sytu−acjach kryzysowych oraz uczestniczy w pracach doraźnie powoływanych ze−społów i grup interwencji kryzysowej,

m) udziela żołnierzom zawodowym i członkom ich rodzin porad i pomocy psy−chologicznej na prośbę zainteresowanych,

n) w porozumieniu z lekarzem jednostki, występuje z wnioskiem o kierowanieżołnierzy i pracowników wojska do poradni zdrowia psychicznego oraz opra−cowuje charakterystyki psychologiczne żołnierzy na potrzeby wojskowychkomisji lekarskich,

o) wspiera dowódców w zakresie doboru na stanowiska służbowe, w szczegól−ności opiniuje żołnierzy i pracowników wojska kierowanych na specjalistycznebadania celem orzeczenia o zdolności do służby i pracy na określonych stano−wiskach, wykonywane przez placówki psychologii pracy, z wyjątkiem wyda−wania orzeczeń z zakresu psychologii pracy oraz kwalifikowania na funkcjei stanowiska, należące do ich kompetencji,

p) współpracuje z lekarzami jednostki, oficerami społeczno−wychowawczymioraz kierownikami wojskowych pracowni psychologicznych i poradni zdro−wia psychicznego w zakresie kształtowania zdrowia i higieny psychicznejw jednostce wojskowej,

q) współdziała z wojskowymi i cywilnymi instytucjami i organizacjami zajmu−jącymi się problematyką ochrony i promocji zdrowia psychicznego,

r) dokumentuje pracę w zakresie profilaktyki psychologicznej realizowanąw jednostce wojskowej.

5. Psycholog jednostki wojskowej – konsultant dowódcy ds. profilaktyki psycholo−gicznej zobowiązany jest do prowadzenia w psychologicznym punkcie konsulta−cyjnym jednostki następującej dokumentacji:a) rocznego planu działalności psychologicznej w jednostce wojskowej,b) książki pracy psychologicznego punktu konsultacyjnego,c) książki przedsięwzięć profilaktyki psychologicznej,d) indywidualnych kart badań żołnierzy i innych osób (dane osobowe, wyniki

badań psychologicznych, diagnoza, zalecenia), które są objęte tajemnicązawodową i podlegają kontroli wyłącznie przez przełożonych merytorycz−nych.

Przepisy


Przepisy

6. Wnioski z bieżącej pracy i okresowej analizy działalności psychologicznej psycholog jednostki wojskowej – konsultant dowódcy ds. profilaktyki psycholo−gicznej przedstawia dowódcy jednostki wojskowej w trybie przez niego określo−nym oraz właściwemu psychologowi rodzaju sił zbrojnych (okręgu wojskowego)– koordynatorowi do spraw profilaktyki psychologicznej w cyklu półrocznym.

Rozdział 3

Zadania dowódcy jednostki wojskowejw zakresie organizacji działalności psychologicznej

7. Dowódca jednostki wojskowej jest obowiązany do:a) zasięgania opinii właściwego psychologa rodzaju sił zbrojnych (okręgu woj−

skowego) – koordynatora ds. profilaktyki psychologicznej w zakresie mery−torycznego przygotowania kandydatów do objęcia stanowiska psychologa jed−nostki wojskowej – konsultanta dowódcy ds. profilaktyki psychologicznej orazw przypadku jego zwolnienia,

b) akceptowania rocznego planu działalności psychologicznej w jednostce woj−skowej oraz włączania ujętych w nim zamierzeń do planu przedsięwzięć szko−leniowo−wychowawczych jednostki wojskowej, zapewniając czas i właściwewarunki ich realizacji,

c) zapewnienia psychologowi jednostki wojskowej – konsultantowi dowódcyds. profilaktyki psychologicznej odpowiednich warunków pracy, w szczegól−ności poprzez:– wydzielenie osobnego, odpowiedniego pomieszczenia, którego usytuowa−

nie zapewnia swobodny, nieskrępowany dostęp do psychologa jednostki –konsultanta dowódcy ds. profilaktyki psychologicznej osób zainteresowa−nych,

– wyposażenie psychologicznego punktu konsultacyjnego w niezbędny sprzętkwaterunkowy, sprzęt i materiały biurowe (telefon, komputer itp.), nie−zbędne narzędzia badań i diagnozy psychologicznej,

– umożliwienie bezpośredniego, swobodnego kontaktowania się psycholo−ga jednostki z kadrą, żołnierzami służby zasadniczej i pracownikami woj−ska w zakresie realizowanych zadań,

– zagwarantowanie żołnierzom, zwłaszcza zasadniczej służby wojskowej,możliwości osobistego kontaktowania się z psychologiem jednostki– konsultantem dowódcy ds. profilaktyki psychologicznej,

– podanie do wiadomości stanowi osobowemu jednostki w rozkazach dzien−nych i punktach informacyjnych (w sztabach, rejonach pododdziałów, klu−bach żołnierskich itp.) zasad korzystania z porad i pomocy psychologicz−nej.


Rozdział 4

Kryteria naboru oraz zasady doskonalenia zawodowegoKryteria naboru oraz zasady doskonalenia zawodowegoKryteria naboru oraz zasady doskonalenia zawodowegoKryteria naboru oraz zasady doskonalenia zawodowegoKryteria naboru oraz zasady doskonalenia zawodowegopsychologów RSZ (OW) i jednostek wojskowychpsychologów RSZ (OW) i jednostek wojskowychpsychologów RSZ (OW) i jednostek wojskowychpsychologów RSZ (OW) i jednostek wojskowychpsychologów RSZ (OW) i jednostek wojskowych

– koordynatorów i konsultantów dowódcówkoordynatorów i konsultantów dowódcówkoordynatorów i konsultantów dowódcówkoordynatorów i konsultantów dowódcówkoordynatorów i konsultantów dowódcówds. profilaktyki psychologicznejds. profilaktyki psychologicznejds. profilaktyki psychologicznejds. profilaktyki psychologicznejds. profilaktyki psychologicznej

8. Specyfika i charakter wykonywanych zadań wymaga, aby na stanowiska psy−chologów RSZ (OW) i jednostek wojskowych – koordynatorów i konsultantówdowódców jednostek wojskowych ds. profilaktyki psychologicznej wyznacza−ne były osoby legitymujące się wykształceniem wyższym psychologicznym –posiadające tytuł zawodowy psychologa.

9. Osoby, które nie spełniają wymogów określonych w pkt. 8, a zatrudnione byłyna stanowiskach koordynatorów RSZ (OW) i konsultantów dowódców jedno−stek wojskowych ds. psychoprofilaktyki w dniu 31 grudnia 2005 r., mogą w dal−szym ciągu wykonywać obowiązki na tych stanowiskach pod warunkiem, żeuzupełniają wykształcenia na kierunku zgodnym z wymogami kwalifikacyjny−mi.

10. Organizatorem doskonalenia umiejętności merytorycznych i praktycznych psy−chologów RSZ (OW) i jednostek wojskowych – koordynatorów i konsultantówdowódców jednostek ds. profilaktyki psychologicznej w formie studiów pody−plomowych, krótkoterminowych warsztatów, kursów oraz praktyk specjalistycz−nych jest Departament Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obro−ny Narodowej.

11. Tracą moc Wytyczne Sekretarza Stanu – I Zastępcy Ministra Obrony Narodo−wej z dnia 11 kwietnia 1997 r.

12. Wytyczne wchodzą w życie z dniem podpisania.

Sekretarz Stanuw Ministerstwie Obrony Narodowej

(−) Aleksander Marek Szczygło

www.wojsko-polskie.plDEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI

OBRONNOŚCI MON

Przepisy


WYTYCZNEPODSEKRETARZA STANU W MINISTERSTWIE OBRONY NARODOWEJ

z dnia 1 września 2006 r.w sprawie określenia zadań publicznych,

które mogą być zlecane jednostkomniezaliczonym do sektora finansów publicznych

Na podstawie pkt. 3 ppkt. 2 decyzji nr 350/MON Ministra Obrony Narodowejz dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie zasad i trybu zlecania zadań w zakresie obronno−ści jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych oraz fundacjom i sto−warzyszeniom (Dz. Urz. MON Nr 25, poz. 220), w celu racjonalnego wydatkowaniaśrodków budżetowych Ministerstwa Obrony Narodowej na realizację zadań publicz−nych w 2007 r., ustalam:1. Zadania publiczne związane z upowszechnianiem wiedzy i umiejętności w zakre−

sie obronności państwa traktowane są priorytetowo, w szczególności dotyczy tozadań z obszarów:1) działalności edukacyjnej oraz szkoleniowo−wychowawczej i kulturalnej skie−

rowanej do żołnierzy i pracowników wojska, ich rodzin, żołnierzy rezerwyoraz środowisk szkolnych i akademickich;

2) upowszechniania tradycji i historii oręża polskiego, promocji obronności i bu−dowy wizerunku Sił Zbrojnych RP, także poza granicami kraju;

3) nabywania oraz doskonalenia wiedzy i umiejętności w dziedzinie obronności,w tym szkolenia w specjalnościach przydatnych w siłach zbrojnych, oraz szko−lenia ogólnowojskowego przedpoborowych i żołnierzy rezerwy;

4) ochotniczej działalności żołnierzy rezerwy, w tym w ramach Międzysojuszni−czej Konfederacji Oficerów Rezerwy i Europejskiego Stowarzyszenia Pod−oficerów Rezerwy;

5) przygotowania i udziału reprezentacji Wojska Polskiego w międzynarodo−wych zawodach sportowych, w ramach Międzynarodowej Rady Sportu Woj−skowego.

2. Na wniosek komórek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej oraz jed−nostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niegonadzorowanych mogą być zlecane inne rodzaje zadań mające szczególne znacze−nie dla działalności Sił Zbrojnych RP.

3. Wytyczne wchodzą w życie z dniem podpisania.

Podsekretarz Stanuw Ministerstwie Obrony Narodowej

(−) Bogusław Winid

Przepisy


P R O C E D U R Y ♦ K O M U N I K A T Y

I. PODSTAWA PRAWNA1. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i wolontariacie

(Dz.U. Nr 96, poz. 873).2. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104).3. Decyzja nr 350/MON z dnia 11 grudnia 2002 roku w sprawie zasad i trybu zlecania zadań

w zakresie obronności jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych oraz fun−dacjom i stowarzyszeniom (Dz. Urz. MON Nr 25, poz. 220)

4. Wytyczne Podsekretarza Stanu ds. Społecznych w sprawie określenia zadań państwowych,które mogą być zlecane jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych (wy−dawane corocznie do 1 września).

5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 grudnia 2005 r.w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wyko−nanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz.U. Nr 264,poz. 2207).

II. WARUNKI PROWADZENIA PROCEDURY1. Minister Obrony Narodowej zleca zadania publiczne w zakresie:

– zapewnienia zorganizowanej opieki byłym żołnierzom zawodowym, którzy uzyskaliuprawnienia do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej, inwalidom wo−jennym i wojskowym oraz kombatantom,

– upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa.2. Zlecanie realizacji zadań publicznych organizacjom pozarządowym może mieć formy:

– powierzenia wykonywania zadań publicznych, wraz z udzieleniem dotacji na sfinanso−wanie ich realizacji, lub

– wspierania takich zadań, wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie ich realizacji.

III. TRYB POSTĘPOWANIA1. Minister Obrony Narodowej ogłasza otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych,

który zawiera informacje o:– rodzaju i kategoriach zadań,– zasadach przyznawania dotacji,– terminach i warunkach wykonania zadania,– wysokości środków przeznaczonych na realizację zadań,– terminie składania ofert.

PROCEDURA ROZPATRYWANIA OFERTWYKONANIA ZADAŃ PUBLICZNYCHZLECONYCH PRZEZMINISTRA OBRONY NARODOWEJ


3. Organizacje pozarządowe zainteresowane realizacją zadań kierują do Ministra ObronyNarodowej, za pośrednictwem Dyrektora Departamentu Wychowania i Promocji Obronno−ści MON (al. Niepodległości 218, 00−911 Warszawa), ofertę realizacji zadania publiczne−go, co najmniej 60 dni przed rozpoczęciem wykonania zadania.

Oferta powinna zawierać:a) dane dotyczące organizacji pozarządowej;b) szczegółowy opis zadania, w tym:

– nazwę zadania,– termin i miejsce wykonywania zadania,– cel zadania,– zasoby kadrowe,– zasoby rzeczowe,– harmonogram działań planowanych przy realizacji zadania,– zakładane rezultaty;

c) przewidywane źródła finansowania zadania;d) kalkulację przewidywanych kosztów realizacji zadania;e) inne wybrane informacje dotyczące zadania.

Ponadto do oferty należy dołączyć:– aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego (sporządzony nie później niż trzy

miesiące przed datą wysłania wniosku),– zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego o nie zale−

ganiu z płatnościami (sporządzone nie później niż trzy miesiące przed datą wysłaniawniosku),

– statut (z potwierdzeniem zgodności z oryginałem),– sprawozdanie finansowe i merytoryczne z prowadzonej działalności za ostatni rok,– maszynopis i dwie recenzje – do oferty na wydawnictwo.

4. Nadsyłane oferty ewidencjonowane są i weryfikowane pod względem formalnym w Depar−tamencie Wychowania i Promocji Obronności.

5. Oferty rozpatrywane są przez Komisję do Spraw Zlecania Zadań w Zakresie Obronności,która ocenia je pod względem merytorycznym i finansowym oraz przedstawia propozycjępodziału środków finansowych na poszczególne zadania.

6. Protokół z posiedzenia Komisji przedstawiany jest Podsekretarzowi Stanu w MinisterstwieObrony Narodowej do akceptacji.

7. Po zatwierdzeniu protokołu oferenci informowani są pisemnie lub telefonicznie o przyzna−niu lub nie przyznaniu dotacji.

8. Zatwierdzony protokół stanowi podstawę do zawarcia umowy dotyczącej zlecenia wyko−nania zadania publicznego. Umowę podpisują uprawnieni do reprezentacji przedstawicie−le organizacji pozarządowej w siedzibie Departamentu Wychowania i Promocji Obronno−ści MON.

Procedury. Komunikaty

2. Ogłoszenie zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej MON (www.biule−tyn.mon.gov.pl), w prasie o zasięgu ogólnopolskim, w gmachu Ministerstwa ObronyNarodowej (al. Niepodległości 218, 00−911 Warszawa) oraz na wortalu internetowymwww.wojsko−polskie.pl (współpraca z organizacjami pozarządowymi).


11. Środki finansowe przeznaczone na wykonanie zadania przekazywane są na konto Zlecenio−biorcy w terminie wskazanym w umowie.

12. Po zakończeniu zadania Zleceniobiorca zobowiązany jest sporządzić sprawozdanie w ter−minie do 30 dni po upływie terminu wykonania zadania. O zachowaniu terminu złożeniasprawozdania decyduje data wpływu sprawozdania do kancelarii DepartamentuWychowania i Promocji Obronności.

13. Upoważnieni przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej przeprowadzają kontrolęi dokonują oceny realizacji zadania pod względem:– stanu realizacji zadania,– efektywności i jakości wykonania zadania,– prawidłowości wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację zadania,– rzetelności prowadzenia dokumentacji określonej w przepisach prawa i w postanowie−

niach umowy.14. Dodatkowe informacje na temat dotacji oraz wzory ofert znajdują się m.in. na stronie inter−

netowej pod adresem www.wojsko−polskie.pl (patrz: współpraca z organizacjami pozarzą−dowymi). Można je również uzyskać w Departamencie Wychowania i Promocji ObronnościMON (tel. 022 (6) 840−193, (6) 840−175, tel./fax. (6) 840−142).

PROCEDURA ROZPATRYWANIAWNIOSKÓW O PODPISANIEPOROZUMIENIA O WSPÓŁPRACYZ MINISTREM OBRONY NARODOWEJ


PODSTAWA PRAWNA1) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.);2) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

Dz.U. nr 96, poz. 873);3) decyzja nr 257/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 września 2003 r. w sprawie

określenia zasad i trybu współpracy resortu obrony narodowej z organizacjami pozarzą−dowymi (Dz. Urz. MON nr 15, poz. 166).

Organizacja pozarządowaOrganizacjami pozarządowymi są wszystkie podmioty spoza sektora finansów publicz−

nych nie działające w celu osiągnięcia zysków, w tym stowarzyszenia i fundacje, poza fun−dacjami, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorial−nego, chyba że fundacja ta prowadzi działalność statutową w zakresie nauki. (Por. art. 3 ustawyz dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz.U. Nr 96,poz. 873 z późn. zm.).

9. Umowa przedkładana jest do uzgodnienia – pod względem finansowym – Głównemu Księ−gowemu Budżetu Resortu Obrony Narodowej.

10. W imieniu Ministra Obrony Narodowej umowę podpisuje Dyrektor Departamentu Wycho−wania i Promocji Obronności.



Formalnoprawne warunki przeprowadzenia proceduryRozpoczęcie procedury następuje po wystąpieniu przez organizację pozarządową z wnio−

skiem o zawarcie porozumienia o współpracy z Ministrem Obrony Narodowej. Do wnioskuorganizacja (wnioskodawca) musi dołączyć:1) aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego (sporządzony nie później, niż trzy miesiące

przed datą wysłania wniosku);2) statut (uwierzytelniony przez właściwy sąd lub wnioskodawcę);3) projekt porozumienia (wraz z wersją elektroniczną);4) uzasadnienie, zawierające: wyjaśnienie potrzeby i celu zawarcia porozumienia; przewidywane

korzyści dla dziedziny obronności wynikające z realizacji porozumienia; ewentualne skutkifinansowe ze wskazaniem źródeł finansowania; wyczerpującą informację o działalności i do−tychczasowej współpracy z resortem obrony narodowej, strukturze, liczbie członków, a tak−że wszystkich innych okolicznościach mających znaczenie dla realizacji porozumienia;

5) oświadczenie o niezależności od partii politycznych lub innych organizacji o charakterzepolitycznym;

6) sprawozdanie merytoryczne i sprawozdanie finansowe za miniony rok obrachunkowy,przyjęte przez upoważnioną statutowo władzę wnioskodawcy.

Warunki merytoryczne podpisania porozumienia1. Porozumienie o współpracy organizacji pozarządowej z Ministrem Obrony Narodowej może

zostać podpisane wyłącznie w dziedzinie obronności państwa, zgodnie z zadaniami i potrze−bami resortu obrony narodowej oraz celami statutowymi organizacji.

2. Projekt porozumienia o współpracy musi uwzględniać obowiązujący stan prawny.3. Organizacja pozarządowa musi mieć osobowość prawną, być niezależna od partii politycz−

nych lub innych organizacji o charakterze politycznym i prowadzić co najmniej rocznąudokumentowaną działalność w dziedzinie obronności.

4. Statutowym obszarem działania organizacji w dziedzinie obronności musi być teren całejPolski, a przedsięwzięcia organizacji powinny mieć zasięg ogólnokrajowy.

5. Organizacja pozarządowa musi wykazać realną możliwość wywiązania się z proponowa−nych w porozumieniu zobowiązań wobec Ministra Obrony Narodowej, między innymipoprzez informacje o dotychczasowych osiągnięciach we współpracy z resortem obronynarodowej, potencjale kadrowym i logistycznym.

ProceduraWnioski organizacji pozarządowych są rozpatrywane zgodnie z wytycznymi w sprawie

opracowywania projektów aktów prawnych oraz wydawania tych aktów w resorcie obronynarodowej (załącznik do decyzji nr 232/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 listopa−da 1999 r.; Dz. Urz. MON z 2005 r. Nr 8, poz. 63). Główne etapy procedury są następujące:1. Skompletowanie, weryfikacja oraz analiza dokumentów wnioskodawcy pod względem

zgodności z obowiązującymi przepisami prawa – w odniesieniu do zadań i potrzeb resortu(ocena celowości zawarcia porozumienia).

2. Negocjacje i uzgodnienie projektu z wnioskodawcą.3. Uzgodnienie merytoryczne projektu z komórkami i jednostkami resortu obrony narodowej.4. Uzgodnienie projektu z Departamentem Prawnym.5. Przedłożenie projektu Ministrowi Obrony Narodowej.



POROZUMIENIA LOKALNEZgodnie z pkt. 12 ww. decyzji nr 257/MON, dowódcy jednostek wojskowych (od szczebla

dowódcy brygady – równorzędnego) mogą zawierać porozumienia o współpracy z organizacja−mi pozarządowymi o zasięgu lokalnym na takich samych zasadach, jak porozumienia zawie−rane przez Ministra Obrony Narodowej. Zasady te są określone w decyzji nr 257/MONi dotyczą między innymi udostępniania nieruchomości, pomieszczeń i sprzętu (pkt. 10).

Szczegółowe informacje można uzyskać pod numerem: 0−22 (6) 840−208.

Podstawą prawną przekazywania mienia ruchomego jest art. 4b ustawy z dnia 30 maja 1996 r.o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Woj−skowego (Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz. 1711 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra ObronyNarodowej z dnia 29 października 2002 r. w sprawie szczegółowego trybu nieodpłatnego przeka−zywania mienia ruchomego Skarbu Państwa będącego w użytkowaniu jednostek podporządkowa−nych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej (Dz.U. Nr 188 poz. 1580).

Wnioskodawcyorganizacje pozarządowe – stowarzyszenia i fundacje (w przypadku organizacji posiadają−cych oddziały terenowe wnioskodawcą może być jedynie statutowy organ naczelny – zarządgłówny, krajowy);państwowe i samorządowe instytucje kultury;placówki muzealne;państwowe szkoły wyższe, państwowe wyższe szkoły zawodowe;państwowe i samorządowe szkoły publiczne;państwowe jednostki organizacyjne;jednostki samorządu terytorialnego.

Treść wnioskudokładne dane wnioskodawcy – nazwa, adres, telefon, telefon osoby upoważnionej dokontaktu;informacja o zadaniach realizowanych na rzecz obronności lub bezpieczeństwa państwawynikające z celów i zadań statutowych;wykaz wnioskowanego mienia – szczegółowe określenie rodzaju, typu i ilości;uzasadnienie potrzeb i sposób wykorzystania mienia z informacją o posiadanym zasobiesprzętowym niezbędnym do realizacji zadań statutowych (nieodpłatnie otrzymane mieniejest uzupełnieniem posiadanej bazy);oświadczenie wnioskodawcy o odbiorze mienia w miejscu i terminie wskazanym w proto−kole zdawczo−odbiorczym;zobowiązanie wnioskodawcy o pokryciu kosztów pozbawienia cech bojowych, jeżeli takasytuacja ma miejsce.

ZASADY PRZEKAZYWANIAMIENIA RUCHOMEGO


DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI MON

00−911 Warszawa, al. Niepodległości 218www.wp.mil.pl

www.wojsko−polskie.pl

Departament Wychowania i Promocji Obronności jest komórką organizacyjną Ministerstwa ObronyNarodowej wykonującą w resorcie zadania wychowawcze, kształcenia obywatelskiego, kulturalno−−oświatowe oraz w zakresie promocji obronności, współdziałania z państwowymi i samorządowymiinstytucjami oraz organizacjami pozarządowymi w dziedzinie tworzenia obywatelskiego zapleczasystemu obronności, a także w zakresie wspierania i promowania ogniw społecznych kadry zawo−dowej.

Kierownictwo DWiPO:

dyrektor Krzysztof Sikora tel. 022 (6) 840−117, fax 022 (6) 840−137zastępca dyrektora płk Jerzy Gutowski tel. 022 (6) 840−131, 022 (6) 840−220

główny specjalista Radomir Korsak tel. 022 (6) 840−130radca prawny Maria Grozdow tel. 022 (6) 840−148

Oddział Analiz i Ceremoniału Wojskowego szef oddziału płk Tomasz Nowacki, tel. 022 (6) 840−174

Inspirowanie i organizowanie – we współdziałaniu z organizacjami społecznymi, władzami ad−ministracyjnymi i samorządowymi, uczelniami i instytucjami – przedsięwzięć służących upo−

pozostali wnioskodawcy – statut organizacyjny zatwierdzony przez organ założycielski orazodpis aktualny z Krajowego Rejestru Sądowego, jeżeli istnieje prawny obowiązek rejestracji.

Główne etapy rozpatrywania wnioskuanaliza wniosku pod względem formalnoprawnym i merytorycznym (m.in. aktualnośćodpisu KRS, zgodność sposobów wykorzystania mienia z celami statutowymi, własne za−soby sprzętowe);uzgodnienie wniosku z organami logistycznymi rodzajów Sił Zbrojnych RP;sporządzenie projektu zbiorczego zestawienia mienia ruchomego Skarbu Państwa do nie−odpłatnego przekazania wnioskodawcy i przedstawienie Ministrowi Obrony Narodowej dozatwierdzenia;przekazanie wnioskodawcy mienia ruchomego przez użytkownika na podstawie protoko−łu zdawczo−odbiorczego (odbiór mienia następuje na koszt wnioskodawcy w terminiei miejscu wskazanym przez użytkownika).

Szczegółowe informacje można uzyskać pod numerami: 0−22 (6) 840−182; (6) 840−128.

ZADANIA DWiPO, CBW, MWP, DŻP, RZA WP, WBBH, WBBS


Załączniki do wnioskustowarzyszenia i fundacje dostarczają – odpis aktualny z Krajowego Rejestru Sądowego,aktualny statut;


wszechnianiu ceremoniału wojskowego, centralnych obchodów jubileuszowych, rocznic histo−rycznych eksponujących tradycje oręża polskiego oraz przygotowanie dla kierownictwa resortupropozycji organizacyjno−merytorycznych w tym względzie. Udzielanie konsultacji i pomocymerytorycznej oddziałom społeczno−wychowawczym rodzajów sił zbrojnych i okręgów wojsko−wych oraz organizacjom społecznym w zakresie organizacji uroczystości o charakterze patriotycz−nym z udziałem wojska.

Oddział Edukacji Obywatelskiej szef oddziału płk Zygmunt Miłaszewski, tel. 022 (6) 840−158

Programowanie, koordynowanie i wykonywanie zadań w sferach: edukacji obywatelskiejw wojsku, kształcenia proobronnego młodzieży, upowszechniania międzynarodowego prawakonfliktów zbrojnych i ochrony dóbr kultury na wypadek konfliktu zbrojnego oraz upowszech−niania i kultywowania tradycji orężnych w Siłach Zbrojnych RP, nadawania nazw wyróżnia−jących i patronów, opracowywania rodowodów związków i jednostek, przygotowywania pro−jektów wniosków nadania sztandarów, proporców i innych symboli wojskowych.

Oddział Komunikacji Społecznejszef oddziału płk Jarosław Dębski, tel. 022 (6) 840−159

Programowanie, koordynowanie i realizowanie współpracy resortu z organizacjami pozarządo−wymi, instytucjami państwowymi i organami samorządowymi w dziedzinie tworzenia obywa−telskiego zaplecza systemu obronności państwa oraz budowania społecznej akceptacji dla po−lityki obronnej państwa. Zadania oddziału obejmują między innymi: zlecanie zadań publicznychw dziedzinie obronności; rozpatrywanie wniosków o podpisanie porozumień o współpracy z Mi−nistrem Obrony Narodowej oraz sprawowanie ogólnego nadzoru nad ich realizacją; nieodpłat−ne przekazywanie mienia ruchomego Skarbu Państwa będącego w użytkowaniu jednostek pod−porządkowanych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych; sprawowa−nie nadzoru nad fundacjami, dla których Minister Obrony Narodowej jest ministrem właściwymze względu na cele fundacji.

Oddział Kultury i Oświatyszef oddziału płk Henryk Cierocki, tel. 022 (6) 840−200

Określanie celów i kierunków pracy w zakresie działalności kulturalno−oświatowej, krajoznaw−czej i rekreacyjnej w resorcie oraz opracowywanie projektów dokumentów normatywnych w tejdziedzinie. Współdziałanie z centralnymi organami władzy państwowej, zajmującymi się pro−blematyką kultury, oświaty, turystyki, kultury fizycznej, organami samorządowymi, stowarzy−szeniami i środowiskami twórczymi w tworzeniu warunków do działalności kulturalno−oświa−towej, rekreacyjnej i proobronnej w resorcie.

Oddział Promocji Obronnościszef oddziału płk Witold Kalinowski, tel. 022 (6) 840−136

Programowanie, koordynowanie i wykonywanie zadań wynikających z szeroko rozumianejpromocji obronności w kraju i za granicą, w tym także prowadzenia zadań patronackich,



realizowanych w oparciu o obowiązujące uregulowania ustawowe oraz odrębne ustalenia resortuobrony narodowej w tej dziedzinie. Współdziałanie z instytucjami państwowymi, zajmujący−mi się problematyką promocji Polski w kraju i za granicą, organami samorządowymi, organi−zacjami pozarządowymi, mediami oraz komórkami organizacyjnymi resortu, dowództwamirodzajów Sił Zbrojnych RP w celu tworzenia warunków do działalności promocyjnejw wojsku. Opracowywanie, produkowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych o SiłachZbrojnych RP.

Oddział Społecznych Problemów Służby i Psychoprofilaktykiszef oddziału płk Mirosław Karasek, tel. 022 (6) 840−121

Monitorowanie zjawisk i tendencji w życiu społecznym wojska z punktu widzenia prognozo−wania zagrożeń; przygotowywanie okresowych analiz, ocen, prognoz, a także wypracowywa−nie celów, kierunków i propozycji działań w sferze kształtowania stosunków społecznych i prze−ciwdziałania patologiom w Siłach Zbrojnych RP. Określanie kierunków i głównych zadańw dziedzinie profilaktyki wychowawczej oraz działalności psychoprofilaktycznej, koordyno−wanie i nadzorowanie ich realizacji. Identyfikacja i monitorowanie społecznych problemówsłużby wojskowej kobiet oraz problematyki dyskryminacji płci w resorcie, współdziałanie w tymzakresie z Radą do Spraw Kobiet w Siłach Zbrojnych RP.

CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA

04−041 Warszawa, ul. Ostrobramska 109e−mail Ośrodka Informacji Naukowej: [email protected]

fax 022 (6) 816−940

dyrektorp.o. mgr Ewa Foltyniewicz

tel. 022 (6) 817−394, 022 (6) 100−887

Ośrodek Informacji Naukowej – 022 (6) 816−053Dział Udostępniania Zbiorów – 022 (6) 816−888

Dział Zbiorów Specjalnych – 022 (6) 816−826, 022 (6) 817−389Dział Gromadzenia Zbiorów – 022 (6) 737−659

Dział Opracowania Druków Zwartych – 022 (6) 816−009Dział Opracowania Druków Ciągłych i Czasopism – 022 (6) 817−348

Dział Zbiorów Głównych – 022 (6) 816−045Dział Bibliografii Wojskowej – 022 (6) 817−259

Centralna Biblioteka Wojskowa (CBW) – główna książnica sił zbrojnych – została powołanado życia rozkazem Ministra Spraw Wojskowych 13 czerwca 1919 r.



CBW pełni funkcje biblioteczno−informacyjne, naukowe, konserwatorskie, wydawnicze, in−struktorsko−metodyczne, promocyjno−konferencyjne, wystawiennicze, prowadzi centralny ka−talog piśmiennictwa wojskowego, gromadzi, opracowuje, archiwizuje i udostępnia polskie pi−śmiennictwo wojskowe, reprezentatywny wybór piśmiennictwa głównych armii świata oraznajcenniejsze publikacje z wielu dziedzin wiedzy. Jest jedną z centralnych bibliotek naukowychkraju współtworzącą narodowy zasób biblioteczny w zakresie nauk wojskowych, sił zbrojnych,techniki wojskowej.

MUZEUM WOJSKA POLSKIEGO

00−495 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 3tel.: 022 (6) 295−271 (−72) fax: 022 (6) 295−273

www.muzeumwp.ple−mail: [email protected], [email protected]

dyrektorprof. dr hab. Janusz Cisek

zastępcy dyrektoramgr Henryk Banasiuk

ppłk mgr inż. Roman Głowiński

Muzeum Wojska Polskiego to powszechnie znana placówka muzealna, która gromadzi, opra−cowuje naukowo i eksponuje muzealia wojskowo−historyczne. Muzeum powstało 22 kwietnia1920 r., dekretem Naczelnego Wodza, Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Jego organizato−rem i pierwszym dyrektorem był płk Bronisław Gembarzewski. W ubiegłym roku obchodziło85. rocznicę istnienia.

W chwili obecnej w zbiorach muzealnych znajduje się ponad 250 tys. eksponatów. Zbiory wciążpowiększają się o nowe zakupy oraz liczne dary. Zgromadzone eksponaty prezentowane sąw salach ekspozycji stałej i na licznych wystawach czasowych.

W muzeum działa archiwum ikonograficzne, biblioteka fachowa oraz specjalistyczne pracow−nie konserwacji zabytków metalu, drewna, malarstwa, skóry i tkanin. Muzeum jest doskonałymzapleczem do pracy naukowej i konserwatorskiej. Liczne opracowania autorstwa jego pracow−ników i innych badaczy, poświęcone dziejom oręża i zagadnieniom konserwacji militariów,publikowane są w wydawanym przez muzeum periodyku „Muzealnictwo Wojskowe”.

Charakter zbiorów oraz wyspecjalizowana kadra pracowników, czyni z tej placówki także ważnyośrodek informacyjno−konsultacyjny. Do grona jego współpracowników należą członkowieStowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy. Muzeum utrzymuje kontakty z pokrewnymiplacówkami w kraju i poza jego granicami m.in. za pośrednictwem MiędzynarodowegoStowarzyszenia Muzeów Broni i Historii Wojskowości (IAMAM). Jest także członkiem Pol−skiego Narodowego Komitetu Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM działającego podpatronatem UNESCO.



DOM ŻOŁNIERZA POLSKIEGO

02−097 Warszawa, ul. Stefana Banacha 2www.dzp.wojsko.pl

e−mail: [email protected]

dyrektorp.o. płk Henryk Fajdek

tel. 022 (6) 824−505, fax 022 823−50−06

zastępca dyrektora ds. programowychmgr Jolanta Macenowicz

tel. 022 (6) 824−507, fax 022 (6) 824−285

Do podstawowych dziedzin działalności DŻP należą: kształcenie i doskonalenie kadr dlakorpusu osobowego wychowawczego i pracowników wojskowych ośrodków kultury, pro−wadzenie kursów doskonalących dla kierowników kształcenia obywatelskiego, opracowy−wanie programów szkolenia kursowego, wypracowywanie nowych form działalności spo−łeczno−wychowawczej, wspierającej proces dowodzenia i kierowania w Siłach Zbrojnych RP,rozwijanie najnowszych metod upowszechniania oświaty i kultury, merytoryczny nadzórnad ogólnopolskimi przeglądami twórczości amatorskiej środowisk wojskowych, druk wy−dawnictw książkowych i produkcja publikacji multimedialnych, produkcja filmowa na rzeczresortu obrony narodowej, zaopatrywanie jednostek organizacyjnych resortu obrony naro−dowej, misji, kontyngentów wojskowych w środki audiowizualne, sprzęt poligraficzny, kul−turalno−oświatowy, prasę oraz wydawnictwa, ewidencjonowanie utworów plastycznychbędących na wyposażeniu wojska.

REPREZENTACYJNY ZESPÓŁ ARTYSTYCZNY WOJSKA POLSKIEGO

00−056 Warszawa, ul. Kredytowa 5/7tel. 022 826−95−94, 022 (6) 879−190, 022 (6) 879−670, fax 022 826−70−34

www.rzawp.ple−mail: [email protected]

dyrektormgr Adam Martin

Swoją działalnością Zespół od ponad 60 lat ukazuje bogactwo kultury narodowej oraz innychpaństw. Upowszechnia ją w środowisku wojskowym i cywilnym – w kraju oraz poza jego gra−nicami.

Przedmiotem działalności Zespołu jest opracowywanie programów artystycznych i organizo−wanie koncertów m.in. estradowych, plenerowych, kameralnych, symfonicznych, solistycznychi chóralnych. Z Zespołem współpracują uznani artyści – śpiewacy, piosenkarze, tancerze i ak−torzy. Zespół prowadzi działalność promocyjną i wydawniczą oraz upowszechnia twórczość ar−tystyczną kierowaną do wielopokoleniowej widowni.

Trzon Zespołu tworzą soliści, chór, balet, orkiestra symfoniczna i Orkiestra Koncertowa.



WOJSKOWE BIURO BADAŃ HISTORYCZNYCH

00−909 Warszawa, ul. Stefana Banacha 2

Wojskowe Biuro Badań Historycznych jest komórką organizacyjną resortu obrony narodowejpodległą dyrektorowi Departamentu Wychowania i Promocji Obronności prowadzącą i koor−dynującą badania naukowe dla potrzeb Sił Zbrojnych RP w zakresie historii wojskowości.

Kierownictwo WBBH:

dyrektor dr hab. Krzysztof Komorowski tel./fax 022 (6) 825−872

zastępca dyrektora dr Grzegorz Nowik tel. 022 (6) 825−873

główny specjalista ppłk dr hab. Janusz Zuziak tel. 022 (6) 825−875

Wydział Historycznykierownik wydziału dr Czesław Szafran, tel. 022 (6) 826−526

Prowadzenie badań naukowych; utrzymywanie kontaktów naukowych z innymi instytucjami;przygotowywanie koncepcji i programów podróży historycznowojskowych na potrzeby Biurai innych instytucji; opracowywanie „Kroniki Wojska Polskiego” od 1943 r. do współczesnościw formie roczników; merytoryczny nadzór i konsultacje w zakresie prowadzenia kronik jedno−stek wojskowych.

Wydział Studiów i Analizszef wydziału ppłk dr Zbigniew Palski, tel. 022 (6) 826−528

Wykonywanie prac analityczno−studyjnych dotyczących historii wojskowej; sporządzanieekspertyz i opinii na potrzeby sił zbrojnych i innych instytucji państwowych; przygotowywa−nie koncepcji i programów konferencji, sympozjów i seminariów naukowych; przygotowywanietła historycznego ćwiczeń wojskowych.

Wydział Dokumentacji Naukowejkierownik wydziału dr Zbigniew Moszumański, tel. 022 (6) 826−509

Gromadzenie i opracowywanie materiałów źródłowych oraz zasobu bibliotecznego do historiiwojskowej; sporządzanie bibliografii selektywnych oraz tworzenie baz danych wspomagającychwarsztat naukowy historyka; udostępnianie zasobów źródłowo−bibliotecznych pracownikomnaukowym wojska i instytucji cywilnych.

„Przegląd Historyczno−Wojskowy”redaktor naczelny dr Grzegorz Nowik, tel. 022 (6) 825−873, e−mail: [email protected]

Prezentowanie i upowszechnianie dorobku wojskowych i cywilnych ośrodków naukowychz zakresu historii wojskowości; pozyskiwanie rozpraw, artykułów, materiałów źródłowych,recenzji i sprawozdań do publikacji w „Przeglądzie Historyczno−Wojskowym”; Inspirowanie



WOJSKOWE BIUROBADAŃ HISTORYCZNYCH


WOJSKOWE BIURO BADAŃ SPOŁECZNYCH

00−910 Warszawa, ul. E. Gierczak 1tel. 022 (6) 813−503, fax 022 (6) 813−491


dyrektordr Janusz Zajdzik

Podstawowym zadaniem Biura jest działalność badawcza w dziedzinie rozpoznawania procesówi zjawisk społecznych, zachodzących w Siłach Zbrojnych i poza nimi, istotnych z punktu widze−nia obronności i bezpieczeństwa kraju. Ponadto, dostarczenie kierownictwu resortu Obrony Na−rodowej kompetentnej informacji o stanie świadomości środowisk wojskowych w sferze bezpie−czeństwa, polityki obronnej, funkcjonowania jednostek, szkolenia i wychowania.

Diagnozowanie najważniejszych problemów społecznych wojska, takich jak: dyscyplina, restruk−turyzacja, położenie socjalne kadry i pracowników wojska, patologie społeczne.

Rozwijanie instytucjonalnych i warsztatowo−fachowych podstaw metodologicznej poprawnościi wiarygodności produktów pracy badawczej – zgodnie ze standardami obowiązującymi jednost−ki badawcze.

Rozwijanie współpracy z pokrewnymi placówkami badawczymi, a zwłaszcza współpracy mię−dzynarodowej, dla zapewnienia perspektywy porównawczej i zgodności procedur ze standarda−mi instytucji naukowo−badawczych działających w krajach NATO.

Rozwijanie techniczno−informatycznego zaplecza działalności badawczej WBBS.

dyskusji naukowej nad węzłowymi problemami polskiej i powszechnej historii wojskowości;Inicjowanie i organizowanie przedsięwzięć promujących i popularyzujących Wojskowe Biu−ro Badań Historycznych i „Przegląd Historyczno−Wojskowy”.

„Kronika Wojska Polskiego”sekretarz redakcji ppłk mgr Wojciech Hajnus, tel. 022 (6) 826−528,


Publikowanie najważniejszych informacji o wydarzeniach w Siłach Zbrojnych RP od szczeblapułku i brygady do najwyższych władz wojskowych; źródłotwórczy charakter publikacji dlaprzyszłych badaczy najnowszej historii Wojska Polskiego; oprócz kalendarium zawierającegoprzegląd informacji, „Kronikę” wzbogacają szersze materiały omawiające najistotniejsze wy−darzenia i problemy dotyczące sił zbrojnych.



WYKAZ FUNDACJI NADZOROWANYCH PRZEZMINISTRA OBRONY NARODOWEJ



1 Wobec fundacji toczy się postępowanie sądowe, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, o ustaleniezgodności działania fundacji z przepisami prawa.2 Wobec fundacji toczy się postępowanie likwidacyjne.


KWIECIEŃ 2006

3 i 10.04. DWiPO (Oddział Społecznych Pro−blemów Służby i Psychoprofilaktyki), Chełm– Mińsk Mazowiecki. Warsztaty szkolenio−we dla żołnierzy służby zasadniczej z zakre−su przeciwdziałania narkomanii w 23. PułkuDrogowo−Mostowym Wojsk Lądowych orazw 23. Bazie Lotniczej Sił Powietrznych.

3.04. DWiPO (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego), Warszawa. Uroczyste obchody66. rocznicy Zbrodni Katyńskiej z udziałemwojskowej asysty honorowej.

4.04. DWiPO (Oddział Społecznych Proble−mów Służby i Psychoprofilaktyki), Byd−goszcz. Szkolenie z zakresu profilaktyki alkoho−lowej „Trzeźwy kierowca” dla żołnierzy służbyzasadniczej w Ośrodku Szkolenia KierowcówSił Powietrznych.

4–7.04. DWiPO (Oddział Społecznych Pro−blemów Służby i Psychoprofilaktyki), El−bląg. Kurs z zakresu profilaktyki uzależnień,obejmujący problematykę alkoholową, narko−tykową oraz HIV i AIDS dla kadry z 16. Po−morskiej Dywizji Zmechanizowanej WojskLądowych.

07.04. MWP. Galeria Sztuki. Wernisaż Domi−nika Albińskiego „Świat Kalahari” (rzeźba).

11.04. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 61. rocznicy wyzwolenia hitlerowskichobozów koncentracyjnych z udziałem wojsko−wej asysty honorowej.

14.04. CBW, Warszawa. Otwarcie wystawy„Powstańczy zryw w Czortkowie w 1940 roku”.Wystawa opisuje nieznany epizod wystąpieńantysowieckich, jakie miały miejsce w niewiel−

KALENDARIUM PRZEDSIĘWZIĘĆDWiPO i JEDNOSTEK PODPORZĄDKOWANYCH

16.04.2006–30.11.2006 r.


kim miasteczku w województwie tarnopolskim.Wystawa została przygotowana przez InstytutPamięci Narodowej i Towarzystwo PrzyjaciółSztuk Pięknych w Krakowie oraz Muzeumim. prof. S. Fiszera w Bochni i Fundację Kul−tury Polskiej w Bostonie.

16.04. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Zgorzelec, Siekierki, War−szawa. Uroczystość obchodów 61. rocznicyforsowania przez 1. i 2. AWP Odry i Nysy –rozpoczęcie Operacji Berlińskiej – z udziałemwojskowej asysty honorowej.

18.04. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 62. rocznicy śmierci Jana Wojcie−cha Kiwerskiego „Oliwy” – dowódcy 27. Wołyń−skiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej – z udzia−łem wojskowej asysty honorowej.

18–21.04. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Warszawa. Warsztaty szkoleniowe z zakresuprofilaktyki i rozwiązywania problemów alko−holowych oraz realizacji tzw. „krótkiej inter−wencji”, w ramach programu „Korekta”, dladowódców drużyn w pułku ochrony Dowódz−twa Garnizonu Warszawa.

19.04. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 63. rocznicy wybuchu Powstania w Get−cie Warszawskim z udziałem wojskowej asystyhonorowej.

19–22.04. DWP, Brzeg. Spotkania FinałoweXVII Konkursu Recytatorskiego Wojska Pol−skiego.

19.04. MWP, Warszawa. Sesja popularno−−naukowa „Tadeusz Kościuszko w tradycjii legendzie literackiej w 260. rocznicę uro−dzin”. Imię i postać Tadeusza Kościuszki, jegoczyn zbrojny zapisał się na trwale w świado−mości Polaków. Wielokrotnie w dziejach na−szej Ojczyzny naród polski odwoływał się doniepodległościowych tradycji Insurekcji Ko−

ściuszkowskiej. Powracano do niej w przeło−mowych momentach w historii naszego pań−stwa. Kościuszko w świadomości Polakówurósł do symbolu polskiego umiłowania wol−ności i niepodległości, symbolu bezgranicz−nej ofiarności dla Ojczyzny. W trakcie sesjireferat „Tradycje kościuszkowskie w polskimskautingu i harcerstwie” wygłosił dr GrzegorzNowik (WBBH).

20.04. MWP, Warszawa. Wystawa czasowa„Zapisane w sztuce. Bitwy, wydarzenia, do−wódcy”. Wystawa zorganizowana ze zbiorówwłasnych muzeum, obejmuje 108 obrazów,których tematyka respektuje chronologię wy−darzeń i wyznacza tym samym cały układ wy−stawy (od X w. do 1945 r.) Tak więc ekspozy−cja jest nie tylko pokazem dzieł, jakie udałosię zgromadzić w Muzeum Wojska Polskiegoi „zapisem” dziejów orężnych, ale ma równieżskłaniać do głębszych refleksji nad rolą i zna−czeniem sztuki w historii. Wystawa zostałapodzielona na XII działów, odnoszących siędo poszczególnych okresów historycznych.

21.04. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 61. rocznicy wyzwolenia Boloniii zakończenia walk przez 2 Korpus Polskiz udziałem wojskowej asysty honorowej.

27.04. WBBH, Warszawa. Konwersatoriumnaukowe nt. „Akta Układu Warszawskiegooraz stanu wojennego w zasobie CentralnegoArchiwum Wojskowego, jako źródło do histo−rii najnowszej”. Referaty wprowadzające dodyskusji wygłosili kmdr dr Waldemar Wójcik,szef CAW oraz płk dr hab. Krzysztof Komo−rowski, dyrektor WBBH.

25–28.04. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Gliwice. Warsztaty metodyczne z zakresupsychoprofilaktyki, przeznaczone dla nowoprzyjętych psychologów wojskowych – kon−sultantów dowódców jednostek wojskowychds. profilaktyki psychologicznej.



MAJ 2006

2–3.05. DWiPO (OddziałAnaliz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysto−ści z okazji Święta Flagi i Święta Narodowe−go; Katowice. Uroczyste obchody 85. roczni−cy wybuchu III Powstania Śląskiego; Paryż.Odsłonięcie pomnika ku czci Polaków pole−głych za Francję.

3.05. DWP, Warszawa, ul. Kanonia 20/22.Otwarcie Izby Pamięci Pułkownika RyszardaKuklińskiego. Uroczystego otwarcia dokonali:minister obrony narodowej Radosław Sikorski,biskup polowy WP gen. dyw. Tadeusz Płoski,burmistrz dzielnicy Warszawa Śródmiescie Ar−tur G. Brodowski. W uroczystości wzięli udział:wicepremier Ludwik Dorn, szef Sztabu General−nego WP, dowódcy RSZ, kombatanci orazmieszkańcy Warszawy.

5.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Rogoźnica. Uroczyste ob−chody 61. rocznicy wyzwolenia obozu koncen−tracyjnego Gross Rosen z udziałem wojskowejasysty honorowej.

5–6.05. DWiPO (Oddział Edukacji Obywa−telskiej), Dęblin. Finał Ogólnopolskich Za−wodów Sprawnościowych Młodzieży Akade−mickiej „Military Żak 2006”.

5–7.05. DWiPO (Oddział Komunikacji Spo−łecznej), Warszawa. W obiektach szkolenio−wych 1. Warszawskiej Brygady PancernejDWiPO MON zorganizował kurs instruktor−sko−metodyczny dla kandydatów na wycho−wawców i kierowników obozów szkoleniowo−−wypoczynkowych z elementami przysposobie−nia wojskowego. Kurs adresowany był do przed−stawicieli organizacji pozarządowych szczeblawojewódzkiego działających w obszarze eduka−cji proobronnej młodzieży oraz przedstawicielijednostek organizacyjnych SZ RP.

6.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 61. rocznicy zdobycia Wilhelmshaven

przez 1. Dywizję Pancerną generała Stanisła−wa Maczka z udziałem wojskowej asysty ho−norowej.

8.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Woskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 61. rocznicy zakończenia II wojnyświatowej w Europie z udziałem wojskowejasysty honorowej.

9.05. CBW, Warszawa. Otwarcie wystawy„Order Virtuti Militari”, prezentowanej pozagmachem CBW, w Centrum KonferencyjnymMON. Order jest jednym z najważniejszychpolskich odznaczeń wojskowych.

9.05. MWP, Warszawa. Otwarcie wystawy„Władysław Sikorski – 20 maja 1881 r. – 4 lip−ca 1943 r.” Pierwsza część wystawy prezentujepostać generała Władysława Sikorskiego na tleburzliwych wydarzeń pierwszej połowy XXwieku, szczególnie lat I i II wojny światowej.Zaprezentowano w niej zarówno eksponatyzwiązane z życiem i działalnością generała do1939 r., jak i zabytki z lat 1939–1943, gdy Wła−dysław Sikorski pełnił obowiązki premiera Rzą−du Jedności i Obrony Narodowej oraz Naczelne−go Wodza. Drugą część ekspozycji okoliczno−ściowej stanowi wystawa „Z wojennego szki−cownika. Żołnierze generała Władysława Sikor−skiego w rysunkach artystów w mundurach”.

9.05. DWiPO (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego), Sztutowo. Uroczyste obchody61. rocznicy wyzwolenia obozu koncentracyj−nego Stuthoff z udziałem wojskowej asystyhonorowej.

10–12.05. DWiPO (Oddział Edukacji Oby−watelskiej), Warszawa. Kurs z zakresu dzia−łalności społeczno−wychowawczej dla ofice−rów Żandarmerii Wojskowej.

11.05. DWiPO (Oddział Komunikacji Spo−łecznej), Warszawa. Z upoważnienia ministraobrony narodowej Sekretarz Stanu w MONAleksander Szczygło zawarł porozumienieo współpracy ze Stowarzyszeniem Lotników



Polski Południowej im. mjr pil. Karola PniakaDowódcy 308. Krakowskiego Dywizjonu My−śliwskiego. W imieniu Stowarzyszenia porozu−mienie podpisał prezes Tadeusz Zemuła. Poro−zumienie jest potwierdzeniem istniejącej od latwspółpracy Stowarzyszenia z resortem obronynarodowej w zakresie kultywowania tradycjii upowszechniania historycznego dorobku pol−skiego lotnictwa i spadochroniarstwa, a takżepatriotycznego wychowania młodzieży, rozwi−jania predyspozycji do służby w wojsku pol−skim, przede wszystkim w Siłach Powietrz−nych, jednostkach desantowo−szturmowych,powietrzno−desantowych, w kawalerii powietrz−nej i w oddziałach rozpoznawczych.

11.05. WBBH, Warszawa. Konferencja nauko−wa „Przewrót majowy z perspektywy 80−lecia”zorganizowana przez WBBH przy współudzialeWydziału Nauk Historycznych i SpołecznychUniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskie−go. Podczas konferencji wygłoszono 5 refe−ratów: „Z genezy przewrotu majowego” (prof.dr hab. Andrzej Ajnenkiel), „Militarne aspektyprzewrotu majowego” (płk dr hab. KrzysztofKomorowski – dyrektor WBBH), „Analiza walkmajowych na przykładzie 10. pułku piechoty”(prof. dr hab. Wiesław Wysocki – dziekan Wy−działu Nauk Historycznych i SpołecznychUKSW), „Działalność Komisji Likwidacyjnejgen. Lucjana Żeligowskiego” (dr Andrzej Cze−sław Żak – CAW), „Polityczne i wojskowe na−stępstwa przewrotu majowego” (prof. dr hab.Janusz Odziemkowski – UKSW).

11.05. MWP. Galeria Sztuki. Wernisaż Kry−styny Szwajkowskiej „Litografie”.

11.05. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Warszawa. Kampania promocyjna SiłZbrojnych RP i Polski podczas konferencjipt. „Nowoczesne technologie dla bezpieczeń−stwa kraju i jego granic”.

8–12.05. DWiPO (Oddział Społecznych Pro−blemów Służby i Psychoprofilaktyki), Kiekrz.Warsztaty szkoleniowe z zakresu profilaktyki

i rozwiązywania problemów alkoholowychoraz realizacji tzw. „krótkiej interwencji” w ra−mach programu „KOREKTA” dla dowódcówpododdziałów i oficerów społeczno−wycho−wawczych z Sił Powietrznych.

12.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa, Kraków. Zło−żenie kwiatów przed Pomnikiem MarszałkaJ. Piłsudskiego w Warszawie oraz w KrypcieWawelskiej na sarkofagu Marszałka w 71. rocz−nicę śmierci, z udziałem wojskowej asysty hono−rowej.

15–18.05. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Sopot. Kontynuacja realizowanych od2003 r. warsztatów szkoleniowych z zakresupublic relations pt. „Public Relations jako ele−ment oddziaływania na społeczność lokalną.Promocja Obronności i kreowanie wizerunkuwojska” organizowanych dla przedstawicieliWojskowych Komend Uzupełnień z terenuPomorskiego Okręgu Wojskowego.

18.05. MWP, Warszawa. Pod auspicjami Mi−nistra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Ka−zimierza Michała Ujazdowskiego w Między−narodowym Dniu Muzeów na Zamku Królew−skim w Warszawie odbyła się uroczystość wrę−czenia nagród w ogólnopolskim konkursie naWydarzenie Muzealne Roku. Muzeum WPzostało uhonorowane II nagrodą za dokonaniaz zakresu konserwacji, przyznaną za remontczołgu rozpoznawczego TK−S oraz III nagrodąza dokonania z zakresu organizacji, przyznanąza opracowanie nowej koncepcji i realizacjęwystawy stałej „Żołnierz Polski na frontachII wojny światowej”, prezentującej historię Pol−skich Sił Zbrojnych na Zachodzie 1939–45oraz jednostek Wojska Polskiego na fronciewschodnim 1943–45.

18.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 62. rocznicy bitwy pod Monte Cassino,61. rocznica wyzwolenia Bolonii i zakończeniawalk przez 2 Korpus Polski, 62. rocznica zdo−



bycia Ankony przez 2 Korpus Polski – z udzia−łem wojskowej asysty honorowej.

19–20.05. CBW, Warszawa–Kraków.Otwarcie wystawy pt. „Generał broni Włady−sław E. Sikorski – żołnierz – polityk – Naczel−ny Wódz” prezentowanej we własnej siedzibiei na sesji naukowej z okazji 125. rocznicy uro−dzin Generała.

19.05. DWiPO (Oddział Edukacji Obywatel−skiej), Kraków. Szkolenie żołnierzy 13 eskadrylotnictwa transportowego w zakresie przestrze−gania międzynarodowego prawa konfliktówzbrojnych oraz zasad ochrony dóbr kultury –zajęcia zrealizowano w ramach szkoleń jedno−stek wchodzących w skład Sił OdpowiedziNATO (SON).

19.05. DWiPO (Oddział Społecznych Pro−blemów Służby i Psychoprofilaktyki), Gru−dziądz. Szkolenie z zakresu profilaktyki al−koholowej „Trzeźwy kierowca” dla żołnierzysłużby zasadniczej w 1 Ośrodku Szkolenia Kie−rowców Wojsk Lądowych.

20.05. WBBH, Kraków. Konferencja naukowaw Klubie Garnizonowym nt. „Generał broniWładysław Sikorski – dowódca i mąż stanu”zorganizowana w 125. rocznicę urodzin Gene−rała. Obrady poprzedziła uroczystość złożeniawieńców na grobie Władysława Sikorskiegona Wawelu. W trakcie konferencji wygłoszonopięć referatów: „Władysław Sikorski w woj−nie polsko−rosyjskiej” (dr Grzegorz Nowik –WBBH), „Generał Władysław Sikorski. Żoł−nierz i polityk Polski Niepodległej” (prof. dr hab.Andrzej Ajnenkiel), „Generał Władysław Sikor−ski jako premier i Naczelny Wódz” (ppłk dr hab.Janusz Zuziak – WBBH), „Koncepcje federa−cyjne rządu gen. Władysława Sikorskiego”(dr Zbigniew Moszumański – WBBH), „Kata−strofa gibraltarska w świetle najnowszych ba−dań” (dr Czesław Szafran – WBBH).

20.05. WBBH, Kijany. Uroczystości upa−miętniające śmierć Zdzisława Brońskiego ps.„Uskok” z udziałem przedstawicieli WBBH.

20.05. MWP, Warszawa. Noc Muzeów. Oko−ło 9 tysięcy ludzi przybyło do Muzeum WP na„Europejską Noc Muzeów”, podczas której –o nietypowej porze, bo od godz. 19.00 do 1.00– mogli podziwiać zbiory muzeum w salach po−święconych pamięci oręża polskiego. Wystawy„Generał Władysław Sikorski i jego żołnierze”,„Zapisane w sztuce”, „Zbiór broni orientalnej”cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Go−ście spacerowali alejkami podziwiając czołgi,samoloty i inny sprzęt wojskowy wystawiony naekspozycji plenerowej.

21.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Obchody Świę−ta Kadeta z udziałem wojskowej asysty honoro−wej.

23 i 31.05. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Koszalin, Dęblin. Warsztaty dla żołnierzysłużby zasadniczej z zakresu przeciwdziała−nia narkomanii w Centrum Szkolenia Sił Po−wietrznych oraz w 1. Pułku Drogowo−Mosto−wym Wojsk Lądowych.

23.05. WBBH, Warszawa. Debata nt. OrderuWojennego Virtuti Militari, z udziałem dyrek−tora WBBH.

23.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. 58. rocznica stra−cenia rotmistrza Witolda Pileckiego z udziałemwojskowej asysty honorowej.

28.05. DWiPO (Oddział Edukacji Obywa−telskiej), Warszawa. Szkolenie kierowniczejkadry Sztabu Generalnego WP w zakresieochrony dóbr kultury w czasie konfliktówzbrojnych.

28.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 66. rocznicy bitwy o Narwik z udzia−łem wojskowej asysty honorowej.

29.05. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Dzień ŻołnierzaONZ z udziałem wojskowej asysty honorowej.



29–31.05. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Dęblin. Warsztaty szkoleniowe z zakresuprzeciwdziałania narkomanii dla dowódcówpododdziałów i oficerów społeczno−wycho−wawczych w WSO Sił Powietrznych.

31.05.– 2.06. WBBH. Podróż studyjna na Po−morze nt. „Pomorze Nadwiślańskie jako obszardziałań militarnych z perspektywy historycznej”.

CZERWIEC 2006

3.06. MWP, Warszawa. Muzeum WP wzię−ło udział w Pikniku Naukowym Polskiego Ra−dia BIS prezentując na Podzamczu mini wy−stawę pt. „Broń – wczoraj, dziś, za 10 lat”.

3.06. WBBH, Białystok. Konferencja nauko−wa pt. „Historia i tradycje muzułmanów w dzie−jach Polski”. Podczas konferencji kierownikWydziału Historycznego WBBH dr CzesławSzafran, wygłosił referat pt. „Muzułmaniew Wojsku Polskim na przestrzeni dziejów”.

5.06. DWiPO (Oddział Edukacji Obywatel−skiej), Kraków. Centrum Szkolenia w ZakresieOchrony Ludności i Dziedzictwa Narodowegona wypadek szczególnych zagrożeń. Na bazieCentrum działającego przy Szkole AspirantówPaństwowej Straży Pożarnej zorganizowanokurs dla przedstawicieli Wojsk Lądowych orazŻandarmerii Wojskowej dotyczący zasad ochro−ny dóbr kultury w czasie konfliktów zbrojnych.

5–8.06. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Zakopane. Kontynuacja realizowa−nych od 2003 r. warsztatów szkoleniowychz zakresu public relations pt. „Public Relationsjako element oddziaływania na społeczność lo−kalną. Promocja obronności i kreowanie wize−runku wojska”; organizowanych dla przedsta−wicieli Wojskowych Komend Uzupełnień z te−renu Śląskiego Okręgu Wojskowego.

5–9, 12–16 i 26–30.06. DWiPO (Oddział Spo−łecznych Problemów Służby i Psychoprofi−laktyki), Rynia, Buczkowice, Bielsko−Biała.

Szkolenia z zakresu interwencji kryzysowej –dla grupy podstawowej oraz zaawansowanej,przeznaczone dla psychologów wojskowych –konsultantów dowódców jednostek wojsko−wych ds. profilaktyki psychologicznej.

6–8, 21–23.06. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Słuzby i Psychoprofilaktyki,Kraków, Tomaszów Mazowiecki, Wrocław.Warsztaty z zakresu przeciwdziałania narkoma−nii dla żołnierzy służby zasadniczej w 5. PułkuDowodzenia Wojsk Lądowych, w 25. Bryga−dzie Kawalerii Powietrznej oraz w 3. KorpusieObrony Powietrznej Sił Powietrznych.

6.06. DWiPO (Oddział Promocji Obronno−ści), Warszawa. Rozstrzygnięcie i ogłosze−nie laureatów ogólnopolskiego konkursu pla−stycznego pt. „Wojsko Polskie widziane ocza−mi dziecka”, organizowanego przez DWiPOdla uczniów klas I–V szkół podstawowych.Konkurs został przeprowadzony zgodnie z kon−cepcją zatwierdzoną przez Sekretarza Stanuw MON w dniu 06.03.2006 r. Nagrodą spe−cjalną Ministra Obrony Narodowej jest wy−cieczka do Warszawy dla całej klasy laureataI miejsca.

7.06. CBW, Warszawa. Promocja książkipt. „Generał Bronisław Prugar−Ketling. Wspo−mnienia syna”. Niezwykle starannie wydanaopowieść łączy wszystkie wątki biografii Gene−rała, który dowodził 2. Dywizją Strzelców Pie−szych i w 1940 r. ze swoimi żołnierzami prze−kroczył granicę Szwajcarii, gdzie dywizja pod−dała się internowaniu. Spotkanie zostało zorga−nizowane przez Fundację Żołnierzy PolskichSił Zbrojnych na Zachodzie, Oficynę Wydaw−niczą Rytm i CBW. Po promocji zebrani mieliokazję obejrzeć wystawę książek i osobistych,rodzinnych pamiątek generała BronisławaPrugara−Ketlinga, wybór publikacji o 2. Dywi−zji Strzelców Pieszych ze zbiorów CBW orazwystawę pt. „Polskie ślady w Szwajcarii”.W uroczystości uczestniczyli m.in. żołnierze2. DSP, a także zastępca Dowódcy GarnizonuWarszawa gen. Andrzej Szymonik.



8.06. DWiPO (Oddział Edukacji Obywatel−skiej), Warszawa. Narada robocza z udziałemszefów oddziałów społeczno−wychowawczychrodzajów sił zbrojnych dotycząca oceny kształ−cenia obywatelskiego w Siłach Zbrojnych.

9.06. DWiPO (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego), Janów Lubelski. Uroczysteobchody 62. rocznicy bitwy partyzanckiej w La−sach Janowskich i Puszczy Solskiej z udziałemwojskowej asysty honorowej

9–10.06. DWiPO (Oddział Edukacji Oby−watelskiej), Warszawa. Wizyta kadetówamerykańskich uczelni wojskowych; Sando−mierz. Kurs międzynarodowego prawa kon−fliktów zbrojnych i ochrony dóbr kultury dladowódców dywizjonów i eskadr lotnictwa.

10.06. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 61. rocznicy objęcia służby granicz−nej przez jednostki frontowe Wojska Polskie−go z udziałem wojskowej asysty honorowej.

9–12.06. DWP, Grudziądz. VIII FestiwalTwórczości Dziecięcej Wojska Polskiego.

12–14.06. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Dęblin. Kurs z zakresu profilaktyki uzależnień,obejmujący problematykę alkoholową, narko−tykową oraz HIV i AIDS dla kadry z wybra−nych jednostek Dowództwa Garnizonu War−szawa.

13.06. WBBH, Warszawa–Rembertów. Kon−ferencja naukowa w Akademii Obrony Narodo−wej nt. „Poznański Czerwiec ’56”, podczas któ−rej referaty wygłosili: dyrektor WBBH dr hab.Krzysztof Komorowski („Konsekwencje po−wstania poznańskiego 1956 r.”) i główny specja−lista WBBH ppłk dr hab. Janusz Zuziak („Ludo−we Wojsko Polskie – radzieckie wzorce wycho−wawcze, indoktrynacja, stosunek do społeczeń−stwa”).

13.06. WBBH, Toruń. Uroczystość zw. z wrę−czeniem aktu mianowania na stopień general−

ski prof. Elżbiety Zawadzkiej „Zo” z udziałemdyrektora WBBH dr. hab. Krzysztofa Komo−rowskiego.

16.06. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Kielce. Uroczyste obchody62. rocznicy śmierci mjr. Jana Piwnika „Po−nurego” – dowódcy Zgrupowań PartyzanckichAK w Górach Świętokrzyskich z udziałem woj−skowej asysty honorowej.

19.06. CBW, Warszawa. Otwarcie pokonkur−sowej wystawy w III edycji konkursu fotogra−ficznego „Służba dla pokoju – Service for Pe−ace 2006”. Wernisaż i uroczystość wręczenianagród i wyróżnień laureatom.

22–25.06. DWP we współpracy z DWiPO(Oddział Promocji Obronności), Kraków.XVI Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Woj−skowych i Piknik Militarny, przygotowaniei organizacja koncertów twórców wojskowejsceny amatorskiej. Kampania promocyjna SiłZbrojnych RP.

23.06. CBW, Warszawa. Uroczystość obcho−dów jubileuszu 85−lecia „Polskiej BibliografiiWojskowej”. Zasłużony periodyk jest przykła−dem pisma z długą tradycją, ukazującego się dodzisiaj. Referaty wygłosili: Michał Jagiełło,dyrektor Biblioteki Narodowej, dr hab. Jadwi−ga Sadowska z Instytutu Bibliograficznego BNi Elżbieta Pawińska, kierownik działu Biblio−grafii Wojskowej. W święcie biblioteki braliudział jej przyjaciele i darczyńcy, m.in. JerzyKulczycki z Londynu. Z tej okazji zgroma−dzonym gościom pokazano wystawę grafikpt. „Zamki i twierdze w zbiorach CBW”.

24.06. MWP, Warszawa. II Piknik Historycz−no−Edukacyjny w Forcie IX Czerniakowskim.Impreza została zorganizowana przez MuzeumWojska Polskiego, stowarzyszenie studentówCampus i grupy miłośników militariów. W wiel−kim obozie wojennym, w jaki przemienił się FortCzerniakowski, obejrzano sprzęt z II wojnyświatowej oraz ponad 200 żołnierzy – spado−chroniarzy amerykańskich, żołnierzy brytyj−



skich, niemieckich, czerwonoarmistów, Pola−ków z Września 1939 r., żołnierzy polskich zeWschodu, powstańców warszawskich z 1944 r.W tym szczególnym biwaku wojennym – „napolu bitwy” – przedstawiano najważniejsze zda−rzeia II wojny światowej. Mieszkańcy stolicybyli m.in. świadkami lądowania w Normandii,bitwy pod Studziankami – w inscenizacji wziąłudział czołg T−34 – i ataku saperów niemieckichna Fort Czerniakowski z września 1939 r. Zapre−zentowano również zaciekłą obronę placówkipowstańczej z 1944 r.

24–25.06. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Ostróda. Warsztaty szkoleniowe z zakresuprzeciwdziałania narkomanii dla dowódcówpododdziałów i oficerów społeczno−wycho−wawczych w 2. Ośrodku Szkolenia Kierow−ców Wojsk Lądowych.

26–29.06. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Omulew. Szkolenie z zakresu profilaktyki al−koholowej „Trzeźwy kierowca” dla żołnierzysłużby zasadniczej w 2. Ośrodku SzkoleniaKierowców Wojsk Lądowych.

26–30.06. DWiPO (Oddział Analiz i Cere−moniału Wojskowego), Warszawa–Gdy−nia. Uroczyste obchody „Dni Morza” z udzia−łem wojskowej asysty honorowej.

28.06.–1.07. DWP, Przemyśl. XI PrzeglądForm Teatralnych Wojska Polskiego.

30.06. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 63. rocznicy aresztowania generałaStefana Roweckiego „Grota” z udziałem woj−skowej asysty honorowej.

LIPIEC 2006

1.07.–30.08. DŻP, Warszawa. Koncerty or−kiestr Wojska Polskiego, Policji i Straży Gra−nicznej w Łazienkach Królewskich.

2–6.07. DWiPO (Oddział Edukacji Obywa−telskiej), Warszawa–Kraków. Wizyta Dyrek−

tora Generalnego ds. współpracy instytucjonal−nej Ministerstwa Obrony Hiszpanii. Ukazaniesię zeszytu nr 17 z serii „Edukacja obywatel−ska w wojsku” pt. „Ochrona dóbr kultury w cza−sie pokoju oraz zagrożenia wojennego w działa−niach Wojska Polskiego”.

3.07. CBW, Warszawa. Otwarcie wystawymalarstwa Marka Pałuckiego „Pejzaż polski”,akwarele i oleje.

05.07. MWP. Wernisaż Włodzimierza Dawi−dowicza „Przestrzenie malarskie”, malarstwosztalugowe.

6 i 25.07. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Bydgoszcz. Szkolenie z zakresu profilaktykialkoholowej „Trzeźwy kierowca” dla żołnie−rzy służby zasadniczej w Ośrodku SzkoleniaKierowców Sił Powietrznych.

7 i 11.07. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Wrocław, Lublin. Warsztaty z zakresu prze−ciwdziałania narkomanii dla żołnierzy służbyzasadniczej w 3. Korpusie Obrony Powietrz−nej Sił Powietrznych.

11.07. MWP, Warszawa. Pokaz filmu JuliuszaOsuchowskiego przedstawiający polskich żoł−nierzy wstępujących do armii generała Włady−sława Andersa. W gronie pracowników mu−zeum, dziennikarzy i zaproszonych gości re−daktor Juliusz Osuchowski, stale mieszkającyw Brazylii, przekazał do zbiorów muzeum 40−minutowy film opisujący wydarzenia II wojnyświatowej. Materiał dokumentuje peregrynacjePolaków z Ameryki Łacińskiej do armii pol−skiej na Zachodzie.

14–16.07. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Grunwald. Kampania promocyjna SiłZbrojnych RP podczas Dni Grunwaldu.

17–20.07. DWiPO (Oddział Edukacji Oby−watelskiej), Warszawa. Wizyta amerykań−skiego publicysty Alexa Storożyńskiego, przy−gotowującego książkę o udziale żołnierzy pol−skich w misji stabilizacyjnej w Iraku.



burskimi dowodzonymi przez króla Karola XGustawa. Bitwa ta była największą batalią po−lową czasów Potopu. Ze strony polskiej wzię−ło w niej udział prawie 40 tysięcy wojsk, a zestrony szwedzkiej niespełna 18 tysięcy. Toważne w dziejach Warszawy wydarzenie jestmało eksponowane i w powszechnej świado−mości historycznej społeczeństwa mało zna−ne. Czasy Potopu szwedzkiego kojarzą się zesławną obroną Jasnej Góry, ślubami lwowski−mi Jana Kazimierza, hetmanem Czarnieckimi chłopsko−góralską partyzantką. W „Potopie”Henryka Sienkiewicza wspomina się o tej bi−twie jako miejscu bohaterskiej śmierci husa−rza Rocha Kowalskiego.

27.07. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysteobchody 53. rocznicy udziału żołnierzy pol−skich w misjach pokojowych i stabilizacyj−nych.

30.07. MWP, Warszawa. Przy okazji dorocz−nego Międzynarodowego Festiwalu OrkiestrWojskowych w Krakowie, Orkiestra Królew−skiego Pułku Kanadyjskiego (The Royal Regi−ment of Canada Band) podczas zwiedzaniaWarszawy odwiedziła Muzeum Wojska Pol−skiego. Po obejrzeniu wystawy prezentującejhistorię polskiej wojskowości, na dziedzińcuodbył się koleżeński pokaz musztry paradnejpułku z zabawnymi przyśpiewkami w typiepolskich „żurawiejek”. Królewski RegimentKanady podczas II wojny światowej został oca−lony przez Polaków. Było to w sierpniu 1942 r.,kiedy alianci po raz pierwszy wylądowali nafrancuskim wybrzeżu w Dieppe. Wojska sprzy−mierzonych poniosły straty, a dowództwowydało rozkaz odwrotu floty. Wszystkie odpły−nęły z wyjątkiem jednego – opowiadał podpuł−kownik Walter Perchal – Był nim polski ORP„Ślązak”, który ratował żołnierzy pozostałychna plaży. Wśród nich były niedobitki naszegoregimentu. Dziękujemy dopiero teraz, ponie−waż po raz pierwszy zostaliśmy zaproszeni doPolski.

17.07.–19.08. CBW, Warszawa. W ramachakcji „Lato w mieście” stworzono młodzieżymożliwość zwiedzania wystaw. Prezentowanonastępujące ekspozycje: „Pamiętaj o tem za−wsze, żeś miał honor być kadetem... KorpusyKadetów 1765–1947”, „Losy dzieci polskichw Indiach 1942–1946”, „Polacy na frontachII wojny światowej 1939–1945”, „Polskie ko−biety w Siłach Zbrojnych na Zachodzie 1941––1946”, „Generał dywizji Tadeusz Bór−Komo−rowski”, „Generałowie brygady – Elżbieta Za−wadzka „Zo” i Zygmunt Odrowąż−Zawadzki”.

18.07. WBBH, Warszawa. Opracowano wy−kaz żyjących kawalerów Orderu WojennegoVirtuti Militari.

15.07. DŻP, Warszawa. Zmiana nazwy DomuWojska Polskiego na Dom Żołnierza Polskie−go oraz zmiany w strukturze instytucji.

18.07. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Parczew. Uroczyste ob−chody 62. rocznicy bitwy partyzanckiej w La−sach Parczewskich z udziałem wojskowej asy−sty honorowej.

23.07. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Lublin. 62. rocznica wy−zwolenia obozu koncentracyjnego na Majdan−ku; Warszawa. 63. rocznica powstania WojskaPolskiego na Wschodzie, obie uroczystościz udziałem wojskowej asysty honorowej.

25.07. WBBH, Warszawa. Spotkanie Krzysz−tofa Komorowskiego dyrektora WBBH z Ja−nem Ołdakowskim dyrektorem Muzeum Po−wstania Warszawskiego, na temat współpracynaukowej.

27.07. MWP, Warszawa. Otwarcie wystawyczasowej pt. „Zapomniana bitwa warszawska– trzydniowa bitwa ze Szwedami pod War−szawą, 28–30 lipca 1656 roku”. Wystawę zor−ganizowano w 350. rocznicę batalii stoczonejna polach Pragi, Żerania i Bródna przez woj−ska polsko−litewskie pod dowództwem JanaKazimierza, z wojskami szwedzko−branden−



SIERPIEŃ 2006

1.08. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Uroczyste ob−chody 62. rocznicy wybuchu Powstania War−szawskiego z udziałem wojskowej asysty ho−norowej.

03.08. MWP. Wernisaż Iwony Polańskiej−−Ziemskiej „Gobeliny, pastele i grafiki”.

6.08. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Kraków. Uroczyste obcho−dy wymarszu 1. Kompanii Kadrowej z udzia−łem wojskowej asysty honorowej.

2 i 24.08. DWi PO (Oddział Społecznych Pro−blemów Służby i Psychoprofilaktyki), Mrze−żyno, Trzebiatów. Warsztaty z zakresu prze−ciwdziałania narkomanii dla żołnierzy służbyzasadniczej w 78. Pułku Rakietowym ObronyPowietrznej Sił Powietrznych oraz 36. Bryga−dzie Zmechanizowanej Wojsk Lądowych.

3–4, 18, 18–19.08. DWiPO (Oddział Społecz−nych Problemów Służby i Psychoprofilakty−ki), Ustka, Grudziądz, Warszawa. Szkoleniez zakresu profilaktyki alkoholowej „Trzeźwykierowca” dla żołnierzy służby zasadniczejz Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej,w 1. Ośrodku Szkolenia Kierowców Wojsk Lą−dowych oraz Ośrodku Szkolenia KierowcówDowództwa Garnizonu Warszawa.

8–10.08. DWiPO (Oddział Edukacji Oby−watelskiej), Wejherowo. XI Finał OlimpiadyWiedzy Obywatelskiej dla żołnierzy zasadni−czej służby wojskowej.

10.08. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Warszawa. Rozstrzygnięcie i ogło−szenie wyników ogólnopolskiego konkursufotograficznego „Z orężem przez wieki” pro−wadzonego pod patronatem Ministra ObronyNarodowej przez DWiPO mającego na celuupowszechnienie wiedzy o tradycji WojskaPolskiego, a także podtrzymywanie pamięcio najbardziej chlubnych momentach historiioręża polskiego. Tematyka zdjęć obejmuje

rekonstrukcje bitew, prezentację umunduro−wania i uzbrojenia.

10–15.08. DŻP, Zegrze, Modlin, Warszawa.III Przegląd Piosenki Wojska Polskiego.

14.08. WBBH, MWP, Warszawa. Uroczysteodsłonięcie obelisku w hołdzie Żołnierzom Pol−skim poległych w misjach pokojowych, huma−nitarnych i stabilizacyjnych oraz wystawy „Woj−sko Polskie w misjach pokojowych, militarnychi stabilizacyjnych” w IX Forcie Czerniakow−skim na Sadybie z udziałem przedstawicieliWBBH, Muzeum WP i zgromadzonych gości.

14.08. DWiPO (Oddział Edukacji Obywa−telskiej), Warszawa. Uroczystość odsłonię−cia tablic upamiętniających ofiary GłównegoZarządu Informacji Wojskowej.

14.08. WBBH, Warszawa. Otwarcie Izby Pa−mięci Ofiar Terroru Komunistycznego w Woj−sku Polskim oraz odsłonięcie tablic pamiątko−wych przez Ministra Obrony Narodowej. Obaprzedsięwzięcia powstały przy wsparciu mery−torycznym WBBH.

15.08. DWiPO (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego), Ossów, Radzymin. Obchody cen−tralnych uroczystości z okazji Święta Wojska Pol−skiego z udziałem wojskowej asysty honorowej.

15.08. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), DŻP, Warszawa. Festyn Żołnierskiw Łazienkach Królewskich.

15.08. WBBH, MWP, Warszawa. Promocja„Kroniki Wojska Polskiego 2005” w MuzeumUchodźstwa i Wychodźstwa Polskiego” w gma−chu dawnej Szkoły Podchorążych w ŁazienkachKrólewskich. Kronika wydana przez FundacjęPolonia Militaris oraz Wojskowe Biuro BadańHistorycznych w nakładzie 1500 egzemplarzy,ma pełnić przede wszystkim funkcje informacyj−ne, dokumentacyjne oraz wychowawcze. Kroni−ka zostanie rozesłana do jednostek wojskowych,bibliotek wojskowych i uniwersyteckich. Będzietakże służyć jako materiał informacyjny i pro−mocyjny polskich Sił Zbrojnych.



przeprowadzone 12. Ogólnopolskie ZawodySportowo−Obronne Stowarzyszeń Młodzieżo−wych o Nagrodę Ministra Obrony Narodoweji Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskie−go. Organizatorem zawodów był DWiPO.W zawodach wzięło udział 26 zespołów re−prezentujących 13 organizacji pozarządo−wych. Obserwatorami tegorocznej edycji za−wodów byli przedstawiciele ministerstw obro−ny Litwy, Ukrainy, Słowacji i Szwecji – któ−rej dwa zespoły (męski i żeński) kolejny razuczestniczą w zawodach.

28.08.–1.09. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Rynia. Szkolenie z zakresu interwencji kryzy−sowej dla grupy podstawowej, przeznaczonedla psychologów wojskowych – konsultantówdowódców jednostek wojskowych ds. profi−laktyki psychologicznej.

31.08. MWP. Wystawa poplenerowa Sił Po−wietrznych – „Świdwin 2006 r.”

WRZESIEŃ 2006

1.09. DWiPO (Oddział Analiz i CeremoniałuWojskowego oraz Edukacji Obywatelskiej),Warszawa. Uroczyste obchody 67. rocznicyagresji hitlerowskich Niemiec na Polskę. DzieńWeterana. Udział wojskowej asysty honorowej.

1–30.09. DWiPO (Oddział PromocjiObronności), Warszawa. Realizacja progra−mu zatwierdzonego przez Ministra ObronyNarodowej pt. „Tradycja zobowiązuje”, któ−rego celem jest upowszechnianie historii i tra−dycji oręża polskiego. Rozpoczęcie kampaniipromocyjnej Sił Zbrojnych RP trwającej dokońca października br.

2.09. DWiPO (Oddział Kultury Społecznej),Krojanty. W Krojantach k/Chojnic odbyły sięuroczyste obchody bitwy pod Krojantami.W uroczystości wziął udział Minister ObronyNarodowej Radosław Sikorski oraz DyrektorDWiPO Krzysztof Sikora. Minister odznaczyłbrązowym medalem „Za zasługi dla Obronno−

15.08. DWiPO (Oddział Edukacji Obywa−telskiej). Obchody Święta Wojska Polskiego– realizacja akcji pt. „Żołnierska pamięć” – nagrobach polskich żołnierzy na cmentarzachEuropy zapalono znicze i zorganizowano oko−licznościowe uroczystości.

16–18.08. DWiPO (Oddział Analiz i Cere−moniału Wojskowego), Studzianki. Obchody62. rocznicy bitwy pod Studziankami; Borko−wo. Obchody 86. rocznicy bitwy nad Wkrą.

Warszawa, Obchody 62. rocznicy zdobyciaGmachu PASTY – wszystkie uroczystościz udziałem wojskowej asysty honorowej.

21.08. WBBH, Warszawa. Konferencja w Mu−zeum Niepodległości, podczas której dyrektorWBBH dr hab. Krzysztof Komorowskiwygło−sił referat nt. „Polskie tradycje powstańcze”.

22.08. WBBH, Warszawa. Uroczysta pro−mocja książki dyrektora WBBH dr. hab.Krzysztofa Komorowskiego pt. „Bitwa o War−szawę ’44. Militarne aspekty Powstania War−szawskiego”. Organizatorami spotkania były:Muzeum Powstania Warszawskiego, Wojsko−we Biuro Badań Historycznych oraz OficynaWydawnicza Rytm. Wśród uczestników spo−tkania znaleźli się m.in.: Prezes ŚwiatowegoZwiązku Żołnierzy Armii Krajowej CzesławCywiński, Prezes Związku Powstańców War−szawskich gen. Zbigniew Ścibor−Rylski, Kanc−lerz Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Mili−tari gen. Stanisław Nałęcz−Komornicki orazpowstańcy, przedstawiciele świata nauki i me−diów. Spotkanie rozpoczął koncert pieśni po−wstańczych w wykonaniu Reprezentacyjne−go Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.W części merytorycznej, prowadzonej przezDyrektora Muzeum Wojska Polskiego prof.Janusza Ciska, wystąpili: gen. prof. dr hab. Sta−nisław Koziej, dr Andrzej Krzysztof Kunertoraz autor książki.

24–26.08. DWiPO (Oddział KomunikacjiSpołecznej), Zamość. Na terenie 3. Zamoj−skiej Brygady Obrony Terytorialnej zostały



ści Kraju” Andrzeja Kaczmarka i Jerzego Ha−nisza ze Stowarzyszenia „Polski Klub Kawale−ryjski” oraz Piotra Eichlera z Fundacji „Szarżapod Krojantami”. Pod pomnikiem ułanów, jakco roku, raporty składały kluby jeździeckie, od−była się rekonstrukcja historycznej szarzyz udziałem aktorów, statystów i kaskaderów.Uroczystość zakończył bieg ułański o pucharwójta gminy Chojnice. Widowisko obejrzałokilkanaście tysięcy widzów.

4–7.09. DWiPO (Oddział Promocji Obronno−ści), Kielce. Kampania promocyjna Sił ZbrojnychRP i Polski podczas XIV MiędzynarodowegoSalonu Przemysłu Obronnego MSPO 2006.

4–8 i 11–15.09. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Rynia, Świnoujście. Warsztaty szkoleniowez zakresu profilaktyki i rozwiązywania proble−mów alkoholowych oraz realizacji tzw. „krótkiejinterwencji” w ramach programu „KOREKTA”dla dowódców pododdziałów i oficerów spo−łeczno−wychowawczych z Wojsk Lądowychoraz Marynarki Wojennej.

6–8 i 7.09. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Wesoła, Warszawa. Warsztaty szkoleniowez zakresu przeciwdziałania narkomanii dla do−wódców pododdziałów i oficerów społeczno−−wychowawczych w 1. Warszawskiej Bryga−dzie Pancernej Wojsk Lądowych oraz w 10. Puł−ku Samochodowym Dowództwa GarnizonuWarszawa.

7.09. CBW, Warszawa. Promocja książki ge−nerała dywizji Bogusława Packa „Policje woj−skowe świata”. Cenna, unikalna na polskim ryn−ku książka ukazuje historię, struktury i wyposa−żenie Żandarmerii, a ponadto informuje o no−wych zadaniach i misjach, jakich policje woj−skowe podejmują się wspólnie w różnych, zapal−nych regionach świata. W uroczystości uczest−niczyli m.in.: przedstawiciele wszystkich rodza−jów Sił Zbrojnych, Sztabu Generalnego WojskaPolskiego i Komendy Głównej ŻandarmeriiWojskowej.

7.09. DWiPO (Oddział Edukacji Obywatel−skiej), Warszawa. Posiedzenie WojskowejKomisji Historycznej.

8.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. 67. rocznica bo−haterskiej obrony Warszawy–Ochoty. Apelpoległych pod Pomnikiem „Barykady Wrze−śnia” z udziałem wojskowej asysty honorowej.

8.09. DWiPO (Oddział Promocji Obronno−ści), Warszawa. Kampania promocyjna SiłZbrojnych RP i Polski podczas WyjazdowegoPosiedzenia KW NATO MC TOUR 2006.

12.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Brwinów. 67. rocznica bi−twy pod Brwinowem 36. Pułku Piechoty LegiiAkademickiej; Warszawa. 323. rocznica bi−twy pod Wiedniem (Święto Wojsk Lądowych)– obie uroczystości z udziałem wojskowej asy−sty honorowej.

12, 14–15, 25 i 29.09. DWi PO (Oddział Spo−łecznych Problemów Służby i Psychoprofi−laktyki), Warszawa, Ustka, Grudziądz. Szko−lenie z zakresu profilaktyki alkoholowej „Trzeź−wy kierowca” dla żołnierzy służby zasadniczejw Batalionie Reprezentacyjnym Wojska Pol−skiego, w Centrum Szkolenia Marynarki Wojen−nej, w Pułku Ochrony Dowództwa GarnizonuWarszawa oraz w 1. Ośrodku Szkolenia Kierow−ców Wojsk Lądowych.

14.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. 62. rocznica wy−zwolenia Warszawy−Pragi przez 1. DP im. Ta−deusza Kościuszki. Uroczystość z udziałem woj−skowej asysty honorowej.

14.09. MWP. Wernisaż Justyny Parfianowiczpt. „Impresje malarskie. Akryle portretowe”,malarstwo sztalugowe.

14 i 25–27.09. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Złocieniec, Wejherowo. Warsztaty dla żołnie−rzy służby zasadniczej z zakresu przeciwdziała−nia narkomanii w 2. Brygadzie Zmechanizowa−



19.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Gdynia. 67. rocznica za−kończenia walk w obronie Kępy Oksywskiejz udziałem wojskowej asysty honorowej.

18–21.09. DWiPO (Oddział PromocjiObronności), Rynia. Kontynuacja realizowa−nych od 2003 r. warsztatów szkoleniowychz zakresu public relations pt. „PR jako ele−ment oddziaływania na społeczność lokalną.Promocja obronności i kreowanie wizerunkuwojska” organizowanych dla przedstawicieliŻandarmerii Wojskowej.

21.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa, Kraków.62. rocznica walk 1. Samodzielnej BrygadySpadochronowej pod Arnhem. Uroczystośćz udziałem wojskowej asysty honorowej.

26.09. MWP, Warszawa. Muzeum WP otwo−rzyło w swoim Oddziale w Forcie IX Czernia−kowskim przy ul. Powsińskiej 13 stałą wysta−wę poświęconą historii wojsk aeromobilnychi jednostek specjalnych Wojska Polskiegow latach 1918–2006. Ekspozycja prezentuje hi−storię, uzbrojenie, umundurowanie i wyposaże−nie pierwszych grup dywersyjnych niepodle−głego państwa polskiego w XX−leciu między−wojennym, cichociemnych, żołnierzy 1. Samo−dzielnej Brygady Spadochronowej generałaSosabowskiego (wśród nich pamiątki i mun−dur wyjściowy po Stanisławie Sosabowskim,1. Samodzielnej Kompanii „Commando” z Pol−skich Sił Zbrojnych na Zachodzie, grup dywer−syjno−uderzeniowych AK, Polskiego Samo−dzielnego Batalionu Specjalnego LWP. W czę−ści powojennej (1945–1989) prezentowana jesthistoria jednostek specjalnych LWP oraz uzbro−jenie, umundurowanie i wyposażenie żołnierzy6. Pomorskiej Dywizji Powietrzno−Desanto−wej. Okres po 1989 r. jest reprezentowany naprzykładzie uzbrojenia, umundurowania i wy−posażenia wojsk aeromobilnych (6. BrygadyDesantowo−Szturmowej im. gen. Sosabow−skiego) oraz strzelca wyborowego i obserwato−ra jednostki specjalnej „GROM”.

nej Wojsk Lądowych oraz w 11 Pułku Łączno−ści Marynarki Wojennej.

15.09. WBBH, Maniewicze (Ukraina). Między−narodowa konferencja naukowa nt. „Powiat ma−niewicki i Polesie wołyńskie w latach I wojnyświatowej” z udziałem przedstawiciela WBBH.

15.09. MWP, Warszawa. Otwarcie wystawyczasowej „Oswobożdienije...” – opisującej agre−sję sowiecką na terytorium Polski, z 17 wrze−śnia 1939 r.

16.09. DWiPO (Oddział Promocji Obron−ności), Ostrawa. Kampania promocyjna SiłZbrojnych RP i Polski podczas Dni NATO.

16.09. DWi PO (Oddział Analiz i Ceremo−niału Wojskowego), Warszawa. Uroczysto−ści pogrzebowe generała Michała Gutowskie−go z udziałem wojskowej asysty honorowej.

17.09. DWiPO (Oddział Komunikacji Spo−łecznej), Brochów. Rekonstrukcja historycz−na przeprawy Wojska Polskiego przez Bzurę.Inscenizację zorganizowała Fundacja „Polo−nia Militaris” z pomocą jednostek Wojsk Lą−dowych i Dowództwa Garnizonu Warszawa,2. Mazurskiej Brygady Saperów, SzwadronuKawalerii Wojska Polskiego i Batalionu Repre−zentacyjnego Wojska Polskiego. Środki finan−sowe na przeprowadzenie zadania publicznegoFundacja otrzymała z resortu obrony narodo−wej. Inscenizację oglądało ok. 20 000 widzów,którzy mogli naocznie zobaczyć żołnierski trudi wysiłek, a po zakończeniu inscenizacji z bli−ska zapoznać się ze szczegółami umundurowa−nia, uzbrojenia i wyposażenia.

18–20.09. DWiPO (Oddział SpołecznychProblemów Służby i Psychoprofilaktyki),Rynia. Szkolenie z zakresu profilaktyki alko−holowej i narkotykowej dla dowódców jedno−stek wojskowych, z których oficerowie zostaliw bieżącym roku przeszkoleni w zakresie pro−filaktyki i rozwiązywania problemów alkoho−lowych oraz realizacji tzw. „krótkiej interwen−cji” w ramach programu „KOREKTA”.



27.09. MWP, Warszawa. Spotkanie poświęco−ne generałowi brygady Michałowi Karaszewi−czowi−Tokarzewskiemu. W pierwszej częścispotkania Jan Kreusch przekazał do zbiorówmuzealnych dwa pamiątkowe pistolety Pierw−szego Dowódcy Armii Krajowej, w drugiej czę−ści pokazano film Zofii Kunert poświęconyGenerałowi, z serii „Dowódcy Armii Krajowej”.

28.09. DWiPO (Oddział Analiz i Ceremonia−łu Wojskowego), Warszawa. Rocznica bitwyna Polesiu Dolnym Żołnierzy AK Okręgu War−szawskiego „Obroża”, uroczystość z udziałemwojskowej asysty honorowej.

PAŹDZIERNIK 2006

9–13.10. DWiPO, Rynia. Warsztaty szkole−niowe dla koordynatorów i konsultantów do−wódców ds. profilaktyki psychologicznej.

9–11.10. DWiPO, 3 Flotylla Obrony Wy−brzeża w Gdyni, 23–25.10. 34. Brygada ka−walerii Pancernej w Żaganiu. Warsztatyszkoleniowe dla dowódców pododdziałówi oficerów wychowawczych z zakresu profi−laktyki narkotykowej.

10.10. Centrum Szkolenia MW w Ustce,18.10. 16 Brygada Zmechanizowana w Mo−rągu). Warsztaty szkoleniowe dla żołnierzyzasadniczej służby wojskowej z zakresu pro−filaktyki narkotykowej.

12.10. MWP. Wernisaż Anny Brokowskiej –„Był las nie było nas..., nie będzie nas będzielas”, malarstwo sztalugowe.

20–21.10. DWiPO, Lublin. W Klubie Garni−zonowym ŚOW Departament Wychowaniai Promocji Obronności zorganizował ogólno−polską konferencję nt. „Współpraca jednostekorganizacyjnych resortu obrony narodowejz organizacjami pozarządowymi na rzeczobronności państwa”. Celem konferencji byłom.in. tworzenie warunków do wzmocnieniainicjatyw obywatelskich i rozwoju wolontaria−tu w obszarze bezpieczeństwa i obronnościpaństwa oraz określenie na 2007 r. prioryteto−


wych kierunków współpracy z organizacjamipozarządowymi – zbieżnych ze strategią roz−woju Sił Zbrojnych RP, umożliwiających szer−szy udział organizacji pozarządowych w two−rzeniu systemu obronności państwa i odpowie−dzialności za jego funkcjonowanie. Uczestni−kami konferencji byli oficerowi planowani dosłużby w korpusie wychowawczym oraz przed−stawiciele organizacji pozarządowych szczeblawojewódzkiego (równorzędnego), realizującyedukację proobronną młodzieży.

24–27.10. DWiPO, Rynia. Warsztaty metodycz−ne dla konsultantów dowódców jednostek woj−skowych ds. profilaktyki psychologicznej w za−kresie badań psychologicznych żołnierzy prze−znaczonych do pełnienia służby wartowniczej.

24.10. WBBH, Warszawa. Konferencja nauko−wa nt. „Rok 1956 w pamięci Węgrów i Polaków”,zorganizowana przez WBBH i Uniwersytet Kar−dynała Stefana Wyszyńskiego w 50. rocznicę Po−wstania Poznańskiego i Powstania Węgierskiego.Podczas obrad wygłoszono sześć referatów: „Tra−dycje wojskowe Polski i Węgier” (prof. dr hab.Janusz Odziemkowski – UKSW), „Wojsko Pol−skie w Czerwcu 1956 r.” (ppłk mgr WojciechHajnus – WBBH), „Węgierskie Siły Zbrojnew 1956 r.” (dr György Marko – Węgierski Insty−tut Historyczno−Wojskowy), „Echa i następstwaPowstania Poznańskiego 1956 r.” (dr hab.Krzysztof Komorowski – WBBH), „Interwencjaradziecka na Węgrzech” (płk dr Miklós Horváth– WIHW), „Węgierska Rewolucja 1956 – losyludzkie” (dr Eva Tulipán – WIHW). Następnieodbyła się prezentacja książki płk. dr. MiklósaHorvátha „Rozstrzelane miasto”.

25.10. MWP, w Sali Powstania Listopadowe−go, artyści−plastycy mający wystawy autorskiew Galerii Sztuki naszego muzeum przy Kra−kowskim Przedmieściu 11, przekazali w darzedo zbiorów MWP swoje prace malarskie. Kry−styna Szwajkowska – litografię pt. „Historianaturalna XXXVII”, 2004 (70 cm x 100 cm).Iwona Polańska−Ziemska – „Uroczysko” suchypastel, 2004 (70cm x 100). Iwona Wiszniewska


– „Makowe pole”, olej, 2006 (50 cm x 70 cm).Justyn Parfianowicz – „Za oknem” akryl,techniki mieszane, 2005 (90 cm x 70 cm). Pro−mocja książki Andrzeja Krzysztofa Kunerta„Oskarżony: Kazimierz Moczarski”

31.10. MWP, o godzinie 12.00 w MuzeumWojska Polskiego odbyło się pierwsze z co−rocznych Spotkań Zaduszkowych. W tym rokupoświęcone Kazimierzowi Moczarskiemu(1907–1975), symbolicznej postaci dla losówżołnierzy polskiego Państwa Podziemnego, re−presjonowanych przez władze komunistycznepo wojnie.

LISTOPAD

DWiPO, Warszawa. Konferencja pod patro−natem Ministra Obrony Narodowej pod hasłem„Polak w mundurze – obywatelem Europy”.

4.11. CBW. W ramach programu „PatriotyzmJutra” odbył się przegląd konkursowy w trak−cie VII Dziecięcego Festiwalu Śpiewu Patrio−tycznego.

6.11. DŻP, Rzeszów. Rozstrzygnięcie Konkur−su VIII Biennale Twórczości Plastycznej Woj−ska Polskiego. Jury obejrzało i oceniło 74 nade−słane na konkurs prace, przyznając Grand Prix,nagrody i wyróżnienia. Na wystawę prezento−waną od 16 listopada do 7 grudnia br. w GaleriiBiura Wystaw Artystycznych w Rzeszowie, za−kwalifikowano 56 prac. W konkursie wzięłoudział 23 twórców – reprezentantów jednostekwojskowych i wojskowych ośrodków kultury zewszystkich rodzajów sił zbrojnych. OdczytanieProtokołu Jury oraz rozdanie nagród i wyróżnieńodbędzie się podczas uroczystości zakończeniaVIII Biennale Twórczości Plastycznej WojskaPolskiego w Galerii Biura Wystaw Artystycz−nych w Rzeszowie, 7 grudnia br.

7.11. WBBH, Wąsosz. Przedstawiciele WBBHwzięli udział w oględzinach domniemanegomiejsca pochówku mjr. Henryka Dobrzańskie−go „Hubala”.

9.11. MWP. Spotkanie Klubu Historycznego im.gen. Stefana Roweckiegio „Grota” (pierwszez cyklu „Polacy poza granicami Kraju w walceo niepodległość”), poświęcone postaci JózefaGawliny, w okresie II wojny światowej biskupapolowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,nazwanego wówczas biskupem największej die−cezji na świecie. Spotkanie poprowadzili: prof.dr Janusz Cisek, prof. dr Janusz Odziemkowskioraz dr Andrzej Krzysztof Kunert. W programiezaprezentowano telewizyjny film dokumentalnypt. Józef Gawlina, biskup największej diecezjiświata w reżyserii Zofii Kunert.

10.11. MWP. W przeddzień Dnia Niepodległo−ści dyrektor Muzeum Wojska Polskiego prof.Janusz Cisek otworzył nową wystawę czasowąpt. „»Carmina Patria« Polskie Hymny Narodo−we od Bogurodzicy do Hymnu Solidarności”.Wystawa pod patronatem Prezydenta Rzeczy−pospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego przygo−towana została przez Muzeum Wojska Polskie−go, Kancelarię Prezydenta RzeczypospolitejPolskiej, Miasto Stołeczne Warszawa, Bibliote−kę Narodową, Instytut Książki, Muzeum HistoriiPolski, Muzeum Hymnu Narodowego w Będo−minie, według scenariusza dr. Andrzeja Krzysz−tofa Kunerta. Do wystawy wydano katalog z bo−gatą ikonografią zdjęciową, zawierający unika−towe materiały historyczno−literackie związanez „Hymnem Narodowym” Artura Oppmana,„Bogurodzicą”, „Mazurkiem Dąbrowskiego”,„Boże coś Polskę”, „Warszawianką”, „Rotą”,„Pierwszą Brygadą”, „Modlitwą obozową”,„Czerwonymi makami”, „Żeby Polska byłaPolską” i „Hymnem Solidarności”.

10.11. DWiPO, Warszawa. Rozstrzygnięciekonkursu na opracowanie najlepszego mate−riału do kształcenia obywatelskiego w SiłachZbrojnych RP.

10.11. CBW. Otwarcie wystawy „W drodze doNiepodległości”(na parterze, w holu). Ekspozycjaplanszowa przedstawia kolejne zrywy o wolność:od Insurekcji Kościuszkowskiej, przez Powstanie



Listopadowe z 1830 i Powstanie Styczniowez 1863 r., aż po wybuch I wojny światowej i od−zyskanie po 123. latach niewoli samodzielnegopaństwa. Otwarcie także wystawy towarzyszącej„Józef Piłsudski w zbiorach specjalnych CBW”(ekspozycja na planszach i w gablotach na I pię−trze w sali konferencyjnej).

13–17.11. DWiPO, Mrągowo. Kurs z zakre−su działalności społeczno−wychowawczej dlaoficerów społeczno−wychowawczych jedno−stek DGW.

13–17.11. DWiPO, Warszawa, Litwa, Łotwa.Warsztaty metodyczne dla wykładowcówkształcenia obywatelskiego połączone z podró−żą historyczno−wojskową na Litwę i Łotwę.W warsztatach uczestniczyło 35 oficerów z po−szczególnych rodzajów SZ.

15.11. WBBH, Warszawa. Wizyta w Woj−skowym Biurze Badań Historycznych ostat−niego Prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszar−da Kaczorowskiego.

16.11. MWP. Wernisaż Krystyny Radzikow−skiej – „ Blisko i jeszcze bliżej”, malarstwo szta−lugowe.

21.11. DŻP, Żagań. Rozstrzygnięcie XXI Kon−kursu Fotografii WP „FOTO – Żagań 2006”.Ogłoszenie wyników i odczytanie protokołuz posiedzenia Jury odbyło się podczas otwarciawystawy pokonkursowej w Żagańskim PałacuKultury. Jury oceniło 422 prace 60 autorów oraz

przyznało nagrody i wyróżnienia: Grand Prix –mjr. rez. Ryszardowi Aleksandrowi Grzesiowiza obraz pt. „Wygnanie z raju” (statuetka – na−groda Ministra Obrony Narodowej oraz nagro−da Dyrektora Muzeum Wojska Polskiego –wystawa indywidualna w Galerii MWP w War−szawie); 3 równorzędne nagrody otrzymali:Maria Gadowska z Klubu Wojsk Lądowychw Warszawie za cykl prac pt. „Szkic zimowy”(nagroda Ministra Obrony Narodowej), IreneuszBileńki z Klubu Garnizonowego w Rzeszowieza cykl linorytów pt. „Wrocław – PrzejścieŻelaźnicze” (nagroda Ministra Obrony Narodo−wej), Waldemar Kusal z Klubu Wojsk Lądo−wych w Warszawie za prace pt. „Falowanie”i „Tęczą gorących barw”(nagroda MinistraObrony Narodowej). Nagrodę specjalną za pod−jęcie tematyki wojskowej jury przyznało mjr.rez. Ryszardowi Aleksandrowi Grzesiowi zaobraz pt. „Ogród rozsypanych bajek” z cyklu„Legenda Jazdy Polskiej” (nagroda MinistraObrony Narodowej).

23–24.11. CBW. Współuczestnictwo w XXIIISesji Wojskowych Kół i Grup Literackich w Ło−dzi.

22–25.11. CBW. VI Ogólnopolski KonkursPiosenki i Recytacji Poezji Legionowej i Żoł−nierskiej, eliminacje finałowe.

30.11. WBBH, Warszawa. Konwersatoriumwojskowo−historyczne nt. „Stan wojenny z per−spektywy ćwierćwiecza 1981–2006”.


Uroczystości z okazji Święta Flagi Rzeczypo−spolitej Polskiej – 02.05. Warszawa. Podnie−sienie flagi na wieży zegarowej Zamku Kró−lewskiego, pokaz musztry paradnej KompaniiReprezentacyjnej WP.

Uroczystości z okazji Narodowego Święta3 Maja – 03.05. Warszawa. Uroczysta odpra−wa wart przed Grobem Nieznanego Żołnierza.

61. rocznica zdobycia Wilhelmshaven przez1. Dyw. Panc. gen. Maczka – 6.05. Warszawa.

NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA Z ZAKRESUCEREMONIAŁU WOJSKOWEGO

maj – październik 2006 r.


Składanie wieńców na płycie Grobu Niezna−nego Żołnierza.

61. rocznica zakończenia II wojny światowejw Europie – 08.05. Warszawa. Składaniewieńców na płycie Grobu Nieznanego Żołnie−rza.

61. rocznica zakończenia II wojny światowejw Europie – 09.05. Warszawa. Składanie wień−ców na Cmentarzu Mauzoleum Żołnierzy Ar−mii Radzieckiej.

Złożenie kwiatów przed Pomnikiem MarszałkaJ. Piłsudskiego w Warszawie oraz w Krypcie Wa−welskiej na Sarkofagu Marszałka w 71. rocznicęśmierci – 12.05. Warszawa – Kraków.

62. rocznica bitwy pod Monte Cassino, 61. rocz−nica wyzwolenia Bolonii i zakończenia walkprzez 2. Korpus Polski, 62. rocznica zdobyciaAncony przez 2 Korpus Polski – 18.05. Warsza−wa. Wspólna uroczystość przed PomnikiemBitwy o Monte Cassino upamiętniająca roczni−ce związane z walkami 2. Korpusu. W trakcieuroczystości weterani otrzymali odznaczeniaz rąk sekretarza stanu w MON Pana AleksandraSzczygło. Uroczystości upamiętniające walki2. Korpusu odbywają się jednego dnia na wnio−sek kombatantów.

58. rocznica stracenia rtm. Witolda Pileckiego– 23.05. Warszawa. Złożenie kwiatów przed ta−blicą pamiątkową w Katedrze Polowej WojskaPolskiego.

66. rocznica bitwy o Narwik – 28.05. Warsza−wa–Gdynia. Składanie wieńców na płycie Gro−bu Nieznanego Żołnierza.

Dzień Żołnierza ONZ – 29.05. Warszawa.Składanie wieńców na płycie GNŻ, zaciągnię−cie warty honorowej przed GNŻ przez żołnie−rzy w mundurach ONZ.

61. rocznica objęcia służby granicznej przezjednostki frontowe WP – 10.06. Warszawa.Składanie wieńców na płycie GNŻ.

63. rocznica śmierci gen. broni WładysławaSikorskiego pod Gibraltarem – 4.07. Warsza−

wa – Kraków. Składanie kwiatów przed tabli−cami pamiątkowymi.

596. rocznica Bitwy pod Grunwaldem – 15.07.Grunwald. Uroczystości na polach Grunwaldu– apel pamięci, inscenizacja bitwy.

62. rocznica zdobycia Ancony przez 2 KorpusPolski – 18.07. Warszawa. Obchodzone 18 ma−ja przed Pomnikiem Monte Cassino.

62. rocznica wyzwolenia obozu koncentracyj−nego w Majdanku – 23.07. Lublin. Apel pa−mięci na terenie obozu.

63. rocznica powstania Wojska Polskiego naWschodzie – 23.07. Warszawa. Składaniewieńców na płycie GNŻ.

62. rocznica wybuchu Powstania Warszaw−skiego – 31.07.–01.08. Warszawa. Składaniewieńców na płycie GNŻ, apel pamięci i skła−danie kwiatów przed Pomnikiem PowstaniaWarszawskiego, na Powązkowskim Cmenta−rzu Wojskowym i we wszystkich miejscachzwiązanych z walkami powstańczymi.

92. rocznica wymarszu 1 Kompanii Kadrowej– 06.08. Kraków. Uroczystości w Krakowie.

Uroczystości ku czci poległym w miejscu wy−buchu czołgu−pułapki – 13.08. Warszawa.Składanie kwiatów przed głazem upamiętnia−jącym wybuch czołgu pułapki.

Uroczystości z okazji Święta Wojska Polskiego– 14 i 15 08. Warszawa, Ossów, Radzymin.Apele pamięci i składanie kwiatów na Powąz−kowskim Cmentarzu Wojskowym, na Cmenta−rzu Wojennym w Radzyminie, pod pomnikiemw Ossowie, uroczysta odprawa wart przed GNŻ.

86. rocznica bitwy nad Wkrą – 16.08. Borko−wo. Uroczystości z udziałem wojskowej asy−sty honorowej – składanie kwiatów.

62. rocznica zdobycia Gmachu PAST−y. – 20.08.Warszawa. Uroczystości z udziałem wojskowejasysty honorowej – składanie kwiatów.

67. rocznica agresji hitlerowskich Niemiec naPolskę. Dzień Weterana – 1.09. Warszawa.




Uroczystości w Warszawie przed GNŻ, naWesterplatte, w Wieluniu.

67. rocznica bohaterskiej obrony Warszawy –Ochoty. Apel Poległych przed Pomnikiem„Barykady Września” – 8.09. Warszawa.Apel pamięci przed Pomnikiem, składaniekwiatów.

323. rocznica bitwy pod Wiedniem (ŚwiętoWojsk Lądowych) – 12.09. Warszawa. Skła−danie wieńców na płycie GNŻ.

62. rocznica wyzwolenia Warszawy−Pragiprzez 1. DP im. Tadeusza Kościuszki –14.09.Warszawa. Składanie wieńców przed Pomni−kiem 1. WDP.

67. rocznica agresji ZSRR na Polskę – 17.09.Warszawa – Wytyczno. Apel pamięci i skła−danie wieńców przed GNŻ, Pomnikiem Pole−głym i Pomordowanym na Wschodzie orazw Wytycznie.

62. rocznica walk 1. SBSpad. pod Arnhem –21.09. Warszawa. Składanie wieńców na pły−cie GNŻ.

Dzień Podziemnego Państwa Polskiego –27.09. Warszawa. Składanie wieńców na pły−cie GNŻ i przed Pomnikiem Polskiego Pań−stwa Podziemnego.

67. rocznica bitwy pod Kockiem – 2.10. Kock.Uroczystości w Kocku – apel pamięci i skła−danie wieńców na Cmentarzu Wojennym.

63. rocznica bitwy pod Lenino – 12.10. War−szawa. Składanie wieńców na płycie GrobuNieznanego Żołnierza i przed Pomnikiem1. WDP.

66. rocznica masowych egzekucji mieszkań−ców Warszawy w Palmirach. Centralny zlotmłodzieży PTTK „Palmiry 2006” – 15–17.10.Palmiry. Składanie wieńców na Cmentarzuw Palmirach i przed Pomnikiem „Jerzyków”.

Uroczystość upamiętniająca ofiary terroru hi−tlerowskiego w czasie II wojny światowej –26.10. Warszawa. Składanie wieńców przedMauzoleum Więźniów Obozów Koncentra−cyjnych na Powązkowskim Cmentarzu Woj−skowym.

informator-DWiPO-2-2006PSM 5 - Wojsko Polskie · nej, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej oraz...

Documents

Transcript of informator-DWiPO-2-2006PSM 5 - Wojsko Polskie · nej, Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej oraz...