Stro

na1

Warszawa, 01.02.2016 dr Anna Jakubowicz-Bryx Uniwersytet Kazimierza Wielkiego ul. Chodkiewicza 30 85-064 Bydgoszcz

Autoreferat

I. Informacje podstawowe

1. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe:

1988 – magister pedagogiki w zakresie nauczania początkowego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna

w Bydgoszczy, temat pracy: Sprawność językowa uczniów klasy trzeciej a poprawność pisania

promotor dr Krystyna Lenartowska, recenzent: doc. dr Edmund Stucki

1993 – doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki – Wyższa Szkoła Pedagogiczna

w Bydgoszczy, temat rozprawy: Wykorzystanie pamięciowej strategii organizowania materiału dla

podnoszenia efektywności nauczania ortografii w klasach początkowych, promotor – prof. dr hab.

Roman Ossowski; recenzenci: prof. dr hab. Mieczysław Oryl, dr hab. Bronisław Rocławski

Inne:

- 1992 – Studia Podyplomowe Glottodydaktyki – Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy

- 1989 – Studia Podyplomowe w zakresie Nauczania Początkowego – Wyższa Szkoła Pedagogiczna

w Bydgoszczy

2. Informacje o zatrudnieniu

1 grudnia 1987 – nadal – Uniwersytet Bydgoski im. Kazimierza Wielkiego

Nauczyciel akademicki – asystent, adiunkt, starszy wykładowca w Zakładzie Pedagogiki

Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej;

W latach 1.10.1999-28.02.2003 – Kierownik tego Zakładu;

Kierownik Studiów Podyplomowych Kwalifikacyjnych Wczesnej Edukacji – I etap kształcenia;

Od 1.09.2012 – Prodziekan ds. studiów niestacjonarnych Wydziału Pedagogiki i Psychologii.

1.09.1988-31.08.1991 – Szkoła Podstawowa nr 7 w Bydgoszczy ½ etatu

nauczyciel nauczania początkowego

1.10.1994-30.09.1998 – Kolegium Nauczycielskie w Wałczu ¼ etatu

nauczyciel akademicki

Stro

na2

II. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16. Ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r.

o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65,

poz. 595 ze zm.)

1. Tytuł osiągnięcia naukowego: Świadomość pisma u dzieci pięcioletnich, Wyd. UKW

Bydgoszcz 2015, s. 206, ISBN 978-83-8018-014-7.

recenzenci wydawniczy: prof. dr hab. Barbara Bokus, prof. dr hab. Bożena Muchacka

2. Omówienie celu naukowego w/w pracy i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich

ewentualnego wykorzystania

CCEELLUU NNAAUUKKOOWWYY::

DDZZIIEECCKKOO PPRRZZEEDDSSZZKKOOLLNNEE WW ŚŚWWIIEECCIIEE JJĘĘZZYYKKAA PPIISSAANNEEGGOO

Jednym z elementów przygotowania dziecka do szkoły jest opanowanie przez nie

podstawowych umiejętności niezbędnych w procesie pisania. Szczególnie istotne jest to z punktu

widzenia współczesnych społeczeństw, których wybijająca się cechą jest wszechobecność pisma.

Niebagatelną kwestią dla zrozumienia istoty umiejętności pisania, jest uświadomienie dziecku

zasady, że sam fakt pisania to nie jest tylko i wyłącznie powielanie w dowolny sposób pierwotnie

spostrzeganych kształtów liter. Wszak dziecko może znajdować różne sposoby odwzorowywania

graficznego liter i wyrazów, nie każda jednak z tych strategii postępowania pozwoli w perspektywie

równie skutecznie korzystać z pisma jako techniki rejestrowania informacji. Można przypuszczać,

że odpowiednie sposoby wdrażania dzieci w świat znaków dostarczą wystarczających kompetencji,

zaszczepią dziecku ideę samodoskonalenia, będą źródłem nowych doświadczeń i przyniosą tym

samym oczekiwane rezultaty kształcenia.

Za punkt wyjścia do badań podjętych w pracy przyjęto kwestię pomocy dziecku

w opanowaniu trudnej sztuki pisania oraz działań jakie należy przedsięwziąć na wczesnych etapach

edukacji, by przygotować je do komunikowania się za pomocą pisma, wykorzystując naturalną

aktywność dziecka oraz jego dotychczasową wiedzę na ten temat. W publikowanych w literaturze

badaniach nad przyswajaniem umiejętności pisania dominują głównie prace anglojęzyczne.

Nieliczne jak do tej pory dotyczą języka polskiego (Brzezińska 1987, Rocławski 1995, Krasowicz-

Kupis 2004). Tym bardziej zatem przedmiot monografii wydaje się być uzasadnionym. Rozprawa

z pewnością stanowić może wkład w badania poświęcone świadomości pisma oraz jej znaczenia

jako komponentu dojrzałości do nauki czytania i pisania. Świadomość pisma u dzieci jawi się

bowiem jako złożony, wieloaspektowy przedmiot badań, słabo poznany i zaznaczony w teorii

pedagogicznej i w praktyce, mający jednak szczególne znaczenie w okresie zachodzących przemian

rozwojowych dzieci w wieku przedszkolnym.

W okresie przedszkolnym odrębnym językiem jest pisana odmiana języka, kiedy to dziecko

zaczyna dostrzegać, że otoczenie – poza językiem mówionym – komunikuje się ze sobą również za

pomocą innej formy przekazu. Wcześniejsze doświadczenia dziecka z językiem mówionym, po

opanowaniu technicznej strony zapisu, mogą zostać przeniesione na formę pisemną przy udziale

systematycznie prowadzonego procesu dydaktycznego, którego początkowe etapy pojawiają się już

w edukacji przedszkolnej. Odpowiednie ujmowanie wszelakich zjawisk językowych sprzyja w tym

okresie rozwoju odpowiedniemu wychowaniu językowemu dzieci. Każda umiejętność, którą

dziecko nabywa podczas swojego dorastania, łączy się bowiem nierozerwalnie z innymi dzięki

posiadaniu których wzbogaca swoje życie.

Stro

na3

Dziecko w wieku przedszkolnym przejawia zdecydowanie twórczy stosunek do języka, co

wyraża się niejednokrotnie tym, że nie tylko nie naśladuje wypowiedzi dorosłych, ale przede

wszystkim tworzy je samodzielnie. Stwarza sytuacje, w których używając języka sprawnie

przechodzi ze świata realnego w fikcyjny i z powrotem. Można więc zastanowić się nad tym, że

skoro dziecko chce dążyć do samodzielnego odkrywania pewnych prawideł rządzących językiem,

to w jakim miejscu zaczyna się rola rodziców czy nauczycieli, którzy mają kierować zdobywaniem

przez nie kompetencji językowych. Tu pojawiła się w moich rozważaniach kwestia możliwości

zbliżenia kompetencji językowych do kompetencji aksjolingwistycznych. Kompetencje

aksjolingwistyczne wiążą się bowiem z przekształceniami w ramach kompetencji językowej –

rozpoczętej podczas edukacji i kompetencji docelowej – odpowiadającej gramatyce dorosłego

człowieka w zakresie leksykalno-gramatycznym, komunikacyjnym i kulturowym. „Obecność cech

aksjologicznych we wszystkich częściach języka znajduje potwierdzenie, ponieważ środki,

z których buduje się zdania, tj. słowa, utarte zwroty frazeologiczne, są już „z góry” nasycone

wartościami, i z tego powodu nacechowanie aksjologiczne jest stałym komponentem naszego

mówienia” (Głowiński 1986). Zatem nasycenie zabaw i ćwiczeń ukierunkowanych na rozwijanie

i doskonalenie wszelkich funkcji niezbędnych w procesie pisania odpowiednimi wartościami służyć

będzie wspieraniu zainteresowania dziecka w wieku przedszkolnym pisaniem. Nauczyciel,

dobierając sposób pracy zgodny z predyspozycjami dziecka, pomoże mu stworzyć odpowiedni

fundament do budowania w kolejnych latach świadomego używania języka.

Interdyscyplinarność pojęcia świadomość pisma implikuje różnorodne obszary jej

zastosowania. W pracy przyjęłam, że świadomość pisma jest częścią świadomości językowej.

Takich konotacji pojęcia można doszukać się w poglądach wielu badaczy (Birnbaum, Emig 1983;

Scherfer 1983; Gajda 1987; Porayski-Pomsta 1994; Sillamy 1994; Zgółka 1996; Wojtak, Siwiec

1999; Miller 2000; Wood, McLemore 2001; Wood 2004; Both-de Vries, Bus 2004; Krasowicz-

Kupis 2006; Bugajski 2006; Maćkowiak 2012; Markowski 2014). Z punktu widzenia przedmiotu rozprawy pojęcie świadomości pisma odnoszę do szeroko

rozumianej świadomości funkcji pisma i zasad nim rządzących. Dotyczy takiego momentu

w rozwoju dziecka, w którym to zaczyna ono odkrywać funkcje spełniane przez alfabet, podejmuje

pierwsze próby samodzielnego pisania i czytania oraz nabiera pewnych umiejętności prowadzących

do narastania świadomości językowej.

Przyjmuję, że świadomość pisma to znajomość zasad pisania charakteryzująca dzieci,

pozwalająca im na swobodne władanie tą umiejętnością i nieskrępowane tworzenie i rozumienie

nowych wypowiedzi w języku pisanym. Jest to poziom świadomości, którego nie ogranicza

wykazywany przez dzieci brak znajomości praw związanych z funkcjonowaniem języka pisanego

w edukacji.

Bez pisma umysł człowieka piśmiennego nie mógłby pracować tak, jak to czyni – i to nie

tylko wtedy, gdy angażuje go czynność pisania, lecz nawet wówczas, gdy komponuje myśli

w oralną formę. Bardziej niż jakikolwiek inny pojedynczy wynalazek pismo przekształca

świadomość. Pismo powołuje do życia to, co nazywa się językiem "bezkontekstowym" lub

„dyskursem autonomicznym”, który – oderwany od swego autora – nie może być analizowany tak

jak mówienie i któremu nie można w ten sam sposób zadawać pytań (Ong 1988, s. 159).

W kontekście tych rozważań niezwykle ważnym elementem procesu dydaktyczno-wychowawczego

staje się kształtowanie gotowości do podjęcia nauki pisania, którą to gotowość należy kształtować

począwszy od wieku przedszkolnego. Opanowanie przez dzieci umiejętności pisania wymaga

wcześniejszego zdobycia wielu umiejętności cząstkowych.

Stro

na4

Dzieci w wieku przedszkolnym zaczynają orientować się w zasobach własnych

umiejętności, potrafią poradzić sobie w nowych, trudnych sytuacjach, są w stanie zaprezentować

posiadaną wiedzę w sposób przemyślany i dostępny dla innych. Dotyczy to również przygotowania

i w konsekwencji opanowania umiejętności pisania. Należy podkreślić, że podstawowa rola

przedszkola w zakresie uczenia się dziecka polega w głównej mierze na stwarzaniu sprzyjających

okoliczności dla zdobywana przez dziecko wiadomości i umiejętności z własnej jego potrzeby.

Przedszkole, jako miejsce znaczące w rozwoju dziecka, powinno zaspokajać potrzeby dzieci

o różnym tempie rozwoju, pochodzących z różnych rodzin oraz niejednorodnych kulturowo

środowisk.

W kontekście tych rozważań podjęłam dyskurs na temat tego, jak pomóc dziecku

w opanowaniu trudnej sztuki pisania, jakie działania przedsięwziąć na wczesnych etapach edukacji,

by przygotować je do komunikowania się za pomocą pisma, wykorzystując naturalną aktywność

dziecka oraz jego dotychczasową wiedzę na ten temat.

Opierając się na tych założeniach rozpatruję świadomość pisma w dwóch kontekstach:

1. analiza materiałów programowych, z jakich korzystają nauczyciele przedszkolni;

Celem poznawczym w tej części pracy jest uzyskanie informacji o wartości edukacyjnej

programu pracy nauczycieli na szczeblu wychowania przedszkolnego, mającego wspomóc rozwój

dziecka i przygotować je do edukacji szkolnej w odniesieniu do jednego z elementów kształcenia

wynikającego z zadania stosowania metod wspomagających gotowość szkolną w zakresie

świadomości pisma u dzieci pięcioletnich. Celem praktycznym jest weryfikacja programów zajęć

edukacyjnych opartych na funkcjonujących programach wychowania przedszkolnego, a także

zbadanie ich wartości, przyczyniających się bezpośrednio do podnoszenia wiedzy merytorycznej

i metodycznej nauczycieli w zakresie gotowości szkolnej, a w szczególności jednego z jej

elementów czyli poziomów, jakie dzieci przechodzą w procesie nabywania języka pisanego.

2. badanie świadomości pisma u dzieci pięcioletnich, czyli w okresie przygotowania do

rozpoczęcia obowiązku szkolnego;

Celem poznawczym jest tu uzyskanie informacji o poziomie rozwoju dzieci w wieku

przedszkolnym w kontekście przygotowania ich do edukacji szkolnej w odniesieniu do jednego

z elementów kształcenia wynikającego z zadania stosowania metod wspomagających gotowość

szkolną w zakresie świadomości pisma u dzieci pięcioletnich. Celem praktycznym jest możliwość

przyszłej weryfikacji programów zajęć przedszkolnych w celu przyczynienia się bezpośrednio do

podnoszenia gotowości szkolnej poprzez badanie poziomów, jakie dzieci przechodzą w procesie

nabywania języka pisanego.

Podjęcie takiej tematyki wydaje się niezwykle istotne w kontekście zmian następujących

w systemie oświaty oraz nałożenia na przedszkola obowiązku przygotowania dzieci do podjęcia

nauki szkolnej.

SSTTUUDDIIUUMM OOSSIIĄĄGGNNIIĘĘTTYYCCHH WWYYNNIIKKÓÓWW WWRRAAZZ ZZ OOMMÓÓWWIIEENNIIEEMM IICCHH EEWWEENNTTUUAALLNNEEGGOO

WWYYKKOORRZZYYSSTTAANNIIAA

Każde dziecko musi zdobyć umiejętność selekcjonowania nadchodzących informacji.

Przygotowanie go do rozpoczęcia nauki czytania i pisania w początkowych latach nauki szkolnej

uzależnione jest od wielu czynników i może być interpretowana w różnorodny sposób. Odnosząc

się do prezentowanych w literaturze teoretycznych analiz omawianego problemu, można zauważyć,

że ukształtowanie świadomości pisma jest prezentowane w różnorodnych ujęciach. Dla

rozważanego omawianym opracowaniu zagadnienia za punkt wyjścia obrano założenie, że

Stro

na5

świadomość pisma, jaką dysponują dzieci w wieku przedszkolnym, jest naturalnie włączona

w proces dydaktyczno-wychowawczy przedszkola.

Pierwsza grupa problemów dyskutowanych w rozprawie związana jest z możliwością jaką

dają nauczycielom publikowane programy wychowania przedszkolnego w zakresie wspomożenia

ich w rozwijaniu świadomości pisma i jej komponentów.

Za najważniejszy rezultat poznawczy w zakresie rozpatrywanego problemu miejsca języka

pisanego w materiałach edukacyjnych dla okresu przedszkolnego należy uznać fakt, iż mamy do

czynienia ze zdecydowanie zbyt powierzchownym traktowaniem przez autorów programów

wychowania w przedszkolu kwestii związanych z rozwijaniem poszczególnych aspektów

nabywania świadomości posługiwania się pismem. Omawiane w książce programy nauczania nie

spełniają w pełnym zakresie warunku sprawnego i prawidłowego zrealizowania treści

wychowawczo-dydaktycznych sprzyjających wielostronnemu kształceniu dzieci w przedszkolu

w kontekście świadomości pisma. Programy są poprawne pod względem merytorycznym

i dydaktycznym. Pozwalają skutecznie rozwijać niektóre kompetencje dzieci, jednakże

problematyka kluczowych kompetencji związanych z rozwijaniem świadomości pisma jest

potraktowana dość marginalnie.

Aspekty, składające się na jakość kształcenia i wychowania podejmowanego w placówkach

przedszkolnych, powinny być zwykle przedmiotem starania pracowników tam zatrudnionych.

Jakość nauczania i wychowania na poziomie edukacji przedszkolnej głównie dotyczy więc

nauczycieli i ich funkcjonowania w systemie opieki nad dzieckiem i wczesnej edukacji. Analiza

wypowiedzi nauczycieli na podstawie przeprowadzonej ankiety wskazuje jednak na zbyt

powierzchowne zapoznawanie się z programami nauczania. Pedagodzy przedszkolni powinni

wykazywać się wyjątkową świadomością, sięgając po materiały programowe, które stanowią

podstawę ich pracy.

Najważniejszą refleksją, która się nasuwa jako postulat teoretyczny prowadzonych analiz

nad zawartością programów wychowania w przedszkolu, jest sugestia ich ponownego

dopracowania tak, aby nauczyciele praktycy otrzymali materiał, który pozwoli im na kształtowanie

kompetencji dzieci we wszystkich zakresach objętych procesem dydaktyczno-wychowawczym

w przedszkolu.

Druga grupa problemów badawczych poruszanych w rozprawie dotyczy zagadnień

związanych z poziomem świadomości pisma charakteryzującym dzieci będące w okresie

poprzedzającym przygotowanie do nauki czytania i pisania. W tej części rozprawy skupiono się na

wyjaśnieniu i scharakteryzowaniu opinii i doświadczeń dzieci pięcioletnich związanych z językiem

pisanym. Podjęto próbę ustalenia jaką wiedzą o języku pisanym dysponują badane dzieci. Istotnym

z punktu widzenia badanego problemu było również zbadanie w jakim stopniu pięcioletnie dzieci

potrafią powiązać prezentowane obrazy z towarzyszącymi im literami.

W efekcie przeprowadzonej analizy i interpretacji wyników badań empirycznych

dotyczących opinii i doświadczeń dzieci z językiem pisanym wysunięto następujące wnioski.

Dzieci pięcioletnie mają częste doświadczenia z językiem pisanym, ich wiedza na ten temat jest

kluczowa dla rozumienia przez nie języka pisanego.

Dzieci pięcioletnie doskonale rozumieją związki pomiędzy dźwiękami a literami oraz

pomiędzy literami a obrazami.

Dzieci pięcioletnie dysponują znaczną wiedzą na temat form i funkcji pisma.

Wiedza o piśmie u dzieci pięcioletnich ma silny kontekst społeczny.

Stro

na6

Akwizycja pisma obserwowana u badanych dzieci nasuwa spostrzeżenia, że w dość

szerokim zakresie potrafią wykorzystywać posiadaną wiedzę związaną z językiem pisanym. Ich

opinie i doświadczenia w omawianym zakresie pozwalają na korzystanie z podstawowej wiedzy

o zasadach rządzących umiejętnością pisania. Można zatem mówić o wczesnym narastaniu

świadomości pisma wyrażającej się w tym przypadku dostrzeganiem różnych sposobów

operowania środkami wyrazu właściwymi dla pisma, a także elementarną wiedzą dotyczącą

segmentacji. Z pewnością stanowi to doskonałą podstawę do kształtowania początkowych

kwalifikacji związanych z nabywaniem i rozwijaniem umiejętności pisania, jakie będą podstawą

pracy w szkole podstawowej.

Biorąc pod uwagę to, że badania dyskutowane w książce dotyczą ważnej umiejętności

związanej z nabywaniem sprawności czytania i pisania, można stwierdzić, że dla ponad połowy

badanych pięciolatków uzyskane wyniki są istotnym sygnałem, że proces nauczania w klasie

pierwszej może u nich przebiegać bez zagrożenia ryzykiem trudności w pisaniu i czytaniu. Co

więcej przeprowadzone badania pokazały, że część z nich podejmuje próby czytania – a więc już

zna część liter. Niewątpliwie źródłem tej wiedzy mogą być rodzice oraz i członkowie dalszej

rodziny, którzy dbają o kontakt dzieci ze słowem pisanym. Fakt ten nie może umykać uwadze

nauczycieli, którzy powinni skierować w stronę rodziców odpowiednie wskazówki, by świadome

oddziaływanie na rozwój dziecka odbywał się we współpracy z programem prowadzonym

w placówkach przedszkolnych.

Sformułowane w pracy spostrzeżenia i refleksje wskazują na ważność i sens prowadzenia

poszukiwań w zakresie treści i rozwiązań edukacyjnych, obejmujących zagadnienie świadomości

pisma dzieci przedszkolnych i przygotowania ich do rozpoczęcia systematycznej nauki czytania

i pisania. Warto również sięgać po nowe rozwiązania, które będą skierowane na unowocześnienie

procesu dydaktycznego realizowanego w przedszkolach, a rezultatem takiego postępowania

z pewnością będzie odniesienie sukcesu przez dzieci w nim uczestniczące. Pozwoli to na rozwój ich

umiejętności, wiadomości i szeroko rozumianych kompetencji niezbędnych w realizowaniu

własnych pomysłów, które zapewnią sprawne funkcjonowanie w dynamicznie zmieniającym się

społeczeństwie, w jakim przyjdzie im żyć za kilkanaście lat. Dzieci muszą nauczyć się nie tylko

technicznej strony umiejętności czytania i pisania, ale także, jak z nich korzystać jako narzędzia do

sprawniejszego myślenia i rozumowania.

III. Informacje o pozostałych osiągnięciach

1. Omówienie osiągnięć naukowo-badawczych

Początek mojej pracy naukowo-badawczej to prace związane z przygotowywaniem na

czwartym i piątym roku studiów materiałów do pracy magisterskiej. Ze szczególnym

zainteresowaniem przyglądałam się osiągnięciom dzieci w zakresie wybranych elementów edukacji

polonistycznej wpływających na poziom wiedzy i umiejętności językowych uczniów. Zagadnienie

obejmujące określenie determinantów sprawności językowej uczniów klas niższych stało się

przedmiotem moich pierwszych poczynań badawczych. Zaowocowały one przygotowaniem

i obroną w 1988 roku pod kierunkiem Dr Krystyny Lenartowskiej pracy magisterskiej pod tytułem

Sprawność językowa uczniów klasy trzeciej a poprawność pisania.

Stro

na7

W trakcie piątego roku studiów moja działalność badawcza oraz wykazywane

zainteresowanie pracą naukową zostało zauważone. Czego wynikiem było otrzymanie propozycji

od ówczesnych władz dziekańskich podjęcia pracy na stanowisku asystenta w Zakładzie Nauczania

Początkowego. Wraz z pracą na uczelni, przez trzy pierwsze lata, pracowałam również w Szkole

Podstawowej nr 14 w Bydgoszczy. Jako nauczyciel nauczania początkowego zdobyłam wówczas

spore doświadczenie i praktykę w zakresie dydaktyki i metodyki pracy z uczniami w młodszym

wieku szkolnym. Dodatkową wiedzę i umiejętności w zakresie wczesnoszkolnego kształcenia

zdobyłam także w trakcie Studiów Podyplomowych w zakresie Nauczania Początkowego, które

ukończyłam w czerwcu 1989 roku oraz w trakcie Studiów Podyplomowych Glottodydaktyki,

których dyplom otrzymałam w lutym 1992 roku.

Praca podjęta w szkole na szczeblu wczesnoszkolnym oraz wiedza zdobyta w trakcie

studiów podyplomowych nasunęła mi wówczas sporo materiału do rozważań na temat poziomu

wiedzy i umiejętności językowych uczniów w klasach niższych oraz możliwości doskonalenia

kompetencji dzieci w młodszym wieku szkolnym w zakresie sprawności językowej, które to

zagadnienie stało się wiodącym tematem moich zainteresowań naukowych i badawczych w dalszej

karierze zawodowej i działaniach empirycznych.

BADANIA NAUKOWE – PUBLIKACJE

Badania naukowe koncentruję wokół problematyki wczesnej edukacji. Podstawowe kierunki

mojej pracy naukowo-badawczej obejmują zagadnienia dotyczące następujących obszarów. Są to:

1. Kształtowanie kompetencji polonistycznych dzieci w wieku przedszkolnym

i wczesnoszkolnym.

W szczególności:

nauka czytania i pisania oraz ich determinanty,

kompetencje leksykalne dzieci i ich uwarunkowania,

upodobania literackie i czytelnictwo dzieci młodszych,

umiejętności ortograficzne uczniów we wczesnej edukacji.

2. Prace badawcze związane z różnorodną tematyką obejmującą kształcenie na poziomie

edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

W szczególności:

kształcenie kompetencji dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w różnych

obszarach aktywności,

rodzina i jej miejsce w procesie edukacji,

kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej i postaw patriotycznych,

jakość podręczników wykorzystywanych w edukacji.

3. Problematyka kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji

wczesnoszkolnej.

Mój dorobek naukowo-badawczy, wraz z monografią będącą podstawowym osiągnięciem

naukowym, obejmuje w zestawieniu:

Stro

na8

Rodzaj publikacji łączna

liczba prac

liczba prac

z punktacją

MNiSW

łączna wartość

punktacji MNiSW

ogółem 98 60 337

Artykuły w czasopiśmie polskim 22 6 22

Artykuły w czasopiśmie zagranicznym 1 0 0

Monografia w języku polskim 8 6 114

Recenzja 6 0 0

Zredagowane monografie w języku polskim 4 4 24

Rozdział w monografii w języku polskim 47 38 140

Rozdział w monografii w języku kongresowym 10 7 37

Z analizy bibliometrycznej mojego dorobku naukowego wynika, że łączna liczba

uzyskanych przeze mnie punktów wynosi 337, z czego 334 to uzyskane po uzyskaniu tytułu

doktora.

Indeks Hirscha wynosi 3, a liczba cytowań na podstawie Google Scholar wynosi 22.

Poniżej dokonam charakterystyki wymienionych obszarów wraz z prezentacją prac

wykonanych w ramach poszczególnych zagadnień. Wszystkie omówione poniżej publikacje

wydano po uzyskaniu tytułu doktora nauk humanistycznych. Wszystkie prezentowane tu prace

są recenzowane przed publikacją.

OBSZAR 1.

Kształtowanie kompetencji polonistycznych dzieci w wieku przedszkolnym

i wczesnoszkolnym

Monografie:

L.p. Tytuł

1. Jakubowicz A., Strategia organizowania materiału a efektywność nauczania ortografii w klasach początkowych, WSP Bydgoszcz 1994, s.126, ISBN 85-7096-071-5

2. Polański E., Jakubowicz A., Dyka F., Ortografia i interpunkcja w nauczaniu początkowym, Wyd. Juka Łódź 1996, s.248, ISBN 83-86083-53-0

3. Jakubowicz A., Lenartowska K., Metody nauki czytania i pisania we współczesnych elementarzach polskich, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 1997, s. 44, ISBN 83-9606148-6-3

4. Jakubowicz A., Lenartowska K., Plenkiewicz M., Czytanie w początkowych latach szkolnej edukacji, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 1999, s. 94, ISBN 83-88079-01-8

5. Jakubowicz A., Zabawy i gry ortograficzne w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. ARCANUS Bydgoszcz 2000, s. 104, ISBN 83-88079-03-4

6. Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje leksykalne uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, Wyd. UKW, Bydgoszcz 2006, s. 374 , ISBN 83-7096-567-9

Prace pod redakcją:

L.p. Tytuł

7. Jakubowicz-Bryx A., (red.), Edukacja czytelnicza wyzwaniem współczesnej pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, Wyd. UKW Bydgoszcz 2011, ss. 220, ISBN 987-83-7096-823-6

Stro

na9

Rozdziały w monografiach:

L.p. Tytuł

8. Jakubowicz A., Upodobania literackie uczniów klas trzecich środowiska wielkomiejskiego, W: Lenartowska K., Prusak P., (red.), Studia pedagogiczne Zeszyt 23(8), WSP Bydgoszcz 1994, s. 33-40, ISNN 0239-5037.

9. Jakubowicz A., Trwałość percepcji lektur dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym u uczniów klasy czwartej, W: Lenartowska K., Szefler E., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 25(9), WSP Bydgoszcz 1994, s.103-110 ISNN 0239-5037.

10. Jakubowicz A., Umiejętności ortograficzne uczniów klasy trzeciej w zakresie opanowania pisowni wyrazów związanych z zasadą historyczną, W: Plenkiewicz M. L., Smolińska-Rębas H., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 27(10), WSP Bydgoszcz 1994, 65-72, ISNN 0239-5037.

11. Jakubowicz A., Poziom umiejętności ortograficznych uczniów kończących edukację początkową, W: Makarewicz J., Żuchelkowska K., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 29(11), WSP Bydgoszcz 1994, s.113-126, ISNN 0239-5037.

12. Jakubowicz A., Wykorzystanie strategii pamięciowych w początkowym nauczaniu ortografii, W: Polański E., Uryga Z., (red.), Z teorii i praktyki dydaktycznej języka polskiego tom 14, UJ i WSP w Krakowie, Katowice - Kraków 1995, s. 119-136,

13. Jakubowicz A., Strategie pamięciowe w początkowym nauczaniu ortografii, W: Kida J., (red.), Kształcenie języka dziecka w młodszym wieku szkolnym, WSP Rzeszów 1997, s.119-130, ISBN 83-86246-24-3.

14. Jakubowicz A., Lenartowska K., Zainteresowanie ilustracją do wybranej lektury u uczniów klasy drugiej szkoły podstawowej, W: Kida J., (red.), Problemy kształcenia literackiego w edukacji wczesnoszkolnej, WSP Rzeszów 1997, s.77-84, ISBN 83-87288-45-4.

15. Jakubowicz A., Idea „Whole language” naturalny proces nauki języka na poziomie wczesnoszkolnym, W: Kida J., (red.), Nowatorskie tendencje w edukacji wczesnoszkolnej, WSP Rzeszów 1998, s.277-287, ISBN 83-87288-53-5.

16. Jakubowicz A., Poziom umiejętności wypowiadania się dzieci sześcio- i siedmioletnich, W: Jakubowicz A., Lenartowska K., (red.), Studia Pedagogiczne Zeszyt 35(14), WSP Bydgoszcz 1999, s. 157-169, ISNN 0239-5037.

17. Jakubowicz A., Rola gier i zabaw w usuwaniu niepowodzeń w początkowej edukacji ortograficznej, W: Kielar-Turska M., Muchacka B. , (red.), Stymulująca i terapeutyczna funkcja zabawy, AP Kraków, AGAT-PRINT 1999, s. 289-297, ISBN 903-369.

18.

Jakubowicz-Bryx A., Słownictwo wypowiedzi pisemnych uczniów klas początkowych (z badań nad opowiadaniem i opisem), W: Michalewska M., Kisiel M., (red.), Problemy edukacji lingwistycznej. Teoria i praktyka edukacyjna w zmieniającej się Europie., Tom I, Kształcenie języka ojczystego, IMPULS, Kraków 2002, s.73-85, ISBN 83-7308-112-7.

19. Jakubowicz-Bryx A., Podręcznik w edukacji wczesnoszkolnej jako środek wspomagający doskonalenie słownictwa uczniów, W: Synowiec H. (red.), W kręgu zagadnień dydaktyki języka i literatury polskiej, Wyd. Uniwersytet Śląski, Katowice 2002, s.559-566, ISBN 83-226-1145-5.

20. Jakubowicz-Bryx A., Rozumienie słownictwa zadań tekstowych przez uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Jakóbowski J., Jakubowicz-Bryx A., (red.), Integracja w edukacji. Dylematy teorii i praktyki Wyd. AB, Bydgoszcz 2002, s.344-355,, ISBN 83-7096-445-1.

21. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych zawartych w podręczniku na proces rozwoju mowy dziecka, W: Jakubowicz-Bryx A. (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku, Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s. 73-82, ISBN 83-7096-539-3.

22. Jakubowicz-Bryx A., Zasób słownictwa uczniów klas niższych i jego konsekwencje dydaktyczne, W: J. Kida (red.), Język, kultura, nauczanie i wychowanie, Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2004, ss. 129-134, ISBN 83-7338-139-2.

23. Jakubowicz-Bryx A., Możliwości wykorzystania bajek i baśni w kształceniu językowym dzieci młodszych, W: J. Kida (red.), Kultura, literatura i sztuka w edukacji językowej w świetle badań empirycznych, Wyd. Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2007, ss. 318-325, ISBN 978-83-7338-272-5.

24. Jakubowicz-Bryx A., Wczesnoszkolna edukacja lingwistyczna w kontekście dydaktyki inspirowanej konstruktywizmem, W: Filipiak E., (red.), Język a edukacja, Forum dydaktyczne nr 3-4, wyd. UKW, Bydgoszcz, 2008 , ss. 45-50, ISNN 1985-5509.

25. Jakubowicz-Bryx A., Występowanie i przyczyny utrzymywania się mowy sytuacyjnej oraz mowy gestów w wypowiedziach uczniów klasy pierwszej, W: Kowalski M., Olczak A., (red), Edukacja w przebiegu życia. Od dzieciństwa do starości, IMPULS, Kraków 2010, ss. 251-261, ISBN 978-83-7587-374-4.

Stro

na1

0

26.

Jakubowicz-Bryx A., Historyjka obrazkowa jako element aktywizujący rozwój leksykalny i rozumienie treści u dzieci siedmioletnich, W: Ratajek Z., Zbróg Z., (red.), Prorozwojowe aspekty kształcenia językowego dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, Studia Pedagogiczne – Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, Wyd. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego, t. 20, Kielce 2011, ss. 199-208.

27. Jakubowicz-Bryx A., Wiedza matek na temat profilaktyki wad wymowy a występowanie wad wymowy u dzieci uczęszczających do przedszkola W: Szuścik U., Skibska J., Kochanowska E., (red.), Profilaktyka, diagnoza i terapia w teorii i praktyce edukacyjnej, Wydawnictwo Libron, Bielsko Biała 2014, s. 265-273, ISBN 978-83-64275-41-8.

Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:

L.p. Tytuł

28. Jakubowicz A., Gry i zabawy w nauczaniu języka ojczystego (z badań nad ortografią), W: Balážová E., Ligas Š., (red.), Hra – prostriedok formovania osobnosti, Uniwersytet Mateja Bela- Bańska Bystrzyca - Słowacja 1999. s. 80-90, ISBN 80-8055-266-5.

29.

Jakubowicz-Bryx A., The usage of the computer games in the early school teaching spelling /dokument elektroniczny/, W: Spiel und Spielzeug in der Gegenwart - Play and Toys Today. 22nd World Play Conference/ Egon Schmuck, Franz Böttcher, Alfred Schubert (red.) - Erfurt: Universität Erfurt, Thüringer Institut für Akademische Weiterbildung e. V. - cop 2001. - 1 dysk optyczny (CD-ROM) ISBN 3-934822-25-8. brak stron (razem 6)

30.

Jakubowicz-Bryx A., Rola bohaterów literackich w kształtowaniu postaw uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Prídavková A., Klimovič M., (red.), Komplexnosť a integrita v predprimárnej, primárnej a špeciálnej edukácii, Vydavateľstvo Prešovskej Univerzity, Prešov 2012, s. 69-75. ISBN 978-80-555-0664-7 .

Artykuły w czasopismach:

L.p. Tytuł

31. Jakubowicz A., Kształtowanie umiejętności ortograficznych uczniów klasy trzeciej (na przykładzie wyrazów z rz po spółgłoskach), Wychowanie Na Co Dzień, Toruń 1994, nr 6, s. I-VI (wkładka metodyczna), ISNN 1230-7785

32. Jakubowicz A., Metody nauki czytania i pisania w elementarzach, Wychowanie Na Co Dzień nr 4-5(31-32), Toruń 1996, s. III-V (wkładka metodyczna), ISNN 1230-7785.

33. Jakubowicz-Bryx A., Nauka ortografii może być wesołą zabawą, Przedszkolak i uczeń, nr 3, Bydgoszcz 2000, s.10-12, ISNN 1509-9040.

34. Jakubowicz-Bryx A., Początkowa nauka czytania i pisania, Życie Szkoły, 2009 nr 8, ISNN 0137-7310.

35. Jakubowicz-Bryx A., Historia pewnego elementarza – dla dzieci, młodzieży i żołnierzy, Życie Szkoły, 2010 nr 7, ISNN 0137-7310.

Zagadnienia kształcenia polonistycznego we wczesnej edukacji należą do jednych

z najważniejszych aspektów nauczania. Są też pierwszym i zasadniczym obszarem badawczym

prezentowanym w moich publikacjach.

Ważny przedmiot moich zainteresowań stanowi problematyka początkowej nauki czytania

i pisania. Główny nurt prowadzonych przeze mnie badań dotyczy możliwości doskonalenia procesu

nauki czytania i pisania we wczesnej edukacji. Analiza rynku wydawniczego w zakresie dostępnych

elementarzy oraz prowadzone obserwacje samego procesu nauki odbywającego się w szkole

podstawowej skłoniły mnie do opracowania spójnej pozycji monograficznej przedstawiającej

możliwości stosowania określonych metod nauki czytania i pisania w klasie pierwszej oraz

rozdziałów w monografiach i artykułów poruszających zagadnienie przygotowania do nauki

czytania i pisania, także w ujęciu historycznym (pozycje: 3, 32, 34, 35 w wykazie powyżej).

W roku 1996 miałam okazję uczestniczyć w dwumiesięcznym pobycie studyjnym w Izraelu

w Hajfie, którego wiodącym tematem była początkowa nauka czytania i pisania, i jej

uwarunkowania (temat pobytu: The Young Child Education – The Young Child with Reading

Difficulties). Miałam okazję poznać stosowaną w znacznej części szkół na terenie Izraela oraz USA

Stro

na1

1

metody naturalnego procesu nauki języka zwanej „Whole language” oraz mogłam obserwować

w trakcie tego pobytu pracę nauczycieli stosujących tę metodę. Doświadczenia w tym zakresie

opisałam w kilku artykułach oraz w jednym z rozdziałów książki poświęconej czytaniu. W ten

zakres wpisuje się również praca pod moją redakcją, która jest przeglądem współczesnego

podejścia do niezwykle ważnych obszarów zagadnień, jakimi są czytanie i czytelnictwo, leżących

u podstaw prawidłowego funkcjonowania dziecka w otaczającej go rzeczywistości (pozycje: 4, 7,

15 w wykazie powyżej).

Doniosłe znaczenie przypisywane słownictwu jako niezbędnemu elementowi procesu

komunikacji skłoniło mnie do uczynienia przedmiotem własnych badań również poziomu leksyki

uczestników wczesnej edukacji. Kompetencje leksykalne traktuję jako istotny element składowy

ogólnej sprawności językowej dziecka. Rozwijanie osobniczego języka dotyczy bowiem

przyswajania sobie przez dziecko coraz obszerniejszych zasobów słownictwa oraz większych

zespołów różnorodnych schematów składniowych. Kształcenie języka jest koniecznym warunkiem

dla odniesienia przez dziecko sukcesu w przedszkolu i w szkole oraz zapewnia przede wszystkim

powodzenie w komunikowaniu się z otoczeniem społecznym. Taki kierunek postępowania będzie

z pewnością sprzyjać bogaceniu ich zasobu leksykalnego, korzystnie wpływać na motywację do

podejmowania różnorodnych działań werbalnych. Zasób leksykalny jest swego rodzaju

magazynem, z którego dziecko może czerpać wyrazy w celu posługiwania się nimi w procesie

mówienia i pisania. Stąd też szczegółowe badania struktury słownictwa uczniów klas początkowych

powinny stanowić dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej podstawę do prowadzenia procesu

dydaktyczno-wychowawczego. W konsekwencji powyższych rozważań i dyskusji na temat

kompetencji leksykalnych na poziomie wczesnej edukacji powstało szereg publikacji

prezentujących rezultaty prowadzonych przeze mnie badań empirycznych (pozycje: 6, 16, 18, 19,

20, 21, 22, 24, 25, 26, 27 w wykazie powyżej).

Zagadnienie kształcenia literackiego w badaniach pojawia się od początku moich działań

empirycznych. Upodobania literackie uczniów klas niższych czy też trwałość percepcji lektur dla

dzieci w wieku wczesnoszkolnym u uczniów klasy czwartej to przykłady badań empirycznych

prowadzonych w początkach pracy naukowej. Publikowane artykuły związane z tą tematyką

ukazały się w 1994 roku. Prowadziłam też badania związane z możliwościami wykorzystania bajek

i baśni w kształceniu językowym dzieci młodszych – w szczególności procedura badawcza

obejmuje zagadnienia związane z oddziaływaniem różnorodnych form przekazu bajek i baśni na ich

percepcję u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz możliwości wykorzystania

tychże form w kształceniu języka młodych czytelników. Badałam również pewne elementy zawarte

w książkach i ich oddziaływanie na zainteresowanie lekturą uczniów klas niższych. Badania

dotyczyły między innymi efektywności czytania informacji z ilustracji oraz interpretacji treści

ilustracji. W tym obszarze badawczym opublikowałam szereg rozdziałów w monografiach

i artykułów: pozycje: 7, 8, 9, 14, 30 w wykazie powyżej.

W kręgu szczególnych zainteresowań leżały zawsze zagadnienia związane z nabywaniem

umiejętności w zakresie poprawności ortograficznej oraz jej determinantami na szczeblu edukacji

wczesnoszkolnej. Diagnoza poprawności pisania dzieci w wieku wczesnoszkolnym należy do

ważnych aspektów kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej. Jasne i precyzyjne

określenie poziomu umiejętności ortograficznych i interpunkcyjnych uczniów oraz wskazanie

prawidłowości i przemian, jakim podlegają, stwarzają moim zdaniem możliwości podjęcia

stosownych poczynań, by oddziaływanie nauczyciela na pisownię dziecka stało się w większym niż

dotychczas stopniu skuteczne i uwzględniało naturalne prawidłowości rozwoju dzieci. Podjęcie

badań obejmujących problematykę kompetencji ortograficznych wynikało z interesujących mnie

Stro

na1

2

szczególnie pewnych aspektów związanych z ustaleniem uwarunkowań opanowania nawyków

poprawnego pisania i wynikających z nich konsekwencji dydaktycznych. W następstwie rozważań

i dyskusji nad prawidłowościami pisania powstały: trzy monografie autorskie oraz szereg

rozdziałów w monografiach i artykułów (pozycje: 1, 2, 5, 10, 11, 12, 13, 17, 28, 29, 31, 33

w wykazie powyżej).

OBSZAR 2.

Prace badawcze związane z różnorodną tematyką obejmującą kształcenie na poziomie

edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej

Prace pod redakcją:

L.p. Tytuł

1. Jakubowicz A., Lenartowska K., (red.), Poszukiwanie alternatywnych koncepcji związanych z edukacją dzieci młodszych, Studia Pedagogiczne Zeszyt 35(14), WSP Bydgoszcz 1999 s. 263, ISNN 0239-5037.

2. Jakubowicz-Bryx A., Jakóbowski J., (red.), Integracja w Edukacji. Dylematy teorii i praktyki Wyd. AB, Bydgoszcz 2002, s.604, ISBN 83-7096-445-1

3. Jakubowicz-Bryx A., (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s. 154, ISBN 83-7096-539-3

Artykuły w czasopismach punktowanych:

L.p. Tytuł

4. Jakubowicz-Bryx A., Aktywność twórcza dzieci w działaniach plastycznych w edukacji wczesnoszkolnej, Wychowanie na co dzień nr 3 (246), 2014, s. 15-20, ISSN 1230-7785.

5. Jakubowicz-Bryx A., Integracja społeczności szkolnej w kontekście zaangażowania rodziców w edukację na poziomie klas niższych, Przegląd Pedagogiczny, nr 1, 2015, s. 98-110, ISSN: 1897 - 6557, ISBN 978-83-8018-047-5

Rozdziały w monografiach:

L.p. Tytuł

6. Jakubowicz-Bryx A., Sześciolatek w szkole – opinie rodziców i nauczycieli na temat miejsca dziecka sześcioletniego w systemie edukacji, W: Leżańska W., Tyl A., (red.), Pytania o przyszłość kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki, Łódź 2004, ss. 271-280, ISBN 83-917256-6-9.

7. Jakubowicz-Bryx A., Multimedialne programy komputerowe w opinii uczniów klas niższych, W: Jankowski K., Sitarska B., Tkaczuk C. (red.) Media i metody wspomagające jakość kształcenia, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2005, ss. 241-250, ISBN 83-7051-356-5.

8. Jakubowicz-Bryx A., Aspiracje edukacyjne rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów klas trzecich, W: Siwek H., (red.), Efektywność kształcenia zintegrowanego. Implikacje dla teorii i praktyki, Wyd. KOMANDOR - WSP TWP , Katowice 2007 , ss. 268-272, ISBN 83-88278-86-X.

9. Jakubowicz-Bryx A., Wiedza studentów edukacji wczesnoszkolnej o procesie twórczej edukacji oraz możliwości jego rozwoju, W: Zwolińska E. (red.), Twórcze aspekty edukacji, Wyd. UKW , Bydgoszcz 2007, ss. 215-226.

10. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ rozumienia pojęcia patriotyzmu na kształtowanie postaw patriotycznych uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Denek K., Koszczyc T., Wiesner W., (red.), Edukacja jutra, Tom 1, wyd. Wrocław 2008, ss. 421-427, ISBN 978-83734-055-6.

11. Jakubowicz-Bryx A., Kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej uczniów w klasach niższych, W: Denek K., Koszczyc T., Oleśniewicz P., (red.), Edukacja jutra, Tom 1, wyd. Wrocław 2009, ss. 427-436, ISBN 978-83734-058-7.

12. Jakubowicz-Bryx A., Uczeń zdolny w edukacji wczesnoszkolnej w świetle nowych dokumentów ministerialnych oraz programów nauczania, W: Łaszczyk J., Jabłonowska M., (red.), Zdolności i twórczość jako perspektywa współczesnej edukacji, Wydawnictwo Universitas Rediviva, Warszawa 2009, ss. 55-63, ISBN 978-83-929503-0-1.

13.

Jakubowicz-Bryx A., Wiedza o miejscu zamieszkania uczniów klasy III szkoły podstawowej jako element edukacji regionalnej, W: Lewowicki T., (red.), Edukacja XXI wieku. Efektywność metody projektu w nauczaniu, Artes Liberales. Zeszyty naukowe Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk 2009, s. 117-131, ISNN 1734-5707.

Stro

na1

3

14. Jakubowicz-Bryx A., Wpływ sytuacji rodziny wiejskiej na możliwości rozwoju biosocjokulturalnego dziecka w młodszym wieku szkolnym, W: Włoch S. (red.), Wczesna edukacja dziecka – perspektywy i zagrożenia, Uniwersytet Opolski, Opole 2009, ss. 481-489, ISBN 978-83-7395-350-5.

15. Jakubowicz-Bryx A., Nauczanie języków obcych w klasach I-III w opinii uczestników procesu edukacyjnego, W: Denek K., Kamińska A., Kojs W., Oleśniewicz P. (red.), Edukacja Jutra. Proces wychowania w szkole i poza nią, wyd. Oficyna Wydawnicza Humanitas, Sosnowiec 2010, ss. 86-100, ISBN 978-83-61991-68-7.

16. Jakubowicz-Bryx A., Determinanty wychowania patriotycznego dzieci w młodszym wieku szkolnym, W: Grzeszkiewicz B., (red.), Dziecko w kontekstach edukacyjnych, wyd. volumina.pl Daniel Krzanowski, Szczecin 2010, ss. 69-82, ISBN 978-83-62355-27-3.

17. Jakubowicz-Bryx A., Kształtowanie zdolności manualnych u dzieci w wieku przedszkolnym, W: Skowrońska-Kruszewska A., (red.), Edukacja elementarna. Wyzwania, konteksty, dylematy, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego, Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa 2010, ss. 268-277, ISBN 978-83-7455-136-6.

18. Jakubowicz-Bryx A., Rodzina jako wartość przedstawiana w podręcznikach edukacji wczesnoszkolnej, W: Ogrodzka-Mazur E., Szuścik U., Gajdzica A., (red.), Edukacja małego dziecka, Tom 1, Teoretyczne odniesienia, tendencje i problemy, Impuls, Cieszyn-Kraków 2010, ss. 176-190, ISBN 978-83-7587-468-6.

19. Jakubowicz-Bryx A., Umiejętność konstruowania zadań tekstowych przez uczniów klas trzecich, W: Marek E., Łuczak J. (red.), Diagnoza i terapia psychopedagogiczna w edukacji dziecka, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2010, ss. 131-140, ISBN 978-83-7726-002-9.

20. Jakubowicz-Bryx A., Czas wolny a zainteresowania uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, W: Adamek I., Grochowalska M., Żmijewska E., (red). Relacje i konteksty (w) edukacji elementarnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010, ss. 268-276, ISBN 978-83-7271-623-1.

21. Jakubowicz-Bryx A., Udział rodziców w edukacji szkolnej dziecka na przykładzie dwóch środowisk, W: Parczewska T., (red.), Psychopedagogiczne aspekty rozwoju i edukacji małego dziecka, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, s. 47-66

22. Jakubowicz-Bryx A., Opinie rodziców o wykorzystywaniu podręczników w edukacji przedszkolnej, W: Guz S., Zwierzchowska I., (red.) O pomyślny start szkolny dziecka, WSP TWP Warszawa 2010, s. 426-434 ISBN 978-83-61121-19-0.

23. Jakubowicz-Bryx A., Rozbudzanie motywacji do uczenia się matematyki, w: Adamek I., Zbróg Z. (red.), Wczesna edukacja dziecka wobec wyzwań współczesności, LIBRON, Kraków 2011, ss. 69-84 ISBN 978-83-62196-20-3.

24. Jakubowicz-Bryx A., Multimedialne programy edukacyjne i ich wykorzystanie w edukacji wczesnoszkolnej, W: Siwek H., Bereźnicka M. (red.), System integralny w edukacji dziecka. Konteksty i konsekwencje zmian, Wydawnictwo „Comandor”, Warszawa 2011, ss. 276-282, ISBN 978-83-61121-57-2.

25. Jakubowicz-Bryx A., Obraz rodziny w wypowiedziach pisemnych dzieci w młodszym wieku szkolnym, W: Kowalik-Olubińska M. (red.), Dzieciństwo i wczesna edukacja w dynamicznie zmieniającym się świecie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012, ss. 125-141, ISBN 978-83-7780-565-7.

26. Jakubowicz-Bryx A., Wartość poznawcza podręczników w kształtowaniu wiedzy proekologicznej u uczniów klasy I, W: Gąsiorek K., Paśko I., (red.), Poznawanie świata w edukacji dziecka, Wydawnictwo naukowe AP, Kraków 2012, s. 242-255, ISBN 987-83-7271-756-6.

27.

Jakubowicz-Bryx A., Znajomość pojęć z przyrody nieożywionej uczniów klasy trzeciej, W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P., (red.), Edukacja jutra. Uwarunkowania współczesnej szkoły, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2013, s. 173-183, ISBN 978-83-61991-4.

28. Jakubowicz-Bryx A., Rola programów telewizyjnych w wychowaniu dzieci w młodszym wieku szkolnym w opiniach rodziców W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P. (red.), Edukacja jutra. Aspekty edukacji szkolnej, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2014, ss. 131-142, ISBN 978-83-61991-87-8.

Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:

L.p. Tytuł

29. Jakubowicz-Bryx A., Rola nauczyciela w rozwijaniu aktywności twórczej dzieci w młodszym wieku, W: Bednarova J., (red.), Tvořivost učitele v primárním vzdělávání, Uniwersytet Liberec, 2008, ss. 100-106, ISBN 978-80-7372-422-1.

30. Jakubowicz-Bryx A., Poziom rozwoju czynności samoobsługowych dzieci w wieku przedszkolnym, W: Hornáčková V. (red.), Dítě předškolního věku a jeho paidagogos, Univerzita Hradec Králové, 2009, ss. 88-93, ISBN 978-80-7041-647-1.

31. Jakubowicz-Bryx A., Miejsce edukacji technicznej we współczesnych programach do nauczania zintegrowanego, W: Kancír J., Zelova V., (red.), Príprava učiteľov v procese školských reformie, Univerzita v Prešove, Prešov 2009, ss. 606-612, ISBN 978-80-555-0024-9.

Stro

na1

4

32. Jakubowicz-Bryx A., Miejsce edukacji matematycznej w nowych programach kształcenia zintegrowanego, W: Novak B., (red.), Mathematical Education in a Context of Changes in Primary Scholl, Acta Universitatis Palackianae Olomucensis, Ołomuniec 2010, ss. 128-132, ISBN 978-80-244-2511-5.

33. Jakubowicz-Bryx A., Zabawy i gry dydaktyczne w edukacji matematycznej uczniów klas niższych, w: Pěchoučková S. (red.), Tvořivost v počátečním vyučování matematiky, ZČU, Pilzno 2011, s. 95-99. ISBN 978-80-7043-992-0.

34.

Jakubowicz-Bryx A., Rola motywacji w procesie uczenia się języka obcego w edukacji wczesnoszkolnej, W: Doušková A., Porubský Š., Huľová Z., (red.), Učitelia a primárna edukácia včera, dnes a zajtra. Problémy a perspektivy primárnej edukacie, Wyd. Univerzita Mateja Bela , Bańska Bystrzyca 2011, ss. 321-326, ISBN 978-80-557-0116-5.

35.

Jakubowicz-Bryx A., Gry i zabawy matematyczne jako czynnik wspomagający ocenianie we wczesnej edukacji matematycznej, W: Matematika v primárnej škole - rôzne cesty, rovnaké ciele, (red,) Tomková B., Mokriš M., Vydavateľstvo Prešovskej Univerzity, Prešov 2013, s. 96-100, ISBN 978-80-555-0765-1.

36.

Jakubowicz-Bryx A., Możliwości budowania wiedzy i umiejętności matematycznych z wykorzystaniem podręcznika Nasz elementarz w opiniach nauczycieli wczesnej edukacji, Studia Scientifica Facultatis Paedagogicae Universitas Catholica Ružombeork , rocznik 14, numer 2, Vydavateľstvo Katolickej Univerzity, Ružomberok 2015, s.88-93, ISBN 1336-2232.

Badanie optymalnych kierunków działania na początkowych szczeblach kształcenia jest

problemem zawsze aktualnym. Stąd też często w swoich poczynaniach badawczych

prezentowanych w publikacjach obserwowałam i opisywałam przemiany w zakresie wczesnej

edukacji, podejmowane dyskusje oraz chęć wymiany informacji na temat nurtujących mnie

zagadnień i problemów obejmujących szereg rodzajów aktywności podejmowanych przez

podmioty uczestniczące w procesie wczesnej edukacji.

Początkowy okres rozwoju dziecka to okres, w którym należy kształtować właściwy

stosunek do podejmowanych wysiłków edukacyjnych, szacunek dla wiedzy oraz poczucie

odpowiedzialności za swoje postępowanie. Nauka we wczesnym okresie edukacji spełnia ważne

zadanie w całokształcie celów kształcenia, gdyż uczniowie opanowują elementarne pojęcia oraz

umiejętności i nawyki, które staną się podstawą do nauki różnych przedmiotów w kolejnych latach

edukacji. Stąd też w celu profesjonalizacji własnej pracy dydaktycznej prowadzonej na Uczelni

podjęłam szereg badań empirycznych, które stały się podstawą do opracowania znaczącej części

publikacji związanych z większością rodzajów aktywności ucznia na poziomie wczesnej edukacji.

Znalazły się zatem zagadnienia związane z wczesną edukacją matematyczną, przyrodniczą,

techniczną, plastyczną, a także dotyczące nauki języków obcych. W tym obszarze znalazły się także

publikacje dotyczące czasu wolnego, zdolności manualnych dzieci oraz wykorzystania

multimediów w edukacji (pozycje: 1, 2, 3, 4, 7, 9, 12, 13, 15, 17, 19, 20, 23, 24, 26, 27, 29, 30, 31,

32, 33, 34, 35, 36 w wykazie powyżej).

Znaczące miejsce zajmują także publikacje obejmujące zagadnienia związane z udziałem

rodziców w procesie nauczania i wychowania. Zmiany w systemie edukacji ujawniły korzystne

tendencje zachodzące w relacjach rodzice-szkoła. Działania ukierunkowane są na rodzinę, która

zabiega o to, by kształcenie ich dzieci było efektywne i odbywało się w poczuciu bezpieczeństwa

i wolności. Aktywne włączenie rodziców do współpracy z nauczycielami na poziomie wczesnej

edukacji jest bardzo ważnym elementem w procesie przemian, jakie dokonują się w systemie

oświaty. To dorośli tworzą dziecku dobre lub złe warunki rozwoju i wychowania. Dlatego

współpracy z rodzicami powinna towarzyszyć troska o zaspokajanie aktualnych potrzeb

i przyszłych losów dziecka. Część publikacji prezentuje badania dotyczące aspektu zaangażowania

rodziców w proces edukacji oraz postrzeganie tego zjawiska przez różne podmioty procesu edukacji

(pozycje: 2, 3, 5, 6, 8, 14, 18, 21, 25, 28 w wykazie powyżej).

Ważnym, podejmowanym w publikacjach zagadnieniem, jest także kształtowanie poczucia

tożsamości regionalnej i postaw patriotycznych we wczesnej edukacji. Za cel wychowania

Stro

na1

5

patriotycznego uznawać należy, zrozumienie przez wychowanków, że patriotyzm jest głównym

składnikiem tożsamości narodowej, warunkiem budowania postawy odpowiedzialności za naród

i państwo oraz warunkiem troski o kulturę narodową i jej rozwój. Jednym z priorytetowych celów

staje się zainteresowanie wychowanków problematyką narodu i ojczyzny oraz rozwijanie u nich

emocjonalnego stosunku do Polski, objawiającego się na przykład poczuciem dumy narodowej.

Podczas kształtowania emocjonalnego stosunku do ojczyzny należy pamiętać, że uczucia rozwijają

się wraz z całym rozwojem osobowości dziecka. Tym zagadnieniom poświęciłam również badania

empiryczne prezentowane w publikacjach: pozycje: 10, 11, 13, 16 w wykazie powyżej.

Ten obszar badań naukowych to również wydawnictwa poświęcone badaniom empirycznym

związanym z jakością wykorzystywanych we wczesnej edukacji podręczników. Aktywność

dziecka, jego świadoma działalność jest ważnym czynnikiem wszechstronnego rozwoju.

Podręczniki odpowiadające poszczególnym grupom wiekowym według założeń ich twórców mają

być idealnym sposobem zwiększenia pola aktywności dziecka (pozycje: 1, 2, 3, 22 w wykazie

powyżej).

OBSZAR 3.

Problematyka kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej

Monografie:

L.p. Tytuł

1. Jakubowicz-Bryx A., Sobieszczyk M., Tradycje i współczesność w edukacji wczesnoszkolnej. Biogramy twórców koncepcji pedagogiki wczesnoszkolnej, Oficyna Wydawnicza Mirosław Wrocławski, Bydgoszcz 2011, s. 221, ISBN 987-83-62611-16-4

Artykuły w czasopismach punktowanych:

L.p. Tytuł

2. Jakubowicz-Bryx A., Źródła kompetencji zawodowych nauczycieli wczesnej edukacji, Wychowanie na co dzień nr 7-8/2012, s. 23-28, ISSN 1230-7785.

Rozdziały w monografiach:

L.p. Tytuł

3. Plenkiewicz M., Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje dydaktyczne nauczycieli wczesnej edukacji, W: Jakubowicz-Bryx A. (red.), Edukacja wczesnoszkolna i przedszkolna w warunkach przemian początku XXI wieku, Wyd. AB, Bydgoszcz 2004, s.25-34, ISBN 83-7096-539-3.

4. Jakubowicz-Bryx A., Znajomość idei integracji wśród nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w 10 lat od wprowadzenia reformy oświaty, W: Adamek I., Żmijewska E. (red.), Nauczyciel w systemie edukacyjnym teraźniejszość i przyszłość, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009, ss. 138-145, ISBN 978-83-7271-559-3.

5. Jakubowicz-Bryx A., Nauczyciel jako organizator procesu edukacyjnego uczniów w kształceniu zintegrowanym – refleksje po 10 latach od wprowadzenia reformy oświaty, W: Jaszczyszyn E., Szada-Borzyszkowska J., (red.), Edukacja dziecka. Mity fakty, Trans Humana, Białystok 2010, ss. 132-139, ISBN 978-83-61209-39-3.

6. Jakubowicz-Bryx A., Poradniki metodyczne jako źródło wiedzy nauczycieli w edukacji wczesnoszkolnej, W: Bonar J., (red.), Nauczyciel wczesnej edukacji. Oczekiwania społeczne i praktyka edukacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu łódzkiego, Łódź 2011, ss. 166-184 ISBN 978-83-7525-559-1.

7.

Jakubowicz-Bryx A., The Professional Competences of a Contemporary Early-school Teacher, W: Denek K., Kamińska A., Łuszczuk W., Oleśniewicz P. (red.), Education of Tomorrow. From Nursery School to the professional Activity, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2012, ss. 53-65 ISBN 978-83-61991-14-4.

Stro

na1

6

8.

Jakubowicz-Bryx A., Nauczyciele edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej w oczach rodziców, W: Krauze-Sikorska H., Klichowski M., Kuszak K. (red.), Świat małego dziecka. Rozwój – edukacja – terapia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2013, s. 209-225, ISBN 978-83-232-2620-8.

9.

Jakubowicz-Bryx A., Opinie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej o stosowanych metodach nauczania, W: Adamek I., Olszewska B. (red.), Pomiędzy dwiema edukacjami. Nauczyciel wczesnej edukacji dziecka wobec czasu zmiany, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Łódź 2014, s. 119-132, ISBN 978-83-62684-64-9.

10.

Jakubowicz-Bryx A., Opinie nauczycieli o możliwościach oddziaływania własnym przykładem we wczesnej edukacji, W: Denek K., Kamińska A., Oleśniewicz P., (red.), Wokół problemów wychowania i kształcenia dzieci najmłodszych, Oficyna Wydawnicza “Humanitas”, Sosnowiec 2015, ss. 57-68, ISBN 978-83-64788-20-8.

Rozdziały w monografiach wydane poza granicami kraju:

L.p. Tytuł

11. Jakubowicz-Bryx A., Przewodniki metodyczne w opinii nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, W: Burkovičová R. (red.), Aktuální otázky preprimárního a primárního vzdělávání, Universitas Ostraviensis, Ostrawa 2010, ss. 280-290, ISBN 978-80-7368-771-7.

12.

Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w zakresie wykorzystywania pracy domowej do rozwijania doświadczeń poznawczych dziecka, W: Perný J. (red.), Klíčové kompetence a jejich reflexe v přípravě učitelů primárního vzdělávání, Technická univerzita, Liberec 2010, ss. 49-57, ISBN 978-80-7372-699-7.

Artykuły w czasopismach:

L.p. Tytuł

13. Jakubowicz-Bryx A., Zdobywanie i budowanie autorytetu przez nauczycieli wczesnej edukacji, Roczniki Pedagogiczne Tom 6(42), numer 2 − 2014, s. 83-96.

Ostatni z prezentowanych tu nurtów prowadzonych przeze mnie badań dotyczy kształcenia

i doskonalenia zawodowego nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W dokonującym się nieustannie

procesie zmian oświatowych wiele uwagi poświęca się problemowi kompetencji nauczyciela.

Nadrzędnym celem wczesnej edukacji jest wspomaganie dziecka w jego całościowym rozwoju

fizycznym, intelektualnym, estetycznym i emocjonalnym, tak by było przygotowane, na miarę

swoich możliwości, do życia w zgodnie z ludźmi, z przyrodą i samym sobą. Cele obejmują swym

zakresem całość oddziaływań edukacyjnych warunkujących: odkrywanie i nabywanie wiedzy,

doświadczanie przeżyć w różnych aspektach życia, rozwijanie wyobraźni dziecka i jego

kreatywności. Nauczyciel realizując omówione powyżej cele powinien stwarzać dzieciom

możliwości zaspokojenia naturalnej ciekawości świata, organizować im spotkania z

rzeczywistością, dostarczać okazji do zdziwienia, zabezpieczyć poczucie bezpieczeństwa i wolności

a także odważnie i pomysłowo projektować sytuacje dydaktyczne. W konsekwencji powyższych

rozważań i dyskusji na temat kompetencji nauczyciela wczesnej edukacji powstało szereg

publikacji prezentujących rezultaty prowadzonych przeze mnie badań empirycznych. Wszystkie

pozycje prezentuję w powyższym zestawieniu.

Szczegółowy spis publikacji wraz z podaniem punktacji MNiSW znajduje się w załączniku 1.

ORGANIZACJA KONFERENCJI

W okresie pracy naukowej brałam udział w organizacji 2 ogólnopolskich konferencji

naukowych oraz jednej z udziałem gości zagranicznych. Były to konferencje:

Stro

na1

7

1. 16-17 maja 2001 – Akademia Bydgoska (obecnie Uniwersytet Kazimierza Wielkiego) –

konferencja ogólnopolska, temat konferencji: Integracja w edukacji. Dylematy teorii i praktyki

– funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu organizacyjnego.

2. 20 październik 2010 – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego – konferencja ogólnopolska

z udziałem gości zagranicznych, temat konferencji: Współczesne konteksty nauki czytania

i edukacji czytelniczej dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. 100-lecie wydania

pierwszego elementarza Mariana Falskiego – funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu

naukowego i organizacyjnego.

3. 19-20 października 2015 – Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Uniwersytet Mikołaja

Kopernika Toruniu – konferencja ogólnopolska, temat konferencji: Wychowanie do życia

wartościowego jednostki i wspólnoty – funkcja w konferencji: przewodnicząca komitetu

organizacyjnego.

UDZIAŁ W KONFERENCJACH

Do osiągnięć naukowych chciałabym zaliczyć także udział w konferencjach

międzynarodowych i ogólnopolskich. Uczestnictwo w nich zawsze wiązało się z przygotowaniem

referatu.

Typ konferencji Liczba konferencji

Konferencja krajowa ogólnopolska lub międzynarodowa 53

Konferencja zagraniczna 14

Pobyty studyjne poza granicami kraju 3

Konferencje krajowe, w których uczestniczyłam organizowane były w następujących

ośrodkach naukowych (podaję aktualną nazwę Uczelni): Uniwersytet Warszawski (2010),

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1998, 2012), Uniwersytet Kazimierza Wielkiego

w Bydgoszczy (1997, 2001, 2003, 2005, 2007, 2010, 2015), Uniwersytet Łódzki (2004, 2010),

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (1995), UMCS w Lublinie (2009, 2013), Uniwersytet

Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (1997, 2011), Uniwersytet Opolski (2008), Uniwersytet

Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (1995, 1996, 2008, 2009, 2011, 2012), Uniwersytet

Humanistyczno-Przyrodniczy Jan Kochanowskiego w Kielcach (1994, 2009), Akademia

Pedagogiki Specjalnej w Warszawie (2009), Uniwersytet Śląski w Katowicach (2000, 2009),

Uniwersytet Rzeszowski (1993, 1977, 2003, 2005), Akademia Podlaska w Siedlcach (2005),

Uniwersytet w Białymstoku (2008), Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (2008,

2009), Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie (2009), PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim

(2009), Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku (2009), WSP TWP

w Warszawie (2006, 2010), Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku Białej (2014),

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi (2014), Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu (2010,

2012, 2013, 2015).

Konferencje zagraniczne, w których uczestniczyłam organizowane były w następujących

ośrodkach naukowych: Erfurt – Niemcy – udział w 22 światowym kongresie: Play and Toys Today

(2001), Univerzita Karlova w Pradze – Czechy (2011), Uniwersytet Mateja Bela Bańska Bystrzyca

– Słowacja (1999, 2010), Uniwersytet w Presovie – Słowacja (2009, 2012, 2013), Uniwersytet

w Libercu – Czechy (2008, 2010), Uniwersytet w Hradec Kralove – Czechy (2009), Uniwersytet

w Ostrawie – Czechy (2010), Uniwersytet w Ołomuńcu – Czechy (2010), ZČU w Pilznie – Czechy

(2011), Catholic University, Ružomberok – Słowacja (2015).

Stro

na1

8

Pobyty studyjne odbyłam w: Uniwersytecie Wiedeńskim (1993), Mozyrskim Państwowym

Uniwersytecie Pedagogicznym – Białoruś (1995), Haifa – organizator – Ministerstwo Edukacji

w Izraelu (1996).

Szczegółowy spis wraz z podaniem tytułów wygłoszonych referatów znajduje się

w załączniku 2.

2. Działalność dydaktyczna, organizacyjna, popularyzatorska oraz współpraca

międzynarodowa

Działalność dydaktyczna

1. Liczba prac magisterskich i licencjackich na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych oraz

podyplomowych, które zostały napisane pod moim kierunkiem i zakończone pozytywnym

wynikiem egzaminów dyplomowych:

Rodzaj pracy Liczba prac

magisterska 334

licencjacka 195

dyplomowa na studiach podyplomowych 83

RAZEM 612

2. Prowadzenie zajęć ze studentami kierunku Pedagogika wczesnoszkolna studiów Io, kierunku

Pedagogika IIo stopnia, kierunku Logopedia studiów I

o oraz studiów podyplomowych we

wszystkich formach dydaktycznych, tj. wykładach, konwersatoriach, laboratoriach oraz

seminariach dyplomowych. Były i są to w następujące przedmioty:

Język polski dla nauczycieli,

Metodyka edukacji polonistycznej i projektowanie,

Komunikacja społeczna i językowa w edukacji,

Pedagogika wczesnoszkolna,

Modele wspierania aktywności edukacyjnej w kształceniu zintegrowanym,

Innowacje w edukacji wczesnoszkolnej,

Śródroczna praktyka pedagogiczna,

Seminarium dyplomowe (licencjackie i magisterskie).

Członkostwo w zespołach eksperckich i organizacjach:

1. Członek Zespołu Edukacji Elementarnej, który działa przy Komitecie Nauk Pedagogicznych

PAN pod przewodnictwem prof. APS dr hab. J. Bałachowicz.

2. Członek Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego i od 2005 roku – wiceprzewodnicząca

oddziału bydgoskiego oraz Członek Zarządu Głównego.

Pełnienie funkcji wybieralnych i mianowanych na uczelni:

1. Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych w kadencji 2012-2016.

2. Członek Uczelnianego Zespołu ds. Jakości Kształcenia w kadencji 2012-2016.

3. Członek Uczelnianego Zespołu ds. Realizacji Standardów Kształcenia Nauczycieli – 10.2011-

11.2013r.

Stro

na1

9

4. Przewodnicząca (od 1.10.2014) a wcześniej (od 1.10.2012) członek Wydziałowej Komisji ds.

Dydaktyki i Jakości Kształcenia.

5. Członek Rady Programowej ds. Kierunku Pedagogika Wczesnoszkolna – od 2012 – nadal.

6. Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu Roboczego do obsługi procesu zarządzania ryzykiem

– od 2013 – nadal.

Opieka nad specjalnością, kierowanie studiami doktoranckimi, studiami podyplomowymi

1. Kierownik studiów podyplomowych – od 2006 roku – nadal.

2. Opiekun specjalności pedagogika wczesnoszkolna – od powstania – nadal.

3. Opiekun roczników studentów studiów licencjackich i magisterskich – z krótkimi przerwami

– przez cały okres pracy.

Dokształcanie się związane z specjalnością, dorobkiem naukowym i pracą organizacyjną na

Uczelni – udział w seminariach i konferencjach szkoleniowych

1. 24 marzec 2004 – Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, Egzaminy zewnętrzne

w reformującym się szkolnictwie – udział w dyskusji

2. 9 czerwiec 2009 – Ministerstwo Edukacji Narodowej – Fundusze unijne dla oświaty – Warszawa

– udział w dyskusji

3. 23-24 wrzesień 2011 – Centralna Komisja Egzaminacyjna – Warszawa – Trzecioklasiści i ich

nauczyciele na podstawie badań 2006-2011; konferencja organizowana w ramach Działania 3.2

Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych, Priorytet III „Wysoka jakość systemu oświaty”, PO

KAPITAŁ LUDZKI, konferencję projektu Badania uwarunkowań zróżnicowania wyników

egzaminów zewnętrznych. – udział w dyskusji

4. 20-22 październik 2011 – Centralna Komisja Egzaminacyjna – Warszawa – Trzecioklasiści i ich

nauczyciele – w świetle badań 2006-2011; konferencja organizowana w ramach Działania 3.2

Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych, Priorytet III „Wysoka jakość systemu oświaty”, PO

KAPITAŁ LUDZKI, konferencję projektu Badania uwarunkowań zróżnicowania wyników

egzaminów zewnętrznych – udział w dyskusji

5. 7 listopada 2014 – Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – Warszawa – Seminarium „Wspólne

studia – korzyść czy kłopot?” – udział w dyskusji

6. 27 listopada 2014 – Fundacja Rozwoju Edukacji i Szkolnictwa Wyższego; Akademia Edukacji

Praktycznej „Meritum” – Warszawa – Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa –

Systemy zapewniania jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym w świetle wymogów

akredytacji zewnętrznej – udział w dyskusji

7. 29 styczeń 2015 – Fundacja Instytut Rozwoju Szkolnictwa Wyższego – Warszawa – Warsztat –

“Uznawanie efektów uczenia się” – udział w dyskusji

8. 6 marca 2015 – Grupa PWN – Warszawa – Seminarium szkoleniowe „Jak interpretować prawo

autorskie na uczelni” – udział w dyskusji

Autorstwo (współautorstwo) koncepcji specjalności, modułów specjalizacyjnych, studiów

podyplomowych realizowanych na UKW

— Opracowanie i modyfikacja planu i programu studiów podyplomowych Wczesnej edukacji –

kierownik studiów.

— Współpraca przy opracowaniu i modyfikacjach planu i programu studiów Io na kierunku

Pedagogika wczesnoszkolna.

Stro

na2

0

— Współpraca przy opracowaniu i modyfikacjach planu i programu studiów IIo na kierunku

Pedagogika o specjalności Pedagogika wczesnoszkolna.

W okresowych ocenach dokonywanych przez Dziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii

otrzymuję zawsze ocenę wyróżniającą. Składają się na nią tak osiągnięcia naukowe, jak

i dydaktyczne oraz organizacyjne. Moja praca naukowa, dydaktyczna i organizacyjna zostały

uhonorowane otrzymaniem nagród Rektora UKW:

7.10.1993 – Nagroda indywidualna IIo Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy za

osiągnięcia naukowe i dydaktyczne

1.10.2003 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora Akademii Bydgoskiej za wyróżniające się

osiągnięcia naukowe

14.10.2010 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora UKW za wyróżniające się osiągnięcia

organizacyjne

24.10.2011 – Nagroda zespołowa IIIo Rektora UKW za wyróżniające się osiągnięcia za

osiągnięcia naukowe i organizacyjne

27.08.2012 – Nagroda zespołowa IIo Rektora UKW za znaczące osiągnięcia organizacyjne

13.09.2013 – Nagroda zespołowa IIo Rektora UKW za znaczącą działalność organizacyjną

Otrzymałam również z rąk Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Srebrny Krzyż Zasługi (6.06.2002).

Współpraca międzynarodowa – przedstawiona szczegółowo w części związanej z osiągnięciami

naukowymi.

PODSUMOWANIE

Obszar moich zainteresowań badawczych oraz związanych z nimi działań empirycznych

skoncentrowałam na różnorodnych aspektach związanych z procesem dydaktyczno-

wychowawczym na poziomie wczesnej edukacji. Zdobyte doświadczenie w zakresie struktur

poznawczych determinujących rozwój potencjału dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku

szkolnym stwarza fundamenty dla późniejszych dociekań analitycznych, które z pewnością staną

się istotą mojej dalszej pracy naukowej.