Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

III etap edukacyjny

CHEMIA

CO TO JEST ŻEL

Żel to galaretowata substancja powstała z ciekłego (gazowego) roztworu koloidalnego (zolu) w wyniku jego

zgęstnienia.

Cząstki koloidalne żelu stykają lub łączą się ze sobą, tworząc długie nitki i strukturę siatkowatą lub gąbczastą.

Warunkiem niezbędnym dla wytworzenia się żelu jestniemieszalność jego składników.

Przykłady żeli:- galaretka z żelatyny,- silikażel,- farba drukowa.

CO TO JEST ZOL

Zol to układ koloidalny, czyli niejednorodna mieszanina, w postaci cząstek koloidalnych rozproszonych w cieczy lub

gazie.

W odpowiednich warunkach cząstki koloidalne rozproszone w cieczy (zole) łączą się ze sobą tworząc większe agregaty, które wydzielają się w postaci zawiesiny lub osadu – żelu.

Opisany proces to koagulacja.

Zatem wszystkie czynniki powodujące odciągnięcie cząsteczek wody od cząsteczek białka zmniejszają jego

rozpuszczalność, czyli wytrącają białko z roztworu.

Skutek – zol przechodzi w żel, zachodzi koagulacja.

ZOL ŻEL

koagulacja

peptyzacja

Dodanie rozpuszczalnika spowoduje przejście białka w stan koloidu, czyli proces odwrotny – peptyzację.

Czynniki powodujące wysalanie białek:

wprowadzenie do roztworu jonów określonej soli, np.:(NH

4)

2SO

4, NaCl, Na

2SO

4.

Jony te silniej niż cząsteczki białka oddziałują z cząsteczkami wody niszcząc tę stabilizującą białko otoczkę hydratacyjną.

Produkty koagulacji białek:

- jogurty,- sery,- twarogi z mleka.

Inne znaczenie procesu koagulacji:

- przy produkcji past, - przy produkcji cementu, - przy produkcji betonu.

Proces koagulacji wykorzystywany jest również przy produkcji ceramiki.

Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.