Poziom

y Rozw

oju Osob

owośc

i-2

Rozpoznanie typu (PRO)-6

Tor przeszkód… i jak je pokonać-15

Iść za głosem serca, czy rozumu?-25

O tym, ja

k mózg

zbudow

any i

co m

ają do t

ego en

neagram

y,

ciąg d

alszy.

Z czeg

o wyn

ikają Poziomy R

ozwoju

Osobowości w te

orii e

nneagramu

potoczn

ie zw

ane pozi

omami

zdro

wia. boogi

Gdy testy zawodzą, forumowicze sobie przeczą, znajomi z

enneagramem nieobeznani, a my ciągle nie wiemy,

który numerek jest nasz. Rzetelne sposoby

ustalania swego enneatypu dla

nowic juszy i starych

w y j a d a c z y .

In3orn

Gdy wiemy, czego chcemy i jak to osiągnąć, co może nam stanąć

na drodze? Bywa, że sami jesteśmy sobie przeszkodą. Dlaczego

potykamy się na prostej drodze i co zrobić, żeby nie

paść z przemęczenia na starcie. Z naszymi

d o l e g l i w o ś c i a m i p r z y j e m n i e

i bezboleśnie pomaga się

uporać dr Cotta.

Czyli Rozważna i Romantyczna Piątka. Zwięzły dowód na t o , ż e c zasem war to s t rac i ć g ł owę .

A przyna jmnie j od łożyć l ek turę i obudzić w sobie ośrodek działania. bruno dievsenne

agra

m.p

lm

agaz

yn o

rozw

oju

osob

istym

nr 2.

2

Dynamika trzech umysłów – czyli poziomy rozwoju osobowości

Opisywanetrzy„częściskładowe”umysłuposiadająwszyscyludzie.JednakżeobserwacjeorazbadaniatakiejakfMRIpokazują,iżwykorzystująjeoniwróżnymstopniu–fakttenleżyupodstawEnneagramu. Do szczęśliwego, skutecznego, pełnego życia potrzebujemy zrównoważonejwspółpracy dobrze rozwiniętych wszystkich trzech Ośrodków. Gdy chociaż jeden szwankuje, towpływanegatywnietakżenapracępozostałychiprowadzimyżycieniewykorzystującwpełnijegopotencjału–potencjałuswoichmożliwości.

Enneagram opisuje różne stopnie (nie)równowagi trzech umysłów. Twórca tego opisu, Don Riso, określa je mianem Poziomów Rozwoju (ang. Levels of Development). Na forumEnneagram.plprzyjęłysięnazwyPoziomyZdrowia(PZ)bądź,bardziejopisowo,PoziomyRozwojuOsobowości(PRO).

By zrozumieć na przykładzie, czym są PRO, przypomnijmy sobie jedną z tych sytuacji, w których podjęliśmy odruchowo jakąś decyzję. Decyzję, której później żałowaliśmy: mimo iżniezmieniłysięwarunkizewnętrzne,todopieropoczasieuświadomiliśmysobie,żemogliśmyzareagować inaczej.WieluCzytelnikówrozpoznatakiprzykład:pousłyszeniuracjonalnejopiniikrytycznej(informacjaskierowanadoOśrodkaIntelektu)osobareagujewstydem(rolaOśrodkaEmocji)bądźgniewem(rolaOśrodkaDziałania).Jesttoprzykład,wktórymbodzieczewnętrzny

Poziomy Rozwoju Osobowości Poprzedni artykuł pokazał, że posiadamy w mózgu trzy różne obszary. Poniżej przyjrzymy się, jak zależności pomiędzy nimi wpływają na kształt naszej osobowości.

Poziomy Rozwoju osobowości

3

został„obsłużony”tylkoprzezjedenOśrodek,wdodatkuniewyspecjalizowanywjegoobsłudze. Z tego powodu został przetworzony niewłaściwie. Pozostałe Ośrodki zareagują później(najwyraźniejunaszejprzykładowejosobysąsłabsze–występujenierównowaga)iwtedyosobauświadomisobie,żemiałamożliwośćinnejreakcji.

Enneagram opisuje dziewięć poziomów rozwoju, pogrupowanych w trzy bardziej ogólnekategorie:poziomyzdrowe,przeciętneiniezdrowe.Wprzypadkupoziomówzdrowychwszystkietrzyumysłypracująwspólnie,aczkolwiekprzezwiększośćczasuwidaćpreferencjedlajednego znich.Problemyzaczynająsię,gdyjedenzOśrodkówstajesięoddzielonyodpozostałychdwóch iprzestajebyćskuteczniewykorzystywany.PozostałedwaOśrodkiwykonująwięcejpracy,niżbyłyzaprogramowaneprzyjąć,dodatkowoteżczęśćtejpracypochodzispozazakresuichumiejętności– z działki, która powinnabyć obsługiwanaprzez ówoddzielony na tych poziomachOśrodek.Enneagramowomówimywtedyotzw.przeciętnympoziomiezdrowia.

Jeżelizaśdonaszegoumysłuwkradniesięjeszczewięcejnierównowagi,todwawspółpracującedotychczaszesobąnaprzeciętnympoziomieOśrodkitakżeprzestająwspółpracować–będziemymieć trzy niezależnie istniejące Ośrodki. A ponieważ mózg wyewoluował, by pracować jakocałość,toOśrodkiwodosobnieniuniesąwstanieprawidłoworozdzielaćmiędzysiebiefunkcje, niewiadomowięc,któryzareagujenajakibodziec.Osobanatympoziomiejestdysfunkcjonalna,niebędącawstaniespełnićswoichpotrzebwzadowalającysposób.

Skąd się wziął mój poziom?

Poziomy są miarą (nie)zrównoważenia pracy trzech Ośrodków - miarą zdrowia naszejosobowości. Określają poziom samoświadomości, niezależności i wolności naszego umysłu.Funkcjonalnie,sąonezbioremlękóworazmechanizmówobronnych,wykształconychwtokulat wodpowiedzinazagrożeniaprzychodzącezzewnątrz.

Poziomy Rozwoju osobowości

4

Gdybyliśmydziećmi,wytworzeniemechanizmówobronnychpozwoliłonamprzetrwaćtrudnechwile -bezwątpieniaosiągaliśmywtedyz ichużywaniakorzyść.Przez lataprzyzwyczailiśmysiędoichwykorzystywania.Teraz,gdyjesteśmydorośli,wciążposługujemysiętymisposobami,nawetjeżelinieprzynosząnamjużkorzyści.Stałysięnawykiemwyniesionymzlatdziecięcych,mocnougruntowanymprzezwielokrotnepowtarzanie.Będącdorosłymi ludźmi,mamywiększemożliwościilepszesposobyreagowanianazagrażającesytuacje,niżkiedybyliśmymłodsi.Częstojednaktrudnojestporzucićreakcjenawykowe,gdyżprzezlatataksiędonichprzyzwyczailiśmy, iżwręczsięznimiidentyfikujemy-uważamy,iżtonaszaprawdziwanatura!

Na pewnym etapie życia ze zbioru mechanizmów obronnych może wykształcić się ego. WrozumieniuEnneagramuegotowłaśnietakizbiórmechanizmówobronnych,któretworząnamobrazsamegosiebie.Tegoobrazubronimy,bosięznimidentyfikujemy,uważamygozaswojątożsamość.Przykładowo,JedynkaczujepotrzebębyciaNauczycielemdla innych:poprawianiaichbłędówczypokazywania,jakwłaściwiezłożyćkoszulę.Ego,mimoiżniejestnasząprawdziwąosobowością, a jedynie nabytą, to jednak bywa dla nas bardzo ważne. Skalę identyfikacji zwytworzonymobrazemsamegosiebiepokazujereakcjanasytuacjestresowe.NaszaprzykładowaJedynka może być mocno wrażliwa na krytykę, gdyż jej obraz Nauczyciela nakazuje jej byćbezbłędną.BędącnaprzeciętnychPoziomachZdrowia,takmocnoidentyfikujesięzeswoimego,żeniemożesobiepozwolićnajegoutratę-nautratęswojegoobrazuwoczachinnych.Jestwręczprzekonana,żeświatsięzawali,jeżeliktośwytkniejejbłąd.OczywiścieanalogicznewłaściwościdotycząwszystkichdziewięciuenneatypównaprzeciętnychPRO.

Choćnie jest toudowodnione, toprzyjmuje się zwykle, iż typenneagramowy jest zapisanyw naszych genach bądź wykształcony na bardzo wczesnym etapie życia: jeszcze w okresieprenatalnym.JednakwprzypadkuPoziomówRozwojuOsobowościjestinaczej–tutajobserwacjenie pozostawiają wątpliwości, iż Poziomy są wynikiem wychowania i nie ma w nich czynnikagenetycznego.Takwięco ilewydajesię,żeenneatypuniemożnazmienić,o tylePoziomysąsprawą,naktórąmożemymiećwpływnadowolnymetapienaszegożycia.

Poziomy Rozwoju osobowości

5

Stając się sobą

Wiedzao istnieniuPoziomówRozwoju,o tym,żemożnawpływaćnaskutecznośćdziałaniawłasnegomózgu,dajenadziejęnazmianę.Pozwalaprzyjąćzałożenie,iżmożliwejestpodjęcieinnych sposobów działania, dzięki którym uzyskamy lepsze (obiektywnie bądź subiektywnieujmując)efekty.Byztegozałożeniawyklułysiękonkretnerezultaty,potrzebanajpierwdogłębniepoznać tematykę PRO, a następnie wdrożyć w życie wynikające z niej zasady. W kolejnychartykułachbędziemywięczgłębiaćtematykęPRO-bykażdynapowrótmógł„staćsięsobą”.

Boogi

Poziomy Rozwoju osobowości

6

Założenia

Enneagram jest przydatnym narzędziem, pozwalającym nam uporządkować wiedzę o nassamych.Odkrywagłębokoukrytemotywacje,którychniebyliśmydokońcaświadomi,dająctymsamym szansę na zrozumienie większości z naszych postaw i zachowań. Pokazuje równieżalternatywne sposoby radzenia sobie z lękami, pozwalające na w pełni świadome kierowaniewłasnym życiem.Prawidłowe rozpoznaniewłasnego typu jest jedynymwarunkiem, jaki należyspełnić,abywpełniwykorzystaćterapeutycznypotencjałEnneagramu.Dotegocelupotrzebnajestjednakdobraznajomośćpodstawsystemu.DlategozanimrozpoczniemyprocespoznawaniaTwojej osobowości, napiszę parę słów o założeniach, które przydadzą się nam w dalszejczęści.

Według Enneagramu istotą naszej osobowości jest pewien lęk, zwany lękiem pierwotnym,który ukształtował sięwokresie dzieciństwa i zaszył głębokowpodświadomości.Motywowanichęciąjegozniwelowania,mimowolnieprzyjmujemypewne,charakterystycznedladanegotypupostawy.Częstojesttak,żewywołujetokolejnelęki,określanewteoriimianemlękówwtórnych.Wynikastąd,żetypkażdegoczłowiekajestniezmienny.Ewoluowaćmogąjedynienaszepostawyizachowaniamotywowanedominującymwdanymmomencie lękiempochodnym.Dlategoprzyokreślaniutypunależyzwrócićszczególnąuwagęnaźródłonaszychcechosobowości.Drugimważnymwnioskiemjestto,żedwajprzedstawicieletegosamegotypumogąsięznacznieodsiebieróżnić.Oznaczato,żerównieważnejestokreślenieswojegopoziomuzdrowia.

Rozpoznanie typu (PRO)

ROzPOznanie tyPu (PRO)

7

Testy

Założenia Enneagramu stanowią główny problem w testach określających typ osobowości.Każde pytanie powinno dotyczyć jednej z dziewięciu motywacji, a jednocześnie odnosić siędoodpowiadających imcechosobowości lub zachowań, które są zrozumiałedlaprzeciętnegoczłowieka.Dodatkowotwórcytestówstarająsiępołączyćpewnepojęciawprzeciwstawnepary.Powstająwtensposóbpytania,któresąnieintuicyjneitrudnewinterpretacjidlaludziniemającychwystarczającychpodstawteoretycznych.ZkoleiCibardziejzaznajomienipotrafiąodgadnąć,jakichtypówdotyczykonkretnepytanie,przezcorobienietestutracisens.

Opisy typów

Opisytypów,jakiemożnaznaleźćwwiększościpublikacjidotyczącychEnneagramu,sądobrymźródłeminformacjiimogąwdużejmierzepomócnamwokreśleniuwłasnejosobowości.Należyjednakzwrócićuwagęnakilkasubtelności.Tekstyteodnosząsięgłówniedocharakterystycznychdladanegotypupostawizachowań.Istniejewielepodobieństwmiędzyposzczególnymitypami,któremogąutrudnićnamidentyfikację.Częstojesttak,żeprzedstawicieleróżnychtypówpostąpiąwdanejsytuacjitaksamo.Cociekawe,równienaturalnymjest,jeśliprzedstawicieletegosamegotypuzachowająsięzupełnieodmiennie.Wszystkiepostawyzawartewopisach typówpowinnywięcbyćpowiązanezwywołującymijemotywacjami.Dopierozestawwielucechmoże(choćniemusi) dobrze opisywać przedstawicieli danego typu.Wartowięc znaleźć sobie kilka głównychcechcharakterystycznych,którychjesteśmypewni.Natejpodstawiemożnazwyklezawęzićpoleposzukiwańdokilkutypów.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

8

Rozpoznanie typu

Rozpoznaniewłasnego typu zaczniemy od zgłębienia wiedzy o nas samych. Pomoże nam wtymteoriapoziomówrozwojuosobowości.Spróbujodpowiedziećnaponiższepytania:

• Jakbardzojestemszczęśliwyizadowolonyzżycia?

• Wjakimstopniujestemzadowolonyzsiebie?

• Jakukładająsięmojerelacjezinnymiludźmi?

• Czyodczuwamsatysfakcjęztego,corobię?

Pamiętaj,żepoziomyzdrowiasąwmiaręstabilneiwolnoewoluują.Dlategoswoichodpowiedzipowinieneśudzielaćwodniesieniudoostatnichmiesięcy,aczasemnawetlat.Każdyokreswżyciuskładasięzewzlotówiupadków.Ważnejest,abyśznalazłpewienwypadkowystan,doktóregonajczęściejwracałeś.MogąCiwtympomócponiższewyznacznikipoziomuzdrowia:

• Stosunekdowłasnejosoby(samoocena),

• Jakośćrelacjizinnymiludźmi,

• Umiejętnośćiszybkośćpodnoszeniasiępoporażkach,

• Poziomodpowiedzialnościiniezależności,

• Poziomsatysfakcjiizadowoleniazżycia,

• Poziomenergiiimotywacjidoosiąganiażyciowychcelów.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

9

Odpowiedzi pozytywne sugerują wysoki poziom zdrowia (1-3), odpowiedzi umiarkowaniepozytywne lub negatywne poziom przeciętny (4-6), zaś odpowiedzi zdecydowanie negatywnepoziomniski(7-9).

Zachowania

Człowieknakażdympoziomiezdrowiacechujesiępewnymzbioremdominującychzachowań.Wybierz z każdego z interesującychCię typów po trzy takie zestawy cech i zapiszw losowejkolejności.Zestawypowinnybyćdobranezgodniezprzyjętąwpoprzedniejczęścigrupąpoziomówzdrowia (zdrowe, przeciętne, niezdrowe). Polecam skorzystać z zachowań wymienionych wksiążceRisoiHudsona“Enneagramatypyosobowości”.Możnaznaleźćjerównieżnanaszymforumwdziałachodpowiednichtypów.Gotowyzestawpokażprzyjaciołomipoproś,abywybraliz niego cechy, któreCię opisują.Wybrane cechymogąpomócCiwokreśleniu swojego typu.Jeżelipomocnicymająproblemyzwybraniemchociażkilkucech,najprawdopodobniejwybrałeśnieodpowiedniezestawy.Najlepiej,jeślijeszczerazzapoznaszsięzopisamitypóworazporządnieokreśliszswójprzedziałzdrowia.

Postawy

Jeśli masz ochotę, możesz przeprowadzić analogiczny do powyższego proces wybieranianajlepiej pasujących doCiebie postaw.Teoria poziomów zdrowia rozgranicza obydwa terminy,definiując zachowania jakowidocznedla otoczenia, zaś postawy jako trudnodostrzegalne lubukryte.Zestawypostawzostałyrównieżzawartewksiążce“Enneagramatypyosobowości”.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

10

Motywacje

Nadszedł czas na podróż do przeszłości. Jeśli masz trochę więcej czasu, przygotuj sobiewygodnyfotel,nastawspokojną,nastrojowąmuzykęiprzypomnijsobiewydarzeniazdzieciństwa,które wywarły na Tobie największe wrażenie. Zwykle sam fakt, że je zapamiętałeś, świadczy otym,żemaszznimisilnieemocjonalnyzwiązek.Spróbujprzeanalizowaćwszystkietesytuacjepod kątem lęków skojarzonych z typem, który jestCi najbliższy.Okazuje się, że to co robiłeśzamłodu,maoczywisteilogicznewytłumaczenie.Idąctądrogą,zastanówsięnadświeższymi,ważnymi dla Ciebie momentami. W miarę zbliżania się do teraźniejszości powinieneś być wstaniewyróżnićzhierarchiilękówdominującychdlaTwojegotyputennajbardziejaktualny.Może wtympomócprzeanalizowanieTwoichobecnychpostawizachowań,któresąnimmotywowane. Jeślizajrzyszdoksiążki“Enneagramatypyosobowości”,zauważysz,żedokażdegolękuprzypisanejestodpowiedniepragnienie.Postarajsięodkryć,którezwymienionychprzezautorówjestuCiebienajbardziejaktywne.Pamiętaj,żekażdykolejnylękjestpochodnąswojegopoprzednika.

Przykład

Ponieważopisanypowyżej proces jest dość skomplikowany, przedstawię tutaj kolejne krokiprowadzącedoustaleniamojegoenneatypu.Coprawdaznamgobardzodobrzeoddłuższegoczasu, ale postaram się działać tak, jakbym dopiero odkrywał Enneagram. Wróćmy więc domomentu,kiedydostałemlinkdotestuosobowości...

ROzPOznanie tyPu (PRO)

11

Opisy typów

Pozapoznaniusięzogólnymiopisamiwszystkichtypówwykluczamte,którezupełniedomnieniepasują,czyli:

3-Zewzględunamojąanty-autorytarność,

5-Sązbytlogiczneianalitycznejaknamnie,

7-Zewzględunapoziomenergiiipozytywnenastawieniedożycia,

8-Zewzględunapoziomenergiiiwyzywającąpostawę.

Zpozostałychnajbliżejmido:

1-Zewzględunaskłonnościdoperfekcjiiporządku,

4-Takwskazujetest,

6-Zastosunekdoludziianty-autorytarność,

9-Zastosunekdoludziisamegosiebie.

Jak zauważycie, z czasem stosunek do różnych typów może się zmieniać. W różnychokresachżycia(naróżnychpoziomachzdrowia)zwracamywiększąuwagęnainneczęścitekstu, awkonsekwencjiinaczejjeodbieramy.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

12

Poziom zdrowia

Wpoprzedniejczęściwymieniłemkilkapytańpomagającychwewstępnymokreśleniupoziomuzdrowia.Możecienanieodpowiadaćopisowobądźliczbowowskali1-9,gdzie1toodpowiedźnajbardziej pozytywna, zaś 9 najbardziej negatywna. Oczywiście odpowiedź liczbowa równieżpowinnabyćpoprzedzonadokładnąanaliządanegoaspektunaszegożycia.

• Jakbardzojestemszczęśliwyizadowolonyzżycia?5

• Wjakimstopniujestemzadowolonyzsiebie?6

• Jakukładająsięmojerelacjezinnymiludźmi?3

• Czyodczuwamsatysfakcjęztego,corobię?3

• Innepytania...

Podsumowując odpowiedzi na wszystkie pytania, dochodzę do wniosku, że mój poziomzdrowiaznajdujesięwprzedziale4-6.Rozmiaryprzedziałówmogąbyćdowolne,np.(1-2),(2-6).

Zewzględunakolejnyetapprzedziałyzawierającewięcejniż4poziomysąuciążliwewanalizie.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

13

Zachowania i postawy

Nadszedłczasnaprzygotowaniezestawuzachowań.Najwygodniej toprzedstawićw formietabeli:

poziom4 poziom5 poziom6

perfekcjonistausilnestarania,reformowanie,

...

uporządkowanie,bezosobowość,

...

krytyczność,natręctwo,

...

indywidualistaindywidualizm,

byciespecjalnym,...

temperament,zahamowanie,

...

dekadencja,zmysłowość,

...

lojalistalojalność,

inwestowanie,...

defensywność,unikanie,

...

zrzucaniewiny,wojowniczość,

...

mediatorzgodność,

ugodowość,...

zadowolenie,poszukiwaniewygód,

...

pochlebianie,ignorowanie,

...

Otrzymałemw tensposób3x4=12komórek.Każdaznichposiadaokołoośmiu różnychzachowań.Łączęjewszystkiewjednąlistę,otrzymującwtensposóbzbiórokoło100zachowań.Następniemieszamjetak,abywyrazyzjednegozestawunieznajdowałysięoboksiebie(możnatozrobićnp.sortującjealfabetycznie).Takprzygotowanyzestawmogęprzedstawićznajomym.Pozostajemiećnadzieję,żewybraneprzeznichcechywskażąmi,którymtypompowinienemsiębliżejprzyjrzeć.

ROzPOznanie tyPu (PRO)

14

Motywacje

Takjakwcześniejszekrokiprzybliżyłymniedookreśleniawłasnegoenneatypu,takzapoznaniesięzmotywacjamiilękamiweryfikuje,czyotrzymanewynikisąpoprawne.Prawidłoweokreśleniewłasnego typu osobowości nie jest obowiązkiem. Jeżeli jednak chcemy się rozwijać, musimypoznaćnaszesłabości - dowiedzieć się, gdzienajwięcej tracimy i na rozwoju czegonajwięcejzyskamy.Ważnąrolęodgrywateżsamoświadomość.Bezniejniebędzieżadnychpostępów...

To nie koniec

Zaproponowane podejście wymaga poświęcenia sporej ilości czasu na skupienie i uważnąobserwacjęnaszegoskomplikowanegownętrza.Pozwalajednakodkryćnietylkoodpowiadającynam typ osobowości, ale również klucz do głębokiej samoświadomości. Zgrabne określeniewłasnegojajestjedyniepoczątkiemdługiejitrudnejdrogidoszczęściaispełnienia.Powodzenia!

In3orn

ROzPOznanie tyPu (PRO)

Odstępstwa lub przerwy to nie powód

do zaniechania realizacji programu

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

15

Podstawowe błędy

Jestkilkapopularnychbłędów,którepopełniamywtrakciepracynadzmianąswoichnawyków.Takie rzeczy, jak brak ram czasowych, niemierzalność celu itd. pominę, bo o tym już było wpoprzednimodcinku.Tutajchcęzwrócićuwagęnadwierzeczy,któremogąnaszablokować:

Strategia „wszystko albo nic”

Zdarza się, że bywamy nadgorliwi i chcemy ująć w programie zmian więcej niż jesteśmy wstanieunieść.Jednakjeżeliprzeciążymyswójprogramiwdodatkuniezaplanujemyodpoczynkuaniżadnychnagródzapostępy(otymjeszczebędzie),grozinamalbowypalenie,albowogólerezygnacjazrealizacjizamierzenia,ponieważjużnasamąmyślorealizacjiplanupoczujemysięzmęczeni.Tymczasemlepiej zrobić mniej, ale faktycznie to zrobić, niż zaplanować wiele i nic z tego nie zrealizować.Wydrukujtoipowieśnalodówce.

Inną odmianą tej strategii jest tendencja do poddawania się po pierwszym potknięciu.Realizowałeśplanprzezjakiśczas,pewnegodniazłamałeśswojepostanowieniaiodnastępnegonie robisz jużnic,boprzecieżwszystkostracone.Kolejnedni spędzasznawyrzucaniusobie,jaktozdradziłeśsiebie,doniczegosięnienadajeszitd.Niestety,myślenie,żewszystkoudasię

Tor przeszkód… i jak je pokonać Jeżeli zacząłeś już realizować plan pracy nad sobą, zapewne zorientowałeś się, że nie jest to takie proste. Dlatego przyjrzyjmy się, z jakimi trudnościami możemy się borykać i jak sobie z nimi poradzić.

Odstępstwa lub przerwy to nie powód

do zaniechania realizacji programu

Lepiej zrobić mniej, ale faktycznie to zrobić, niż zaplanować wiele i nic z

tego nie zrealizować

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

16

odrazu,jestmyśleniemżyczeniowym.Zaliczyszzapewneniejednąwpadkę,niejednozaniedbanie,niejednopotknięcieiniejedenkryzysmotywacji.Chyba,żewogóleniezaczniesz,wtedyfaktyczniepotknięciaCiniegrożą-wszaktrudnosiępotknąć,leżącnakanapieipatrzącwsufit.Jeżelijednakjużwstałeśzkanapy,toprędzejczypóźniejsiępotknieszijesttozupełnienormalne.Niejesttopowód,żebykłaśćsięzpowrotem.Przerwałeś realizację swojego planu – trudno. Nie obwiniaj się, tylko przeanalizuj, co się stało i dlaczego (może są jakieś przeszkody, które możesz usunąć), a potem kontynuuj pracę nad sobą.

Chociażniektórymmożebyć trudno tozaakceptować,zastrategią„wszystkoalbonic”stojączęstowielkościowewyobrażenianatematsiebie.MożeCisięwydawać,żejestzupełnieodwrotniei że wyznaczyłeś sobie katorżniczy program właśnie dlatego, że widzisz w sobie dużo wad.Zarównoprzekonanieowyjątkowościswojejbeznadziejności,jakipogląd,żewprawdzieplanjest„ambitny”,alemusitakibyć,skorotoTysięgopodejmujesz,świadcząozapędachwielkościowych.Tonie jest zdrowe.Wyluzuj i zacznij od czegośmałego.Potemstopniowo „zwiększaj zasięg”.Oczywiścieniemaniczłegowambicji,aleniechtoniebędzie„nadambicja”. Po prostu rób tak, żeby na koniec móc dodać klauzulę „w powyższym programie nie ucierpiał żaden człowiek i żadne zwierzę”. Pamiętaj, że określenie „człowiek” zawiera również Ciebie, zatem i Ty nie powinieneś ucierpieć.

Dla kogo to robisz?

Jeżeli w stosunku do zaplanowanych zmian czujesz wewnętrzną niechęć, dobrze sięzastanów, czy rzeczywiście realizujesz swój cel, czymożeuległeśpresji otoczenia lub swoichwyobrażeń na temat tej presji (tj. sądzisz, że otoczenie tego odCiebie oczekuje, chociaż niktCi tegoniesugerował).Tauwagaszczególniedotyczytzw.typówzależnych.CelmabyćTwój.Maszbyćdoniegoprzekonany.Naetapiewyboruceluwyeliminujtakierzeczy,jakzastanawianiesię, czy innym to się spodoba, nie przywołuj w myślach potencjalnej dezaprobaty otoczenia, nie staraj się nikomu niczego udowadniać, czy komukolwiek przypodobać.Robisz to, bo tego

Lepiej zrobić mniej, ale faktycznie to zrobić, niż zaplanować wiele i nic z

tego nie zrealizować

„Lepiej powiedz NIE, żeby spodobać się sobie, niż TAK, żeby spodobać się innym.”

Robin Norwood

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

17

chcesz.Ajeżeliniechcesz,totegonierób–wmyślzasady„lepiej powiedz NIE, żeby spodobać się sobie, niż TAK, żeby spodobać się innym”.Tonieegoizm,tobranieodpowiedzialnościzaswojeżycie.

Czasami jednak możemy mieć wątpliwości, czy chcemy się czegoś podjąć. GabrielOetting proponuje ciekawy eksperyment na zbadanie poziomumotywacji.Metoda nazywa siękontrastowaniem.Kontrastowaniepoleganaprzywołaniudwóchprzeciwstawnychwyobrażeń:

1.Wyobraźsobieosiągnięcieceluwnajjaśniejszychbarwach.Wczujsięcałymsobąwto,jaktobędziewspaniale,kiedyosiągnieszwyznaczonycel.Zaangażujwtowszystkiezmysłyiemocje.

2. Teraz wyobraź sobie cały ogrom pracy, jaki będziesz musiał włożyć wosiągnięcie celu.Caływysiłek, czas, niepokoje, stres, trudne chwile.Wszystkowyraźnieibezupiększania.

Micheline Rampe powołuje się na badania nad powyższą metodą, które pokazały, żewiększośćludzipowykonaniutychdwóchkrokówporzucawątpliwości.Częśćdajesobiespokój zrealizacjązamierzenia,wstosunkudoktóregomieliwątpliwości–zamiastwnieskończonośćsięzastanawiać,porzucająwątpliwycel,coumożliwiaskierowaniezablokowanejdotejporyenergiinarealizacjęczegoś,czegonaprawdępragną.Częśćludzizkoleiprzestajesięwahać,gdyżpotymeksperymencienabierająpewności,żetojestwłaśnieto,cochcąosiągnąć.Spróbuj.Imlepiejsiędotegoprzyłożysz,tymskuteczniejpozbędzieszsięwątpliwości.

„Lepiej powiedz NIE, żeby spodobać się sobie, niż TAK, żeby spodobać się innym.”

Robin Norwood

Sprawdź, czy za bojkotowaniem własnych

postanowień nie stoi ukryta premia.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

18

Ukryte premie

Czasemuporczywebojkotowaniewłasnychpostanowieńmożeświadczyćoistnieniugłębszegoproblemu.Jeżelistalepowtarzamyjakieśzachowania,októrychwiemy,żesądlanasszkodliwe,naogół istniejepewnaukrytakorzyść, jakąz tychzachowańczerpiemy– tzw.„ukrytapremia”.AlisonWaines przytacza ciekawy przykład funkcjonowania tegomechanizmu: „Tak np. osoba,któranieprzestajesięobjadać,mimożeniecierpiswojej tuszy,możeobawiaćsięwskrytości,iż będąc szczupła, straci wymówkę, dlaczego wciąż nie ma bliskiego partnera. (…) Może towynikaćzgłębokiego lękuprzedbliskością,awówczasprzejadaniesię chroni tęosobęprzedkoniecznością stawienia czoła temu strachowi. ‘Premią’ staje się więc uniknięcie lęku.” Inneprzykładypotencjalnychpowodów,dlaktórychtrzymamysięszkodliwychnawyków:

• wewnętrzneprzekonanie,żeniezasługujesięnato,codobre(sabotowaniepozytywnych zmian jako utrwalanie tego wizerunku we własnych oczach iwzwiązkuztymmożliwośćodmówieniasobienagrody),

• chęć ukarania otoczenia („patrzcie jak mnie źle wychowaliście, jestemnieudacznikiemitoprzezwas”–gdybyudałoCisięzrobićpostępy,zaprzeczyłbyśtejtezieiniemógłbyśudowodnićnp.rodzicom,żebylizłymirodzicami),

• chęć wymuszenia zainteresowania/współczucia otoczenia poprzezwcieleniesięwrolęofiary(„zniczymsobienieradzę,więcmusiciesięmnązaopiekować”),

• chęćutrwaleniawizerunkuosobysłabej/nieporadnej,żebyuniknąćobarczaniaobowiązkamiiodpowiedzialnością(kiedyinnizobaczą,żelepiejsobieradzisz,mogązacząćmiećwstosunkudoCiebiewiększeoczekiwania;pozostając

Sprawdź, czy za bojkotowaniem własnych

postanowień nie stoi ukryta premia.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

19

wroli„nieudacznika”niemusiszsiękonfrontowaćztymioczekiwaniami),

• obawa przed bliskością, obawa przed zależnością, obawa przedniezależnościąitd.

Częśćpowyższychzachowańtotzw.grywrozumieniuanalizytransakcyjnej.Niekażdeludzkiezachowaniejestgrą.Nawetniekażdeludzkiezachowanienastawionenauzyskanie„premii”(takiekorzyściwanalizietransakcyjnejokreślasięmianem„głasków”)jestgrą.Dopókiintencjesąjawne,nie dochodzi do gry.Do gry dochodzi, gdy intencje są ukryte (EricBerne): „Gry to sekwencjeukrytych,powtarzalnychtransakcji,dającychjasnookreślonekorzyścipsychologiczne. ‘Ukrycie’oznaczatutaj, iżpodmiotudaje,żecośrobi,podczasgdywistocieczynicośzupełnie innego.”Zatem–odpowiedz sobie na pytanie: w co grasz? Zauważteż,żechociażczęść„wymówek”z pozoru może brzmieć rozsądnie (np. ludzie faktycznie mogą więcej od Ciebie oczekiwać,kiedyTwojasytuacjasiępoprawi),wrzeczywistości ichstosowanieświadczyonieumiejętnościrozwiązaniaproblemuwsposóbasertywnyidojrzały(jeżeliktośzawieleodCiebieoczekuje,niemusiszrezygnowaćzwłasnegorozwoju,możeszpoprostuodmówić).

Ukryte premie to często bardzo indywidualna sprawa, wynikająca z lęków utrwalonych w dzieciństwie, okresie dorastania, przebytych traum itp. Niektóre z kolei są łatwe dozdemaskowaniaipodanewprost„natacy”wopisachlękówzposzczególnychpoziomówrozwojuosobistego(PRO)wEnneagramie.Dlategodobrzejestzdiagnozowaćnietylkoswójtyp,aletakżeswójPRO.Część tychproblemówmożebyćzbyt trudnadosamodzielnegoprzepracowania–bywa,żepotrzebnajestterapia.Wlżejszychprzypadkachjużsamouświadomieniesobiezjawiskaukrytychpremiiirozkodowaniemechanizmówstojącychzabojkotowaniemwłasnychcelówmożepomóc.Niewykluczone też, że odkryjesz, że do tej pory pracowałeś nie nad tym, nad czym powinieneś, tylko zająłeś się „przykrywką” faktycznego problemu.

Przestań identyfikować się z mechanizmami

obronnymi. To, że podczas przeziębienia brałeś

aspirynę, nie oznacza, że jesteś aspiryną.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

20

Utożsamienie z mechanizmami obronnymi i opuszczanie sfery komfortu

Problemywpracynadsobąmogąsiętakżepojawićwzwiązkuzpoczuciemdyskomfortu,jakitowarzyszyopuszczaniutego,codobrzeznaneitego,zczymsiędotejporyidentyfikowaliśmy.Dobrzejestjednakuświadomićsobie,żemechanizmyobronnetoniewłaściwe„Ja”,tylkoto,coowe„Ja”zasłania.Skorowykształciliśmywsobietakieanieinnemechanizmyobronne,widoczniebyłczas,kiedybyłynamonepotrzebne.Zastanówsięterazprzezchwilę:

• Jakiemechanizmyobronnestosujesz?

• Kiedyipodwpływemjakichokolicznościwykształciłeśusiebiepowyższemechanizmy?

• Czyokolicznościodtamtejporysięzmieniły?

• Jeżeli tak (azapewne tak,bozmieniłosięchoćby to,że teraz jesteśstarszy, więc bogatszy o nowe doświadczenia i możliwości), to czymechanizmyobronne,jakiestosujesz,dalejsąadekwatnedosytuacji,wjakiejsięznajdujesz?W skrócie: czy faktycznie są Ci potrzebne?

Mechanizmyobronnetotylkopewnestrategieprzetrwania.Równiedobrzemógłbyśsięutożsamićzbraniemaspiryny–bo jakbyłeśchory, tobrałeśaspirynę,więczpewnościązażywanieaspirynyjesttym,coCiętrwaleokreśla.

Opuszczaniesferykomfortumożesięwiązaćzodczuwaniemlękuprzedtym,conowe.Sfera komfortu nie oznacza, że komfort wynika z tego, że sytuacja i nasze zachowanianamsłużą, tylkożeczujemysiępewniejwokolicznościach,któreznamy.Tomyśleniena

Przestań identyfikować się z mechanizmami

obronnymi. To, że podczas przeziębienia brałeś

aspirynę, nie oznacza, że jesteś aspiryną.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

21

zasadzie „lepszy starywrógniż nowyprzyjaciel”. Jeżeli czujesz silny lękw związku znowymisytuacjamiinawykami,opuszczajsferękomfortupowoli,małymikroczkami.Zauważajto,kiedylęk jestzwiązanyzopuszczaniemsferykomfortu.Spróbuj ten lękoswoić.Zwróćteżuwagęnato,comówiszsobiewmyślach.Zamiastmyśleć„bojęsię,czysobieporadzę”,pomyśl„ciekawe,czysobieporadzę”.Ciekawośćjestlepszaodlęku.Pomyślotym,cosięstanie,jeżeliudaCisięprzepracowaćdanąsprawę,przejśćkolejnyetap.Skupsięnatym,comożesz,anienatym,czegoniemożesz.Takiepodejścienajbardziejmożepomóc „lękowcom” (z tegomiejscapozdrawiamPiątkiiSzóstki;Siódemki,którerównieżsąztriadylęku,doczekająsiępozdrowieńtrochępóźniej).

Wpływ otoczenia i plany awaryjne

Nie wszystkie przeszkody wynikają z naszych wewnętrznych problemów. Część utrudnieńpochodzizzewnątrz.Mogątobyćosoby,któreutrudniająnampostępylubpewneniesprzyjająceokoliczności.

Klasyfikację „osób przeszkadzających” zaczerpnęłam od Noaha Blumenthala, ale możeszstworzyćwłasną,określającwpływ,jakiwywierająosobyzTwojegootoczenianarealizacjęTwoichpostanowień.NoahBlumenthalwyróżniaczterykategorie„przeszkadzaczy”:

• Sabotażyści:osoby,któreusiłująnaszatrzymaćprzypoprzednichnawykach(bo np. same nie chcą przepracować swojego problemu, ani rezygnować ztowarzyszazłychnawyków–typowyprzykładtopalacz,którynamawianapapierosaosobęwłaśnierzucającąpalenie).

• Pesymiści: to ci, którzy lubią podcinać innymskrzydła smęceniem, żeniewarto,napewnosięnieuda,nicniemasensuitd.

Zidentyfikuj osoby, sytuacje i przedmioty,

które utrudniają Ci rozwój i zawczasu opracuj

strategie radzenia sobie z tymi przeszkodami.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

22

• Wielbiciele: pozornie mogą się wydawać naszymi sprzymierzeńcami, ale niechcący oddają nam „niedźwiedzią przysługę”, bo np. na prośby o krytyczne uwagi, opinię o tym, czy robisz postępy itp. Odpowiadają(niezależnie od tego, czy to prawda), że wszystko jest świetnie. Możeprzyjemniejesttegosłuchać,alejeżelichceszusłyszećrzetelnąopinię,lepiejzwróćsiędokogośinnego.

• Asekuranci: osoby, które unikają przyznania, że jest jakiś problem; niedają sygnałów, jeżeli robisz coś, co im przeszkadza, tylko tłumiąw sobienegatywneemocje.

Niechodzioto,żeci ludziemajązłeintencje.Częstojestodwrotnie–sabotażystaniechcetracićdobregokumpla,pesymistamartwisię,żenaraziszsięnanieprzyjemnościirozczarowania,wielbicieliasekurantniechcąCisprawićprzykrości.Więcniemasensuzrażaćsiędotychosób,czytraktowaćjewrogo.To,cowartonatomiastzrobić,tozgóryprzemyślećstrategiępostępowania w stosunku do nich. Zrób to, zanim sytuacja Cię zaskoczy. Prześledź swoje otoczenie i zidentyfikuj osoby z powyższych kategorii. Przygotuj sobie strategię reagowania na ich zachowania, np.zestawodpowiedzi,którebędzieszstosować(konsekwentnie!)wdanejsytuacji. Ponadto,przemyślrole,jakieposzczególneosobymogąodegraćwTwojejpracynadrozwojem.Jeżelinp.prosiszkogośowsparcie(oto,żebyCioczymśprzypominał,żebyocenił,czyrobiszpostępyitp.),przemyślkogoiocoprosisz.Oceń,czytaosobarzeczywiściejestwstaniepodołaćroli,jakiejodniejoczekujesz.

Podobnie z innymi okolicznościami, które mogą utrudniać realizację planów. Tutaj równieżzidentyfikuj to, co Ci najczęściej przeszkadza i przygotuj plan awaryjny. Najczęściej jest tak, że zdajemy sobie sprawę, kiedy czujemy się gorzej (kiepska pogoda, kumulacja terminów,hormonalne wahania nastroju). Pomyśl zawczasu, co możesz zrobić, kiedy dopadną Cię gorsze chwile.Może jest coś, co poprawiaCiwtedy samopoczucie, przynosi ulgę, inspiruje?

Zidentyfikuj osoby, sytuacje i przedmioty,

które utrudniają Ci rozwój i zawczasu opracuj

strategie radzenia sobie z tymi przeszkodami.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

23

Miejtopodręką.Jeżeliokolicznościuniemożliwiająpełnąrealizacjęplanów,możejesteśwstaniezrealizowaćlżejszyplanB?Opracujgo.

Byćmożeniechodzioto,żejesteśwzłejkondycji,tykooto,żepewnesytuacjeCię„prowokują”.Pomyśl:

Kiedy uaktywniają się negatywne nawyki?W jakich sytuacjach zachowujeszsię w negatywny sposób? W jakich w sposób pożądany (zgodny z Twoimipostanowieniami)?Codokładniewywołujetakąreakcję?

Jaksobieztymporadzisz?Odpowiedzpisemnie.Miejopracowanydobryplannateokoliczności.

Wyeliminuj też z otoczenia rzeczy, które odciągają Cię realizacji celu. Postanowiłeś, żepracujesznadprokrastynacją?Więcodinstalujzkomputerawszystkiegry,apłytywynieśdopiwnicy.Niechniebędąpodręką.JakCiępodkusi,żebyodpalićulubionągrę,pewniedojdziesz do wniosku, że nie chce Ci się schodzić do piwnicy i zdecydujesz się jednak popracować.Pomyśl, jakie jeszcze rzeczywotoczeniu prowokująCię do zachowań, od których chcesz sięodzwyczaić.Usuńjezpolawidzenia.Jeżeliniechceszznichzupełnierezygnować,niemasprawy–wyznaczsobiedzień,kiedydajeszsobienatezajęciazieloneświatło.Apotempamiętajschować„prowokatory”wniewygodne,niedostępnemiejsca.

Uprzyjemniacze

A teraz wszystkie Jedynki zamykają oczy. Reszta czyta dalej. Nie wierzcie Jedynkom! Niewszystkowżyciumusibyćciężkąharówką,trudemiznojem.Pracanadsobąteżnie.Jeżelijesteśosobą,która lubi, jak jestprzyjemnie (obiecanepozdrowieniadlaSiódemek),umilsobieswójwłasnyrozwój.Cel jestnajłatwiejosiągnąć,kiedystworzysięsobie jaknajlepszewarunki

Zaplanuj, za co i w jaki sposób będziesz

nagradzać się za postępy.

ToR PRzeszkód… i jak je Pokonać

24

dojegoosiągnięcia.Dlategopracanadsobąniepowinnabyćtylkowysiłkiem.Róbsobienagrodyzapostępy.Określ, jakie nagrody i za jakie postępy – potem bez skrępowania się nagradzaj. Pamiętajteżouwzględnianiuodpoczynku–każdygopotrzebuje,Tyteż.Jeżelirobiszsobielistyzadań–oneniemusząbyćnudneipaskudne!Spróbujzrobićlistęzadańwformierysunkowej.Wiesz,ilejestzabawy,kiedyrobiszlistęwtensposóbinakażdezadaniewymyślaszśmiesznyobrazek?Apotem,kiedysięnaniąspogląda,trudnosięnieuśmiechnąć.JeżelimęczyCięrutyna,tojązburz.Zróbsobiesiedemkuleczekpapieru:sześćpustych,jednąznapisemwśrodku„dzisiajmaszwolne”.Losujpotempojednejkażdegodnia.Ijaknatrafisznatęznapisem–zróbsobiewolne.NiechTwojafantazjapracujenaTwojąkorzyść,anieprzeciwkoTobie.

Podsumowanie

Pracanadzmianązłychnawyków,nadwłasnymrozwojem,nadrealizacjąróżnychzamierzeńniezawsze jest łatwa iczasemmożeprzypominaćbiegprzezpłotki.Skoro jużwiesz,w jakichmiejscachmożesznapotkaćnawspomnianepłotki iw jaki sposóbprzeznieskakać,życzęCiowocnegobiegu.Pamiętajteż,żepracanadsobąniemusibyćsamotniczymwysiłkiem.Możeszzwracaćsiędoinnychporóżneformywsparcia.Aleotyminnymrazem…

Cotta

Literatura

NoahBlumenthal,Uzależnienie od siebie. Dlaczego tak trudno się zmienić i co można na to poradzić,

Sensus,2009.EricBerne, Dzień dobry… i co dalej?

Rebis,2011.MariaKról-Fijewska,Stanowczo, łagodnie, bez

lęku, W.A.B.,2011.AliceMiller,Dramat udanego dziecka,

MediaRodzina,2007.RobinNorwood, Kobiety, które kochają za bardzo,

Rebis,2006.MichelineRampe,Odporność psychiczna – siedem

filarów,StudioEmka,2010.AlisonWaines,Dziennik poczucia własnej wartości,

Feeria,2008.

Zaplanuj, za co i w jaki sposób będziesz

nagradzać się za postępy.

25

Wydawałobysię,żedlanas,Obserwatorów,odpowiedźnatopytaniejestoczywista.Większośćznaswzdrygasięnasamąmyślopodejmowaniudecyzjipodwpływemuczuć.Zdecydowanie,różnetypyenneagramoweróżniąsięmiędzysobąpreferowanymstylemmyśleniaipodejmowaniadecyzji.Wtymartykulechciałbymzaprezentowaćgarśćinformacjiiopiniinatentemat.

Wpoprzednimnumerzemagazynuukazałsięartykuł„Enneagramabudowamózgu”,opisującytrzyośrodkiwmózgu-umysłemocjonalny,racjonalnyigadzi.Ciekaweuzupełnienietegotematustanowi artykuł z Charakterów „Mózg decyduje”. Wynika z niego, że procesami decyzyjnymizarządzająróżnepartiemózgu:

• korapłatówczołowych,odpowiadającazadecyzjewymagającerozważeniaoddalonychwczasiekonsekwencji,rozważeniawielumożliwychscenariuszyorazdobregozaplanowania;

• skupiska komórek nerwowych, zwane jądrami podstawy, odpowiadające zawzorcereagowaniainawykiutrwaloneprzezpozytywnebądźnegatywneemocjezwiązanezosobistymidoświadczeniami;

• ciało migdałowate i podwzgórze, kontrolujące reakcje związane zbezpośrednimizagrożeniamiorazpodstawowymifunkcjamiorganizmu.

„Głęboko w ludzkiej podświadomości tkwi przemożna potrzeba logicznego, mającego sens Wszechświata. Ale rzeczywisty wszechświat jest zawsze o krok poza logiką”,

Frank Herbert, Diuna

Iść za głosem serca, czy rozumu?

iść za głosem seRca, czy Rozumu?

26

Inny interesujący model umysłu został przedstawiony w książce „Pragmatic Thinking andLearning”Andy’egoHunt’a.Opisujeondwatrybypracymózgu:liniowyibogaty.

Pracującw trybie liniowym,umysłoperujenasymbolach iabstrakcjach,wyciągawnioskinapodstawiefaktów,analizującwszystkokrokpokroku.Jesttowpełniświadomysposóbmyślenia,wprzeciwieństwiedo„trybubogatego”,któregoniemożnawpełnikontrolować.DobrymprzykłademsąolśnieniaArchimedesaiNewtona-ichnajbardziejznaneteorieniepowstałyaniprzybiurku, aniwwynikukarkołomnychobliczeń.Newtonwylegiwałsiępodjabłonią,aArchimedeskąpałsię.Tosąwynikidziałaniaumysłuwtrybiebogatym-funkcjonujenajlepiej,gdyjesteśmyzrelaksowani igdyniemyślimyzbytusilnie.Olśnienieprzychodziznienacka.Tensposóbmyśleniajestniewerbalny,nieracjonalny,nieoperujenaabstrakcjach,tylkonakonkretnychprzypadkach.Trybliniowydajeodpowiedzi, jednak na nic się to nie zda, jeśli szukamy odpowiedzi na niewłaściwe pytania. Byzadaćwłaściwepytania,potrzebujemytrybubogatego.

Wieleważnychdecyzjipodejmujemyautomatycznie.Niezauważamy,żemieliśmymożliwośćwpłynięcianaswojeżycie,bobyliśmyzajęciczymśinnym.Szukaliśmyodpowiedzinaniewłaściwepytanie.

JakwyglądapodejmowaniedecyzjiwprzypadkuPiątek?Naturalnejestto,żedążądosytuacji,wktórychmogąwykorzystaćswojemocnestrony,orazunikająsytuacji,któreobnażająichsłabości.Niestety, takastrategianiepozwalaosiągnąćwielurzeczy,którychpragnie ipotrzebujePiątka.Kolejnymproblememjest to,żeprędzejczypóźniejPiątkamusistawićczoładecyzjom,wobecktórychsam„tryblogiczny”jestbezbronny.Impóźniejsiętodzieje,tymjesttotrudniejsze.Jeślisportowiecbędzietrenowaćtylkotemięśnie,któresąnajbardziejpotrzebnewjegodyscyplinie,prędzej czy później dozna bolesnej kontuzji. Potrzebny jest jeszcze trening ogólnorozwojowy,który sprawi, że te słabszemięśnie nie zdyskwalifikują go z rozgrywki. Dobrą nowiną jest to,że już niewielki treningmoże bardzowiele zmienić. Zastanów się, jakmogąwyglądać relacjez dziewczynami młodego chłopaka, który jest inteligentny, przystojny i chorobliwie nieśmiały.

iść za głosem seRca, czy Rozumu?

27

Aterazpomyśl,cosprawiłoby,żeterelacjepoprawiłybysięnajbardziej:gdybybyłtrochębardziejinteligentny?Gdybybyłtrochębardziejprzystojny?Czymożegdybybyłtrochęmniejnieśmiały?Tojestjedenzwieluprzypadków,wktórychnawetmałapoprawasłabychstronczynidużąróżnicę.

Ok,poczympoznać,że„umysłlogiczny”próbujeprzejąćodpowiedzialnośćinnychumysłów?Spójrznawykres:

Czydoświadczaszczasemczegośpodobnego?Czybywa,żemimocorazwiększychwysiłkówwłożonychwplanowanieianalizęTwojezrozumienieproblemurośniebardzopowoli lubnawetspada?Byćmożenadszedłmoment,byzaryzykowaćidziałać.Możeodniesieszsukces,możenie,jednakjesttoniezbędne,byTwojezrozumieniestałosiępełniejsze:

iść za głosem seRca, czy Rozumu?

iść za głosem seRca, czy Rozumu?

28

Dlaczegologicznaanalizawpewnymmomencieprzestajedawaćefekty?Przypomnijsobie,jaktobyło,gdyuczyłeśsięjeździćsamochodem.Początkującykierowcamyśliowielurzeczachnaraz:otymbyspojrzećnaznaki,wlusterka,naprędkościomierz,otymbynacisnąćsprzęgło,zmienićbieg…przezconiezauważawychodzącegonapasyczłowieka…Świadomauwaganiejestzbytpojemna, nie jesteśmyw stanie przetwarzać zbyt wielu informacji narazw sposób świadomy. Wpewnymmomencienastępujeprzepełnienienaszegologicznego„bufora”iwszystkozaczynasięsypać.Dopierotreningidoświadczeniesprawia,żepewneumiejętnościstająsięnaturalne.

Logiczne rozumowanie daje doskonałe rezultaty, jeśli operuje na skończonejliczbie jasno określonych przesłanek. Jednak świat jest niemiłosiernie złożony i w każdej chwili zasypuje nas nieskończoną liczbą bodźców. Próba przeanalizowaniaich wszystkich jest z góry skazana na niepowodzenie. Niezbędna jest selekcjatych informacji, w jakiś sposób należy odróżnić te ważne od nieważnych. Rysunekpowyżejprzedstawiabardzouproszczonymodelumysłu.Elementnr2przeprowadzaanalizęnapodstawiedanych,którewyselekcjonujemuelement1.Bypodejmowaćdobredecyzje,należyuczyćoba.Tendrugiuczysiępoprzezdostarczaniewiedzy,jednakdowytrenowaniategopierwszegopotrzebnesąemocjeidoświadczenia.Czasamisąonebolesne,powstającewwynikubłędówiporażek,alesąoneniezbędnewprocesienauki.Jesttakiepowiedzenie:„imwięcejpotuwylanegonatreningach,tymmniejkrwiwwalce”.Podobnie,dziękidrobnymbłędompopełnionymwcześniej,możemyuniknąćpoważnychbłędówpóźniej.

Literatura:

SzczepanGrzybowski „Mózg decyduje”, Charaktery8/2011

StevePavlina „Why Logic Always Fails You”, www.stevepavlina.com

AndyHunt„Pragmatic Think and Learning”RichardKoch „The 80/20 Principle”

ZbigniewRyżak„Działaj teraz”

29

Zakończętenartykułnieproponującćwiczeńiniedającżadnychrad.Moimcelemniebyłodawaćodpowiedzi,alezasiaćwątpliwości i podważyćpewneschematy.ToTwojadecyzja,cozrobisz.ZachęcamCięjedyniedoskomentowaniaartykułunaforumenneagram.pl.Zpozdrowieniami,

bruno dievs