Lis pospolity

Lis pospolity (Vulpes vulpes),

zwany też lisem rudym jest to

drapieżny ssak z rodziny

psowatych. Wywodzi się on

z Eurazji , a jego przodkami

najprawdopodobniej są Vulpes

alopecoides lub Vulpes

chikushanensis. Najstarsze

szczątki tego zwierzęcia

znaleziono na Węgrzech, a ich

pochodzenie datowane jest na

3,4-1,8 mln lat.

Lis zasiedla prawie wszystkie kontynenty, Eurazję, Amerykę Północną ,

północną Afrykę i Australię. W Polsce jest gatunkiem pospolitym

występującym na terenie całego kraju. Zamieszkuje on różne biotopy:

lasy, pola, od tundry, aż po półpustynie. Obiera sobie miejsca suche, gęsto

zarośnięte krzewami. W polu jego schronieniem są krzaki i zarośla.

Zamieszkuje w wykopanych w ziemi norach z kilkoma wlotami.

Nory lisa

15%- tyle średnio samica jest lżejsza od samca,

55-90 cm- długość dorosłego samca,

62-78 cm- długość dorosłej samicy,

38- 55 cm- długość ogona,

4- 10 kg- masa ciała dorosłego osobnika ,

6- 7 miesiąc- osiągnięcie dojrzałości płciowej,

4- 7- liczba młodych w miocie,

15 lat- długość życia.

Podstawowe dane dotyczące lisa

Lis jest zwierzęciem o długim

tułowiu zakończonym

puszystym ogonem, którego

końcówka jest biała lub czarna.

Nogi ma cienkie i krótkie. Pysk

długi i wąski z wąsami, skośnymi

oczami i krótkimi stojącymi na

boki uszami. Dolną część

pyszczka, podgardle, pierś,

podbrzusze oraz wewnętrzną

stronę nóg lis ma koloru białego,

natomiast zewnętrzna strona

uszu i dół nóg są czarne. Lis ma

charakterystyczne kasztanowo

brązowe lub kasztanowo żółte

umaszczenie futra. Występuje

również podgatunek lisa

pospolitego - lis srebrny.

Lisy są zwierzętami obdarzonymi dobrym słuchem i wzrokiem. Ich

źrenice reagują głównie na ruch. Są wstanie usłyszeć mysz z odległości

100m. Ich węch jest dobry, ale dużo słabszy niż u innych zwierząt z rodziny

psowatych.

Charakterystycznym odgłosem wydawanym przez lisa jest szczekanie. Jest

to przeciągły, metaliczny, tęskny dźwięk. Lis odzywa się nim nie tylko

w czasie godów, ale przez cały rok.

Lis prowadzi bardzo ruchliwy tryb

życia, cały czas przemieszcza się

w poszukiwaniu pokarmu. Swoje

terytorium znakuje moczem.

Na terenach gdzie brakuje

pożywienia panuje określona

hierarchia, na której czele stoi

para, a nie samiec alfa. Przygarnia

ona młode liski porzucone przez

matkę. Kiedy lis osiągnie pełną

dojrzałość może opuścić „rodzinę”

lub w niej pozostać. Zazwyczaj,

gdy w okolicy nie ma stada,

którego przywódcą mógłby się

stać, lis decyduje się zostać.

Mimo tego, że lisy są mięsożercami i drapieżnikami ich dieta jest bardzo

zróżnicowana. Jedzą myszy, jaszczurki, ślimaki, króliki, zające, ptaki,

ryby, dżdżownice, żaby, ptasie jaja. Lisy często jedzą także padlinę.

Oprócz tego dużo owoców, jagód i roślin. Ich dzienne zapotrzebowanie

na pożywienie nie przekracza 500 gram. Polują najczęściej w godzinach

porannych.

Okres rozrodczy lisów odbywa się

raz w roku w styczniu i lutym. Do

kopulacji dochodzi w norze. Ciąża

trwa 51-53 dni. Po tym czasie

w norze rodzą się młode ślepe

liski. Oczy otwierają dopiero po

upływie 2 tygodni. W stadzie gdzie

jest kilka samic, tylko samica alfa

może urodzić i wychować młode,

reszta zostaje zabita zaraz po

urodzeniu. Młodymi opiekuje się

samica, karmi je i broni przed

drapieżnikami. Potomstwo ssie

matkę przez około 4 tygodnie.

Zaczyna wychodzić z nory po

upływie 4-6 tygodni.

Lisy pomagają utrzymać równowagę biologiczną

w ekosystemie, przez zjadanie gryzoni, pełnią rolę sanitarna,

ponieważ zjadają padlinę i zapobiegają szerzeniu się chorób,

przez zabijanie chorej zwierzyny.

Liczebność lisa w Polsce wynosi około 200 tys. Okres polowań

na ten gatunek trwa od 1.06 do 31.03, a na obszarach gdzie

występują głuszce i cietrzewie cały rok.

Suka – samica

Liszka – samica

Pies – samiec

Niedoliski – młode

Stawki – nogi lisa

Kita- długi, puszysty ogon lisa

Kwiat – końcówka ogona

Cieczka – okres rozrodczy

Skalanie – odgłosy wydawane przez

lisa

Gwara myśliwska dotycząca lisa

• Lisy często są nosicielami wścieklizny, chorują

na dżumę i zapalenie stawów, ale rzadko mają

pchły.

• Lisy śpią 9-10 godzin na dobę.

• W ciągu ostatnich 50 lat na terenie byłego

Związku Radzieckiego próbowano udomowić

jedną z odmian lisa.

• Lisy przebywające na wolności często nie

dożywają 1,5 roku.

• Istnieje 45 podgatunków lisa pospolitego.

• Pierwsze lisy pojawiły się na ziemi ok. 3 mln

lat temu.

• Jest uznawany za jeden ze stu najbardziej

inwazyjnych gatunków.

Ciekawostki

Rude lisy często występują w folklorze

i wierzeniach. W mitologii greckiej lis

teumessiański był ogromnym potworem.

Chińskie mity mówią o lisich duchach

zwanych huli jing, które mogą mieć do

dziewięciu ogonów. W folklorze arabskim

uważano, że lisy potrafią oszukać śmierć.

Natomiast w Japonii były uznawane za

istoty o magicznych zdolnościach.

W zależności od padań lisy mogą być

sprytne, przebiegłe i fałszywe, albo mogą

być duchami-opiekunami. Wzmiankę

o nich można znaleźć także w Biblii.

Lis we wierzeniach i folklorze

Najsławniejsze utwory literackie:

• Romans o lisie

• C. Collodi – Pinokio

• F.L. Baum – Droga do krainy Oz

• A. de Saint-Exupery – Mały Książę

• I. Krasicki – Kruk i lis

• J. Brzechwa - Szelmostwa lisa Witalisa

• A. Mickiewicz – Lis i kozioł

Najsławniejsze piosenki:

• Elton John – The Fox

• Ylvis - The Fox

• Jimi Hendrix Experience – Foxey Lady

Lis w kulturze i sztuce

St. George Jackson

Franz Marc

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Lis_rudy• http://mlodziez.erys.pl/lesnoteka/ssaki/lis_pospolity• http://www.kul.pl/lis-pospolity-vulpes-

vulpes,art_22469.html• http://www.ekologia.pl/wiedza/zwierzeta/lis-

rudy/charakterystyka/• http://dinoanimals.pl/zwierzeta/lis-vulpes-vulpes-rudy-

spryciarz/• https://www.google.pl/imghp?hl=pl&tab=wi&ei=5AfoUvjZ

F8yFsAaesoCwBQ&ved=0CAQQqi4oAg

Pracę wykonała uczennica klasy IIIB GIM Katarzyna Cichewicz

Koniec