KOMÓRKA – podstawowa jednostka budulcowa i czynnościowa organizmu.

TKANKA – zespół wyspecjalizowanych komórek ( tk. nabłonkowa, mięśniowa, łączna i nerwowa).

UKŁAD NARZĄDÓW – zespół narządów współdziałających ze sobą w pełnieniu określonych funkcji.

ORGANIZM – powiązane wzajemnymi zależnościami i współpracujące ze sobą układy narządów.

HOMEOSTAZA – zdolność zachowania względnie stałych warunków środowiska wewnętrznego.

BIAŁKA – związki organiczne zbudowane z aminokwasów; spełniają w organizmie funkcje budulcowe, transportujące i regulacyjne. Białka pełnowartościowe zawierają wszystkie aminokwasy egzogenne w odpowiednich proporcjach.

CUKRY (węglowodany) – występują w organizmie w postaci cukrów prostych, dwucukrów i wielocukrów; podstawowe związki energetyczne organizmu (glukoza); funkcje zapasowe (glikogen). Celuloza w jelicie człowieka nie ulega trawieniu tzw. węglowodan niedostępny.

TŁUSZCZE – bogate źródło energia (glicerol + kwasy tłuszczowe); także funkcje budulcowe, ochronne i termoizolacyjne. Są pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

WODA –warunkuje przebieg reakcji chemicznych; dobry rozpuszczalnik; składnik wszystkich płynów ustrojowych.

DIETA PODSTAWOWA – dostarczanie do organizmu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiednich ilościach i proporcjach.

BŁONNIK – kompleks składników budujących ściany komórkowe roślin (głównie celuloza), reguluje czynności przewodu pokarmowego.

AMINOKWASY EGZOGENNE - aminokwasy, które nie są wytwarzane przez organizm ludzki, niezbędne do jego funkcjonowania.

NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, uczestniczą w przemianach cholesterolu, zmniejszają ryzyko zawału serca.

EMULGACJA – rozbijanie tłuszczu na drobne kuleczki, co zwiększa powierzchnię kontaktu z enzymami trawiennymi.

RUCHY ROBACZKOWE – rytmiczne skurcze mięśni gładkich, które przesuwają treść pokarmową w układzie pokarmowym i mieszają ją z enzymami trawiennymi.

SOK ŻOŁĄDKOWY – enzymy trawienny + kwas solny.KOSMKI JELITOWE – palczaste wypustki zwiększające

powierzchnię chłonna jelita cienkiego.

PRÓCHNICA – choroba zębów wywołana przez bakterie namnażające się w jamie ustnej na resztkach jedzenia.

ODDYCHANIE KOMÓRKOWE TLENOWE – Glukoza + tlen = dwutlenek węgla + woda + energia

WENTYLACJA PŁUC – naprzemienne, rytmiczne wykonywanie wdechów i wydechów ( ok. 12-16 oddechów na minutę).

DYFUZJA – samorzutne przemieszczanie się cząsteczek substancji dążących do wyrównania stężeń. W płucach tlen przenika z pęcherzyków płucnych do krwi, a dwutlenek węgla w kierunku przeciwnym. W tkankach tlen przenika z krwi do komórek, a dwutlenek węgla z komórek do krwi.

ZASTAWKI – fałdy zbudowane głównie z tkanki łącznej zapobiegające cofaniu się krwi w sercu i naczyniach żylnych oraz limfy w naczyniach limfatycznych.NACZYNIA WIEŃCOWE – zaopatrują serce w tlen i substancje odżywcze, odprowadzają z komórek tego mięśnia zbędne produkty przemiany materii.KRWIOBIEG MAŁY – zapewnia wymianę gazową między krwią a powietrzem wypełniającym pęcherzyki płucne( prawa komora - tętnica płucna – naczynia włosowate płuc - żyły płucne – lewy przedsionek).KRWIOBIEG DUŻY – zapewnia wszystkim komórkom ciała tlen i usuwa dwutlenek węgla ( lewa komora – aorta – naczynia włosowate narządów - żyły główne – prawy przedsionek).

HEMOGLOBINA (Hb) – czerwony barwnik występujący w erytrocytach krwi. Przenosi gazy oddechowe, głównie tlen.

LIMFA – nadmiar płynu tkankowego, który jest zbierany przez włosowate naczynia limfatyczne z przestrzeni międzykomórkowych.

MIAŻDŻYCA – przewlekła choroba tętnic, polega na gromadzeniu się w ich ścianach związków tłuszczowych(głównie cholesterolu) i złogów wapnia.

SUROWICA ODPORNOŚCIOWA - surowica krwi zawierająca ciała odpornościowe wytworzone w innym organizmie.

SZCZEPIONKA – preparat biologiczny zawierający martwe lub pozbawione zjadliwości mikroorganizmy.

ALERGEN - antygen wywołujący reakcje odpornościowe organizmu np. katar, kaszel, wysypka.

PRZESZCZEP - transplantacja np.nerek.

WYDALANIE – usuwanie z organizmu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii.

DIALIZA – zabieg usuwania z krwi toksycznych substancji przy użyciu specjalnych urządzeń („sztuczna nerka”).

ODMROŻENIA - zmiany o obrębie skóry i tkanek w wyniku działania niskich temperatur.

OPARZENIA - zmiany o obrębie skóry i tkanek w wyniku działania wysokich temperatur.

NURON – komórka nerwowa, posiadająca liczne wypustki ( akson, dendryty)

SYNAPSA – miejsce styku komórki nerwowej z inną komórką ciała.

OUN – ośrodkowy układ nerwowy, zbudowany z mózgu, móżdżka , pnia mózgu i rdzenia kręgowego.

ODRUCH – warunkowy lub bezwarunkowy, szybka niezależna od woli reakcja narządu wykonawczego na bodziec.

STRES – stan organizmu wywołany przez bodziec (stresor) np. hałas, wibracje, konflikty.

ADAPTACJA OKA – proces przystosowywania się oka do widzenia w różnych warunkach świetlnych.

AKOMODACJA OKA – przystosowanie do ostrego widzenia przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach od oka (zmiana kształtu soczewki).

ŚLIMAK – właściwy narząd słuch znajdujący się w uchu wewnętrznym.

HORMON – substancja chemiczna wydzielana przez gruczoły dokrewne.

PRZYSADKA MÓZGOWA – gruczoł położony w mózgowiu, wytwarzający hormon wzrostu i prolaktynę.

TRZUSTKA – gruczoł mieszany wytwarzający hormony regulujące poziom cukru w krwi i enzymy trawienne do dwunastnicy.

STAW – ruchome połączenie kości. LORDOZA – wygięcie kręgosłupa do przodu.KIFOZA – wygięcie kręgosłupa do tyłu.OBRĘCZE – barkowa i miedniczna, kości łączące

kończyny ze szkieletem osiowym.MIĘSIEŃ – narząd układu ruchu zbudowany z brzuśca i

ścięgien.SKOLIOZA – boczne skrzywienie kręgosłupa.PŁASKOSTOPIE - obniżenie naturalnego sklepienia

stopy na skutek osłabienia mięśni i więzadeł.OSTEOPOROZA – choroba związana z ubytkiem tkanki

kostnej.

GAMETA – komórka rozrodcza ( plemnik, kom. jajowa).GONADY – gruczoły rozrodcze (jądra, jajniki).ZYGOTA – pierwsza komórka nowego organizmu, powstaje

w wyniku zapłodnienia.ZAPŁODNIENIE – proces połączenia komórek rozrodczych.CIĄŻA - stan organizmu kobiety od zapłodnienia do porodu.ROZWÓJ ZARODKOWY – pierwsze 8 tygodni ciąży.ROZWÓJ OSOBNICZY – wszelkie zmiany fizyczne,

psychologiczne i społeczne zachodzące u człowieka od momentu powstania zygoty, aż do śmierci

DOJRZEWANIE (pokwitanie) - zmiany zachodzące pod wpływem hormonów u dziewcząt i chłopców , w których wyniku kształtują się cechy typowe dla danej płci.