Hłasko, Marek - Sowa, Córka Piekarza

7/26/2019 Hasko, Marek - Sowa, Crka Piekarza

1/102

Marek Hasko Sowa, crka piekarza

SOWA, CRKA PIEKARZAStalimy na rodku korytarza, a ta dziewczyna !aka!a" #u$ia!em wy%&' c(u$teczk) i otrze'

%e% oczy* oczywicie $tar!em %e% rzy tym $zmink) i wy+l&da!a o wiele +orze%" Pro$z) nie !aka' owiedzia!em" -o i tak nie omo.e" /e$t ani rzecie. $io$tr& i

owinna ani o tym wiedzie' na%leie%" Pan mu$i na $ie0ie uwa.a' owiedzia!a" -o tak.e nie omo.e"Korytarzem rze$z!o dw1c( iel)+niarzy c(a%&c w1zek w kierunku $ali oeracy%ne%, a %a

do%rza!em rzera.on& twarz te+o, kt1re+o miano oerowa'" Patrzy!em rzez c(wil) na %e+o0o$e $toy wy$ta%&ce $od rzecierad!a* otem oni w$zy$cy znikn)li za zakr)tem korytarza"2ic o0y!o $i) 0ez te+o, a0y me zaczeili 0o$ymi no+ami ac%enta o mur* teraz w$zy$cym1wili odnie$ionymi +!o$ami, ale nie widzia!em ic( %u."

Powinno $i) ic( u$yia' w oko%u owiedzia!em" -o c(y0a wcale nie %e$t trudne"3lacze+o te+o nie ro0icie4 2ie widzia!0y wtedy zakrwawionyc( c(irur+1w i tyc( w$zy$tkic(in$trument1w"

#u$z) %u. i' owiedzia!a"

C(cia!0ym ani& zo0aczy' kiedy 0ez te+o kitla owiedzia!em" I z lu$zowymnied5wiedziem na r)ku"2ie umiec(n)!a $i)* !aka!a w dal$zym ci&+u* o0%&!em %& i oca!owa!em w oliczek" 6)d) ani& ami)ta' owiedzia!em" 6y!a ani do0ra dla mnie" Ale teraz ro$z)

rze$ta' !aka'" /e$zcze $i) ani mn1$two na!acze" A w o+1le wy0ra!a ani z!y zaw1d"Pro$z) na $ie0ie uwa.a'"

3o0rze" 6)d) uwa.a'"Wzi&!em walizk) i wy$zed!em" Wro$t ze $zitala o%ec(a!em do redakc%i, w kt1re%

racowa!em" Walizk) zo$tawi!em w korytarzu* o$zed!em do $we+o oko%u i nai$a!emro0) o zwolnienie z racy" Potem rze$zed!em do Sekretariatu naczelne+o redaktora Ioda!em mo%& ro0) $ekretarce"

3a$z to $taremu o ze0raniu owiedzia!em" Co to %e$t4 A co ty myli$z4 Srawozdanie $uerintcndenta $zk1!ki niedzielne%

2ie odowiedzia!a" Sc(owa!a mo%e odanie c!o $zu7lady, a otem oatrzy!a na mnie" l co ty im owie$z na ze0raniu4 Zayta!a" -o zale.y, o co 0)d& mnie yta'" 6)d& $i) yta', dlacze+o 6ar0ara i /an nie .y%&" 2ie .y%& dlate+o, oniewa. otworzyli +az w oko%u, w kt1rym $ali, a okna urzednio

wkleili aierem owiedzia!em" Wo0ec te+o 0)d& ci) yta', dlacze+o otworzyli +az" 3ziwne ytanie owiedzia!em" Przy%d5 na%leie% na to ze0ranie" 2ic 0)d) o tym

mu$ia! m1wi' dwa razy" Prze$zed!em do dru+ie+o oko%u, +dzie czeka! %u. naczelny redaktori kierownicy o$zcze+1lnyc( $ekc%i" Kiedy w$zed!em, nie owiedzieli nic* wzi&!em krze$!o i

u$iad!em o0ok okna, kt1re 0y!o uc(ylone" Przez c(wil) nikt nic m1wi! nic* otworzy!em oknonieco $zerze% i oczu!em $i) leie%" #a$z co do owiedzenia, 8rze+orzu4 zayta! naczelny redaktor" 2ic owiedzia!em" #yla!em, .e to wy macie co do owiedzenia %eli zwo!u%ecie

ze0ranie w mo%e% $rawie" Wie$z rzecie., o co nam c(odzi" Wiem" 9$i!u%ecie zwali' na mnie win) za to, .e tyc( dwo%e oe!ni!o $amo01%$two" 2ie

mam w te% $rawie nic do owiedzenia" -o zre$zt& nie owinno le.e' w wa$ze% kometenc%i":-o $rawa 8azowni #ie%$kie%" /eli zwr1c& $i) do mnie, za!ac) rac(unek za +az, kt1ry onizu.yli" 2a ierw$zym i)trze kto +otu%e iecze; rzym$k&"

< Pro$z)4

2a ierw$zym i)trze kto +otu%e iecze; rzym$k& owiedzia!em" Pozna%) o zaac(u" #o%a matka zaw$ze to +otowa!a"""

=


2/102


/a c(c) m1wi' o /anie i 6ar0arze owiedzia! naczelny redaktor" #nie to $i) tak.e nie odo0a owiedzia!em" Zaw$ze 0y!em rzeciwny $amo01%$twu w

literaturze" Ow$zem, w 0ardzo rzadkic( wyadkac( to %e$t rawdoodo0ne" Ale komu uda%&$i) takie oowiadania4 2ie ma otrze0y o tym m1wi'" Pod$zed!em do okna i otworzy!em %ena ocie." 2ie ma nawet otrze0y rozwalania 7a$ad tyc( dom1w owiedzia!em" I tak

wiadomo, %ak ci ludzie .y%&" A %ednak ka.dy z nic( c(ce y i miewa%& na ewno %akiec(wile radoci" #nie $i) to te. nie odo0a .e /an i 6ar0ara o$tudzili $i) razem" Powinniydale% i nienawidzi' $i)" -o 0y 0y!o o wiele le$ze z unktu widzenia oowiadania" Powinni i.y' i ami)ta' o tym, co zro0i!a 6ar0ara" C(ry$te, to 0y!o0y 0ez or1wnania le$ze"

2ie m1wimy o oowiadaniu owiedzia! naczelny redaktor" Oczywicie to na$zaomy!ka, i. zamiecilimy to wi;$two" Ale m1wimy o 7akcie" O tym, .e 6ar0ara i /an nie.y%&, a ty %e$te rzyczyn& ic( mierci"

6y!0ym $zcz)liwy, +dy0y tak 0y!o owiedzia!em" 2ie nale.y mnie %ednak rzecenia'"2ie .y%& dlate+o, .e nie c(cieli .y' z lud5mi takimi %ak ty i %a" -o w$zy$tko"

2ie" -o nie %e$t w$zy$tko" 2ic ma mowy o tym, a0ycie mnie mo+li o$adzi' do wi)zienia owiedzia!em"

Ow$zem, nai$a!em to oowiadanie, kt1re wy wydrukowalicie" Ow$zem, .y!em z 6ar0ar&,kiedy /an 0y! w $zitalu, ale /an 0y! w $zitalu dlate+o, .e o$adzili +o na%ierw za z0rodnie,kt1ryc( nic oe!ni!" Po czym /an wr1ci!, u%rza! $tra$zliw& rawd) i kre$, rawda4 -ak to $i)zaw$ze m1wi w takic( wyadkac(" Kre$" Ci$za" Ciemno'" -ak mo.na 0ez ko;ca" 2ie udawam $i) z te+o zro0i' $rawy karne%" I nie o!aca $i) wam" /e$tem o dw1c( zawa!ac( $erca iwr1ci!em ze $zitala rzed +odzin&" I raz %e$zcze owtarzam> nic mo%a wina" Zaw$zeuwa.a!em, .e $amo01%$two w literaturze to rzecz ryzykowna" /e$t o wiele $ilnie%, %elicz!owieka zo$tawia $i) $ame+o i wl&tane+o we w!a$ne nie$zcz)cie" Zaw$ze tak radzi!emw$zy$tkim m!odym i$arzom"

A co owie$z o tyc( li$tac(, kt1re dyktowa!e 6ar0arze4owiedzia! naczelny redaktor" O tyc( li$tac(, kt1re i$a!a do m).a od two%e dyktando4

6ar0ara 0y!a idiotk&" 2ie otra7i!a $kleci' ani %edne+o li$tu $ama" 3yktowa!em %e%, torawda" 2o i co z te+o4 Czy. to %e$t ow1d do $amo01%$twa4 -o rzecie. ra$owa komedia>m&. zdyc(a%&cy w $zitalu, %a le.) z ni& w !1.ku i dyktu%) %e% li$t do %e% m).a, w kt1rym onamu oi$u%e i rzyomina to, co czu!a w c(wili, kiedy on %& r.n&! o raz ierw$zy"

-u $& ko0iety na $ali owiedzia! kto" Przy%rza!em mu $i)* 0y! to c(udy i niem!ody %u.cz!owiek rowadz&cy u na$ dzia! $atyry,

?wietnie, .e $i) an odezwa! owiedzia!em" Pan %e$t rzecie. kierownikiem dzia!u$atyry" Pan mu$i rzyzna', .e ta $ytuac%a %e$t r1wnie za0awna %ak i o0rzydliwa" -o %e$t$ytuac%a z 7ar$y" Cz)$to myl) nad tym, .e tra+edi) ode%rzanie !atwo zamieni' mo.na w7ar$)" 2ie m1wi) w tym wyadku o dramacie" 9.y!em $ec%alnie $!owa @tra+edia:"

-o o(ydne, co zro0i!e owiedzia!a %aka ko0ieta" /a wiem owiedzia!em" Ale %a %e$tem rzecie. %ednym z wa$" Pod$zed!em do drzwi*tam zatrzyma!em $i) %e$zcze i owiedzia!em do naczelne+o redaktora> Z!o.y!em odanie ozwolnienie" /e$t u two%e% $ekretarki"

-o nie 0)dzie otrze0ne owiedzia!" /e$te zwolniony karnie z trzydzie$te+o dru+ie+oara+ra7u"

I c1. to %e$t trzydzie$ty dru+i ara+ra74 W twoim wyadku> 0rak moralnoci" I wy do mnie m1wicie o moralnoci4 owiedzia!em" Szkoda, .e nie znacie $!1w

ewne+o $tare+o Amerykanina, kt1ry owiedzia!, .e o$i&+ni)cie mo.na mierzy' tylkorozmiarem kl)$ki, %ak& oni1$! cz!owiek w $to$unku do zamierzenia" /eli wi)c wierzy' %e+o$!owom, nie onie$iecie ni+dy .adne% kl)$ki" O0iecywalicie ludziom wolno', 0rater$two,

c(le0 i w$zy$tko, co 0y!o mo.liwe do o0iecania" ecz kto o0iecu%e w$zy$tko, nie dotrzymu%enicze+o" -ak wi)c %e$tecie w orz&dku" 3o1ki nie m1wicie o moralnoci"

B


3/102


Czy to, co owiedzia!e, ma 0y' rozumiane %ako krytyka na$ze% linii arty%ne%4 zayta!naczelny redaktor"

A nawet +dy0y tak 0y!o owiedzia!em" Czy o!aca ci $i) donie' na ko+o, kto %e$t %u.o dw1c( zawa!ac( $erca4

/e$te zwolniony karnie" Z!o.ymy r1wnie. wnio$ek o ode0ranie ci le+itymac%i

dziennikar$kie%" 2iec( ci nie rzy%dzie oc(ota rzy%' tu kiedykolwiek"Wy$zed!em* wzi&!em $wo%& $to%&c& w korytarzu walizk) i o $zed!em $c(odami w d1!" I

tak $ko;czy!a $i) mo%a raca w redakc%i i$ma, kt1re+o ni+dy nie czyta!em"Razem z rac& $traci!em mie$zkanie" Po$tanowi!em wy%ec(a' do Wroc!awia, +dzie mia!em

nie cieri&c& mnie ciotk)* liczy!em wi)c na to, i. od$t&i mi ok1%, otrze0ny do me% racy,+dy. o$tanowi!em nai$a' k$i&.k)" O0$zed!em wi)c w$zy$tkic( zna%omyc( i ile tylko $i)da!o, o.yczy!em ieni)dzy* o czym $akowa!em walizk) i wyru$zy!em na dworzec" Poci&+do Wroc!awia odc(odzi! o +odzinie dzie$i&te% wiecz1r* a0y znale5' mie%$ce $iedz&ce,

rzy$zed!em o trzy kwadran$e wczenie% i za%&!em u$ty rzedzia!" 9$iad!em rzy oknie izacz&!em czyta' Przegld Sportowy. Po i)ciu minutac( w$zed! do rzedzia!u %akim).czyzna"

Czy to mie%$ce %e$t wolne4 zayta!" Ca!y rzedzia! %e$t wolny" A mie%$ce rzy oknie4 2ie" -rzymam tam mo%e no+i"Patrzy! c(wil) na mnie, o czym koni)ciem zrzuci! mo%e no+i z !awki i u$iad!" 3o0ry wiecz1r anu owiedzia!" 3o0ry wiecz1r owiedzia!em i rzy%rzaw$zy mu $i) do0rze, omyla!em, i. nie czu%) do

nie+o $ymatii* mia! o0rz)k!& twarz o niezdrowe% cerze, rzadkie w!o$y i ani %edne+o z)0a"Wy+l&da! na i%aka, a %a nie lu0i!em towarzy$twa i%ak1w"

/edzie an do Wroc!awia4 zayta!" -ak" e0y tak znale5' konduktora i da' mu ze $to z!otyc(, to0y m1+! zamkn&' rzedzia! i

mo.na 0y troc() wyci&+n&' $i) i o$a'" Potem nac(a $i) tu ludzi i nie zmru.ymy oka" Pan c!a i)'dzie$i&t i %a i)'dzie$i&t" 3o0rze"

Wy$zed!em na korytarz i odnalaz!$zy konduktora, w $!owac( e!nyc( $zlac(etne% ro$totyzaroonowa!em mu !a1wk)" Konduktor milcza! d!u+o> nie wy+l&da! co rawda na i%aka"ale za to ledwo trzyma! $i) na no+ac( i roce$ mylenia wydawa! $i) na razie rzecz& dlanie+o nieo$i&+aln&" Wre$zcie wyci&+n&! r)k) i owiedzia!>

Ze mn& do z+ody %ak do wody"Zamkn&! rzedzia!, nalei! na $zy0ie kartk)> zarezerwowane dla wo%$ka" Po czym od$zed!

owiedziaw$zy, i. mu$i z+a$i' wiat!o, wi)c nie mo+!em czyta'" W!o.y!em +azet) dowalizki i wyci&+n&!em $i) na !awce, a m1% towarzy$z uczyni! to $amo"

6y! an w War$zawie w cza$ie mi$trzo$tw 0ok$er$kic( Euroy4 zayta!"

6y!em" I %ak tam o$z!o4 Zdo0ylimy $iedem medali" Ale %ak c(!ocy narawd) $i) 0ili4 >2ie czyta! an o tym w +azetac(4 2ie czyta!em+azet rzez $iedem lat" 6ili $i) do0rze, >tle %a nie lu0i) ol$kie% $zko!y 0ok$u" #o.e to i do0re, ale nic %eden raz"

#yl), .e z cza$em na$i, 0ok$ zamieni $i) w 0alet" "A 0ok$er"""should e a !ightcr.Przez c(wil) nie m1wilimy do $ie0ie* na korytarzu zacz)!o $i) %u. iek!o i omyla!em,

.e tak czy inacze% czeka mnie 0ez$enna noc i nieotrze0nie dalimy konduktorowi ieni&dze" Zna an an+iel$ki4 zayta! m1% towarzy$z" #o+) czyta', a o to mi w!anie c(odzi!o" 8dzie $i) an nauczy!4

2ie ami)tam" 8dzie, o i%anemu" #o.e zre$zt& %ako inacze%" -o 0ez znaczenia" I %a tak.e znam an+iel$ki"

D


4/102


#ia! an an+iel$k& +uwernantk)4 6y!em w cza$ie wo%ny w An+lii" lotnik4 -ak" -o dlacze+o nie czyta! an ol$kic( +azet owiedzia!em" W raca an teraz z An+lii4 Wr1ci!em %u. dawno" 3lacze+o nie czyta an +azet4 /a tak.e rzadko czytam +azety, ale $ort to co inne+o" 2ie

czyta! an nawetPrzcgldu Sportowego" 2ie"# Przegld Sportowy%e$t ca!kiem do0rym i$mem" Oni wadli teraz w eu7ori) o tym, %ak

z!aalimy tyc( $iedem medali, ale za %aki cza$ zn1w zaczn& i$a' normalnie" #a%& do0ryc(reorter1w"

2ic nie owiedzia!" e.a!em na twarde% !awce i myla!em o tyc( mi$trzo$twac("Wola!0ym, a0ymy zamia$t $iedmiu medali z!aali tylko cztery, ale .e0y na$i c(!ocy 0yli

0ardzie% a+re$ywni i .e0y rze$tali oru$za' $i) tak i)knie" Czy ma an zaa!ki4 #am owiedzia!em" #o.e an zaali' %edn&4Zaali!em zaa!k) i wyci&+n&!em ku niemu myl&c, i. c(ce zaali' aiero$a, i o!o.y!em

aczk) zaa!ek na $toliku mi)dzy nami" Ale on nie zaali! aiero$a* odni1$! $i) na !awce i

oatrzy! na mnie, a otem zaa!ka z+a$!a, a on o!o.y! $i) z owrotem" 2ie ma an aiero$1w4 zayta!em" 2ie al) owiedzia!" Po co an mi kaza! zaali' zaa!k)4 C(cia!em $i) rzy%rze' anu leie%" Pan mi rzyomina ko+o" Kole+) z u!ku" Kredy tu

w$zed!em i oatrzy!em na ana, omyla!em, .e to z!udzenie" Potem konduktor wy!&czy!wiat!o, a %a ca!y cza$ myl)> a +dy0y, tak %e$zcze raz $o%rze' na /e+o twarz4 -amtencz!owiek %u. me .y%e" I to zaw$ze dziwi, %ak kto umiera, a otem $otyka $i) ko+o

odo0ne+o" -o +!uie" Przera$zam ana" 2ie rze%mowa!0ym $i) tym na a;$kim mie%$cu" Zaw$ze %e$tem do ko+o odo0ny"

Al0o do ko+o, kto umar!, al0o do ko+o, kto o.yczy! ieni&dze i zaomnia! odda'" Cza$emdo narzeczone+o, kt1ry zmyl $i) w dzie; lu0u od o!tarza i oczywicie z inn& ko0iet&"Przyzwyczai!em $i)"

#o.e an zaali' %e$zcze %edn&4 2ie" Przy%emne to w ko;cu nie %e$t" #o.e nai%emy $i) w1dki4 #am ze $o0& 0utelk)" W!anie rzy$i&+!em $o0ie, .e nie 0)d) %u. i' alko(olu owiedzia!em" Po$tanowi!em

odrodzi' $i) moralnie" Rozumiem" Kiedy $k!ada! an lu0y4 3wa dni temu" 2o, to %u. 7an mo.e" I %a tak myl)"Poda! mi 0utelk) i oci&+n&!em !yk* w1dka 0y!a nieco cie!a, ale da!em temu rad)"

Wre$zcie $ko;czy!em i oda!em mu 0utelk), a on i! rzez c(wil) i $!y$za!em rac) %e+o

krtani" Siedem lat me i!em owiedzia!" I co %e$zcze4 Pewnie rzez $iedem lat unika! an ko0iet4 -o nie 0y!o trudne" Pan nie czyta! +azet rzez $iedem lat, an nie i! rzez $iedem lat, an +ardzi! ko0ietami

wi)c +dzie an 0y!4 Za0!&dzi! an w cza$ie +1r$kie% wycieczki4 6y!em $kazany na mier' i czeka!em na wykonanie wyroku owiedzia!" -ydzie; temu

mnie zwolnili" Ot tak, 0ez $!owa" Powiedzieli, .e $ta!a $i) omy!ka" Powiedzieli, .e na$zam!oda ludowa $rawiedliwo' oe!ni!a omy!k) i zaytali, czy mo+) im to wy0aczy' w imi)le$ze+o %utra4

A co an owiedzia!4 A co an 0y owiedzia!4

Powiedzia!0ym, .e oczywicie" I .e w o+1le 0y!o mi 0ardzo rzy%emnie" -ak zro0i!em"


5/102


-eraz wielu zwalnia%&" Ci&+le $i) to $!y$zy" Ale wielu ludzi %u. nie wr1ci owiedzia!" /eli $i) tyle lat czeka!o na mier', to +dzie

mo.na otem wr1ci'4 /a czeka!em rzez $iedem lat" Kiedy kto $zed! korytarzem, myla!em,.e id& w!anie o mnie" 2ie wyrowadzali na$ na $acery i nie mo.na 0u!o nawet uka' wcian), 0o $kazanyc( na mier' roz$adza%& tak, a0y nie mo+li $i) mi)dzy $o0&

orozumiewa'" 8azet te. nie dawali, c(ocia. cz)$to ro$i!em" 2ie mo+!em wiedzie', %akna$i wyadli w 0ok$ie"

6ili $i) do0rze" Ale mnie $i) zda%e, .e ol$ki 0ok$ $ta! $i) z0yt de7en$ywny" -o %e$t mo.ei m&dre, ale %a wol) rawdziwy 0ok$, +dzie c(odzi o knockout"

A %ak u na$ w ci).kic( wa+ac(4 -o na$ze nie$zcz)cie" 2i+dy nie mielimy do0ryc( ci).kic(" /akie na%le$ze4 ekka i rednia" Widzia! an w$zy$tkie walki4 2ie widzia!em tylko 'wier'7ina!1w" Fina!y wyad!y do0rze" Ro$%anie nie dali rady" #ieli

%edne+o do0re+o 0ok$era" W rednie% te. 0y! %eden do0ry, ale w 7ina!ac( rze+ra!" 2a unkty4

-ak" W 7ina!ac( nie 0y!o ani %edne+o KO" W o+1le za du.o ta;czyli"Konduktor w$zed! na+le do rzedzia!u" Pro$z) an1w, tu %e$t %edna ko0ieta w ci&.y" /u. od dw1c( +odzin $toi na korytarzu i nikt

nie c(ce u$t&i' %e% mie%$ca" W $i1dmym mie$i&cu" /a myla!em""" Gle an myla! owiedzia! m1% towarzy$z" Pan do$ta! 7or$), a my c(cemy zo$ta' $ami"

Zamkni% an drzwi z tamte% $trony"Konduktor wy$zed!* $!y$za!em, %ak t!umaczy! ludziom $to%&cym w korytarzu, i. rzedzia!

zarezerwowany %e$t dla wo%$ka i nic na to oradzi' nie mo.na" S!y$za!em tak.e $!a0y izrozaczony +!o$ ko0iety i myla!em o tym, czy mia!em rac%) m1wi&c, i. ol$ka $zko!a

0ok$u %e$t z0yt de7en$ywna" #o.e 0y!em z0yt $urowy, lecz lu0i!em 0ok$er1w o $ilnymcio$ie i id&cyc( narz1d, a ci, kt1ryc( widzia!em w cza$ie mi$trzo$tw, z0yt rzyominali mizna%omyc( edera$t1w z 0aletu"

#1% towarzy$z owiedzia! co do mnie, lecz nie zrozumia!em +o, a w o+1le ci).ko 0y!omi zrozumie', o czym m1wi"

Przera$zam owiedzia!em" 2ie zrozumia!em ana" -o rzezz$y. Co rzez z)0y4 2ie mam z)01w, dlate+o tak niewyra5nie m1wi) owiedzia!" #ilcza! c(wil), o czym

rzek!> Pan ma rac%)" W ci).kic( wa+ac( nie mielimy ni+dy nic do owiedzenia" A z)0ywy0ili mi w ledztwie"

6ardzo 0ili4 Z ocz&tku" Potem, %ak $i) %u. rzyzna!em, dali $ok1%" 3o cze+o $i) an rzyzna!4

3o w$zy$tkie+o, cze+o c(cieli" I tak wiedzia!em, .e mnie z+a$z&" A tak rzyna%mnie%rze$tali 0i'" C(ce an %e$zcze !yk4 Pro$z)"Zn1w oci&+n&!em !yk w1dki cie!e% i $!odkie%, i w ciemnoci oda!em mu 0utelk), a

0ylimy c(y0a "%u. w o!owie dro+i do Wroc!awia" S!y$za!em ludzi $t!oczonyc( wkorytarzu* w$zy$cy rzeklinali 0rak mie%$ca, a kto, ewnie i%any, iewa!, i +!o$ %e+o$ilnie 0rzmia! i ewnie* on %eden nie rze%mowa! $i) t!okiem i zna! tyle io$enek" A teraziewa! o lotnikac(, kt1rzy w de$zczowy dzie;, nie ma%&c nic do ro0oty, $iedz& za $to!em i

i%&" -rudno owiedzie' co ro0i' w taki wiecz1r owiedzia! m1% towarzy$z" Ale %eli oni

mu$z& %utro rano $tartowa'4 C(ry$te Panie" 2ie w tym rzecz" Pio$enka %e$t do0ra"

H


6/102


Ro$%anie ma%& du.o do0ryc( io$enek" Pami)ta an t) io$enk) o 7acecie, kt1ry zaro$i!dziewczyn) na wino i ca!y cza$ ro$i %&, a0y wy0aczy!a, i. wino %e$t kie$kie, ale nie ma

ieni)dzy na le$ze4 2ie ma cz!owieka, kt1ry 0y nie rozumia! leie% ode mnie owiedzia!em" 2a tym ca!ym

ierdolonym wiecie"

I %a +o te. rozumiem" 2ie tak do0rze %ak %a" Pan rzecie. nie i! rzez $iedem lat" Rac%a" 6y!y %akie do0re7ilmy o$tatnio4 Rzadko c(odz) do kina" 3o0ryc( 7ilm1w c(y0a nie 0y!o" 2ie mo+) rzyomnie' $o0ie,

%aki 7ilm widzia!em o$tatnio owiedzia!" -o 0y!o c(y0a o$iem lat temu" -o taki 7ilm oIrlandczyku, kt1ry walczy! rzeciw An+likom" Ale %ak $i) ten cz!owiek nazywa!4

#ar$za!ek ukow4 /a myla!em, i. to Ro$%anin" On te. tak myli" Ale ewne+o dnia linia artii $i) zmieni i mo.e $i) okaza', i. urodzi!

$i) w 3u0linie i tam, %u. w latac( m!odzie;czyc(, w$t&i! do komartii" Przyomnia!em $o0ie" /o(nny #cuinn" Widzia! an4 2ie ami)tam"

Z cze+o an .y%e4 Pracowa!em w redakc%i" Wywalili mnie" Przykro mi" 2ie owinno anu 0y' rzykro" Zaw$ze mnie wywala%&" I co teraz 0)dzie4 Wy$tarczy mi ieni)dzy na trzy mie$i&ce" 2ie wiem, co 0)dzie 15nie%" #am we Wroc!awiu kole+) z u!ku" On rowadzi teraz, zda%e $i), rywatny +ara. czy te.

ma!y war$ztat" 8dy0y anu 0y!o ci).ko, ro$z) i' do nie+o" Pomo.e, %eli tylko 0)dziem1+!" /ak on $i) nazywa4

Sam$onow" Kaitan" Ro$y%$kie nazwi$ko, on oc(odzi +dzie z tamtyc( $tron" Odwa.nycz!owiek" 2ie wiem, +dzie mie$zka, ale ro$z) $i) zayta' 0yle %akie+o tak$1wkarza" = mam owiedzie', .e od ko+o rzyc(odz)4 Ode mnie, rzecz %a$na" Ale %a, rzecz %a$na, nie znam a;$kie+o nazwi$ka" 2ie rzed$tawilimy $i) $o0ie

wza%emnie" I nie trze0a" Pro$z) owiedzie', i. rzyc(odzi an z olecenia te+o kole+i z e$kadry, kt1ry

mia! $iedem $tr&ce;" On %u. 0)dzie wiedzie'" Ze$trzeli! an $iedmiu4 #o.e nawet dziewi)ciu, ale dw1c( mi nie zaliczyli, 0o kamera nie 0y!a w orz&dku" Ale

myl), .e tamte dwa te. 0y!y mo%e" W cza$ie 0itwy o An+li)" A w trzydzie$tym dziewi&tym4 /edne+o" Potem %a do$ta!em"

Kto 0y! na%le$zym myliwcem dru+ie% wiat1wki4 -e+o nie dowiemy $i) ni+dy" 2iemcy 7a!$zowali dane i Ro$%anie te." A o na$zyc( o

wo%nie nie wolno 0y!o m1wi', 0o walczyli w An+lii" #yl), .e 2iemcy mieli do0ryc(" /ak

$i) nazywa! ic( na%le$zy4 #ar$eil!e" 2ie" 6y! %e$zcze le$zy" Pu!kownik 8alant4 W!anie" Kto +o ze$trzeli!4 2ie wiem" A kto ze$trzeli! #ar$eille4 2ikt +o nie ze$trzeli!" #ia! de7ekt $ilnika" Zre$zt& te+o te. nie mo.na wiedzie' na ewno"

#o.e 2iemcom c(odzi!o o to, a0y $tworzy' le+end), .e #ar$ei!le z+in&! nieokonany"Podo0no nawet Kanady%czycy zrzucili wie;ce na wrak %e+o $amolotu" Z te+o %ednak, co$!y$za!em, zatar! mu $i) $ilnik"

3lacze+o nie $kaka!4

ecia! za ni$ko i nie m1+! %u. oderwa' no$a" 6y! o ro$tu z0yt do0rym lotnikiem, a0ywierzy', .e uda mu $i) $kok" Cza$ami nie warto 0y' do0rym"

J


7/102


Pomyla!em $o0ie, i. teraz owie mi, .e wtedy, kiedy %e$t $i) do0rym, to ci).e% umiera' idowiem $i) cze+o, o czym nie omyla!em ni+dy wczenie%, ale nie owiedzia! nicze+o" 2iewidzia!em %e+o twarzy i nie mo+!em rzyomnie' $o0ie, %ak wy+l&da, a wiedzia!em tylko, i.wy+l&da %ak oni w$zy$cy* ci, kt1ryc( zaomnieli za0i' i kt1rzy wracali teraz do dom1w"Sotyka!em %u. wielu takic( %ak on* o o0rz)k!yc( twarzac(, rzadkic( w!o$ac( i 0ezz)0nyc(

" Wy+l&dali ni0y $tare i c(ore ma!y" Prze.y! an owiedzia!em" -o na%wa.nie%$ze" Co" ycie" -ak m1wi&" /a nie wiem" Ale rzecie. nawet m&drzy tak m1wi&" A an tak nie myli4 2ie owiedzia!em" Ale %a %e$tem tc(1rzem" 8dy0y 0y!o inacze%""" 2ie wy+!uia% $i) an" Raz mia!em %u. na0ity rewolwer w r)ku" Wtedy zrozumia!em, .e to nie dla mnie" 2ie

da!em rady" I ni+dy me dam" >2ie rze%mu% $i) an owiedzia!" /a te. 0o%) $i) mierci" Wiem tylko %edn& rzecz o

ludziac(> nie warto 0a' $i) tyc(, kt1rzy nie 0o%& $i) mierci" Pan to rzeczyta! w kalendarzu4

2ie ami)tam" 2ie czyta!em rzecie. rzez tyle lat" 2ie 0o%) $i) mierci owiedzia!em" 6o%) $i) tylko umrze'" -o $& dwie r1.ne rzeczy i

te+o nie wolno mie$za'" Pan mi to w!anie wy%ani!" Pan lu0i m1wi' o $o0ie" Pan te." 2ie" /a tylko dlate+o z anem m1wi), .e rzez $iedem lat, an rozumie" Zre$zt& mo.emy

nie m1wi'" #nie w$zy$tko %edno" /eli o norie c(odzi, 0)dzie to $trata na%mnie% 0ole$na zew$zy$tkic( owiedzia!em" Sr10u% an $a'"

Odwr1ci!em $i) i r10owa!em za$n&', ale nie uda!o mi $i)* ci na korytarzu krzyczeli z0yt+!ono" I myla!em o tym, %ak ze$z!e% wio$ny $zed!em rzez $ad e!en 0ia!yc( drzew %a0!onii czereni, a %arara sza za &' i &wia przez cay cza$ o ty&, i z&ar'owae&

(e( ycie, a (e( chory & czeka 'a 'i w szpitalu, a (a idc pod iay&i drzewa&i o 'i&&y)lae&, a to yo w taki& &ay& &ie)cie lecy& 'ad *is, gdzie ra'kie& wychodzie&'a targ, ay kupowa+ od chopw, ktrzy towary swo(e wieli przez 'oc i ktrych oczyczerwo'e yy z raku s'u- i pa&i$ta& zapach rozkwita(cychdrzew, &okre( sier)ci i alkoholu, a teraz wiedziae&, e 'ie zoaczy 'igdy tego &iasta,

gruych korci i iaych drzew,- ale &oge& (eszcze o ty& &y)le. Moge& tylko tyle- i&oge& (eszcze &y)le o ty&, e 'iczego &i 'ie al. Szkoda &i yo lata, ktre zwarzwkrtce chody, i szkoda &i yo tych iaych drzew, ale to (u 'aprawd$ wszystko.

?i an4 2ie mo+) u$n&' owiedzia!em" 2ieotrze0nie o$marowalimy konduktora" Oowiadano mi %edn& (i$tori) owiedzia!" -eraz, %ak wy$zed!em z wi)zienia" O

%ednym wi)5niu, kt1ry 0y! $kazany na mier' za z0rodnie olityczne" 6y! $kazany niewinnie"-e+o wi)5nia wzi&! do $ie0ie o7icer $ec%alny""" Kto to %e$t4 W wi)zieniu wi)5niami rz&dzi tak zwany o7icer $ec%alny z olic%i olityczne%" On %e$t

rawdziwym anem wi)zienia" O7icer $ec%alny mo.e wi)5nia rzed$tawi' do amne$tii, alemo.e tak.e o$tara' $i), a0y rzed!u.yli mu wyrok" Wi)c ten o7icer $ec%alny wezwa! do$ie0ie $kazane+o na mier' wi)5nia, kt1ry czu! $i) niewinnym, i owiedzia! mu> @3zi$ia%zo$tanie wykonana e+zekuc%a na $zie+u" W na$ze% ludowe% $rawiedliwoci nie owinno

0y' kaca, oniewa. zlikwidowanie wro+a ludu %e$t o0owi&zkiem ka.de+o" /eli z+odzicie $i)wykona' e+zekuc%), to 0)dzie dla mnie %a$ne, .e zrozumielicie 0!)dy, kt1re oe!nilicie w

rze$z!oci, i rzed$tawi) wa$ do amne$tii" #o.e zamieni& wam kar) mierci na do.ywocie,

mo.e tylko na i)tnacie !at* otem 0)dzie na$t)na amne$tia i 0y' mo.e o.y%ecie %e$zczetroc() na wolnoci" I co zro0i! ten wi)zie;4

L


8/102


Powiem anu" Ale ro$z) ami)ta', w %akie% on 0y! $ytuac%i" 6y! cz!owiekiem zue!nieniewinnym i $!u$znie mia! rawo uwa.a' $i) za niewinne+o" Prezydent odrzuci! ro0)tamte+o wi)5nia o !a$k), tak, .e wyrok 0y! %u. zatwierdzony i mu$ia! 0y' wykonany" /eliwi)c nie on, to zro0i to kto inny" #o.e kto, kto i$totnie %e$t cze+o winien, i ocali w ten$o$10 $wo%e .ycie, 0)d&c winnym"

Zimne r1wnanie owiedzia!em" Za0i%a', a0y .y'4 I tym c(ce mnie an za0awia' wcza$ie 0ez$enne% nocy4 #n1$two takic( ane+dot %u. $!y$za!em"

6y! rzecie. cz!owiekiem niewinnym" A tamte+o %u. nic nie mo+!o ocali', +dy.rezydent odrzuci!, %e+o ro0) o !a$k)" 6y! %u. tak czy owak martwy" A ten dru+i wi)zie;m1+! uratowa' $wo%e .ycie" Raz %e$zcze owtarzam, .e 0y! zue!nie niewinny"

A %a raz %e$zcze owtarzam, .e mn1$two te+o rodza%u ane+dotw .yciu $!y$za!em rzek!em" 2ie od rzeczy 0)dzie doda', Kana! 6ia!omor$ki z0udowanyzo$ta! rzez oowiadaczy takic( w!anie ane+dot"

Pan i! mo%& w1dk)" 3o0rze" Wi)c co zro0i! ten niewinny z tamtym winnym4 #o%a c(ora ma!a zamilk!a

na+le" Zamilk! 0y!, +dy. mu$ia!* nawet w ci&+u tyc( $iedmiu lat $)dzonyc( w wi)zieniu nie

zaomnia!, .e ludzie wy$t)u%&cy w 7ilmac( milkn&, kiedy zada%e imdecydu%&ce ytanie, i watru%& $i) onuro w z!ot& $zcz)k) re.y$era" #yla!em, .e mo%a c(orama!a 0y!a teraz +ociem, kt1ry nazywa! $i) Mum(rey 6o+art* tak myla!em, oniewa. i %a$am cz)$to 0ywa!em 6o+artem" 6o+ie zaw$ze milcza!, trzyma%&c ow!o$ion& !a) na $zklance

e!ne% w(i$ky, a umiec(a! $i) tylko wtedy, kiedy widzia! wycelowany w $ie0ie rewolwer" Strzela% owiedzia!em" Odda$z mi tylko rzy$!u+)" Pro$z)4 6o+ie tak zaw$ze m1wi! owiedzia!em" I wtedy odno$i! $zklank) do u$t, a ni++er$iedz&cy rzy 7orteianie m1wi!> 3o$y' an %u. i! te% nocy, $ze7ie": C(odzi tylko o to, a0y.ycie toczy!o $i) %ako narz1d rzy ozorac( dramatyzmu" I tylko to"

Pod$zed!em do okna, za kt1rym odno$i! $i) %u. dzie;, i atrzy!em na $amotn& +wiazd)%utrzenki, a otem rze%ec(alimy rzez %ak& o$ad) 7a0ryczn& i w niekt1ryc( oknac( ali!y$i) %u. wiat!a, a %a omyla!em o tyc( w$zy$tkic( ludziac(, kt1rzy w$tali teraz i kt1ryc(oddec(y +orzkie $& od tytoniu, i widzia!em tak.e $tado orannyc( tak1w ci).kic( iczarnyc(, i teraz doiero oczu!em zm)czenie"

I co zro0i! ten a;$ki towarzy$z cierienia4 zayta!em" On zro0i! tylko to, co an 0yzro0i! w %e+o $ytuac%i, rzy%acielu"

C(cia!0ym $i) nai' wody owiedzia!em" Ale %ak wy%d) na korytarz, to tamci mnie$ko;cz&" Mi$toria %e$t niez!a"

O ile %e$t rawdziwa" W$zy$tko %e$t rawdziwe, %eli cz!owiek $i) 0oi" Przy$zed! dal$zy ci&+ do +!owy" On

za0i%a i o %akim cza$ie wyc(odzi na wolno'" I doiero wtedy rzyc(odzi mu do +!owy

ytanie> a co, %eli ten, kt1re+o za0i!em, 0y! tak $amo niewinny %ak %a4 3lacze+o nie omyla! o tym wtedy, kiedy tamten o7icer dawa! mu do r)ki i$tolet z %edn&kul&4

Powiedzia!em anu> w$zy$tko wyda%e $i) rawdziwe, kiedy cz!owiek $i) 0oi" A wi)c iwina tamte+o wyda!a mu $i) rawdziwa" Ale nie m1wmy o tym teraz" On wyc(odzi nawolno' i zaczyna $i) 0awi' w detektywa" Od$zuku%e ludzi, kt1ryc( zna! tamten cz!owiek,rozmawia z nimi, ledzi %e+o .ycie i doc(odzi do wnio$ku, .e tamten, kt1re+o za0i!, 0y! tak$amo niewinny %ak i on" 6o wtedy rze$ta! $i) 0a' i odzy$ka! wiar) w k!am$two, co $tanowinie$tety rzywile% ludzi wolnyc("

I %aki %e$t %e+o koniec4 W imi) komozyc%i owinien oe!ni' $amo01%$two" A nie ma inne+o unktu

widzenia4

N


9/102


/e$t ic( 0ez liku" #o.e tak.e owiedzie' $o0ie> nie wiedzia!em, nie mia!em inne+owy%cia, teraz o.eni) $i), 0)d) ro0i' dzieci i urawia' o+r1dek" Ale m1wilimy o literaturze"

Pa;$kie rozumowanie %e$t kie$kie" Zaomnia! an o rzeczy na%ro$t$ze%" Cz!owiek,kt1ry wy$zed! z wi)zienia, nie rze$ta%e $i) 0a'"

#am nadzie%) owiedzia!em" Ale nie mielimy inne+o tematu do rozmowy" W o+1le

nie 0ardzo %e$t o czym m1wi'" 2iec( an $o%rzy na to z te% $trony"Poci&+ w%ec(a! na wroc!aw$ki 3worzec 8!1wny" Wzi)limy $wo%e walizki* kiedy ludzie

oucili %u. korytarz, konduktor o$wo0odzi! na$ i wy$zlimy na eron" Po drodzezo0aczy!em od0icie $wo%e% twarzy w lu$trze* nie o+olony, $zary, wy+l&da!em %ak odlec"

2o owiedzia!a ma!a" Pro$z) ami)ta'> w razie cze+o do kaitana Sam$onowa" -odo0ry cz!owiek, tylko wariat" Przera$zam, .e nie rzed$tawi!em $i) anu, ale rzy wy%ciu zwi)zienia odi$a!em zo0owi&zanie, .e nie 0)d) m1wi' o niczym, co 0y!o w wi)zieniu" 2ieznam ana i nie mo+!em wiedzie', czy mnie an nie zadenunc%u%e"

6ardzo $!u$znie z a;$kie% $trony owiedzia!em" -rzyma% $i) an te+o w dal$zym ci&+u,%eli nie c(ce an mie' na$t)ne+o, tak rzecie. rzykre+o okre$u a0$tynenc%i" A kiedy $i)an owie$i4

2ie odowiedzia!" Patrzy!em na nie+o i %u. wiedzia!, i. +o nie zaami)tam* z0yt wielu ic(widzia!em, a0y ic( ami)ta'" 6y!o mi

rzykro, ale nic na to oradzi' nie mo+!em" On wre$zcie ockn&! $i) i $o%rza! na mnie" 3lacze+o an myli, .e %a $i) owie$z)4 Pan rzecie. za0i! te+o za$ra;ca" Poc(odz) %e$zcze troc() i orozmawiam z lud5mi, kt1rzy +o znali rzek!" Za0awi) $i)

w detektywa, %ak an to owiedzia!" Poczekam %e$zcze" 2auczy!em $i) czeka'" I mia! an do0ryc( nauczycieli" -en o+l&d rzyno$i anu za$zczyt" I ro$z) ami)ta' Sam$onow, wariat"Wzi&! walizk) i od$zed!* nie wiem nawet, czy $i) odwr1ci!, tak %ak ci w$zy$cy odc(odz&cy

na zaw$ze w 7ilmac(" -ylko Mum(rey 6o+art zaw$ze rzyc(odzi! znik&d i wnik&dodc(odzi!" 2ie mia! on %ednak ciotki z du.ym mie$zkaniem i o0darzone% temeramentemneaolitanki* 61+ i 2atura u$trze+!y +o od te+o, o ile mnie do0rze oin7ormowano"

Odnalaz!em dom mo%e% czci+odne% ciotki i zadzwoni!em" Po c(wili otworzy!a drzwi* wrozc(e!$tanym $zla7roku i o oczac( zaadni)tyc( o 0ez$enne% nocy wy+l&da!a w$aniale"

/e$te, !a%daku owiedzia!a" 3o0rali $i) wu% z $io$trze;cem %ak dwa dia0!y w u$tymm!ynie" 8dzie /1ze74

W!anie rzy%ec(a!em z War$zawy owiedzia!em" Cztery$ta kilometr1w" Wu% o$zed! o ieni&dze" Znam wu%a %u. tyle cza$u i nie ami)tam, a0y kiedykolwiek mia! ieni&dze"Z!aa!a mnie za w!o$y" Srzedalimy ianino i wu% o$zed! o ieni&dze" 2ie ma +o %u. dwa dni" #1w, +dzie on

%e$t"O$wo0odzi!em $i)* o!o.y!em r)k) na $ercu, a lew& no+) wy$un&!emnarz1d i wiedzia!em, i. w$zy$tko %e$t %u. rze+rane" #ia!emz!e e'tree, lecz w$aniale o$tanowi!em ze%' ze $ceny"

/eli $uma %e$t znaczna, nale.y $i) liczy' z tym, .e wu% c(wilowozaomnia! $we+o adre$u owiedzia!em tak +!ono, a0y w$zy$cy mo+li u$!y$ze' mnie$&$iedzi" /e$t to c(wilowa amnez%a$owodowana de$trukcy%nym w!ywem alko(olu" -ak to wy+l&da, %eli $i) rzecz nawietli znaukowe+o unktu widzenia" #o.nato r1wnie. nazwa' rze%ciow& $yc(ode+radac%& alko(olow&" #1wi&c %ednak o ludzku,wu% na ewno zna%du%e $i) w wietnym

(umorze i (ula" Potem wr1ci, a0y zacz&' nowe .ycie, kiedy $ko;cz& $i) %u. dni r1. i wina" Wu% wr1ci wtedy, %ak rzei%e o$tatni +ro$z" Ciocia to wietnie u%)!a"


10/102


S&$iedzi owy$tawiali %u. +!owy* o$t&i!em %e$zcze o krok narz1d i o$tanowi!emrzem1wi' teraz .elaznym +!o$em, rzyomniaw$zy $o0ie, i. na%0li.$zym $&$iadem ciotki%e$t ewien aralitk rzykuty od i)tna$tu lat do 7otela i w!ada%&cy %edn& tylko r)k&" 2iewiedzia!em, czy rodzina dota$zczy!a +o do okna, ale nie c(cia!em, a0y uroni! c(o' $!owo"

Zn1w z!aa!a mnie za w!o$y, lecz odczei!em $i)" -ym razem c(wyci!em %& z0yt mono za

rze+u0 i za$ycza!a z 01lu" Po co tu rzy%ec(a!e4 C(cia!em, a0y ciocia od$t&i!a mi ok1%" #am ci) wuci' do mo%e+o domu4 e0ycie w$zy$tko rzeili z /1ze7em4 2ie do'

mam te+o %edne+o n)dznika, kt1ry zmarnowa! mi .ycie4 /e$zcze kiedy 0y!am dziewczyn&,o$trze+ano mnie rzed nim"""

-o ciocia ami)ta %e$zcze te cza$y4 zawy!em wro$t ze zdziwieniem i $!y$za!em %u.teraz tak mi!y $ercu memu rec(ot aralityka" "

Zatrza$n)!a mi drzwi rzed no$em" Sk!oni!em $i) $&$iadom* aralityk mac(n&! r)k&*od$zed!em" Po kilku moic( krokac( zawr1ci!em %ednak i zadzwoni!em" Zn1w ukaza!a $i) wdrzwiac( %ak widmo 0oleci i zw&tienia"

C(cia!em tylko owiedzie', .e %ak cioci) dia0li orw& do iek!a o mierci, ro$z) nieowo!ywa' $i) na zna%omo' ze mn&" +ai di. /dieu.

Ru$zy!em rzed $ie0ie i tu. o0ok rzy$tanku tramwa%owe+o zo0aczy!em re$taurac%)*w$zed!em" Pod$zed! do mnie kelner o wy+l&dzie aktora +ra%&ce+o $zlac(etne+o o%ca"

Wierzowa z +ro$zkiem i iwo owiedzia!em" A w1deczka4 W1deczki nie 0)dzie" 2ie 0)dzie4 owiedzia! z rozdziera%&cym %)kiem" 2ie4 2ie" /eden za$rany +o' na $ali i %u. %e$tem $tratny z $ame+o rana owiedzia! $zlac(etny

o%ciec i od$zed! a %a &y)lae& o *u(u ze!ie i o ty&, (ak po wo('ie rokutysic dziewi$settrzydziestego dziewitego siedzieli)&y wszyscy w (ed'y& poko(u- aka, ciotka z dwie&acrka&i- &o(a &atka i (a- oraz ordy'a's *u(a, ktry opowiada wa)'ie po raz set'y

szczegy ohaterskie( )&ierci *u(a. *u( ze!, 'a czele atalio'u, krzyczc0 12zi$ku(e&yPa'u, i &a&y tylko (ed'o ycie do strace'ia3 ruszy do ataku, a wtedy wraa kulaprzeszya serce (ego. *u( ze!, 'i& sko'a, ucaowa y raz (eszcze zie&i$ o(czyst iodszed drog wszystkich ludzi. 4rdy'a's opowiada- ciotka pakaa rozdziera(co- dwiecrki *u(a take- aka od czasu do czasu przytykaa atystow chusteczk$ do suchychoczu, gdy wszystkie zy wypakaa ya (u uprzed'io- &atka &o(a za&ara 'a spos, o

(aki& zapew'e &y)laa, i przystoi posgowi ole)ci- )wiata elektrycz'ego wtedy 'ie&ieli)&y i po&ie'ie )wiec rzucay upior'e cie'ie 'a )cia'y. 4rdy'a's dyskret'ie skr$ca

soie papierosa z zapasw pozostaych po *u(u ze!ie i cig' dale( sw s&ut' opowie).5otel, 'a ktry& *u( ze! drze&a zazwycza( po oiedzie, ocig'i$to czar'y& kire&- tak

sa&o portret *u(a, przed ktry& paliy si$ )wiece,+.4rdy'a's zapali papierosa, a (a wtedy powiedziae& do crki *u(a ze!a0# 6e' !otel, ktry teraz ocig'$li)cie kire&, (est te' sa&, 'a ktry& *u( ze! zazwycza(

pierdoli poko(wk$ po oiedzie, prawda"# 6ak # powiedziaa.# 7 te' sa&, 'a ktry& zazwycza( pierdoli krawcow &a&usi, prawda"# 6ak.

%aka przerwaa &i wspa'iay& geste&.# Ma(estat )&ierci, 8rzegorzu, (est czy&), czego (ako 'iewi''e dziecko 'ie rozu&iesz, ale

zau!a( 'asze( ole)ci # rzeka.# 6ak, aciu # powiedziae&.

# 9zy kapita' &wi co) o %ogu" # zapytaa aka ordy'a'sa. *skaza r$k 'a 'ieo.# 2orze # powiedziaa aka. # :iech %ro'isaw opowiada dale(.

=Q


11/102


4powie) potoczya si$ wartko, a 'agle drzwi otworzo'o z hukie&, a w drzwiach ukaza si$*u( ze!. ;ra'y y w &elo'ik i w 'owe !utro z orowy& ko'ierze&. *u( ze! wyra'ie

przyty y od czasu swe( )&ierci i od razu zauwayli)&y, e (est wstawio'y- lecz tylko wgra'icach ogl'ie przy($te( przyzwoito)ci.

skie( )&ierci, 'atych&iast opr'i. ;pi si$ tak (ako) specy!icz'ie, e :ie&cy

zapo&'ieli o 'i&. *ieczore& oudzi si$ wypocz$ty i w )wiet'y& hu&orze, i 'atych&iastpoczu prag'ie'ie. ;da si$ w kieru'ku &iasta- wszed do 'a(lisze(0willi- zasta ta& tylko &od i wystraszo' koiet$, ktre( & wy(echa przed rozpocz$cie&wo('y za gra'ic$ i teraz &ia odci$t (u drog$ powrotu. ?oieta ta rzucia si$ 'a pier) *u(a

ze!a z ka'io&- *u( ukoi (e( rozpacz, zada ko'iaku i tak ta& pozosta, 'a razie zewzgl$dw ezpiecze>stwa osoistego. *ypili i z(edli wszystko, co yo- *u( posta'owiwrci do *arszawy. .:ie wiado&e yo (ed'ak, w (aki spos w gowie *u(a powstaa &y)l,i wa)'ie ta koieta (est (ogo wyawicielk, i 'ie &ogli)&y uzyska3 ad'ych i'!or&ac(i od*u(a, ktry 'a wszystkie pyta'ia dotyczce &ode( osoy z ourze'ie& woa0 3Serca chya'ie &acie=3 *yrawszy co 'a(cel'ie(sze sztuki z garderoy (e( &$a, wzi ( take ze so iw te' spos zosta posiadacze& dwch o'.

Po krtki& czasie, 'atural' rzeczy kole(, z'udzia &u si$ rw'ie druga o'a- pierwszaz'udzia &u si$ (uz daw'o. 4ie o'y *u(a ze!a, (akkolwiek 'ie'awidzce si$ wza(e&'ie,(ed'oczyy si$ w (ed'y& wzgl$dzie0 surowo zara'iay *u(owi alkoholu i hula'ek. *tedy*u( wpad 'a po&ys ge'ial'y w swe( prostocie- ot zwierzy si$ wszystki& dra&atycz'y&

szepte&, e 'aley do orga'izac(i podzie&'e( walczce( z :ie&ca&i. :ay y 'awet po te#&u odpowied'i str(, (ak kady rasowy polski ko'spirator- y to

paszcz przeciwdeszczowy, wysokie uty do ko''e( (azdy oraz pocz uywa swwulgar'ych, uywa'ych przed wo(' przez &ieszka>cw przed&ie)- (e)li (ed'ak chodzi o*u(a ze!a, cele& (ego plugawego ($zyka ya wycz'ie ch$ zade&o'strowa'iaoczywiste( pogardy w stosu'ku do )&ierci. 9ele orga'izac(i wy&agay od czasu do czasu

udziau wu(a w 'oc'ych wyprawach. 4dywao si$ to z cay& 'aleyty& cere&o'iae&- *u(ze! kl$ka, caowa zie&i$- aka zde(&owaa ze )cia'y oraz Matki %oskie( iogosawia *u(a- 'ast$p'ie *u( udziela o(cowskiego ogosawie>stwa swoi& crko& i&'ie, &wic wreszcie po ty& do aki i do swych dwch o'0

# e)li zgi'$, powiedzcie i&, ki& ye&. # 7 wskazywa przy ty& 'a swo(e crki.:ast$p'ie *u( ze! podchodzi do ordy'a'sa i caowa si$ z 'i& po ratersku.# *yacz, (e)li u'iose& si$ kiedy) w stosu'ku do cieie &wi *u( ze! ze szczer pokor

w gosie.# *edle rozkazu, pa'ie kapita'ie # po'ury& gose& odpowiada ordy'a's.*tedy *u( ze! raz (eszcze zawraca od progu i salutowa- po czy& odchodzi. ?oiety

szlochay- ordy'a's pos$p'ie patrzy w zie&i$. 9zasa&i udawao &i si$ wy&k' za *u(e&.

:ie wysila si$ zyt'io0 szed do 'a(liszego aru, gdzie czekaa (u 'a 'iego ko&pa'ia.

==


12/102


@a'o zaiera'o si$ do wdki i ciepych zaksek. Po czy& *u( ze! siada do !ortepia'u i)piewa piose'ki.

7 tak schodziy &u 'oce, a czase& przychodzili 'ie&ieccy a'dar&i, ay, ich wszystkichzaaresztowa i rozstrzela za 'ieprzestrzega'ie godzi'y policy('e(- wtedy spa(a'o rw'ie:ie&cw. podarowa'y (est od %oga. Powiedz &i

prawd$, zakli'a& ci$.*u( ze! z 'a(wysz czci skada pocau'ek 'a po&arszczo'e( do'i &atki swo(e(.# ?i& y 4' 'ie y i (ak y 'ie wyglda, dzi$ku($ Mu, i da &i 'iezwyci$o' dusz$ #

&wi.Po pew'y& czasie sytuac(a ulega z&ia'ie- pierwsze( o'ie *u(a udao si$ wygry drug,

a *u(owi z'udziy si$ 'oc'e wypady i posta'owi wrci do adwokatury- *u( ze! yadwokate& w cywilu. ego ka'celaria prosperowaa dorze i *u( zaraia duo pie'i$dzy-opu)ci go wtedy de&o' alkoholu, 'a ktrego &ie(sce 'atych&iast logicz' rzeczy kole(

po(awi si$ de&o' hazardu i *u( ze! pocz gra w pokera dla od)wiee'ia wyora'i, (ak&i to wyz'a. Po pew'y& czasie przegra wszystko, co &ia- pote& przegra pie'idze swegoaplika'ta, ktre&u udao si$ co) 'ieco) przy *u(u zaroi- pote& poszy pie'idze klie'tw-

pie'idze ordy'a'sa i wtedy sprawa przyraa rw'ie 'ieprzewidzia'y (ak i 'ieprzy(e&'yort0 *u(owi grozio usu'i$cie z palestry. ed'ak :atura i %g odarzyy *u(a ze!au&ie($t'o)ci prostego &y)le'ia- pew'ego d'ia *u( ze! zera ca rodzi'$ i o)wiadczy,

i prag'ie poeg'a si$ z 'a&i. :a pyta'ie dokd (edzie, *u( ze! powiedzia sucho0# 6o daleka droga. /le 'ikt z was 'ie &oe i) za &'. # ze!ie, c to z'aczy" # zapytaaaka.# Ma&o, powiedziae&0 ta&, dokd id$, ad'e z was 'ie &oe i) za &'.# ze!ie, czyy) chcia pope'i (edy'y grzech, za ktry 'ie &a odpuszcze'ia"*u( &ilcza- twarze patrzcych 'a 'iego pokryy si$ lado)ci. *reszcie *u( ze!

powiedzia, o co chodzi- &usieli)&y (ed'ak przedte& kl$k'3 i przysic, e 'ikt 'igdy 'iedowie si$ o drodze, w ktr poda. 4t gestapo dowiedziao si$ o (ego dziaal'o)ci

podzie&'e( i zosta skaza'y 'a )&ier. * oliczu czeka(cych go tortur posta'owi oderasoie ycie, gdy (ako czowiek, twr say, 'ie &oe przewidzie, czy w &$cze>ski& (egoekocie 'ie wyrwie si$ przypadkie& sowo zagraa(ce towarzyszo& i (ego 4rga'izac(i-

'ieezpiecz'ie (est wystawia czowieka 'a pry zyt ci$kie. 4', (ako o(ow'ikorga'izac(i i o'ierz podzie&ia, uwaa, e 'ie &a prawa ryzykowa podda'ia si$ torturo&.

=B


13/102


2latego posta'owi odera soie ycie- 'ie (ako czowiek cywil'y, lecz (ako o'ierz io!icer. * te( specy!icz'e( sytuac(i 'ie $dzie to sa&o(stwe&, lecz tylko ty& sa&y&, co&$cze>ska )&ier z r$ki wroga. Sko>czy wreszcie i poprosi ak$, ay podaa &u krzy do

pocaowa'ia- aka (ed'ak upieraa si$ przy ty&, ay *u( ze! pozosta przy yciu.# ze!ie0 &$cze>ska )&ier z r$ki wroga...

# Ma&o # powiedzia *u(. # 6u 'ie chodzi o &'ie. ak powiada Pis&o0 z prochu powstae)i w proch si$ orcisz. /le (ako o'ierz i o!icer 'ie &a& prawa. %y &oe, i pod wpywe&tortur wyrw ze &'ie (ed'o tylko sowo, a wtedy dziesitki &atek okry($ ao. este&czowiekie& pe'y& pokory i 'ie &a& prawa &y)le, i z'ios$ to wszystko w spos, w laki

z'is to skrzyda )&ierci. :ikt 'ic 'ie &wi- sycha

yo tylko urywa'e oddechy patrzcych 'a *u(a. *u( wyko'a= &a(estatycz'y ruch r$k- (egocrki i (a podeszli)&y ku 'ie&u i *u( ze!, 'akazawszy 'a& kl$k'- 'akre)li 'ad 'a&i

z'ak krzya.# a, odchodzcy (u czowiek, ogosawi$ was 'a przysz drog$ waszego ycia # zacz.%aka przerwaa &u.# ze!ie, czy doprawdy 'ie &a ratu'ku"4kazao si$, i ist'ia ratu'ek # ale to rw'ie sta'owio ta(e&'ie- tak, e kl$k'$li)&y

z'owu. * ogle rzadko wstawali)&y z kola' w tych czasach. 4t w gestapo siedziaczowiek, ktry &g y ca spraw$ zatuszowa. *y&aga (ed'ak powa'e( su&y, arodzi'a 'asza ya ied'a i (edy'y&, co posiadali)&y, y tylko &ay do& ze skrawkie& lasu

koo *arszawy. Po 'aradzie rodzi''e( posta'owio'o do& i las sprzeda, ay wr$czypie'idze szlachet'e&u po)red'ikowi z gestapo- te&u, ktry &g uratowa *u(a- y toosoisty przy(aciel Heidricha i Hi&&lera, o tylko 'a ty& szczelu &o'a yo co)osig'. *u( wzra'ia si$ z pocztku i od&awia przy($cia pie'i$dzy twierdzc, i (ako

o'ierz &a oowizek y przygotowa'y& 'a )&ier- ale kiedy wszyscy ukl$kli)&y przed'i& cau(c (ego do'ie, zgodzi si$ wrew was'y& przeko'a'io&, i tylko ay 'a& 'ie

sprawia lu, przy( o!iar$. 2o& sprzeda'o (eszcze tego sa&ego d'ia (akie&u)Polaczkowi, ktry wzogaci si$ 'agle, ha'dlu(c &ie'ie& zaitych Bydw, i *u( ze! tego(eszcze d'ia otrzy&a 'owy rozkaz o(owy.

Po zako>cze'iu wo('y *u( ze! zap$ta si$ gdzie) i 'ie yo go dwa lata. *reszcieod'alaz si$ i otworzy ka'celari$ adwokack we *rocawiu. Powodzio &u si$ 'iele a do

d'ia, w ktry& &usia z urz$du ro'i (akiego) a'dziora, ktry w uikac(i kole(owe( 'a)cia'ie wykaligra!owa kwiat swoich &y)li0 / P7C@24AD /@M7D 9


14/102


Audzie 'a sali pocz$li si$ )&ia i s$dzie&u z trude& udao si$ opa'owa sytuac($.4skaro'y siedzia 'ierucho&o i oo($t'ie oglda swo(e czar'e pazury. %y spoko('y0wiedzia, i tak czy i'acze( dosta'ie swo(e pi$ lat i 'ic 'ie &oe go uratowa. *reszcie

powsta *u( ze! i zacz od kre)le'ia )wietla'e( sylwetki oskaro'ego. / wi$c (u (akodzieci$ opiekowa si$ god'y&i psa&i- w latach szkol'ych podciga kolegw saszych w

&ate&atyce- skaute& $dc przeprowadza )lepe staruszki przez (ezd'i$- ptakowi, ktregoz'alaz za&arz'i$tego w ogrodzie, wyleczy za&a'e skrzydo i wszystko szo dorze,(ed'ake *u( ze! z(awi si$ 'a sali w ogosawio'y& 'astro(u i kiedy po dugi& idra&atycz'y& prze&wie'iu doszed do lat &odzie>czych oskaro'ego, tragicz'y& geste&wskaza 'a aw$, 'a ktre( siedzia 'ieszcz$)'ik, i zawoa0

# / kiedy w roku dwudziesty& hordy olszewickie ru'$y 'a Polsk$, o' pierwszy sta' wpotrzeie...

9hcia &wi dale(, lecz aplika't uwiesi si$ u (ego ra&ie'ia i *u( ze! usiad. @odzi'aoskaro'ego pakaa rozdziera(co- sa& oskaro'y (ak i poprzed'io siedzia ez ruchu,

po)wi$ca(c uwag$ swy& czar'y& szpo'o&. S$dzia &usia uciec si$ do po&ocy wo'ego,ay uciszy wrzaw$- w &i$dzyczasie zadzwo'io'o (u po polic($, ktre( przyy 'owy

delikwe't. Spraw$ (ed'ak posta'owio'o doprowadzi do ko>ca- tak wi$c powsta sa&oskaro'y i odwrciwszy si$ w ty, patrzy przez dug chwil$ 'a pust )cia'$- wtedy w'aszych sdach 'ie yo (u krzyy.

# 8dyy tu y krzy # rzek oskaro'y po dugie( chwili, wskazu(c wspa'iay& geste&pust )cia'$ poza so # to y& wyczy. / tak, pierdol$ wszystkich. *ysoki Sd, pa'aprokuratora, pa'a s$dziego...

*u( ze! pocz &u dawa rozpaczliwe z'aki, chcc (eszcze co) 'ieco) uratowa.4skaro'y sko'i si$ g$oko w (ego stro'$ i wskaza 'a *u(a ze!a ty& sa&y& geste&,ktry wyko'a y *u(, &wic o hordach. olszewickich.

# F pa'a &ece'asa take # doda w se'sie wy(a)'ie'ia.6 oto rzeczy kole( *u( ze! pow$drowa do wi$zie'ia raze& ze swoi& klie'te&.

4powiada &i pote&, i siedzieli w (ed'e( celi, ale 'ie &y)l$, ay to yo prawdziwe- poprostu *u( ze! (ako artysta lui rzeczy o ko&pozyc(i klasycz'e(- i (ak kade&u praw#dziwe&u arty)cie, prawda wydawaa &u si$ rzecz ah, kiedy chodzio o si$ opowie)ci.

Pa&i$ta&, (ak po wo('ie schwyta'o pew'ego ko'!ide'ta gestapo i ludzie zaierali si$ dotego, ay yeczk do heraty. wydua &u oczy. *u( ze! przysta' i przez chwil$ w

skupie'iu oserwowa sce'$- wreszcie rzek surowo0 1*yducie &u tylko (ed'o oko,pa'owie. Pa&i$ta(cie o ty&, i sy&etria (est estetyk gupcw. ;chyli kapelusza i zadu&a'yposzed przed sieie.

*u(a zwol'io'o z wi$zie'ia po (aki&) czasie i za&k'i$to do do&u dla wariatw podpretekste& choroy u&ysowe(. :a 'ieszcz$)cie lekarze 'ie z'ali *u(a ze!a w stop'iu

dostatecz'y& i za&k'i$to go wraz z katato'ika&i, a wtedy *u( ze! pocz ich ustawia 'arzey wspczes'e i a'tycz'e, i d'ia pew'ego lekarze urzdza(cy ochd u(rzeli /pollo de%elGedere, My)liciela @odi'a 8rup$ Aaokoo'a i 9hopi'a siedzcego pod wierz- wierzy i''y wariat z dugi&i wosa&i, ktrego *u( ze! spec(al'ie wyra y do tego celu.*u(a prze'iesio'o 'a oddzia dla odwykowcw, ale (u po paru d'iach *u( ze! przeko'aw (e&u tylko z'a'y spos piel$g'iarzy i sycha ta& yo wesoe pie)'i i towarzyszcy i&rz$k pucharw. *u(a ze!a uz'a'o za wyleczo'ego i wypuszczo'o ze szpitala.

Kelner o wy+l&dzie $zlac(etne+o o%ca owr1ci! i rzyni1$! mi wierzowin) z +ro$zkiem iiwo" Zacz&!em %e'* %aki ma!y c(!oiec od$zed! do mnie i zayta!>

C(ce$z an zo0aczy', %ak mo%a $io$tra umiera4 2ie owiedzia!em" 3wa domy $t&d" Co %e% $i) $ta!o4

Ode0ra!a $o0ie $amo01%$two" 3okt1r owiedzia!, .e za dwie +odziny wykorku%e"3yc()"

=


15/102


2ie owiedzia!em" /a 1%d) rzek! %aki cz!owiek $iedz&cy rzy $&$iednim $toliku* $zy0ko za!aci! i

wy$zed! razem z c(!ocem" Patrzy!em za nimi, %ak rze$zli rzez ulic) i znikn)li za ro+iem,lecz zanim to $i) $ta!o, $tali rzez c(wil) narzeciw $ie0ie wymyla%&c $o0ie, a. wre$zcieten m).czyzna da! c(!ocu ieni&dze i ode$zli"

7& dale( &y)lae& o *u(u ze!ie i o ty&, e 'ie &'ie chodzi (ego stro' ulicy- i o ty&,i wszyscy go kochali- (ego o'a, (ego dzieci- ludzie, ktrych widzia raz tylko w yciu-koiety, ktre uwodzi i porzuca 'ie wda(c si$ w z$d'e wy(a)'ie'ia- kel'erzy, ktrzy

przy'osili &u wdk$- &y)l$, e kochay go drzewa i gwiazdy, i rzeki, w ktrych si$ kpa. /'a(ardzie( ze wszystkich ludzi kochae& go (a. :ie pa&i$ta&, ay kiedykolwiek zwrci 'a&'ie u wag$.

@az tylko dosza do 'iego )wiado&o), e w ogle ist'ie($ 'a )wiecie- wtedy, kiedydor$czo'o &u akta sprawy, w ktrych przeczyta ze z'udze'ie&, e (ego siostrze'iec sta(e

przed sde& pod zarzute& usiowa'ia za(stwa. @odzi'a uprosia go, ay &'ie ro'i i ayzachowa wstrze&i$liwo) w d'iu rozprawy. Przypuszcza&, i 'ie cierpia &'ie wa)'ie zpowodu si 'arzuco'e( &u trzewo)ci- &i&o to pod( si$ oro'y.

:ie ya to sprawa sko&plikowa'a. 4(ciec &( zgi' w roku tysic dziewi$settrzydziesty& dziewity&- &atka poz'aa i''ego &$czyz'$. :ie rozu&ieli)&y si$ z 'i&-ucieke& z do&u i kae& si$ przez dugi czas, lecz 'ie u&iae& z'iszczy w soie &io)cido &atki i po (aki&) czasie wrcie&, i poprosie& &atk$, ay porzucia tego czowieka.

# S sprawy, ktrych (eszcze 'ic rozu&iesz # powiedziaa &atka &o(a. # ?iedy doro)'iesz,zrozu&iesz, czy& dla sieie s &$czyz'a i koieta. # 7 to yo (u wszystko- i odszede& z po#wrote&.

*iedziae&, o czy& &wi. 2ziewczy'y 'ie zwracay 'a &'ie uwagi- wygldae& o wiele&odzie(- ye& przesad'ie wstydliwy i pie& 'awet, lecz i to 'ie po&agao. %yy to (eszczeczasy okupac(i i w k'a(pach *idywao si$ szes'astolatkw pi(cych 'a u&r i &wicych

($zykie& przed&ie), co &iao i& po&c w chwili, kiedy spe'i si$ ich &arze'ie- 'iezaz'awszy (eszcze ycia, &ieli &ao czasu, ay przyzwyczai+ si$ do &y)li o )&ierci. *szyscyo'i &ieli dziewczy'y pi(ce tak sa&o i &wice ich ($zykie&- o'e take &iay i& po&c. :oi %g &ia i& (eszcze po&c- dorze, e soie o ty& przypo&'iae&.

/le (a 'ie &iae& dziewczy'y i d'ia tego po roz&owie z &atk posta'owie& zrozu&ie-wieczore& poszede& 'a, ulic$, po ktre( chodziy ladacz'ice. Stae& w deszczu, palc

papierosa- &usiae& ochra'ia go r$k, ay 'ie z&k, i &y)lae&, i wszystko dzie(e si$,(ak y powi''o, a powi''o si$ sta w deszczu, rozkraczywszy szeroko 'ogi i palcpapierosa, patrzc 'a ludzi spo(rze'ie& zuchway& a oo($t'y&- i powi'ie' y (eszcze kto))piewa(cy zachrypy& gose& piose'k$ o czar'y& kocie, ktry (est wrogie& &io)ci- a o'ewszystkie powi''y &ie twarze 'az'aczo'e alkohole& i ty&i

wszystki&i 'oca&i, ktrych 'ie przespay do ko>ca, a zapach kiepskich ich per!u&powi'ie' &iesza si$ z zapache& potu, &gy i tyto'iu- z #zapache& rzadko pra'ych koszul iwszystkich k'a(p, w ktrych szuka si$ )&iechu, i chocia 'igdy tak 'ie ywa, tak przecie (est'aprawd$.

4 ty& &y)lae&, sto(c w deszczu i sucha(c pie)'i o kocie, ktr kto) ta& )piewa dla&'ie w 'ieie, a o'e wszystkie przechodziy ook &'ie i )&iay si$, a (a patrzae& za 'i&i,

(ak id koyszc iodra&i, i 'ie wiedziae& (eszcze, e o'e s 'a()wi$tsze ze wszystkich, o)wi$ty& (est tylko to, za co czowiek &usi zapaci swo( proc i swoi& poda'ie&, apote& &c ode() i &c zapo&'ie wi$c stae& rozkraczo'y w deszczu i palie& papierosa,ktry gryz &o(e gardo, a te' ied'y skurwysy' )piewa o czar'y&, sodko &ruczcy&kocie, a o'e podchodziy do &'ie i )&iay si$, i wstydziy si$ 'aprawd$, patrzc 'a &o(

okrg twarz- a (a wstydzie& si$ take, gdy ad'a z 'ich 'ie chciaa i) za &'. *tedyodrzucie& papierosa pa&i$ta(c o ty&, e 'iedopaek trzea odrzuca ruche& lekki& i

=H


16/102


'ieday&, i pocze& do 'ich podchodzi, a o'e &wiy0 1< dzieckie& 'ie p(d$.3 *tedyzapalae& 'owego papierosa i wci (eszcze szede& za 'i&i poprzez deszcz i )piew tegota& z gry, a wreszcie 'a(starsza z 'ich, czeka(ca (u od rogu 'a klie'ta, powiedziaa0

# M'ie ta& wszystko (ed'o. ?lie't (est klie'te&. Poka !ors$, &( &ay ksi$.Pokazae& (e(, a o'a przeliczya stara''ie i powoli (ak chop, ktry wa)'ie sprzeda

ko'ia i ktry 'ie u&ie przesta si$ dziwi, i (ego ci$ki, siwy ko> (est tylko zwitkie&z&i$tych papierkw, ktre przeszy (u przez tysice saych i rud'ych rk- pote& schowaapie'idze do toreki, powiedziawszy0

# 6rud'o, 'ie &a& selekc(i. /le id troch$ z tyu za &', o kolea'ki $d si$ )&ia.Przode& posza, a (a szede& kilka krokw za 'i- i wci (eszcze pada deszcz te( suche(

sierp'iowe( 'iedzieli, a te' ta& w grze, ktry &'ie lui, )piewa dla &'ie, a (a &oke& (akpies. cz 'as, a wtedy id dale(0 alu&i'iowe,czyste i (as'e. /le wtedy (eszcze o ty& 'ie wiedziae& i patrzye& w odicie swe( twarzy

(as'e(, okrge( i dzieci''e(- i tak czyste( (ak koieta, o tylko 'a 'as zosta(e te' ich rud, ao'e id dale(. i tylko dla 'ich kto) ta& )piewa 'a grze. *i$c powiedziae& soie, stara(c

si$ &y)le prosto i wyra'ie (ak w ksice do 'auki ocego ($zyka0 przecie (este) (u i''y&czowiekie&. Poz'ae) to, co dla wielu (est 'a(wa'ie(sze. Poz'ae) t$ rzecz, dla ktre( two(a

=J


17/102


&atka wyraa i''ego czowieka i zostawia cieie. 7 wa)'ie przez to &usiae) ode()- ateraz 'ie &asz (u do&u- i 'ie dla cieie pada deszcz- i 'ie dla cieie kto) ta& )piewa 'a

grze.Mo(a czyta'ka sko>czya si$ i wtedy wysza o'a, poprawia(c sukie'k$ i 'ie patrzc

wcale 'a &'ie i 'a twarz &o(, 'az'aczo' rozpust i wiedz o wszystkich &atkach i

wszystkich siostrach, i 'arzeczo'ych- chwycie& za o& sto(cy w kcie- 'a sprawie *u( #ze! ro'i &'ie i dostae& wyrok do&u poprawczego do pe'olet'o)ci- zwol'io'o &'ie tuprzed ko>ce& wo('y.

Aecz 'ie wrcie& (u do do&u, po(echae& w gry ra las, a pote& przy(echae& do*u(a ze!a. Miae& troch$ zaoszcz$dzo'ych pie'i$dzy i chciae& kupi soie &otocykl-tra!ia &i si$ dory Harey#2aGidso', ale &iae& zyt &ao- tak wi$c raz (eszcze zawrcie&do lasu i wtedy 'auczye& si$ sprzedawa kradzio'e drzewo chopo&, i kiedy uzierae& (udo), ay kupi Harleya, z lasu odszede&. 9hciae& zoaczy si$ z *u(e& ze!e&-

zadzwo'ie& do 'iego i *u( ze! powiedzia &i, ay& czeka 'a 'iego w arze o czwarte(.Miae& (eszcze troch$ czasu i poszede& do ki'a- dzie> y gorcy, i 'a katze'(a&&er

'a(lepsze (est ki'o i dra&at oycza(owy, gdy strzay i piose'ki 'iedore s w katzu.

Siedzieli)&y wszyscy w rozchesta'ych koszulach- widow'ia pe'a ya wczora(szych, a SirAaure'ce 4liGier kl$czc caowa &iecz i wszystko yoy dorze, lecz p'ie( zacz$li &witroch$ zyt go)'o 'ad groe& 4!eii i wtedy (ede' z wczora(szych powiedzia &i, i w ki'ie'aprzeciw (est co) cichszego, i poszli)&y ta& raze&, a 9harles %oyer dusi o'$ i wargidray &u tak pi$k'ie, kiedy &wi (e( o ty&, i teraz wszystko si$ usrao i e dla 'iego 'ie&a (u ycia, i dusi (, przycis'wszy 'ikcze&' do )cia'y, a (e( oczy wychodziy 'a 'itkach

(ak koto& w !il&ach 2is'eya, a wreszcie osu'$a si$ z ($kie&, a o' chwil$ (eszcze patrza'a drce swo(e do'ie, 'i& si$g' po pistolet, ay skrci &$k$ ist'ie'ia- szu&ia cichowe'tylator i tak udao &i si$ wytrwa do czwarte(- i paczc wyszede& w so'ce. Stae&

przez chwil$ 'a rogu ulicy i patrzye& 'a psa przywiza'ego do latar'i, ktrego kopal (aki)czowiek, a pole& wszede& do aru, w chd i szu& we'tylatora.

6u po czwarte( wszed do aru *u( ze! i y (ak zwykle wykwi't'y- &ia 'a soiespod'ie z lekkie( a'gielskie( !la'eli- ia koszul$ i cie&'y krawat- tweedow &ary'ark$ ikapelusz trzy&a w r$ku. cu, a (a siedziae& w g$i aru ook dwch lot'ikw, ktrzy pili 'ie &wic wcale zeso. *u( ze! sta chwil$ ez ruchu, rozglda(c si$ z&ruo'y&i oczy&a, a koietyprzestay &wi i patrzyy 'a 'iego, a ook u&ie siedziaa (aka) wy(tkowo ad'adziewczy'a i o'a take patrzya 'a 'iego, a *u( ze! spo(rza 'a 'i, (ak kto) idcy drog

patrzy 'a drzewo, ktre warto zapa&i$ta- stara''ie sko'trolowa wrae'ie, (akie wywar 'apatrzcych, a pote& podszed do u&ie.

# Po co dzwo'io) do &'ie"

# 9hciae& si$ zapyta- co roi dale(.# :ieatwo 'a to odpowiedzie. Mao (est za($ dla dorosych ludzi.# 9zy &o'a *u(a zaprosi 'a wdk$" # 6rzea # powiedzia *u( ze!.


18/102


# 2zisia( 'ikt 'ie wy&aga od aktora urody. *ystarczy, ay &usia si$ schyli, kiedyprzechodzi pod krzese&.

# /ktore& ## powiedzia *u( ze!. # ak to ta& (est" 1Ai!e+s ut a walki'g shadow, a poorplaGer...3 i (ak dale("

16hat struts a'd !rets his hour upo' the stage # a'd the' is heard 'o &ore- it is a tale+told y a' idiot, !ull o! sou'd a'd !ury, sig'i!yi'g 'othi'g.3

# :o c # rzek # zosta> aktore&. %y &oe, i $dziesz saw'y. 9hocia 'ie. :ie (este)i'telige't'y. este) chytry. /le 'ie chytro)ci &ieszka>ca wielkiego &iasta. 6wo(a chytro)

(est chytro)ci wie)'iaka. Mao ci (ed'ak z tego przy(dzie, o 'ie &asz charakteru.# 6ak &y)lisz"# 6o 'ie sta'owi powodu do 'iepoko(u. 9harakter# (est po($cie& elastycz'y&. 6ak czy

owak 'ic y ci z tego 'ie przyszo.# 9hciay& ci$ poprosi o po&oc w pew'e( sprawie # rzeke&. # 6u (est pewie' lekarz,

ktry &a &otocykl do sprzeda'ia. 9zy chciay) sporzdzi u&ow$ kup'a"*u( ze! ktry do te( chwili sprawia wrae'ie czowieka z&$czo'ego was'

szlachet'o)ci, oywi si$ &gle.# Masz pie'idze" # 6ak.# 7le" Powiedziae& &u. # Masz przy soie" # 6ak.# Aekko&y)l'ie z two(e( stro'y. Moge) przecie zgui. Poka. *ycig'e& z kiesze'i

zwitek a'k'otw i pokazae& &u i to yo tak, (aky kolorowy ptak, ktrego 'ie dotk'e&,odlecia 'agle i wiedziae&, e 'ie dotk'$ go (u 'igdy. *u( ze! w skupie'iu przeliczy

pie'idze i schowa (e do kiesze'i.# 6o &o(e ho'orariu& # powiedzia. # 6wo(e ho'orariu&"## as'e. 6o (a przecie ye& twoi& oro>c u sprawie. 4 co ty wtedy ye) oskaro'y"

u 'ie pa&i$ta&.# Morderstwo # powiedziae&. # /rtyku dwie)cie dwadzie)cia pi$ kodeksu kar'ego.# 6yle ior$ za tego rodza(u spraw$. * kady& razie to ad'ie )wiadczy o toie, e 'ie

zapo&'iae). e)li (eszcze 'ie &asz charakteru, to 'a$dziesz go. :a$dziesz go # (estzwrote& 'ie!ortu''y&, ale czasa&i 'ie trzea zwraca uwagi 'a sowa. :iezdar'o) pew#'ych !or& sta'owi ich si$. 2oua'ier, @ousseau, 2osto(ewski, sztuka ludw pry&ityw'ych.

Mado''a 2rezde>ska... *a'e s tylko akty i ich i'terpretac(a.# My)lae&, i (est odwrot'ie.# Miae) rac($ # powiedzia *u( ze!. # Powiedziae& tak ze wzgl$dwI pedagogicz'ych.

:ie pi( za szyko, o si$ upi(esz. :ie lui$ pi(a'ych &odych ludzi. /lkohol (est sprawzdrowego rozsdku, a 'ie zdrowego odka.

# :ie upi(a& si$ # powiedziae&. # 6a&, w lesie, 'auczye& si$ pi. / dlaczego ty pi(esz,

*u(u"# Bey si$ wyroi dra&atycz'ie. Bey wprowadzi w ycie ele&e'ty a)'iowe. , ki& chcesz, i pa&i$ta(0 wa'e

(est tylko wyroie'ie dra&atycz'e i ele&e'ty a)'iowe.# 2laczego &i 'ie chcesz odpowiedzie"# /le wa)'ie to roi$ # powiedzia *u( ze!. # 6y teraz &y)lisz, e (este) piekiel'ie

'ieszcz$)liwy. ,Miae) kiepsk &odo) i 'ikt ci$ 'ie kocha. 6o prawda. /le to ci si$ przydap'ie(. ?iedy $dziesz chcia z'iszczy (akiego) czowieka czy pope'i (akie) )&iesz'e

=N


19/102


a(dactwo, or si$ wstecz i z'a(dziesz 'a wszystko usprawiedliwie'ie. 7 kiedy kto) $dziepaka przez cieie, ty $dziesz &g gra 'a cytrze. * 'a(gorszy& razie 'a &a'doli'ie. 2a(kiedy) z'ak, (ak ci idzie.

wyszed- wkrtce pote& stracie& przyto&'o) i od'iesio'o &'ie do 'a(liszegoko&isariatu &ilic(i, a 'ast$p'ego d'ia odprowadzo'o do wi$zie'ia, gdzie odsiedziae& trzy

tygod'ie za opilstwo i awa'tury w pulicz'y& &ie(scu.-o 0y!o wiele lat temu* tymcza$em $zlac(etny o%ciec rzyni1$! rac(unek* za!aci!em i

wy$zed!em" 2ie 0ardzo wiedzia!em, dok&d id), ale wiedzia!em, .e o tym trze0a myle'doiero wtedy, kiedy %e$t $i) %u. w drodze" Przyomnia!em $o0ie na+le te+o cz!owieka

z oci&+u i wariata, kaitana Sam$onowa" Po$tanowi!em tedy 1%' do nie+o i owiedzie'mu w$zy$tko"

Kierowca tak$1wki oda! mi adre$ i +ara. znalaz!em 0ez trudu" Poatrzyw$zy c(wil) nani$ki, czerwony 0udynek w$zed!em" Podw1rze mokre 0y!o %e$zcze od wody* widocznie mytotu niedawno %aki $amoc(1d" Przed drzwiami z nai$em 6I9RO $iedzia! na krzele twarz&do $!o;ca %aki .yla$ty cz!owiek o $uc(e% twarzy" Pod$zed!em do nie+o i za%rza!em mu rzezrami)* czyta! ta0el) wy+ranyc( loterii a;$twowyc("

Czy an Sam$onow4 zayta!em" -ak" Czym mo+) $!u.y'4 -o d!u.$za $rawa" 2iec( an $rawdzi $w1% lo$" 2ie c(cia!0ym rze$zkadza'" 3o0rze" Pro$z) rzy%' 15nie%" Wola!0ym oczeka' tuta%, oniewa. an mnie i tak wyrzuci" 2ie ma $en$u rzyc(odzi'

dwa razy w te% $rawie" Pro$z) $rawdzi' $w1% lo$" 2ie mam lo$u owiedzia! Sam$onow" -ak tylko atrz), czy rzyadkiem nie

wy+ra!em" Czy an zaw$ze okr&.a cz!owieka z ty!u4 Zaw$ze" Pan c(cia! wy+ra' nie kuiw$zy urzednio lo$u4 A c1. to za $ztuka wy+ra',

kiedy $i) kui!o lo$4 Pan mnie zaw$tydza" Pan w $rawie $amoc(odu4 W o+1lnyc( $rawac(" Zaczyna% an" #nie rzy$!a! do ana a;$ki kole+a z E$kadry" Pan 0y! w cza$ie wo%ny w An+lii,

rawda4 A c1. to ma do rzeczy4 Powiedzia! mi, .e %ak 0)dzie 5le, .e0ym rzy$zed! do ana" /e$t 5le" /ak on $i) nazywa4 2ie wiem" 2ie wymieni! $wo%e+o nazwi$ka, kiedy +o o to zayta!em" 6a! $i), .e +o

zadenunc%u%)" Powiedzia! mi, a0ym $i) owo!a! na te+o, kt1ry mia! $iedem $tr&ce;" #yla!em, .e $tamt&d $i) nie wraca owiedzia! Sam$onow" On %e$t c(y0a ierw$zym" 2ie rozumiem"

Przecie. on nie .y%e" y%e" Wyu$zczono +o w!anie teraz" %ec(alimy razem rzez ca!& noc" 3u.o oowiada!" A an na nie+o nie doni1$!4 2ie mia!em cza$u" Sam$onow oatrzy! na mnie" Przera$zam owiedzia!" Czy m1+!0y an zaali' aiero$a4 Zaali' aiero$a4 Pan ali, rawda4Zaali!em aiero$a* tym $amym ruc(em, kt1rym zaala!em zaw$ze, a otem $c(owa!em

zaa!ki do kie$zeni" -o $tra$zne owiedzia! Sam$onow" Wiem owiedzia!em" /e$t nawet monolo+ Czec(owa @O $zkodliwoci na!o+u

alenia:" 2ie ami)tam te+o, nie$tety" Ale owiem anu wier$z Wiktora Mu+o @Po 0itwie:"Oracowany rzeze mnie w celac( wolne% deklamac%i"

Wy$t&i!em narz1d i lew& r)k) o!o.y!em na ier$i" Przez c(wil) milcza!em" Zaomnia!em rzek!em" Powiem anu co inne+o"

=


20/102


O0o%)tnoci %ak.e nie ra+n&' na tym wiecie, 8dzie w$zy$tko ni$zczy $i), kru$ze%e,rzemi%a, 8dzie ni+dy razem nie 0ywa $i) rzecie"""

Sam$onow ow$trzyma! mnie ruc(em r)ki" -o otem owiedzia!" 9.y!em niew!aciwe+o $!owa" Pan mi ko+o rzyomina" Pan

%e$t do nie+o nie$amowicie odo0ny"

-en a;$ki kole+a z u!ku te. mi owiedzia!, .e mu ko+o rzyominam" @A cza$umiera%&cy odc(odz&c $yczy %ak .mi%a""":

Pro$z)4 3al$zy ci&+" Cze+o4 Wier$za, kt1ry zacz&!em m1wi' owiedzia!em" Ka.dy idiota 0y $i) te+o domyli!" -o

0y! wa$z w$1lny zna%omy4 Przy%aciel" = ten cz!owiek %u. nie .y%e4 2ie" Skazano +o na mier', a otem zaroonowano odi$anie ro0y o !a$k)" On

odar! ten aier i rzuci! im w twarz" -u %e$t %edna z tyc( rzeczy, kt1ryc( $i) nie wie naewno" -ak m1wi& ludzie, a %a +o zna!em" -o do nie+o odo0ne" 2iewiele 0y +o to

ko$ztowa!o" I tak 0y mu wrowadzili kuli w ty! cza$zki" 3la cze+o oni za0i%a%& ludzi w tak ma!o za0awny $o$104 Przecie. o

wiele leie% 0y!o0y z lutonem e+zekucy%nym, z kaelanem i z kotem" 6o +dy0y a;$kikole+a mia! kota, to m1+!0y +o odda' kaelanowi do otrzymania, kiedy 0y %u. $ta! rzed

lutonem e+zekucy%nym" O$o0y duc(owne 0ardzo lu0i& zwierz)ta"-en cz!owiek zro0i! to c(y0a dla $!awy owiedzia! Sam$onow" Czy awie mi an

Wre$zcie, o co an tu rzy$zed!4 Potrze0u%) mie$zkania I lekkie% racy" wieczory mu$z)mie'

wolne" -en a;$ki kole+a z u!ku owiedzia! mi, .e an %e$t wariat" ,/a te. %e$tem wariat"Rozumie an4

Sam$onow oatrzy! na mnie" 6y!em %u. zm)czony* c(cia!em, a0y mi da! w z)0y i a0ymm1+! %u. ode%'" #yla!em, .e 0)dziemy $i) teraz 0i' rzez ar) minut i .e co $i) 0)dziedzia!o* a otem m1+!0ym zmyli' %ak& (i$tori) i wieczorem m1+!0ym to %u. oowiada'$iedz&c w dymie i wrza$ku* i m1+!0ym w$zy$tkim m1wi', .e to owi!o o ko0iet) i yta!0ym$i) $!uc(a%&cyc( o +odzin), a oni dziwili0y $i) wraz ze mn&, i. ta ko0ieta nic rzy$z!a

%e$zcze" Ale kaitan Sam$onow nic oru$zy! $i) nawet" Odwr1' $i) an ro7ilem owiedzia! wre$zcie" Odwr1ci!em $i)" Czeka!em na ana owiedzia! Sam$onow" Zaw$ze Wiedzia!em, .e an rzy%dzie" 2ie rozumiem" Wy$tarczy, .e %a rozumiem"

2ie owiedzia!em nicze+o* atrzy!em w %e+o $zalone oczy i wiedzia!em, .e czeka mnie

%aka Za0awa" Czy ma an rawo %azdy4 zayta! Sam$onow" #am" 3o0rze an %e5dzi4 ,/e$tem rzyzwycza%ony do ci).ar1wki" ,/e.d.) nie5le" Raz wilku w%ec(a!em w

c(!o$k& c(at)" Akurat za0ierali $i) do kolac%i i ten c(!o ro$i! 6o+a, a0y o0!o+o$!awi! imrzy wieczerzy" A co an c(ce ro0i' wieczorami4

Pi$a' k$i&.k)" O czym4 O Szymonie Cyrene%czyku" O cz!owieku, kt1ry c(cia! $i) u0i', ale nie mia! $i!y" Za0i!

inne+o, +dy. myla!, i. z c(wil& kiedy oe!ni z0rodni), 0)dzie mia! $i!) $ko;czy' z $o0&"Ale r1wnie. i otem nie mia! $i!y" Wiedzia!, i. czeka%& +o %e$zcze mie$i&ce $trac(u, ucieczek

i oczekiwania, zanim +o nie z!ai& i nie $trac&"

BQ


21/102


Wad!em w ato$ i 0y!o mi do0rze* atrzy!em rzed $ie0ie myl&c o tym, a0y oczy mo%e0y!y u$te i 0ez 0la$ku %ak oczy o$&+u* to $i) niekiedy uda%e, %eli atrzy $i) onad +!ow&$we+o rozm1wcy i myli o czym zue!nie innym"

2ie znam $i) na literaturze owiedzia! Sam$onow" Patrzy! wy$oko onad mo%& +!ow&*r1wnie. i %e+o oczy 0y!y u$te i 0ez 0la$ku" Czy an %u. du.o nai$a!4

2ie owiedzia!em" 9nio$!em +!ow) nieco wy.e%" Sam$onow tak.e* mu$ia!em ouci'wzrok, wtedy on ouci! tak.e" Przez c(wil) atrzylimy na $ie0ie i nikt z na$ nie wiedzia!,co ro0i'"

2iec( an atrzy w lewo, a %a 0)d) atrzy' w rawo owiedzia!em wre$zcie" /ak an $i) w o+1le nazywa4 zayta! Sam$onow, a %a mu owiedzia!em" Czy to an

nai$a! takie oowiadanie o ko0iecie, kt1re% m&. %e$t w $zitalu, a kt1ra ma m!ode+okoc(anka4 /a"

I ten koc(anek i$ze li$ty o te% ko0iecie do %e% m).a4 On mu$ia! owiedzia!em" C(odzi!o o to, a0y mu i$a' li$ty, +dy. to +o trzyma!o

rzy .uciu" -a ko0ieta nie umia!a i$a', wi)c ten c(!oak %e% dyktowa!" W!anie dlate+o tu%e$tem" Rozumie

an4 2ie" 2ie wymyli!em te+o oowiadania" Ci ludzie .yli narawd)" -en cz!owiek $iedzia! w

wi)zieniu i do$ta! +ru5licy, o czym +o wyucili i o$zed! do $zitala" /a .y!em z %e+o .on&i dyktowa!em %e% te li$ty" Po czym nai$a!em o tym oowiadanie, 0o mi $i) to wyda!o w %aki$o$10 urocze" Po czym on wr1ci!, dowiedzia! $io o w$zy$tkim i oe!ni! $amo01%$two" On i

%e+o .ona" -o idiotyzm rzek! Sam$onow" /a to $amo m1wi)" Oni owinni .y' i dr)czy' $i) nawza%em" -o 0y!o0y o wiele le$ze"

Samo01%$two to 0ana!" Ale c1. mo+) na to oradzi'" "A w dodatku ten cz!owiek 0y! moimkole+& redakcy%nym tak %ak> i %e+o .ona, i dlate+o wywalili mnie" #1wi' Wiktora Mu+o4Przyomnia!em $o0ie"

Pro$z)4 Czy mam m1wi' wier$z @Po 0itwie: Wiktora Mu+o4 -o otem owiedzia! Sam$onow i odni1$! $i)" -am, rzy +ara.u %e$t ok1% i !1.ko

olowe" Sam tam cza$em $yiam" #o.e an tam mie$zka'" Praca u mnie lekka* umy'$amoc(1d, zmieni' ko!o, na$marowa'" Skomlikowane narawy rzerowadzam $am" P!ac)marnie, 0o i $am marnie zara0iam" #ia!em tu c(!oaka do omocy, ale od$zed!, 0o do$ta!le$z& rac)" C(od5my, oka.) anu ok1%"

Wzi&!em walizko i o$zed!em za Sam$onowem" Pok1% 0y! ma!y i czy$ty, or1cz$k!adane+o !1.ka $ta!a tam $za7a i niewielki $t1!" Przy tym $tole mo.e an i$a' $wo%&

k$i&.k) owiedzia! Sam$onow" Wikt anu nie 0)dzie rze$zkadza'" C(cia!0ym w to wierzy' owiedzia!em" 2a%+or$ze, .e nie mam du.o cza$u" #u$z)$i) ie$zy', a i$anie nie idzie mi lekko"

8dzie $i) an $ie$zy4 O W m innym razem" #1w an do mnie troc() +rzecznie%, do0rze4 Przera$zam owiedzia!em" 2auczy!em $i) m1wi' w ten $o$10 w $zkole aktor$kie%" Pan %e$t aktorem4 2ie owiedzia!em" C(cia!em nim 0y'" #am z!y +!o$" 2ic $i) na to nie da!o oradzi'" C(od5my teraz do +ara.u owiedzia! Sam$onow" Prze$zlimy do +ara.u, a tam $ta!

$amoc(1d* $zeciocylindrowy ka0riolet o d!u+ie% ma$ce rzea$ane% dwoma rzemieniami"Oony 0y!y nowe* lakier i karo$eria utrzymane 0y!y r1wnie. w do0rym $tanie"

adny w1z owiedzia!em" -o %e$t c(y0a rocznik trzydzieci o$iem al0o mo.e nawettrzydzieci $ze'" 3o0rze an ko!o nie+o c(odzi!"

B=


22/102


/e$t %e$zcze w orz&dku" Ile an za nie+o za!aci!4 -o nie m1% $amoc(1d owiedzia! Sam$onow" 2ieotrze0ny mi wcale" I tak nie ma

dok&d %ec(a'"Roze%rza!em $i) wok1!" Rozumiem owiedzia!em" Pewnie dlate+o an nic ma tele7onu" 6o nie ma do ko+o

zadzwoni'" A czarny +arnitur 0odzie anu otrze0ny tylko raz" I 0uty Z aierowymiode$zwami" So%rza! na mnie"

Panu wierw owiedzia!" A tele7on mam" /ak an to ozna!4 Pa;$kie .y!y na $zyi $& rozd)te" I wi&. trzyma $i) an lew& r)k& za $erce" Wy+l&da an

%ak tra+ik teatru .ydow$kie+o w 8alic%i" Czy do0rze an %e5dzi4 #1wilimy %u. o tym" Poka. an $wo%e rawo %azdy" 2ic otrze0a" 3lacze+o4 O$temlowane dwa razy" Za nieo$tro.n& %azd)" 3o widzenia, kaitanie"Pow$trzyma! mnie ruc(em r)ki" Pro$z) oczeka' owiedzia!" C(c) zo0aczy' a;$kie rawo %azdy"

Pokaza!em mu* o0e%rza! %e dok!adnie i umiec(n&! $i) rzy tym, a %a atrzy!em na nie+o" Wi)c %ak to 0y!o4 Pan racowa! %ako kierowca ci).ar1wki w +1rac(, rawda4 -ak owiedzia!em" I kiedy z%e.d.a!em z rzycze& e!n& drzewa, a nie mia!em na

rzycze) (amulcy i tam $iedzia! m1% omocnik, kt1ry mia! (amulec limakowy" Panrozumie r&czka i +wint, a on rzed ka.dym zakr)tem czeka! na m1% wrza$k i zaczyna!(amowa'" Potem %a wrze$zcza!em znowu i on odkr)ca! limak" A kiedy z%e.d.a!em z +1ry i

o zakr)cie zacz&!em wyr1wnywa', ale %emu zaci&! $i) +wint i zlecia!" A %a atrzy!am za nim,%ak leci trzy$ta metr1w w d1!, i krzycza!em z ca!yc( $il> @/anek, c(wy' $i) o0ur&cz za %&dra iwyrwi% %e ener+icznym $zarni)ciem":

3lacze+o4 Poniewa. i tak %u. ni+dy nic 0y!y0y mu otrze0ne" Wtedy w!anie o$temlowano mi

rawo %ardy o rai ierw$zy" Wi)c kto 0y! winien4 /a owiedzia!em" Powinienem mu rzyomnie', a0y na$marowa! limak tak, a0y

+wint nie zardzewia!" 6ardzo do0rze rzek! Sam$onow" -ylko anzaomnia!, .e %a %e$tem in.ynierem od $amoc(od1w" Wi)c w tyc( rzyczeac( do

rzewozu drzewa nie u.ywa $i) (amulca o +wincie limakowym, tylko o ro$tu dr&+a.elazne+o, kt1rym 0loku%e $i) $zcz)ki" -o %e$t rymitywne ale %eli kierowca z+ra $i) z

omocnikiem, to mo.na %ako %e5dzi'" Pan o ro$tu %ec(a! za $zu0ko rzez zakr)t ia;$kie+o omocnika dia0li wzi)li" Prawda4

I nic %ak tylko rawda rzek!em" 3o0rze" Co do0rze4 Le an tak otra7i k!ama'" Ale czy zwr1ci! an uwa+), %ak $zczerze atrzy!em anu rzy tym w oczy i %ak $mutny

$tawa! $i) m1% +!o$" -ak" 6ardzo do0rze" A otem na koniec wymyli!em t) trywialn& (i$tori) o tym, .e radzi!em mu, a0y oz0y!

$i) +enitalii" Pan rozumie, dlacze+o4 Poniewa. omyla!em o %e+o m!odym .yciu, kt1rezako;czy! tak mie$znie z mo%e% winu, i m)ka mo%a $ta!a $i) nie do wytrzymania" 3late+o$ko;czy!em 0rutalnie i o c(am$ku" -o o ro$tu tak, %ak0ym w!o.y! r)k) do ieca" Panrozumie4

-ak" 6ardzo $!u$znie" Pan to wietnie oowiedzia!" A wi)c wtedy o$temlowano anurawo %azdy o raz ierw$zy za nieo$tro.n& i z0yt $zy0k& %azd)" Czy wyra.am $i) cile4

BB


23/102


-ak" A za dru+im razem4 3ru+im razem rze%ec(a!em rzez mo$t e!en ludzi" /ec(a! an $zy0ko4 2ie" Skierowano na$ na kolektywizac%) i o%ec(a!em ci).ar1wk& do mia$ta, a0y za0ra'

a+itator1w, a ko!o mnie $iedzia! o7icer 0ezieki i +warzylimy" A otem do%ec(alimy do te%

w$i, w kt1re% mieli rzemawia' a+itatorzy, a c(!oi %ako $i) o tym rzedtem dowiedzieli iwy$zli na mo$t, a0y nie douci' tyc( $zczekaczy na wie" I %a zatrzyma!em w1z, +dy. niec(cia!em rze%ec(a' o ludziac(" -en o7icer zacz&! do nic( rzemawia', ale c(!oi nie c(cieli$!uc(a' i on kaza! mi %ec(a' rzez ten mo$t e!en ludzi, a %a nie c(cia!em, wi)c on rzy!o.y!mi rewolwer do +!owy i rze%ec(a!em rzez nic( %ak rzez 0!oto"

-o niedo0rze"- 3lacze+o4 ?wietna $ytuac%a" Kiedy %a myla!em, .e ode0rano anu rawo %azdy o raz dru+i za nieo$tro.n& %azd)" Pan mi nie ozwoli! $ko;czy'" W$zy$tko 0y!o w orz&dku" -en o7icer 0eziecze;$twa

oc(odzi! w!anie z te% w$i i dlate+o +o tam wy$!ano, a0y rzem1wi! %ak $w1% do $woic("Wi)c kiedy oni wy$zli na mo$t, to %a $i) rze%ec(a!em o %e+o 0raciac(, kt1rzy rzy$zli +owita' z wid!ami" ?wietna (i$toria" Pointa, nai)cie, dramatyzm" Ra$owa komedia" 2ierozumiem ana"

Przecie. nie dlate+o anu o$temlowano rawo %azdy o raz dru+i, .e an rze%ec(a! otyc( ludziac(" #ia! an rewolwer rzy!o.ony do +!owy i mu$ia! an $!uc(a'"

-ak, ale %a otem wioz!em ic( z owrotem do mia$ta i 0y!em zue!nie i%any" I cia+itatorzy r1wnie." I tak, ze iewem na u$tac(, wylecielimy z zakr)tu" Wtedy ode0rano mi

rawo %azdy na dwa lata, ale nie ro0iono mi $rawy $&dowe%" Pan rozumie> kierowca,kt1re+o zmu$zono do za0icia ludzi, m1+! te+o nie wytrzyma' nerwowo" W$zy$tko $ko;czy!o$i) do0rze"

2o i m1+!0y an rzez +!uot) owiedzie' z0yt wiele na $rawie $&dowe% rzek!

Sam$onow" O to w!anie c(odzi!o" Wi)c an %e5dzi %ak wariat4 Ow$zem, anie kaitanie"Sam$onow atrzy! na mnie rzez c(wil) i umiec(a! $i)" W alcac( lewe% r)ki trzyma!

a$mo w!o$1w i nie m1wilimy nic* zdawa!o mi $i), .e zue!nie zaomnia! o moim i$tnieniu"Sc(owa!em mo%e rawo %azdy do kie$zeni i wyci&+n&!em do nie+o r)k), ale nie oru$zy! $i)nawet"

3o widzenia rzek!em" Id) dale%" 2i+dzie an nie idzie" A wi)c zo$ta%)" -en w1z ci&+nie 0ardzo do0rze rzek! w$kazu%&c na ka0riolet" 2i+dy nie %e5dzi!em czym takim"

Patrzylimy c(wil) na $ie0ie" Sam$onow wci&. umiec(a! $i) w $o$10, kt1ry wydawa!mi $i) wy%&tkowo w$tr)tny" Pewien 0y!em, .e c(wilami nie ami)ta! o mnie wcale i myla! oczym innym" 2a+le ockn&! $i) i zayta!>

Wi)c an c(cia! zo$ta' aktorem4 C(cia!em" -ym wozem 0)dzie$z an %e5dzi! od cza$u do cza$u owiedzia!" 3otyc(cza$ %a nim

%e5dzi!em" Od %utra to a;$ka rzecz" Czy m1+!0ym wiedzie', %aki to ma zwi&zek z tym, .e c(cia!em zo$ta' aktorem4 Wy$tarczy, .e %a wiem" Pan to %u. m1wi o raz dru+i" I o raz o$tatni" /eli an tu narawd) c(ce zo$ta' i mie' wieczory wolne do racy"Pod$zed!em do $amoc(odu i oar!em $i) z ca!e% $i!y o zderzak* amortyzatory 0y!y do0re i

twarde" #o.na z)0y z+u0i' owiedzia!em"

BD


24/102


/e$t za to do0ry na zakr)tac(" >2iemcy wiedz&, %ak 0udowa' $ortowe wozy" Ile on %e$t wart4 -e+o $i) nie da za!aci'" S& rzecie. %e$zcze ludzie z 7or$&"

2ie odowiedzia!* w$iad!em do $amoc(odu i o!o.y!em r)ce na kierownicy, i oru$zy!em

ni& atrz&c na ko!a* nie 0y!o luzu ani w kierownicy, ani na $rz)+le" O0e%rza!em ta0lic)in$trument1w* w$adzi!em nawet r)k) do $krzynki na r)kawiczki, a otem $o%rza!em naSam$onowa i mu$ia!em $i) wzdry+n&'"

Czy an %e$t ewien, .e %a tu mo+) zo$ta'4 zayta!em" #o+) $t&d ode%'" Pro$z) zo$ta'" 2iec( an $i) troc() rzei" -o 0y!o0y na%le$ze ze w$zy$tkie+o owiedzia!em" Wzi&!em $wo%& walizk) i c(cia!em

%u. ode%', lecz Sam$onow ow$trzyma! mnie" Czy narawd) ta ko0ieta za0i!a $i)4 zayta!" Pan m1wi o te% ko0iecie, o kt1re% %a i$a!em4 -ak" Ona i %e% m&." #1wi!em anu o tym"

Ale nie myl), a0ym %a 0y! rzyczyn&" Zre$zt&, kto wie" 2ie c(cia!o im $i) o ro$tu d!u.e%.y' z nami" -rudno ic( za to wini'"

2ie owinni $i) %ednak za0i%a' owiedzia!em" -o zue!nie zmienia $raw)" Widzian, w moim oowiadaniu oni $i) na%ierw nienawidz&, a otem w$1lnie czyta%& te li$ty"Pan ami)ta, .e ona odda%e $i) temu c(!ocu o raz ierw$zy, kiedy on %e% dyktu%e li$t do %e%m).a i i$ze o tym, co ona czu!a, kiedy oddawa!a $i) m).owi o raz ierw$zy" Potemkoc(anek odc(odzi, wraca m&. i zn1w czyta%& ten li$t, i %e$t im tak do0rze, %ak ni+dy

rzedtem" Pan m1wi o $woim oowiadaniu rzek! Sam$onow" -o niewa.ne" /a $i) ytam, %ak

0y!o narawd)" Czy an rzeczywicie rze.ywa! z ni& %ak0y to $amo, co z %e% m).em4 O tak" W ten $o$10 zacz)!y $i) na$ze za0awy" 2a%ierw dyktowa!em %e% ten li$t,

udawa!em %e% m).a""" no i tak $i) to w$zy$tko $ko;czy!o" 3o0rze owiedzia! Sam$onow" 2iec( an oi troc(), a otem owiem anu, co

ro0i'" Od$zed! %u.* w drzwiac( rzy$tan&! %e$zcze i o0r1ci! $i) ku mnie" -o nie 0)dzietrudne owiedzia!"

6ardzo na to licz)" Zre$zt& an kie$ko !aci" 9miec(n&! $i)" Za!ac) na%leie%, %ak tylko otra7i) rzek!"Roze0ra!em $i) i o!o.y!em na w&$kim, olowym !1.ku" 6y!o +or&co i oddyc(a!em z

trudem* w$zy$tko ac(nia!o 0enzyn& i $marem" #imo to wkr1tce za$n&!em"

O0udzi!em $i) od wiecz1r i wci&. %e$zcze 0y!o 0ardzo +or&co" -ak +or&ce+o lata nieami)ta!em od dawna, a zano$i!o $i) na to, .e i %e$ie; 0)dzie cie!a" W$talem* o0my!em $i)

troc(), a kiedy %u. $ko;czy!em, zo0aczy!em kartk) le.&c& na $tole" Sa!em tak mocno, .e nie$!y$za!em Sam$onowa" 2ai$a!> @Wy$zed!em" Piwo %e$t w kanale" Pro$z) umy' 6#W"Sam$onow":

Po$zed!em $zuka' iwa do kana!u" Zaali!em rzenon& lam) i z$zed!em w d1!$c(odami lekimi od $maru" Podnio$!em lam) i zo0aczy!em $to%&ce w k&cie trzy 0utelki

iwa" C(cia!em otworzy' %edn& z nic(, ale nie mia!em klucza" Oar!em wi)c korek 0utelki o%ak& wy$ta%&c& ce+!) i uderzy!em we; wierzc(em d!oni* 0utelki nie uda!o mi $i) otworzy'*uderzy!em $ilnie% o raz dru+i i wy$ta%&ca ce+!a uad!a" C(cia!em %& w$un&' na $wo%emie%$ce i uni1$!$zy ce+!) na wy$oko' $wo%e% twarzy zo0aczy!em, .e %e$t ona rzykrywk&do do' kie$ko omylane+o $c(owka" e.a! tam rewolwer w naoliwione% $zmacie* nicwi)ce%" W!o.y!em ce+!) na $wo%e mie%$ce i w$zed!em na +1r)" 2iedo0re 0y!o to iwo i i%&c

%e omyla!em, .e trze0a 0)dzie owiedzie' o $c(owku mo%emu kaitanowi"

B


25/102


Kto w$zed! na odw1rko" #yla!em, .e to Sam$onow, lecz 0y! to %aki cz!owiek, kt1re+onie zna!em"

Czy tu mie$zka 3orota4 zawo!a! tu0alnym 0a$em" 3orota4 owiedzia!em" C(y0anie"

3orota, ta kurwa owiedzia! 0a$"

2ic" -u mie$zka kaitan Sam$onow, dylomowany in.ynier od narawy $amoc(od1w" A to na%mocnie% ana rzera$zam owiedzia! 0a$" Pro$z) ana urze%mie owiedzia!em i atrzy!em c(wil) za nim" Szed! trzyma%&c $i)

muru i omyla!em $o0ie, co na$t&i, kiedy $ko;czy $i) mur" -ylko "Anio! Str1. 0y!0y w$tanic rzerowadzi' +o rzez %ezdni) i rozemia!em $i)przypo&'iawszy soie o ty&, (akkiedy) ksidz w szkole zapyta &'ie o to, (ak wyoraa& soie /'ioa Stra. Poprosie& goo dzie> zwoki i w dwa d'i p'ie(, za rad *u(a ze!a, powiedziae& &u, e /'io Str totaki go) ze skrzyda&i, ktry prowadzi &'ie, kiedy id$ pi(a&y przez kadk$ po'ad

przepa)ci. ?sidz zroi strasz' awa'tur$ i o&al &'ie wtedy 'ie wyrzuco'o- wyrzuco'o&'ie zreszt w dwa &iesice p'ie(, oczywi)cie 'ie ez sprawy *u(a ze!a. ?iedy) wczasie lekc(i 'ie uwaae& i z'iecierpliwio'y 'auczyciel uderzy &'ie w twarz, a (a

powiedziae& to *u(owi, ktry z(awi si$ w szkole 'ast$p'ego d'ia, przyprowadziwszy zso (akich) dwch pa'w o wygldzie zawodowych dusicieli. *szyscy &e( yli w)wiet'ych hu&orach- wszyscy trze( trzy&ali w r$kach dugie ykowce

z solid'ego rze&ie'ia.# 9zy to pa' uderzy &o(ego siostrze>ca w twarz" # zapyta *u( ze! 'auczyciela.

:auczyciel pocz si$ usprawiedliwia- *u( przerwa &u (ed'ak wspa'iay& geste&.# 6o 'iead'ie i dzieci po twarzy # powiedzia za&ach'wszy si$, ykowce&. # 9zy u&ie

pa' )piewa"# Jpiewa"# 6ak. Prosz$ )piewa, dopki (a 'ie sko>cz.*u( rozpi rozporek i swood'ie odla si$ 'a )rodek klasy, a 'auczyciel )piewa te'ore&,

zach$ca'y przez dusicieli czy'icych odpowied'ie gesty. *reszcie *u( sko>czy i zapiwszystara''ie rozporek sprawdzi, czy wszystkie guziki s zapi$te- i wyglda przy ty& (ak aktorwst$pu(cy 'a sce'.

# 6eraz &oe pa' wzi )cierk$ i wytrze to # powiedzia do 'auczyciela. # e)li (u pa' takda o wychowa'ie dzieci, to 'iech pa' (e rw'ie przyzwycza(a do porzdku. # l z'w

za&ach' si$ ykowce&. :auczyciel wzi z kta (ak) sz&at$ i wyko'a polece'ie *u(a. #6o (u z'acz'ie lepie( # powiedzia *u(. # e)li pa'u kiedykolwiek przy(dzie ochota uderzy&o(ego siostrze>ca w twarz, prosz$ pa&i$ta, e z(awi$ si$ tuta( z'w.


26/102


Sam an $o0ie rzynie owiedzia!em" I we5 an ze $o0& lam) elektryczn&" Izal&cz an ka0el tak, .e0y na$t&i!o kr1tkie $i)cie i .e0y ana $zla+ tra7i! za a;$k&+!uot)" Wytr&ci! mi 0utelk) z r)ki"

Pro$z) wzi&' $wo%& walizk) i wyno$i' $i) $t&d owiedzia!" -o $zk!o zamiot) $am"Z+arn&!em $zk!o no+& na 0ok, otem odwr1ci!em $i) ku niemu" /eli %a wezm) $wo%&

walizk), to an nie 0)dzie m1+! za0ra' $wo%e% owiedzia!em" 2ie wy0ieram $i) ni+dzie" -o nie 0)dzie zale.a!o od ana, %eli %a donio$)" 2iele+alne o$iadanie 0roni" W,

niekt1ryc( wyadkac( i)tnacie lat" -am do$tanie an w$zy$tko* u0ranie, wikt i oierunek"A teraz rzynie an i dla mnie 0utelk)" Pan rozla! mo%e iwo"

Patrzylimy c(wil) na $ie0ie, otem Sam$onow wzi&! lam) i od$zed!" Sta!em wci&. oddrzewem atrz&c za nim i wdyc(a%&c +orzki zaac( iwa rozlane+o na cie!ym 0etonie, a$k&d doc(odzi! +lo$ radia i tam iewano, .e w de$zczowy wiecz1r iloci u$i&d& za $to!em iwyi%&, +dy. niewiele rzeczy mo.na ro0i' w de$zcz" Wtedy raz %e$zcze omyla!em, .enied!u+o rzy%dzie de$zcz i za0i%e zaac( drzew, +or&ce% $mo!y i wiatru* i tylko $y ac(n&'

0)d& w de$zczu"

@w'ie i te' czowiek, ktry zgi' przeze &'ie, a si$ deszczu, gdy pochodzi ze wsi i(ak kady czowiek ze wsi y przesad'y, i a si$, e deszcz go zai(e, (ak zai(a zawsze tychwszystkich chorych 'a grulic$, a (a dyktowae& te listy (ego o'ie i prosie& go, ay 'ie al

si$ deszczu i ay 'ie &y)la wcale o ty&, gdy teraz (u &edycy'a posza tak daleko 'aprzd,i $dzie &g )&iao y, 'awet gdyy deszcz pada kadego d'ia- i prosie& go, ay &y)latylko o ty&, (ak pierwszy raz y raze& z o'$ w ku- i o ty&, (ak ardzo ya z 'i&

szcz$)liwa, i (ak ardzo zawsze $dzie z 'i& szcz$)liwa, kiedy (u wrci ze szpitala. 7 o ty&,co o'a czua- a pote& przerywali)&y pisa'ie i kochali)&y si$ z'owu- a pote& to weszo (u'a& w przyzwycza(e'ie. / teraz 'ie &a (u a'i %arary, a'i a'a- teraz czekae& (u sa& 'adeszcz, ktrego o' sil a.

My wszyscy yli)&y ied'y&i lud&i- i o', i (a, i %arara. 7 'asz kra( y ied'y- i tylkodlatego (ego lekarz wpad 'a te' po&ys z lista&i, gdy 'ie &ieli tele!o'u. *i$c lekarz

powiedzia do %arary, ay pisaa do 'iego codzie''ie, gdy sta' psychicz'y grulikw(est czase& decydu(cy, (e)li chodzi o ich sta' !izycz'y- i tak %arara zacz$a pisa te

listy, a (a kiedy) spotkae& ( idc do do&u i o'a powiedziaa &i, e kadego d'ia &usipisa (ede' choler'y list, i e &a tego dosy, a wtedy (a (e( powiedziae&, i (e( po&og$, io'a s&iaa sil ze &'ie- a pew'ego d'ia zacze& (e( dyktowa list i &wie& o ty&, co o'aczua, idc po raz pierwszy z 'i& spa, i patrzye& 'a (e( pe'e usta, ktre zroiy si$ 'agle

suche, i tak to si$ zacz$o.Sam$onow wr1ci! i oda! mi 0utelk)" Pan ma dziwne oczucie (umoru rzek!"

Wiem" /a %e$zcze w +ro0ie 0)d) 0awi' $i) +rzec(otk&" I c1. an zamierza4 2ic nie zamierzam" Po c1. anu 0ro;4 2ie trzyma!0y an te+o, +dy0y an nie mia!ozwolenia"

/eli $i) ma 0ro; i wie $i), %ak %e% u.ywa', to nic trze0a ozwolenia" 2ie mo%a rzecz owiedzia!em" /a $i) wyr) w razie cze+o" Ale an $i) nie wyrze"

-en +ara. nale.y do ana" Stalimy rzez c(wil) w milczeniu, a %a $!uc(a!em wci&. te%io$enki o ilotac( do0ie+a%&ce% z otwarte+o okna* omyla!em $o0ie, i. to nic 0y!o radio, atylko !yta +ramo7onowa" Powiedzia!em do Sam$onowa> Zaomnielmy $i) tr&ci'" Iwyci&+n&!em ku niemu $wo%& 0utelk)"

-o nie mo%a 0ro; owiedzia! Sam$onow" -o 0ro; mo%e+o kole+i" Pami&tka z wo%ny"Pan te+o nie zrozumie" Pan nie 0y! na wo%nie" = nic %e$t an o7icerem"

A on anu owiedzia!> @nie komunici mi dali 0ro;, i nie komuni$tom %& oddam": -ak 0y!o"

BJ


27/102


3lacze+o nie trzyma %e% u $ie0ie4 2ie wzi&! ze $o0& walizki" Odda% mu an to, kiedy wr1ci" 2ie wierza w duc(y owiedzia! Sam$onow" I anu 0ym tak.e nic radzi!" 3lacze+o an +o c(ce ami)ta'4 6y! dla mnie %ak 0rat" Pan +o a. tak koc(a!4

Pan mnie nic zrozumia! owiedzia! Sam$onow" 2ic zna an te% oowieci o dw1c(0raciac(, z kt1ryc( otem %eden mu$ia! no$i' i)tno na czole4

Ale kt1ry z wa$ %e$t Kainem4 On" Przecie. +o %u. nie ma owiedzia!em" Sam an to owiadczy!" A mo.e ana nie

zrozumia!em do0rze4 Pan mnie do0rze zrozumia! owiedzia! Sam$onow" 3o0ranoc"Od$zed!* wr1ci!em do $we+o oko%u i rozakowa!em walizko" #ia!em tam o0raz

#adonny, na kt1rym Wu% /1ze7 nai$a! kiedy> @Koc(anemu 8rze+orzowi na ami&tkow$1lnie $)dzonyc( nory i dni w 81rne% 8alilei #aria": 3edykac%i nie da!o $i) niczymzmy'" Powie$i!em o0raz na cianie i o!o.y!em $i), lecz d!u+o %e$zcze

nie mo+!em u$n&'" Wci&. %e$zcze 0y!o +or&co i $!y$za!em t) ie; o ilotac( doc(odz&c&do mnie rzez okno, a kiedy %e zamkn&!em, nie 0y!o wcale leie%* a otem na+le $ad!de$zcz i u$n&!em"

O0udzi!em $i) na$t)ne+o dnia do' 15no, $zy0ko dokona!em a0luc%i i wy$zed!em naodw1rze" Sam$onow $ta! w cieniu drzewa i atrzy! w nie0o, a o$zed!$zy za wzrokiem%e+o, zo0aczy!em klucz odc(odz&cyc( na o!udnie tak1w"

Odlatu%& %u. owiedzia! Sam$onow" Za mie$i&c nie 0)dzie ani %edne+o" 2ie owiedzia!em" -ym razem otrwa to d!u.e%" #yl), .e a. do a5dziernika" ato

0y!o +or&ce"Sam$onow nala! $o0ie (er0aty, o czym oda! mi kartk) wydart& z notatnika" Zna an do0rze Wroc!aw4 zayta!" #ie$zka!em tuta%" Po%edzie an na Parkow& dwa" -u %e$t nazwi$ko te% o$o0y" Przeczyta!em> Weronika

Rackmann" 2iemieckie nazwi$ko owiedzia!em" Za0awne" Pan ma ro$y%$kie, ta ani niemieckie,

mo%e tak.e nie %e$t ol$kie" Pro$z) uwa.a' na ani& Rackmann" Pi%e za du.o" Czy to ona 0)dzie rowadzi' w1z4 Pan" #imo to ro$z) uwa.a'" Ona 0)dzie c(cia!a z anem i'" Sk&d an to wie4 Pani Rackmann nie widzia!a mnie ni+dy na oczy" 6)dzie tak, %ak %a m1wi)" Czy an wie, +dzie %e$t mia$to 6"4 Znam dro+)" Wieczorem an wr1ci" I ro$z) owiedzie' ani Rackmann, .e od dzi$ia% an %& 0)dzie

wozi', o ile ona $o0ie te+o .yczy" Z tym, .e oczywicie %a 0)d) anu !aci!"

W$iad!em do $amoc(odu i al&c aiero$a czeka!em, a. roz+rze%e $i) $ilnik" Sam$onowatrzy! na mnie umiec(a%&c $i) tym $woim dziwnym umiec(em" 3lacze+o an c(cia! zo$ta' aktorem4 zayta! na+le" e0y $i) ukry' mi)dzy lud5mi" 6y!0y an c(y0a niez!ym aktorem" #am z!y +!o$" -e+o $i) nie da!o narawi'" Pro$z) %u. %ec(a'" 3zie; %e$t !adny, $zkoda cza$u" I ro$z)

%e% koniecznie owiedzie', .e od dzi$ia% an %& 0)dzie wozi', a nie %a" -o 0ardzo wa.ne"2ie zaomni an4

2ie owiedzia!em"Wy%ec(a!em* %ad&c owoli, atrzy!em na drzewa, kt1re 0y!y %e$zcze zielone, i oczywicie

Hłasko, Marek - Sowa, Córka Piekarza

Documents

Transcript of Hłasko, Marek - Sowa, Córka Piekarza