Historia

Kabaretu

KabaretKabaret był MIEJSCEM a nie rodzajem przedstawienia. Szło się do niego specjalnie, aby spędzić miły wieczór

przy lampce (lub dziesięciu) wina czy przy butelce szampana. Dziś trudno o lokal, który można by w ten sposób nazwać. Jeżeli idziemy do pubu lub kawiarni, to owszem, mamy możliwość napicia się alkoholu czy

też kawy, jednak nie możemy zobaczyć niczego na scenie.

Gdy idziemy do teatru, wpychamy się na swoje - najczęściej

niewygodne - miejsce i przenosimy się w świat tworzony na

scenie. O napiciu się kawy czy też zapaleniu papierosa możemy

zaś tylko marzyć - albo czekać z utęsknieniem do przerwy.

Jak to się wszystko zaczęło -czyli trochę o

historii kabaretu

Nazwa "kabaret" wywodzi się od francuskiej winiarni lub tawerny. Piwnice takie służyły jako miejsce występów wędrownych komediantów, których wpuszczali właściciele z nadzieją na zwabienie klienteli. W drugiej połowie XIX wieku główną formą rozrywki w kabaretach stała się piosenka,

czyli chanson. Nie jest łatwo uświadomić sobie obecnie znaczenie piosenki w czasach, gdy o radiu i tym bardziej telewizji nikt nawet nie pomyślał. Były to

zarówno limeryki miłosne jak i satyry na życie polityczne i społeczne. Ówczesne środki masowego przekazu - gazety - znajdowały się pod wpływem klas mających pieniądze. Głosem ludu, ulicy była piosenka. A artyści bardzo

dobrze umieli to wykorzystać. Piosenka mogła oszukiwać lub ośmieszać władzę, ale także nawoływać do mobilizacji sił. Było to więc najbardziej

demokratyczne narzędzie satyry, krytyki i protestu.

Bistra czy kawiarnie z jednym śpiewakiem szybko rozrastały się, zaczynały

wykorzystywać kostiumy, rekwizyty, specjalną scenografię - tak powstały tzw.

cafe-concerts, które pod koniec stulecia przekształciły się w music-halle. Ich

publiczność była już znacznie większa, ale celem nadal była przede wszystkim

rozrywka. Do programu music-hallu mogła wkraść się piosenka satyryczna,

jednak siedzibą ostrzejszej formy chanson stał się intymny kabaret. Kabaret

wyrósł z cafe-concerts, ale już od 1881 roku pojawiły się w nim zwiastuny zabawy intelektualnej i artyzmu. Stał się miejscem przyciągającym artystów.

Dzięki połączeniu ich pracy na rzecz sztuki z ludową piosenką satyryczną i

protestacyjną powstał kabaret.

Pierwsze Kabarety

"CZARNY KOT" czyli "CHAT NOIR"

Czarny kot, ściskający łapą szyję zarżniętej gęsi był godłem pierwszego kabaretu. Czarodziejski kot (wzięty z utworów Edgara Allana Poe) był symbolem sztuki. Gęś zaś - gderliwego i głupiego burżuja (zamożnego człowieka).

W 1881 roku wielkie dzieło barona Haussmanna zostało ukończone. W miejsce wybrukowanych kocimi łbami paryskich uliczek pojawiły się bulwary i pałace . Wtedy właśnie Rodolphe Salis wraz z kilkoma innymi członkami towarzystwa Hydropatów założyli pierwszy kabaret artystyczny.

"Chat Noir""Chat Noir" ("Czarny Kot"), bo tak właśnie brzmiała ("Czarny Kot"), bo tak właśnie brzmiała nazwa pierwszego kabaretu, miał swoją siedzibę w nazwa pierwszego kabaretu, miał swoją siedzibę w Montmartre, dzielnicy jeszcze peryferyjnej ze słynnym Montmartre, dzielnicy jeszcze peryferyjnej ze słynnym znakiem charakterystycznym: wiatrakami. Była to znakiem charakterystycznym: wiatrakami. Była to dzielnica dam z sutenerami, przestępców, robotników i dzielnica dam z sutenerami, przestępców, robotników i bezrobotnych.. "Chat Noir" był imprezą skromną, bezrobotnych.. "Chat Noir" był imprezą skromną, przychodzili tam przyjaciele właściciela: kompozytorzy, przychodzili tam przyjaciele właściciela: kompozytorzy, poeci, malarze. Po pewnym czasie Salis rozpoczął poeci, malarze. Po pewnym czasie Salis rozpoczął serwowanie trunków i zgodził się raz w tygodniu serwowanie trunków i zgodził się raz w tygodniu otwierać podwoje "Kota" dla wybranej otwierać podwoje "Kota" dla wybranej publicznościpubliczności. Wnętrze było zaprojektowane tanio lecz ze . Wnętrze było zaprojektowane tanio lecz ze smakiem: szkicami i obrazami spragnionych alkoholu i smakiem: szkicami i obrazami spragnionych alkoholu i zabawy artystów. Na początku "Chat Noir" funkcjonował zabawy artystów. Na początku "Chat Noir" funkcjonował na zasadzie niespodzianki i improwizacjina zasadzie niespodzianki i improwizacji

Na początku "Chat Noir" funkcjonował na zasadzie niespodzianki i improwizacji. Można było tam zobaczyć Emile Goudeau recytującego swoje "Asfaltowe kwiaty" czy też Claude'a Debussy'ego dyrygującego chórem za pomocą łyżki. W 1882 roku Salis założył pod tym samym tytułem czasopismo, które powielało działalność i ducha kabaretu.

Kabaret pękał w szwach. Okolice jednak nie były bezpieczne: nagłe napady rabusiów w trakcie spektakli wplatano umiejętnie w program, co przydawało kabaretowi jeszcze więcej smaku "zakazanego owocu". Po przeprowadzce kabaretu na Victor Masse przez następnych dwanaście lat "Chat Noir" był najweselszym ogniskiem życia nocnego i awangardy Paryża. Sukces "Chat Noir" zamienił Montmartre w artystyczne centrum Paryża, jakim dzielnica ta pozostała do dziś.

Kabaret w Niemczech

Drugim ważnym dla kabaretu krajem są Niemcy. Tu jednak początki naznaczone były piętnem cenzury. Zapoczątkowane jednak w Francji zmiany zaowocowały założeniem satyrycznego pisma "Simplicissimus". Jego twórcy – Albert Langen oraz Frank Wedekind zainspirowani byli bezpośrednio wizytą we francuskim Montmartre. Tekst ten nie przypadł do gustu władzy. Frank Wedekind musiał nawet opuścić kraj po publikacji poematu satyrycznego "Im heiligen Land" ("W ziemi świętej"), w którym prześmiewczo przedstawił wizytę cesarza Wilhelma II w Palestynie. Następnym etapem na drodze do powstania kabaretu, było wydanie zbioru wierszy i piosenek "Deutsche Chanson" przez

Otto Juliusa Bierbauma. Wkrótce potem Ernst von Wolzogen otworzył w Berlinie lokal o nazwie Uberbrettl . W 1901 roku Max Reinhardt stworzył kabaret Schall und Rauch (Głos i dym), przekształcony następnie w Kleine Theater, który parodiował dzieła literackie. Mimo represji ze strony cenzury i policji, cyganeria artystyczna Niemiec (skupiona głównie w Monachium), założyła Związek Ochrony Wolnej Sztuki i Nauki imienia Goethego.

13 kwietnia 1901 roku jedenastu artystów stworzyło kabaret kabaret Jedenastu Katów. Oficjalnie – w obawie

przed cenzurą – miał być to prywatny klub, który raz w tygodniu daje przedstawienia tylko dla zaproszonych gości.

Dekorację sali, w której odbywały się występy, stanowiły narzędzia tortur i maski 11 założycieli kabaretu.. Jedenaście Katów zostało rozwiązane w 1903 po długim tourne. Jednak

mimo stosunkowo krótkiego okresu działalności wywarło znaczący wpływ w historii kabaretu.

Kabaret w Polsce

Pierwszy polski kabaret "Zielony Balonik" został założony w 1905. Pisał do niego Boy-Żeleński,

tworzono szopki satyryczne, w których udział brały znane postaci życia politycznego i kulturalnego

początku XX wieku. W tym samym czasie działał także kabaret "Figliki". W 1909 pojawił się w

Warszawie „Momus” za nazwę przyjmując imię greckiego bożka, znanego ze złośliwej krytyki, drwiny i śmiechu, jednoznacznie wskazując na

charakter działalności.

Dziesięć przykazań życia kabaretu:1. Przychodź, jeśli to możliwe, późno,

dając do zrozumienia obecnym, że masz co innego do roboty.

2. Oddaj płaszcz kobiecie w szatni. Jesteś naszym przyjacielem, a twój płaszcz jest nowy.

3. Siadaj z hałasem, gdzie popadnie. Potem często zmieniaj miejsca, dopóki nie znajdziesz odpowiedniego krzesła.

4. Głośno odczytuj towarzyszce kartę dań oraz win i wódek. Jeśli to możliwe naucz się jej na pamięć, a potem zamów „coś jeszcze”

5. Kiedy już zadbano o twoją materialną wygodę, weź udział- nawet jeśli z początku niechętnie- w występie artystycznym. Spoglądaj z pogodą konferansjera. Jest osłem, i choćby z tego powodu daj mu odczuć swoją wyższość duchową.

6. Swoje głośne uwagi wypowiadaj w najmniej odpowiednich momentach. To one właśnie mają ożywić nasz program.

7. Jeśli jesteś kobietą, krytykuj głośno i ze znawstwem suknię występującej artystki. (Nie zapomnij w tym celu swojej lornetki) .

8. Podczas prezentowania piosenek nie krępuj się i dmuchaj dymem prosto na podium. Pieśniarz będzie go chętnie wdychał. Jego głos stanie się bardziej miękki i sprężysty.

9. Podczas numerów bez skrępowania używaj sztućców i kieliszków. Ich dźwięk dobrze na nas wpływa i zastępuje orkiestrę.

10. Kiedy program już dostatecznie cię znudził, a rachunek rozwścieczył, opuść lokal równie hałaśliwie, jak wszedłeś, ze świadomością, że spędziłeś prawdziwie atrakcyjny wieczór.

Nie musicie klaskać, same sobie zaklaszczemy!

Dziękujemy za uwagę!

Projekt wykonały:

• Marta Kaluza

• Małgorzata Witek

• Joanna Sladek

• Alicja Nicpoń

• Fiona Warchoł

Pod opieką Pani Agnieszki Rozner

Źródła

• http://kabaret.wirtualia.pl/

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Kabaret

• Książka pod tytułem: ,,Kabaret” autorstwa Lisy Appignanesi