HIPOTERMIA - machala.info · temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá...

19
www.hipotermia.edu.pl HIPOTERMIA Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC Sylweriusz Kosiński Tomasz Darocha

Transcript of HIPOTERMIA - machala.info · temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá...

Page 1: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

www.hipotermia.edu.pl

HIPOTERMIA

Praktyczne zasady postępowania przedszpitalnego

KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC

Sylweriusz Kosiński

Tomasz Darocha

Page 2: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

www.hipotermia.edu.pl

temperatura

➔ człowiek jest stałocieplny – zachowuje stałą temperaturę centralną (narządów wewnętrznych) niezależnie od warunków zewnętrznych

➔ człowiek potrafi produkować ciepło i zapobiegać

jego utracie ➔ obwodowe części organizmu zmieniają swoją

temperaturę w zależności od warunków i pełnią funkcję buforu służącego do oddawania lub zachowywania ciepła

Page 3: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

www.hipotermia.edu.pl

co to jest hipotermia

o hipotermii (wychłodzeniu) mówimy, jeżeli temperatura

tzw. centralna obniży się poniżej 35 stopni Celsjusza hipotermia rozwija się jeżeli zmniejsza się produkcja

ciepła, albo zwiększa się jego utrata hipotermia może się rozwinąć także w temperaturze

powyżej 0ºC hipotermia jest stanem zagrożenia życia

Page 4: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

grupy ryzyka czyli u kogo podejrzewać wychłodzenie

osoby, które były zanurzone nawet na krótki czas w zimnej wodzie

osoby, które były narażone na zimne powietrze w szczególności: osoby bezdomne, w średnim wieku, często pod wpływem

alkoholu i skłonne do ryzykownych zachowań samotne, chore, niesprawne osoby w wieku 60-80 lat,

które rzadko opuszczają swoje mieszkanie i zazwyczaj w nich zostają odnalezione

www.hipotermia.edu.pl

Page 5: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

rozpoznanie

dotyk

przyłóż dłoń do klatki piersiowej chorego

wzrok sprawdź czy poszkodowany ma dreszcze

(drżenia mięśniowe)

www.hipotermia.edu.pl

Page 6: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

sprawdź oddech przez 60 sekund

www.hipotermia.edu.pl

rozpoznanie

Page 7: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

skala oceny hipotermii według IKAR

klasyfikacja opis Tc (°C)

HT I ● przytomny

● obecne dreszcze 35 – 32

HT II ● obniżony poziom świadomości

● apatia, zaburzenia mowy i koordynacji ruchowej

● nieobecne dreszcze

32 – 28

HT III ● nieprzytomny

● możliwe zaburzenia rytmu serca

● zazwyczaj bardzo wolne,

● nitkowate tętno, rzadkie, płytkie oddechy

28 – 24

HT IV ● zatrzymanie krążenia, śmierć <24

HT V ● śmierć, zamarznięcie

Durrer B, Brugger H, Syme D. The medical on site treatment of hypothermia. Commision For Mountain Emergency

Medicine, 1998

Page 8: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

mechanizmy obronne obkurczenie skórnych naczyń krwionośnych

pierwsza linia obrony przed zimnem – zmniejszenie utraty

ciepła temperatura skóry obniża się, ciepło „magazynowane” w

narządach wewnętrznych około 10% objętości krwi przemieszcza się do krążenia

centralnego pojawia się już przy temperaturze centralnej 36.5°C

www.hipotermia.edu.pl

Page 9: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

mechanizmy obronne drżenia mięśniowe

dreszcze są drugą linią obrony (pojawiają się 1°C poniżej pierwszej linii, czyli przy 35,5°C)

dreszcze utrzymują się przez 4-6 godzin - do wyczerpania zapasów energetycznych

dreszcze hamowane są przez leki (narkotyczne,

uspokajające, przeciwdepresyjne), alkohol oraz współistniejące obrażenia ciała

dreszcze zwiększają produkcję ciepła o 50-100%

www.hipotermia.edu.pl

Page 10: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne polega na podtrzymywaniu produkcji ciepła przez organizm

ogrzewanie aktywne zewnętrzne polega na dostarczaniu ciepła z zewnątrz, poprzez skórę

jak można pomóc ?

www.hipotermia.edu.pl

Page 11: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne

podstawą postępowania jest odpowiednia termoizolacja odizoluj chorego od podłoża i wiatru – delikatnie przemieść

i ułóż w bezpiecznym, osłoniętym miejscu UNIKAJ GWAŁTOWNYCH RUCHÓW

ryzyko odmrożeń przy dłuższej ekspozycji

ryzyko odmrożeń po 10 minutach ekspozycji

www.hipotermia.edu.pl

Page 12: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne

jeżeli ubranie jest mokre – zdejmij je ostrożnie (jeżeli to konieczne - przetnij)

ułóż ofiarę płasko, nie pozwól wykonywać żadnych

ruchów dotyczy ruchów tułowia i w dużych stawach - biodrach, kolanach,

barkach. Jeżeli to konieczne ruchy tak powolne, jak to możliwe

nałóż suche ubranie i czapkę i/lub okryj chorego

www.hipotermia.edu.pl

Page 13: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne

pojedyncza warstwa materiału izolacyjnego zmniejsza utratę ciepła o 33%, dwie warstwy o 50%

właściwym izolatorem jest powietrze zamknięte pomiędzy

powierzchnią ciała a materiałem użytym do izolacji każdy dostępny materiał izolacyjny (koc, folia PCV, nawet

gruby papier) ma podobną skuteczność, co folia metalizowana

okrycie musi być szczelne i obejmować całe ciało w skrajnych warunkach można okrywać mokrą ofiarę –

ale konieczne będzie więcej warstw www.hipotermia.edu.pl

Page 14: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne

optymalnie jest stworzyć okrycie złożone z warstw :

• wewnętrzna - folia metalizowana • środkowa - koc • zewnętrzna - materiał chroniący przed wiatrem - np. folia PCV

www.hipotermia.edu.pl http://www.princeton.edu/~oa/safety/hypocold.shtml

Page 15: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie spontaniczne

przytomnym chorym podaj do wypicia ciepłe i osłodzone płyny, ale nie podawaj pokarmów stałych

zakryj usta i nos kawałkiem materiału (ale tak, by ofiara

mogła oddychać) nie pocieraj dłoni ani stóp nie ogrzejesz w ten sposób, a uszkodzisz skórę

nie podawaj do picia alkoholu i kawy, nie pozwalaj palić tytoniu

zahamujesz dreszcze i dodatkowo odwodnisz ofiarę

www.hipotermia.edu.pl

Page 16: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie aktywne zewnętrzne

najczęstszy sposób ogrzewania, polega na dostarczaniu ciepła z zewnątrz

zazwyczaj stosuje się termofory, chemiczne pakiety

grzewcze, koce grzewcze itp.

warunkiem skuteczności metody

jest DOBRA IZOLACJA TERMICZNA

www.hipotermia.edu.pl

Page 17: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

ogrzewanie aktywne zewnętrzne

stosuj maksymalnie 2-3 źródła ciepła ułóż je na tułowiu, w pachwinach lub pod pachami, ale nie na kończynach nigdy bezpośrednio na skórę możesz spowodować oparzenia

przy zbyt intensywnym ogrzewaniu istnieje ryzyko zapaści, zahamowania dreszczy i obniżenia temperatury centralnej

www.hipotermia.edu.pl

Page 18: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

podejrzenie hipotermii

wezwij pomoc

oddech ? ocena >60 sekund

w pełni przytomny ?

➔ciepłe otoczenie ➔zmiana ubrania na suche ➔podaj ciepłe i osłodzone płyny ➔dozwolona aktywność fizyczna

➔wezwij zespół ratownictwa medycznego ➔unikaj ruchów, pozycja leżąca ➔nie podawaj nic doustnie ➔szczelne, warstwowe okrycie ➔ostrożne ogrzewanie zewnętrzne ➔stała, baczna obserwacja

➔Wezwij zespół ratownictwa medycznego ➔rozpocznij resuscytację ➔kontynuuj zabiegi do przybycia pomocy ➔zabezpiecz przed utratą ciepła (okrycie)

TAK

TAK

NIE

NIE

opracowanie własne www.hipotermia.edu.pl

Page 19: HIPOTERMIA - machala.info ·  temperatura Û F]áRZLHN jest VWDáRFLHSOQ\ ± zachowuje VWDá WHPSHUDWXU FHQWUDOQ QDU]GyZ ZHZQ WU]Q\FK QLH]DOH*QLH od warunków ]HZQ

www.hipotermia.edu.pl

TELEFON ALARMOWY

CENTRUM LECZENIA HIPOTERMII GŁĘBOKIEJ

dla województwa małopolskiego

możliwość wdrożenia leczenia pozaustrojowego

TEL. 501 039 462 Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, ul. Prądnicka 80; 31-207 Kraków