1

Yaradılışın milyon yılı

Güneş doğudan yükselirken

JAPONYA

89. S

AYI

89. S

AYI

Mouneer Agbariya

İsrail Ticaret Ataşesi

MAYIS 2019 16 TL

Şöhret Şöhret basamaklarını basamaklarını

hızla hızla tırmanantırmanan

RACHEL RACHEL PLATTENPLATTEN

Hem anne, hem başkan

JACINDA ARDERN

GOLDA MEIR

NDA

3

Sevgili Okur,Sevgili Okur,Binlerce yıllık Uzakdoğu kültüründe, özellikle Çin’de Yin Yang simgesi siyah beyaz bir amblemdir. Yin ve Yang, ar-tı ile eksi göstergelere işaret ederken amblemin arasındaki kavisin temsil et-tiği de ‘sonsuz değişim’dir.Yang erkeği temsil eder, etkinliği, açık rengi ve güneşi…Yin koyu renkleri, geceyi, ay ve dişi-yi özümler. Biri olmadan diğeri olamaz, çünkü her ikisi birbirini tamamlar. Çünkü her şey zıddıyla birlikte anlam kazanır. Yin Yang simgesinde yer alan noktalar ise her ikisinin birbirine dönüşme potansiyeline işaret eder.Her Yin’in içinde bir Yang, her Yang’ın içinde bir Yin vardır. Her ikisi de birbirine dönüşebilir.

***Günümüze, bulunduğumuz noktaya dönelim. Kör kütük bir bilinçsizlikle kadın düşmanı bir çerçeve-de yaşadığımız ortada! İnançların etik, toplumsal veya ezoterik disiplinlerin-de yer alan öğretilerde yasak olan bütün cinsel suç-ların işlendiği bu coğrafyada yaşamanın bilincinde, diliyorum ki ömrüm vefa eder, günlerin birinde ka-dın-erkek eşitliğini gözlerimle görür bilincimle tanık olurum: eşit iş, eşit ücret, eşit haklar…Anlatmaya çabaladığım, kadın ile erkeğin aslında birbirinden farkı olmadığı, iki zıtlığın dengesini oluş-turduğu, hatta birer parça da birbirinin içinde, üste-lik sonsuz değişimde olduğu… Yin ve Yang kuramın-daki gibi. Aziz Nesin’den dizeler…

Dinimi sordu... “İnsan...” dedim, Irkımı sordu... “İnsan...” dedim,

Kıblemi sordu... “İnsan...” dedim, Yolumu sordu... “İnsan...” dedim,

Alışık değildi çekip gitti...

Geçtiğimiz Mart ayında, Yeni Zelan-da’nın Christchurch kentindeki iki ca-mide vuku bulan terör saldırısıyla 50 kişinin katledilmesi bütün dünyayı bir kez daha yasa boğdu. Benzer sayısız acı, dünyanın çeşitli ülkelerinde tek-rar-tekrar yaşandıysa da, 38 yaşındaki Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ar-dern, ülkesinin yakın tarihindeki en bü-yük saldırıdan sonra izlediği “daha in-sanca” tutumla dünya çapında tartış-masız bir etki yarattı. Geçen Temmuz ayında bir kız çocuğu doğuran Ar-dern, 2007’de suikasta kurban giden Pakistan Başbakanı Benazir Butto’dan sonra görevi başında anne olan ikin-

ci başbakan olarak tarihe geçmişti. Cami saldırıları sonrası tavırlarıyla geniş takdir toplayan Yeni Zelan-da başbakanının, tarihe bir kez daha geçeceğin-den eminim. O, ulusunun her ferdiyle eş-duyum için-de kucaklaştı, gerçek liderlik, dayanışma, sevgi ve şefkat sergiledi. Sağlam bir kişilikle, izlediği tutumla, kısacası “insan” olmanın erdemiyle bütün dünyanın hayranlığını, övgüsünü kazandı.

***19 Mayıs 1919’un 100. yıldönümünü yad ederken yarınlarımıza uygarca ilerlemek isteyen bizler, tarih boyunca yaşanmışlıkların deneyimlerinden dersler - öğretiler üretip kadın düşmanlığından başlayarak ayrılıkçılıktan, ötekileştirmekten, önyargıdan kurtar-malıyız kendimizi. Kadın-erkek çekirdeğini tek beden - yekvücut ad-dederek bireysel ve ulusal boyutlar içinde yola de-vam etmek zorundayız. Aynen binlerce yıl öncelerinde Çin uygarlığının özümsediği Yin ve Yang kuramındaki gibi.Aynen Aziz Nesin’in yol göstericiliğindeki gibi gerçek-te “insan” kalarak…

Sevgiyle kalın....su

zann

ana

@gm

ail.

com

Suzan Nana Suzan Nana TARABLUSTARABLUS

ÇİZGİ DIŞI İRVİN MANDEL

4

Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş. adına

İmtiyaz SahibiSilven Silvyo Ovadya

Şalom Genel Yayın Yönetmeni İvo Molinas

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Verda Gümüşgerdan

Şalom Dergi Yayın Yönetmeni Suzan Nana Tarablus

Şalom Dergi Editörü Gila Erbeş

Reklam Koordinatörleri Roza Kutiel - Edna Sarfati

Sayfa - Kapak TasarımıBella Parlakşimşek - Önem Çerçel

Yazı Kurulu Berken Döner - Dalia Maya - Tina Varon

Yönetim Yeri / Abonman

Meşrutiyet Mah. Halaskargazi Cad. Maya Apt. No:94 D: 20-21-22

Osmanbey ŞİŞLİ / İstanbul

T: (0212) 231 92 82 - 240 41 44

F: (0212) 231 92 83www.salomdergi.com

Basıldığı YerKültür Sanat Basımevi

Litros Yolu 2.Matbaacılar Sit. ZB7-ZB11Zeytinburnu / İstanbul

T: 0212 674 00 21 – 29 - 46www.kulturbasim.com

Yayın Türü Yaygın - Süreli

Seçkin kitapçılarda satılmaktadır.

ŞALOM GAZETESİ ABONELERİNE ÜCRETSİZDİR

ŞALOM

8 8 HABERLERHABERLER Nelly BarokasNelly Barokas

12 12 KAPAK HİKÂYESİKAPAK HİKÂYESİ Vivian KohenVivian KohenŞöhret basamaklarını hızla tırmanan Rachel PlattenŞöhret basamaklarını hızla tırmanan Rachel Platten

28 28 HABERHABER Gila ErbeşGila Erbeş Slovakya ilk kadın Cumhurbaşkanını seçtiSlovakya ilk kadın Cumhurbaşkanını seçti

30 30 PORTREPORTRE Suzan Nana TarablusSuzan Nana Tarablus - Kalkütalı Teresa Ana - Kalkütalı Teresa Ana34 34 ÇEVREÇEVRE - İzlanda’nın çevreci Başbakanı - İzlanda’nın çevreci Başbakanı

Katrín JakobsdóttirKatrín Jakobsdóttir36 36 PORTRE PORTRE Tina VaronTina Varon

Ütopyanın izindeki Auroville’in annesi: Mirra Alfassa Ütopyanın izindeki Auroville’in annesi: Mirra Alfassa 40 40 TARİHTE BU AYTARİHTE BU AY Metin DeleviMetin Delevi

42 42 BİR İNSAN / BİR DÜNYABİR İNSAN / BİR DÜNYA Miryam ŞulamMiryam Şulam Mouneer Agbariya; İsrail Konsolosluğunda Mouneer Agbariya; İsrail Konsolosluğunda Müslüman bir diplomat…Müslüman bir diplomat…

46 46 GELENEKGELENEK Sara YanarocakSara Yanarocak - Lag Ba Omer - Lag Ba Omer54 54 GELECEKGELECEK Arda EşberkArda Eşberk - Mars’a bir bilet - Mars’a bir bilet60 60 GEZGİNGEZGİN Suzan Nana TarablusSuzan Nana Tarablus

Güneş doğudan yükselirken, JaponyaGüneş doğudan yükselirken, Japonya68 68 HABER HABER Gila ErbeşGila Erbeş - Yaşayan en eski topluluk Hopiler - Yaşayan en eski topluluk Hopiler72 72 KENTİMİZDENKENTİMİZDEN Focus GrupFocus Grup

74 74 MİTOLOJİMİTOLOJİ Ester AlmelekEster Almelek Mitolojide sıra dışı doğumlarMitolojide sıra dışı doğumlar

içindekiler

22 22 MERCEKMERCEK Suzi SabanerSuzi Sabaner - Hem anne hem başbakan - Hem anne hem başbakan Golda Meir & Jacinda Ardern Golda Meir & Jacinda Ardern

60

5

108 SİNEMA Viktor Apalaçi

Cannes; mayısta Cannes; mayısta sinemanın sinemanın

kalbinin attığı yerkalbinin attığı yer

112 112 KONSER KONSER Aylin YenginAylin Yengin - Klas, - Klas, çekici, şık, sevimli. İşte Pink Martini!çekici, şık, sevimli. İşte Pink Martini!

16 16 ARAŞTIRMAARAŞTIRMA Elena Kovaçi UyganElena Kovaçi Uygan

Yaradılışın milyon yılıYaradılışın milyon yılı

Anneler Gününüz

kutlu olsun

78 78 SÖYLEŞİSÖYLEŞİ Berken Döner Berken Döner - Mucizenin “doğal” hali- Mucizenin “doğal” hali82 82 YORUMYORUM Sami AjiSami Aji - “Na piasume to mayos - “Na piasume to mayos””

Gelin, bahara ve güzelliğe sarılalım… Gelin, bahara ve güzelliğe sarılalım… 86 86 MEKÂNMEKÂN Suzan Nana TarablusSuzan Nana Tarablus - - Varoluşta düşsel bir mola: ZAİ Varoluşta düşsel bir mola: ZAİ 88 88 BİR YAZAR / BİR KİTAPBİR YAZAR / BİR KİTAP Lolita Nahmias HalevaLolita Nahmias Haleva

Geçmişin labirentlerinde büyüleyici bir gezinti…Geçmişin labirentlerinde büyüleyici bir gezinti…94 94 BİR ŞAİRBİR ŞAİR Salih BolatSalih Bolat - Yorgo Seferis - Yorgo Seferis96 96 SANATSANAT Miryam ŞulamMiryam Şulam - - Elda Fresko, heykelde özgür duruşElda Fresko, heykelde özgür duruş98 98 SERGİ SERGİ Berken DönerBerken Döner - Bir semt belleği: - Bir semt belleği:

“Hayal - Et Khalkedon”“Hayal - Et Khalkedon”102 102 TAKITAKI Feride PetilonFeride Petilon - Filler yaşasın - Filler yaşasın106 106 HABER HABER - Laura Steerman & ultrason sanatı- Laura Steerman & ultrason sanatı116 116 VEDAVEDA Lita RussoLita Russo - - Eski bir dosta veda; Atatürk Hava LimanıEski bir dosta veda; Atatürk Hava Limanı118 118 VEDAVEDA Marsel RussoMarsel Russo - Bir yıldızın ardından; Can Bartu… - Bir yıldızın ardından; Can Bartu… 120 120 SANAT AJANDASISANAT AJANDASI Karen Hodara Kohen Karen Hodara Kohen

122 122 TRENDTREND Kler KampeasKler Kampeas

48 48 İNCELEMEİNCELEME Nermin KetenciNermin Ketenci Pasaportun tarihçesiPasaportun tarihçesi

30

42

10

88

72

42

Bize kendinizden bahseder misiniz... Kimdir Mou-neer Agbariya?

1962’de İsrail’in kuzeyinde, Hayfa kentine ya-kın Um El Fahem adlı, bugün maalesef şehre dö-nüşen, küçük bir köyde doğdum. Eğitimimi Tel Aviv Üniversitesi’nde tamamladım. Evli, iki kız, iki erkek, dört evlat babasıyım; dört torun sa-hibiyim. Üniversiteden mezun olur olmaz kamu

hizmetinde çalışmaya başladım. Bazı devlet ku-rumlarında, hazine bakanlığında, başbakanlık ofisi, iş ve işçi bulma kurumunda görevler aldım. 2000 yılında, ticari ilişkiler stajyeri olarak fark-lı devlet ofislerinde hizmette bulundum. Dört yıllık süreçlerde, iki kez Hindistan’da, şimdi de İstanbul’da dört yıla yaklaşan ataşeliğimin son aylarındayım.

Daha önce devletin farklı kurumlarında hizmet vermiş bir diplomat olan İsrailli Mouneer Agbariya, 2016 yılından itibaren Türkiye’de İsrail

konsolosluğunda ticaret ataşesi olarak görevli. Hayat ona kolay şartlar sunmuş olmasa da umut dolu bakışıyla çevresindeki zorluklardan kendini sıyırmayı başarmış, çalışkanlığı ve azmiyle İsrail’i temsil eden bir diplomat olmuştur.

Bu özel ve başarılı kişiliği yakından tanımak istedik. Şalom Dergi okurları için yaptığımız söyleşi esnasında, tüm sorularımıza çok doğal, sevecen ve samimi

bir üslupla cevap verdiğini de belirtmeden geçmeyelim...

İsrail Konsolosluğu’nda Müslüman bir diplomat…Mouneer Agbariya

BİR İNSAN / BİR DÜNYA - Miryam Şulam

FOTOĞRAFLAR: TERİ ERBEŞ

43

Yahudilerin ülkesinde Müslüman bir çocuk ola-rak büyümek nasıldı? Bu konuda şimdi neler his-sediyorsunuz?

Kolay olmadı. Çocukluğumda farkı görmemiş-tim çünkü Yahudi toplumuyla bir araya gel-mem asgari düzeydeydi. Ancak bu buluşmalar, üniversite hayatıma başladığım andan itibaren epeyce arttı. Şöyle ifade edebilirim: İsrail’de-ki bizim azınlık durumumuzun dünyanın başka hiçbir ülkesinde benzer örneği yok. İsrailli Ya-hudiler, bizi Arap ülkelerinde yaşayan Araplar gibi görüyor; Araplar ise bize İsrailli gibi davra-nıyor. Gerisini sizin hayal gücünüze bırakıyo-rum.

Meslek hayatınızda, kamu görevinde çalışma-dan önce başka işler de yaptınız mı?

Aslında iki kez serbest ticaretle ilgilendim; an-cak her iki teşebbüsümde de hayal kırıklığı ya-şadım. 1990’ın başlarında, Sovyetlerden gelen göçmenlerin yerleşimi için yapılan binaların in-şaatına, köyüm ve civarından işçi tedarik et-meye çalıştım. Olmadı. İkinci girişimim de dört sene önce, yaşadığım şehirde, Hint giysileri sa-tan bir dükkân açmaktı. Bir sene kadar denedim ama başarılı olmadı.

İki ülke arasındaki mevcut ilişkilerin gerçeğinde, Türkiye’de İsrail Konsolosluğu’nda Ticaret Ataşesi olmak zor mu?

Türkiye’deki hizmet sürecimi, Kudüs krizi ön-cesi ve sonrası olarak ikiye ayırıyorum. Gerçek-ten, kriz öncesi dönemde çok iyi işler yapmayı başardık. Türkiye’den İsrail’e İsrail’den de Tür-kiye’ye heyetler gidip gelmişti. 2017’de, Ma-vi Marmara ile ilgili alınan yeni kararlarla her şey daha olumlu yönde ilerlemişti. Ancak, Ara-lık 2017’de Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdığını ilan etmesinden son-ra, her şey değişti. Olumsuzluğu daha da ileri-ye taşıyan, geçtiğimiz yaz yaşanan Türk Lirası-nın değer kaybetmesiydi. Ancak ben şuna ina-nırım; her konuda olduğu gibi, burada da bir iniş yaşandı ve şimdi yukarı tırmanış zamanı. Kuşku yok ki, iki ülke arasındaki politik ilişkiler, bizim işimizi de epey etkilemekte.

Dört yıldır İstanbul’da yaşıyorsunuz. Sizin açınız-dan İstanbul’da yaşamak nasıl? İstanbullular hakkındaki gözlemlerinizi paylaşır mısınız?

İstanbul bana göre olağanüstü bir şehir. Bura-da olmaktan büyük keyif alıyorum. Sonsuz ola-sılıklar şehri. Tüm beklentilerime karşılık ve-ren bir şehir. Özellikle restoranları ve yemekleri mükemmel. Çoğunlukla Boğaz’daki balık resto-

ranlarında yemeyi tercih ediyorum. İklimsel an-lamda, kışın çok soğuk olsa da yaz mevsimi İs-rail’e göre çok daha iyi. İnsanlarına gelince; ço-ğunluğu görgülü, yardımsever ve iyi insanlar… Burada çok iyi Türk dostlarım oldu. Nadir de olsa Türklerin yabancıları sevmediğini hissettiğim de oldu. Başka ülkelerden karşılaştığım insanlardan da bu tespiti duymuşluğum var.

Ya Hindistan’la kıyasladığınızda…

Daha önce de anlattığım gibi, iki dönem Hindis-tan’da çalıştım. Orası benim için yeni bir dünyay-dı. Farklı insanlar, farklı bir kültür, farklı bir ik-lim. Her şey yeniydi ve her zaman keşfedecek ve-ya öğrenecek bir şey vardı. Türkiye’ye gelince, bir baktım burası aynı İsrail gibi. Yemekleri aynı, in-sanları, davranışları bile aynı. Değişik ya da yeni bir şey yoktu. Ancak iş açısından soracak olursa-nız, Türkiye’de kendimi çok daha iyi hissediyo-rum. Çünkü burada, insanlarda, bize yakın olan bir Doğu kültürü var. Ayrıca, iş hayatında önemli mevkide olan biriyle buluşmak istediğinizde, çok daha kolay iletişime geçilebiliyor.

2018 yılının verilerine göre, iki ülke arasındaki ticari hacim ortalama

6 milyar dolar kadardı. 2 milyarı İsrailʼden ithalat, 4 milyarı da

Türkiyeʼden İsrailʼe yapılan ihracat...

44

Türkiye’deki iş adamları, İsrail’i temsil eden Müs-lüman bir ticaret ataşesi ile karşılaştıklarında, ne tepki veriyorlar?

Şaşırıyorlar tabii. İsrail’de nüfusun %20’sinin Yahudi olmadığı gerçeğini bilmiyorlar. Genel olarak Türklerin bir kısmı doğal karşılıyor, bir kısmı da seviniyor, hatta bunu kişisel başarım olarak niteliyorlar diyebilirim.

İstanbul’daki Yahudi toplumuyla veya İsrailliler ile iletişimde misiniz?

Yahudi toplumunun davetlerine mutlaka katılı-yorum. Türkiye Hahambaşısı Sayın İshak Hale-va’yı çok sayıyor ve seviyorum. Türkiye’de yer-leşik İsrailli iş adamları çevresi küçük, çünkü coğrafik olarak İsrail çok yakın. Şöyle bir genel-leme yapabilirim: İsrailli iş adamları pazarte-si günü Türkiye’ye gelir, işlerini halleder ve per-şembe günü tekrar İsrail’e dönerler.

İsrail ile Türkiye arasında, her iki yönden (itha-lat-ihracat) ticaret hacmi nedir?

2018 yılının verilerine göre, iki ülke arasındaki ticari hacim ortalama 6 milyar dolar kadardı. 2 milyarı İsrail’den ithalat, 4 milyarı da Tür-kiye’den İsrail’e yapılan ihracat... Türkiye’nin İsrail’e ihracatı İsrail’in Türkiye’ye ihracatın-dan daha fazla. 2018 verilerine göre, Türki-ye’nin gerçekleştirdiği ihracatta, İsrail 10. sıra-da. Aslında bu, Türkiye’nin genel ihracat hac-minin %2,5’u; ki bu hiç de azımsanacak bir ra-kam değil.

Günümüzde, bu iki ülke arasında en çok hangi ürünlerin ticareti yapılmakta?

İki yönlü ticaret, en çok kimyevi ürünlerde

mevcut. İsrail’den kimyevi maddeler, teknoloji ürünleri, tarım ürün ve teknolojileri, gübre su-lama ekipman ve teknolojileri; Türkiye’den İs-rail’e tekstil, giyim ve araba büyük miktarlar-da ihraç ediliyor. Kuruyemiş ve son yıllarda do-mates, salatalık, yumurta gibi mevsimsel tarım ürünleri de kısıtlı miktarlarda, özellikle Roş-A-şana ve Pesah bayramlarına yakın zamanlarda, Türkiye’den ithal ediliyor.

Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkileri geliştirmek için, sizce ne gibi girişimlerde bulunulmalı?

Bana göre, iki ülkenin ortak menfaatleri önceli-ğe alınır, taraflar kendi politikalarından bağım-sız bir şekilde iyi niyetle hareket ederse, iki ülke arasındaki ilişkiler daha iyi bir noktaya ulaşır. Prensipte ticaret sektörü bağımsız olarak hare-ket etmeyi bilir, hükümetlerin müdahalesine ih-tiyaç duymaz. Ancak, pek çok durumda hükü-metlerin desteğine de ihtiyaç duyabiliyoruz.

Son olarak, söyleşimizi içinde umut olan birkaç cümlenizle bitirelim mi?

İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin onlarca se-nelik geçmişi var. Türkiye ve İsrail ticari açıdan birbirleri için çok önemli iki ülke. Umarım ile-ride iki ülke arasındaki ticari çevreler arasın-da çok daha güçlü iş birliği ortamı oluşur. Ti-cari ilişkilerin güçlenmesi, her iki ülkenin iyi-liğine hizmet eder. Ticari iş birliği olasılıkları-nın sonsuz olduğunu düşünüyorum. Bu iş birliği belli ürünlerle sınırlı kalmak zorunda da değil. ‘Know-how’ yani bilgi paylaşımı, inovasyon ve teknoloji alanlarında yapılacak gerçek iş birlik-leri, ortak üretimi sağlayacaktır.

Miryam Şulam ve Mouneer Agbariya Miryam Şulam ve Mouneer Agbariya