Grafika InżynierskaGrafika InżynierskaC1C1

Dr inż. Adam Deptuła

Część 1

Zanim wykonasz jakikolwiek przedmiot, musisz go najpierw narysować.

Sam rysunek nie wystarczy do wykonania tego przedmiotu.

Musisz podać na rysunku jego wymiary (długość, szerokość, grubość). Wymiary te (długość, szerokość, grubość). Wymiary te muszą być podane w sposób czytelny, aby osoba wykonująca przedmiot na podstawie rysunku i wymiarów nie miała problemów z ich odczytaniem.

Opracowano wspólne zasady wymiarowania rysunku.

RYSUNEK TECHNICZNYRYSUNEK TECHNICZNYRYSUNEK TECHNICZNYRYSUNEK TECHNICZNY

1. Podstawowe poj ęcia i definicje.

2. Pismo techniczne.

3. Rodzaje rysunków technicznych.

4. Formaty arkuszy rysunkowych.

5. Rodzaje linii rysunkowych.

6. Metody i zasady wymiarowania przedmiotów płaskich.

7. Symbole i oznaczenia stosowane podczas wymiarowania prz edmiotówpłaskich .płaskich .

8. Wymiarowanie przedmiotów płaskich.

9. Przekroje w rysunku technicznym

10.Podstawy rzutowania prostok ątnego .

11.Podstawy rzutowania aksonometrycznego.

12.Wymiarowanie przedmiotów wykre ślonych w rzutach.

13.Rysunek techniczny - ćwiczenia.

14.Zadania na ocen ę celuj ącą.

1. Podstawowe poj ęcia i definicje.

Polskie Normy (PN) -podstawowy dokument stanowiącyzbiór wymagań technicznych, klasyfikacji i pojęć. PN sąwydawane przez Polski Komitet Normalizacji Miar i Jako ści .

Oprócz Polskich Norm (PN) stosuje się jeszcze NormyOprócz Polskich Norm (PN) stosuje się jeszcze NormyBranżowe (BN) oraz Normy Zakładowe (ZN). Muszą one byćzgodne z PN lecz mogą precyzować szereg szczegółówistotnych w danej branży lub w danym zakładzie pracy.

Każda norma ma swój symbol literowo-cyfrowy, np w normie PN-99/E-02001, cyfrze 99 odpowiada rok wydania, symbolowi E —dział urządzenia energetyczne i elektrotechniczne, cyfrze 02001— numer normy.

Rysunek techniczny - jest to informacja techniczna podanana nośniku informacji, przedstawiona graficznie zgodnie zprzyj ętymi zasadami i zwykle w podziałce (na podstawienormy PN -ISO 10209-1:1994)

Format arkusza rysunkowego - to znormalizowana wielkoścarkusza na jakim wykonany jest lub drukowany rysunektechniczny. Dla rysunku technicznego formatem zasadniczymtechniczny. Dla rysunku technicznego formatem zasadniczymarkusza jest format A4.

Podziałka (skala odwzorowania) - to iloraz wielkości zmierzonej na rysunku i wielkości rzeczywistej. Podziałka rzeczywista 1:1Podziałki zwiększające 2:1, 5:1, 10:1Podziałki zmniejszające 1:2, 1:5, 1:200

Normalizacj ą międzynarodow ą zajmuje si ę KomitetISO/TC10

Normalizacja daje olbrzymie korzyści gospodarcze:

► możliwość wielkoseryjnej produkcji,

►kooperację,►kooperację,

►import—eksport

►ułatwia zwykłe codzienne życie

►ścisłe nazewnictwo i symbolika umożliwia precyzyjneporozumienie się.

2. Pismo techniczne

Do opisywania rysunków technicznych stosuje si ę pismo rodzaju A lub rodzaju B (norma PN -80N-01606). Zalecana wysoko ść pisma dla arkusza A4: napisy główne 5 mm pomocnicze 3,5 mm.

Wielko ści charakterystyczne dla pisma technicznego rodzaju B.

Oznaczenie Wymiary w [mm]

h - wysokość wielkiej litery 1,8 2,5 3,5 5 7 10 14 20

c - wysokość małej litery

1,3 1,8 2,5 3,5 5 7 10 14

a - odstęp pomiędzy literami 0,35 0,5 0,7 1 1,4 2 2,8 4

b - odstęp pomiędzy wierszami

3,1 4,3 6 8,5 12 17 24 34

e - odstęp pomiędzy wyrazami

1,1 1,5 2,1 3 4,2 6 8,4 12

d - grubość linii pisma 0,18 0,25 0,35 0,5 0,7 1 1,4 2,0

Kształty liter - pismo techniczne proste rodzaju B

Szerokości "g" liter i cyfr można wyrazić w postaci zależności odgrubości linii pisma okreslonej jako wartość "d". Ma to swojeuzasadnienie. Trudno byłoby na rysunku pisać pismem owysokości 5 mm linią o grubości 2 [mm].

Szeroko ści liter i cyfr wyra żone w postaci krotno ści wielko ści "d"

1d I, i

2d l

3d j, ł, 13d j, ł, 1

4d J, c, ć, f, r, t

5dC, Ć, E, F, L, b, d, e, g, h, k, n, o, p, q, s, u, v, x , y, z, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 0

6d a, ę, Ę, B, D, G, Ł, H, K, N, O, P, R, S, T, U, Z, 4

7d ą, A, M, Q, V, X, Y, m, w

8d Ą

9d W

3. Rodzaje rysunków technicznych.

Odręczny szkic techniczny

Jest to rysunek odręczny, wykonany najczęściej na białym papierze.Szkic techniczny słuzy do wstępnego zapisu informacji technicznej. Nie musi spełniać wszystkich kryteriów rysunku technicznego. Najczęściej jest to rysunek nieskalowany.

Rysunek techniczny wykonawczy

Rysunek wykonawczy jest jednym z najwa żniejszychrysunków . Pozwala odtworzy ć kształt przedmiotu zwymiarami. Zawiera informacje na temat dokładno ściwykonania wytworu, rodzaju materiału. Na rysunkuwykonawczym znajduj ą się konieczne rzuty przedmiotuwykonawczym znajduj ą się konieczne rzuty przedmiotuoraz wymagane przekroje. Rysunek wykonawczy musi by ćwyposa żony w tabelk ę rysunkow ą. Musi ona oprócz wielukoniecznych danych zawiera ć numer rysunku oraz wielko śćpodziałki. Numer rysunku powinien by ć zgodny z numeremczęści na rysunku zestawieniowym .

Rysunek techniczny techniczny wykonawczy

Rysunek techniczny zło żeniowy

Rysunek złożeniowy jest przedstawieniem wytworu wcałości. Na rysunku muszą być uwidocznione wszystkieczęści wytworu. W związku z tym w rysunkach złożeniowychstosuje się rzutowanie aksonometryczne i przekroje.stosuje się rzutowanie aksonometryczne i przekroje.Wszystkie części wytworu muszą być ponumerowane iopisane w tabelce rysunkowej. Na rysunku przedstawionoprzekróje tylnej piasty koła rowerowego. Zwróć uwagę na to,że widoczne są wszystkie części piasty.

Rysunek techniczny złożeniowy

Na rysunku przedstawiono przekroje tylnej piasty koła tylnej piasty koła rowerowego.

Widoczne są wszystkie części piasty.

Rysunek techniczny monta żowy

Rysunek montażowy jak sama nazwa mówi pokazuje nam sposób montażu wytworu montażu wytworu techniki.

Nie zawiera wymiarów wytworu (czasem zdarza się, że podane są wymiary gabarytowe).

Rysunek techniczny schematyczny

Rysunek schematyczny przedstawia zasadę działaniaurządzenia. W rysunkach schematycznych stosuje się dalekoidące uproszczenia, a więc zawiera on symbolicznieprzedstawione elementy układu, które wchodzą w składokreślonego systemu funkcjonalnego. W elektronice stosuje sięokreślonego systemu funkcjonalnego. W elektronice stosuje sięrysunki schematyczne elektroniczne. Rysunkamischematycznymi są też schematy blokowe.

4. Formaty arkuszy rysunkowych .Arkusze podstawowe powstają przez zwielokrotnienie arkusza A4

Tabliczka rysunkow a:

tabliczka podstawowa - zawiera najwięcej informacji iprzeznaczona jest do rys. wykonawczych części , rys.złożeniowych, montażowych i ogólnowymiarowych

Długość wszystkich tabliczek powinna wynosić co najmniejDługość wszystkich tabliczek powinna wynosić co najmniej185 mm, a wysokość najmniej 55 mm

5. Rodzaje linii rysunkowych.

a)linia ciągła

b)linia kreskowa

c)linia punktowac)linia punktowa

d)linia dwupunktowa

e)linia falista

f)linia zygzakowa

GGrubo ścirubo ści liniilinii::

a)bardzo grube (2a)

b)grube (a)

c)cienkie (a/3)c)cienkie (a/3)

Grubo ść linii dobiera się w zależności od wielkości rysowanego przedmiotu, stopnia złożoności i przeznaczenia rysunku.

Rodzaj linii Podstawowe zastosowanie

Linia ci ągła bardzo gruba

Podstawowe zastosowanie: tabelka numeru rysunku, połączenia klejone,lutowane.

Linia ci ągła gruba

Podstawowe zastosowanie: zarysy przedmiotów, kształty przekrojów,(wyjątkiem jest kład miejscowy, który kreślimy linią cienką), obramowaniearkusza rysunkowego, oznaczenie początku i konca załamaniapłaszczyzny przekroju, półka do numeru części w rysunku złożeniowym.

Linia ci ągła cienka

Podstawowe zastosowanie: linia wymiarowa, linie pomocniczeodnoszące, znaki chropowatości powierzchni, tabelka tolerancji,kreskowanie przekrojów, osie otworów o średnicy mniejszej lub równej 12[mm], linie odnoszace wrysunku złozeniowym.

Linia kreskowa Podstawowe zastosowanie: linie niewidoczne przedmiotu.

Linia kreskowa cienka

Podstawowe zastosowanie: linie niewidoczne przedmiotu.

Linia punktowa cienka

Podstawowe zastosowanie: osie symetrii otworów o średnicy większejniż 12 [mm], linia podziałowa.

Linia dwupunktowa cienka

Podstawowe zastosowanie: rysowanie krańcowego połozenia elementu,środek cięzkości przedmiotu.

Linia dwupunktowa gruba

Podstawowe zastosowanie: oznaczenie rodzaju, sposobu obróbkicieplnej.

Linia cienka falista lub zygzakowata

Podstawowe zastosowanie: urwanie przedmiotu, przekrój czastkowy.

Zastosowanie linii

a)linia ciągła gruba- zarysy i krawędzie widoczne przedmiotów

b) linia ciągła cienka- linie wymiarowe i pomocnicze, kreskowanie przekrojów

c) linia kreskowa cienka- niewidoczne zarysy i krawędzie

d) linia punktowa cienka- osie symetrii, ślady płaszczyzn symetrii

e) linia falista- linie urwania i przerwania przedmiotówrysowaneodręcznie

f) linia zygzakowa- linie urwania i przerwania przedmiotów rysowane linijką

e

f